Nėpėr faqet e shtypit dhe literaturės herė pas herė mund tė gjejmė artikuj qė flasin pėr jetėn e ndonjė shkencėtari apo poeti perėndimor, por rrallėherė mėsojmė mbi njerėzit me famė qė ne i kemi dhuruar botės. Njė nga personat me famė qė ne i kemi dhuruar botės sė shekullit tė 20-tė nuk ka qenė njė personalitet qė e gjejmė nė revista, por ishte njė figurė revolucionare, nė kuptimin se ripėrtėriu traditėn pejgamberike nė ēdo skaj tė botės islame. Ai ishte njė shkodran, i cili quhej Muhammed Nasiruddin Albani, i mirėnjohur nė globin e botės islame si Imam Albani.
Prejardhja e tij: Muhammed Nasiruddin Albani u lind nė Shkodėr nė vitin 1914 (apo 1333 h), ku nė atė kohė Shkodra ishte edhe kryeqytet i Shqipėrisė.
Familja e tij: Babai i tij ishte Haxhi Nuhi Nexhati, kishte mbaruar fakultetin e sheriatit nė Stamboll. Nė atė kohė ai punonte si Imam nė Shkodėr, dhe dallohej me dije nga tė tjerėt sidomos nė medhhebin Hanefi (drejtim juridik fetar). Shqipėria nė atė kohė ishte mbretėri dhe sundohej nga Mbreti Ahmet Zogu. Mirėpo, nga maltretimet e shumta qė u bėheshin nė atė kohė muslimanėve, e posaēėrisht hoxhallarėve, Haxhi Nuhit nuk i mbeti rrugėdalje tjetėr vetėm se tė zgjedh rrugėn e emigrimit, nga vendi i tij i dashur Shkodra nė njė vend tjetėr ku mund tė praktikonte lirshėm fenė e Allahut. Kėtė shpėrngulje nuk e kishte bėrė vetėm Haxhi Nuhi Nexhati, por kishte edhe familje tė tjera qė e kishin marrė kėtė rrugė. Ata sė pari u nisėn pėr nė Stamboll, mirėpo aty Haxhi Nuhit nuk i pėlqeu vendi dhe vendosi qė tė niset pėr nė vendet e Shamit, nė kryeqytetin e Sirisė sė sotme, pėr shkak tė vlerės sė saj qė ėshtė cekur nė hadithe autentike tė Pejgamberit tonė. Muhammed Nasiruddin Albani filloi ti vazhdojė mėsimet nė shkollėn e mesme dhe u dallua nga tė tjerėt me shkathtėsi dhe zgjuarsi nė mėsime, sidomos nė gjuhėn arabe, gjė qė bėri qė arabėt ta xhelozonin pėr kėto shkathtėsi. Kėtė e ka dėshmuar edhe vet ai me gojė tė vet kur tregon: Njė ditė prej ditėve nė mėsime kur ishte ora e gramatikės arabe, profesori gjithnjė Albanin e pyeste tė fundit si nėnēmim, sepse ishte i huaj. Njėherė i pyeti tė gjithė, por asnjėri nuk u pėrgjigj nga pyetja e parashtruar, dhe kur i erdhi radha Albanit ai u pėrgjigj nė mėnyrėn mė tė mirė ku edhe befasoi profesorin, dhe u tha nxėnėsve arab se si nuk keni turp qė njė i huaj si Muhammed Nasiruddin Albani tė jetė mė i miri ndėr ju nė klasė. Gjuhėn arabe e kishte obligim ta fliste nė rrugė, ndėrsa nė shtėpi ishte i detyruar nga babai i tij tė fliste gjuhėn shqipe. Atij iu bė e dashur shkenca e hadithit pejgamberik qysh nė rininė e tij, dhe kjo ndodhi kur rastisi nė disa artikuj tė shejh Muhammed Reshid Ridas nė revistėn e tij el-Menar, e qė kishin tė bėjnė me kritikėn ndaj disa transmetimeve tė pasakta qė i ka sjellur Ebu Hamid el-Gazali nė librin e tij Ihja Ulumid-Din. Ai mori ixhaze nė hadith nga hoxhė Muhammed Ragib et-Tabbah historian i Halebit dhe muhaddith.
Albani filloi tė shkruan vepra tė ndryshme shumė herėt dhe nuk u ndal nga kjo deri nė kohėn kur vdiq, nė moshėn tetėdhjetė e gjashtė vjeēare. Me kalimin e kohės filloi tė ringjallė thirrjen e tė parėve tanė tė mirė, thirrje nė Kuran dhe Sunnet me kuptim tė Sahabėve (shokėve tė Pejgamberit). Ai ligjėronte nė vende tė ndryshme ku me kėtė edhe filluan problemet dhe kundėrshtimet nga ana e Sufive dhe fanatikėve medh'hebor. Pėrveē tjerash, ai pati probleme edhe me autoritetet e atėhershme qeveritare ku edhe u burgos pėr ēėshtje tė ligjėrimit. Ėshtė me rėndėsi tė cekim se ai u burgos nė tė njėjtin burg ku ishte burgosur Hoxha i Islamit, Ibėn Tejmijje, dhe citohet tek historianėt islam se kur Ibėn Tejmijje kishte qenė nė burg kishte arritur me thirrjen e tij qė tė tubojė tė burgosurit qė tė falin namazet me xhematė, pėrfshirė edhe namazin e Xhumasė. Pas vdekjes sė Ibėn Tejmijjes kjo traditė ishte ndėrprerė pėr shekuj tė tėrė, derisa kėtė e ringjalli ringjallėsi tjetėr i sunnetit me origjinė shqiptare, Imam Albani. Pėrveē thirrjes nėpėr xhamia Imam Albani kishte edhe mėsime private me nxėnėsit e tij, prej tyre kishte arsimtarė qė kishin dėshirė ta njohin rrugėn e vėrtetė tė Muhamedit alejhi selam, qė ishte tė kapurit pėr Kuran dhe Sunnet me kuptim tė Sahabėve. Kėto njohuri tė tij tė bereqetshme ishin nga leximi dhe puna e palodhur e tij prej 8 deri 12 orė nė ditė, nė bibliotekėn Edh-Dhahirije nė Damask. Sa qė njė ditė prej ditėsh studentėt u ankuan tek drejtori i bibliotekės se nuk kanė vend tė mjaftueshėm pėr mėsime, ngase Albani po e bllokon njė tavolinė me katėr ulėse, pėr shkak se e mbushte pėrplot me libra. Atij pastaj iu lejua nga drejtori i bibliotekės sė Damaskut qė tė ketė nė shėrbim njė dhomė tė posaēme qė tė punon nė lėmin e hadithit dhe ēėshtja tjera. Ai mė pas punėsohet si profesor nė Universitetin e Damaskut, pėr njė kohė tė shkurtė si mėsimdhėnės, kurse mė pas i vjen ftesa pėr mėsim nė Universitetin Islamik tė qytetit pejgamberik Medinės. Albani pėr nga natyrshmėria ishte shumė modest, ai dhe studentėt ishin si shokė nė mes vete, kurrė nuk kishte pushuar gjatė pushimit tė mes orėve, por gjithnjė kishte pyetje dhe pėrgjigje nga studentėt tė cilėt interesoheshin pėr ēėshtje tė ndryshme, dhe u thoshte se ky ėshtė mėsimi mė i vėrtetė, d.m.th: shpjegim jashtė orarit tė mėsimit. Atė nuk e linin tė pushonte as pas kryerjes sė mėsimit, ku qė nga dalja e universitetit e deri tek Xhamia e Pejgamberit ecte nė kėmbė me ta duke iu pėrgjigjur pyetjeve tė tyre, e qė ishte njė distancė e madhe ecje nė kėmbė. Bota intelektuale duke e parė dhe kuptuar njohuritė e tij e ftuan si mėsimdhėnės nė universitete tė ndryshme, por shumicėn e tyre i refuzoi pėr shkak tė punės sė madhe tė tij me libra. Ndėr tė tjera ai fitoi ēmimin mė tė lartė nė punėn e Hadithit dhe u shpėrblye pėr kėtė punė ku edhe mori njė shumė tė madhe tė parave nga mbretėria e Arabisė Saudite. Imam Albani nė pleqėrinė e tij u dobėsua nga shėndeti, mirėpo, pėrkundėr moshės sė vjetėr ai pėrsėri nuk ėshtė ndalur kurrė nga punimet e tija shkencore nė lėmin e hadithit, sa qė tregon djali i tij se edhe i sėmurė nuk ėshtė ndalur nga leximi e shkrimi.
Gjithnjė kėrkonte nga djali i tij duke i thėnė: afroma kėtė libėr e atė libėr, lexo kėtu e lexo aty, shkruaj kėtė e shkruaj atė. Nga kjo shohim se me tė vėrtetė ishte i sinqertė nė punėn e vet dhe dėshiroi qė amanetin e tij ta bart nė vend me plot pėrgjegjėsi ashtu siē ka urdhėruar Allahu dhe i Dėrguari i tij, Muhamedi alejhi selam. Sėmundja filloj ta dobėsonte shėndetin e tij dhe mė datėn 10-02-1999 ditė e shtunė nė spitalin e Ammanit Shmisan nė kohėn e akshamit ndėrroi jetė Muhadithi i kėtij shekullit Imami i sunnetit Muhamed NasirudDin Albani, Allahu e shpėrbleftė me xhennetin Firdeus!
Varrimi i tij: Varrimi u bė tė shtunėn pas Faljes sė namazit tė Jacisė. Namazi iu fal me nėntė tekbire. Edhe pse nuk ishte shpallur vdekja e tij, nė namazin e xhenazes kishin marrė pjesė mbi 5000 njerėz. Dijetari i njohur, Muhammed Salih el Uthejmini, kur dėgjoi pėr vdekjen e Imam Albanit, bėri thirrje nė shtėpinė e Imam Albanit qė tė njoftohet pėr varrimin e tij, pėrgjigjja ishte, se Imam Albani u varros dje, shumė pak pas vdekjes. Shejh Uthejmini tha: "Elhamdulilah, e tėrė jeta e tij ishte nė ringjallje tė Sunnetit, e Allahu ia mundėsoi qė edhe vdekja e tij tė jetė nė ringjallje tė Sunnetit", d.m.th: shpejtimi i varrimit.
Librat dhe punimet e shkruara: Bota islame ėshtė dėshmitare e kėtyre shkrimeve dhe punimeve, dhe vetėm njė vėshtrim i vogėl nė veprimtarinė e tij do tė na bėjė tė qartė se ku ka arritur dituria e pastėr e Imam Albanit. Por, nėse dėshiron tė sigurohesh pėr kėtė, atėherė udhėto nė ēdo pjesė tė tokės dhe do ta shohėsh se Imam Albani ėshtė prezent nė ēdo librari, aty sheh librat e tij qė kanė kapluar tė gjitha raftet e librarive, sa qė pėr tė ėshtė thėnė: Ai, Imam Albani, i ka ofruar Islamit njė bibliotekė tė pasur, tė cilėn as shtetet apo institucionet e tyre nuk e pėrgatisin dot! Kushdo qė shkruan nė shkencėn e hadithit nė kėtė kohė, pėrfiton prej librave tė tij, madje nuk bėn dot pa to! Sa qė edhe nėpėr universitet arabe islame, kur tė flitet pėr hadithet pejgamberike ėshtė e pamundur qė mos tė ceket edhe vendimi i Albanit rreth atyre haditheve. Atė e nxori Allahu nga zemra e Evropės Shqipėria- dhe e vendosi nė bibliotekėn Dhahirije, e cila ishte biblioteka mė e mirė nė vendet e lindjes, ku qėndroi pėr vite me radhė duke ofruar pėr ne gjithė kėtė mund tė madh! Ky dijetar ka lėnė pas veti mbi 200 vepra, disa nė volume e disa nė fleta, prej tyre janė botuar 70 sosh. Prej mė tė njohurave dhe mė tė rėndėsishmeve janė: 1-Vargu i haditheve tė sakta nė shtatė volume, 2-Vargu i haditheve tė pasakta nė katėrmbėdhjetė volume, 3-Irvaul-galil nė tetė volume, 4-Muhtesaru Sahihul-Buhari nė katėr volume, 5-Pėrmbledhja e fetvave dhe ligjėratave tė tij nė mė shumė se tridhjetė volume, dhe shumė tė tjera. Njė prej punėve tė mėdha qė ka pėrfunduar ky dijetar ėshtė kujdesi i tij i veēantė me Katėr Pėrmbledhjet e mėdha tė Sunneve, tė cilat konsiderohen prej librave bazė mė tė rėndėsishėm tė Islamit, si Suneni i Nesaiut,Ebu Davudit, Tirmidhiut dhe Ibėn Maxhes; tė cilat i ka klasifikuar nė hadithe autentike dhe jo autentike. Disa nga punimet e kėtij imami, janė tė pėrkthyera edhe nė gjuhen shqipe, edhe pse literatura shqipe nė krahasim me veprat e tij tė shumta ėshtė shumė e varfėr, me shpresė qė nė njė tė ardhme tė shpejt tė pasurohet edhe kjo mangėsi e jona.
Prej veprave tė tija tė pėrshtatura nė gjuhėn tonė shqipe janė: Forma e Namazit, Mbulesa, Namazi i teravive, Dexhalli, Xhenazja, ritet dhe bidatet, Bidatet e Xhumas, Rregullat e fejesės dhe martesės, Paralajmėrimi i Falėsit dhe tė tjera. Imam Albani mbeti thirrės nė Allahun e Lartėsuar me mendjehollėsi, gjatė tėrė jetės sė tij. Thirrja e tij qe bazuar nė metodologjinė Pastrim dhe edukim, metodė e tė gjithė pejgamberėve. Ajo qe ndėrtuar nė dituri dhe kultivim, si njė mėsues bujar dhe edukator besnik. Ai u mėsoi tė tjerėve edhe shumė gjėra me metodologji, pozitė, sjellje, moral dhe karakter tė lartė dhe me zemėrbutėsi.
Ēfarė thanė dijetarėt tjerė pėr Imam Albanin:
1-Bin Bazi, rahimehullah (ish-myftiu i Arabisė Saudite): Nė kėtė kohė, nuk kam parė nėn kėtė qiell dijetar tė hadithit sikur Alamet Muhammed NasirudDin Albanin.
Poashtu ka thėnė: Nuk njoh njeri mė tė dijshėm nė kupolėn e orbitit se Shejh Nasiri.
Dhe ėshtė pyetur Bin Bazi pėr hadithin pejgamberik: Vėrtetė Allahu kėtij ummeti nė krye tė ēdo njėqind vjetėve ia dėrgon dikė qė ia ripėrtėrinė atij fenė, Kush ėshtė ripėrtėritėsi i kėtij shekulli? Bin Bazi u pėrgjigj: Sipas mendimit tim, hoxhė Muhammed NasirudDin Albani ėshtė ripėrtėritėsi i kėtij shekulli, Allahu e di mė sė miri.
2-Kurse Fekihu i madh, el-Uthejmin, rahimehullah, ka thėnė: Albani rahimehullah, ėshtė njė prej dijetarėve tė Sunnetit, mbrojtės i tij, prijės nė hadith, dhe pėr kohėn tonė nuk dimė qė dikush ia del atij, mirėpo, disa njerėz Allahu na ruajt-, qė nė zemrat e tyre kanė zili, kur shohin dikė se pranohet nga tė gjithė, nga zilia flasin keq pėr tė, ashtu siē veprojnė mynafikėt, tė cilėt tallen me besimtarėt qė japin lėmoshė vullnetarisht...
Dhe ka thėnė: Njeri me horizont tė gjerė, studiues i madh, bindės i madh nė debate.
Dhe ka thėnė: Shumė i kujdesshėm nė praktikimin e Sunnetit dhe luftimin e bidatit, qoftė nė besim apo nė vepra.
3-Kurse Ministri pėr ēėshtje islame dhe vakėf i Arabisė Saudite, Shejh Salih Alu Shejh ka thėnė: Nuk ka dyshim se vdekja e Dijetarit tė madh, Shejh NasirudDin Albanit, ėshtė njė fatkeqėsi, sepse ai ėshtė njė kolos prej kolosėve tė ummetit, dhe muhaddithi i tij, dhe Allahu i lartėmadhėruar me ta e ka ruajtur kėtė fe, dhe me ta e ka pėrhapur sunnetin.
Pėrgatiti: Qendra pėr veprimtari kulturore
Imam Albani dega Gjilan
Krijoni Kontakt