Albin Kurti: Kosova - shtet pa sovranitet
Publikuar mė datė 2008-09-09
"Mbi tė gjitha, humbėsi mė i madh ėshtė populli i Kosovės, i cili po mbetet edhe mė tutje popull nė njė shtet pa sovranitet", thotė pėr Radion Evropa e Lirė, lideri i Lėvizjes Vetėvendosje, Albin Kurti.
REL: Janė bėrė pothuaj shtatė muaj prejse Kosova ka shpallur pavarėsinė, ndėrkohė qė 46 shtete kanė njohur tashmė shtetėsinė e Kosovės. Si e vlerėsoni ju kėtė proces?
ALBIN KURTI : Shumica dėrrmuese e shteteve qė kanė njohur pavarėsinė e Kosovės, kėtė e kanė bėrė nė fillim, pra nė dy muajt e parė. Tė gjitha shtetet qė kanė njohur pavarėsinė e Kosovės, e kanė bėrė kryesisht si rezultat i pėrcjelljes sė njohjes nga fuqitė e mėdha, si SHBA-tė, Gjermania, Franca, Britania e Madhe e kėshtu me radhė.
Pra, shtetet qė na njohėn nuk janė rezultat i angazhimit tė Qeverisė sė Kosovės, por rezultat i asaj qė rreth 40 shtete i ndoqėn kėto 5-6 shtetet mė tė fuqishme.
Mendoj se Qeveria e Kosovės duhet ta braktisė prioritetin e njohjes sė pavarėsisė sė Kosovės dhe tė fokusohet shumė mė tepėr nė integritetin territorial dhe nė sovranitetin e munguar tė Kosovės.
Nė kėtė kuptim, ajo do tė duhej qė njohjet e deritanishme t'i shfrytėzojė qė qytetarėve t'ua bėjė jetėn mė tė mirė, e jo tė krijojė kėsisoj pėrshtypjeje qė ne jetojmė pėr tė na njohur tė tjerėt.
REL: Pėrmendėt integritetin territorial. Si mendoni se ka vepruar Qeveria e Kosovės sa i pėrket veriut tė vendit?
ALBIN KURTI : Qeveria e Kosovės nuk ka vepruar fare. Ajo i ka toleruar strukturat e Serbisė madje edhe mė shumė se para shpalljes sė pavarėsisė. Qėllimi i qeverisė ėshtė qė njerėzit e saj t'i ruajnė ato poste e privilegje, e jo qė Kosovės t'ia forcojnė kufijtė dhe t'ia sajojnė integritetin territorial.
Aktualisht, ēerekun e territorit e kontrollon Serbia dhe atė gjithnjė e mė fuqishėm. Qeveria e Kosovės nuk e ka marrė nėn kontroll SHPK-nė, nuk e ka shpallur TMK-nė ushtri, nuk i ka ndėrprerė investimet e Serbisė, nuk i ka ndėrprerė as blerjet e pronave tė shqiptarėve nga ana e Qeverisė sė Serbisė dhe fare nuk u ka ndihmuar shqiptarėve qė janė rreth e pėrqark enklavave serbe apo jetojnė nė veriun e Kosovės.
REL: A po e shndėrron problemi i Mitrovicės Kosovėn nė njė konflikt tė ngrirė?
ALBIN KURTI: Gjithsesi. Kosova ėshtė larg tė qenit njė vend jokonfliktuoz. Pėrderisa ndėrhyrjet e Serbisė janė tė lirshme, atėherė ne jemi gjithmonė nė prag tė shpėrthimit tė konfliktit.
Nuk ka kurrfarė mundėsie qė tė integrohet komuniteti serb nė Kosovė, pėrderisa Serbia lejohet qė lirshėm tė dirigjojė me ta, qoftė pėrmes financimit apo pėrmes kėrcėnimit.
REL: Si e vlerėsoni nė anėn tjetėr diplomacinė serbe sa i pėrket Kosovės?
ALBIN KURTI : Serbia ėshtė duke vepruar nė dy linja: pjesėn e dhunshme tė zbatimit tė politikės sė saj ia ka lėnė strukturave paralele qė i ka nė Kosovė, ndėrkaq pjesėn politike dhe diplomatike po e kryen Beogradi.
Mendoj se Serbia aktualisht ėshtė duke pėrfituar shumė me ofenzivėn e saj diplomatike, nė radhė tė parė pėr shkak se nuk ka kurrfarė kundėr-balanci nga ana e Qeverisė sė Kosovės dhe pėr shkak se Qeveria e Kosovės ėshtė ajo qė nuk po e merr seriozisht Serbinė, gjithnjė duke e quajtur atė si shtet fqinj, ndėrkohė qė forcimin dhe zgjerimin e saj pėrbrenda Kosovės po e lejon.
REL: Kushtetuta e Republikės sė Kosovės, e cila ka hyrė nė fuqi mė 15 qershor tė kėtij viti, bazohet nė planin e Ahtisaarit. Ky plan flet edhe pėr pavarėsi tė mbikėqyrur tė Kosovės. Si e vlerėsoni ju praninė ndėrkombėtare edhe pas hyrjes nė fuqi tė Kushtetutės sė Kosovės?
ALBIN KURTI: Tash sė fundi u dėshmua se nuk i nevojitet Kosovės UNMIK-u, por UNMIK-ut i nevojitet Kosova. Zannier po mundohet qė t'ia bėjė vetes vendin kėtu, duke u shtirur se po organizon njė raund tė ri tė negociatave ndėrmjet Prishtinės dhe Beogradit pėr ēėshtje teknike, qė, sipas tij, na qenkan tė nevojshme.
Me Serbinė nuk mund tė ketė ēėshtje teknike, me Serbinė ēdo gjė ėshtė politike, pėrderisa Serbia nuk na njeh neve dhe pėrderisa Serbia nuk e ndryshon fare qėndrimin sa i pėrket Kosovės dhe shqiptarėve.
Edhe Zyra Civile Ndėrkombėtare, edhe EULEX-i po veprojnė pak a shumė sikurse UNMIK-u. Ata po pėrpiqen qė me ēdo kusht t'ia bėjnė vetes vendin nė Kosovė dhe qėllimi i tyre ėshtė qė misioni i tyre tė jetė sa mė i kėndshėm pėr personelin dhe mbi tė gjitha tė dominojnė sa mė shumė nė rrafshin politik, si dhe nė atė ekonomik.
Kėsisoj, plani i Ahtisaarit na del me dy probleme thelbėsore: njė njėrėn anė e shpėrblen Serbinė me komuna serbe dhe me zona tė veēanta, ndėrkohė qė Kosovės fare nuk ia lejon ushtrinė as sistemin gjyqėsor, dhe nė anėn tjetėr, Kosovėn e vė nė njė sundim burokratik ndėrkombėtar, tė cilit nuk i dihet fundi.
REL: Cili mendoni se duhet tė jetė mandati i administratės sė Kombeve tė Bashkuara nė Kosovė pas procesit tė rikonfigurimit?
ALBIN KURTI: Kosova ka nevojė pėr ulėse nė OKB dhe nuk ka nevojė pėr mision tė OKB-sė nė Kosovė. Fatmir Sejdiu dhe Qeveria e Kosovės mė pas nuk ėshtė dashur ta pranojnė letrėn e Ban Ki Moon-it; ėshtė dashur tė thonė se nė bazė tė Kushtetutės sė Republikės sė Kosovės, gjithsesi tė padrejtė dhe shumė tė mangėt, nuk lejohet fare qė UNMIK-u tė jetė nė Kosovė.
Por, ata e kanė pranuar letrėn e Ban Ki Moon-it dhe rrjedhimisht e kanė pranuar edhe Zannierin. Tash, pėrfundimisht, EULEX-i po futet brenda UNMIK-ut dhe kjo gjė po e forcon edhe EULEX-in, edhe UNMIK-un.
Ndėrkohė, ajo qė po humb nė kėtė situatė ėshtė Qeveria e Kosovės, kompetencat ekzekutive tė sė cilės po treten. Dhe, mbi tė gjitha, humbėsi mė i madh ėshtė populli i Kosovės, i cili po mbetet edhe mė tutje popull nė njė shtet pa sovranitet.
Edona Peci
Europa e Lire
Krijoni Kontakt