Këngët historike

[shigjeta]

SHKOZA

Mirese erdhet ne kete teme. Do te jete me interes te lexonim kenge te tjera folklorike kushtuar ngjarjeve historike, si edhe dicka te shkurter rreth ngjarjes, sikurse edhe postimi me lart.

Pershendetje

[SHKOZA]

Faleminderit Shigjeta dhe sinqerishte te pergezoje per temen. Para se te shkruaj nje kenge tjeter kisha dashur qe ne pika te shkurtera te shkruaj per treven ku me aq dashuri dhe fanatizem ruhen dhe percillen keto kenge dhe prej nga dolen rapsodet me te njohur te Kosoves.
Treva e Llapushes shtrihet ne pjesen qendrore te Kosoves ,eshte nje territore kodrinoro -malore i cili bene pjese ne makroregjionin kodrinoro- malor te Kosoves qendrore se bashku me Drenicen. Ne aspektin etnografik gjithashtu treva e Llapushes per nga dialekti , traditat, veshjet dhe melosi ka ngjashmeri me treven e Drenices. Kjo treve perfshine rreth 73 fshatra, komplet fshatrat e Komunes se Malisheves, fshatrat e pjeses veriore te komunes se Therandes, pjesa verilindore e Komunes se Klines dhe disa fshatra te komunes se Rahovecit. Ne perendim Drini i bardhe e ndane me Dukagjinin, ne jug-perendim vargmalet Koznik-Zatriq-Shkoze e ndajne me treven e Anadrinise. Ne juge kodrat e Biraqes deri ne Qafe te Duhles e ndajne me Podgurin e Prizrenit, Kurse ne lindje dhe veri-lindje vargmalet Carraleve-Berishe -Kosmaq e ndajne me treven e Drenices.
Treva e Llapushes eshte nje treve shume e pasur me kenge rapsodike dhe me rapsode dhe melosi folklorik i kesaj treve edhe sot e kesaj dite degjohet ne mbare Kosoven .

Po vazhdoje me nje kenge tjeter te cilen sikurse ate me larte e kendonin rapsodet e Llapushes Sali dhe Feriz Krasniqi nga Drenovci i Malisheves. Gjithashtu kete kenge me nje melos tjeter por me variante te perafert e kendojne edhe te bijet e Sefe Mleqanit nga Mleqani i Malisheves, Halil Bytyqi dhe Naim Krasniqi etj.

Kenga e Ulqinit

Te ejten mbrema , ne dy sahati,
Haxhi Pasha hoq nizamin.
O Shkodra e madhe hajde qelloi gati
I’au zu shkijeve istikamin.

Istikamin tuj godite ,
asqeria vjene tuj u avit,
Zot oi madhe i’au past fale imanin
Se ishalla tan jane shkue shehit.

O Haxhi Pasha , shkoj Haxhi Pasha ,
Tuj dha popullit habere.
O qare s’kem pa e lshue Ulqinin
kem Stambollin muhasere.

Ulqinaku tash i’a mbrrini ,
Se hala s’ka nisun me fol.
O mos kujto se nuk jam veq Ulqini ,
Tash jem lidhe me Shkodren tone.


O shkoj Haxhia tuj ike Haxhia ;
Shkodra e madhe se kane ngu.
O te shtate kralat o n’kame me u que ,
Pa kris topi bam, skena me leshu.


Kjo kenge i kushtohet luftes te cilen ne vitin 1880 e bene shqiptaret (dega e Lidhjes se Prizrenit ne Shkoder), per mbrojtjen e Ulqinit . Mund t’a shihni se sa me saktesi dhe sa fuqishem populli i kendon kesaj ngjarje, duke treguar diten dhe oren, si dhe rrethanat dhe presionet ne te cilat ishte gjendur vete Perandoria Osmane per te dorezuarUlqinin. Gjithashtu presionet te cilat u ishin bere shqiptareve per t’a dorezuar Ulqinin dhe vendosmerin e tyre per t’a mbrojtur , siq thote kenga sikur ,,edhe te shtate krajlat ne qofte se qohen ne kembe”.

Shkoza nga Prizreni

[SHKOZA]

Ali Pasha po e kqyre tefterin

O Ali Pasha po e kqyre tefterin,
Shume takamesh e kam asqerin.
Kam asqerin o shum gjinli .
Djeme te zgjedhur ne mal e ne vrri.
Harambashat kane que kry.
Kan ba men me ra n’Shqipni.
Me marre Sanxhakun e Mitrovicen
Vuqiterrnen dhe Prishtnen.
Ne Shqipni dojne me hi.
E me ba shka eshte me zi.
Keshtu menojshin klyshte e Serbise .
Po s’po trembet pasha i Gucise.
Jo s’po tremet vllazen Ali Pasha .
Qe i ka vra vetllat e trasha.
Murr tefterin pasha po e kqyre.
Kam asqerin bukur t’mire.
N’takam te pare e kam Rugoven
Qe luftojne rrept me Knjaz Nikollen.
Jane trima qe kane hak,
kane marre krena n'Karadak,
Pobrra Kuqin t’a lajne ne gjak.
Zhuk Isufa e Zhuj Selmana ,
Qe nuk nin per Mark Millana.
Nje takam qe e kam ne Prekorupe (Llapushe),
Prej armikut kurr nuk jane tut.
Ata hajne barut me grushte.
N’takam dyte e kam Drenicen
Flake e kallin djemte Podgoricen.
Jane trima qe t’lajne ne gjak.
Kane marre krena n’Karadak.
N’takam trete e kam Sanxhakun ,
Ka bijne trimat e bajne gjakun.
N’takam te katert e kam Gilanin
Qe zanat e kane mejdanin.
N’takam te peste e kam Reken ,
Ku bijne trimat e bajne deken.
Ne takam te gjashte e kam Llapin
Flake t’a kallin Karadakin.
N’takam te shtate e kam Shkodren ,
Ku bijne trimat e bajne mordjen.
N’takam te nante e kam Mirditen,
N’qiell me kane trimat t’a nxane priten.
I’u kane lane emrin nanat malsore
Trima le me arme ne dore .
Prenk bibe Doda e kapitana,
Mirditore trima si zana .
Pra n’e lidhshim besen ndermjet veti,
Per hater te zotit dhe te miletit
S’kane qka na bane krajlat as mbreti.

Kenduar nga Salih dhe Feriz Krasniqi -Drenovc i Llapushes

Kjo kenge i kushtohet luftimeve te zhvilluara nga shqiptaret kunder Malit te zi gjate periudhes se Lidhjes se Prizrenit, te udhehequra nga Ali Pasha i Gucise.

Shkoza nga Prizreni

[SHKOZA]

Prej Prokuple e deri ne Nish

Prej Propkuple e deri n’Nish,
Asht mbush rruga me dervish.
Dervishet po falen bajraqet s’po nalen.
Dervishet po luten,
Bajraqet s’po nguten.
Maliq Pasha ne ate te zi,
T’kofte pirolla moj Malesi.
Shqipnia mori fushes,
E mbloi timi i pushkes.
Maliq Pasha ne ate te bardhe,
ugurolla bajraktare .
Bajraku i Zeqirit ,
S’po doket prej timit.
Kur i rane takamit t’pare,
Me batilin balle per balle.
Bini djem dushmanit,
Per hater te vatanit.
Kur i rane takamit te dyte ,
me kaurrin fyt per fyte.
bini djem dushmanit,
Per hajret e imanit.
Kur i rane takamit trete ,
Me batilin heshte per heshte.
Bini djem t’i bina ,
Bajraqet t’ia perzina.
Imer Hoxha prej Bellenice,
fort po qitshin Kemenica.
Kemenica t‘gurit,
Bini djemlosha kaurrit.
Kapakli Bajraku ,
s‘po doket prej gjaku.
Nami i Pashe Maliqit,
Preu shpata e Dan Zatriqit.

Kenduar nag Feriz dhe Ali Krasniqi nga Drenovci i Llapushes.

Kjo kenge i kushtohet betejave te ashpra te cilat i zhvilluan bajraqet e Shqiperise gjate luftes Ruso-turke 1870 -1878. Ne anen Ruse ishin forcat serbe kurse ne perberje te forcave turke ishin shumica shqipare. Ne keto luftime u dallua Bajraku i Ostrozubit. Pjesa me e madhe e treves se Llapushes ishte pjese e ketij Bajraku . Ky Bajrak ne popull nihej si Kapakli Bajraku, pasi ne luftera luftetaret e ketij bajraku luftonin me pushke te tipit Kapakli.
Bajraqet shqiptare luftuan per te mbrojtur trojet etnike te Shqiperise verilindore pra Sanxhakun e Nishit ( sot Serbia jugore).
Kenga perfundon me nje refren kuptimplote qe edhe sot e kesaj dite perdoret per te aluduar ne dike qe fiton fame ne krahe te dikujt tjeter: ,,Nami i Pashe Maliqit, preu shpata e Dan Zatriqit”.
Pra luften e bene shqiptaret por nami i mbeti pashait turk ose Turqise . Ka edhe isa variante te kesaj kenge.

Shkoza nga Prizreni.

[SHKOZA]

Edhe pse eshte pak e gjate , po u'a prezentoje variantin kryesore dhe te kompletuar te kenges se Selman Kadrisekenduar nga Ibish Broja nga Drenica.
Kjo ngjarje e cila shtellohet ne kete kenge ka ndodhur rreth viteve 1930 -1943. Selman Kadria rreth viteve 1930-37 ne kohen e Mbreterise Jugosllave, vrau kryeqetnikun e urryer Vojvoden Miliq Kerstiqin, i cili kishte vrare dhe masakruar me qindra shqiptare dhe musliman ne Kosove dhe Sanxhak. Kurse vrasja e tradhtarit Rame Alia eshte bere rreth viteve 1939 1942. Ngjarjet te cilat shtjellohen ne kenge jane zhvilluar kryesishte ne Cerce dhe ne Muzhevine te Istogut ( Burimit).

Kenga e Selman Kadrise
I shkoj haberi kesaj Shqipnise,
Mej knue hatmet Selman Kadrise,
Pushke te madhe i dha Serbise.
Pushke te madhe na ‘i ka dhane,
Preu vojvoden qat kapetan.
Se Semani nau qokja n’kam.
Te Miliqi hi o kane ,
Au qove zotni ja ban?
A u qove more zotni?
Po u qova o Selmani i ri.
Po u qova or Selman,
Kam qu gjinen me thirre mbrame,
Ku je kane djalo qe s’je ardhe.
Qe Selmani tha s’mujta me dale,
Kur ti thirrjet m’I ke qu
une ne ship s’jam qillu.
Te treten thirrje e kam marre
Dhe qe zotni tek jam ardhe.
Q’ka po thote Miliqi i pite,
Du me dale une me u shetite.
Jo ma anej se tej n’Muzhevine.
N’Muzhevine n’katundin Cerce,
Du me dale me nxane naj peshk.
E Selmani qka i ka thane ,
A te vije me ty zotni ja bane.
A te vije me ty more zotni ,
O cka t’bane lazem ty.
E Miliqi shka po bane
N’tesha e ngrada ish kane veshe,
E murr pushken me gjithe rreth.
Edhe niskan me t’fillu,
Dhe gurajat i kane trupu.
Ne Muzhevin kur jane dale,
Qe Miliqi po e flete ni fjale.
Jam paqef tha o Selman.
O paqef tha jam qillu.
O s’po muj armet me’i qu.
Thote Selmani ami mu.
Mi jep mu more zotni,
O se vije rroktare me ty.
O qka te bane lazem ty.
O ja dha armet me gjithe rreth ,
Murre Selmani e po i vesh,
Pergjithmone i bajte me shnet.
Kane nise rrugen kane t’fillu.
Thote Selmani lume per mu
Shka Selmani ish tuj menu.
Kurre m’a ne shtek s’me ka ardhe mu,
Kete tradhtare une me hjeksu.
Une me hjek kete tradhetare ,
Se shume dam ka ba n’shqiptare,
Ka lane nanat pa djem te ri,
Nuset te reja ka kthy n’xhini,
Ka vra gjin tuj shku n’mulli
E qobane ka pre me dhi.
Neper djepa ka pre sabije,
Ah me singi ahi,
Si ne Kosove edhe ne Boshjaki.
O Selmani qka po bane ,
Pese fysheke ne pushke po i leshon.
Pese fyshek n’pushke o i ka leshu.
Dhe perpjete niher ka gju.
Forte shkau iu ka ngrmu.
Pse me pushke Selman po lune,
Kqyre djale se po me vret mu.
E Selmani ma ka mashtru,
Rruge e shtire ka qellu,
Me dale kush me ba me na gju,
Une per ty du me luftu ,
Kogja mire m’a ka mashtru.
Tridhjete hapa nuk jane shku,
Dhe Selmani iu ka ngermu.
ju ngermu dhe i paska thane,
kthehu knejna or tradhtare.
A e din ti sa ke vra shqiptare,
Shume e nana ke lane pa djale,
Shume e gra ke lane pa femije,
Shume e nuse i ke kthy n’gjini,
ke vra gjin tuj shku ne mulli,
E qobane ke pre me dhi.
Ke pre edhe shume sabije ,
Ne singi ahi, si ne Kosove dhe ne Boshjaki ahi.
Ai Selmani qka po bane , pushken ne faqe po ma vnon.
O me te paren ne balle ia ngjiti, tru e floke te tana n’ zalle ia qiti.
E ka prite deri i ka dale shpirti.
Per dy kambeve me duer ia ngjiti ,zhage ma ngrehi verrishtave ma qiti.
Oh ne verrishta po ma qet, ia dathe cizmet sa o kane i nxete.
Ia murr pushken me gjithe rreth, lamtumire Miliq Kerste i thete,
Dil e vraje ti shqiptare apet.

O Selmani c‘ka po bane n’katun te vete o hi o kane,
Sadri plakut o za po’i bane.Miliq Kerstene e lash te vrane .
Te Sadri plaku koka hi;
O kum ni do djem ne mal oi ki ,
Me me ba me ta te shkojme per Shqipni.
Sadri plaku qka ka thane , hala nana s’ka ba djale
Miliq Kersten qi del e vran.
Mos besofsh o mixhe i tha ti, kqyre vete pushken e tij
Krejt ne serm t’a paqa fale ty.
Sadri plaku qka i ka thane , hiqmu dere more ti djale .
Njezet robe ne ship i kam, me ba hyqmi vesh me marre.
Le qe mue me pushkaojne por robije robte mi qojne.
Atehere Selmani qka po bane , trup e trupe ne kufije po shkon.
Ngat kufinit kur o shku , o atje i kane kallezu.
Me pase krahe me fluturu, gjalle n’ate ane nuk mun me pshtu.
O Selmani merzite o kane dhe menu djali koka kane.
Nje daje ne Cerce une e kam, o nje daje tha m’ka qillu.
Pra te daja du me shku, qaren daja ma bane mu.
Ne male te Cerces paska shku, do qobane asht taku.
Ne do qobane zatet ish kane , a u kullosin o djem ua bane.
Hane kapak more drumtare. T’kujna jeni u ka thane?
Njani tha jam i babes Rame. E Selmani gzue ish kane!
Lumi une bre te pasna daje. Daja jem koke qellu,
Ti te shpia n’ven me shku, une dhente kam me ti ru.
Te daja Rame ti me shku, thuj selam Selmani t’ka qu.
Shume selam Selmani pot e bane, o do buke ka thane me ma dhane.
E ai djali qka po bane , se te shpia fill po shkon,
Baba Rame aty ish kane , ai ish kane tuje e mblue ji talle.
Djalit te vete qka i ka thane, Ku i ki dhite biro ku i ke lane.
Edhe djali qka i ka thane shume selam Selmani pot e bane,
Shume selam ai ty tka qu, o do buke ka thane me ma pru,
o ish lodhe kambet e kishin lshu.
Atehere Rama iu ka ngermu , shuj kopil mos u me rrej mu,
Ka tri dite qe n’Shqipni ka shku.
Jo vallahi i tha o baba Rame, tuj rujt dhite ne male e kam lane,
Une e ngjohe more nipin tone.
Atehere Rama qka po bane, ni boshqe ne dore me buke e ka marre,
dhe do djathe dhe po t’fillon.Ne male te Cerces fill po shkon.
Eh ne Selmanin zatete ashte kane edhe ngryke ata jane marre,
Bash qyshe merret nipi me daje.Se Selmani qa i ka thane ,
Tej ne kufije une jam kane , ngate kufinit mue m’kane kallezu.
Me i pase krahte me fluturu , gjalle n’ate ane nuk muje me pshtu.
Atehere Rama qka i ka thane , mos ki gajle nipash ia bane.
Mosi ki gajle or nipi i ri , se ka daja miqet ne Tutin,
I kane lidhje me Shqipni , pa i therre ne kambe daja ne ate ane te shtine.
Tej ne shpi daja do te shkon me marre kalin me samara,
Nje temlik me shami te bardhe e tevdil daja te bane,
Pa nji there n’kambe daja te qone, e Selmani qka i ka thane ,
Mos te vonohesh daje ia bane se po vjene e kush po me gjane.
Me pa Rama qka po bane, se ne shpi qeni nuk po shkone ,
Ne Vode n’Istoge shkue tek a kane. Ranguliqit rajes n i ka thane.
Sa don myzhde Rale me m’dhane, per Selmanin qi t’a kam nxane.
Atehere Rala qka i ka thane , e vertete kjo mos me kane,
Kryet e tane ne vend te tije te shkone.
E vertete tha kjo ka me kane se n’male te Cerces e kam lane.
Me pa Rala atehere qka po bane i’a dha myzhde njimidinare.
Shpejte ne sup kokan shku, komaniri bane kuku per mu.
Nje xhanare ketu s’me ka qellu , krejt patrulla i kem qite me ru,
Sherr qai Rala ish kane qillu, magazinat tha qelmi mu.
Kokan veshe dhe armatu e ne male te Cerces kokan shku.
Me pa Rama tash qka po bane, se ne shpi qeni po shkon.
E murr kalin me samar, nji temlik me shami te bardhe ,
Te Selmani fill po shkon.
Dhe Selmani i paska thane , je vonu pak daja Rame.
Mos n’Istoge tutna je kane, mos ne Istoge tutna je shku ?
Dhe per mu ti ke kallezu. Shuj bre nip Rama i ka thane ,
jo atahen daja s’ta bane.
E Selmani i paska thane pse sakicen daje e ke marre,
Apo ngon or nipi ri , une kur te kthehna prej Tutini,
du me i pre do thupra lejthi. Eh Selmani qka po bane
Vesh temlikun dhe shamine e bardhe
E shkurte havalja ish kane , i ra havalja deri ne kame.
Daja pushken ia ka marre me nji lluge ia paska lane.
Hype ne kali dhe po t’fillojen.
Dhe Selmani po menon, me ba deka mu me m’ ardhe
Me ba deka me m’ardhe mu, le qe vete une kam me shku.
Po me deke i veshun si gru, tane Shqipnise marre kam mei leshu.
Atehere Selmani qka ka thane, nalma kalin daja Rame,
Du mu kthye pushken me marre, daja kalin s’ia ndalon.
Njanen kambe ne toke ma qiti, kuku tjera n’prraqe iu koqite,
Daja i zi i suell sakice, cille daje tha zoti t’fikte per Miliqin nipin pe mbyte.
Edhe nihere i ra sakice , krahe e kofshe ia llomite edhe pushken ia grabite ,
Dhe me te perjete paska qite. Aty shkijet jane avite.
Edhe shkijet qka kane thane, qyshe Selmanin ti keshtu me bame,
Kem pas qef te gjalle me nxane, e me pa ata qka po bajne
Hype ne kali po ma qojne tu Serezi po ma leshojne
Me nji qebe po ma mblojne , gjithe njerezia po bane seri
Qyshe vojvoden e preu ky njeri, kem pas thane se zen asqeri.

Naqallniku me pa qka po bane , te Selmani fill po shkon,
Qizme n’krye medet po i mshon, kallzoje vendet ka je kane ,
Edhe buke Selman kush o t’ka dhane, rene me na kallezu,
Ne spital na kemi me te qu, kane mjeket me te sheru.
Ne paq ymrin ke me pshtu e ne ship kem me te leshu me shku.
Fort Selmani po bane gajret, rrehke djali shahadet,
or qyfare mos te qofsha fale, shahadetin s’mun ma ndal
S’mundesh me m’shti njerezit ne qafe me i marre,
Se kam mendjen me t’kallzu, i ka thane ,une shpirtin du me dhane.
Te mbramen fjale ai po e flet , me prejti daja kuku medet ,
Me u ba mire me hyqymet, ne kater anet e dhan radine.
O e preu daja more o Selman Kadrine.

Se ne ate kohe more a kane Serbia, s’vonoje shume more ka ardhe Shqiperia.
Si Shqiperi e e dina edhe vete u lirue populli krejte.
Nana e Selmanit po kane o medet. Neper sakaqe vaj po bane.
Ma kajne nana, motra e bija , po ma kajne more shoqnia,
Gjame po bajshin miqaia.
Nana e Selmanit fort vaj po bane , a ka ba nana naj djale,
Qi del e vret qat vllaun Rame.
A ka ba nana naj djale si zana, oh pajton zemra nana.
Ia jap dhete o me gjithe dhi, ia jap hanin me mulli
Edhe token me tapi.
Keshtu halla vaj po bane, Liman Beka qojka ne kambe.
Hajt halle e te paqa nane, as ni pare uk du me ma dhane.
As ni pare nuk t’a du , Liman Beka ne ship o shku.
Te vllait Bajramit iu ka ngermu.
Qou Bajra he tungjate jeta, mos t’a lame soten per nesra
PerSelmanin mos t’na dhimbset jeta.
Te dy djemte kokan que ne kambe, dite e ejte ish kane Pazar.
Shume e hallku ne Pazar po shkojne, ne fund te Istogut prite paskan nxane.
Dikur Rama vjen me pajton, po vjen Rama ne pajton hi,
Shume do hallk jane kane mbas tij.
Tane qasi po tane hafije , qi kane pre shqiptare per shkije.
E aty te vojte jane kane, Liman Beka perpara i ka dale.
Haje hajde i tha o Rama i zi, ku ma kije staren Serbije.
Ku ma kije biro Kral Petrin, te fali zoti e te hanger dreqi.
O kane gjithe Shqipnia per veti.
Liman Beka me pa q’po bane , nxuerr manxerren e n’krye po I mshon,
Pa pike shpirti ma ka lane. Iu dok pak Bajramit e pret ne tjetren ane.
Po e bajne per nishan.
Ngoni Hoxhe edhe ju haxhi, keta ne dhe kushe mos me shti,
Le ta shtine popi I zi, se popi I zi eshte oi tij.
Oh ne vend te xhematit o tha hajt more kryqali shki.

Shkoza ga Prizreni

[SHKOZA]

Kenga e Salih Shabanit

O a ka djale qe m'a le Bajramin?
Me ma ndal Salih Shabanin,
E ka vra Spirro Kaptanin!
Ai Salihi ish kane shqiptare azgan,
pushken ne dore , ma ka marre.
E ka marre manxerren e mbretit,
niqin fysheke i murr prej mymleqetit,
O prite po zaka o ne Qafe t'Baqevcit.

O ne Baqevc o ai priten e ka zane,
Hej Spirro e Filja asajde po shkojne ,
ai Salihi perpara u ka dale.
Ku mje Spirre bre dushman po m'ja bane,
ku m'je Spirre bire more kryqali.
Rrafsh gjithe diten n'diell jam djeg per ty,
buke pa ngrane bre dushman uje pa pije,
ma pru zoti sot me u pjek ne ty,
O ma pru zoti me u pa sy me sy.

O ma pru zoti , o mu pa sy me sy,
mi ke pre nentedhjete shqiptare vllazni
Mi ke pre Spirre nentedhjete e nante.
Ateher Spirra ne ate vend be po i bane,
Pasha kryqin o ne viligdane,
pasha kishat Salih ka i kam,
se jam le o n'Kabash nuk jam kane.
Mos rrej Spirre, Salihi po i thete,
me sy te mij t'kam pa une e vete.
N'tesha e n'gradada ishe kane veshe,
ne kambe e n'dore ishe kane pervjele.
Vrajshe vllazen sikur me kane skjepe.
Si kasapi hajt more ne Shen Gjergje.
O s'te vike shtiro ne gjak tyne me shkele.

O s'te vike shtire ne gjake tyne me shkele,
m'a dredhojke djali ate manxerre.
E dredhojke more zjarr po i jepe.
Spirren e Filen te dyte o i la te vdekte.
E me pa mor Salihi q'po bane,
thike perpjete mor bjeshkes po shkone,
kange malsorqe shqiptari po kenone.
Krejt Dellovcit habere po i qone.
Njerez pa faje ne qafe mos me marre
Spirren e Filen te dyte o i lash te vrane.
Se ne Shqipni Salihi o dale ;
O lumi ai babe per djale qe ka lane.

Ne vitin 1913, ushtria dhe qetniket serbe ne krye me vojvoden Spirro Dellovcin dhe te perkrahur edhe nga murgjit e kishes ne fshatin Kabashe te Prizrenit, bene nje ploje te madhe.
Mbrenda nates ne kishen e Kabashit, cetniket serbe iu prene kokat mbi njeqinde burrave te Kabashit. Mirepo ne Luften e Pare boterore, gjate vitit 1915 kur u be terheqja e ushtrise serbe, permese Kosoves dhe Shqiperise per ne detin Adriatik, burrat e Kabashit u hakmorren dhe vrane qindra ushtare serbe dhe qetnik.
Pas rikthimit te ushtrise serbe ne Kosove dhe ripushtimit te Kosoves , pas perfundimit te Luftes se Pare boterore ne vitin 1919, ushtria serbe u hakmorre ne Kabash dhe i denoje me burgje te perjetshem 19 burra te Kabashit. Shume familje te Kabashit u strehuan ne Shqiperi dhe u kthyen vetem gjate kohes, siq e quajne te Shqiperise se madhe.

Shkoza nga Prizreni

[Del Monako]

Shigjeta, kam kenaqesine te kerkoj te postosh fjalet e nje kenge nese ke mundesi. E di qe nuk eshte historike tani per tani, por me vone do te mbetet ne histori. Desha pak fjalet e asaj kenges qe ka ne refren "Po ku je Adem Jashari" qe e ka kenduar Leonora Jakupi.

Me emoiconon ajo kenge!

Ja ta perseris edhe njeher se me mbushet goja kur e them edhe me fryhet zemra me ndjenje. ..........Po ku je Adem Jashariiii

[shigjeta]

Adem Jashari eshte vertet nje figure legjendare. Edhe kenga ka tekst shume te bukur, por duke qene qe nuk futet tek muzika folklorike (te pakten tani per tani ), tekstin e kenges mund ta gjesh tek Leonora Jakupi

[SHKOZA]

Per Del Monakon

A VRITET PAFAJSIA

A vritet pafajesia ,
qfare faji ka Drenica,
qe i vriten femija ,
duke thirre Azem Galica.
Drenica lind veq trima,
po ju i leni femijet jetima,
eshte nje kombe qe don liri
dhe Kosova eshte Shqiperi.

Po ku je Adem Jashari
na vran nene edhe motren,
na rrenuan na dogjen votren,
Hej mos ma prek ti shka Drenicen ,
se kam gjalle Azem Galicen,
eshte nje kombe qe don liri
dhe Kosova eshte Shqiperi.

[SHKOZA]

Kenga e Kamer Loshit

Nam i madhe eshte ba ne Drenice,
na jane ra o nje rrem komite,
Kamer Loshi me dy vllaznite.
vllaznit e ri i kishin qellue ,
s'ishin msue pushken ne thum me vnue.
Ne shpi prej kashte jane ngujue.
Krejt Serezi ne kam jane que,
shkojne Kamerin me rrethue.
C'ka ka thane Kamer Sejdia,
boll e keqe kjo Serbia,
boll e keqe kjo Serbi.
Po ma te kqije do shqiptare te zi.
Po ma te kqij do shqiptare te zije,
per nje pushke bajshin hafije.
Vllazneve te vet Kameri u ka thane,
ju mu vete ketu due mem m'lane.
ju me pshtue me qa rrethimin,
se une per te gjalle se jap dorezimin,
se jap dorezimin kurre per te gjalle,
per pa u kall baraka flake,
e me me ra zharava ne qafe.

Thrret Kameri o Murat,
merre vlla kete sahat,
merr sahatin me gjithe qystek,
Kamer Loshi t'a ka lane shkrete
Be po te baje m'a ne qyrke se qet.
Thrret Kameri o Sejdi,
merre vlla ti ate kuti.
Cingarllykin me gjithe kuti,
mos t'ma marrin ata faqezi,
ne kutin teme duhan me pi.
Prej barake vllaznit e ri jane dale
e Kameri aty ashte ndal.
Tej ne sabah Kameri po lufton;
naqallniku aty po shkon.
Naqallniku c'ka ka thane,hajt dorezimin Kamer me na dhane,
tash qi topat, mu jane tuj me ardhe
krejt baraken ta djegi flake.

C'ka ka thane Kamer Sejdia,
C’ka po thue or faqezi.
Qitja flaken edhe timin,
jam shqiptare s'ta jap dorezimin.
Nuk dorzohna kurre per te gjalle.
per pa u kall baraka flake,
per pa me ra zharava n'e qafe.
Kur me topa i kane ra,
Krejt baraka flake ka marre,
Ka marre flake e u que timi,
Por Kameri se dha dorezimin.
Se dha dorezimin dhe shkoj vete,
O i paste shpirti rahmet.
Ka liftu per vatan te vet
Ishalla zoti i ka que ne xhenet.

Kjo ngjarje ka ndodhur rreth viteve 1927-29. Kamer Loshi ishte nje prijes i spikatur i qetave kaqake te Drenices.

Shkoza nga Prizreni

[SHKOZA]

Kenga e Rrust Kabashit

Po perzihet mor Prizereni,
na jane qarte ,zotnit mes veti.
Qarte na jane zotnite nder veti,
Shaqir Aga qaj Rrust Regjepi.
Rrust Regjepi i hypi atit,
gjan e gate po ia leshon sokakut.
Leshon sokakut e leshon qarshise,
shkon tuj ble barut te alltise.
Blen barutin me Ukshinin,
a ma pat kun Shaqir Age Nishin.
As'ma pate kun Shaqir Agen,
te xhamia po e fale xhenazen.
Fale xhenazen te xhamia.
Hysen Ages na i vdiq e bija.
Pe hjekson ai imamgjia.
Imamgjia Mulla Zymeri.
Lufton Rrusta UKimeri.
Lufton Rrusta ne Bazharhane,
aman Rrust pash jeten tane,
shume e gjakun sot na e bane.
po shkon gjaku si ne kasaphane.
Ne kasaphane si te kasapi
I shkoje haberi Sulltan Muratit.
I shkoj haberi Sulltan Hamitit.
ti kane pre tuxharte prej Nishit.
Se m'kane nxjerr jashte prej mexhlisi.
Se m'kane nxjerr m'kane lane ne sokak.
Hafez Pasha nje pashe plak,
qiti topat mbi Muzhlak,
Kall Kabashin tym e flake.
Tym te zi e flak te verdhe
kulla e Rrustes me qemer.
Me qemer rrethue ne xhama,
po thote Rrusta vete e bana.
Vete e bana e s'po e kam dert,
kam nis luften me hyqymet.
Zot kesaj lufte kush i prini,
Rrust Kabashi e mulla Brahimi.

Kjo kenge i kushtohet Rrust Kabashit, nje figure majft te perfolur gjate kohes se lidhjes se Prizrenit. Ngjarja e shtjelluar ne kenge mund te kete ndodhur rreth viteve 1878-1880.
Shaqir Age Nishi siq duket ishte nje feudal shqiptare i cili si shume muhagjire te tjer pasi kishin hyre trupat serbe ne Nish, Leskovc dhe Vranje ,kishin ardhe ne Kosove.
Me sa dihet ky feudal si perkrahes i Perandorise osmane,gjate kohes se Lidhjes se Prizrenit , kishte pasur nje zenke me Rruste Kabashin te parine e Kabashit te Prizrenit dhe kjo kishte shkaktuar kete gjakederdhje.
Ne historiografine shqiptare thuhet se Rrust Kabashi ne vitin 1881, gjate sulmite forcave turke te Dervish Pashes per te pushtuar Prizrenin, ai me shume feudale te tjere kishte bashkepunuar me turqit. Megjithate dilema perseri qendron, sepse ne krahasim me feudalet e tjere posa ushtri turke hyne ne Prizren urdheron varjen e Rrust Kabashit.
Kenga edhe pse nuk ka motive te forta, megjithate paraqet Rrust Kabashin si nje kundershtare te hershem te Turqise. Mulla Brahimi ishte nje hoxhe nga fshati Semetishte i Llapushes.

Shkoza nga Prizreni

[SHKOZA]

Ne Mitrovice po e rrehin telin

Ne Mitrovice po na rrehin telin,
Kangjallozin e preu lefteri,
me buri jane mbledh asqeri,
me buri jane mbledh te tane.
Kangjallozi c'ka ka thane?
Thirrma djalin ju kane thane.
Ta perbeje ne dine e mane,
kush te ka shti djale mor kush te ka thane.
Djali i ri c'ka i ka thane,
Rob i zotit tha s'me ka thane,
po kur jane que Shala ne kame.
Kur jane qu Shala me zapti,
s'te kane lane ne sheher me hi.
C'ka po i thote djali atij,
Kangjalloz more faqezi.
Vet te kam pa me syte e mij,
ti u rrishe topave permije.
vrajshe pleq e vrajshe thmije.
Aty mbeten shume vllazni,
shume vllaznia aty kane mbete.
Me ka plasun zemra e shkrete,
qova doren e te kam ra manxerrke.

Kjo kenge i kushtohet luftes ne Mitrovice ne vitin 1904. Isa Boletini me krenet e Drenices dhe Shales kishin marre vendim qe te mos lejojne asnj konsull rus ne Mitrovice. Keta kishin arritur qe te perzenin dyhere konsujt rus te cilet vinin ne Mitrovice. Ankesat e Rusise bere qeverise osmane, per te denuar Isa Boletinin per turperimin e u bente ai konsujve rus, shtyne Qeverine turke per te detyruar Isa Boltinin te leshonte Kosoven dhe te shkonte syrgjyne ne Stamboll. Pas largimit te Isait Rusia i bene presione Perandorise Osmane qe tani te lejoj vendosjen e konullit rus( kangjallozit), ne Mitrovice pasi qe Isai nuk ishte .
Mirepo burrat e Shales dhe te Drenices reaguan sipas beses qe i kishin dhene Ises se nuk do te lenin te shkele kembe rusi aty. Posa arriti konsulli ata e sulmuan qytetin dhe ushtria turke e bllokoje uren e Ibrit. Gjate luftimeve nga bombardimet me topa pati shume te vrare. Konsulli rus rrinte prane topave dhe i udhezonte kah te gjuanin. Nje rreshter shqiptare i ushtrise turke nga Gjilani, pyet me neveri se kush ishte ky i huaj qe po urdheronte. Kur i tregojne se e tere kjo gjakederdhje po behej per ate, ai nxjerr pistoleten dhe e plagose rende konsullin, i cili nga plaget vdes. Emri rreshterit nuk dihet , vetem dihet se gjykata ushtarake e denoje me burgim te rende , por te cilin burg nuk e mbaji te terin.

Shkoza nga Prizreni

[SHKOZA]

Brahim Uka nji djale jaran

Brahim Uka nje djale jaran,
hypi atit e shkoje ne Tasjan,
mathnai mire gjane or nallban.
Mathnai mire me potkoj te ri.
Se n'Prelep po dojme me hi.
Mej rrethue do kaqak te rij.
Kaqak te rije more kaqak te ngrat,
Brahim Uka tha zoti te vrafte.
N'a rrethove, naten ne mesnate.
Sa t'a marre pushken e gate ,
Sa ta marre pushken me dore,
Brahim Uken ne kam e ne dore.
Brahim Uka ty mos te vjen seri,
qe te vrau ty muhaxheri.
Kete zanat ma ka lane Imeri.
Kete zanat ai ma la mu,
se s'jam shka me m'rreh me dru.
Jo s'jam shka i Gorazhdovcit,
por jam nipi i Imer Popovcit,
muhaxhere prej kazase Leskovcit.

Ngjarja zhvilloet ne fshatin Prelep te Deqanit ku sejmeni i urryer nga populli Brahim Uka rrethon kaqaket ( te ikur nga pushteti turk), mirepo mbete i vrare nga nipi i Imer Popovcit.

Shkoza nga Prizreni

[SHKOZA]

Tre kazaz ( Kavaz) po rrine ne dere

Tre Kazaz po rrine ne dere,
Mehmet beg a po del njeher.
Dil nihere me kuvendue,
ne veziri te ti na ka que,
nje sahat mos me u vonue.
Mehmet begi u idhnue
mblodhi atin pa shilue .
Cili djale po vini me mue?
Cili djale doni me ardhe ?
Qaj Salihi qe nje ma i pare.

Mehmet Beg faqen simit,
ka kalaja mos u ngjite,
ti ka nxane veziri do prite.
Zot c'ka ka veziri me mue,
Ku me ka thane une e kam ngue.
Tej ne More per te jam shkue,
me horumin kam luftue.
E atje une jam plague,
ne eshtra te qeneve jam mjekue,
marre Shkodres por nuk i kam que.

Mehmet begi i hypi atit ,
vesh kusaten prej dukatit,
gjane e gate po ia leshon sokakut.
Mire se te gjaje veziri i Bushatit
hajde, hajde beg o'i Kastratit.
Ka calinat prej dukatit.
E hoqe njane e ne mulle te barkut,
Mehmet begu ra prej atit.

Mehmet beg i holle e i gate,
te ra veziri anej te grate,
hajde, hajde vezir zeza,
po q'ka te duhen keto bajonesha,
tuj pas Shkodra, shkodralesha,
niqind qese me ju ba vesha,
syte e zi vetllat e zeza.

O moj nane t i pash mue
kur te bajsh ti mem vajtue,
Kajma Memen ma forte se mue.
Kajma Memen ma forte se mue!
Bash si burrat ka qendrue.
T'ishin kane dy djem si Mema!
paten me i hi Vezirit mbrena.
E me ja thy kalane permrena.

O moj nane e zeza nane,
amanet jam tuj ta lane
t'na marojshe nji vorre te gjane .
Me gjithe Memen me na nxane ,
me gjithe Memen me na nxane,
se i ka nejt begut ne kam.

O moj grue e dashnja grue,
a do te mbajsh ti zi per mue,
ata djem a do me mi rue?
C'ka po thu more zotni,
po ku gjaje une burre si ty?
Po ku gjaje une burre si ty,
Jo ne Shkoder po as n'Malesi.

Djemte e tone more zotni ,
kam me i fsheh neper Malesi
Do ti qoje cobane me dhi,
Ishalla rriten e te gjasojne ty.
E kur te rriten te bahen taman,
se lane gjakun pa t'a marre.

Kjo kenge sigurishte ka te beje me konfliktet mes njerit prej Pashallareve Bushatlije te Shkodres dhe Mehmet begut te Kastratit, i cili do te kete ndodhe rret viteve 1830-1840.
Nuk jam i sigurte a eshte fjala per Kazaz, kavaz apo kavaq, pasi nuk kuptohet mire .
Megjithekete si nje kenge mjafte e vjeter mendoje qe ka rendesi shume te madhe per t'a degjuar dhe mesuar me teper rreth kesaj ngjarje.

Shkoza nga Prizreni

[SHKOZA]

Kenga e Halil Hamzes

Halil Hamza burre i trashe
n'dore tanden more pashe.
N'doren tande pash o i ri
qe m'rrethove me jabangji.
Bajram aga nji burre zotni,
ne Rahovec po dona me hi.
Me pi vene me pi raki.
Do t'a pime more s'do t'a lame.
Halil Hamezen do ta nxame.
Halil Hamza ish kane ne shtrune
qou Bajram vella se n'a rrethun.
Na rrethun e done me na nxane .
kurre n'hapsane nuk jam kane.
kurre ne hapsane une nuk jam hi,
nuk jem mesue vlla me kori.
Halil Hamza keq vikati,
na'i qelloje sakica gati.
Tre sejmen ne vend i pergjaki.
Qyky ashte tha pashe Podrimqaki ,
Qe se bane men qysh bahet gjaki.

Shkoza nga Prizreni

Halil Hamza me gjase ka qene nje qytetar i Rahovecit i cili ka rene ne kundershtim me pashallaret dhe agallaret shqiptare turkofile dhe bene rezistence kur Bajram aga me gjase nje turkofil nga Gjakova shkon per t'a zene dhe burgosur Halil Hamzen. Eshte edhe nje variant me i plote i kesaj kenge por te cilen e kam harruar.

[Leila]

VLORE

cili je ti more burre
cili je, cili je
cili je ti more burre
cili je ti more burre
qe na vjen nga shqiperia
cili je ti more burre
qe na vjen nga shqiperia
qe na vjen, qe na vjen
qe na vjen nga shqiperia
qe na vjen, qe na vjen
qe na vjen nga shqiperia
qe na vjen nga shqiperia

une jam smail qemali
qe na vjen nga shqiperia
une jam smail qemali
une jam, une jam
une jam smail qemali
une jam, une jam
une jam smail qemali
une jam smail qemali

dua vatanet e mia
une jam smail qemali
dua vatanet e mia
dua va, dua va
dua vatanet e mia
dua va, dua va
dua vatanet e mia
dua vatanet e mia
do t'i marr se s'eshte pune
dua vatanet e mia
do t'i marr se s'eshte pune
do t'i marr, do ti marr
do t'i marr se s'eshte pune
do t'i marr, do ti marr
do t'i marr se s'eshte pune
do t'i marr se s'eshte pune
eshte e jona shqiperia
do t'i marr se s'eshte pune
eshte e jona shqiperia

[gjongjini]

Pallelare me cullufe
Fustanen mbi gju hajdutshe
Dyfekun me dyzet strufe
çe mban Gjoleka mbi supe.

Disa vargje nga nje kenge per Zenel Gjoleken nje nga udheheqesit e kryengritjeve kunder Tanzimatit.

[SHKOZA]

Kenga e Hazir Goriqit

O Bajram aga ne jelek
ketij Sherifit po i therret
Po thote paret ku m'kane mete
pse Haziri nuk po i jep?
Fort po mush e shpesh po qet ,
shpesh po qet ai me gjithe djale
qohu bre Curr o n'mujsh me i ndal,
luftojme trimat balle per balle .
Kurre kesi trima thot nuk kam pa
kesh te vorfen , fukara ,
avajetin se kane la .
Nuk ja'u lajta tha avajetin
Keti Shabajkut ja kajta dertin.
Ne Perzern u ba meshlizi ,
ne sherr te madhe zoti na qiti.
S'po dorezohet Hazir Goriqi.
Avdyl pasha e ndrroj asqerin,
tash po e qojme Bajram Rrustemin.
Ku ma njeh Curri ate djale ,
mete prej kreje po don me i dale.
Ketij Shabajkut po i qone fjale ,
A e kam Sherifin gjalle?
Ma mire gjalle Curro mos me kane
Se Sherifi tu ka plagu rane.
Ia lidhe plaget me mahrham.
Gjemoi topi krisma e pushkes ,
Ky Haziri dul per fushe ,
Ky Haziri dul per fushe ,
po i tjote djalit mos u ngute
mos u ngut or sokol oj babes ,
mamja mire Shaqir Ages,
Mamja mire po Shaqir Currit
mi ka pru cubat prej Ostrozubit.
Te cilet cuba po tu rrite ndera
po i ka rrafsh tri pranvera ,
qe s'kane guxu me m'ra ka dera .

Hajde hajde Jup Bajraktari
ty qe te vjen kafja ma s'pari,
te vjen pitja e te vjen qurani,
qka je mshef je palu mas gardhi,
po i rren shoket po m'trembet kali.
Shaqir Aga more zotni,
forte kam pase uzdaje ne ty,
se nuk vjen me me rrethu n'shpi
se nuk vjen t'i mem me rrethue
more veten qafe edhe mue .

SHKOZA - PRIZREN

Kjo kenge i kushtohet Hazir Mazdrekut - Goriqit , nga fshati Goriq i komunes se Malisheves , treva e Llapushes . Kjo ngjarje ka ndodhur rreth viteve 1860-1870, ku ne fshatrat e Bajrakut te Ostrozubit kane kundershtuar larjen e avajetit per pashallaret. Hazir Goriqi ka qene nder te paret qe ka kundershtuar larjen e taksave . Pashallaret e Prizrenit dhe te Gjakoves, kane derguar sejmenet e tyre per te detyruar Hazirin qe me dhune te laje taksat dhe t'a burgosin. Por ai u'a kthen pushken dhe vret disa dhe plagos Sherifin njerin nga kryesejmenet. Edhe bajraktaret e Ostrozubit nuk guxojne qe t'i shkojne tek dera per taksat. Keshtu pashallaret me gjase Avdullah Pashe Dreni nga Gjakova ( ky i vrara me vone nga kreret e Lidhjes se Prizrenit me 1879 ne Gjakove) , dergon sejmenet e tij te njohur ne krye me Shaqir Age Currin ( babai i Bajram Currit ) dhe Bajram Rrustemin qe poashtu me 1879 jane te vrare nga kreret e Lidhjes se Prizrenit ne sarajet e Abdullah Pashe Drenit ne Gjakove , derisa po mbronin Ali Pashe Maxharrin , per te prangosur ose vrare Hazir Goriqin. Ne rrethimin e tij ne Goriq te Malisheves ( Llapushes ) , marrin pjese edhe sejmenet e Bajraktarit te Ostrozubit. Pas dy dite luftime Hazir Goriqi me gjithe djalin vriten , po ne kete betej mbesin edhe disa sejmen te vrare dhe plagoset rende edhe Shaqir Curri ( babai i patriotit Bajram Curri ).
Pas kesaj ne gjithe treven e Llapushes dhe Anadrinit fshataret ngriten ne kryengritje dhe pushteti turk dhe pashallaret vendas detyrohet te heqe dore nga mbledhja e avajetit ( nje lloj takse vjetore )

[SHKOZA]

Kenga e Ahmet Delise [B]

O haj medet o qka na ka kane
na ra shkau per tana ante.
Tana anet o haj medet ,
tana armet po na i hjek,
tana armet po na i hjek
po ia jepka o rajes vete.
ja u jep Rajes mor i plaqin syte ,
per shqiptare gazepi ka krise.
Na jane ra o ni rrem qetnik,
ia kan mesye me dale ne Drenice.
Ne Prekaz ata kur jane hi ,
i hallakasin o disa shpi .
i hallakasin o disa shpi,
Te Halili paskan hi.
Te Halili jane ra komitat,
po bertasin robe e femija,
Oj nin trimi Ahmet Delia.
Ai Ahmeti ne divanhane,
thrret Murselin or djale qu bane.
Qou bre bire bjerna i sakicat,
te Halili jane ra komitat.
Hajt bablok tha ti dert mos ki
sot mos deksha per kete kojshi ,
Tyben des o per robet e mi .
Me sakica ne sokak jane dale .
Jane takue ne Ramen plake.
I thote Ahmeti or mixha Rame ,
a e di besen qysh e kem dhane .
o kem pas thane me na ra komitat .
Do t'luftojna me sakica .
Nal Ahmet Rama po i thete ,
sjam pishman kunra shkaut me deke.
Nal Ahmet ti mos u ngut ,
sa ta marre sakicen te drute.
Hec Ahmeti hapa , hapa
Rama e i biri po i shkojne per mbrapa.
O Ahmeti qa i ka fol do fjale
thrret Murselin dhe mixhen Rame,
zinjau dyert mos i lesho me dale ,
sev vete po shkoj o ne oborr.
O Ahmeti ne kapxhik o hi ,
o zatet ni kapengji,
stoj Ahmet ku po do me hi.
Qka ashte stoja i bertet atij,
jam shqiptare serbishten se di
A e din ketu se i thone Shqipni,
n' oborr shqiptareve kush tka thane me hi,
me i tranue robe e thmi ,
Cull sakice i ra ne sy.
Me sakice i ra ne balle ,
tana trute ia derdhe ne shkalle .
Ai murseli djale kreshnik,
u rrok me ta fyt per fyt .
Ni manxerrk jau ka grabite,
Ni manxerrk me shume fisheke ,
sa here qet nga nja pe vret .
O i ka vra nja shtat a tete .
O Ahmetin pushka pe merr,
e thrret t'birin ore Mursel ,
qindro bir e bane gajret ,
mka marre pushkla ne ven te keq.
Or babloke tha mos ki derte ,
veq per ty i vrava tete.
Veq per ty i vrava tete ,
prej dymdheteve veq nja ka mete.
Prej dymdheteve pshtoj Jovani ,
ai po ika rrethit gardhit.
Sa forte po e njek Rame Islami.
Rame Islami sa fort e njek .
O Ahmeti hala po flete ,
leje Rame mos e myte krejte ,
leje te gjalle o per gazep.
T'ju kallzon kralive serb,
le ta dine shiptaret kane rahmet .
O Prekazi pe bane mbledhi,
qka do te bahet me kete kojshi ,
me kete trim sa kan mahi,
sja pa sherrin asnje shpi.
Asnje shpi as shpija e vete ,
Ahmet Delia po nrrojka jete ,
o i paste pas shpirti rahmet,
ka luftue per kojshite e vete.

SHKOZA - PRIZREN
Kjo kenge i kushtohet trimit Ahmet Delia nga fshati Prekaz i Drenices, i cili ka qene prijes i shume kryengritjeve kunder xhonturqeve. Kjo ngjarje ka ndodhur ne vitin 1912-13 kur forcat serbe kane okupuar Kosoven. Grupe qetnikesh kane hyre neper fshatra dhe kane bere masakra pasi qe me pare ushtria serbe ka bere qarmatosjen e popullesise shqiptare. Keshtu nje grup qetnikesh jane futer ne Prekaz dhe pas bastisjes se disa shtepive kane hyre tek shtepia e Halilit i cili nuk ka qelluar aty. Ahmet Delia i ka pare dhe ka degjuar bertimen e femijeve dhe grave dhe ka vrapuar ne oborr dhe bashke me djalin e tij Murselin kane marre sakicat dhe kane dale ne rruge ku jane takuar ne plakun Rame Islamin, i cili i'u ka bashkangjitur. Keshtu keta burra te Prekazit me sakica ( sopata ) kane hyre ne oborr te Halilit dhe jane ndeshur me qetnike . Pas nje perleshje te pergjakshme keta kane arritur t'i vrasin njembedhjete qetniket dhe nje ta lene te plagosur. Kurse mbetet i vrare trimi Ahmet Delia.
Kjo kenge si per nga teksti kuptimplote, poashtu edhe nga melosi dhe menyra e interpretimit ndoshta eshte njera nder kenget me te fuqishme dhe me te bukura historike te folklorit .

[SHKOZA]

Eh moti skam shkruar ne Forum. Po e shkruaj edhe nje kenge te vjeter qe e kendoni rapsodet Salih dhe Feriz Krasniqi qe ka te beje me kohen kur shqiptaret shkonin ushtare te perandorise turke neper vise te ndryshme.
Disa fjale te panjohura : Kaik -lloj barke
Zuna -Zura


MORE ZUNA I KAIK E RASHE NE DET

More zuna nji kaik e rash ne det
more me nji shqipatre une o jam zatete
oh shyqyr bana per selamet
o lash dylberin e lash vete o ai.
O moj kalaje kalaja e shkrete
o rrenofsh moj e rashfsh ne det
o u rrenofsh mori pej o temelit
o ndave qunin o prej dylberit ahi.
O prej Bagdadi deri ne Bengas
O qadra te zeza bajrak e bajrak,
Oh qadrat te zeza vijne prej o Bagdadi
o more shoke qysh do i gjinet qarja.
O bjeshke te Hudrumit o kur jam dal une
oh mu me ra ni fiqir o zi je
oh fiqir i zi o fiqir o i shkrete
ol lumja nane si do ti bahet halli ai.

SHKOZA PRIZREN