Armiqtë e Arsyes

[ocean]

Borix,
Kam shkoqitur dhe perkthyer disa pjese nga artikulli ne vijim qe i eshte bere kritike librit The God Delusion te autorit Dawkins. Aty ne disa raste eshte cituar autori Dawkins, mandej i eshte bere kritike thenieve te tije.

Besoje se eshte relavante me temen dhe shpresoje se nuk do te kesh asgje kunder qe ta postoje ketu. Eshte mire qe te jemi mendjehapur dhe te shikojme edhe kendveshtrime te tjera.

Etika Mistike e Ateisteve te Rinje

Shume njerez I qendrojne fese besnike sepse ata e vleresojne ate si nje burim I vetem I mundshem per nje moralitet objektive. Ata besojne siq thote Dawkins, se” pa Zot nuk do te kishte asnje standard per te vendosur c’fare eshte mire.” Dawkins, The God Delusion, p.231.

Me fjale te tjera njerezit e pranojne fene sepse u nevoitet moraliteti; ata kane nevoje per parime qe ti keshillojne ne vendimet e tyre personale, marredheniet sociale, dhe institucionet politike… Perderisa fetaret te binden se ekziston nje burim sekular per nje moralitet objektive, ata do te vazhdojne te qendrojne prapa fese per keto lloj arsyesh.

C’fare ateistet e rinje na ofrojne ne lidhje me kete ceshtje? C’fare moraliteti na paraqesin ata – dhe si arrijne deri tek parimet e tije?

Dawkins, sikurse Hitchens dhe Harris, pretendone se njeriu posedon nga natyra ide morale (innate morale), por ai e pozicionon nje baze morale per to, duke thene: “ne kohen e paraardhesve tane kur jetonim ne grupe te vogla dhe te qendrueshme sikur babunat,” selekcioni natyror “programoi ne trurin tone nje deshire te forte altruiste,” qe e karakterizon si “Gabimet e Darwinit: gabimet e bekuara dhe te cmuara.” Dawkins, The God Delusion p.221

Sipas Dawkins, etika nuk derivon plotesishte vetem nga idete natyrore te qenesishme ne njeriun; nje konsensus social gjithashtu luan nje role.

Duke I cituar disa horrore nga Testamenti i Vjeter, Dawkin obzervon se sot “ne fakt morali nuk derivon nga shkrimet fetare. Ne qofte se po, ne I zgjedhim ato pjese te mira te shkrimeve fetare dhe I refuzojme ato te pistat. Dawkins, The God Delusion p.243.

Ai thote ne qofte se morali yne derivon nga shkrimet fetare, “ne ne menyre strikte do ta mbanim diten e Sabahut dhe do te mendonim se do te ishte e drejte te vrasim c’dokend qe nuk I permbahet ketije rregulli. Ne do te vritnim me gure cdo nuse qe nuk do te mund te vertetonte se eshte e virgjer, ne qofte se burri I saj do te deklarohej se eshte I pakenaqur me te. Ne do te vritnim femijet e padegjueshem.” Dawkins, The God Delusion p. 249-50

Sepse ne bejme zgjedhje ai thote, “ne duhet te posedojme nje kriterie te pavarur per te vendosur cilat jane pjese morale, nje kriterie, nga e cila prej ngado qe te vie, nuk mund te derivon nga shkrimet fetare dhe mund te supozojme se eshte e gatshme ne dispozicionin tone pamarre parasysh a jemi ne fetare apo jo.” Dawkins, The God Delusion p.243

"Nje konsensus qendron per ate se c’fare ne bejme dhe me fakte ne e konsiderojme a eshte mire apo gabim: nje konsensus qe befasishte mbijeton ne gjeresi…me disa perjashtime siq jane Talibanet Afgane dhe Krishteret Amerikane te te njejtes shkalle, shumica e njerezve pajtohen ne nje konsensus te gjere liberal te parimeve te etikes. Mazhoranca nga ne nuk shkakton vuajtje te panevojshme; ne besojme ne fjalen e lire dhe e mbrojme ate edhe ne qofte se nuk pajtohemi me ate qe thuhet; ne I paguajme taksat, nuk mashtrojme, nuk vrasim, nuk bejme gjera qe nuk deshirojme te tjeret te na I bejne neve". Dawkins, The God Delusion, p.262-3

Nje atribut I rendesishem I ketije “konsensusi disi misterioz” te Dawkinit, eshte qe evoluon me kohen. Ky “Zeitgeist moral” I levizshem atehere do te shpjegon perse njerezit e civilizuar sot shikojne me horror disa ngjarje te shumta te heronjeve biblike, qe kane bere apo kane perkrahur dhunime dhe vrasje masive, perderisa autoret e Bibles – me nje mentalitet te etikes antike – nuk kane menduar as dy here per ti portretizuar si madheshtore ato ndodhi reale apo te imagjinates.

Per ta ilustruar kete moralitet te evolvuar, Dawkin ve ne shenjester disa shembuj nga dyqind vitet e kaluara.

"Per shembull, perderisa vetem disa dekada me pare nuk ishte kundershtuese ne Perendim te mbahej qendrimi se raca e zeze ishin inferior ndaj te bardheve sa I perket intelektit, dhe se intelekti I femrave ishte inferior nga ai I mashkullit, ato pikepamje jane shokuese sot"… Dawkins, The God Delusion, p.265-8

Por teoria e Dawkinit “Zeitgeist moral” ashiqare nuk e zgjedhe problemin se si te i vleresone idete morale nga referenca e realitetit; vetem se i trajton pikepamjet kolektive sikur qe te ishin fakte objektive. Qe nje konsensus moral I ndryshueshem ekziston dhe se shumica e njerezve pa menduar I gelltisin pikepamjet e tyre morale nepermjet nje osmoze morale nuk do te thote se nje konsensus eshte korrekt apo qe njerezit duhet ti marrin pikepamjet e tyre morale ne kete menyre. Megjithese Dawkin e pranon se ne mundemi dhe duhet patjeter ti gjykojme permbajtjet e Bibles nga nje reference e pavarur e nje standardi morale, ai deshton qe te pranoje se ne mundemi dhe duhet patjeter te gjykojme konsensusin social po nga nje reference e njejte.

Cdo orvatje per ta tokezuar moralitetin ne nje konsensus social - … - ne menyre te pashpresueshme nje orvatje e tille nuk eshte objekive. Ose konsensusi eshte gjithmone I drejte, ose mund te jete gabim. Ne qofte se eshte gjithmone I drejte, atehere moraliteti eshte subjektive dhe I thjeshte: Moraliteti eshte I barabarte me pikpamjet popullore, c’fardo qe ato te jene ne ate kohe. Ne qofte se kjo eshte e vertete, Ateistet e Rinje nuk kane asnje baze prej nga ti kundershtojne fete antihumane te Mesjetes, sepse krimet e tyre ishin morale me standarded e atehershme bashkekohore “Zeitgeist.” Ne qofte se konsensusi mund te jete gabim, prapseprap, duhet te kete nje standard objektive me reference nga e cila mund te vleresohet.

Me gjithe kete zhurme, Ateistet e Rinje, deshtojne ti identifikojne standarded e tilla. Perderisa e perulin besimin, ata deshtojne te argumentojne se moraliteti mund te bazohet ne arsye dhe keshtu te jete I tokezuar ne realitet.

Ata deshtojne te ofrojne dicka ndryshe ne esence nga fetaret te cilet ata I kundershtojne, perkundrazi ata I bashkohen atyre ne besimin se njohuria morale mund te arrihet vetem me mjete iracionale.

Perse keta njerez te arsyes i bashkangjiten njerezve te besimit duke u terhequr ne misticizem si baze per moralitet?

Arsyeja eshte e thjeshte: Moralitetin qe ata kerkojne ta mbrojne, altruizmi, nuk mund te tokezohet ne arsye apo ne realitet. Nuk kemi asnje fakte qe mbeshtete parimin ne te cilin nje person duhet te sakrifikoje veten e tije per hir te te tjereve.

Ata qe qendrojne prapa asaje qe te jeshe morale do thote te jesh altruist nuk kane asnje alternative pos ta bazojne ate besim ne ndonje forme te misticizmit – qofte “idete e qenesishme”, apo “intuite” apo nje “konsensus misterioz” apo besim fetare.

Ateistet e Rinje ndoshta mund ta kene fshire Zotin nga etika e tyre, por etika e tyre ne esence mbetet e njejte sikurse ajo e feve te cilet ata I kundershtojne: nje thirrje mistike ne vete-sakrifikim.

Alan Germain
http://www.theobjectivestandard.com/

[Borix]

Sigurisht, ky artikull i cunguar nuk eshte unik ne vetvete. Por une nuk i bazoj argumentat e mia ne persona, por ne fakte qe dalin nga goja e nje personi me autoritet shkencor ne fushe (Dawkins nuk eshte i vetmi - me gjej nje artikull kunder Gould ose Sagan, per shembull), si dhe me fakte qe dalin nga prodhimtaria e madhe shkencore. Pra, nuk eshte se e hodhen poshte Dawkins-in, gje qe dyshoj se mund te ndodhe ndonjehere, dhe mbaroi historia.

Gjithesesi, le t'i leme personat menjane, sepse kemi frike se mos biem ne gracken e argumentit ad verecundiam. Persa i perket pohimit te fundit qe ti ke nxire, jam kategorikisht kunder - ky eshte nje pohim standard i personave qe godasin ateizmin pozitiv apo te rezervuar. Asnje nga pohimet ateiste nuk eshte mistik e aq me teper te beje thirrje per mistiken, sepse ateistet kerkojne gjithnje te verteten duke u bazuar tek e verteta qe ekziston aktualisht - shkenca. Ajo qe juve ju duket si mistike eshte ne fakt rrethi i hapur filozofik, qe do te thote se ateistet jane gjithnje te hapur ndaj risive shkencore. Sigurisht, nje mendje te mbytur nga dogma fetare apo pagane, kjo i duket si nje misticizem i erret, po aq i erret sac u dukej personave te fund-shekullit te 19-te anija kozmike e Zhyl Vernit. Mbi te gjitha, te keshilloj mos ta humbasesh kohen duke lexuar artikuj si ky me lart, por mundohu te kerkosh te verteten vete, duke u bazuar paanshmerisht tek e verteta aktuale. Keshtu zhvillohet shkenca, ne fund te fundit, prandaj ekzistojne edhe revistat shkencore ku qenia njerezore boton zbulime apo shpikje e avancime te reja. Te gjitha keto kane nje qellimi - t'u pergjigjen pyetjeve utopike qe kane lidhje me te verteten utopike. Artikuj si ky me lart thjesht te pengojne perkohesisht sepse te hane kohe qe t'u pergjigjesh gjere e gjate. Ndersa une kohen time nuk e humbas ne kete menyre - mbase do ta humbisja me mire duke gatuar...

[godel]

Ne fakt, godel, Stephen J. Gould, nje nga evolucionistet me te medhenj (Harvard Univ.), ishte kunder debateve me kreacionistet apo me magjistaret, sepse, sic permend Dawkins, i jep legjitimitet nje rryme te pabaze, te pargumentueshme, nje rryme ku sofizma e menduar mire adhurohet. Prandaj, prej disa kohesh, edhe une mendoj qe eshte teper vrasese te debatosh me religjioze e kreacioniste e me ata qe lexojne horoskopin.

Gould dhe ti, keni te drejte ate kontekst qe e mer ti.
Dmth nuk mund te ekzistoje nje debat midis evolucionisteve dhe kreacionisteve nen kete parrulle, se keshtu ata automatikisht marin statusin e nje pale legjitime. Ajo qe permenda une ishte "debat shkencor". E ne kete pike nuk duhet t'i mbyllet dera askujt sipas mendimit tim.

Nese e mbaj mend tamam nje statistike, 80% e te gjithe prodhimit shkencor (kerkime, punime etj) nuk shkon asgjekundi, ose hidhet ne kosh me fjale te tjera. Kjo nuk ndodh se eshte e pasakte, por sepse nuk gjen perdorim, ose ka punime te tjera me eficente etj etj. Shihet pra qe ka nje konkurence te madhe edhe brenda shkences legjitime, e nqs dikush kerkon te hyje ne kete konkurence me horoskop ne dore, atehere diskretitimi i tyre eshte i sigurte dhe i pashmangshem.

Parimi pra, sesi behet shkenca eshte vetem 1, njelloj per te gjithe, dhe i hapur per te gjithe. Ai parim eshte te ulesh by..en e te shkencerosh, e pastaj te fitosh perkrahjen e shkencetareve te tjere nepermjet debatit dhe kritikes qe te hysh ne 20% e suksesit.

[Darius]

Kjo teme keshtu si po shkon, shpejt sdo e gjeje me veten tek ky forum por tek agnosticizmi. Do ishte mire te ulen pak tonet ndaj fese. Mu be nje sugjerim shume i arsyeshem, nje fetari i falet 'ashpersia' ndaj shkences, nje personi me scientific background jo. Pra lets tone it down...

Sa per te futur pak humor ne teme, shprehja qe me ka bere te qesh me gjithe zemer para dy ditesh ishte kjo: “EVOLUTION” = “DECLINE OF CIVILIZATION... E fillova me te qeshur por kur ju futa materialit me erdhi mendja verdalle. Mbase ja vlen ta hedh ketu dhe te diskutohet tamam ndonese ka disa tema per evolucionin dhe kundershtite ndaj tij ne forum.

[Baptist]

Kjo teme keshtu si po shkon, shpejt sdo e gjeje me veten tek ky forum por tek agnosticizmi. Do ishte mire te ulen pak tonet ndaj fese. Mu be nje sugjerim shume i arsyeshem, nje fetari i falet 'ashpersia' ndaj shkences, nje personi me scientific background jo. Pra lets tone it down...

Kam pare cfare kam pare neper forume e nenforume, por a jo qe nuk kam pare eshte se:
Asnje teme e hapur deri me sot ne kete Forum nuk i pergjigjet me ekzaktesisht se kjo kryetitullit te vet "Shkenca dhe Jeta".
Asnje fjale e shkruar deri ne kete pike, nuk arrine te preke as kufirin e brendshem te thelbit te thelbit te substances qe implikon kuptimi "Shkenca dhe Jeta", se jo te dale jashte saj.

Perjashtim bejne disa sulme te papermbajtura dhe ofenduese nga ana e armiqeve te saj. Njerez qe shprehin urrejtje te hapur kunder Arsyes, e sidomos kunder Jetes se lire te njeriut, dhe Shkences e cila ia mundeson ate pa kusht, pa kursyer askend dhe asgje.

Ky eshte Forumi i Shkences dhe njerezit qe nuk e duan dhe qe per me teper, e urrejne ate, kane cdo te drejte ta anashkalojne, ta injorojne, dhe te mos marrin pjese.

Nuk ka ne bote dicka me te paarsyeshme se ti hysh njeriut ne banjo derisa ai pastrohet dhe ta akuzosh: "Si nuk te vjen turp te qendrosh ashtu i cveshur para meje?"

Pergjegjen e dini.

[Darius]

Baptist skam nevoje per leksione saktesie miku im. U shpreha qarte ndonese e di mire qe ju qe jeni pjesmarres ne kete teme skeni nevoje te lexoni gjera te thena troc. Tema pse eshte tek shkenca dhe duhet te qendroje ketu, nderhyra qe mos devijonte. Sa per te hyren ne banjo, nuk e bej kurre kur ka njerez te tjere. Edhe kur hyj vete perdor tissue per te prekur dorezat. I bie te jem shume sqimtar.

[Baptist]

Baptist skam nevoje per leksione saktesie miku im. U shpreha qarte ndonese e di mire qe ju qe jeni pjesmarres ne kete teme skeni nevoje te lexoni gjera te thena troc. Tema pse eshte tek shkenca dhe duhet te qendroje ketu, nderhyra qe mos devijonte. Sa per te hyren ne banjo, nuk e bej kurre kur ka njerez te tjere. Edhe kur hyj vete perdor tissue per te prekur dorezat. I bie te jem shume sqimtar.

Pikerisht kete po thoja dhe une - nuk detyrohet askush te hyj ne nje hapesire teme qe nuk i pergjigjet. Perkundrazi: "Sa per te hyren ne banjo, nuk e bej kurre kur ka njerez te tjere" - per boten e civilizuar eshte ligj i vetkuptueshem dhe s'ka nevoje t'i thuhet secilit nje per nje.
Te hysh ne kishe duhet te mbulohesh... Te hysh ne xhami duhet te zbathesh...
Te hysh ne shkence... sepaku bile, duhet flakur paragjykimet.

[G.D]

Baptist, une ore cunak nuk jam me shume besimtar nga ty. Ti si ateist i devotshem qe je, je pikerisht besimtari. Je pa piken e trurit dhe shkon pas dogmes ateiste dhe evolucioniste ce do se ata jane ne krize produktiviteti shkencor. Sa per anen e gjyqeve qe permendi godel, ne e dime qe kane humbur nga lobet evolucioniste qe shpenzuan sa e sa para gjer sa arriten te mos lejonin nje te drejte qe u takon kreacionisteve sepse ata keto kohe te pakten nuk kane shfaqur kriza sic shfaqni ju, ose me sakte cobanet tuaj qe kane filluar ti luten Zotit qe ata e besojne ndryshe nga ju qe te kene sukses ne ndalimin dhe ne manipulimin e eksperimentit te CERN. (kete do ta shohim sepse jam i bindur se kurre nuk do ta kene ate sukses per aq kohe sa atu ka plasur kreacionizmi, hahaha). Ju qe jeni fundi i kazanit qendroni aty ku jeni dhe shikoni mos gjeni ndonje fosil ose ndonje crregullim tek ndonje gjallese sepse kete keni detyre ju o besimtare te devotshem te injorances. Pale me lanconi ketu shkencen si produkt te disa palo evolucionisteve dhe ateisteve. Turp! Ju kurre nuk i keni sherbyer shkences por kane qene pikerisht ata qe sot quhen kreacioniste qe kane qene ne pararoje te shkences.
Se kush e krahasoi Kreacionizmin me magjine, po habitem shume sepse ka harruar fare se pikerisht keta Kabalistet ju bejne lecka per te vajtur pas ateizmit dhe evolucionit.
Baptist ben mire te mendohesh dy here kur te me cilesosh besimtar. Nuk e shikon veten qe je i mbytur ne besim te devotshem. Pastaj pse je kaq i bindur se te paskam manipuluar ligjeraten fillozofike (pika e forte e ateisteve si pune e jote sepse ka ateista qe kane vetem paraqitjen si te tille por qe ne realitet lepijne tempullin dhe kembet e boseve duke u falur por dihet qe kohet e mendjeve te hapura humaniste kane kaluar prandaj nuk i kupton keto gjera).
Tani ben mire te mbyllesh pjesen e fyerjeve se nuk i kane hije nje te devotshmi keto frazologjizma.

[Baptist]

Dmth nuk mund te ekzistoje nje debat midis evolucionisteve dhe kreacionisteve nen kete parrulle, se keshtu ata automatikisht marin statusin e nje pale legjitime.

Kjo ne prakse - eshte e pavertete. Ky ishte thjeshte nje qendrim i tij personal ndaj kesaj qeshtjeje. Njohurija e tij ishte aq e madhe sa qe thjeshte e dinte se nje pune tille eshte shterpe. Duhet te kesh objekt diskutimi qe te kesh per cfare te debatosh, por ata thjeshte nuk e kane kete.

"Shkencetaret" Kreacioniste sikur edhe Inteligent Design na tjetra ane, - thjeshte nuk kane teori, as argument as platforme, madje, madje nuk kane as ide as koncept hamendjeje ne lidhje me ato qe llomotisin.

Kjo eshte e vetmja arsye perse ata nuk diskutojne as nuk deponojne te protokolojne nje teori te cfaredoshme qe do te arsyetonte histerine dhe sjelljen e tyre te pa civilizuar. -Sepse nuk e posedojne!

Pra nuk eshte qeshtja tek 'a duhet' dhe 'a duan' shkencetaret te argumentojne me ta, problemi eshte ne faktin turperues se ata nuk kane cfare te ofrojne per diskutim andaj shmangin cdo lloj pyetje ne lidhje me teorine e tyre.

Po ua sjell nje leter private me ane te te ciles nje here dhe dikur pata vene kontakt me Prijesin e qendres se ID ne Ohio. Deri nje dite me pare, isha plotesisht i pa informuar ne lidhje me ekzistimin e tyre. I gjeta rastesisht duke bere 'google' ne lidhje me nje hulumtim timin per te pare nese ekziston dicka e tille, gjeta ID dhe SC qe fatmiresisht as nuk kishin lidhje me ate qe po kerkoja. Por ja qe nga kurreshtja vendosa te kontaktoj keta et ID sepse me dukeshin me interesant. Bile shkurtimisht u ofrova edhe bashkpunim te mundshem ne rast se 'teoria' e tyre perputhej dikund me ato qe kisha ne mendje une.

Kjo ishte letra e pare dhe e fundit qe shkembeva me ta pas 'pergjegjes' qe mora.
18.10.2005.:

---------------------------------------------------------

Re: ‏
From: Roddy Bullock (director@idnetohio.com)

Sent: Tue 10/18/05 2:22 AM
To: Troy III Ajnej (********@hotmail.com)

Dear ***** *****,

Thank you for your note. For more information on ID I suggest you go to the "Links" page of www.idnetohio.com and take a look. Specifically, the issue of ID vs. SC is considered. You are right that ID does not exclude SC.

Please stay in touch. where is Pristina?

Roddy M. Bullock
Director, IDnet Ohio

--------------------------------------------------------------

Troy III Ajnej <*********@hotmail.com> wrote:
Gretings from Pristina,

I've just found out about you. That is, your Idea or Movement.

I would like to have a first hand standpoint on the matter.

The ID, cought my atention, in fact, it was this article: http://www.msnbc.msn.com/id/9729036/
.... just getting familiar with ...

But as I see there is some sort of opponent shortly SC ...

ID vs SC

My first impression: It has only one logicall difference: I. Design does not exclude creation (theology), while S. Creation does. True / False?

...

My view is that ID and SC should merge into IC (Intelligent Creation), in case I understand the difference between you, but anyway I would like to read a draft of your theory on intelligent design. See the arguments, basic facts that drowe you to this conclusion. It will help me see if we meet in certain points.


**** *****, ***
Pristinae

Ne fakt une vendosa tu shkruaj vetem pasi ne webfaqen e tyre nuk gjeta asgje, kjo ishte dhe arsyeja e vetme qe vendosa ti kontaktoj privatisht. (Sepse te fundja une adresen e tyre e gjeta ne webfaqe, sepse ashtu-keshtu tjeter kund nuk gjindej)

Pas kesaj nese do merrja nje pergjegje une po prisja se paku nje rezyme te shkurter, te mos them nje broshure, nje elaborat ne atachment, nje tezë, nje teori prej te ciles do te kuptoja, do krijoja nje perfytyrim perafert bile me punen apo me bazat, premisat mbi te cilat kane ngritur nje hipoteze.

Per fat te keq, dhe per zhgenjimin tim te rende Drejtori i ID ne Ohio (me duket ate kohe ishte qendra me e forte e kesaj histerie ne SHBA), nga gjithe ato qe pyeta e qe kerkova te dija, nuk ishte ne gjendje te lidhte dy fjale te vetme.

Inteligend Design dhe Scientific Creation jane kotesire boshe nje tullumbace e fryre me ajer te thate te cilen nje pyetje e cfaredoshme ne lidhje me pretendimet e tyre do te kete efektin "gjilpere" qe do ta plase si nje fluske sapuni - qe shperthen, e s'ngele asgje.

Kush te diskutoje?

Prej gjithe asaj qe pyeta, e vetmja gje që qe ne gjendje ta diskutonte - ishte:
"Nga i bie Prishtina?"
Se, si shume e rendesishme...


Me keqardhje,
Troy III p.a.e.

[godel]

Kjo ne prakse - eshte e pavertete. Ky ishte thjeshte nje qendrim i tij personal ndaj kesaj qeshtjeje. Njohurija e tij ishte aq e madhe sa qe thjeshte e dinte se nje pune tille eshte shterpe. Duhet te kesh objekt diskutimi qe te kesh per cfare te debatosh, por ata thjeshte nuk e kane kete.

Llogjikisht ti ke te dreje, por ne praktike kreacionizmi eshte barazuar me jo-evolucionin. Kjo eshte teoria e tyre, nje teori e "NUK"-ut. Aq e vertete eshte kjo saqe ata kane ngritur muzeume te tera te mbushura me "prova" kunder evolucionit.
Prandaj mendoj qe po te kishte nje debat te tille, kjo genjeshter do te legjitimohej (ne praktike, jo nga ana llogjike).