Judenjtė e kryqėzuan tė Vėrtetėn mbi Kryq!
nga
, 04-10-2023 nė orėn 23:55 (8714 Lexime)
Historia mė e rėndėsishme nė historinė e njerėzimit ėshtė historia e Jisu Krishtit. Plot 80 breza tė njerėzimit nė 2000 vjetėt e fundit e kanė dėgjuar, lexuar apo panė me sytė e tyre atė nė afresket e ikonat e Kishės. Tre fetė mė tė pėrhapura nė botė, judaizmi, krishtėrimi dhe islami kanė emėrues tė pėrbashkėt pikėrisht Jisu Krishtin. Ekzistenca e tyre si fe ėshtė e lidhur nė mėnyrė tė pazgjidhshme me Jisu Krishtin. Judenjtė njohin historinė e Jisu Krishtit por nuk njohin atė si Bir tė Perėndisė dhe Mesiah - shpėtimtarin e shumėpritur - tė popullit tė Izraelit. Islami e pranon Jisu Krishtin, por jo si Bir Perėndie por si profet. Dhe tė krishterėt e njoin Jisu Krishtin si Zotin e tyre, Fjala e Mishėruar e Zotit mė tė cilin Ai krijoi gjithēka qė nga fillimi i kohės. Edhe si Perėndi-Njeri: dy natyrat e Krishtit, tė pandara dhe tė papėrziera qė jetonin brenda Tij.
Jisu Krishti: "Unė jam e vėrteta, udha dhe jeta! Askush nuk shkon dot tek Ati, vetėm nėpėrmjet meje!" (Ungjlli sipas Joanit 14:6)
Kėto fjalė u predikoi Jisu Krishti popullit tė tij hebre. Kėto fjalė dėgjuan hebrejtė tė dalin nga goja e Tij. Jisu Krishti na mėson se Ai ėshtė e vėrteta! E vėrteta e mishėruar nė njė njeri me emrin Jisu Krisht! Qė do tė thotė, qė ēdo fjalė qė doli nga goja e Tij pėr aq kohė sa ishte mes njerėzve, nuk ishte gjė tjetėr veēse njė manifestim i sė vėrtetės. Tė gjitha mrekullitė qė ai bėri duke iu ardhur nė ndihmė njerėzve ishin po ashtu tė vėrteta. Nga kjo thėnie e Krishtit mėsojmė edhe misionin e Tij: t'iu sjelli njerėzve tė vėrtetėn e ndaluar, t'iu tregojė udhėn e shpėtimit me vetė shembullin e jetės sė Tij, nė mėnyrė qė njerėzit tė arrijnė atė mė tė shtrenjtėn pėr njeriun: jetėn! Dhe Krishti nuk ėshtė duke iu referuar jetės nė kuptimin e ngushtė njerėzor: jetės mbi tokė. Eshtė duke iu referuar jetės sė vėrtetė, jetės qė nuk ka fund, jetės sė amėshuar pėrtej varrit. Eshtė duke iu referuar jetės qė ėshtė dhuratė e Frymės sė Shenjtė tė Perėndisė! Dhuratė qė Perėndia ia dhuroi vetėm krijesės sė Tij tė dashurisė, njeriut.
Ajo thėnie e Krishtit, mbart edhe njė ftesė tė jashtėzakonshme dhe tė paperceptueshme dot nga natyra e njeriut. Jisu Krishti na mėson me pjesėn e fundit tė asaj thėnie, me referencėn e Atit, se Ai (Biri) ėshtė dėrguar nga Ati pėr tė ftuar gjithė njerėzit nė Mbretėrinė Qiellore tė Atit. Pra ardhja e Tij ėshtė njė ftesė pėr tė marrė pjesė nė jetėn e amėshuar nė praninė e Zotit Triun: Atit, Birit e Frymės sė Shenjtė. Dhe si ēdo ftesė, ngelet nė vullnetin e secilit prej nesh ta pranojmė apo refuzojmė ftesėn. Ta besojmė ose mosbesojmė Krishtin! Pra zgjedhja qė ne bėjmė karshi Jisu Krishtit do tė vulosė edhe fatin e shpirtit tonė tė pavdekshėm.
Pėrse e kryqėzuan Jisu Krishtin judenjtė?
Tė gjithė e dimė historinė se si Jisu Krishti u tradhėtua nga njė prej 12 nxėnėsve tė Tij, Juda Iskarioti, i cili e dorėzoi atė tek kryepriftėrinjtė, skribėt dhe farisejtė e Tempullit nė Jeruzalem. Nė kėmbim tė tradhėtisė ndaj Krishtit Juda Iskarioti u shpėrblye me 30 monedha argjendi. Dhe pasi e gjykuan Krishtin, e dorėzuan tek Ponti romak Pilat, e i kėrkuan qė ta kryqėzonte. Po pėrse vallė elita e popullit tė Izraelit nė atė kohė, kryepriftėrinjtė, skribėt, farisejtė e saducenjtė kėrkonin me ēdo ēmim tė hiqnin qafe Krishtin? Pėrgjigjen e mėsojmė mė poshtė:
Ungjilli sipas Joanit 8:12
12 Dhe Jisui u foli atyre pėrsėri duke thėnė: Unė jam drita e botės; kush mė ndjek nuk do tė ecė nė errėsirė, por do tė ketė dritėn e jetės.
13 Atėherė farisenjtė i thanė: Ti dėshmon pėr vetveten; dėshmimi yt nuk ėshtė i vėrtetė.
14 Jisui u pėrgjigj dhe u tha atyre: Edhe pse dėshmoj pėr vetvete, dėshmimi im ėshtė i vėrtetė, sepse unė e di nga kam ardhur e ku po shkoj; ju, pėrkundrazi, nuk e dini as nga vij dhe as ku po shkoj.
15 Ju gjykoni sipas mishit, unė nuk gjykoj asnjeri.
16 Por, edhe kur gjykoj, gjykimi im ėshtė i vėrtetė, sepse unė nuk jam vetėm, por jam unė dhe Ati qė mė dėrgoi.
17 Edhe nė ligjin tuaj ėshtė shkruar se dėshmimi i dy njerėzve ėshtė i vėrtetė.
18 Unė jam ai qė dėshmoj pėr vetvete dhe Ati qė mė ka dėrguar dėshmon pėr mua.
19 Atėherė i thanė: Ku ėshtė Ati yt?. Jisui u pėrgjigj: Ju nuk mė njihni as mua, as Atin tim; po tė mė njihnit mua, do tė njihnit edhe Atin tim.
20 Jisui i shprehu kėto fjalė nė vendin e thesarit, duke mėsuar nė tempull dhe askush nuk e kapi, sepse nuk i kishte ardhur akoma ora.
21 Jisui, pra, u tha atyre pėrsėri: Unė po shkoj dhe ju do tė mė kėrkoni, dhe do tė vdisni nė mėkatin tuaj. Atje ku shkoj unė, ju nuk mund tė vini.
22 Prandaj Judenjtė thoshnin: Mos don tė vrasė veten, sepse thotė: "Ku shkoj unė, ju nuk mund tė vini"?.
23 Dhe ai u tha atyre: Ju jeni nga kėtu poshtė, kurse unė jam nga atje lart; ju jeni prej kėsaj bote, unė nuk jam prej kėsaj bote.
24 Prandaj ju thashė se ju do tė vdisni nė mėkatet tuaja, sepse po tė mos besoni se unė jam, ju do tė vdisni nė mėkatet tuaja.
25 Atėherė ata i thanė: Kush je ti?. Dhe Jisui u tha atyre: Pikėrisht atė qė ju thashė.
26 Shumė gjėra kam pėr tė thėnė e pėr tė gjykuar lidhur me ju; por ai qė mė ka dėrguar ėshtė i vėrtetė dhe gjėrat qė kam dėgjuar nga ai, ia them botės.
27 Ata nuk e kuptuan se ai po u fliste atyre pėr Atin.
28 Atėherė Jisui u tha atyre: Kur ta keni lartuar Birin e njeriut, atėherė do tė njihni se unė jam, dhe se nuk bėj asgjė prej vetvetes, por i them kėto gjėra ashtu si Ati mė ka mėsuar.
29 Dhe ai qė mė ka dėrguar ėshtė me mua; Ati smė ka lėnė vetėm, sepse bėj vazhdimisht gjėrat qė i pėlqejnė.
30 Ndėrsa ai thoshte kėto gjėra, shumė veta besuan nė tė.
31 Atėherė Jisui u tha Judenjve qė besuan nė tė: Nėse do tė qėndroni nė fjalėn time, jeni me tė vėrtetė dishepujt e mi;
32 do ta njihni tė vėrtetėn dhe e vėrteta do tju bėjė tė lirė.
33 Ata iu pėrgjigjėn: Ne jemi pasardhės tė Abrahamit dhe skemi qenė kurrė skllevėr tė askujt; si mund tė thuash ti: "Do tė bėheni tė lirė"?.
34 Jisui u pėrgjigj atyre: Nė tė vėrtetė, nė tė vėrtetė po ju them: Kush bėn mėkatin ėshtė skllav i mėkatit.
35 Por skllavi nuk rri pėrgjithmonė nė shtėpi; ndėrsa biri rri pėrgjithmonė.
36 Pra, nėse Biri do tju bėjė tė lirė, do tė jeni me tė vėrtetė tė lirė.
37 Unė e di se jeni pasardhėsit e Abrahamit, por ju kėrkoni tė mė vrisni, sepse fjala ime nuk gjen vend nė ju.
38 Unė flas pėr ēkam parė tek Ati im, dhe ju bėni gjėrat qė keni parė tek ati juaj.
39 Ata, duke u pėrgjigjur, i thanė: Ati ynė ėshtė Abrahami. Jisui u tha atyre: Po tė ishit bij tė Abrahamit, do tė bėnit veprat e Abrahamit;
40 por ju tani kėrkoni tė mė vrisni mua, qė ju kam folur tė vėrtetėn qė kam dėgjuar nga Perėndia; Abrahami kėtė nuk e bėri.
41 Ju bėni veprat e atit tuaj. Prandaj ata i thanė: Ne nuk lindėm nga kurvėrimi; ne kemi njė Atė tė vetėm: Perėndinė.
42 Atėherė Jisui u tha atyre: Po tė ishte Perėndia Ati juaj, ju do tė mė donit, sepse kam dalė dhe kam ardhur nga Perėndia; nuk kam ardhur, pra, nga vetja ime, por ai mė ka dėrguar.
43 Pėrse nuk e kuptoni thėnien time? Sepse nuk mund tė dėgjoni fjalėn time.
44 Ju jeni nga djalli, qė ėshtė ati juaj, dhe doni tė bėni dėshirat e atit tuaj; ai ishte vrasės qė nga fillimi dhe nuk qėndroi nė tė vėrtetėn, sepse nė tė nuk ka tė vėrtetė. Kur thotė tė rrema, flet nga vetvetja, sepse ėshtė gėnjeshtar dhe ati i rrenės.
45 Kurse mua, duke qenė se ju them tė vėrtetėn, nuk mė besoni.
46 Cili nga ju mė bind pėr mėkat? Nėse flas tė vėrtetėn, pėrse nuk mė besoni?
47 Kush ėshtė prej Perėndisė, i dėgjon fjalėt e Perėndisė; prandaj ju nuk dėgjoni, se nuk jeni prej Perėndisė.
48 Atėherė Judenjtė iu pėrgjigjėn dhe i thanė: A nuk themi me tė drejtė se ti je Samaritan dhe se ke njė demon?.
49 Jisui u pėrgjigj: Unė skam njė demon, por nderoj Atin tim; ju pėrkundrazi mė ēnderoni.
50 Tani unė nuk kėrkoj lavdinė time, ka kush e kėrkon dhe gjykon.
51 Nė tė vėrtetė, nė tė vėrtetė po ju them se ai qė zbaton fjalėn time, nuk do ta shohė kurrė vdekjen, pėrjetė.
52 Pra Judenjtė i thanė: Tani njohim se ti ke njė demon. Abrahami dhe profetėt kanė vdekur, kurse ti thua: "Kur njėri zbaton fjalėn time, nuk do ta shijojė kurrė vdekjen, pėrjetė".
53 Ti qenke mė i madh se ati ynė Abraham, i cili ka vdekur? Edhe profetėt kanė vdekur; kush pretendon se je?.
54 Jisui u pėrgjigj: Nė qoftė se unė e pėrlėvdoj veten, lavdia ime sėshtė asgjė. Éshtė Ati im ai qė mė pėrlėvdon, pėr tė cilin ju thoni se ėshtė Perėndia juaj.
55 Por ju ende se keni njohur, kurse unė e njoh dhe, po tė thoja se nuk e njoh, do tė isha njė gėnjeshtar si ju; por unė e njoh dhe e zbatoj fjalėn e tij.
56 Abrahami, ati juaj, ngazėllohej nė shpresėn qė tė shihte ditėn time; e pa dhe u gėzua.
57 Judenjtė, pra, i thanė: Ti ende nuk je pesėdhjetė vjeē dhe e paske parė Abrahamin?.
58 Jisui u tha atyre: Nė tė vėrtetė, nė tė vėrtetė unė po ju them: para se tė kishte lindur Abrahami, unė jam.
59 Atėherė ata morėn gurė, qė ti hidhnin kundėr tij; por Jisui u fsheh dhe doli nga tempulli, duke kaluar midis tyre; dhe kėshtu u largua.
Bekimi dhe Mallkimi i Zotit
Ungjilli sipas Mateut 5
Dhe ai, kur pa turmat, u ngjit nė mal dhe, pasi u ul, iu afruan dishepujt e tij.
2 Atėherė ai hapi gojėn dhe i mėsoi duke u thėnė:
3 Lum skamėsit nė frymė, sepse e tyre ėshtė mbretėria e qiejve.
4 Lum ata qė vajtojnė, sepse ata do tė ngushėllohen.
5 Lum ata qė janė zemėrbutė, sepse ata do ta trashėgojnė tokėn.
6 Lum ata qė janė tė uritur dhe tė etur pėr drejtėsi, sepse ata do tė ngopen.
7 Lum ata qė janė tė mėshirshėm, sepse ata do tė gjejnė mėshirė.
8 Lum ata qė janė tė pastėr nė zemėr, sepse ata do ta shohin Perėndinė.
9 Lum ata qė pėrpiqen pėr paqen, sepse ata do tė quhen bij tė Perėndisė.
10 Lum ata qė janė pėrndjekur pėr hir tė drejtėsisė, sepse e tyre ėshtė mbretėria e qiejve.
11 Lum ju kur do tju shajnė dhe do tju pėrndjekin dhe, duke gėnjyer, do tė thonė tė gjitha tė zezat kundėr jush, pėr shkakun tim.
12 Gėzohuni dhe ngazėllohuni, sepse shpėrblimi juaj ėshtė i madh nė qiej, sepse kėshtu i kanė pėrndjekur profetėt qė qenė para jush.
13 Ju jeni kripa e tokės; por nė qoftė se kripa bėhet e amėsht, me se mund ta rifitojė shijen? Nuk vlen pėr asgjė, veēse pėr tu hedhur dhe ta shkelin njerėzit.
14 Ju jeni drita e botės; njė qytet i ngritur nė majė tė malit nuk mund tė fshihet.
15 Po ashtu nuk ndizet njė qiri pėr ta vėnė nėn babunė, por pėr ta vėnė mbi shandan, dhe tu bėjė dritė tė gjithė atyre qė janė nė shtėpi.
16 Ashtu le tė shndritė drita juaj para njerėzve, qė tė shohin veprat tuaja tė mira dhe ta lėvdojnė Atin tuaj qė ėshtė nė qiej.
17 Mos mendoni se unė erdha pėr tė shfuqizuar ligjin ose profetėt; unė nuk erdha pėr ti shfuqizuar, po pėr ti plotėsuar.
18 Sepse nė tė vėrtetė ju them: Deri sa qielli dhe toka, tė kalojnė asnjė jotė a asnjė pikė e ligjit nuk do tė kalojnė, para se tė plotėsohet gjithēka.
19 Ai, pra, qė do tė shkelė njė nga kėto urdhėrime mė tė vogla, dhe do tu ketė mėsuar kėshtu njerėzve, do tė quhet mė i vogli nė mbretėrinė e qiejve; kurse ai qė do ti vėrė nė praktikė dhe do tua mėsojė tė tjerėve, do tė quhet i madh nė mbretėrinė e qiejve.
20 Prandaj unė po ju them: nė qoftė se drejtėsia juaj nuk ėshtė mė e lartė nga ajo e skribėve dhe e farisenjve ju nuk do tė hyni fare nė mbretėrinė e qiejve.
21 Ju keni dėgjuar se u qe thėnė tė lashtėve: "Mos vrisni"; dhe: "Kushdo qė vret do ti nėnshtrohet gjyqit";
22 por unė po ju them: "Kushdo qė zemėrohet pa shkak kundėr vėllait tė tij, do ti nėnshtrohet gjyqit; dhe kush i thotė vėllait tė vet: "Rraka," do ti nėnshtrohet sinedrit; dhe kush do ti thotė: "Budalla," do ti nėnshtrohet zjarrit tė Gehenės.
23 Nėse ti, pra, po paraqet ofertėn tėnde te altari, dhe atje kujtohesh se yt vėlla ka diēka kundėr teje,
24 lėre atje ofertėn tėnde para altarit dhe shko pajtohu mė parė me vėllanė tėnd; pastaj kthehu dhe paraqite ofertėn tėnde.
25 Bėj njė marrėveshje miqėsore me kundėrshtarin tėnd, sa je nė njė rrugė me tė, qė kundėrshtari yt tė mos tė dorėzojė te gjykatėsi dhe gjykatėsi tė tė dorėzojė te rojtari dhe ti tė futesh nė burg.
26 Nė tė vėrtetė tė them se nuk do tė da-lėsh prej andej pa e paguar edhe qindarkėn e fundit.
27 Ju keni dėgjuar se tė lashtėve u qe thėnė: "Mos shkel kurorėn".
28 Por unė po ju them se kushdo qė shikon njė grua pėr ta dėshiruar, ka shkelur kurorėn me tė nė zemrėn e vet.
29 Nė qoftė se syri yt i djathtė tė ēon nė mėkat, hiqe dhe flake larg teje, sepse ėshtė mė mirė pėr ty qė tė humbėsh njė nga gjymtyrėt e tua se sa tė hidhet nė Gehenėn gjithė trupi yt;
30 dhe nė qoftė se dora jote e djathtė tė ēon nė mėkat, preje dhe hidhe larg teje, sepse ėshtė mė mirė qė tė humbėsh njė nga gjymtyrėt e tua se sa tė hidhet nė Gehena gjithė trupi yt.
31 Qe thėnė gjithashtu: "Kush e lė gruan e tij, le ti japė letrėn e ndarjes".
32 Por unė po ju them: Kushdo qė e pėrzė gruan e tij, me pėrjashtim tė rastit tė kurvėrisė, e bėn atė tė shkelė kurorėn; dhe kushdo qė martohet me njė grua tė ndarė, shkel kurorėn.
33 Keni dėgjuar gjithashtu se tė lashtėve u qe thėnė: "Mos bėj betim tė rremė; por plotėso premtimet pėr tė cilat je betuar para Zotit".
34 Por unė po ju them: "Mos u betoni fare, as pėr qiellin, sepse ėshtė froni i Perėndisė,
35 as pėr tokėn, sepse ėshtė stol i kėmbėve tė tij, as pėr Jeruzalemin, sepse ėshtė qyteti i Mbretit tė madh.
36 Mos u beto as pėr kokėn tėnde, sepse nuk ke fuqi tė zbardhėsh ose tė nxish qoftė edhe njė fije floku;
37 Por fjala jote tė jetė: Po, po; jo, jo; gjithēka mė tepėr vjen nga i ligu.
38 Ju keni dėgjuar se qe thėnė: "Sy pėr sy dhe dhėmb pėr dhėmb".
39 Por unė po ju them: Mos i rezisto tė ligut; madje, nė qoftė se dikush tė qėllon mbi faqen e djathtė, ktheja dhe tjetrėn,
40 dhe nė qoftė se dikush do tė tė nxjerrė nė gjyq pėr tė tė marrė tunikėn, jepi edhe mantelin.
41 Dhe nė qoftė se dikush tė detyron tė ecėsh njė milje, ti bėji dy me tė.
42 Jepi atij qė tė kėrkon, dhe mos refuzo ti japėsh atij qė tė kėrkon hua.
43 Ju keni dėgjuar se qe thėnė: "Duaje tė afėrmin tėnd dhe urreje armikun tėnd".
44 Por unė po ju them: "Duani armiqtė tuaj, bekoni ata qė ju mallkojnė, u bėni tė mirė atyre qė ju urrejnė, dhe lutuni pėr ata qė ju keqtrajtojnė dhe ju pėrndjekin,
45 pėr tė qenė bij tė Atit tuaj, qė ėshtė nė qiej, sepse ai bėn tė lindė diellin e tij mbi tė mirėt dhe mbi tė kėqijtė, dhe bėn tė bjerė shi mbi tė drejtėt dhe tė padrejtėt.
46 Sepse, po tė doni vetėm ata qė ju duan, ēfarė shpėrblimi do tė keni? A nuk bėjnė kėshtu edhe tagrambledhėsit?
47 Dhe nėse pėrshendetni vetėm vėllezėrit tuaj, ēfarė bėni tė veēantė? A nuk bėjnė kėshtu edhe tagrambledhėsit?
48 Jini, pra, tė pėrkryer, ashtu siē ėshtė i pėrsosur Ati juaj, qė ėshtė nė qiej.
Krijoni Kontakt