Bota e xhinėve
*Disa njerėz janė pėrpjekur tė mohojnė realitetin e xhinėve, tė cilėve All-llahu ne Kur'an u ka kushtuar njė sure tė tėrė, suren El Xhin. Duke u mbėshtetur nė aspektin gjuhėsor tė fjalės xhin, e cila vjen nga folja xhane (Disa njerėz janė pėrpjekur tė mohojnė realitetin e xhinėve, tė cilėve All-llahu ne Kur'an u ka kushtuar njė sure tė tėrė, suren El Xhin. Duke u mbėshtetur nė aspektin gjuhėsor tė fjalės xhin, e cila vjen nga folja xhane (جَانَّ), jexhunu: "tė mbulosh, fsheh", ata thonė se fjala xhin i referohet (i drejtohet) "tė huajve tė zgjuar". Tė tjerė bile thonė se njė xhin ėshtė njė njeri qė s’ka mendje tė vėrtetė nė kokėn e tij, por ai ka natyrė zjarri.
E vėrteta ėshtė se xhinėt paraqesin njė tjetėr krijesė tė All-llahut e cila bashkėekziston me njeriun nė Tokė. Allahu i krijoi xhinėt para se Ai tė krijonte njerėzimin dhe i krijoi kėto dy krijesa (xhinėt dhe njerėzit) nga elemente jo tė njėjta.
All-llahu thotė:
"Ne e krijuam njeriun nga balta e argjilit, tė zi e tė prishur (me erė tė keqe).E xhinėt i krijuam mė parė nga zjarri, nga flaka e fortė." (15:26-27)
Ata u quajtėn xhin sepse nuk mund tė shikohen nga syri i njeriut.* *
Aishja trasmeton se i Dėrguari (Paqja dhe mėshira e All-llahut qofshin mbi tė) tha: "Melekėt u krijuan nga drita dhe xhinėt nga zjarri pa* tym." Transmeton Muslimi.*
Xhinėt mund t’i ndajmė nė tre kategori tė gjėra sipas mėnyrės sė ekzistencės sė tyre. I Dėrguari (Paqja dhe mėshira e All-llahut qofshin mbi tė) ka thėnė:
"Ka tre lloje xhinėsh: Njė lloj fluturon nė ajėr gjithė kohėn, njė tjetėr lloj ekziston si gjarpėrinj dhe qen dhe lloji i kufizuar nė tokė, i cili banon nė njė vend ose endet rreth tij." **(Tebarani dhe Hakimi).
Xhinėt mund tė ndahen gjithashtu nė dy kategori sipas besimit tė tyre: besimtarė dhe jobesimtarė. All-llahu na tregon pėr xhinėt besimtarė nė suren El Xhin:
"Ėshtė e vėrtetė se prej nesh ka besimtarė (muslimanė) dhe prej nesh ka qė janė jashtė rrugės (jobesimtarė), e kush e pranoi Islamin, tė tillėt mėsynė rrugėn e shpėtimit. Ndėrsa ata qė lėshuan rrugėn, ata u bėnė lėndė e Xhehennemit." (S.Xhin:14-15)
*
Ēdo njeri ka njė xhin qė e shoqėron atė dhe ky xhin quhet Ka,rin (shok, bashkudhėtar). Ai ėshtė pjesė e testimit tė njeriut nė kėtė jetė. Xhini inkurajon dėshirat mė tė ulėta tė njeriut dhe pėrpiqet nė mėnyrė tė vazhdueshme pėr ta mėnjanuar atė nga rruga e drejtė. I Dėrguari (Paqja dhe mėshira e All-llahut qofshin mbi tė) duke komentuar kėtė gjė ka thėnė: "Secilit prej jush i ėshtė shoqėruar njė shok prej xhinėve." Sahabėt pyetėn: "Edhe ty o i Dėrguari i Allahut?!" Dhe i Dėrguari (Paqja dhe mėshira e All-llahut qofshin mbi tė) u pėrgjigj: "Edhe mua, vetėm se All-llahu mė ka ndihmuar mua kundėr tij dhe ai ėshtė nėnshtruar. Tani ai vetėm mė nxit tė bėj tė mira." ( Muslimi).
Njeriu nuk mund tė arrijė kontrollin mbi xhinėt, pasi kjo ishte njė mrekulli e veēantė e dhėnė tė Dėrguarit Sulejman as. Nė fakt, kontakti me xhinėt, nė rrethana tė tjera veē zotėrimit ose rasteve aksidentale, shumė shpesh bėhet nga kryerja e veprimeve ofenduese ndaj Zotit, tė cilat janė tė pėrbuzura dhe tė ndaluara nė fe, (Ibn Tejmijeh "Ese mbi xhinėt") Qėllimi i xhinėve tė kėqinj (shejtanė) ėshtė qė tė tėrheqė sa mė shumė tė tjerė nė mėkatin mė tė rėndė, adhurimin e tė tjerėve veē All-llahut ose bashkė me Tė.
Kontakti dhe kontrata me xhinėt bėhet nga fallxhorėt, tė cilėve xhinėt mund t’u japin informacion pėr tė ardhmen. I Dėrguari (Paqja dhe mėshira e All-llahut qofshin mbi tė) ka pėrshkruar se si xhinėt marrin informacion pėr tė ardhmen. Ai ka treguar se xhinėt ishin tė aftė tė udhėtonin nė drejtim tė kufijve mė tė ulėt tė qiellit dhe tė dėgjonin ca informacione pėr tė ardhmen qė engjėjt i transmetonin midis tyre. Pastaj ktheheshin nė tokė dhe ushqenin me informacione njerėzit me tė cilėt kishin lidhje. (Buhariu dhe Muslimi).
*Kjo ndodhte shpesh para profetėsisė sė Muhammedit (Paqja dhe mėshira e All-llahut qofshin mbi tė) dhe fallxhorėt nė atė kohė ishin shumė tė saktė nė informacionin e tyre. Kėshtu qė ata ishin tė aftė tė fitonin pozitė nė oborret mbretėrore dhe gėzonin shumė popullaritet, bile edhe adhuroheshin nė disa vende. Pasi i Dėrguari (Paqja dhe mėshira e All-llahut qofshin mbi tė) filloi misionin e tij, situata ndryshoi. All-llahu i urdhėroi engjėjt qė tė ruanin me shumė kujdes kufinjtė mė tė ulėt tė qiellit dhe shumica e xhinėve u gjuajtėn me meteorė dhe yje goditės. All-llahu e ka pėrshkruar kėtė fenomen nė Kur'an:
"Dhe vėrtetė ne (xhinėt) kemi hulumtuar tė arrijmė qiellin po atė e gjetėm pėrplot roje tė forta dhe me shkėndija (zjarri qė djeg). Dhe mė parė hulumtonim nė vend vėshtrimin pėr tė dėgjuar, e kush pėrpiqet tė dėgjojė tashmė, ai has nė pusinė e shkėndijės sė zjarrtė." (72:8-9) .*
(xhinėt) (zjarri qė djeg) (72:8-9) .*
"Dhe atė (qiellin) e kemi ruajtur prej ēdo djalli tė mallkuar. Pėrveē atij qė vjedh (pėrgjon) ēka dėgjohet, po edhe atė e ndjek ylli i zjarrtė (e djeg)." (15:17-18)
(qiellin) (pėrgjon) (e djeg) (15:17-18)*
Ibn Abbasi ka thėnė: "Kur i Dėrguari (Paqja dhe mėshira e All-llahut qofshin mbi tė) dhe njė grup prej shokėve tė tij u nis pėr nė Tregun Ukaadh, shejtanėt u bllokuan nga dėgjimi i informacionit nė qiell. Meteorėt u lėshuan mbi ta, kėshtu ata u kthyen te populli i tyre. Populli i tyre i pyeti ēfarė kishte ndodhur dhe ata ia treguan. Disa sugjeruan se diēka do kishte ndodhur kėshtu qė ata u shpėrndanė nėpėr Tokė pėr tė gjetur shkakun. Disa prej tyre ndeshėn tė Dėrguarin (Paqja dhe mėshira e All-llahut qofshin mbi tė) dhe shokėt e tij kur ata ishin nė namaz dhe dėgjuan Kur'anin. Ata thanė me veten e tyre se ky duhet tė ishte shkaku qė i bllokoi ata nga dėgjimi. Pastaj ata u kthyen te populli i tyre dhe i thanė:
"… Ne kemi dėgjuar njė Kur'an qė tė mahnit, ai udhėzon nė tė vėrtetėn, prandaj ne i besuam atij, Zotit tonė kurrsesi nuk do t’ia shoqėrojmė mė askėnd."(72:1-2). (Buhariu dhe Muslimi).
*
Kėshtu qė xhinėt nuk mund tė mbledhin mė informacion pėr tė ardhmen aq lehtė sa ē’e merrnin para misionit tė tė Dėrguarit (Paqja dhe mėshira e All-llahut qofshin mbi tė). Pėr shkak tė kėsaj ata tani e pėrziejnė informacionin me shumė gėnjeshtra. I Dėrguari (Paqja dhe mėshira e All-llahut qofshin mbi tė) ka thėnė:
"Ata (xhinėt)(xhinėt) do ta kalonin informacionin poshtė derisa ai arrin buzėt e magjistarit ose fallxhorit. Shumė herė njė meteor i arrin ata pėrpara se ata t’ua transmetojnė informacionin. Nėse ata e kalojnė atė para se tė goditen, ata do t’i shtojnė* atij 100* gėnjeshtra." (Buhariu).
* Aishja* trasmeton se kur ajo e pyeti tė Dėrguarin, (Paqja dhe mėshira e All-llahut qofshin mbi tė) pėr fallxhorėt ai u pėrgjigj se ata nuk ishin asgjė. . Ajo pastaj pėrmendi se fallxhorėt ndonjėherė u thoshin gjėra qė ishin tė vėrteta. I Dėrguari (Paqja dhe mėshira e All-llahut qofshin mbi tė) tha: "Kjo ėshtė njė pjesė e tė vėrtetės tė cilėn xhini e vjedh dhe e llomotit nė veshin e shokut tė tij, por ai e* pėrzien atė* me 100* gėnjeshtra." (Buhariu dhe Muslimi). *
*Xhinėt janė nė gjendje tė informojnė njerėzit me tė cilėt lidhen pėr tė ardhmen relative. P.sh. kur dikush shkon te njė fallxhor, xhini i fallxhorit merr tė dhėna nga xhini i personit (sqaruam mė parė se ēdo person ka njė xhin) pėr planet qė ky njeri ka bėrė para se tė shkojė atje. Kėshtu qė fallxhori ėshtė i aftė t’i thotė personit se ai do kėtė ose atė, apo shko kėtu ose atje. Me anėn e kėsaj metode fallxhori i vėrtetė ėshtė nė gjendje tė mėsojė pėr tė kaluarėn e tė huajit nė detaje tė hollėsishme. Ai ėshtė nė gjendje t’i tregojė njė personi krejtėsisht tė huaj pėr tė emrat e prindėrve tė tij (tė personit), ku ka lindur ai, ēfarė ka bėrė nė fėmijėri (ky person) etj. Aftėsia pėr tė pėrshkruar shumė saktė tė kaluarėn ėshtė njė prej shenjave tė fallxhorit tė vėrtetė qė ka kontakt me xhinėt. Kjo pėr shkak se xhinėt janė nė gjendje tė pėrshkojnė distanca tė mėdha menjėherė, tė mbledhin sasi gjigande informacioni rreth gjėrave tė fshehta, sendeve tė humbura dhe ngjarjeve tė pavėzhguara. Provė pėr kėtė aftėsi ėshtė historia e pėrmendur nė Kur'an pėr tė Dėrguarin Sulejman a.s.dhe Belkisėn.
"Njėri prej xhinėve tė vrazhdė (Ifrit) tha: "Unė do ta sjell atė ty, para se tė ngrihesh nga vendi yt, unė pėr tė kam fuqi dhe jam i sigurtė!"" (27:39)
Krijoni Kontakt