Close
Duke shfaqur rezultatin -19 deri 0 prej 2
  1. #1
    Besimtar Musliman Maska e eldonel
    Anëtarësuar
    07-09-2007
    Vendndodhja
    Prishtina
    Postime
    1,219

    Gjendja E Shqipërisë Para Ardhjes Së Islamit

    GJENDJA E SHQIPËRISË PARA ARDHJES SË ISLAMIT

    http://publicistika.com/index.php?op...d=204&Itemid=1

    Abedin RAKIPI



    Gjate shekujve te 10-13 duke qene se tokat shqiptare ishin nje nga pikat kyçe kryesore te perandorise venedikase, Venediku kishte zhvilluar ne tokat shqiptare nje sistem mbrojtjeje imperiale. Ky system konsistonte ne mbrojtjen e pikave kyçe sic ishin mbyllja e kalimit te sllaveve te cilet vinin nga ZETA drejt Shkodres dhe Dyrrachion(durresit) dhe per kete rolin kryesor mbrojtes e kishte keshtjella e Lissos(Alessio ose Lezha aktuale. Sipas Anne Comnéne Lezha kishte nje rol madhor mbulues ushtarak duke qene se ajo mbronte Shkodren dhe Durresin. Ne 1022 Papa Benedetto i 8te ja jep Raguzes te gjitha tokat shqiptare ne veri te Alessios(Lezhes)(1)
    Megjithate Lezha duke qene afer me Kroia( Krujen) nuk ngelet e izoluar. Ne 1082 Alexis Comnéne instalon trupat e tij ne sheshin Deabolis, ne luginen e Devollit(2) nga i cili mund te arriheshin liqenet e Maqedonise, dhe me tej zemra e perandorise. Belagrade(Berati) arrihej ndermjet Osumit, ndersa Gllavinica(Ballshi) ndermjet Drinos apo Vjoses. Por rolin determinant ne ekonomine e vendit e luan bregdeti shqiptar, i cili i pajisur me kala dhe keshtjella te shumta qe nga epoka Justiniane sherben si tranzit per tregtine transballkanike, dhe gjithashtu me keshtjellat e tij luan nje rol mbrojtes. Ne keto shekuj perandoria Bizantine nuk interesohej fare per Shqiperine vecse per bregdetin i cili sic e thame luante rol shume te forte ndaj edhe Bizanti smund ta leshonte ate. Por duke qene se numri i kolonive greke ne sherbim te Bizantit ishin te pakta, megjithe perpjekjet qe beri Bizanti per instalimin e shumte te grekeve ne bregdetin shqiptar, Bizantit ju desh qe te hynte ne bashkepunim me indigjenet locale qe ishin shqiptaret sepse nqs bregdeti shqiptar binte, atehere rruga ishte e hapur drejt Selanikut sic u vu re edhe ne sulmin normand te 1185(3). Popullsia shqiptare jetonte ne kushte te mizershme duke qene se te gjitha pasurite natyrore te vendit merreshin dhe transportoheshin nga Venediku, Bizanti, dhe Raguza drejt porteve shqiptare dhe me pas shiteshin ne vende te tjera. Druri shqiptar ishte i mjafueshem per te mirembajtur te gjitha portet dhe anijet Bizantine ne bregdetin shqiptar por gjithashtu ai transportohej ne Itali dhe gjetke. Dritherat dhe cerealet ishin aq me bollek ne zonen e Vlores saqe ato i mjaftonin normandeve qe te ushqenin gjithe ushtrite e tyre(4). Kryqezata e pare filloi dhe Robert de Flandre me ushtrite e veta pasi kaloi vendet sllave dhe erdhi ne Shqiperi tha : Me ne fund erdhem ne nje vend ku sdo te na mungoje asgje(5).

    atkeqesisht qytetet shqiptare banoheshin dhe kontrolloheshin nga tregtare te huaj dhe disa kuislinga te rralle vendas te cilet kishin arritur nja fare aristokracie ku si princ i pare shqiptar autonom shqiptar ishte Progoni i cili luftoi shume per te arritur autonomine e tij duke qene se ai kishte presion konstant nga kolonite greke dhe zoterinjte bizantine qe kontrollonin ekonomine dhe situaten politike ne Shqiperi. Nje shembull konkret ishte familja Chryseloi e durresit e cila zoteronte nje pjese ne madhe tokash ne ate zone. Ata ishin me origjine bullgare dhe ishin helenizuar por ishin aleate me Car Samuelin dhe me armenianet dhe kalonin here here nen varesine e bullgareve dhe here nen ate te Bizantit sipas interesave te tyre strategjiko-ekonomike. Shembuj te tille te zoterve te tokave kishte me qindra mijera(6). Pakenaqesia e popullsise vendase rritej dita dites dhe ishte duke arritur kulmin dhe kjo tregohet qarte kur ne 1185 Eustathe i Selanikut pranon hapur se ishin shqiptaret ata qe i lehtesuan marrjen e Durresit mbretit te Sicilise. Anne Comnéne shkruan se ne 1081 gjate sulmit normand ne Durres pjese me e madhe e kolonive tragtare ishin greke, venedikas dhe amalfitane.Luftrat Veneto-Bizantine te shekullit te 12 benin qe qyteti i durresit dhe shume qytete te tjera shqiptare te binin here ne duart e grekeve dhe here ne duart e italianeve duke marre parasysh faktin qe pas cdo beteje digjeshin shume vende dhe shqiptaret vendas merreshin si robe lufte nga te dyja palet. Keto luftra e varferuan edhe me shume popullsine vendase. Ne ate periudhe edhe Gjenova pergatiste nje nderhyrje ushtarake ne Shqiperi dhe duke pasur frike nga kjo gje Venediku pushtoi Durresin ne 1205. Edhe Piza ne ate periudhe kishte syte mbi trojet shqiptare dhe priste momentin e duhur per ti pushtuar ato. Ne 1270 bregdeti shqiptar kalon nen varesine e mbretit te Napolit i cil ive taksa shume te larta gje qe çon ne largimin e venedikasve dhe raguzianeve nga Shqiperia e mesme duke sjelle ne kete menyre dekadencen e Durresit dhe qyteteve te tjera bregdetare. Raguza dhe venedikasit vershojne atehere drejt vendeve qe nuk kontrollohen nga Napoletanet sidomos me ne jug ku zoterimet i takonin Bizantit. Raguza exportonte prodhimet shqiptare drejt tregjeve sllave dhe per konsumimin e saj te brendshem ne Dalmaci ndersa Venediku drejt Italise. Autori francez Alain Ducellier ne librin e tij « SHQIPERIA NDERMJET BIZANTIT DHE VENEDIKUT » shkruan se
    prodhuesit lokale vuanin shume sepse ekonomia ishte e drejtuar nga kolonite e huaja dhe ishte kthyer ne nje skllaveri per vendasit qe punonin si skllever duke jetuar ne kushte shume primitive dhe shpesh neper tenda dhe shtepi te rrenuara pervec disa aristokrateve
    shqiptare neper qytete te cilet ishin kthyer ne kuislinga duke bashkepunuar ne skllaverine koloniale qe kishin impozuar Bizanti (me kolonet e tij greke) Venediku (me italianet) dhe Raguza me ushtrite e veta.

    Ne fillim te shekullit te 15 gjendja u keqesua me tej per shqiptaret duke qene se Venediku e rimorri Durresin ne 1392 dhe vazhdoi vjedhjen e prodhimeve shqiptare te cilet i sherbenin per te ushqyer Dalmacine nga Kotori deri ne Zadar(7). Pas 1385 Venediku filloi ti jape nje rendesi kapitale Shqiperise duke qene se osmanet po afronin dhe Shqiperia ishte nje vend strategjik me keshtjellat e saj qe do ti sherbente si baze Venedikut kunder osmaneve. Megjithe sakrificat e princave locale shqiptare per autonomi Venediku jo vetem si perkrahu ata por edhe i luftoi duke filluar qe ne 1385 dhe deri ne kohen e skenderbeut ku familje te forta shqiptare si Balshajt u luftuan ashper nga Venediku. Ndersa autori K. Jirecek ne Valona im Mitteralter, (Illyrische-Albanische Forchungen ) thote se princat shqiptare i kerkuan ndihme princave Osmane kunder Venedikut. Ndersa Alain Ducellier e quan rolin e Venedikut shume negativ ne Shqiperi sepse fiskaliteti i ashper qe ata ushtrojne mbi shqiptaret dhe abuzimet e pamasa te funksionereve Venedikas ndaj agrikultoreve vendas çuan ne nje emigrim masiv dhe progresiv te shqiptareve ne shekullin e 15 deri ne ate pike sa Durresi qe ishte nje nder qytetet dhe portet me te fuqishme te ballkanit ne 1430 konsiderohet si « gati bosh dhe shume i varfer »(8). Venediku dhe Raguza kishin lidhje te forta politike me disa prince shqiptare te cilet i mundesonin atyre perfitime te shumta ne kurriz te popullit shqiptar. Ne kete menyre princat qe ishin kuislinga pasuroheshin por edhe lejonin autoritetin e venedikut dhe raguzes mbi trojet shqiptare. Keta princa nuk e donin ardhjen e osmaneve ne trojet shqiptare se keshtu do te humbnin supremacine e tyre ekonomike dhe privilegjet qe kishin mbi popullaten e shtypur vendase. Keta princa ishin Topiajt , Muzakajt , Kastriotet , Arianitet, dhe Dukagjinet te cilet ishin aleate te nenshtruar te Venedikut dhe Raguzes kunder Osmaneve.

    Ne 1461 atehere qe Valona eksporton sasi te medha dridhi drejt Raguzes(e cila pas dobesimit te Venedikut perparoi sidomos ne Vlore dhe Kanine), tregtaret dhe fshtaret rreth e qark vlores detyroheshin ne blinin drith ne More per te mbijetuar.Raguza ne ate periudhe megjithe prezencen osmane kishte nje koloni super te forte ne vlore dhe fakti i mesiperm tregon qarte se deri ne cfare pike e shfrytezonin ata popullsine lokale. Raguza kishte gjithashtu monopolin e kripes shqiptare e cila nga zona e vlores transportohej drejt Dalmacise duke marre parasysh faktin qe brigjet shqiptare ne detin Jon kishin nje sasi shume here me te larte kripe sesa Dalmacia. Pas viteve 1450 kur kripa e vlores filloi te mbaronte ose pakesohej Raguzianet e lane vloren dhe u drejtuan drejt brigjeve te Pulias ne Italine jugore. Raguza luajti edhe nje rol shume te forte ekonomik ne shitjen e sklleverve shqiptare ne fillim te shekullit te 15, te cilet merreshin ne trojet shqiptare per tu shitur ne Pulia dhe Marche, dhe kjo tregti vazhdoi per dekada me rralle dhe pse teorikisht qeveria e Raguzes z ndalonte kete por fshehtas ajo e mbeshteste ate sepse ishte nje nder bizneset me fitimprurese te Raguzes(CF. Skllavet e shitur, « Ab Albanensi-bus », ne Himare, ne 1439 (arkivat historike te Dubrovnik). Keshtu trafiku i fshehte i sklleverve shqiptare organizohej ne fillim te shekullit te 15 nga princat sllave qe sundonin
    vloren si Mrksa Zarkovic. Ne kete menyre anije te mbushura ma skllever shqiptare zbarkonin ne portet e Ankones dhe Porto Recanati(11). Edhe ne vitet 1459 dhe 1466 trafikantet Raguziane ngarkonin anije te tera me skllever shqiptare. Ata i genjenin shqiptaret e varfer sidomos rreth fshatrave se do i punesonin ne Raguze dhe do i paguanin mire, por sapo arrinin ne brigjet italiane me ndihmen e miqve te tyre i kthenin ata ne skllever dhe i shisnin ata.

    Pas dobesimit te rende te qyteteve dhe trevave shqiptare disa rruge psh ajo qe lidhte Durresin me Sllavonine u zhduken dhe autori francez Alain Ducellier ne librin « Shqiperia ndermjet Bizantit dhe Venedikut » thote qe per kete turqit nuk duhen akuzuar sepse nuk e rrenuan ata bregdetin shqiptar por kolonizimi dhe shfrytezimi i paskrupullt i Venedikut, Bizantit , dhe Raguzes i bregdetit dhe trojeve shqiptare. Pas ardhjes se osmaneve ne Ballkan gjithmone sipas te njejtit autor rruge te tjera u gjalleruan si « VIA DE ZENTA » qe lidhte Lezhen me Shkodren dhe duke vazhduar drejt Vaut te Dejes lidhte Prizrenin me Shkupin, dhe shume rruge te reja u krijuan si ajo qe lidhte Vloren me Beratin dhe me pas vazhdonte drejt Sllavonise, Korces apo Kosturit, apo rruga e re qe lidhte Gjirokastren me Himaren, duke rikrijuar nje rol çeles te trojeve shqiptare te cilet ne kete menyre blinin edhe mallra ne Serbi apo Maqedoni dhe ja u shisnin te huajve te porte shqiptare tashme te kontrolluar nga osmanet. Ketu behet fjale per tregtaret dhe princat shqiptare te cilet nen tutelen osmane filluan nje biznes te vertete te mallrave vendase po edhe atyre qe vinin nga lindja me ish shfrytezuesit dhe shkelesit e tyre Bizantine, Venedikas, apo Raguziane nje rol te rendesishem per kete luajti Vlora e cila disa dekada me pare ishte ishte e dominuar nga cifute, sllave disa shqiptare por sidomos nga greke ku prezantuesi me i mire i tyre eshte doganieri Manoli Vissomati i njohur ne vitet 1417-1435, por kjo perberje njerezish ishte nje varg kolonish parazite te cilet i sherbenin politikes shtypese dhe shfrytezimit te vendit nga te huajt. Ne menyre te pamohueshme gjendja ne shqiperi ndryshoi fale dominimit turk dhe « pax ottomana » te cilet duke larguar pushtuesit dhe shfrytezuesit e vjeter koloniale dhe duke gjetur te shqiptaret aleate besnike ne ballkan kunder venedikasve sidomos qe shqiptaret urrenin keta te fundit, krijoi per shqiptaret vendas nje situate shume te favorshme per zhvillimin e vendit ,dhe sidomos tregtise mes lindjes dhe perendimit. Pas marrjes se Vlores nga ushtrite osmane vlora u kthye ne nje qender tregtare liberale konform rregullave te shtetit osma n duke u bere keshtu nje nder portet me te fuqishme te Ballkanit(9).

    Por Venediku dhe Raguza nuk hoqen dore nga trafiku i fshehte ne zonen e Vlores dhe sidomos Himares por shpesh here trafikantet sulmoheshin nga himariotet shqiptare qe jo ralle i bashkonin forcat e tyre me turqit per te sulmuar trafikantet(10). Keto zhvillime detyruan osmanet qe te aktivonin popullsite vendase duke ju dhene atyre me shume liri dhe mundesi te krijimit te nje sistemi ekonomiko-ushtarak qe forconte te dyja palet osmanet dhe shqiptaret qe tashme po beheshin aleate te padiskutueshem te Ballkan kunder pushtimit dhe shfrytezimit Bizantino-Venediko-Raguzian dhe per kete nje rol te rendesishem luajti instalimi nga qeveria osmane e « SHERIATIT » apo kushtetutes islamike e cila hidhte poshte aristokracine duke mbrojtur nje vizion te barazise se njerezve dhe i afronte cdo individi mundesine e zhvillimit te lire dhe demokratik.



    ___________________________________
    (1) Viti 1022 THALLOCZY SUFFLAY Acta et diplomata res Albaniae Mediae aetatis illustrantia, Vjene 1913/1918 tome 1 nr 60.

    (1) Anne Comnéne Alexiade 5, 4, edicion, tome 2 f. 9.

    (2) Eustathe i selanikut La espugniazione de Tessalonica

    (3) Anne Comnéne Alexiade, 1, 14, tome 1 f. 53

    (4) ID., 4, 1 tome 1 f. 144

    (5) N. ADONTZ Samueli, armeniani, mbreti i bullgareve ne studimet armeno-bizantine, Lizbone 1965, f. 395-403

    (6) Alain Ducellier Shqiperia ndermjet Bizantit dhe Venedikut

    (7) Archivi di stato , Venezia senato Mar. 1 f.4

    (8) Alain Ducellier KAP 17 F. 62

    (9) Lam. For. 39 f. 329-364 (1468)

    (10) Lam. For. 11 f. 116v
    KOSOVA E MADHE

  2. #2
    i/e regjistruar
    Anëtarësuar
    28-10-2006
    Postime
    163
    Nje arkeolog qe kam takuar nje here ne Lezhe e qe me ka shpojeguar rrenojat e qytetit me tha edhe: "Shqiperia ishte perpara si cdo krahine italiane e asaj kohe: Umbria, Marche, Puglia...
    E sot, ne qofte se nuk do te kishte pasur pushtimin ozman me pare e totalitarizmin komunist pastaj, do te ishte si nje krahine italiane e tanishme: Umbria, Marche, Puglia.

    Me simpati. crici_01

Tema të Ngjashme

  1. Diaspora shqiptare në mbrojtje të çështjes sonë kombëtare
    Nga altin55 në forumin Çështja kombëtare
    Përgjigje: 2
    Postimi i Fundit: 09-10-2012, 09:20
  2. Premisa të gabuara
    Nga Arrnubi në forumin Komuniteti musliman
    Përgjigje: 3
    Postimi i Fundit: 30-04-2012, 18:25
  3. Bollano: Vorio-Epiri të jetë i pavarur si Kosova
    Nga forum126 në forumin Çështja kombëtare
    Përgjigje: 295
    Postimi i Fundit: 25-01-2010, 10:38
  4. Himarë, mësimi nis me himnin grek
    Nga karaburuni në forumin Tema e shtypit të ditës
    Përgjigje: 134
    Postimi i Fundit: 15-08-2009, 04:07
  5. Permbysja e rregjimit ne 97, Revolucion komunist?
    Nga Seminarist në forumin Problematika shqiptare
    Përgjigje: 66
    Postimi i Fundit: 28-05-2003, 23:29

Regullat e Postimit

  • Ju nuk mund të hapni tema të reja.
  • Ju nuk mund të postoni në tema.
  • Ju nuk mund të bashkëngjitni skedarë.
  • Ju nuk mund të ndryshoni postimet tuaja.
  •