“Rrėzimi i dekreteve,veprime tė padenja nė Parlament”
Pėr njė ambasador ėshtė shumė e vėshtirė tė flasė hapur pėr disa ēėshtje tė caktuara.
ANDI TELA
Madje, nė shumicėn e rasteve tė duhet tė deshifrosh mes fjalive pėr tė kuptuar mesazhin. Por duket se ambasadori amerikan ėshtė tepėr i shqetėsuar pas rrėzimit tė pesė dekreteve tė Presidentit Topi nė Kuvend. Ai hesht pėr njė ēast, dhe mė pas gati duke gėrmėzuar, lėshon fjalinė bombė: “Veprimet e Parlamentit mbrėmjen e sė hėnės, e thėnė me sinqeritet, ishin tė padenja pėr njė institucion demokratik”. Dhe nuk ndalet me kaq. Votėn kundėr ndaj pesė dekreteve e konsideron si njė rrėzim tė parimeve demokratike nga ana e deputetėve. Nė njė intervistė ekskluzive pėr “Panorama”, ambasadori Withers flet edhe pėr ēėshtjen e Gėrdecit, nga apeli pėr tė penguar rikthimin e banorėve nė zonėn e rrezikshme e deri te lėnia qetė e Prokurorisė nga ana e grupeve politike pėr tė kryer hetime tė plota. Thekson se pavarėsia e institucioneve ėshtė njė nga detyrimet qė rrjedhin pas marrjes sė ftesės pėr nė NATO. Por nuk ngurron tė lėshojė njė apel, madje nė formė lutjeje pėr pėrfundimin nė kohė tė reformės zgjedhore dhe kartave tė identitetit, duke i konsideruar tepėr tė rėndėsishme pėr arritjen e standardeve tė kėrkuara nga NATO.
Z. Ambasador, po bėhet viti qė nga mbėrritja juaj si ambasador i SHBA dhe u bė pak mė shumė se njė vit qė nga vizita e Presidentit Bush. Sipas jush, ēfarė do tė thoshte Presidenti Bush po tė shihte pas dhe tė kujtonte angazhimet e marra dhe kėshillat e dhėna gjatė asaj vizite?
Mendoj se vizita e Presidentit Bush ishte historike jo vetėm pėr Shqipėrinė, por edhe pėr Amerikėn. Unė nuk mund tė kujtoj njė ngjarje tjetėr qė pėrjetoi dhe simbolizoi kaq mirė marrėdhėnien e ngrohtė midis popullit amerikan dhe atij shqiptar. Personalisht e di se Presidenti vazhdon tė flasė pėr vizitėn e tij kėtu dhe herė pas here kur njerėz e informojnė se do tė vijnė kėtu, ai u thotė: “Unė kam qenė atje; ėshtė fantastike”. Dhe ai e kujton me shumė kėnaqėsi. Nė disa nga zyrat e Shtėpisė sė Bardhė ku kam shkuar pėr tė takuar kėshilltarė tė ndryshėm, ka foto tė Presidentit me qytetarėt e Fushė-Krujės. Pra, kujtimet e asaj vizite janė shumė tė ngrohta dhe mendoj se pėrmbledhin dhe simbolizojnė ngrohtėsinė mė tė gjerė qė ekziston midis shqiptarėve dhe amerikanėve.
Pėrsa i pėrket temave, Presidenti mori dy angazhime kur ishte kėtu: e para, se do tė mbėshteste njė Kosovė tė pavarur dhe e mbajti premtimin e tij; sė dyti, ai tha se do tė mbėshteste ftesėn e Shqipėrisė pėr nė NATO dhe ai e mbajti premtimin e tij pėr kėtė. Presidenti e mban fjalėn. Ai gjithashtu dha disa kėshilla pėr qeverinė dhe popullin shqiptar dhe pėrsa i pėrket kėtyre kėshillave, ka ende mėsime qė mund tė nxirren. Po citoj vetėm diēka nga ato ēfarė ai tha: “Ėshtė shumė e rėndėsishme qė figurat politike nė kėtė vend tė kuptojnė ēfarė luhet kėtu. Politikanėt duhet tė punojnė sė bashku tani pėr tė arritur standardet. Ata duhet tė lėnė mėnjanė mosmarrėveshjet politike dhe tė pėrqendrohen nė atė qė ėshtė e duhur pėr shqiptarėt. Nė qoftė se populli shqiptar dėshiron tė bashkohet me NATO-n, atėherė politikanėt duhet tė punojnė pėr tė arritur kėto standarde”. Mendoj se kjo kėshillė ėshtė ende me vend sot.
Mirė, pas premtimit tė Presidentit Bush, Shqipėria e mori ftesėn pėr t’u futur nė NATO. Pra, nuk ka mė ēfarė tė thuhet pėr kėtė? Do tė kemi njė ambasador dhe do tė dėrgojmė trupa nė misionet e Aleancės, dhe kaq?
Jam shumė i kėnaqur qė e bėre kėtė pyetje, pasi ka shumė mė tepėr. Mė lejo tė shpjegoj. Ftesa pėr Shqipėrinė dhe Kroacinė pėr t’u bashkuar me Aleancėn ėshtė njė hap i parė shumė i rėndėsishėm. Unė e kam quajtur njė hap historik; edhe Kryeministri. Por, puna e vėrtetė tani fillon. Para bėrjes sė ftesės Shqipėria dhe vendet e tjera kanė punuar pėr tė kompletuar reformat qė do tė forconin demokracinė. Tani me ftesėn pritet qė Shqipėria t’i zbatojė kėto reforma, t’i ndjekė, t’i pėrmbushė kriteret me standardet mė tė larta. Nuk ėshtė mė e mundur pėr Shqipėrinė ose ēdo vend tjetėr qė ėshtė ftuar nė NATO qė ta marrė shtruar, ta marrė pėr tė mirėqenė se ratifikimi do tė ndodhė dhe tė kthehet nė mėnyrėn e vjetėr tė tė bėrit tė gjėrave.
Tani Shqipėria duhet tė lėvizė pėrpara, duhet tė pėrparojė, duhet tė sigurojė jo vetėm angazhimin nė parim ndaj demokracisė, por njė angazhim nė praktikė, nė njė nivel shumė mė tė lartė se kurrė mė parė. Kjo nuk ėshtė njė pritshmėri. Kjo ėshtė diēka qė kėrkon hyrja nė Aleancėn mė tė rėndėsishme. Ėshtė jetėsore qė institucionet e pavarura jo vetėm tė ruhen, por edhe tė forcohen. Ato nuk duhet tė sulmohen politikisht. Ato duhet tė jenė tė lira qė tė kryejnė detyrat e tyre nė mėnyrat e pėrcaktuara. Pluralizmi nuk duhet tė jetė njė ėndėrr e largėt; duhet tė jetė realitet, tani. Njerėzit, individėt, duhet tė jenė tė lirė tė ushtrojnė tė drejtat e tyre, tė shprehin opinionet e tyre, pa marrė parasysh rrethanat politike. Ky ėshtė hapi i ri qė kėrkon hyrja nė NATO. Senati ynė dhe parlamentet e tė gjitha vendeve tė Aleancės do tė shqyrtojnė Shqipėrinė dhe Kroacinė dhe ēdo vendi tjetėr qė ėshtė ftuar pėr t’u siguruar qė kėto janė tė vėrteta; qė ky ėshtė realiteti. Ka mė shumė mbikėqyrje tani, jo mė pak. Ka mė shumė pritshmėri se kurrė mė parė. Ky ėshtė ēmimi pėr anėtarėsinė.
Duke marrė shkas nga fjalėt tuaja pėr institucionet e pavarura dhe sulmet politike. Para dy ditėsh Parlamenti rrėzoi dekretet e Presidentit pėr emėrimin e pesė anėtarėve tė Gjykatės sė Lartė. Njėri prej tyre ishte gjyqtar nė Gjykatėn e Strasburgut pėr 9 vjet. Edhe ai u rrėzua nė bllok. Cili ėshtė mendimi juaj pėr kėtė votim? Dhe do tė doja tė dija mė shumė pėr rolin tuaj nė takimet qė keni pasur me Presidentin Topi, mė herėt me Kryetaren e Parlamentit, Topalli dhe ndoshta ndonjė takim tė fundit me Kryeministrin Berisha.
Dėshiroj tė jem shumė i hapur. U shqetėsova shumė nga veprimet nė Parlament tė hėnėn nė mbrėmje. Pėr tė qenė i sinqertė, e kam tė pamundur tė besoj se asnjė nga kandidatėt e propozuar nuk u konsiderua i kualifikuar. Tek ata kombinoheshin eksperienca, arsimimi, aftėsitė, pėrgatitja dhe trajnimi. Siē e pėrmendėt dhe ju, njėri prej tyre ishte pėr nėntė vjet gjyqtar nė Gjykatėn Europiane tė tė Drejtave tė Njeriut nė Strasburg. As edhe njėri prej tyre nuk u konsiderua i kualifikuar. Kjo ėshtė shqetėsuese dhe unė mund tė arrij vetėm nė pėrfundimin se deputetėt pėrdorėn detaje teknike nė ligj pėr tė anashkaluar, madje rrėzuar frymėn e parimeve demokratike. Pėr amerikanėt, ne nuk mund tė tolerojmė vetėm dukjen e parimeve demokratike. Ne kėrkojmė thelbin e demokracisė, nė ēdo rast. Veprimet e Parlamentit mbrėmjen e sė hėnės, e thėnė me sinqeritet, ishin tė padenja pėr njė institucion demokratik. Tani ėshtė e rėndėsishme qė tė gjitha palėt, tė gjithė aktorėt, tė gjejnė njė mėnyrė pėr tė sheshuar menjėherė mosmarrėveshjet, nė njė mėnyrė qė respekton tė drejtat, privilegjet dhe pėrgjegjėsitė e tė gjithėve dhe qė s’kėrkon tė nxjerrė pėrfitime politike, por qė gjen njė rrugė tė pėrbashkėt tė nevojshme pėr ecjen pėrpara me emėrimin e gjykatėsve. Gjykata e Lartė, thjesht, ėshtė shumė e rėndėsishme pėr t’u kthyer nė njė top nė lojėn politike.
Po pėr kontaktet tuaja me Presidentin dhe figura tė tjera?
Kam folur siē e pėrmendėt me shumė nga figurat kyēe mbi kėtė dhe tema tė tjera. Unė thjesht doja tė bėja tė qartė pikėpamjen e qeverisė dhe popullit amerikan dhe tė inkurajoja, deri nė atė pikė tė limituar qė mundem, gjetjen e njė zgjidhjeje qė respekton tė drejtat e gjithsecilit.
Kanė kaluar rreth tre muaj tashmė qė nga shpėrthimi i Gėrdecit. Imuniteti i ish-ministrit tė Mbrojtjes ėshtė hequr, Prokuroria e Pėrgjithshme po vazhdon hetimet, por qė ėshtė pėrballur me sulme nga politikanėt, ish-punonjės tė fabrikės qė kanė hyrė nė grevė urie, duke pretenduar dėmshpėrblim tė pamjaftueshėm nga qeveria. Si do shkojė kjo puna e Gėrdecit?
Mendoj se duhet tė fillojmė duke marrė parasysh viktimat e tragjedisė. Nė njė moment tė vetėm jetėt e tyre ndryshuan pėrgjithmonė. Shumė vetė, pėrfshirė fėmijė tė vegjėl dhe tė pafajshėm, humbėn jetėt e tyre dhe mendoj se ata duhet tė jenė nė qendėr tė vėmendjes sė ēdo pėrqasjeje dhe, shpresojmė, ēdo zgjidhjeje qė do tė gjendet nė lidhje me shpėrthimin e ndodhur. Kam bėrė edhe mė parė thirrje qė hetimi tė jetė i plotė, i paanshėm dhe i pandikuar nga ndėrhyrjet politike. Sot e ripėrsėris kėtė thirrje. Ėshtė e rėndėsishme, qė pėr tė ndihmuar viktimat e Gėrdecit, tė gjendet e vėrteta dhe tė mos ketė pėrpjekje pėr tė manovruar apo ndėrhyrė nė njė hetim tė lirė dhe tė paanshėm. Kjo ėshtė e vetmja mėnyrė me tė cilėn mund t’i shkojmė nė fund asaj qė ndodhi. Prokuroria e Pėrgjithshme po e ndjek kėtė ēėshtje. Unė kam kėrkuar dhe do tė vazhdoj tė kėrkoj qė ajo tė lejohet tė kryejė detyrat e saj ashtu si ligjet e Shqipėrisė kėrkojnė qė ta bėjė.
Diēka tjetėr qė doja tė thosha pėr Gėrdecin, diēka pėr tė cilėn kemi folur, por pėr tė cilėn jam edhe mė shumė i shqetėsuar tani. Shumė njerėz qė kishin shtėpitė brenda zonės sė shpėrthimit po kthehen aty. Disa anėtarė tė stafit tim, qė ishin atje vetėm dje, mė thanė se njerėzit po ndėrtojnė shtėpi tė reja shumė pranė vendit tė shpėrthimit. E pėrsėris me tė gjithė forcėn dhe qartėsinė qė mundem, se kjo ėshtė e rrezikshme pėr ta. Ka ende eksploziv, municione qė mund tė shpėrthejnė nė ēdo moment. Rreziku i njė shpėrthimi tjetėr ėshtė i pranishėm dhe e fundit gjė qė do tė donte ēdokush, ėshtė qė Gėrdeci tė shkaktojė viktima tė tjera. Ka marrė shumė deri tani. Kemi folur gjatė me autoritetet shqiptare nė nivelet mė tė larta; e kemi bėrė tė qartė se duhet mbėshtetja e tyre e plotė pėr t’u kėrkuar njerėzve tė mos kthehen. Ne shpresojmė qė pas kthimit tė kėtyre njerėzve nuk qėndrojnė konsiderime politike. Ka nevojė pėr njė zė tė fortė nga qeveria shqiptare qė tė thotė: “Ju lutemi shumė, ėshtė e rrezikshme kthimi nė njė rreze prej 800 m”. Ėshtė e pasigurt pėr shkak tė rrezikut tė shpėrthimeve; ėshtė e pasigurt pėr shkak tė rreziqeve mjedisore; ėshtė e pasigurt pėr ndėrtimin e banesave nė kėtė zonė, derisa njė pastrim i plotė tė jetė kryer. Dhe kjo mund tė marrė shumė kohė.
Desha tė pėrfitoj meqenėse jemi tek ēėshtja e Gėrdecit, ka pasur raportime nė media se ka pasur transportime fishekėsh nga Shqipėria nė Afganistan, ku ėshtė pėrfshirė dhe kompania amerikane AEY. A mund tė na jepni njė informacion se si po ecin kėto hetime nė SHBA? Ēfarė ėshtė gjetur deri tani? A ka bashkėpunim mes Prokurorisė amerikane dhe asaj shqiptare pėr kėtė ēėshtje?
Mė lejoni tė them qė nė fillim, qė nė bazė tė ligjeve tona unė nuk mund tė komentoj mbi substancėn e njė hetimi qė ėshtė nė vazhdim. Ajo qė mund t’ju them ėshtė qė duke u kryer njė hetim shumė serioz, duke parė tė gjitha aspektet e kėsaj ēėshtje, pėrfshirė dhe rolin e kompanisė qė ju cituat, AEY; Qė tė gjitha pistat e provave po shikohen; Qė ka bashkėpunim mes autoriteteve tona dhe atyre shqiptare pėr t’i shkuar deri nė fund tė kėsaj ēėshtje gjithashtu. Pėr momentin nuk mund tė them mė tepėr se kaq. Por, tė jeni tė sigurt qė, ndėrsa ne kėshillojmė qeverinė shqiptare qė tė kryejė njė hetim mbi prova dhe vetėm mbi to dhe qė tė procedojnė kėdo dhe kudo ku kėto prova ēojnė, ne po bėjmė tė njėjtėn gjė.
Duket sikur ėshtė njė intervistė pėrvjetorėsh. Pas ekzaktėsisht njė viti do tė ketė zgjedhje tė pėrgjithshme nė Shqipėri. A mendoni ju se po bėhet gjithēka pėr reformėn zgjedhore dhe kartat e identitetit?
Unė sigurisht shpresoj qė po. Zgjedhjet pėr qytetarėt nė vendin tim nuk janė diēka e rastėsishme. Zgjedhjet janė veprimi themelor i demokracisė. Dhe qė zgjedhjet tė jenė tė lira dhe tė ndershme, qė tė administrohen mirė, tė organizohen, dhe qė tė jenė tė lira nga ēdo problem dhe nga ēdo ndikim, ėshtė njė standard themelor pėr amerikanėt. Sigurisht qė [demokracia] pėrbėhet nga shumė mė tepėr, ėshtė sistemi gjyqėsor, sistemi zgjedhor etj. Por ne fillojmė me themelin e njė demokracie qė janė zgjedhjet. Dhe ėshtė jetėsore pėr Shqipėrinė qė zgjedhjet e ardhshme tė mos kenė tė metat qė kanė pasur zgjedhjet e shkuara. Do tė jetė njė provė pėr Shqipėrinė nė vėshtrimin e popullit amerikan dhe popujve tė tjerė nė mbarė botėn. Unė e mbėshtes fuqishėm thirrjen e bėrė nga Kryeministri Berisha, i cili kėrkoi qė pėrgatitja e Kodit tė ri Elektoral tė bėhet pa vonesė, menjėherė dhe nė mėnyrė tė pėrshpejtuar. Ne e mbėshtesim plotėsisht kėtė gjė. Eshtė shumė e rėndėsishme qė proceset e regjistrit tė gjendjes civile dhe tė kartave tė identitetit tė pėrfundohen, tė jenė gati kur tė bėhet votimi i ardhshėm verėn qė vjen. I bėjmė thirrje tė gjithė palėve tė pėrfshira qė tė ndėrgjegjėsohen, qė koha kalon. Ju lutem, mos u vononi nė kėtė. Ju lutem, lėvizni pėrpara, me qėllim qė zgjedhjet e ardhshme tė zhvillohen tė qeta dhe tė drejta.
Tė themi qė Presidenti tjetėr amerikan do tė vizitojė Shqipėrinė. Ēfarė do tė donit tė shihnit tė realizuar nė Shqipėri ndėrkohė?
Njė ndėr ėndrrat e mia mė tė dashura ėshtė tė arrij tė realizoj vizitėn e Presidentit tė ardhshėm amerikan. Dihet qė ne kemi zgjedhjet dhe kushdo qė do tė zgjidhet do t’i duhet tė marrė kohė pėr t’u organizuar dhe kujdesur pėr pėrgjegjėsitė e tij tė shumta. Por, megjithatė, nė njė moment tė caktuar, Presidenti do tė udhėtojė dhe njė ndėr pėrparėsitė e tė gjithėve ne nė kėtė ambasadė, do tė jetė qė tė inkurajojmė Presidentin e ardhshėm qė tė vijė kėtu. Nėse Presidenti vjen kėtu, jam i bindur qė do tė shohė nė popullin shqiptar njė mik tė vėrtetė tė Amerikės. Njė popull qė na ka qėndruar pėrkrah kurdoherė dhe me tė cilin ne shpresojmė tė vazhdojmė tė qėndrojmė krah pėr krah dhe ta mbėshtesim plotėsisht.
Ēfarė do tė doja tė shihja? Unė besoj shumė te shqiptarėt, Shqipėria dhe tek e ardhmja e kėtij vendi. Do tė doja tė shihja tė gjithė energjinė, dinamizmin dhe talentin qė kam gjetur nė kėtė tokė qė tė mblidhet nė njė forcė tė bashkuar, qė pėrballet me problemet qė akoma ekzistojnė kėtu. Qė mposht korrupsionin, qė zgjidh problemin e trafikut tė qenieve njerėzore, qė arrin njė barazi mė tė madhe gjinore, qė sulmon varfėrinė dhe kujdeset pėr njė jetė mė tė mirė pėr tė varfrit nė kėtė vend. Dua qė mėsimet e nxjerra nga Shqipėria tė ndahen me tė tjerėt gjithashtu. Mėsimet e tolerancės fetare qė shfaqet nė mbarė kėtė vend, historia prekėse e shpėtimit tė hebrenjve gjatė Holokaustit, mikpritja e kėtij populli ndaj miqve tė huaj. Tė gjitha kėto janė gjėra qė Shqipėria duhet t’ia mėsojė botės dhe qė ėshtė e rėndėsishme qė bota t’i dijė. Kėshtu qė kur Presidenti i ardhshėm tė vijė kėtu, gjė e cila shpresoj tė mos jetė shumė larg, megjithėse nuk mund ta parashikoj, pasi nuk e dimė akoma se cili do tė jetė Presidenti i ardhshėm, shpresoj tė gjejė njė Shqipėri pėr tė cilėn qytetarėt kanė punuar shumė qė ta arrijnė. Tė gjejė shqiptarė qė jetojnė njė jetė tė mirė, tė sigurt, tė lirė, tė hapur dhe demokratike qė ata meritojnė. Kjo ėshtė ajo qė do tė dėshiroja.
HETIMET PER GERDECIN
Kam bėrė edhe mė parė thirrje qė hetimi tė jetė i plotė, i paanshėm dhe i pandikuar nga ndėrhyrjet politike. Sot e ripėrsėris kėtė thirrje. Ėshtė e rėndėsishme, qė pėr tė ndihmuar viktimat e Gėrdecit, tė gjendet e vėrteta dhe tė mos ketė pėrpjekje pėr tė manovruar apo ndėrhyrė nė njė hetim tė lirė dhe tė paanshėm. Kjo ėshtė e vetmja mėnyrė me tė cilėn mund t’i shkojmė nė fund asaj qė ndodhi.
RREZIMI I DEKRETEVE
Pėr tė qenė i sinqertė, e kam tė pamundur tė besoj se asnjė nga kandidatėt e propozuar nuk u konsiderua i kualifikuar. Tek ata kombinoheshin eksperienca, arsimimi, aftėsitė, pėrgatitja dhe trajnimi. Siē e pėrmendėt dhe ju, njėri prej tyre ishte pėr nėntė vjet gjyqtar nė Gjykatėn Europiane tė tė Drejtave tė Njeriut nė Strasburg. As edhe njėri prej tyre nuk u konsiderua i kualifikuar.
KESHILLAT E BUSH
Bush tha: “Politikanėt duhet tė punojnė sė bashku tani pėr tė arritur standardet. Ata duhet tė lėnė mėnjanė mosmarrėveshjet politike dhe tė pėrqendrohen nė atė qė ėshtė e duhur pėr shqiptarėt. Nė qoftė se populli shqiptar dėshiron tė bashkohet me NATO-n, atėherė politikanėt duhet tė punojnė pėr tė arritur kėto standarde”. Mendoj
se kjo kėshillė ėshtė
ende me vend sot.
FTESA PER NATO
Para bėrjes sė ftesės Shqipėria dhe vendet e tjera kanė punuar pėr tė kompletuar reformat. Tani me ftesėn pritet qė Shqipėria t’i ndjekė, t’i pėrmbushė kriteret me standardet mė tė larta. Nuk ėshtė mė e mundur pėr Shqipėrinė ose ēdo vend tjetėr qė ėshtė ftuar nė NATO qė ta marrė shtruar, ta marrė pėr tė mirėqenė se ratifikimi do tė ndodhė dhe tė kthehet nė mėnyrėn e vjetėr tė tė bėrit tė gjėrave.
ZGJEDHJET E 2009
Eshtė shumė e rėndėsishme qė proceset e regjistrit tė gjendjes civile dhe tė kartave tė identitetit tė pėrfundohen, tė jenė gati kur tė bėhet votimi i ardhshėm verėn qė vjen. I bėjmė thirrje tė gjithė palėve tė pėrfshira qė tė ndėrgjegjėsohen, qė koha kalon. Ju lutem, mos u vononi nė kėtė. Ju lutem, lėvizni pėrpara, me qėllim qė zgjedhjet e ardhshme tė zhvillohen tė qeta dhe tė drejta.
SHQIPERIA NESER
Dua qė mėsimet e nxjerra nga Shqipėria tė ndahen me tė tjerėt gjithashtu. Mėsimet e tolerancės fetare qė shfaqet nė mbarė kėtė vend, historia prekėse e shpėtimit tė hebrenjve gjatė Holokaustit, mikpritja e kėtij populli ndaj miqve tė huaj. Tė gjitha kėto janė gjėra qė Shqipėria duhet t’ia mėsojė botės dhe qė ėshtė e rėndėsishme qė bota t’i dijė.
Panorama
Krijoni Kontakt