Tuberkulozi

[DI_ANA]

Tuberkulozi

Inoformacione për tuberkulozin (TBC)



Kohët e fundit tuberkulozi (TBC) është kthyer përsëri. Gjithashtu ka variacione të reja të TBC-së që janë të vështira për t’u kuruar.Këtu janë disa nga pyetjet më të zakonshme rreth TBC-së. Në qoftë se do të keni më shumë pyetjeje pasi ta keni lexuar këtë njoftim, flisni me doktorin tuaj ose Qendrën Shëndetësore Lokale.
Nga se shkaktohet TBC-ja?

TBC-ja është shkaktuar nga bakteria që zakonisht infekton mushkëritë, por gjithashtu mund të prekë edhe pjesë të tjera të trupit.
Cilat janë shënjat e para te TBC-së?

Shenjat e para të sëmundjes së TBC-së përfshijnë temperaturë të lartë djersitje gjatë natës, lodhje, humbje peshe, kollë e vazhdueshme dhe (ndonjëherë) nxjerrje gjak gjatë kollitjes.
Çfarë është testi për TBC-në?

Eshtë nje test i thjeshtë lëkure. Një test pozitiv do të thotë se personi është infektuar me TBC. Ka nevojë për më shumë teste për të parë në qoftë se një person ka sëmundjen e TBC-së.
Çfarë është ndryshimi midis infeksionit të tuberkulozit dhe sëmundjës së tuberkulozit?

Njerëzit me infeksion TBC-je dalin me test pozitiv për TBC në lëkurën e tyre, por ato nuk janë të sëmurë dhe ata nuk mund t’ia ngjisin sëmundjen të tjerëve. Vetëm njerëzit e sëmurë me TBC mund t’ia ngjisin sëmundjen të tjerëve.
Kush e merr TBC-në?

Çdo njeri i çdo moshe mund ta marrë tuberkulozin. Por disa njerëz kanë një rrezik më të madh. Këtu përfshihen:

*
njerëz që kanë qenë rreth e rrotull
*
njerëzve me sëmundjen e TBC-së
*
të varfërit
*
të pastrehët
*
njerëzit nga vende ku ka shumë tuberkuloz
*
ata që jetojnë nëpër azile
*
personat e burgosur
*
alkolikët dhe ata që përdorin drogë
*
njerëzit me probleme mjekësore ( të tilla si diabeti dhe disa lloje kanceresh ) të cilat
*
dobësojnë mundësinë e tyre për të luftuar sëmundjen
*
njerëzit me virusin HIV (virusi që shkakton Sidën)

Njerëzit me HIV janë në rrezik po të marrin tuberkulozin sepse sistemi i tyre i imunitetit është i dobësuar, duke i lënë ata të paaftë për t’i rezistuar sëmundjes. Të gjithë njerëzit që kanë rrezik të marrin TBC-në duhet të testohen. Testi mund të bëhet nëpërmjet doktorëve ose qendrave lokale shëndetësore.
Si përhapet Tuberkulozi?

TBC-ja përhapet në ajër. TBC-ja shkon në ajër kur një person që ka sëmundjen e TBC-së kollitet, teshtin ose flet. Çdo njeri që është rreth e përqark ndonjë personi me sëmundjen e TBC-së mund të infektohet, por zakonisht kalojnë disa ditë nga kontakti i afërt. Ju nuk mund të merrni TBC kur prekni mobilje, enë apo gilindera që janë prekur nga personat që kanë sëmundjen e TBCsë.
Çfarë është trajtimi për TBC-në?

Doktorët mund ta ndalojnë një person me infeksion tuberkulozi nga marrja e sëmundjes së TBC-së me anë të barnave që duhet të merren nga 6-12 muaj. Njerëzve me sëmundjen e TBC-së u jepen të paktën dy barna, gjithashtu për 6-12 muaj.



Si përmbledhje, tuberkulozi i patrajtuar mund të jetë një sëmundje fatale. Por TBC-ja është pothuajse gjithmonë e shërueshme. TBC-ja zakonisht nuk është një kërcënim për jetën tuaj po të mos jeni në njërin nga grupet e rrezikshme. Megjithatë në qoftë se ju mendoni se jeni në rrezik ose keni ndonjë shkak për t’u merakosur, flisni me doktorin ose qendrën shëndetësore lokale.


"Shendeti"

[DI_ANA]

Tuberkulozi 2

Edhe një broshurë tjetër për semundjën e TBC


Çfarë është Tuberkulozi?

Tuberkulozi është një sëmurje infektive e cila shkaktohet nga bakteria Mycobacterium tuberculosis.


Infektimi

Infektimi me bakteriet e Tuberkulozit bëhet përmes kanaleve të frymëmarrjes, nga njeriu në njeri. I sëmuri nga Tuberkulozi i hapur, gjatë bisedës, kollitjes, teshjes përhap në rrethin e vet sëmurjen përmes pikëzave të imëta të cilat përmbajnë bakterie të Tuberkulozit. Këto munden pastaj të thithen përmes ajrit nga njerëzit tjerë. Rreziku më i madh nga infektimi ekziston tek kontaktet e shpeshta dhe të afërta me njeriun e sëmurë nga Tuberkulozi, i cili i hudhë bakteriet e Tuberkulozit përmes kanaleve të frymëmarrjes (Tuberkulozi i hapur). Rreziku i infektimit është edhe më i madh kur kontakti është më i shpeshtë dhe më i afërt dhe sa më shumë bakterie të Tuberkulozit që i sëmuri hudhë përmes frymëmarrjes.


Përhapja e sëmurjes në trup

Image Depërtimi i bakterieve të Tuberkulozit në trup shkakton një reakcion në inde dhe mushkëri. Përafërsishtë 6 javë pas infektimit përmes testit të Tuberkulinës mundë të përcaktohet se a ka ndodhur infektimi me bakterie të Tuberkulozit. Përafërsisht vetëm 10% e personave të infektuar me bakterie të Tuberkulozit sëmuren nga Tuberkulozi, pjesa tjetër prej 90% krijojnë një imunitet kundër një infektimi të mëvonshëm nga Tuberkulozi. Disa njerëz, veçanërisht ata me imunitet të dobët sëmuren nga Tuberkulozi direkt pas infektimit. Në mushkëri shfaqet një vatër e cila mundë të vërehet në fotografi të rëntgenit. Kur kjo vatër shkatërrohet mundë të ngjitet në një degë të kanaleve të frymëmarrjes (Bronchus). Sekrecioni i prodhuar gjatë kollitjes tanimë përmban bakterie të Tuberkulozit. Ky quhet Tuberkuloz i hapur. Tuberkulozi mundet që nga vatra e mushkërive të zgjerohet/shtrihet edhe në tërë trupin dhe të krijoj në organet tjera vatra të ndezjes/kalljes (p.sh. në brinjë, veshkë, cipën e trurit, eshtra dhe organet seksuale).

Shenjat e sëmurjes

Shpeshherë ndodhë që i sëmuri për shkak të zvarritjes së fillimit/shfaqjes së sëmurjes të mos ndiej vështirësi fare ose të ketë vetëm vështirësi jokarakteristike. Si p.sh.:

* - kollitja ose kollitje më e vogël, nganjëherë me sekrecion gjaku
* - humbje peshe
* - humbje apetiti
* - lodhje
* - rritje të lehtë të temperaturës
* - djersitje natën
* - të therura në gjoks

Mirëpo ndodhë nganjëherë që një pacient i cili hudhë bakterie të Tuberkulozit të mos ndihet i sëmurë. Kollitja e cila zgjatë më tepër se 3 javë dhe lodhja pas fjetjes së mjaftueshme janë arsye për të vizituar mjekun.


Diagnoztifikimi i Tuberkulozit

Cilat mundësi i ka mjeku juaj për të ju kontrolluar dhe vërtetuar se a jeni infektuar dhe sëmuar nga bakteriet e Tuberkulozit?


1. Testi i Tuberkulinit

Testi i Tuberkulinit është një test i lëkurës i cili vendoset në pjesën e poshtme të krahut. Nëse personi në fjalë është i infektuar nga bakteriet e Tuberkulozit, atëherë pas 4–7 ditë fillon që të formohet një e enjëtur që vërehet me të prekur me dorë. Testi është pozitiv.


2. Fotografimi i mushkërive me rëntgen

Nëse testi i Tuberkulinit është pozitiv apo nëse ekziston dyshimi në sëmurjen e Tuberkulozit, atëherë bëhet fotografimi i mushkërive me rëntgen. Nëse në fotografinë e rëntgenit gjenden shenja të sëmurjes, mjeku ende nuk është i sigurtë se a jeni i sëmurë nga Tuberkulozi. Diagnoza e Tuberkulozit vërtetohet vetëm me dëshmimin/gjetjen e shkaktarit.


3. Dëshmimi/gjetja i shkaktarit

Në princip gjetja e shkaktarit bëhet në hudhjen e sekrecionit/pështymës të pacientit. Nëse masovikisht gjenden bakterie të Tuberkulozit në pështymë, atëherë është e mundur që me një metodë shumë të thjeshtë të ngjyrosjes së tyre të shihen në mikroskop. Nëse pacienti hudhë vetëm pak baterie jashtë, atëherë mundë të vërehen përmes vendosjes së një «kulture» në të cilën bakteriet shumohen. Gjatë kësaj metode zgjatë 6–10 javë derisa të arrihet rezultati.

4. Pasqyrimi i mushkërive

Në raste të veçanta mundë të jetë i nevojshëm pasqyrimi i mushkërive për të përcaktuar diagnozën përfundimtare.


Mjekimi

Qëllimi i mjekimit është asgjësimi i bakterieve të Tuberkulozit, atëherë sëmurja mundë të shërohet. Mjekimi zgjatë zakonisht, sot 6, eventualisht 9–12 muaj. Pasi që bakteriet e Tuberkulozit reagojnë në mënyra të ndryshme ndaj medikamenteve të ndryshme, është e nevojshme qysh në fillim të mjekimit të merren 3–4 medikamente të ndryshme. Pas dy muajve, mjekimi vazhdon me 2 medikamente. Edhe pse pacienti një kohë të shkurtë pas fillimit të mjekimit ndihet më mirë dhe eventualisht më nuk hedhë bakterie të Tuberkulozit, me çdo kusht është e nevojshme që ai të merrë në mënyrë konsekuente çdo ditë dhe në kohëzgjatje të caktuar medikamentet e përshkruara!

Pa bashkëpunim optimal të pacientit, as medikamentet më të mira nuk mundë të ndihmojnë aspak kundër Tuberkulozit.


Pengimi i zgjerimit të Tuberkulozit

Tuberkulozi i nevojshëm për mjekim, sipas ligjit është sëmurje e obliguar që të paraqitet/ lajmërohet. Enti për shëndetësi hulumton menjëherë pasi që të është bërë lajmërimi i sëmurjes se cilët persona kanë qenë në kontakt me të sëmurin javëve dhe muajve të fundit para se të bëhet zbulimi i Tuberkulozit (d.m.th. anëtarët e familjes, shokët, miqtë, kolegët e punës). Në kuadër të një kontrolle personat që kanë qenë në kontakt me të sëmurin bëjnë testin e Tuberkilinit dhe/ose bëhet fotografimi me rëntgen i mushkërive. Nëse ka ankesa, atëherë bëhet edhe kontrollimi i sekrecionit/pështymës. Me këto masa duhet që të zbulohet deri tani një burim i panjohur infektimi apo ndonjë person që sapo është infektuar. Zbulimi i shpejtë i një personi të infektuar nga Tuberkulozi dhe mjekimi përkatës është masa më efektive për pengimin e zgjerimit të Tuberkulozit dhe pë të shëruar të sëmurin. Nëse gjatë kontrolles në rrethin e të sëmurit, te personat që ka pasur kontakt testi i Tuberkulinit është negativ, atëherë pas 6–8 javëve bëhet edhe një kontrollë. Nëse kontrolla është negative (pa të enjëtura që vërehen me të prekur me dorë), atëherë kjo d.m.th. se personi nuk është i infektuar nga bakteriet e Tuberkulozit. Nëse testi është pozitiv, dëshmon një infektim me bakterie të Tuberkulozit është i nevojshëm fotografimi i mushkërive me rëntgen.

Vërejtjet përfundimtare

Tuberkulozi është një sëmurje me tretman dhe mjekim të lehtë. Parakusht për këtë është që i sëmuri ti merr medikamentet rregullisht dhe një kohë të gjatë të përcaktuar më parë.


Referenca:

marrë nga Lungenliga Schweiz

[DI_ANA]

Tuberkulozi për femijë

Tuberkulozi eshte nje nga semundjet ngjitese me te vjetra, qe eshte pershkruar per here te pare ne shekullin e 3te para eres sone,nga nje mjek kinez.Gjerat kane ndryshuar shume ne vitet e fundit dhe sot njohim hollesira per shkakun e semundjes, menyren e trasmetimit dhe mjekimin e saj.

Pamvarsisht nga fakti qe kane kaluar kaq shekuj nga zbulimi i tuberkulozit, semundja vazhdon te ekzistoj edhe sot. Shume femije semuren sot nga tuberkulozi.



Kjo flete e shkruar ka per qellim t’ju njoftoj per tema qe kane te bejne me tuberkulozin e femijve. Mes ketyre rreshtave do mundohemi me fjale te thjeshta t’ju shpjegojme per shkakun e tuberkulozit,per menyren e transmetimit, per rendesine e semundjes, per diagnozen, mjekimin, per suksesin e nderhyrjes mjekesore etj.


Cfare eshte tuberkulozi?

Tuberkulozi eshte semundje ngjitese dhe eshte kaqee lashte sa dhe njeriu. Mund te demtoje te gjitha organet e njeriut dhe eshte shkaktare per numrin me te madh te vdekjeve vjetore midis semundjeve ngjitese. Cdo vit ne gjith boten vdesin 3-4000000 popull nga te cilet 500.000 jane femije. Me perparimin qe ka bere shkenca ne mjekesi, tuberkulozi pas 1985 paraqitet me shume kercenuese ne gjithe boten. Zona me probleme serioze te tuberkulozit eshte Afrika, Azia, dhe Amerika e Jugut, vendet e B.S dhe te Evropes Lindore,ku bejme pjese edhe ne. Percjellja e tuberkulozit ne vendet e zhvilluara behet me ane te emigranteve,te cilet ishin te semure ose te infektuar ne vendet e tyre dhe shfaqen semundjen ne vendet qe shkuan dhe qe punojne. Kushtet e keqija te jetes, puna e ashper, dieta jo e pershtatshme dhe stresi qe u shfaq nga braktisja e atdheut dhe mundimi per tu pershtatur ne vendin e ri, perbejne faktoret qe ndikojne ne zhvillimin e tuberkulozit ne njeriun e rritur.


Shkaku dhe transmetimi i tuberkulozit

Tuberkulozi eshte nje semundje e trasheguar, por shkaktohet nga nje mikrob qe quhet mykobakteri i tuberkulozit, ose ndryshe bacili Koch. Eshte nje mikrob qe shumezohet shume ngadale, prandaj edhe semundja nuk shfaqet menjehere mbas infektimit sic ndodh me mikrobe te tjera,por shume vone.Jeton per disa ore ne toke ose ne dyshemen e dhomes ose ne orendite, enet e guzhines (pirunje, luge, pjata) por infektimi behet ne rreth 98% te rasteve nga mushkerite, me frymemarje nepermjet sperklave qe nxjerr i semuri i rritur. Infektimi i femijve ndodh gjithmone nga nje i rritur i semure me tuberkuloz, i cili nxjerre shume mikrobe me kolle,teshtitje, kenge, ose me te folur.Dhomat e mbyllura pa diell dhe pa ajrosje te mire jane vende te pershtatshme per te infektuar femijen.

75% e femijve infektohen nga persona te ambjentit familjar, prinder, gjysher, te afermit dhe 25% infektohen nga vizitore te ndryshem.

Femijet qe jane semure me tuberkuloz nuk ngjisin semundjen, per kete arsye nuk kerkohet te merren masa per mbrojtjen e femijve te tjere, me te cilet mund te luajne, te hane, te flene bashke. ¡e raste te rralla ku nje i rritur mund te transmetoj tuberkulozin do terheqi vemendjen e mjekut.


Nga momenti i infektimit deri tek semundja e tuberkulozit

Futja e mikrobit ne organizem deri ne zhvillimin e plote te tij zgjatë11-12 jave. Ne kete faze, zbulimi i mikrobit behet me proven e lekures mantu, qe behet ne doren e femijes. Kjo prove quhet pozitive n.q.se. ne vendin e injeksionit (gjilperes) mbas 48-72 oresh shfaqet nje pllake e kuqe e forte me madhesi te barabarte ose me te madhe nga 1cm.Semundja mund te shfaqettek femijet gjate muajve qe vijne,ose viteve te ardhshem. Por rreziku qendron gjate gjithe jetes, n.q.se.nuk behet mjekimi parandalues perkates. Femijet qe do infektohen ne moshen me te vogel se 5 vjec dhe vecanerisht ne moshen 12 muajshe ndodhen ne nje rrezik te madh per te shfaqur semundje, bile forma te renda sic eshte minigjiti, shperndarja ne te gjitha organet (tuberkulozi miliar), ose tuberkulozi i kockave, ose i veshkave. Per fat te mire keto forma te tuberkulozit ne Greqi perfaqesojne vetem 6%. Pjesa tjeter 94% i perket mushkerive dhe gjendrave limfatike te mushkerive.

Shenjat kur semundja prek mushkerite mund te jene temperature jo e larte zakonisht, zgjatja e temperatures me shume se nje jave, kolle e lehte, mungese oreksi, lodhje e shpejte dhe renje e lehte ne peshe d.m th.shenja te pergjithshme qe mund te vihen re ne shume semundje. Me shume nga 50% e femijve nuk shfaqin shenja, pervec femijve deri ne 1 vjec qe pothuajse te gjithe semuren. Diagnoza behet me proven e lekures mantu,radiografi e mushkerive dhe me zbulimin e nje te rrituri te semure ne ambientin e femijes.


Kerkimi i te semurit me tuberkuloz qe infektoj femijen
Ky kerkim duhet te behet me pergjegjesi te vecante dhe eshte e domosdoshme per ne ndihma nga prinderit e femijes. Duke pasur parasysh qe: -nje i semure me tuberkuloz mund te transmetoj tuberkulozin 6-8muaj para se te semuret dhe te shfaqe shenja, duhet te kontrollohen te gjithe te rriturit me radiografite e mushkerive dhe moshat me te vogla qe jane ne kontakt me femijen te kontrollohen me Mantu+ radio grafi te mushkerive. Te gjithe femijet e tjere, qe jane ne kontakt me femijen qe eshte infektuar, duhet te bejne Mantoux dhe n.q. se.eshte negative (nuk eshte skuqur) duhet ta perserisin pas 3 muajsh, sepse eshte e mundur te infektohen nga i njejti shkak por me vone. Kerkimi i kurimit perben nje veprim te rendesishem ne luften kunder tuberkulozit dhe ka per qellim te ndaloje transmetimin e sémundjes, te pushoj infektimi i femijes ose femijeve te tjere dhe te ndihmohet i semuri. Pervec personave te ambientit familjar kontrollojme dhe shoket dhe te afermit, qe kane kontakt te ngushte me femijen. Persona me shume te ndjeshem jane te rriturit me probleme ne mushkeri, me probleme ne zemer, me semundje sheqeri (diabet), ata qe jane te operuar ne stomak, ata qe vuajne nga kanceri ose me sida. Per cfaredo lloj shenje duhet te na informoni per t’ju dhene keshillat e duhura. Mjekimi i menjehershem i te rriturve me tuberkuloz te cone zakonisht ne nderprerjen e transmetimit te semundjes brenda 2-3 javesh.


Trajtimi parandalues dhe mjekimi

Trajtimi parandalues i femijes qe thjesht eshte infektuar, ashtu edhe mjekimi i femijes qe eshte semure behet me ilace. Kemi ne dispozicion ilace me rezultate te mira, qe kane shume pak efekte anesore (nderlikime) tek femijet.Zgjedhim kombinim ilacesh qe jane te sigurta per shendetin e femijve dhe mundohemi te shkurtojme periudhen e mjekimit sa me shume te jete e mundur. Ilacet jepen te gjitha bashke sipas keshillave tona. Disa femije jane te veshtire ne marjen e ilaceve. Perfundimisht te gjithe binden te marrin ilacet e tyre dhe kjo varet shume nga aftesia e prinderve dhe durimi i tyre per te bindur femijen. N.q.se.keni ndonje problem ju lutemi komunikoni me ne. Mos beni asnje ndryshim ne kombinimin, ose ne sasine e ilaceve, pa kerkuar mendimin tone.Ne raste te rralla kur femija ka te vjella mbas marrjes se ilaceve, ka te perziera ose shfaq njolla te kuqe ne lekure komunikoni me ne. N.q.se.keni harruar te na thoni se femija merr dhe ilace te tjera, ju lutemi te na informoni.Zbatimi i rregullt i keshillave tona te cone ne sherimin e plote te femijes, mos zbatimi i rregullave (mjekimi jo i drejte) eshte me e keqe se sa mos mjekimi. Mikrobi krijon rezistence ndaj ilaceve, n.q. se ilacet nuk jepen ne rregull atehere mjekimi eshte shume i veshtire. Keto keshilla te mjekut jane shume te rendesishme kur behet fjale per mjekimin e te rriturve dhe per kete arsye duhet te zbatohen me perpikmeri keto keshilla. Te gjitha format e tuberkulozit kurohen plotesisht, mjafton qe mjekimi te jepet nga mjeke specialist dhe te semuret te binden.


Jeta e femijes gjate periudhes se parandalimit ose te mjekimit

Me perjashtim te formave te renda te tuberkulozit qe jane te rralla dhe per te cilat do t’ju japim keshilla te vecanta, femija gjate periudhes se mjekimit jeton normalisht, sikurse jetonte perpara se te shfaqej semundja. Ushqehet, fle, luan dhe stervitet normalisht. N.q se do semuret nga ndonje semundje tjeter e zakonshme mund te marri ilace pa nderprere mjekimin e tuberkulozit. N.q.se semuret nga ndonje semundje e rende ju lutemi te na njoftoni. Programi i vaksinimit te femijes nuk nderpritet, me perjashtim te vaksines se turbekulozit (BCG).

N.q. se eshte e nevojshme te nderpritet programi i vaksinave per 1- 2 muaj, ate do ta vleresojme ne. Mundohuni te jeni te rregullt ne takimin tuaj qe eshte shkruar ne karten e bardhe qe ju kemi dhene dhe te keni gjithmone me vete te gjitha radiografite qe keni bere me pare.

Nuk eshte e nevojshme te mbyllni takim ne spital per viziten e ardhshme. Takimi eshte i shkruar ne karten tuaj. N.q. se nuk keni kuptuar mire disa nga keshillat tona, mos nguroni te pyesni perseri deri sa te jeni plotesisht te sqaruar.

N.q. se gjate vizites ne kliniken tone keni probleme me punen tuaj, ju lutemi te na e thoni ne fillim qe te futeni te paret pa rradhe.

Se fundi n.q. se keni probleme ne blerjen e ilaceve, ju lutemi duhet te njoftoni mjekun qe ju ndjek femijen qe te gjej ndonje zgjidhje.


Vaksina kunder tuberkulozit (BCG)

Efektet anesore te vaksines nuk jane serioze. Mund te shfaqet nje ulcer e vogel (gerryerje, grope) qe vonohet te mbyllet deri ne 6-7 jave. Zmadhimi i gjendrave ne sqetull ose ne qafe ne ate ane qe eshte bere vaksina. Por duhet tju theksojme qe eshte nje vaksine qe nuk ofron mbrojtje te plote si vaksinat e tjera. Nje femije i vaksinuar mund te semuret nga tuberkulozi dhe per kete arsye n.q. se ndodhet nje i rritur me tuberkuloz ne ambjentin tuaj duhet te kontrollohen edhe femijet e vaksinuar.


Mbrojtja e femijes qe erdhi ne kontakt me tuberkulozin

Kjo keshille u jepet femijve qe erdhen ne kontakt me ndonje te semure me tuberkuloz dhe prova e lekures (mantu) eshte negative d. m. th. Nuk eshte skuqur.

Mos u nxitoni te beni menjehere vaksinen e tuberkulozit, sepse femija duhet te rikontrollohet pas 3 muajsh. Ne kete periudhe duhet te japim mjekim parandalues. Perqindja e kesaj mbrojtje eshte rreth 65% dhe eshte e rendesishme per kete femije ta zbatoje rregullisht. Nenkuptohet qe: -femija largohet nga zona e infektuar, per aq kohe sa shihet e nevojshme nga mjeket kurues te te semurit te rritur.

marrë nga pedtb.gr