Close
Faqja 11 prej 19 FillimFillim ... 910111213 ... FunditFundit
Duke shfaqur rezultatin 201 deri 220 prej 376
  1. #201
    Mire ėshte puna mire Maska e PLAKU
    Anėtarėsuar
    19-05-2002
    Postime
    2,443

    Martirėt e Tepelenės

    Reshat Kripa: Martirėt e Tepelenės


    Ēome Cini, njė vet
    eran ish komunist, kujton nė vitin 2005 tregimin e Misto Papajanit, njė i dėnuar tjetėr me vdekje nga ky grup, qė iu fal jeta:

    Mistua mė tregoi edhe episode tė tjera. Ishte mesnatė kur trokiti roja.
    - Syrja Vasjari, - tha ai – hajde se tė kėrkojnė nė zyrė.
    Syrjai u ngrit dhe filloi tė vishej.
    - Mos u vish – i tha roja – se pesė minuta punė ke nė zyrė.
    - E di se ē’punė kam, - i tha Syrjai – prandaj do vishem. Nuk vij kėshtu.
    - Mos na vono, - nguli kėmbė roja, - se pesė minuta punė ke dhe do tė kthehesh prapė.
    - E di pėr ku jam nisur, - vazhdoi me qetėsi Syrjai, - atje nuk shkoj i ēveshur.
    Ne u pėrlotėm. Syrjai u vesh dhe u rregullua qetė qetė si pėr ceremoni. Pastaj u kthye nga ne, na pa tė pėrlotur dhe duke u ndarė na tha:
    - Mos qani! Bėhuni tė fortė, se vdekja pesė minuta ėshtė!. Mbeēi me shėndet dhe mos na harroni! Tė fala atyre qė lemė pas! U thoni qė nuk i kemi tradhėtuar ndonjė herė.
    Kaq ishte dhe u ndamė pėr jetė me Syrjain.


    Po kush ishin kėta burra qė shkonin kaq krenarė drejt vdekjes?
    Zenel Shehu lindi nė vitin 1918 nė fshati Toē tė Tepelenės. Ishte djali i madh i Sheh Beqirit, Babai i teqesė sė Toēit, e njohur nė gjithė krahinėn. Nė kėtė teqe ai mbante krahas kuranit edhe abetaret e para shqipe me tė cilat mėsonte nxėnėsit nė shkollėn e parė shqipe tė krahinės, tė hapur prej tij nė vitin 1913. Ishte njė burrė i rrallė, njė atdhetar i vėrtetė. Mė 28 nėntor 1912 ėshtė pjesmarrės nė aktin e pavarėsisė, pėrkrah Plakut tė Vlorės, Ismail Qemalit. Nė janar 1920 zgjidhet dhe mer pjesė nė Kongresin e Lushnjes, sė bashku me patriotin tjetėr Arshi Shehun. Po atė vit organizon dhe merr pjesė nė krye tė ēetės sė tij nė luftėn patriotike tė Vlorės, kundėr pushtuesve italianė qė kishin zaptuar atė qytet. Vlora e kėrkoi pėr tė dytėn herė 19 vjet mė vonė. Vendi ishte pushtuar pėrsėri nga italianėt, por ai i kishte mbyllur sytė, duke ia dorėzuar stafetėn tė birit Zenelit.
    Zenel Shehu shkollėn fillore e zhvilloi nė Krahės dhe atė unike nė Tepelenė. Pastaj vazhdoi mėsimet me burse shteti nė shkollėn tregėtare nė Vlorė. U dallua si njė nxėnės i shkėlqyer, por mė tepėr si njė njeri me mendime pėrparimtare. Iu pėrgjigj me zjarr profesorit Italian tė lėndės sė “Moralit fashist“, qė zhvillohej nė atė kohė nė shkollė, kur ai fyeu flamurin tonė kombėtar. Deshėn ta pėrjashtonin nga shkolla, por ishte ndėrhyrja e Qazim Koculit qė e shpėtoi nga njė gjė e kėtillė. Gjesti i djaloshit tepelenas bėri jehonė nė tė gjithė Vlorėn.
    Me mbarimin e shkollės tregėtare shkon nė Itali, ku vazhdon universitetin e Romės nė degėn e financės. Nė vitin 1939, me rastin e pushtimit tė Shqipėrisė, detyrohet tė ndėrpresė studimet nė vitin e tretė dhe tė kthehet nė Shqipėri. Kėtu e mobilizojnė ushtar dhe e dėrgojnė nė Pukė. Por ai nuk mund tė pranonte tė shėrbente nė ushtrinė fashiste. Sė bashku me disa shokė tė tjerė braktis shėrbimin ushtarak dhe hidhet nė ilegalitet, nė rradhėt e ēetave partizane. Zotėsia e tij e dallon nga tė tjerėt. Nė vitin 1942 emėrohet komandant i ēetės sė Verzivollit, me luftėtar tė zonės sė Krahėsit dhe Buzit. Me formimin e batalionit “Baba Abaz“ nė Donie tė Kalivaēit, emėrohet komisar i tij. Me kėtė detyrė bashkėpunon dhe luan njė rol kryesor me luftėtarė tė tjerė partizanė dhe ballistė si Syrja Vasjari, Asaf Dragoti, Hajri Zaēe, Abaz Shehu, Fejzo Ismaili e tė tjerė duke krijuar njė shtab tė pėrbashkėt pėr tė drejtuar luftėn. Kėto luftra pėrfunduan me sukses nė Mogila dhe Miricė, nė Qafėn e Kiēokut dhe Malin e Bardhė, nė Shkallėn e Zezė dhe nė Buz. Tė tėrbuar italianėt, rikthehen me forca tė shumėfishuara dhe djegin shtėpitė e fshatarėve kryengritės, midis tė cilave ato tė Zenel Shehut dhe Syrja Vasjarit.
    1-2 gusht 1943. Nė Mukje zhvillohet takimi i njohur midis pėrfaqėsuesve tė Ballit Kombėtar dhe Frontit Nacional-Ēlirimtar. Pjesmarrėsit e saj janė figura tė njohura tė tė dy palėve. Shquhen emrat Mit-hat Frashėrit, Hasan Dostit, Thoma Orollogait, Hysni Lepenicės, Skėnder Muēos, Isuf Luzit nga Balli Kombėtar. Ato tė Abaz Kupit, Ymer Dishnicės, Mustafa Gjinishit, Myslym Pezės, Omer Nishanit e tė tjerė nga Fronti Nacional-Ēlirimtar. Rezultatet e kėtij takimi historik tashmė njihen: luftė tė pėrbashkėt kundėr okupatorit, Shqipėri etnike dhe vendosja e pushtetit me anėn e votės sė lirė.
    Kėshtu kishin vepruar edhe shtete tė tjera demokratike. Nė Francė nacionalistėt e De Golit, lufonin krahas atyre komunistė tė Moris Torezit. Nė Itali nacionalistėt e Alēide De Gasperit, luftonin krahas komunistėve tė Palmiro Toliatit. Pas mbarimit tė luftės ēdo gjė u zgjidh sipas vullnetit tė popullit me rezultatin e votės sė lirė.
    Udhėheqėsit komunistė shqiptarė nuk ishin tė kėsaj mendje. Ata kishin vendosur qė pushtetin ta mbanin pėr vete. Pa u tharė boja e marrėveshjes sė Mukjes, e braktisėn atė. Njė parullė e re filloi tė dėgjohet nė Shqipėri. Pushteti nuk buron mė nga vota e lirė. Ai buron ngga gryka e pushkės. Ishte parrulla e hedhur nga krerėt e Lėvizjes Nacional-Ēlirimtare. Nė Shqipėri filloi lufta vėllavrasėse. Masakra tė tmerrshme bėheshin nė ēdo skaj tė saj. Mė lejoni tė permend disa: atė tė Libohovės me 105 viktima, tė Gjirokastrės me Boēo Kalon nė krye me 17, tė Myzeqesė me 65 bujq tė pafajshėm, tė Tiranės nė nėntorin e 1944 me 38 intelektualė tė vrarė. Ja si e pėrshkruan Ali Asllani kėtė periudhė nė njerėn nga poezitė e tij:


    Dhėmb pėr dhėmb e sy pėr sy, si ti mua dhe unė ty,
    Nėna ime, nėna jote, zėn’e qajnė pėr tė dy,
    Djali babėn, baba djalin vuan ta zėr’e ta pėrzėrė,
    Qė ta pjek nė hell tė gjallė, t’i pres mishin me gėrshėrė,
    Bot’e ēmėndur, djall i ēmėndur, Zot’i ēmėndur, gjith’tė ēmėndur,
    Vetėm vdekja bėn tė sajat, ha e ha dhe s’ka tė dėndur!


    Nė kėto kushte krahu pėrparimtar i forcave partizane, filloi ta kuptojė lojėn aspak tė ndershme tė udhėheqėsve tė tyre. Njė ndėr kėta ishte edhe Zenel Shehu. Nė Kongrasin e Pėrmetit pati kurajon t’u drejtohej udhėheqėsve me fjalėt:
    - Ne morėm armėt dhe dolėm nė mal dhe vumė nė dispozicion tė luftės pasurinė dhe jetėn tonė e tė familjes, pėr tė hequr spatat e fashizmit nga flamuri ynė dhe jo pėr tė vendosur nė vend tė tij simbolin sllav tė yllit tė kuq.
    Pas fjalės sė tij Tahir Kadareja e tėrhoqi mėnjanė dhe i tha:
    - Ēfarė bėre kėshtu more Zenel? Nuk luftohet kėshtu si ti, se tė mer plumbi ose nė ballė ose prapa koke.
    Tahir Kadareja e njihte strategjinė e hienave.
    Pas mbarimit tė luftės emėrohet nėnprefekt i Tepelenės. Propozohet si kandidat pėr deputet nė zgjedhjet e 2 dhetorit 1945, por hiqet nga lista nga organet drejtuese nė Tiranė. Nė fillimin e vitit 1946 heq dorė nga detyra e nėnprefektit. Arrestohet nė shtatorin e atij viti. Me vendimin Nr. 242 datė 17.11.1947 dėnohet me pushkatim, me akuzat fallso se gjoja paska kundėrshtuar tė gjitha ligjet dhe reformat e pushtetit popullor, paska patur takim me arratisurit kriminelė lufte dhe kontakt me pėrfaqėsuesit e shteteve imperialiste si Shtetet e Bashkuara tė Amerikės dhe Britanisė sė Madhe e tė tjera. Vendimi ekzekutohet mė 14 janar 1948.
    Pėrndjekja dhe terrori do shoqėronin familjen e Zenel Shehut pas pushkatimit tė tij. Vėllaj 14 vjeēar Mehmeti arrestohet dhe dėnohet nė tė njėjtin gjyq si korier i grupit me 4 vjet burg. Nė vitin 1967 arrestohet pėrsėri dhe dėnohet me 23 vjet, nga tė cilat kryen 19. Vėllaj tjetėr Ismaili dėnohet me 5 vjet burg, ndėrsa Haxhiu vritet nė mėnyrė misterioze, pa u zbuluar kurrė shkaku i kėsaj vrasje.
    E shoqja e Zenelit, Erveheja mbetet e vetme me dy djemtė dhe vajzėn. Njė kujdes tė veēantė pėr ta tregoi i ati i saj Arshi Shehu, i cili i mori dhe i futi nėn mbrojtjen e tij. Djali i madh Eqeremi mundi tė rregjistrohej nė fakultetin e mjekėsisė. Por nė vitin 1962, nė bazė tė relacionit tė dėrguar nga pleniumi i partisė sė Tepelenės, pėrjashtohet nga shkolla nė vitin e fundit si biri i njė armiku tė popullit. Por mė e rėnda do tė ndodhte shumė vonė, kur mendohej se diktatura ishte pėrmbysur. Dora e pasardhėsve tė atyre qė vranė Zenelin do qėllonte edhe mbi Ademin, djalin e dytė tė tij, mė 14 shtator 1998.
    Syrja Bej Vasjari lindi nė Vasjar tė Tepelenės mė 13 tetor 1905, nė njė familje me tradita tė pasura patriotike. Stėrgjyshi i tij Veiz Vasjari ishte njė nga kapedanėt mė nė zė tė kryengritjeve antiosmane tė viteve 30 dhe 40 tė shekullit tė XIX-tė. Nėna e Syrjait vdes e re duke e lėnė jetim nė moshėn 7-8 vjeēare. Babaj, Abazi pas disa vitesh detyrohet tė martohet pėrsėri, pėr tė rritur fėmijėt jetimė, tre djem dhe dy vajza. Abazi u kujdes qė t’i shkollonte fėmijtė e tij. Syrjai mbaroi arsimin fillor dhe atė unik nė qytetin e Tepelenės. Pastaj i ati e dėrgoi nė Gjirokastėr dhe mė pas nė liceun e Korēės, ku u rregjistrua nė klasėn e shtatė. Kjo ndodhte nė vitin arsimor 1922-1923.
    Duke studiuar nė Korēė ai ra nė kontakt me idetė iluministe franceze qė ishin shumė tė pėrhapura nė atė qytet. Kėto bėnin qė tė binte shpesh herė nė kundėrshtim me idetė konservatore dhe patriarkale me tė cilat ishte ushqyer deri atėhere. Si mbaroi liceun, nė vitin 1924 i kėrkoi tė atit tė vazhdonte studimet e larta nė Francė. I ati nuk nguroi dhe ia plotėsoi dėshirėn.
    Studioi dhe u diplomua pėr inxhinieri agrare nė universitetin e Alfortit, pranė Parisit. Franca e asaj kohe ishte njė vend i preferuar pėr studentėt shqiptarė. Ajo ishte simboli i lirisė, demokracisė dhe qytetėrimit botėror.
    Kthehet nė Shqipėri nė vitin 1932 dhe filloi punė si kryeagronom i nėnprefekturės sė Tepelenės. Bie nė kontakt me intelektualė progresistė tė qyteteve Tepelenė, Gjirokastėr, Vlorė, Fier. Me ta ndante pikpamjet e tij republikane. Pėr kėtė arsye arrestohet dhe mbahet disa muaj nė burg, i akuzuar si pjesmarrės i lėvizjes sė Fierit, gjė qė nuk ishte e vėrtetė. Nė pėrgjithėsi ishte kundėr dhunės revolucionare.
    Pushtimin fashist e priti me indinjatė tė thellė. Shpejt ra nė kontakt me eksponentė tė Ballit Kombėtarė nė krahinė. Filloi me organizimin e ēetave nacionaliste tė zonės Krahės-Tepelenė, deri sa arriti tė marė detyrėn e komandantit tė batalionit “Tafil Buzi“. Tė gjitha kėto i bėnte sipas udhėzimeve tė mara nga qendra, duke patur lidhje sidomos me Hysni Lepenicėn dhe Skėnder Muēon nė Vlorė. Ai ishte njeri me ndjenja patriotike. E konsideronte si mik tė tij ēdo njeri qė luftonte pėr lirinė e atdheut, pamvarėsisht nga bindjet politike. Kėshtu mbante lidhje tė ngushta me batalionin partizan “Baba Abaz“ , ku komisar ishte miku i familjes sė tyre Zenel Shehu. Tė dy batalionet sė bashku kanė luftuar krah pėr krah nė disa beteja, tė cilat i kam pėrmendur mė sipėr.
    Prishja e marėveshjes sė Mukjes, vrasja e Hysni Lepenicės me 35 trimat e tij dhe fillimi i vėllavrasjes, e detyruan Syrjan tė shpėrndante batalionin dhe tė hiqte dorė nga kjo luftė qė tashmė ishte kthyer nė luftė civile. Shtabi i forcave tė Zonės sė Parė Operative i propozoi tė bashkohej me forcat partizane. Ai nuk pranoi.
    - Nuk u largova nga Balli, por nga vėllavrasja. Bindjet politike nuk i ndryshoj. Me ju nuk mund tė vij se nuk mund tė bėhem komunist. – i tha Dr. Ibrahim Dervishit qė kishte ardhur pėr t’i bėrė propozimin.
    U largua dhe u vendos familjarisht nė Lushnje. Me mbarimin e luftės kthehet pėrsėri nė fshat. Ishte njeri i nderuar dhe respektuar. Kryesonte Kėshillin e Gjėrė Popullor tė Rrethit Tepelenė dhe antar i Kėshillit tė Qarkut Gjirokastėr. Nisi ndėrtimin e shtėpisė sė djegur nga italianėt, por nuk arriti ta mbaronte. Nė muajin tetor arrestohet me tė njėjtėn akuzė si miku i tij Zeneli dhe mė 17.11.1947 dėnohet me vdekje me pushkartim., vendim qė ekzekutohet mė 14 janar 1948.
    Edhe pėr familjen e Syrjait filloi pėrndjekja. Pėr t’i shpėtuar sado pak kėsaj, nėna e tij Miriami, bija e Arshi Selfos nga Kanina, sė bashku me djemtė shpėrngulet nė qytetin e Vlorės, ku kishte edhe pėrkrahjen e njerėzve tė saj. Duke pėrfituar nga zbutja e luftės sė klasave pėr pak kohė, si pasojė e kongresit tė XX-tė tė Partisė Komuniste tė Bashkimit Sovjetik, nė vitin 1956, djali i madh Ibrahimi, mundi tė vazhdonte fakultetin pedagogjik me korespondencė. Qė nga ajo ditė dhe deri nė vendosjen e demokracisė u end nėpėr fshatrat mė tė humbur duke u mėsuar gjuhėn dhe letėrsinė nxėnėsve tė shkollave. Kėtė fat nuk e pati djali i vogėl, Devi. Kohėt kishin ndryshuar. Lufta e klasave kishte rifilluar pėrsėri dhe ai u detyrua tė ushtronte profesionin e muratorit.
    At Gjergj Suli u lind nė fshatin Lekėl tė Tepelenės mė 12 mars 1893, nė njė familje me bindje tė thella tė besimit ortodoks. Arsimin fillor e kreu nė fshatin e lindjes, ndėrsa tė mesmin nė gjimnazin “Zosimea“ tė Janinės. Nė vitin 1922 emigroi nė Shtetet e Bashkuara tė Amerikės dhe vendoset nė Boston dhe Filadelfi. Bie nė kontakt me shqiptarė tė tjerė dhe bėhet antar i shoqėrisė “Vatra“. Ishte nėn ndikimin fetar tė imzot Fan Nolit. Kreu njė shkollė fetare dhe pas saj shungurohet prift. Zotėronte gjuhėt angleze, frėnge, greke dhe italiane. Nė vitin 1934 kthehet nė Shqipėri. Vendoset nė fshatin e tij ku, nėpėrmjet shėrbesave fetare, u mėsonte njerėzve rrugėn e drejtė qė duhet tė ndjekin. Ishte njeri i respektuar. Ai ndodhej kudo, nė hidhėrime dhe gėzime dhe me fjalėn e tij u paksonte dhimbjen ose u shtonte gėzimin. Ngrinte dollitė simbas zakonit dhe ia merte kėngės labe me atė zėrin e tij tė ėmbėl. I pėlqenin mė tepėr kėngėt e trimave.
    Pushtimi fashist e gjeti nė fshatin e lindjes. Besnik i parimeve tė tij, bekonte tė gjitha forcat, si ato partizane ashtu edhe ato nacionaliste, pėr fitoren mbi fashizmin. I qėndronte besnik parimeve tė demokracisė amerikane.
    Nė dhjetorin e vitit 1946 arrestohet si dy tė mėsipėrmit dhe dėnohet me vdekje me pushkatim mė 17.11.1947. Vendimi ekzekutohet mė 14 janar 1948.
    Familja e tij trajtohet nė mėnyrė barbare. Gruaja e tij Vasilia mbetet e vetme me dy djemtė, Josifin dhe Thomain dhe vajzėn Jetėn, tė cilėve u mohohet arsimimi. Si rezultat i presionit psikologjik tė ushtruar mbi ta Josifi pėson njė traum nervor. Sot ata jetojnė nė Greqi.
    Baba Shefqeti i Koshtanit lindi nė vitin 1885. Shėrbeu pėr njė kohė tė gjatė nė teqenė e Koshtanit, qė ishte kthyer nė vatėr tė shqiptarizmės. Mik i ngushtė i Shehut tė Toēit, Babajt tė Gllavės dhe Baba Ali Tomorit, me tė cilin do pushkatoheshin nė tė njėjtėn natė. Ishte njė antifashist i vendosur. Teqeja e tij u bė njė qendėr ku kuroheshin partizanėt apo nacionalistėt e plagosur. Por ishte gjithashtu njė antikomunist i vendosur. Si besimtar ndaj Zotit, nuk mund tė pranonte ata qė ishin bashkuar me djallin. Dhe kur ky e pushtoi vendin, jeta e tij nuk kishte mė kuptim. Ai duhej tė vdiste sepse nuk gjente arsye pėr tė hyrė nė diskutime boshe dhe qė nuk tė nxirrnin gjėkundi. Ai ishte i bindur se Zoti ishte i madh dhe se syrit tė tij nuk i shpėtonte asgjė. Me kėtė besim pėrballoi momentet e fundit tė jetės. Arrestohet nė dhjetorin e vitit 1946 dhe dėnohet mė 17.11.1947. Ekzekutohet mė 14 janar 1948.
    Baba Ali Tomori ka lindur nė vitin 1893 nė fshatin Shalės tė Buzit. Ishte i biri i Abazit, qė kishte mbaruar shkollėn e lartė pėr mėsues nė Stamboll dhe emėruar nė Kozare tė Selanikut, ku shėrbeu pėr 23 vjet. Nė vitin 1902 kthehet nė Shqipėri dhe vendoset si myhyp nė teqenė e Prishtės nė Skrapar, ku vdes nė vitin 1911.
    Pėr Aliun kujdeset Baba Shabani. Kryen arsimin fillor nė Berat, ndėrsa tė mesmin nė Kozare tė Greqisė, ku mėson edhe gjuhėt arabe dhe turke. Nė vitin 1913 kthehet pėrsėri nė teqenė e Prishtės, ku vazhdon rrugėn e tė atit. Pas masakrės sė vitit 1914 nga ana e grekėve, detyrohet tė marė rrugėn e emigrimit, sė bashku me Baba Shabanin, i cili vdes nė Kajro ku ishin vendosur.
    Aliu vazhdon studimet pėr njerėzit e mėdhenj. Kėto studime, rreth 300 faqe, i pėrmbledh nė vėllimin ”Mėsime margaritarėsh“, njė pjesė e tė cilave do tė botoheshin nė vitin 1934. Kthehet pėrsėri nė Shqipėri dhe vendoset si Baba nė teqenė e Kulmakut, ku mori edhe titullin “Baba Ali Tomori“. Nė vitin 1924 mer vesh lajmin e vrasjes sė Avni Rustemit. Si republikan qė ishte, niset pėr nė Vlorė, ku nė varrimin e tij mban njė fjalim nė tė cilin thotė:
    - Fli i qetė Avni! Prehu nė gjirin e kėsaj Vlore kreshnike, pranė Ismail Qemalit tė ndjerė, pranė Lekės, pranė Pirros, pranė Kastriotit, pranė Vaso
    Pashės, pranė Jani Vretos, pranė rregjimentit apostolik tė rilindjes shqiptare
    Pushtimi i Shqipėrisė edhe prej tij u prit me indinjatė tė thellė. Si tė gjithė bektashinjtė e tjerė edhe teqeja e tij u bė ēerdhe e djalėrisė kryengritėse. Kohėt e fundit shėrbeu nė teqenė e Zallit nė Gjirokastėr. Arrestohet nė janarin e vitit 1947 dhe dėnohet mė 17.11. 1947. Si shokėt e tij ekzekutohet mė 14 janar 1948.
    Kėto ishin pesė figurat kryesore tė asaj masakre qė u zhvillua atė natė janari nė Gjirokastėr. Por sa tė tilla janė zhvilluar gjatė rregjimit totalitar? Shkoni nė sallėn e genocidit tė kėtij muzeu dhe do tė shihni fotografitė e mbi 6.000 burrave tė masakruar. Njė pjesė prej tyre, gjatė periudhės kur vendin e qeveriste Partia Demokratike, kanė fituar titullin “Martir i Demokracisė“. Pėr tė tjerėt vazhdon heshtja. Ndėrmjet tyre edhe pėr heronjtė e kėtij shkrimi.
    A ėshtė e moralshme njė gjė e tillė? Unė mendoj se jo. Hidhini njė sy teksteve tė historisė qė studjohet nėpėr shkolla dhe do tė shihni se pėr kėta burra dhe pėr kėtė terror as qė flitet fare. Atėhere kur do e mėsojė tė vėrtetėn e kėtij vendi brezi i ri qė po rritet nė atdheun tonė?
    Dua t’iu drejtohem partive politike, deputetve dhe qeveritarėve, kėshilltarėve tė bashkive dhe komunave, shoqatave tė ndryshme , qofshin tė djathta apo tė majta:
    - Kur do e gjejnė vendin e tyre figurat e harruara tė kombit shqiptar? Pėrse tė mos marė emrin e “Apostullit tė Shqiptarizmės“ Mit-hat Frashėrit, Biblioteka Kombėtare nė Tiranė? Pėrse tė mos marė emrin e Abaz Kupit, organizatorit tė rezistencės antifashiste, sheshi kryesor i Durrėsit? Pėrse tė mos marė emrin e heroit tė Termopiles shqiptare Hysni Lepenicės, njė lagje e Vlorės? Lista mund tė zgjatet nė pafundėsi qė nga Patėr Mėshkalla e Gjon Shllaku, Jusuf Vrioni e Kudret Kokoshi, Isuf Hysenbegasi e Haki Karapici, deri te martirėt pėr tė cilėt jemi mbledhur sot.
    Ne sot po jetojmė epokėn e ndryshimeve tė mėdha. Dhe unė besoj se kjo do tė jetė koha e rehabilitimit tė plotė tė nacionalizmit shqiptar. Njė gjė e tillė mund tė bėjė tė humbasim njė grusht votash njerėzish mendje mykur qė u ka mbetur ora nė vitin 1945, por do tė fitojmė Shqipėrinė e ardhėshme., Shqipėrinė demokratike, Shqipėrinė e qetė.
    Njė problem tjetėr ėshtė edhe ai i gjetjes dhe rivarrimit tė eshtrave tė tė rėnėve tanė. Ata janė pa varr, ashtu si ēifutėt dikur qė mbetėn nė shkretėtirė gjatė shtegtimit tė tyre pėr nė malin e Sinait. Mendoj se kjo duhet tė jetė njė detyrė parėsore e shtetit shqiptar. Shkoni nė Hungari apo nė Gjermani dhe do tė shihni se krahas varrezave tė dėshmorėve tė atdheut, janė edhe ato tė viktimave tė komunizmit..
    Sė fundi mė lejoni tė tregoj dy histori intime, lidhur me personazhet e kėsaj kumtese.
    Ibrahim Vasjari, djali i Syrja Bej Vasjarit, nė pamundėsi tė gjente varrin e tė atit, nė vitin 1987 thurri vargjet e mėposhtme pėr tė:


    Ti nuk ke varr!
    Ti thellė vdekjes dergjesh,
    Pa arkivol,pa rasė, pa gurė, pa ritual,
    Sikur tė tė thėrrisnin legjemdat e ringjalljes,
    Mbi ē’kalė do tė hipje? Si do tė vije vallė?


    Ti nuk ke varr!
    Ashtu pėrgjakur plumbash,
    Unė dyzet vjet tė mbajta ngujuar thellė nė gji
    Rreth meje retė nxinin pėrzisht si nė ballada,
    Dhe korbat krokėrisnin...Oh, ē’llahtari!


    Ti nuk ke varr!
    Dhe korbat tė kėrkonin,
    Kafshonin thellė meje pėr tė tė gjetur ty,
    Njė vaj i largėt vinte, pėrmallshėm nga balladat,
    Kur korbat hanin vetulla e sy.


    Si tė tė varros?
    S’mund tė tė shuaj nga gjoksi,
    Unė dyzet vjet tė mbajta ngujuar thellė nė gji,
    Dosjet e kuadrit, plagėt, pėrgjimet bashkė i kemi,
    Gjersa tė dy tė flemė nė qetėsi!


    Historia e dytė ndodhi korrikun e kaluar. Po shkonim pėr nė Libohovė pėr tė kremtuar tetėdhjetėvjetorin e lindjes sė mikut tonė Tomor Alikos. Isha me mikun tim Eqerem Shehun, djalin e Zenelit. Nė tė dalė tė Gjirokastrės, Eqeremi i foli Fejzit, qė drejtonte makinėn:
    - Ndale pak tė lutem!
    Makina ndaloi dhe ne zbritėm.
    - Kėtu ėshtė pushkatuar babaj me shokėt e tij, - tha Eqeremi
    Ne qėndruam nė heshtje nė formė respekti. Nė atė vend tani ishte ngritur njė hotel. Njė gjė e tillė sepse mė kujtoi legjendėn e Rozafės. Atje ishte bėrė kurban njė nuse, kurse nė themelet e kėtij hoteli katėrmbėdhjetė burra. Tregojnė se nė kohėn kur filluan punimet pėr ndėrtimin e tij, puntorėt gjetėn eshtra njerėzish. Lajmėruan organet kompetente se dyshuan mos ishin varreza tė gjirokastritėve. Por pėrgjigja erdhi tė vazhdonin punėn se ato ishin eshtra tė “armiqve tė popullit“.
    - Fejzi, bjeri bories! – foli pėrsėri Eqeremi.
    Boria ushtoi fuqishėm nė kujtim tė katėrmbėdhjetė tė rėnėve.
    Pas dy muajsh Eqeremi vendosi tė bėnte varroshin e sė ėmės, qė kishte vdekur njė vit mė parė. Shkoi pėrsėri nė vendin ku ishte pushkatuar i ati, mori dy grushta dhe, i futi nė njė qeskė dhe i vendosi nė varrin e saj. Mbi pllakėn e atij vari tashmė ėshtė mbishkrimi:


    ZENEL DHE ERVEHE SHEHU


    Dhe mė poshtė epitafi:


    TE KERKUAM NE TOKE DHE S’TE GJETEM
    ENGJEJT NA THANE SE JE LART NE QIELL TE I MADHI ZOT!
    ATY U PREFTE SHPIRTI JUAJ!

    Lexo/Shkruaj Komente



    » Reshat Kripa: Martirėt e Tepelenės


    "Ai qe s' qč s'ka parč qartč gjer tani, s'do te shohč mč kurrč..Ai qč s'ndjen vehten Shqiptar tani,s'do ta ndjejč mč kurrč..."
    Ksenofon Dilo 25-05-2010, 01:32am

    LEXOVA dhe rilexova kčtč shkrim tronditčs qč tregon pčr gjakun e paster "derdhur prej vellait tč lig"...dhe robčria qč mbuloi vendin tonč e na pruri gjithč ato mjerime, ku dhe, admiron dhe para se gjithash terrenin qe i formoi keta MARTIRE tč TEPELENES dhe nč mčndje mč vine fjalet nga fjalimi i JANI DILO-s para popullit te Korēčs mč 31 korrik 1944 " Ne partinč komuniste ē'do parim moral qč vlerčson jetčn nč vetvehte, familjen,kombin zhduket dhe njeriu bčhet vegel e ēuditeshme e partise...Kur tč rinjte e sotem,tč pirč nga bukuria satanike,do tu dalč dehja,Shqipčrija do tč jetč e pazonja te qendrojč nč kčmbč pčr mungese gjaku e fuqie.Atčhere,tč rinjtč e penduar do te kene braktisur radhet e partise plot pendim,por do jete vonč pčr ta,pčr ne, pčr SHQIPERINE" dhe,tani qe Mukja akoma kullon gjak,para syve me dolli autori i kčti shkrimi aq dinjitoz,Zoti KRIPA,ky burre i mbuluar me fisnikeri dhe burreri tč njč shqiptari te Madh.Ju pčrshendes pčrzemersisht e me shume respekt Juve,Z. KRIPA dhe stathin e revistes Zemra Shqiptare
    qe bčn te pranishme materjale me aq shume vlerč..Ksenofoni

    -------------------------------------------------------------------------------------------------------

    Shqypetar, nese nuk besoni se me komunista nuk muned te debatohet, lexoni me vemendje kete komenet ne lidhje me kete histori te dhimbehme,

  2. #202
    fanatik i sė vėrtetės Maska e tomaras
    Anėtarėsuar
    09-07-2008
    Postime
    343
    Citim Postuar mė parė nga Preng Sherri Lexo Postimin
    Ma ēa llomotit ti kot?
    Kėnd i quan ti " liridashės"?
    Ata qė ishin nė regjencėn gjermane si qeveri!
    Liridashės ishin Antifashistėt me Enver Hoxhėn dhe tė ngjashėm si ata! Sa pėr viktima vetėm nė vitin 1997 u bėnė mė shumė se gati pėr 40 vite nėn komunizmin!
    Komunizmin po e dėnojm sikurse qė po kėrkojm drejtėsi pėr viktimat por jo pėr tė gjitha ato viktima qė sot quhen si viktima sepse ka pas nga ata qė ėshtė dashtė me i varė e sorrat me ua ngrėnė sytė!
    O Prengė, tu ka ndalė sahati bre burrė. Kurdise, se ke me e humb lidhjen me kohėn. E pambrojtshmja nuk mbrohet. Po Enveri pushkatoi edhe liridashėsit antifashistė, jo vetėm kuislingėt, edhe pse ndėr ata gjoja kuislingė i bėri vaki ta pushkatojė edhe dhėndėrrin dhe bėmirėsin e tij Bahri Omarin.
    Edhe diēka. Pavarėsisht prapambetjes ekonomike tė Shqipėrisė sė para luftės sė dytė botėrore, ajo qe strehė shpėtimi pėr shumė familje greke qė gjetėn kafshatėn e gojės aty. Nė perėndim tė pushtetit tė Enverit, u dasht qė shqiptarėt tė kėrkojnė bukėn e gojės nė Greqi. Besoj qė e ke dėgjuar atė shprehjen e njohur qė thonin se rrinte varur nė murin e zyrės ovale gjatė qeverisjes sė Klintonit, me tė cilėm e kishte mposhtur Bushin plak nė vitin 1992: It's all about economy stupid.

  3. #203
    i/e regjistruar Maska e Preng Sherri
    Anėtarėsuar
    19-02-2007
    Postime
    1,274
    Citim Postuar mė parė nga tomaras Lexo Postimin
    O Prengė, tu ka ndalė sahati bre burrė. Kurdise, se ke me e humb lidhjen me kohėn. E pambrojtshmja nuk mbrohet. Po Enveri pushkatoi edhe liridashėsit antifashistė, jo vetėm kuislingėt, edhe pse ndėr ata gjoja kuislingė i bėri vaki ta pushkatojė edhe dhėndėrrin dhe bėmirėsin e tij Bahri Omarin.
    Edhe diēka. Pavarėsisht prapambetjes ekonomike tė Shqipėrisė sė para luftės sė dytė botėrore, ajo qe strehė shpėtimi pėr shumė familje greke qė gjetėn kafshatėn e gojės aty. Nė perėndim tė pushtetit tė Enverit, u dasht qė shqiptarėt tė kėrkojnė bukėn e gojės nė Greqi. Besoj qė e ke dėgjuar atė shprehjen e njohur qė thonin se rrinte varur nė murin e zyrės ovale gjatė qeverisjes sė Klintonit, me tė cilėm e kishte mposhtur Bushin plak nė vitin 1992: It's all about economy stupid.
    Ora nuk ndalet pavarsisht dėshirave; ajo ecė bashkė me kohėn ose mė mirė me thėnė koha ecė me orėn!
    Sa pėr ilustrim:
    " Pushkatimi i Bahri Omarit ka treguar qė pas luftės antifashsitėt akoma kishin njė ideal tė pastėr sepse tė mos harrojmė:
    " Bahri Omari ishte nė regjencėn Gjermane dhe pak para se tė hynin forcat ēlirimtare ishte zėnė njė dokument me tė cilin " bahri Omari jepte urdhėr pėr rrėnimin ( shkatrrimin) e Portit tė Durrėsit dhe nė kėtė mėnyrė ikja e gjermanėve do tė ishte mė e sigurt".
    Tashti merreni me mend se ēfarė katastrofe do tė ndodhte po t'ja arrinte qėllimit tė tij Bahri Omari!
    Kėshtu qė pėr kėtė akt Bahri Omarin po ta dėrgonin nė vitin 1945 para Presidentit Amerikan Ruzvelltit apo edhe Hary Trumanit ma vonė edhe ay kishte me ia dhanė denimin e njejtė: pushkatim Vdekje!
    Tradhtarėt dhe kusilinget duan plumbin n'gojė!
    KURR' SHQIPERI S'KAM ME T'HARRUE
    EDHE N'VORR ME T'PĖRMENDĖ KAM!

  4. #204
    i/e regjistruar
    Anėtarėsuar
    30-03-2010
    Postime
    520
    Citim Postuar mė parė nga Preng Sherri Lexo Postimin
    Ora nuk ndalet pavarsisht dėshirave; ajo ecė bashkė me kohėn ose mė mirė me thėnė koha ecė me orėn!
    Sa pėr ilustrim:
    " Pushkatimi i Bahri Omarit ka treguar qė pas luftės antifashsitėt akoma kishin njė ideal tė pastėr sepse tė mos harrojmė:
    " Bahri Omari ishte nė regjencėn Gjermane dhe pak para se tė hynin forcat ēlirimtare ishte zėnė njė dokument me tė cilin " bahri Omari jepte urdhėr pėr rrėnimin ( shkatrrimin) e Portit tė Durrėsit dhe nė kėtė mėnyrė ikja e gjermanėve do tė ishte mė e sigurt".
    Tashti merreni me mend se ēfarė katastrofe do tė ndodhte po t'ja arrinte qėllimit tė tij Bahri Omari!
    Kėshtu qė pėr kėtė akt Bahri Omarin po ta dėrgonin nė vitin 1945 para Presidentit Amerikan Ruzvelltit apo edhe Hary Trumanit ma vonė edhe ay kishte me ia dhanė denimin e njejtė: pushkatim Vdekje!
    Tradhtarėt dhe kusilinget duan plumbin n'gojė!
    Nuk eshte e vertet Preng.XHAFER DEVA PO TE ISHTE ASHTU SIC THUA TI NUK DO TE VDISTE NE Kaliforni
    Eshte fakte qe per nje periudhe kohe 1945-1948 jane pushkatuar dhe jane masakruar shume intelektual te kohes dhe te ashtuquajtur nacionalist
    Nuk eshte e vertet se antifashistat ishin te brymosur sic thua ti dhe mund te vrisnin gjithekendin
    Qeveria e shqiperise eshte fakte qe ka qen qeweri ne ate kohe satelitja e Beogradit dhe c do gje ka qen e planifikuar Prenge

    ka qene nje spastrim etnik nje vrasje kolektive ,nje zhdukje e inteligjencese,kush nga ata te studiuar jashte vendit pas fitorese se komunisteve isherbeu vendit, e gjithe ajo inteligjence u zhduk per tja lene vendin kesaj klase qe do te vinte ,,

    ti edhe byrone politike deri vone e ke pasur me hajvana dhe njerz te pa kualifikuar
    Si ka mundesi as njeri prej tyre mos te falej valle aq shum i sherbyen te huajve keta ,c do gje ishte e kurdisur shqiperise duhej ti pritej koka e inteligjences qe titistet te kishin ata qe tu sherbenin,
    A nuk ishte nje servilizem deri ne 48 ku Titua shihej si shpetimtare


    Gjat kohes se okupimit keta nacionalist nuk ishin ai diallii qe ti shehe.

    Mehmet Shehu u zu rrobe ne Mallakaster por nuk u pushkatua Qemal STAFA U NXORE NE GJYQ KISHTE EDHE AVOKAT ,NUK U PUSHKATUA

    ENVER HOXHA DIHEJ QE ISHTE KOMUNIST , Bariu nuk e spiunoje nuk e la rrugeve,ai bridhte si mushka e shehut neper tirane E SHUME E SHUME TE TJERE

    KETA NACIONALISTA NUK VRANE DHE PREN SIC PREU KY ANTIFASHISTI jot

    ku edhe femija ne barke te nenes dridhej
    Ju mund ter nxirni lloje lloje argumentashe por nje gje eshte e vertet Komunizmi eshte djalle dhe komunistat jane shushunja qe jeten e tyre e llogarisin se sa gjak kane bere
    Kur te debatoshe me nje komunist ka thene gjenerali amerikan MCATHUR FUTJAME SHPULLE ,
    PO TE THA PSE GODET BJERI ME SHKELME PO U NGRITE VRITE SE ESHTE PJELLA ME E NDYRE
    QE TE BARDHEN E BENE TE ZEZE,DHE TE ZEZEN TE BARDHE...
    .NUK JANE FJALET E MIJA PRENG NE RRAST SE JE I OFENDUAR KERKO VERTETESINE E KETYRE TEK GJENERALI MCATHUR

    KOMUNIZMI ESHTE SI DERRI ,DO PLUMB,OR PRENG
    Ndryshuar pėr herė tė fundit nga kthetrat : 26-05-2010 mė 15:20

  5. #205
    I love god
    Anėtarėsuar
    23-02-2007
    Postime
    8,043
    Qazimi i thote Bariut:kom pa at t'modhin e komunistve ke shpija jote.

    kujdes se ka per ta hoger koken.un iki m' talje(Itali) po ti ??

    E ka strehu enverin i ka dhene dhe mbrojtje qenit.

    Bari Omari ka jetu ne shtepine e Ali Mulletit..vellai i Qazimit

  6. #206
    fanatik i sė vėrtetės Maska e tomaras
    Anėtarėsuar
    09-07-2008
    Postime
    343
    Citim Postuar mė parė nga Preng Sherri Lexo Postimin
    Ora nuk ndalet pavarsisht dėshirave; ajo ecė bashkė me kohėn ose mė mirė me thėnė koha ecė me orėn!
    Sa pėr ilustrim:
    " Pushkatimi i Bahri Omarit ka treguar qė pas luftės antifashsitėt akoma kishin njė ideal tė pastėr sepse tė mos harrojmė:
    " Bahri Omari ishte nė regjencėn Gjermane dhe pak para se tė hynin forcat ēlirimtare ishte zėnė njė dokument me tė cilin " bahri Omari jepte urdhėr pėr rrėnimin ( shkatrrimin) e Portit tė Durrėsit dhe nė kėtė mėnyrė ikja e gjermanėve do tė ishte mė e sigurt".
    Tashti merreni me mend se ēfarė katastrofe do tė ndodhte po t'ja arrinte qėllimit tė tij Bahri Omari!
    Kėshtu qė pėr kėtė akt Bahri Omarin po ta dėrgonin nė vitin 1945 para Presidentit Amerikan Ruzvelltit apo edhe Hary Trumanit ma vonė edhe ay kishte me ia dhanė denimin e njejtė: pushkatim Vdekje!
    Tradhtarėt dhe kusilinget duan plumbin n'gojė!
    Po ēfarė ideali tė pastėr o Preng, me e vra burrin e motrės e me e lanė motrėn pėrjetė tė ve. Vrasja e Bahri Omarit, por edhe i shumė intelektualėve tjerė ishte marifetllėk i "vėllezėrve" shkije, ekzekutuar pėrmes veglave tė tyre tė drejtpėrdrejta si Koēi Xoxe. Edhe ky bėn pjesė nė grupin e antifashistėve liridashės, apo jo? Ishte provokim pėr ta detyruar atė tė ndėrhyjė dhe tė kėrkojė lirimin e tij, duke synuar instrumentalizimin e tij njėsoj sikur kishte ndodhur me mjaft "antifashistė liridashės" qė ishin kthyer nė vegla tė Beogradit. Po Enverit nuk i bėri syri tėrt!? Prandaj ky sistem nuk ishte sistem human, por krejt e kundėrta, ishte njė sistem antihuman.
    E siē ta tha dikush nga forumistėt, ka qenė praktikė e kahershme e sundimtarėve tė rinj (nuk ėshtė ky patent i komunizmit) qė t'ua kėpusin kokat elitave pararendėse dhe t'i krijojnė elitat e tyre, duke siguruar kėshtu qėndrueshmėrinė dhe jetėgjatėsinė e pushteteve tė tyre. Fatkeqėsia shqiptare qe nė faktin, qė vendosja e elitave tė reja bėhej me asistencėn e drejtpėrdrejtė tė UDB-sė dhe KGB-sė. Prandaj as sot e kėsaj dite nuk po normalizohet skena polititike shqiptare.

  7. #207
    Mire ėshte puna mire Maska e PLAKU
    Anėtarėsuar
    19-05-2002
    Postime
    2,443

    Shkallėt E Ferrit

    Reshat Kripa: Shkallėt e ferrit (VII)
    E Diel, 30-05-2010, 07:57pm (GMT+1)


    RESHAT KRIPA

    SHKALLĖT E FERRIT

    Roman
    KREU I DYTĖ


    V


    Kryetari i degės, Petriti, qėndronte nė zyrėn e vet dhe jepte urdhėra. Hetuesit hynin dhe dilnin njėri pas tjetrit. Merrnin udhėzimet e rastit dhe largoheshin. Ishte zyra ku gatuheshin tė gjithė skenarėt qė do tė zhvilloheshin. Me pak fjalė, ajo zyrė ishte truri i tė gjithė asaj godine qė, sipas Kushtetutės sė vendit, ishte mbrojtėsja e interesave tė pushtetit tė popullit. Ēdo gjė, qė mė vonė zbatohej nga hetuesit, pėrgatitej mė parė nė atė zyrė. Asnjė prej tyre nuk guxonte tė vepronte me iniciativė. Pėrndryshe mund ta paguante me kokėn e vetė. Hetuesit ishin manekinėt, ndėrsa kryetari regjizori i tyre. Ky ishte ligji i kohės dhe askush nuk mund ta kundėrshtonte.
    Atė ditė po lexonte njė udhėzim sekret tė Ministrit tė Brendshėm, sipas tė cilit udhėzoheshin tė gjitha degėt e rretheve tė shtonin vigjilencėn kundėr ēfaqjeve tė huaja. Nė udhėzim thuhej se duke pėrfituar nga tradhėtia e disa udhėheqėsve, qė ishin vėnė nė shėrbim tė spiunazheve imperialisto - revizioniste (dhe pėrmendeshin emrat e tyre), kishin filluar tė ēfaqeshin dukuri negative nė kulturė dhe nė fusha tė tjera, si nė ekonomi, ushtri e tė tjera. Sipas udhėzimit, njė frymė liberalizmi i palejueshėm kishte filluar tė pėrhapej nė vendin tonė. Nė fund theksohej se nuk duhej patur mėshirė kundėr kujtdo qė i kundėrvihej vijės sė Partisė dhe mėsimeve tė shokut Enver.
    Trokiti dera.
    - Hyni!
    Nė zyrė hyri hetues Demiri.
    - Mė falni qė ju shqetėsoj, - tha ai, - e di qė keni shumė punė dhe shqetėsimi im mund t’ju pengojė nė punėn tuaj…
    - Flisni ēfarė keni dhe mos e zgjasni shumė me hyrje.
    - Po ja, shoku kryetar, ai Agron Canaj nuk pranon asnjė akuzė.
    - E pastaj?
    - Nuk e di si tė veprojė. Mendoj tė arrestojmė dy shokėt e tij.
    - Pa deponimin e tij? Nė asnjė mėnyrė. Ju duhet tė gjeni mėnyrėn pėr t’ia nxjerrė atė deponim. Mjetet i keni tė gjitha, kush ua ka ndaluar dorėn?
    - Kam menduar njė metodė tjetėr, por mė duhet miratimi juaj.
    - Ēfarė metode?
    - Thirrja e familjarėve tė tij, e gruas pėr shembull dhe presioni nė sy tė tij, pėr ta detyruar tė flasė.
    - Se ēfarė metode do pėrdorėsh mua pak mė intereson. Mua mė duhet vetėm
    rezultati. Tani shko dhe mos mė eja mė pėr tė tilla probleme.
    Demiri u largua pa hapur mė gojė. Kryetari ia kishte prerė si ai druvari qė i pret drutė me njė sėpatė. Megjithatė, edhe njė farė lirie i kishte dhėnė. Nė fund tė fundit i kishte thėnė se mund tė bėnte ē’tė donte me tė. Tashti mbeteshin nė duar tė tij se ēfarė metode do tė pėrdorte. Fatin e Agronit tashmė e kishte plotėsisht nė duar. Nė mendje filluan t’i vijnė gjithfarė mėnyrash torturimi. Njė pjesė prej tyre i kishte parė nė njė film qė u kishin ēfaqur nė kursin e hetuesisė nė Tiranė. Aty bėhej fjalė pėr metodat naziste tė torturimit. Ato metoda do pėrdorte edhe ai. Po tė mos kishte rezultat, si do tė bėnte? Mendjes sė tij djallėzore i shkrepi njė ide. Buzėqeshi dhe mendoi se ky ishte varianti mė i mundshėm qė mund t’i jepte atė qė dėshėronte. Pėrveē tė tjerave ishte njė variant qė do t’i jepte edhe njė kėnaqėsi. E ndjeu veten mė tė lehtėsuar nė djallėzinė e tij.
    Karakteret e njerėzve janė tė ndryshėm. Ata mė stoikėt e ruajnė karakterin e tyre gjatė gjithė rrjedhės sė jetės. Sido qė tė zhvillohen ngjarjet, nė ēfardo lloj kushtesh qė tė ndodhen, ata do t’i gjesh gjithmonė tė palėkundur nė bindjet e tyre. Stoicizmi i tyre bėnė qė tė durojnė ēdo lloj presioni ose torture fizike dhe psikologjike qė mund tė ushtrohet ndaj tyre. Njė i tillė iashte edhe Agroni.
    Tė tjerė janė ose elastik, ose tė thyeshėm. Ata dinė tė pėrshtaten nė ēdo lloj mjedisi dhe nuk e kanė pėr turp qė pėshtymėn e sotme, ta lėpijnė nesėr. Janė tė gatshėm qė pasi tė tė kenė lėvduar deri nė qiell, kur tė biesh nga kali, tė tė hidhen sipėr me mijra mallkime dhe epitete nga mė tė ultat. Me pak fjalė janė njė lloj kameleoni qė ndėrron ngjyrėn e lėkurės sipas rrethanave ku ndodhet. Shembull tipik i tyre ishin Resuli me Ibrahimin.
    Kėta janė dy karakteret kryesore qė hasim ēdo ditė nėpėr rrugėt e qyteteve tona. Por ka edhe njė tip tjetėr, njė tip i veēantė nga dy tė parėt. Ata nuk janė as stoik si tė parėt dhe as elastik si tė dytėt. Te ata ėshtė kultivuar ndjenja e urrejtjes qė ua ka verbuar sytė dhe shkatėrruar ndėrgjegjen. Urrejtja ėshtė e vetmja ndjenjė qė zotėron zemrat e tyre. Dhe kjo ndjenjė i bėn qė tė jenė egoistė, sadistė, barbarė, tė gatshėm tė pėrdorin ēdo lloj mjeti pėr tė realizuar dėshirat e tyre, qė nė tė shumtėn e rasteve janė jashtė ēdo norme tė shoqėrisė njerėzore. Janė tipa tė etur pėr tė thithur gjak bashkėqytetari. Gjaku ėshtė ushqimi i shpirtrave tė tyre tė zinj. Nė kėtė kategori njerėzish bėnte pjesė, pėr fatin e keq tė Agronit, edhe hetuesi i tij, Demiri.
    Me kėtė ndjenjė Demiri doli nga zyra e kryetarit dhe filloi tė stėrhollonte nė mendjen e tij metodat e Satanait qė do tė pėrdorte. I mendonte dhe, pa vetėdijen e tij, mbi buzėt ravijėzohej njė buzėqeshje ironike dhe triumfale. Hamendėsonte ēastin kur do tė thyente krenarinė e tė burgosurit dhe ndiente njė kėnaqėsi gati fizike pėr kėtė. Iu duk njė ide e mrekullueshme, ajo shpikje cinike e njė njeriu qė nuk njihte asnjė normė morali.
    - Ē’ke qė qesh me veten tėnde, more derdimen? - dėgjoi zėrin e operativ Ilias, tė ngjashėm nė karakter dhe moral me tė si dy pika uji.
    - Sa mirė qė tė takova! Eja kėtu se dua tė tė them diēka. Kemi nė duart tona njė gjah tė majmė.
    U takuan tė dy dhe filluan tė bisedojnė. Sytė u shndėrrisnin si hienave nė errėsirė. Fėrkonin duart sikur tė kishin shpikur gjėnė mė tė ēmuar tė botės.
    - Eja shkojmė ta festojmė. – tha Demiri.
    U nisėn dhe u futėn nė njė kafene.
    - Dy dopio raki dhe dy bėrxolla, por shpejt se nuk kemi kohė.
    Kamarieri solli porosinė dhe u largua. Shkoi te banaku dhe i tha banakierit:
    - Erdhėn prapė kėta dy kalecėt*.
    - Bobo, ē’i dėgjon daullet e tyre!
    Megjithatė ishin tė detyruar t’i dėgjonin. Tė gjithė i njihnin dhe e dinin se ku punonin. Njė gjė e tillė i bėnte tė paprekshėm. Askush nuk guxonte t’u dilte pėrpara. Dy persona qė po pinin nė njė tryezė aty pranė, u ngritėn dhe u larguan sapo kishin filluar tė pijnė.
    - Pėrse u larguat kaq shpejt? - u tha kamarieri.
    Ata nuk folėn, por i bėnė njė shenjė me kokė nga ana e dy hetuesve. Ndėrkaq bandillėt vazhdonin tė rrėkėllenin gotat e rakisė njėra pas tjetrės.
    - Ta pimė njė mirėsi pėr gjahun tonė tė ardhshėm!
    Gotat u zbrazėn nė gurmazet e dy tė pangopurve. Sė fundi vendosėn tė largohen. Paguan paratė dhe u nisėn duke u lėkundur sa djathtas, sa majtas dhe duke mbajtur njėri- tjetrin.
    - E dėgjove ēfarė llapėn? - i tha kamarieri banakierit kur ata u larguan. - Tė pimė njė mirėsi pėr gjahun e ardhshėm! Kush do tė jetė ai fatkeq qė do tė bjerė nė duart e tyre?
    - Dėgjo, mos e hap mė gojėn se do tė marrėsh Veten mė qafė. Leri tė thonė e tė bėjnė ē’tė duan.Ne s’jemi nė gjendje t’i ndalim. Tė shikojmė punėn tonė dhe tė heshtim. Kjo ėshtė detyra jonė.
    Nė kafene hynė njė grup tė rinjsh dhe ata heshtėn.

    VI


    - Besoj se u ēlodhe? - i tha Demiri, kur e thirri Agronin pas tri ditėsh nė zyrė - Unė jam gati. Fillo dhe fol.
    - Tė flas? E ēfarė tė them?
    ------------------------------------------------------------------------------------------------------------
    *) Kėshtru quheshin nė zhargonin popullor punonjėsit e sigurimit tė shtetit.
    - Mė duket se ta lexova akuzėn herėn e parė. Tani dua konfirmimin tėnd pėr ty dhe bashkėpunėtorėt e tu.
    - Mė falni shoku hetues, por mė duket se keni gabuar adresė. Ajo akuzė nuk ėshtė pėr mua.
    - Zoti hetues thuaj, - e korigjoi Demiri.
    - Ah, mė falni! Por me sa di unė shprehja zotni ėshtė borgjeze dhe ne jemi tė gjithė kundėr borgjezisė.
    - Po tė paralajmėroj. Pėrgjigju pyetjeve tė mia dhe mos mė lodh kokėn me fjalė nė erė.
    - Atėherė ja ku po jua them, nuk kam asgjė pėr t’ju thėnė.
    - Ashtu? Po sikur unė t’ju a dokumentoj.
    - Atė do tė doja edhe unė.
    - Mirė atėhere.
    Hapi sirtarin e tryezės dhe nxori dy shkresa tė shkruara me shkrim dore.
    - Besoj se e njeh shkrimin e kėtyre dy shkresave.
    Ia vendosi para syve. Sipėr tyre Agroni lexoi shkruar me shkronja tė mėdha:
    DEKLARATĖ
    Nė njėrėn njohu shkrimin e Resulit. E njihte mirė atė shkrim se e kishte parė nė borderotė e ērregullta qė dorėzonte ai dhe qė Agroni i gjente plot me gabime. Nė tjetrėn ishte shkrimi i Ibrahimit. Edhe shkrimin e tij e njihte pasi e kishte parė nė relacionet qė dėrgonte nė drejtori pėr probleme teknike.
    - Nuk e njoh, - u pėrgjigj, duke mos dashur t’i japė tė kuptojė se e dinte kush ishin ata.
    - Atėherė dėgjo:
    Unė i nėnshkruari Resul Idriz Sulejmani, datėlindja 1935, me detyrė normist nė ndėrmarrjen elektrike tė qytetit, me ndėrgjegje tė plotė deklaroj pėrsa mė poshtė vijon:
    Duke qenė njė bir i denjė i popullit tim dhe i shtyrė nga mėsimet e Partisė dhe tė shokut Enver Hoxha, duke parė se disa individė, tė maskuar nėn petkun e revolucionarit, po pėrpiqen tė sabotojnė punėn vetmohuese qė po zhvillohet nė vendin tonė pėr ndėrtimin e shoqėrisė socialiste, akuzoj shokun Agron Canaj se sė bashku me dy shokėt e tij, Stefan Gjokėn dhe Gjergji Panon, po pėrgatiten tė hedhin nė erė turbinėn e re qė do tė vendoset sė afėrmi nė hidrocentral. Njė veprim tė tillė e bėjnė me qėllim qė tė sabotojnė punėn e hidrocentralit dhe pėr tė ushtruar terrorizėm nė rradhėt e punonjėsve tė ndėrmarrjes.
    Njė gjė tė tillė e kam dėgjuar nga biseda qė kėta persona zhvillonin me njėri-tjetrin dhe ku unė isha afruar rastėsisht pa rėnė nė sy tė tyre. Pėr kėtė kam dėshmitarė
    edhe shokun Ibrahim Mehmeti, i cili u ndodh me mua nė ato ēaste.
    Kėtė deponim timin e kam bėrė krejtėsisht me vullnetin tim, pa as mė tė voglin shtrėngim. Jam i gatshėm ta deklaroj sa herė tė jetė i nevojshėm nga organet kompetente.
    Resul Sulejmani
    Demiri e mbylli dhe mori shkresėn tjetėr. Edhe ajo kishte pothuajse tė njėjtėn pėrmbajtje si e para, veēse nė tė ishin shtuar edhe emrat e Ylli Nivicės, Gėzim Shpendit dhe Pėrpasrim Seferit, tė tre punonjės tė ndėrmarrjes, dy tė parėt ekonomistė dhe i treti financier. Nė fund tė deklaratės ishte nėnshkrimi i Ibrahimit.
    - Po tani ēfarė do tė na thuash? - i tha Agronit.
    - Mos kujtoni se do tė bie aq kollaj nė grackėn tuaj? Mos u mundoni tė mė ngatėrroni nė tė tilla dredhira tė fabrikuara.
    - Po tė paralajmėroj se do tė filloj tė pėrdorė metoda tė tjera, qė do tė bėjnė tė bilbilosėsh.
    - Dua tė takoj kryetarin.
    - Kryetarin e sat ėme? Ai nuk pranon tė bisedojė me armiq tė popullit si ti.
    - Atėherė bėheni sa mė parė atė qė mendoni.
    Demiri i ra ziles. Nė zyrė hyri polic Myfiti.
    - Merre dhe ma kij kujdes. Di vetė ti si ta trajtosh. Po ta lė amanet.
    Myfiti i vendosi prangat, e mori pėr krahu dhe e shpuri nė qelinė e bodrumit. E lidhi nė ganxhat qė ishin vendosur nė mur. Ai mbeti i varur pėr duarsh dhe pėr kėmbėsh.
    - Kėshtu do qėndrosh deri sa tė pranosh.
    U largua duke mbyllur derėn. Agroni nuk e kishte kuptuar sa kohė kishte kaluar kur filloi tė ndiejė dhimbjet nė kyēet e duarve dhe tė kėmbėve, pikėrisht nė ato vende ku e kishin lidhur dhe ku qėndronte e gjithė pesha e trupit. Papritmas u ndez drita e prozhektorit qė i verboi sytė. I mbylli me shpejtėsi. Megjithatė shkėlqimi i dritės bėnte qė tė depėrtonte brenda syve tė tij. Kjo gjendje zgjati pothuajse njė gjysmė ore. Prozhektori u shua dhe errėsira mbuloi gjithēka. Nuk vonoi shumė dhe ai u ndez pėrsėri. Njė gjė e tillė vazhdoi nė intervale tė caktuara kohe. Ishte njė torturė mbi tjetrėn. Sė fundi ndjeu ta linin fuqitė. Koka iu var dhe iu duk sikur po fluturonte pėr diku. I dukej sikur ndodhej nė njė botė tjetėr. Nė njė botė ku zjarret ishin sunduesit e vetėm tė atij vendi. Ai ndiente djegien, por nuk gjente mundėsinė tė largohej. I dukej sikur zjarri po e thėthinte gjithmonė e mė shumė. Njė rėnkim i mbytur filloi t’i dalė nga gjoksi.
    Befas ndjeu njė dhimbje nė thonjtė e kėmbėve, sikur ta kishte shpuar dikush. Lėshoi njė britmė, hapi sytė dhe pa Myfitin qė me njė gjilpėrė i shponte majat e gishtėrinjve.
    - Do tė flasėsh? – e pyeste ai me padurim.
    Agroni ndjeu njė neveri tė thellė pėr tė. Mblodhi ato pak fuqi qė i kishin mbetur dhe u mundua ta qėllonte me shkelmė. Por harroi qė kėmbėt i kishte tė lidhura. Myfiti e kuptoi qėllimin e
    tij.
    - Do tė mė qėllosh?! Ta tregoj unė qejfin.
    Mori njė kamzhik dhe filloi ta godasė me gjithė fuqinė e krahut. Kamzhiku vringėllinte mbi trupin e tij. Pas ēdo goditjeje dėgjohej njė rėnkim i thellė.
    - Do tė mė qėllosh?! - pėrsėriste Myfiti me mllef.
    Kamzhiku vringėllinte mė me forcė. Nga gjurmėt e tij filluan tė rridhnin vija gjaku. Agronit koka iu var dhe rėnkimet pushuan.
    - Vdiq? - pyeti Myfiti i shqetėsuar. - Jo, jo vazhdon tė marrė frymė.
    E zgjidhi dhe u largua. Pas pak u kthye sė bashku me Demirin. Ai e vėshtroi Agronin dhe pasi e preku me dorė, vuri re se merrte frymė me vėshtirėsi.
    - Nuk duhej ta kishe kaluar kufirin, - i tha me zė tė ulėt Myfitit. - A e di se ē’pėsojmė po ta gjejė gjė kėtė? Ende nuk ia kemi marrė deponimin. Merre, dhe shpjere nė qelinė numėr shtatė.
    Myfiti e ngriti me vėshtirėsi dhe ashtu, gjysėm tė alivanosur, e shpuri nė qelinė ku kishte qenė mė parė. Isufi kishte shėrbimin atje.
    - Kije kujdes! Pėr ēdo gjė njofto shokun Demir, - i tha atij.
    Isufi u afrua te viktima dhe po e shikonte. I erdhi shumė rėndė. E kishin katandisur si mos mė keq. Iu duk sikur edhe ai ishte pėrgjegjės pėr atė qė ndodhi. Kishte zemėr tė mirė. Nuk duronte dot kur shihte tė tilla tortura. Disa herė kishte vendosur tė jepte dorėheqjen, por mendonte se do ta keqkuptonin dhe mund tė pėrfundonte keq. E shtriu nė shtrat, e mbuloi me batanie dhe i foli me njė zė tė butė:
    - Pusho i qetė! Gjithēka mbaroi. Nuk do tė bėjnė mė tė tilla tortura. Fli dhe do
    tė shohėsh se nesėr do tė gėdhihesh shumė mė mirė.
    Agroni hapi sytė, e vėshtroi me mirėnjohje dhe desh ta falėnderonte. Por nuk mundi. Fjalėt nuk i dilnin dot. Isufi e kuptoi.
    - Rri i qetė! – i tha. - Nuk ėshtė nevoja tė flasėsh. Ju thashė, nesėr do ta ndjesh veten mė mirė.
    Dhe ashtu ndodhi. Tė nesėrmen Agroni u zgjua nė njė gjendje mė tė mirė. Por ende ndiente dhimbje nė kyēet e duarve dhe tė kėmbėve, si dhe nė gjurmėt qė i kishte lėnė kamzhiku. Megjithatė, me kalimin e kohės filloi ta merrte veten. Plagėt po i mbylleshin dhe kjo falė kujdesit tė Isufit qė e shikonte herė pas here. Nė pyetje nuk po e merrnin mė. Kjo e qetėsonte mė tepėr. Mendonte se nuk mbetej gjė tjetėr veēse t’i kėrkonin tė falur dhe ta lironin.
    Por nuk ndodhi kėshtu. Pasi vunė re qė e kishte marrė mirė veten, mbi tė filloi kalvari i dytė i torturave tė tmerrshme. I vendosnin vezė tė sapo ziera nėn sqetull, e digjnin me cigare tė ndezur deri sa mė nė fund pėrdorėn edhe metodėn e fundit tė torturės, atė tė rrymės elektrike. Dridhja ishte e tmerrshme. Megjithatė nuk foli asnjė fjalė. Sado qė u munduan ta detyronin tė pranonte fajin, ai nuk u dorėzua.
    - Si do tė veprojmė? - pyeti Ilia qė nė ato ēaste u ndodh aty.
    - Do tė vemė nė zbatim planin tjetėr, atė qė kemi biseduar, - u pėrgjigj Demiri.
    - Mos rrezikojmė?
    - E kush do ta marrė vesh? Do tė gjejmė ēastin kur tė mos ketė njerėz. Pėr shembull, nė ditėn e festės. Ta kremtojmė edhe ne siē duhet festėn e ēlirimit.
    U larguan duke qeshur me zė tė lartė.


    VII


    29 nėntor 1974, tridhjetėvjetori i ēlirimit tė atdheut. Kudo tė shihte syri parulla dhe flamurė. Ngado dėgjoheshin marshe dhe kėngė partizane. Nėpėr sheshet zhvilloheshin mitingje madhėshtore. Tė gjithė qytetarėt i kishte mbuluar petku i festės. Ishin veshur me rrobat e tyre mė tė mira. Kryetar Petriti dhe disa funksionarė tė tjerė kishin shkuar nė kryeqytet, ku ishte zhvilluar njė paradė ushtarake madhėshtore. Nė degėn e punėve tė brendshme kishte mbetur njė sasi e vogėl personeli. Oficer roje atė mbrėmje ishte hetues Demiri.
    Ai po qėndronte nė zyrėn e tij. Herė pas here vėshtronte orėn. I dukej sikur minutat nuk kalonin. Sytė i shndrisnin si tė hienave kur pėrgjojnė gjahun. Sillte ndėr mend gjėra nga mė tė pėrbindshmet. Kėto i jepnin kėnaqėsi. Herė pas here qeshte me veten e tij. Kur ora po i afrohej njėmbėdhjetės erdhi Ilia.
    - Merr Selimin dhe nisu. Me kujdes qė ai tė mos kuptojė gjė. - tha Demiri
    Selimi ishte shoferi i gazit.
    - Demir, a nuk tė duket me rrezik njė veprim i tillė? – iu pėrgjigj mėdyshas Ilia
    - Nė qoftė se nuk do, mund tė tėrhiqesh. Ka tė tjerė qė mund tė dėfrejnė nė vendin
    tėnd.
    - Mė thuaj, ēfarė do tė bėjnė ato kėtu?
    - Do t’i bindim qė tė detyrojnė Agronin tė deponojė.
    - Si do t’i detyrojmė?
    - Atė ta them kur tė kthehesh.
    - Mirė or mirė, po kėto misteret e tua sikur nuk mė pėlqejnė.
    - Jam i sigurtė qė do tė pėlqejnė shumė. Do ta shohėsh.
    Ilia u mendua pak dhe pastaj vendosi tė shkonte.
    - Tė dalė ku tė dalė - tha dhe u largua.
    Demiri filloi tė fėrkojė duart me njė kėnaqėsi tė egėr.
    - Budallai, nuk e kupton se fati njė herė tė ēfaqet nė jetė dhe po nuk dite ta ēfrytėzosh, aha, laji duart. Si tha romaku: Zaret u hodhėn!
    I ra ziles dhe nė zyrė u paraqit Myfiti qė nderoi nė qėndrim gatitu.
    - Merr tė pandehurin Agron dhe lidhe nė dhomėn speciale. Pastaj shko te qelitė. Isufi tė qėndroja te porta e jashtme. Kur t’ju lajmėrojė unė tė ktheheni..
    - Si urdhėron shoku hetues!
    Dhoma speciale ishte ndėrtuar posaēėrisht pėr tė torturuar tė burgosurit. Si nė birucėn, ku vendosėn nė fillim Agronin, edhe kėtu nė mur ishin katėr ganxha ku lidhej viktima. Pastaj vazhdonin torturat nga mė tė tmerrshmet. Dhoma ishte nė njė ndarje tė veēantė ku ishin edhe dy dhoma tė tjera. Atje vendoseshin tė burgosurit qė mendohej tė torturoheshin. Kjo ndarje ishte izoluar nga pjesa tjetėr e birucave nė mėnyrė qė sado tė bėrtisnin ata qė torturoheshin, tė mos dėgjohej asgjė.
    Ndėrkohė Ilia kishte mbėrritur nė apartamentin e Agronit. Trokiti nė portė. U dėgjua zėri i nėnė Gjylos:
    - Kush ėshtė?
    - Hape! Vijmė nga dega e punėve tė brendshme.
    Porta u hap dhe Ilia hyri brenda.
    - Dua tė takoj Lumturinė.
    - Pėrse?
    - E kėrkon Agroni. Mė dėrgoi kryetari pėr kėtė qėllim.
    Nė kėtė kohė doli edhe Lumturia me vajzėn.
    - Agroni kėrkon tė takohet me ty dhe vajzėn.
    Lumturia u mendua. I dukej e ēuditshme qė tani gati nė mes tė natės ta kėrkonte Agroni pėr takim. Ajo kishte kėrkuar disa herė tė takohej me tė ditėn me diell dhe nuk e kishin lejuar. Edhe nėnė Gjylėn po ashtu. Si ishte e mundur qė njė gjė e tillė tė realizohej
    tani natėn?
    - Po tani ėshtė natė. Ne mund tė vimė nesėr nė mėngjes.
    - Jo, jo duhet tė vini sot. Nesėr qė me mėngjes atė do ta nisin pėr nė Tiranė pėr nė spitalin e burgut.
    - Ēfarė ka djali i nėnės? - pyeti nėnė Gjyla e shqetėsuar.
    - Do shkojė pėr njė kontroll, pasi kėto ditėt e fundit ka patur njė dhimbje nė stomak
    - Po, ai ka vuajtur nga ulēera, - vazhdoi Lumturia.
    - Pikėrisht pėr kėtė kryetari, meqėnėse e keni kėrkuar kaq herė, vendosi t’ju lejojė sonte qė ėshtė edhe qetėsi.
    - Njė minutė sa tė vishemi, - tha Lumturia dhe pasi mori Iridėn shkoi nė dhomė.
    - Do tė vij dhe unė, - tha nėnė Gjyla dhe vrapoi tė vishej.
    - Mė fal nėno, por kam urdhėr vetėm pėr ato tė dyja. Nuk mund tė veprojė ndryshe se mė heqin veshin.
    Ndėrkaq Lumturia me vajzėn ishin veshur.
    - Jemi gati, nisemi.
    Ilia i shoqėroi nė zyrėn e Demirit. Ai i vėshtronte sikur do i pėrpinte me sy. Irida ndjeu frikė dhe kapi tė ėmėn fort pėr krahu. Pamja e hetuesit, qė buzėqeshte nė mėnyrė cinike, e tmerronte.
    - Ju kemi thirrur pėr tė na ndihmuar qė burri juaj tė deponojė ato qė ka bėrė.
    Pėr kėtė ju garantoj se do tė ketė lehtėsira pėr tė dhe pėr juve. Pėrndryshe…
    Demiri e la fjalėn nė mes. Lumturia e vėshtronte e habitur. Ilia i kishte thėnė tjetėr gjė.
    - Po ky shoku na tha se do tė takonim Agronin?
    - Atė fjalė e tha pėr tė mos shqetėsuar t’ėmėn. Megjithatė Agronin do ta takoni tani, por mos harroni fjalėt qė ju thashė. Ju porosis qė gjatė rrugės pėr tė shkuar tek ai tė mos flisni asnjė fjalė.
    Si kaluan njė korridor tė shkurtėr, zbritėn disa shkallė dhe u gjendėn nė rradhėn e gjatė tė qelive. Prej andej nėpėrmjet disa shkallėve tė tjera, zbritėn nė ndarjen ku ndodheshin dhomat e torturave. Demiri hapi njė portė dhe ato panė Agronin tė lidhur pėr kėmbėsh dhe duarsh nė ganxhat e murit. Tė dyja lėshuan nga njė britmė dhe filluan tė qajnė me ngashėrim. Irida u vėrsul dhe duke kapur kėmbėt e tė atit filloi tė flasė nėpėrmjet lotėve qė i rridhnin nėpėr faqe:
    - Babi, ē’tė kanė bėrė kėshtu? Pėrse?
    Demiri ndėrhyri dhe e tėrhoqi. Ilia mbante Lumturinė.
    - Kjo varet vetėm nga ai. Atij duhet t’i vijė keq pėr lotėt tuaja. Mjafton tė pranojė ato qė ka bėrė.
    - Ju jeni kriminela shpirtzinj! Unė nuk kam bėrė asgjė.
    - E moj, e dėgjon? - iu drejtua Demiri Lumturisė. - Ende nuk do tė tregojė. Foli ti se ndoshta bindet.
    Lumturia mendoi se duke i folur ajo, ai mund tė pranonte tė fliste. Pėr hir tė saj dhe Iridės ai do ishte i gatshėm tė bėnte gjithēka. Por nė ēast mendoi karakterin e tij. E njihte shumė mirė atė karakter. E dinte se ai nuk do ia falte kurrė nėse do t’i bėnte njė propozim tė tillė. Vendosi tė qėndronte si ai, e paepur.
    - Ai ka karakterin e tij. E di vetė nėse ka kryer gjė apo jo. Unė nuk mund ta detyroj tė pranojė njė gjė qė ai thotė se nuk e ka kryer.
    - Ashtu? Atėherė po na detyroni tė pėrdorim metodėn tjetėr. - Dora e tij u fut ndėrmjet kofshėve tė Iridės, - Paske kofshė tė mira!
    - Lėshomė! - thėrriti Irida duke uluritur
    - Lereni vajzėn! - thirri Lumturia dhe u nis nė drejtim tė saj, por u ndalua nga Ilia qė fillojė t’i zbėrthejė gjokset dhe t’ia shtrėngojė.
    - Lėshojini tė poshtėr! - u dėgjua zėri i mekur i Agronit.
    Lumturia e ndjeu veten nė njė pozitė mjaft tė vėshtirė. Nuk i kishte shkuar ndėr mend se mund tė arrinin deri kėtu. Irida vėshtronte me sy tė zgurdulluar, duke mos kuptuar se ēfarė po ndodhte.
    - Agron! - thirri Lumturia e mbytur nga lotėt.
    - Babi, babi, babi, ndihmona! - pėrsėriste Irida.
    - Hė, si thua, tė vazhdojmė mė?
    Agroni pėrpėlitej nė ganxhat ku e kishin lidhur. Mundohej tė zgjidhej dhe t’u hidhej sipėr atyre dy ēakejve, por ishte e kotė. Si e pa qė nuk kishte tjetėr rrugėdalje, pasi ata mund tė bėnin ēdo gjė, tha:
    - Ndaloni! Bjere tė nėnshkruaj atė qė doni.
    Krenaria e njeriut fisnik mė nė fund ishte thyer. U tmerrua nga ajo qė do tė shihte Ai qė deri nė ato ēaste ishte dikushi, papritur dhe pakujtuar, ishte shndėrruar nė askushi. Ai po fillonte tė binte nė humnerė. Nuk mund tė quhej mė njeri. Ishte shndėrruar nė njė person pa parime, pa moral. Ishte depersonalizuar i tėri.
    Demiri hoqi duart nga vajza. Po ashtu edhe Ilia.
    - Merri dhe prismi aty, - tha Demiri duke i shkelur syrin Ilias.
    Ato dolėn. Demiri thirri Myfitin dhe e urdhėroi tė merrte Agronin dhe ta shpinte nė zyrėn e tij.
    - Qėndro edhe ti atje sa tė kthehem unė.
    Myfiti mori Agronin dhe u nis pėr lart.
    Demiri u drejtua te dhoma e parė pėrbri asaj tė torturės. Hapi portėn dhe pa Ilian qė mundohej tė shtrinte nė njė tavolinė qė ndodhej aty Lumturinė,
    duke e kėrcėnuar me revolver.
    - Kafshė, kafshė, kafshė! – bėrtiste ajo.
    - U vaftė mbarė! – tha Demiri dhe u drejtua nga dhoma tjetėr.
    Hapi derėn dhe pa Iridėn fare tė hutuar, si tė pėrgjumur qė fliste me vete.
    - Babi, babi, babi, - pastaj shkrehej nė vaj.
    - Nesėr babi do vijė nė shtėpi, po hajde ta festojmė sot bashkė.
    I zbėrtheu bluzėn dhe i nxorri jashtė gjokset e vegjėl. Filloi t’ia shtrėngojė fort dhe t’ia kafshojė. Ajo vazhdonte tė qante dhe tė thėrriste tė atin. Klithmat e saj mbyteshin brenda mureve tė betonta. Ata ishin tė plotfuqishėm mbi ato dy viktima tė gjora. Egėrsirat e kishin kapur gjahun dhe po e coptonin pa mėshirė.
    --------------------------------------------------------------------------------------------------------
    shifet kjaret se jugosllaveve mesuesve te enverit su ka shku munedi kote !

  8. #208
    i/e regjistruar
    Anėtarėsuar
    28-03-2003
    Vendndodhja
    Diku nėpėr Botė
    Postime
    528
    Cili ishte roli i Miladin Popoviēit dhe pėrse hesht Ramiz Alia. Historia tragjike e mijėra burrave tė tradhėtuar nga Enver Hoxha dhe banda e tij

    Masakra e Tivarit, si u vranė 8 mijė shqiptarė

    Shtabi Operativ i "Kosmetit" i urdhėruar nga SHS i UNĒJ-sė me qėllim tė shpėrbėrjes sė bėrthamės sė qėndresės shqiptare nė Kosovė, gjatė muajve mars-prill 1945 mobilizon me dhunė shqiptarėt pėr t'i dėrguar nė frontin e dytė tė ashtuquajtur tė "Adriatikut" nė veriperėndim tė Jugosllavisė. Skenaristėt e Masakrės sė Tivarit, pėr dėrgimin e mobilizuesve shqiptarė nė pjesėt veriperėndimore tė Jugosllavisė, kishin zgjedhur rrugėn Prizren - Kukės - Shkodėr - Tivar - Dubrovnik - Rijekė. Pėr kėtė front mobilizuan shqiptarėt nga Vushtrria, Besiana (ish-Podujeva), Prishtina, Kaēaniku, Ferizaji, Gjilani, Lipjani, Shtimja, Theranda, Burimi, Peja, Gjakova, Rahoveci, Sharri, Prizreni.

    Sipas kujtimeve tė pleqve, qė pėrjetuan kėtė mobilizim tė dhunshėm, tė mobilizuarit shqiptarė, fillimisht janė tubuar nėpėr qendrat e rretheve dhe ato komunale e pastaj, tė organizuar nė njėsi ushtarake, tė komanduara nga oficerė shqiptarė, kanė udhėtuar nė qendrėn e pėrgjithshme mobilizuese (nė kazermat ushtarake) nė Prizren. Pas sistemimit, shqiptarėt e mobilizuar do tė ēarmatosen, me arsyetimin se armėt do t'i marrin nė Kroaci e Slloveni! Ēarmatosja, atyre iu ka dhėnė njė sinjal tė keq dhe me tė drejtė ka lindur dyshimi nė pėrgatitjen e ndonjė skenari shfarosės nė prapaskenė. Kjo psikozė u thellua edhe mė tepėr, atėherė kur u ēarmatosėn edhe oficerėt shqiptarė dhe pėr pėrcjelljen e tyre u ngarkua Brigada XXVII e divizionit 46-tė serb e njohur pėr terrorizimin e popullit shqiptarė gjatė muajve tė kaluar.

    Marrėveshja UNĒ Jugosllave-UNĒ SHqipėrisė: Brigada e III dhe e V nga Shqipėria pėr spastrimin e Kosovės nga ēetat qė bėjnė rezistencė

    Nė gjysmėn e dytė tė vitit 1944, derisa forcat aleate (amerikane-angleze-ruse) pėrparonin nė tė gjitha frontet e luftės kundėr ushtrisė hitleriane, Shtabi Suprem i UNĒJ-sė duke i shfrytėzuar rrethanat e krijuara, nė fillim tė shtatorit tė atij viti Shtabin Kryesor tė UNĒJ-sė pėr "Kosovė e Metohi" e degradoi nė Shtab Operativ dhe mė 14 shtator ia nėnshtroi Shtabit Kryesor tė UNĒJ-sė pėr Serbi. Dhe pėr ēudi, nė emėr tė Shtabit Operativ tė "Kosmetit" do tė nisin pėrgatitjet luftarake gjoja pėr ēlirimin e Kosovės dhe tė viseve tė tjera shqiptare a nė tė vėrtetė SHS i UNĒJ-sė kishte pėr synim ripushtimin e tyre. Nė vjeshtėn e atij viti, Shtabi Suprem i UNĒJ-sė i drejtuar nga Josip Broz Tito, nė emėr tė internacionalizmit, do tė bėjė marrėveshje me ushtrinė e kuqe ruse, mė pastaj me forcat bullgare dhe mė 2 shtator 1944 edhe me SHP tė UNĒ tė Shqipėrisė, pėr tė zhvilluar operacione tė pėrbashkėta ushtarake kundėr forcave gjermane nė Jugosllavi... Derisa ushtria gjermane tėrhiqej nga shumė fronte tė luftės, ideja e Shtabit Suprem tė ushtrisė gjermane pėr forcimin e vijės sė frontit nė Ballkan, u bė e parealizueshme dhe nė kėto rrethana armata "E" gjermane, e cila ishte e dislokuar nė Greqi, mori urdhėrin qė tė tėrhiqet nga ky rajon. Tėrheqjen do ta bėjė nėpėr Maqedoni, Kosovė dhe Sangjak, pėr tė kaluar mandej nė Mal tė Zi, Bosnjė e Hercegovinė nė drejtim tė veriut. Armata "E" pėr ēudi nuk u pengua (pėrkundėr propagandės sė bėrė nga strategėt e UNĒJ-sė), por kaloi me shumė pak humbje nė veri-perėndim tė Jugosllavisė, ndėrkohė qė luftimet mė tė ashpra nė Kosovė brigadat sllavokomuniste, do t'i zhvillojnė gjoja "kundėr forcave tė Mbrojtjes Kombėtare tė Shqipėrisė Etnike dhe bandave shqiptare qė po mbretėrojnė nė Kosovė. Pėr tė argumentuar kėtė qėndrim, po i referohemi letrės sė Miladin Popoviēit, tė cilėn nė emėr tė KK tė PKJ-sė ua dėrgoi tė gjithė komisarėve politikė nė Kosovė. Nė letėr ndėr tė tjera, M.Popoviē shkruan: "Edhe pse Kosovė-Metohia janė pa pushtues, ne nuk sundojmė nė gjithė terrenin. Pengesa janė bandat e armatosura qė pėrhapin shovinizėm. Tash kemi detyrė tė patjetėrsueshme spastrimin e Kosovės dhe tė Metohisė nga kėto banda. Bandat duhen likuiduar energjikisht dhe pa mėshirė. Tokat e atyre qė nuk dorėzohen deri nė afatin e caktuar do tė konsiderohen tė shtetit e kėtė (konfiskim - vėrejtja ime Sh.B) do ta bėjnė shtabet (e UNĒJ-sė-vėrejtja ime Sh.B). Nė fshatrat qė ėshtė bėrė rezistencė duhen gjetur organizatorėt dhe duhet dorėzuar gjyqit ushtarak, qė do t“i gjykojė menjėherė e fshatarėt t“i ēarmatosė..." Sipas marrėveshjes, UNĒJ-UNĒSH, nė fillim tė tetorit 1944 nė Kosovė do tė futen Brigadat III dhe V tė Korparmatės sė I-rė tė UNĒ tė Shqipėrisė. Mė 17 tetor 1944 edhe Armata II bullgare u nis pėr Kosovė, ndėrkohė qė atje (Kosovė) dhe nė viset e tjera etnike shqiptare nė Maqedoni dhe Mal tė Zi, i kishin pėrfunduar pėrgatitjet pėr ofensivė, njėsitet e Korpusit tė 13-tė tė UNĒJ-sė (Divizioni i 22-tė, i 24-tė, i 25-tė dhe i 46-tė serb), Divizioni i 41-tė maqedon, brigada e 9-tė malazeze dhe tė gjitha brigadat e UNĒJ-sė pėr "Kosovė e Metohi". Operacionet ushtarake tė kėtyre forcave, filluan ofensivėn pushtuese nė tri drejtime: 1.Kurshumli - Pėrpallac - Podujevė - Prishtinė; 2.Lebanė - Medvegjė - Prishtinė; dhe 3. Bujanoc - Gjilan-Prishtinė.

    Vendosja e administrimit ushtarak nė Kosovė dhe mobilizimi i dhunshėm i shqiptarėve nė mars 1945

    Brigadat III dhe V tė Korparmatės sė I-rė tė UNĒ tė Shqipėrisė ndihmuan vendosjen e administrimit ushtarak jugosllav

    Nė kohėn kur forcat jugosllave zhvillonin operacionet mė tė pėrgjakshme nė Drenicė, mė 8 shkurt 1945, komandanti suprem i UNĒJ-sė J.B.Tito me urdhėr tė veēantė nr.31 vendosi administrimin ushtarak nė Kosovė. Pėr kėtė vendim, Titoja mė 7 shkurt nė Beograd pati njė takim me ushtarakėt serb: Savo Dėrleviēin, Gjuro Medenicėn dhe Kėrsto Filipoviēin, tė cilėve iu foli pėr rolin qė duhet ta luante Administrimi Ushtarak nė Kosovė. Me kėtė urdhėr, i tėrė pushteti nė Kosovė do t“i kaloi njė grupi tė caktuar ushtarakėsh serbo-malazez, tė cilėt do tė ushtronin pushtetin politik, ekzekutiv dhe gjyqėsor. Me kėtė rast pasuan ndryshime nė tėrė strukturėn e kuadrove komandues. Nė krye tė pushtetit ushtarak, pėrkatėsisht tė Shtabit tė Ri Operativ u emrua ish-shefi i Armatės sė I-rė kolonel Savo Dėrleviē, duke e zėvendėsuar Fadil Hoxhėn, i cili mbeti zėvendės i tij. Shef i Shtabit u emėrua nėnkolonel Dushan Vukotiē (deri nė atė kohė ishte zėvendėskomandant i Divizionit 46 jugosllav), shef i prapavijės u caktua Stevo Dobėrkoviē (i dėrguar nga shtabi qendror i Serbisė), ndėrsa komisar politik u emėrua nėnkoloneli Gjuro Medenica. Mė 10 shkurt 1945, kjo komandė bėri riorganizimin e tėrėsishėm tė ushtrisė duke formuar Divizionin e artilerisė, tė kalorėsisė, tė ndėrlidhjes, grupin operativ tė brigadave, Divizionin 46, 52 etj. Kjo makineri pushtuese ushtarake nė Kosovė, duke i marrė tė gjitha masat pėr "spastrimin" e terrenit nga "mbeturinat e fashizmit" dhe "kundėrrevolucionarėt" vrau e masakroi mijėra shqiptarė anė e kėndė Kosovės. Veēmas pas vendosjes sė regjimit ushtarak nė Kosovė, pėr shtypjen dhe shpartallimin e elementeve kryengritėse, Shtabi Operativ i urdhėruar nga SHS i UNĒJ-sė nisi mobilizimin e shqiptarėve pėr t'i dėrguar nė frontin e Trieshtės dhe Istrės (nė veriperėndim tė Jugosllavisė), ndonėse mobilizimi i shqiptarėve kishte filluar qysh nė fund tė dhjetorit 1944 (me dėrgimin e tyre nė frontin e Sremit, nė veri tė Serbisė). Mė 11.03.1945 nė Gjakovė u organizua njė demonstratė e grave, kundėr mobilizimit me dhunė tė djemve, vėllezėrve dhe burrave tė tyre.

    Rrugėtimi i pėrgjakur i eshaloneve (grupeve)

    Vrasjet e para u bėnė nė mesnatėn e 26/27 marsit gjatė njė pushimi nėn qiellin e hapur nė Kukės

    Eshaloni i parė qė pėrbėhej nga 3.700 veta, u nis mė 24.03.1945 dhe pas 5-6 ditėsh arriti nė Tivar, ku iu dorėzua reparteve tė Divizionit tė IX-tė jugosllav. Gjatė rrugėtimit, derisa u dorėzuan nė vendin e caktuar, tė mobilizuarit u keqtrajtuan nė mėnyrė shtazarake nga kriminelėt serbo-malazezė. Tė mobilizuarit shqiptarė nga Tivari do tė nisen pėr nė Istri, ku fillimisht disa ditė do tė ndalojnė pėr tė pushuar nė ujdhesėn Ēiovė afėr Trogirit. Dhe ato ditė gjatė kalimit me njė anije tė vjetėr, nga ujdhesa pėr nė Trogirė, u mbytėn rreth 65 veta, prej tė cilėve 29 qenė vetėm nga Kaēaniku. Eshaloni i dytė i pėrbėrė nga 4.700 veta, u nis dy ditė mė vonė (mė 26 mars) nėn pėrcjelljen e forcave tė Brigadės XXVII dhe mė 30 mars nė Shkodėr iu dorėzua Brigadės X malazeze 6. Gjatė marshimit katėr ditor nė rrugėn Prizren-Zhur-Kukės-Pukė-Shkodėr, pėrkundėr lodhjeve e rraskapitjeve tė mėdha nga rruga e gjatė, tė mobilizuarit u maltretuan e u rrahėn dhe nė shumė vende shumė prej tyre u vranė, gjatė kohės sė pushimit, gjatė kalimit tė lumejve apo gjatė tentimit tė ndonjėrit prej tyre pėr ta shuar etjen, nė burimet e ujit.

    Vrasjet e para u bėnė nė mesnatėn e 26-27 marsit gjatė njė pushimi nėn qiellin e hapur nė Kukės. Me kėtė rast u vranė njerėzit mė autoritativė nga radhėt e tė mobilizuarve, ishin eprorėt e njėsive ushtarake ata shqiptarė qė komanduan gjatė marshimit nga qendrat komunale pėr nė kazermat ushtarake tė Prizrenit. Nė mbrėmjen e 27 marsit ky eshalon arrin nė Fushė-Arrėz dhe sipas njė skenari tė parapėrgatitur mirė, xhelatėt serbo-malazezė, gjatė kohės sė pushimit (nė mesnatėn 27-28 mars) nėn qiellin e hapur duke fjetur (nė gjumė) vrasin mizorisht rreth 120-140 veta dhe kufomat e tyre u hodhėn nė njė hendek.

    Pas kėtyre peripecive nga Shkodra nėn pėrcjelljen e malazezėve - nė mesditėn e 1 prillit 1945 arritėn nė Tivar. Atė ditė tė kobshėm rrugėve tė qytetit shihej njė mobilizim i ushtarėve serbo-malazezė, tė cilėt vėshtronin me pėrbuzje kolonėn e gjatė tė shqiptarėve. Kjo kolonė ėshtė ndaluar nė qendėr tė qytetit (me urdhėr) kinse pėr tė pushuar dhe ndėrkohė ndodhė njė eksces nė mes rojes dhe katėr shqiptarėve, tė cilėt u penguan qė tė pinė ujė nė njė krua aty afėr. Nga ky konflikt ushtarėt e urdhėruar derdhin njė breshėri plumbash nė trupat e shqiptarėve, me ē'rast vriten disa prej tyre. Situata e tensionuar me qėllim (pėr ta filluar komplotin e pėrgatitur) e shtyu masėn e shqiptarėve qė tė shtrihen pėr tokė, ndėrkohė qė ajo hapėsirė ishte vėnė nė shėnjestėr tė pushkėve dhe mitralozėve qė ishin vendosur nė ēdo qoshe tė rrugėve, dritare dhe tarracė tė shtėpive e nė shkėmbijtė e kodrave pėrreth. Gjatė muajve mars-prill 1945, pėrmes rrugės Prizren-Kukės-Shkodėr-Tivar (pėr nė Frontin e Adriatikut) janė deportuar 16.423 shqiptarė nga Kosova, kurse rreth 4. 600 tė tjerė u dėrguan nga viset shqiptare tė Maqedonisė. Ndėrkaq, nė janar 1945 pėr nė Frontin verior (tė Sremit) janė mobilizuar rreth 18.500 shqiptarė nė pėrbėrje tė Brigadave tė "Kosmetit" dhe 5000 tė tjerė nga Maqedonia. Nga kėto shifra rezulton se gjatė muajve janar-prill 1945, janė mobilizuar dhunshėm rreth 44.523 shqiptarė nga Kosova dhe viset e tjera etnike, pėr frontet e ashtuquajtura tė "Sremit" e tė "Adriatikut".

    Mobilizimi i bėrėsve tė krimit pėr zhdukjen e krimit

    Pėr tė humbur gjurmėt e kėsaj vepre mizore, u mobilizuan tė gjitha njėsitė ushtarake serbo-malazeze, qytetarė e punėtorė tė kėtij nacionaliteti dhe me kamionė, vagoneta, qerre etj, gjatė tėrė natės sė ½ prillit i bartėn kufomat dhe tė plagosurit (bashkė!!!) dhe i transportuan nė drejtim tė Tivarit tė vjetėr, tek njė vend (humnerė) nė mestė shkėmbinjve tė bregdetit. Kufomat e shqiptarėve fillimish u dogjėn dhe pastaj u hodhėn nė humnerė, ndėrsa pjesa tjetėr do tė varrosen...!!! Sipas burimeve arkivore rezulton se nė Tivar, mė 1 prill 1945 u vranė e u masakruan rreth 1700 shqiptarė, ndonėse nga kujtimet e dėshmitarėve qė pėrjetuan kėtė masakėr, del se ky numėr mund tė jetė shumė mė i madh. Kjo ngjarje tragjike pėr popullin shqiptar, edhe pse ndodhi larg opinionit tė atėhershėm, ishte e qartė se u pėrgatit nga kreu i udhėheqjes jugosllave edhe pse mė vonė Aleksandėr Rankoviēi me kompani, kėtė ngjarje do tė pėrpiqet ta cilėsojė si incident tė rėndė tė shkaktuar me fajin e vet shqiptarėve!

    Barbarizmi i UNĒJ-sė kundėr popullit shqiptar

    Gjatė kėtyre operacineve tė pėrgjakshme kėto forca kryen krimet mė tė shėmtuara qė njeh historia e njerėzimit, ndaj popullatės shqiptare, si dhe konfiskuan, plaēkitėn, dogjėn e shkatėrruan pamėshirshėm pronat e tyre. Gjatė kėsaj periudhe janė vrarė e masakruar nė mėnyrat mė mizore 47.300 shqiptarė. Kėshtu, nė:

    1. Gjilanė janė vrarė 7854 veta,

    2. Prishtinė 3.675

    3. Drenicė 4.820

    4. Mitrovicė 1.970

    5. Pejė 3.540,

    6. Ferizaj 1.260,

    7. Podujevė 1.670,

    8. Prizren 1.200,

    9. Gjakovė 800,

    10. Rahovec 750,

    11. Suharekė 420,

    12. Dragash 500,

    13. Preshevė 690,

    14. Shkup 1.450

    15. Tetovė 4100,

    16. Gostivar 715,

    17. Kėrcovė 490,

    18. Sangjak (Jeni Pazar) 1.410,

    19. Kumanovė 780

    20. Tutin 900,

    21. Bihor 3820,

    22. Plavė e Guci 710,

    23. Ulqin 515 dhe

    24. Tivarė e Dalmaci 2.600 shqiptarė

    Nė kėtė situatė e tėrė pasuria e shqiptarėve tė vrarė ishte konfiskuar, asgjėsuar ose ishte plaēkitur nga kolonistėt serbė, qė qenė kthyer sipas direktivave tė Byrosė Politike tė KQ tė PKJ-sė.

    Rrugėtimi (Prizren - Kukės - Shkodėr - Tivar), lehtėsia e forcave jugosllave pėr tė kaluar nė territorin shqiptar pa u shqetėsuar

    Rrėfimi i Azem Hajdinit, i mbijetuari i masakrės sė Tivarit

    Njė rrėfim tronditės do tė kujtonte Azem Hajdini shumė vite pas masakrės sė Tivarit nga ku ai falė fatit i mbijetoi. Ja se si e kujton Hajdini atė marshim qė do t'i ēonte drejt vdekjes me mijėra shqiptarė.

    Kėshtu tė rraskapitur kemi vazhduar rrugėn pėr nė Pukė, ku atė ditė kemi arritur rreth orės 19.00 dhe na kanė vendosur nė njė luginė tė rrethuar me pyje, kurse mbi ne vazhdimisht binte shi si rrėke. Nė kėto kushte, nė periferi tė Pukės e kemi kaluar natėn. Tė nesėrmen shumė veta nuk kanė mundur ta vazhdojnė rrugėn kurse mbi dhjetėra, mėngjesi i gjeti tė vdekur. Kėsisoj, radhėt tona vazhdimisht zvogėloheshin, sepse njė numėr i shokėve tanė nuk mund t'i pėrballonte torturave, helmimit, urisė, veshmbathjes sė dobėt e sidomos frikės nga likuidimi fizik. Aq sa shtohej numri i tė sėmurėve, njėkohsisht rritej edhe numri i tė vdekurve sepse edhe ne, tė rraskapitur, nuk ishim nė gjendje mė t'i mbanim pėr krahėsh, sikurse vepruam njė ditė mė parė. Prej Puke, nė rrethana si ato tė deritashmet, vazhduam rrugėn kurse kah ora 20.00 arritėm nė vendin e ashtuqujtur "Ura e Zogut", te njė kanion i thellė nėpėr tė cilin rridhte ujė fare pak. Meqė urėn e kishin shkatėrruar fashistėt italianė, transportimin tonė nė anėn tjetėr tė kanionit pėrpiqeshin ta organizonin pėrmes njė vigu dhe njėlloj vagonete. Nė atė vagonetė me qėllim i ngarkuan mėse 50 veta dhe natyrisht teleferiku i improvizuar u kėput, kėshtu qė tė gjithė ranė nė atė greminė tė thellė. Disa prej tyre vdiqėn kurse disa u lėnduan rėndė e lehtė. Tentuam menjėherė t'i ndihmojmė, por na penguan pėrcjellėsit duke na thėnė se ata do t'i ndihmojė ushtria, kurse ne duhet tė vazhdojmė kalimin nėpėr atė vig tė improvizuar. Mirėpo, duke e ditur fatin qė na priste, refuzuam tė vendosemi nė atė vagonetė tė ndrequr dhe pas shumė bindjesh e rezistencash u detyruan tė na dėrgojnė kėmbė nėpėr kanion pėr tė dalė nė anėn tjetėr tė tij. Mirėpo, posa kaluam kanionin, sėrish na urdhėruan tė kthehemi poshtė dhe natėn ta kalojmė nėn qiellin e hapur. Edhe pse ishim tė rraskapitur dhe qullė nga shiu, tėrė natėn jemi pėrpjekur t'i ndihmojmė shokėt qė mbetėn gjallė e tė lėnduar nga rėnia prej vigu. Po ashtu kujdeseshim edhe pėr disa shokė qė i kishim bartur tėrė ditėn nė lese tė improvizuara, pėr krahėsh apo nė supe. Dikur kah mesnata na e kanė kumtuar urdhėrin se duhet t'i identifikojmė tė gjithė tė sėmurėt dhe tė barten nja 50 metra larg gjoja pėr t'i dėrguar nė ndonjė spital tė Shqipėrisė pėr shėrim. Mirėpo, tė udhėhequr nga pėrvoja e hidhur qė e patėm gjatė tėrė rrugės, nė kėtė urdhėr tė shtabit e refuzuam kategorisht. Nė mėngjes vėrejtėm se njė numėr i shokėve qė i kishim bartur dhe shumica e atyre qė kishin pėsuar lėndime pas rėnies nga vigu kishin mbetur tė vdekur, kurse na u pamundėsua bartja edhe tė disave qė lėngonin nga sėmundjet. Posa u larguam nga ai vend ata i mblodhėn nė qerre dhe i ēuan nė drejtim tė panjohur. Ne tė tjerėt vazhduam rrugėn dhe arritėm nė njė vend afėr Shkodrės ku duhej kaluar tė ashtuquajturin "Vau i Spasės". Edhe kėtu, meqė ura ishte e shkatėrruar, filloi transportimi ynė me njė anije tė improvizuar. Tė mėsuar nga pėrvoja me kėso improvizimesh refuzuam tė hipim nė atė anije pa prezencėn e ndonjė oficeri dhe tė sė paku dy-tre ushtarėve qė na pėrcillnin. Shtabi, i cili ende nuk kishte kaluar "Vaun e Spasės", pranoi kėrkesat e parashtruara kėshtu qė transportimi u bė pa ndonjė vėshtirėsi tė madhe. Mirėpo, edhe kėtu nė anėn tjetėr mbetėn disa shokė tė sėmurė rėndė, pėr fatin e tė cilėve kurrė nuk jemi informuar. Nė Shkodėr arritėm rreth orės 16.00 mė datėn 30 mars 1945. Nė tė dy anėt e rrugėve na pritėn mijėra njerėz, shumica prej tė cilėve duke na pėrshėndetur qanin, duke pėshpėritur "ku jeni duke shkuar", "me siguri nė ndonjė vend pa kthim".!? Shumė prej tyre na ofruan bukė e veēmas ujė dhe kėtu pėr herė tė parė shuam etjen. Kjo nuk zgjati shumė pasi qė shpejt e shpejt na vendosėn nė kazerma nė njė kodėr bukur tė lartė, emri i tė cilės nuk mė kujtohet, por e di se aty nuk kishte pasur ujė pėr pije. Por, pėr ēudi, ne kėtu veten e ndjenim pak mė tė sigurtė. Mirėpo, pėr fat tė keq, kėtu nuk na lanė tė qėndrojmė gjatė. Dikur pas mesnate u nisėm nė drejtim tė Ulqinit, duke i lėnė tė sėmurėt nė mėshirėn e ushtarėve serbė e malazezė. Nė rrugė e sipėr, jo fort larg Shkodrės, kolona jonė aty kah ora 3 pas mesnatės ka hasur nė njė eksploziv qė shtrihej mjedisit tė rrugės, nė njė gjatsi prej 10 deri 20 metrash. Me tė ndezur tė eksplozivit mes nesh u krijua njė panik shumė i madh, por pėrnjėherė pasoi urdhėri qė tė mos lėvizim nga vendi. Mirėpo, nga frika shumė prej nesh u rrokullisėn nė tė dy anėt e rrugės e mė pastaj filluan tė shtėnat e ushtarakėve me ē'rast u vranė dhe u plagosėn shumė shokė tanė, kurse nė mesin e tyre kam njohur Tafil Shabanin nga Kozhica. Pas nja 30 minutash na kumtuan se jeta jonė mė nuk ėshtė nė rrezik, duke thėnė se, "kjo qė ndodhi ėshtė vepėr e reaksionarėve apo e diversantėve shqiptarė tė Shqipėrisė, tė cilėt hakmerreshin ndaj shqiptarėve kosovarė pėr masakrat dhe torturat qė kinse paska bėrė Xhafer Deva dhe regjimenti i ashtuquajtur kosovar". Krejt kjo u bė sigurisht pėr tė fshehur qėllimin e vet dhe pėr tė nxitur urrejtjen vėllavrasėse nė mes tė shqiptarėve. Pas shumė kėrcėnimeve pėr ta heshtur kėtė situatė jemi detyruar tė nisemi dhe tė vazhdojmė rrugėn. Pos tre tė plagosurve qė na lanė t'i bartim, tė sėmurėt dhe tė plagosurit e tjerė nuk lejuan t'i marrim me vete, por i ngarkuan nė mjete tė ndryshme transportuese dhe i dėrguan nė drejtim tė Tivarit me qėllim qė tė mos bien nė sy. Shokėt e plagosur i kemi bartur mbi supe deri nė njė fshat, emri i tė cilit nuk mė kujtohet, por ishte me pullaze prej guri dhe me pak tokė tė plleshme. Aty fshatrėt na kanė dhėnė kanata qerresh tė punuara prej thuprave pėr t'i bartur tė plagosurit dhe tė sėmurėt. Nga kėto tortura dhe reprezalje qė na bėheshin gjatė rrugės, sigurisht mė vėshtirėsi e kanė pasur ata qė ndodheshin nė fund tė kolonės. Ata edhe kanė pasur mundėsi tė numėrojnė mė saktėsisht viktimat e rrugės, por sigurisht se nė kėto rrethana pak kujt i ka shkuar ndėrmend ta bėnte kėtė, nga se nė ēdo moment ekzistonte mundėsia qė edhe vet tė bėhej viktimė e pėrcjellėsve tė tėrbuar. Instinkti i vetekzistencės dhe rreziku qė nė ēdo moment mund tė likuidohej, nuk lejonte tjetėr tė mendohej por vetem si tė shpėtohet jeta. Kėtė gjendje psiqike e bėnte edhe mė tė tmerrshme hasja gjatė rrugės nė kufomat qė binin nė krye apo nga mesi i kolonės. Nė kėtė pjesė tė rrugės sharjet dhe ofendimet si "viste zarobljeni, vodiqemo vas u llogor na prinudni rad", "shoptarsku vam majku", "osvetiqese crnogorska omladina", etj., ishin "pėrshėndetjet" mė tė shpeshta qė na i drejtonte masa dhe pėrcjellėsit tanė, duke na provokuar vazhdimisht dhe duke na i shtuar reprezaljet. Edhe nėse ndonjeri ishte i gatshėm qė nga revolti tė reagojė duke ditur se ndoshta do ta paguajė me kokė, kėtė nuk e bėnte, sepse e dinte se pos tij do tė pėsojnė edhe shumė tė tjerė. Zaten ushtarėt serbė e malazezė mezi pritnin reagimin tonė mė tė vogėl pėr tė shtėnė mbi ne. Kėshtu tė lodhur e tė rraskapitur nga rruga, uria e etja, e mė tepėr nga pasiguria, nė gjendje tė tensionit tė lartė psiqik, e kaluam rrugėn nėpėr tėrė territorin e Shqipėrisė. Me tė hyrė nė kufirin e Jugosllavisė, afėr Ulqinit na kanė urdhėruar qė tė ndalet kolona gjoja pėr pushim, kurse tė gjithė tė sėmurėt dhe tė plagosurit qė ishin me ne, tė ndahen nė njė vend tė caktuar, gjoja pėr tė evituar ndonjė epidemi tė mundshme. Thanė po ashtu se ata tė transportohen nė ndonjė spital tė Malit tė Zi pėr shėrim, por sipas tė gjitha gjasave edhe ata i gjeti fati i njėjtė si shokėt tanė tė mėparshėm, kurse nė vazhdim rrugėn pėr nė Tivar. Me tė arritur nė Tivar, dikund nė mes tė orės 12 - 13.00 nė ēdo skutė tė qytetit diktohej njė mobilizim i madh i ushtrisė dhe popullsisė tė cilėt me armė nė dorė tė drejtuar kah ne, na shikonin me pėrbuzje tė madhe. Diktuam qartė komplotin dhe grackėn qė na ishte pėrgatitur. Shpirtrat tona virgjėresha u gjetėn nė shenjester tė pushkėve dhe mitrolozėve qė ishin vendosur nė ēdo qoshe tė rrugėve, dritare dhe tarracė tė shtėpive e shkėmbinjtė nė kodrat pėrreth. Fitohej pėrshtypja se nga kjo bllokadė as zogu s'do tė mund tė fluturonte gjallė. Nė qendėr tė Tivarit tė ri, na kanė urdhėruar tė ndalemi dhe tė ulemi midis rrugės, gjoja pėr pushim. Nė afėrsi tė rrugės kishte qenė njė krua nga i cili ujė rridhte pa ndėrprerė. Pasi qė ishim shumė tė etur, u morėm vesh qė tre shokė tanė tė prirė nga Sylė Gllobari tė ngriten nė kėmbė dhe tė apelojnė te njė oficer qė ishte afėr ēezmės pėr tė na lejuar tė pijmė ujė. Mirėpo, me tė paraqitur tė apelit, pėrnjėherė diktuam se oficeri u mėrdhez dhe filloi piskamėn e kėrcėnimin me fjalė ofenduese "shiptarsku vam majku" etj. Nė momentin kur Syla me shokė u pėrpoq tė arsyetojė kėrkesėn, pėrnjėherė oficeri ka urdhėruar ushtarėt tė vėrsulen mbi tė dhe tė shtijnė me armė tė zjarrta. Pos vrasjes sė tyre, nga plumbat qė kishin bredhur anash, u plagosėn disa shokė tanė dhe njė ushtar malazez. Pas kėsaj tragjedie, ne mbetėm tė shtangur nė mes tė rrugės, pa patur guxim tė lėvizim apo tė bisedojmė dhe me frikė pritnim se ēdo tė ndodhė me ne, pasi qė na ishin drejtuar shumė tyta tė armėve dhe bajoneta. Pėr njė ēast ushtria u tėrhoq nja 50 metra largė nesh dhe zurėn pozita mė tė sigurta - dikush pas shkėmbinjve, dikush pas shtėpive e disa sish edhe brenda tyre. Dhjetė apo pesėmbdhjetė minuta mė vonė nga komanda e vendit arritėn tre oficirė tė lartė dhe shumė oficerė e ushtarė tė tjerė. Ardhjen e tyre ne e pritėm me njė fije shprese se nė mesin e tyre do tė gjendet ndonjė revolucionar apo komunist qė do t' i jepte fund kėtyre torturave tona. Mirėpo, shpresa ishte e kotė, sepse njėri prej tyre zuri pozitė nė njė lartėsi dhe filloi tė na sulmoi e kėrcėnohet me fjalėt "shiptarsku vam majku", "sve qemo vas ubiti", "samo minuti su u pitanju" etj. Nuk vonoi shumė dhe pėrmes altoparlanti na u komunikua se gjoja dikush prej nesh ka tentuar t'ia grabisė ushtarit tė plagosur malazez revolen, andej kjo dhe kėrkesa e organizuar pėr ujė u shėrbeu si preteksti pėr ta kualifikuar si tentim kryengritje, pėr ēka u kėrcėnuan me masa hakmarrjeje mė drastike. Mirėpo, ne tė gjithė mirė e dinim se ky ėshtė vetėm njė trillim si bazė pėr njė masakér me pėrmasa mė tė mėdha. Pas disa ēastesh tė heshtjes sė varrit u ngrit nė kėmbė njėri nga shokėt tanė pėr tė cilin mė vonė mėsuam se ishte njė i ri nga fshati Kozhicė, i cili pas konsultimeve me shokė ishte drejtuar kah oficieret me kėrkesė dhe apel qė t'u japin fund kėtyre vrasjeve, maltretimeve dhe sjelljeve barbare. Por, pa u ofruar mirė, nė tė u vėrsulėn ushtarėt malazezė dhe me armė dhe bajoneta qė i kishin vu nė pushkė e copėtuan, por si lakėr. Tė shtrėnguar dhe tė tronditur nga kjo skenė e tmerrshme patologjike, ne nuk dinim mė ēka tė bėjmė, tė flasim apo si tė veprojmė. Tė hutuar e me sy tė zgurdulluar, vetėm shikonim para vetes dhe pritnim se ēka do tė sjellė secili ēast e minutė i ardhshėm. Kur mė nuk ngrihej askush nė kėmbė dhe nuk bėnte zė, oficierėt filluan tė kėrcėnohen se njė nga njė do tė na likuidojnė tė gjithėve. Heshtjes sonė tė mėtejme filluan t'u pėrgjigjen me tėrbim. Urdhėruan qė nga mesi i kolonės tė ndahen 80 veta, tė cilėt i lidhėn duart dhe i dėrguan pas njė ndėrtese, e mėpastaj vetėm dėgjuam refallet dhe britmat e klithjet e tyre qė u masakruan. Ndėr shokėt qė unė i kam njohur, e qė u pushkatuan nė mesin e kėtyre 80 vetėve, ishte edhe Abdyl Bislimi nga Kryshevci i Drenicės. Me tė pėrfunduar tė kėtij akti mizor, meqė ne ishim nė kolonė pėr katėr, nė gjatėsi prej 5-6 kilometrash, e mundėsia pėr shfarosje masive ishte mė e vogėl, na kanė urdhėruar tė ngritemi nė kėmbė dhe tė qėndrojmė nė vend me duar tė lidhura mbi kokė. Pas pak na kanė urdhėruar tė ecim drejt njė ndėrtese tė madhe trikatėshe, me njė sipėrfaqe prej afro 300 metra katror dhe me oborr tė rrethuar. Ndėrtesa ishte e rrethuar nga tė tri anėt me kodra shkėmbore, kurse oborri ishte me mure tė lartė me rrethojė tė hekurt, me maja tė prehta, gjė qė krijonte kushte shumė tė volitshme pėr likuidimin e tė gjithė neve pa marrė parasysh a gjendeshim nė oborr apo nė ndėrtesė. Nė tė hyrė tė oborrit tė ndėrtesės ishin vendosur nga 10-15 ushtarė nė tė dy anėt e hyrjes tė pėrgatitur me shufra hekuri nė dorė. Secili prej nesh qė hynte nėpėr atė hyrje merrte goditje nė kokė, gjoks apo shpinė me shufėr hekuri dhe vaj halli pėr atė qė nuk mund t'iu bėnte ballė tė rėnave, sepse akzistonte mundėsia ēdo herė qė tė mbetet nė vend. Ai qė mbetej i shtrirė nga tė rėnat shkelej pa mėshirė nga turma qė kalonte nėpėr atė hyrje, pa pasur mundėsi askush t'iu ndihmojė. Ishte e pamundur tė kaloje nėpėr atė hyrje tė ngushtė e tė mos marrėsh goditje. Vetėm gjatė kėtij akti, kėtu nė hyrje tė oborrit, mbetėn tė shtrirė rreth 100 apo 150 veta. Shumica prej tyre edhe tė vdekur. Ashtu tė pėrgjakur dhe tė rraskapitur nja 1000 veta qė ishim nė ballė tė kolonės, na futėn por si lopėt nė atė ndėrtesė. Pasi qė ndėrtesa u mbush pėrplot, nė oborr sipas njė vlerėsimi ngelėn mbi 2200-2500, kurse nė rrugė tė gjerė 7-8 metra e tė gjatė 80-100 metra, kanė ngelur tė rrethuar 1.000-1.100 veta, por tani jo tė rreshtuar, por grumbull. Kjo u bė pėr shkak se nė kėtė mėnyrė bėhej likuidimi mė i lehtė i tyre. Me tė pėrfunduar tė kėtij aksioni, ushtarėt e kapėn Milazim Haxhiun nga fshati Tėrnavc, me pretekst se ai qenka njėri prej atyre qė ka tentuar t'ia marrė revolen oficierit malazez qė u plagos ashtu siē pėrshkruam mė herėt. Edhe pse ky refuzoi akuzat, mbi trupin e tij para syve tanė u zbraz njė shanzher i revoles. Edhe pse e dinim se xhelatėt e pashpirtė po pėrgatitin masakėr tė paskrupullt ndaj nesh, i riu 17-vjeēar Ibrahim Koca nga fshati Polac i Drenicės sė bashku me 7 shokė shkoi te komanda e shtabit, e cila ishte e vendosur nė oborr dhe urdhėronte "udari majku vam shiptarsku neka znaju da je ovde Cerna Gora i da qemo sve do jednog zaklati...", Pėr dy qėllime:

    a) - tė apelojė tė ndėrpritet masakra e mėtejme, sjelljet brutale, rrahjet nė hyrje me shufra hekuri dhe

    b) - t'u lejojnė t'u ndihmojnė shokėve tė lėnduar qė kishin mbetur nė hyrje tė ndėrteses nga tė rėnat qė kishin pėsuar.

    Para se Ibrahim Koca ta kryente paraqitjen e kėrkesave tė pėrmendura, me urdhėrin e komandantit, nė tė janė vėrsulur shumė ushtarė, e kanė ngulur nė bajoneta, e kanė ngritur lartė e pastaj e kanė gjuajtur nė njė shkamb pėr t'a parė mė lehtė. Pastaj, me njė fjalė nė mėnyrė mizore ia kanė pre hundėn, veshėt, krahėt e kanė bėrė copa-copa. Pas kėtij akti shtazarak, shtabi dhe ushtarėt janė tėrhequr anash 100 deri 150 metra. Pas dhėnies sė sinjalit me njė armė tė rėndė tė kalibrit tė madh, pėrnjėherė nga tė gjitha anėt janė dėgjuar krisma. Rebeshet e armėve tė ndryshme vinin drejtė nesh nga ēdo skutė, oborr, shtėpi, shkėmb, dritare e pullaze tė shtėpive. Shtihej me armė tė zjarrit, si pushkė, automatik, mortajė dore, revole e ēka tjetėr jo. Kėsisoj, brenda njė ore, asnjė nga grumbulli i njerėzve, pėrafėrsisht mbi 3 mijė veta qė ishin vendosur nė oborr dhe shesh, nuk mbeti nė kėmbė, kėshtu qė rrethi i ndėrtesės, oborri dhe sheshi u shndėrruan nė lumė gjaku qė i pėrgjante njė kataklizme tė vėrtetė.

    Masakra e Tivarit, komplot i komunistėve shqiptarė pėr tė vrarė forcat e djathta "reaksionare"

    Pėr masakrėn e Tivarit janė shkruar libra dhe kohėve tė fundit janė shkruar shkrime nga shumė individė, por duket se akoma nuk ėshtė thėnė qėllimi i vėrtetė i saj. Komunistėt shqiptarė nė Shqipėri dhe Kosovė heshtėn pėr shumė masakra qė i bėnė serbo-malazezet gjatė Luftės sė Dytė Botėrore. Teza tė forta janė ngritur nga historianė tė cilėt e cilėsojnė Masakrėn e Tivarit si plan pėr tė vrarė forcat e djathta, komplot ky midis Partisė Komuniste kosovare dhe Partisė Komuniste shqiptare qė drejtohej nga Enver Hoxha. Asnjė masakėr nuk ka guxuar tė kalojė pa u dėnuar, e sidomos ajo e Tivarit, e paparė ndonjėherė nė historinė njerėzore. Tivari ka qenė tabu-temė nė atė kohė. Po pėrse heshtėn krerėt komunistė tė Kosovės, pse heshti Enver Hoxha me kompaninė e vetė komuniste, kėtė nuk mund ta kuptojė logjika e shėndoshė, as sot dhe as kurrė. Rezoluta e Bunjajt (1943-'44) ka pasur pėr qėllim krijimin e Kosovės si njėsi tė Federatės Jugosllave. Por, nė fakt nė Bunjaj ėshtė aprovuar rezoluta nė tė cilėn ėshtė thėnė: "…arriti momenti i fundit pėr bashkimin e popullit shqiptar tė Kosovės me Shqipėrinė…". Kjo rezolutė ėshtė e shkruar nė gjuhėn shqipe dhe nė gjuhėn serbo-kroate. Kjo rezolutė ėshtė dėshmi se lufta nacional-ēlirimtare e Kosovės ka qenė luftė pėr bashkim me Shqipėrinė. Kjo rezolutė ishte e ngjashme me idenė e forcave tė djathta shqiptare si Balli Kombėtar, NDSH etj, pėr bėrjen e njė Shqipėrie etnike dhe demokratike. Njė muaj pas mbledhjes sė Bunjajt politbyroja e PKJ-sė i ka shpallur tė pavlefshme kėto vendime dhe kėshtu Kosova ka mbetur me dhunė si pjesė e Jugosllavisė me njė autonomi tejet tė zbehtė. Nė letrėn e politbyrosė tė PKJ, dėrguar Komitetit Krahinor tė PK tė Kosovės, tė cilėn e ka nėnshkruar Millovan Xhillas, e me tė cilėn hidhen poshtė vendimet e Bunjajt, ėshtė edhe direktiva qė orientimi pėr veprim nė Kosovė ėshtė diskutimi i Xhavit Nimanit. Kėshtu, Xhavit Nimani vrante e kthjelltė pėr 45 vite nė Kosovė dhe sot ka njerėz qė e adhurojnė siē e adhurojnė edhe Enver Hoxhėn, i cili mė 1944 i dėrgon 2 brigada tė ushtrisė shqiptare pėr tė siguruar Kosovėn si pjesė tė Jugosllavisė. Historiani prof.dr. Zekeria Cana nė librat e tij "Ditari i Robėrisė" 1998-1999 shkruan se nė masakrėn e Tivarit nuk u pushkatua asnjė gjakovar, sepse ata i shpėtoi Xhavit Nimani, i cili i nxori nga rreshti qė ishin duke shkuar pėr pushkatim. Vetė kjo tė bėnė me dije se komunistėt shqiptarė tė Shqipėrisė dhe Kosovės e dinin se po ndodhte kjo masakėr. Ata nuk reaguan duke menduar se me kėtė akt makabėr po vriten vetėm forcat e djathta "reaksionare", me qėllim qė pastaj komunistėt jugosllavė dhe ata tė Shqipėrisė tė marrin frymė mė lehtė.

    Pėrgatiti: Kreshnik MERSINLLARI

  9. #209
    Mire ėshte puna mire Maska e PLAKU
    Anėtarėsuar
    19-05-2002
    Postime
    2,443

    Kriminaliteti i E. Hoxhės dhe R. Alisė nė gjėmėn e Tivarit

    Kriminaliteti i E. Hoxhės dhe R. Alisė nė gjėmėn e Tivarit
    02-06-2010 / Nga Kostaq Xoxa


    Pėr kėtė temė, kryeministri ynė ėshtė i mendimit qė tė bėhet njė hetuesi serioze nga Prokuroria pėr ta zbardhur tėrėsisht dhe nė bazė tė fakteve, qė tashmė janė bėrė tė bollshme e tė pakundėrshtueshme, atė masakėr qė Jugosllavia e Titos, nė bashkėveprim me forcat tona partizane, tė frymėzuara nga Enveri dhe tė zbatuara nga komisari i forcave tona tė Veriut, Ramiz Alia, kishin kryer nė Tivar. Pėr kėtė masakėr popullit tonė nuk iu dha asnjė njoftim. Nė veprėn e tij tė argumentuar me dokumente arkivore dhe me referenca tė shumta historike (“Kosova, nė qėndrimet e Enver Hoxhės”) studiuesi Luan Dode citon M. Shatrin: “R. Alia, me porosi tė E. Hoxhės, ka pasur mision organizimin e kėsaj masakre” (f. 108).
    Nė pranverėn e vitit 1945, Islam Kadesha qė ishte shifrant pranė K.Q. tė P. Komuniste Shqiptare, dėshmon: “Mė erdhi njė shifėr nga komisari i Divizionit tė Veriut, Ramiz Alia, nga Mali i Zi, nė tė cilėn njoftonte tekstualisht: “Sot, herėt nė mėngjes, njė turmė e madhe, disa mijėra shqiptarė tė Kosovės, pasi u grumbulluan nė mes tė dy kodrave, nė njė luginė, u pushkatuan dhe u likuiduan tė gjithė”. Pasi e deshifrova telegramin, e ēova nė zyrėn e Koēi Xoxes. Atje ishte Enver Hoxha. I jap telegramin e deshifruar dhe u them se sapo ka ardhur ky njoftim. Isha tronditur sė tepėrmi dhe, duke mos e pėrmbajtur dot veten, shpreha edhe mendimet e mia. Enver Hoxha mė tha mė njė ton tė ashpėr se kėto janė probleme tė Partisė dhe unė ta mbyllja gojėn, se e paguaja me kokė. Pėr kėtė ngjarje as qė u bė ndonjė telegram pėr qėndrimin qė do tė mbahej. Pra, u hesht. Krim dhe turp mė tė madh s’mund tė kishte. Mė vonė, nė ambiente tė ngushta, u mor vesh pėr kėtė masakėr, por popullit nuk iu dha asnjė njoftim. Pėr kėtė masakėr unė nuk pėrjashtoj qė Ramiz Alia, me porosi tė Enver Hoxhės, ka pasur edhe organizimin e kėsaj masakre “(A. Musta, M. Kokalari, “Kush ishte Enver Hoxha”, f.52-53).
    Vonė, shumė vonė, u kujtua E. Hoxha tė shkruante nė Z.P, mė 26 nėntor 1967: “Titoja dhe banda e tij kanė pėrgjegjėsķ pėr vrasjen e mijėra e mijėra tė rinjve shqiptarė, nė rrugėn Prizren - Ulqin“ (nė Tivar). Sa pėr kujtimet e Nexhmijes dhe tė Ramizit, ato janė vetėm propagandistike dhe apologjetike. Nuk mund tė nxjerrėsh asnjė tė vėrtetė historike. Njė vepėr tjetėr e R. Alisė, promovohet kėto ditė. Ndėr pasuesit e tij ėshtė edhe E. Rama, antikombėtarizmi i tė cilit nuk ėshtė i vėshtirė tė provohet.
    Njė libėr i argumentuar pėr kėtė krim, ėshtė ai i Azem Hajdinit (Xhani), me titullin “Masakra e Tivarit”. Shifrat janė tė detajuara: “16 423 tė rinj e burra shqiptarė nga Kosova dhe 5 594 nga Maqedonia, tė ashtuquajtur ushtarė qė “po dėrgoheshin nė front” udhėtuan, gjatė marsit e prillit tė 1945-s, nė gjashtė eshalone (njėsi tė rekrutuarish), tė pėrbėra prej 1200 deri nė 4700 vetash, tė paarmatosur “pėr tė qenė mė tė lirshėm nga mundimet e rrugės sė gjatė”. Nė udhėtim e sipėr, ata u keqtrajtuan, u terrorizuan, u masakruan barbarisht dhe u eliminuan nė masė prej “shoqėruesve” tė armatosur jugosllavė. Prenk Gruda ka shkruar hollėsisht dhe me kompetencė mbi kėtė ngjarje tragjike. Dode shkruan se mė 31 mars 1945, u masakruan me tė gjitha format e mundshme barbare 4310 nga tė mobilizuarit shqiptarė. “Nė atė kasaphanė, organizimi i sė cilės i ishte lėnė Brgadės X Malazeze, morėn pjesė shoqėruesit serbo-malazezė dhe, me njė vullnet tė ēuditshėm, edhe popullsia vendase (sllave)” (Libėr i cituar, f. 107).
    Shkruam pak mė sipėr pėr ēka thėnė E.H. nė vitin 1967, duke ia ngarkuar pėrgjegjėsinė Titos. Por ē’kishte thėnė nė kohėn e ujdive midis tyre, mė kurriz tė kombit shqiptar? Citojmė: “Te Mareshali i Jugosllavisė Tito, ne kemi njė nga miqtė mė tė mirė dhe mė tė sinqertė. Jugosllavia ėshtė... njė nga shtetet qė mbron me mish e me shpirt ēėshtjen tonė” (!). (Nė raportin e Qeverisė, mbi veprimtarinė e K.Q. tė PPSH-sė, mė 1945, f.33). Kjo pjesė ėshtė hequr nga ribotimi i Veprave, v. 3. Dėshmi e falsifikimit tė historisė komuniste! Kuptohet se edhe Nexhmija me Ramizin, tė tillė falsifikatorė janė, nė Kujtimet e tyre. Ka arritur puna tė kemi dy histori: Njėrėn tė mjaltit, tjetrėn tė helmit. Nė atė tė parėn Enveri e zhburrėroi aq shumė veten sa propozoi qė skeptrin e Sekretarit tė Pėrgjithshėm tė K.Q. tė P.K. shqiptare t’ia jepte peshqesh shokut Tito! Gjer nė kėtė nėnshtrim tėrėsor ndaj armiqve shekullorė tė kombit tonė, as Kuislingu s’kishte arritur!
    Nuk ėshtė e vėshtirė, pra, qė ky shitės i interesave shqiptare tė paditet juridikisht jo vetėm pėr gjenocid, por edhe pėr tradhti kombėtare.
    Shteti ynė demokratik do tė shpėtonte njėherė e mirė nga kjo mendėsi enveriste, qė ka marrė revan, tashmė, nėn kolaboracionizmin e Edvin Ramės. Edhe ky, si ati i tij shpirtėror, pėr fatkeqėsinė e kombit tonė, na paraqitet, nė njė pamje tė dyfishtė: njėherė si antikomunist i tėrbuar, madje edhe si antienverist i thekur; pastaj, nė aktin e dytė tė tragjikomedisė, si komunist i apoteozave tė diktaturės nė Pezė dhe, madje, si enverist i flaktė! Nė kėtė akt tė dytė tė veprimtarisė sė tij si “vizionar” - se si politikan e ka pėrjashtuar veten, - po bėn ēmos qė tė paraqesė, tė gjithė pėrkushtimin e qeverisė, zi e mė zi. Me vėshtrimin pseudovizionar tė njė nihilisti patologjik.
    Por pika e takimit me atė personazhin e tij tė atij aktit tė parė, qėndron nė sindromėn e pėrbashkėt: pushteti vetjak mbi gjithēka!
    G55

  10. #210
    Ernst Kaltenbrunner Maska e Bizantin
    Anėtarėsuar
    26-01-2008
    Vendndodhja
    Swabia
    Postime
    670
    gjeni diferencat:





    Slagt ham! Kristenmands sųnn har dåret. Dovregubbens veneste mų.

    Gott mit Uns

  11. #211
    Mire ėshte puna mire Maska e PLAKU
    Anėtarėsuar
    19-05-2002
    Postime
    2,443

    Gani Mehmetaj: Masakra e Tivarit

    Gani Mehmetaj: Masakra e Tivarit
    E Shtune, 05-06-2010, 09:59pm (GMT+1)


    Masakra e Tivarit


    Tregim nga Gani Mehmetaj


    - I sheh kėto kodra tė zhveshura? Me pyeta papritmas fqinji im Tali derisa po ktheheshim nga Ulqini duke kaluar nėpėr Tivar me makinėn e tij tė vogėl. Ishim unė dhe ai. Shikova kodrat tė cilat sigurisht i kisha pa edhe mė herėt por nuk me kishin bėrė pėrshtypje. Kodra tė zhveshura, tė mėrzitshme qė nuk thoshin asgjė, prandaj nuk me kujtoheshin me asgjė tė veēantė. Rrudha mė krah, nuk dija ē’t’i thosha. Ai nuk priti gjatė pėrgjigjen, por vazhdoi: - Ėshtė e tmerrshme ajo qė ka ndodhur para tridhjetė vjetėsh nėpėr kėto shkrepa dhe nėpėr kėtė qytet qė tash jeton qetas e mė shkėlqim.
    E shikova i pėrqendruar dhe pak i habitur. Dielli ishte nė tė perėnduar duke i dhėnė njė pėrflakje tė fundit, tė veēantė asaj kodre qė tė dukej se po digjej nga reflektimi i rrezeve tė diellit tė fortė tė fillim gushtit. Me kapluan djersėt kur e shihja njė shpėrthim tė tillė tė diellit qė ngadalė zhdukej nė horizont. Brenda nė makinė po ashtu bėnte vapė.
    Ndėrkaq, qyteti shtrihej nė tė majtė, ngjitas me detin e bukurisė mahnitėse. E pėrkėdhela me shikim gjithė paanėsinė e kaltėrisė sė mbyllėt tė detit nė tė perėnduar tė diellit, ndėrsa topi i pėrskuqur ia jepte njė rrėzėllim tė pėrskuqur, tė pėrflakur deri tej nė horizont.
    –Zot, sa shpejt i harrojmė gjėrat dhe sa pak kohė duhet qė tė mos ketė as gjurmė as fjalė pėr njė masakėr qė dikur na pėrvėloi, - me kėndelli duke ofsha Tali, i cili gjithnjė kishte qenė misterioz nė qytetin tonė. Fliteshin gjėra tė pakėndshme pėr te. Babai im nuk kishte simpati pėr Talin, pėrkundrazi nuk e fshihte mosdurimin, por kurrė nuk e thoshte arsyen. Edhe tė tjerėt i druheshin.
    E shikova edhe njė herė gjithė peizazhin: detin, diellin, kodrinėn e zhveshur e shkrepat. Ma cyti kėrshėrinė, prandaj e ktheva kokėn kah ai me interesim. Sikur tė me kishte pėrcjell mė vėmendje, megjithėse e voziste me kujdes makinėn nėpėr rrugėt gjarpėrore bregdetare, tė ngarkuara me njė kolonė tė pafund makinash e maunash qė lėviznin me vėshtirėsi, ai vazhdoi: - Do tė ta tregojė njė tragjedi, tė cilėn mund ta kesh dėgjuar si nėpėr ėndėrr, mund tė mos e kesh dėgjuar kurrė, megjithėse do tė duhej ta dije. Ajo qė kam dėgjuar tridhjetė vjet mė parė asnjė ēast nuk mu hoq nga mendja. Sa herė kaloj nėpėr kėtė rrugė tash njėzetė vjet, e pėrjetoj nė tė njėjtėn mėnyrė: me dhimbje e dėshpėrim. Sa herė e trupoj qytetin e Tivarit me makinėn time apo me autobus, mėngjeseve tė freskėta verore, kur gati tė gjithė janė nė gjumė, mendja me shkon tė banorėt e qytetit: Sa prej tyre morėn pjesė nė atė masakėr dhe sa tė tjerė dinė pėr te, -vazhdonte Tali mėdyshjet qė e brenin.
    Ende nuk e kisha tė qartė se ku do tė dilte, por kohė kishim mjaftė, kėshtu qė nuk ia prishja. Mė bėri sy e vesh.
    Kur e kaluam kodrėn e zhveshur, ai si i pėrhumbur, por me njė kthjelltėsi tė habitshme me tregoi rrėfimin qė kurrė nuk do ta harrojė dhe qė me bėri tė mbetėm pa gjumė net tė tėra.
    - Ishte fundi i Luftės sė Dytė Botėrore. Ushtritė serbe e malazeze na kishin pushtuar. Kohė rrfijesh. Ushtarėt dhe milicėt e tyre endeshin si qentė e ēartur. Njerėzit me nam i hante nata, tė tjerėt ruheshin e frikėsoheshin pėr fatin e tyre e tė familjarėve.
    Njė mėngjes vere si hyra nė zyrė, roja e magazinės, i alarmuar me lajmėroi: - Zef Guri dhe Lush Berisha kishin mbėrritur nė katund fshehtazi gjatė natės. Ai me tha se kishte dėgjuar qė ata dezertuan nga brigadat partizane, mobilizuar si pėr flakė tė pushkės para disa kohėsh. E dija se i nisen nė bregdetin adriatik nėpėr Shqipėri. U folėn gjėra tė frikshme pėr fatin e kėtyre tė rinjve e burrave, por askush asgjė konkretisht nuk dinte tė thoshte. Disa ikėn gjatė rrugės, nuk ranė nė dorė tė partizanėve. Vazhduan drejt kufirit grek, thuhej nėpėr oda burrash kur besonin se nuk i dėgjonte askush. Tė tjerėt, thuhej bėnė pėrpjekje tė dezertonin me tė mbėrritur nė Shqipėri, mirėpo partizanėt shqiptar i dorėzuan nė bazat malazeze afėr Shkodrės. Ende pa mbėrritur nė kazermat e improvizuara, njėsitet ndėshkuese i pushkatonin. Ajo qė i rrėqethte tė gjithė dhe i bėnte tė mos rehatoheshin natė as ditė, ishin fjalėt qė u pėrhapen pėr vrasjen e madhe nė Tivar. Si nėpėr tym kishim dėgjuar diēka, por se sa ishin vra askush nuk e dinte. U tha se asnjė nuk shpėtoi. Tė gjithė u bėnė dhe, por askush nuk guxoi tė hapte tė pame. Tė tjerėt thanė, jo po brigadat kanė vazhduar drejtė veriut dhe se janė pa nė Shibenik tė Kroacisė.
    Tmerri e pėrfshiu njė herė Lugun e Drinit, pastaj krejt Rrafshin e Dukagjinin prej Istogu deri nė Prizren.
    Pastaj e gjithė kjo thashethemnajė u pėrgėnjeshtrua. Erdhėn komisarėt e aktivistėt nga qyteti, Lugut tė Drinit, katund e nė katund dhe folėn e folėn nėpėr oda, magazina grumbullimi tė prodhimeve bujqėsore, fushave tė ēelura ku i mblidhnin me detyrim katundarėt. U thoshin: “Armiku po shpif. Ai po do me na ba hasem me vėllezėrit malazezė e serbe. Armiqtė po flasin poshtė e lartė kinse partizanėt-bokelanėt e Malit tė Zi vranė shqiptarė tė mobilizuar dhe i lanė shkrepave tė Tivarit. Nuk ėshtė e vėrtete!” Shkumėzonin aktivistėt nga qyteti dhe shtrėngonin grushtin. Njerėzit hapnin sytė dhe dėgjonin nė heshtje. Ndonjėri kur mėrzitej nga fjalėt e pėrsėritura qė nuk e jepnin asnjė kumt, pyeste nga turma: “E ku janė pra, djemtė tanė?” Me tė bėrė kėtė pyetje komisarėt e aktivistėt pėrnjėherėsh e ndėrronin lėkurėn e qengjit dhe i drejtoheshin turmės me tėrbim: “Kush foli? “. Ai qė pyeste njė herė, nuk dėgjohej mė, tė tjerėt rrudheshin dhe nuk e bėnin mė asnjė pyetje. Aktivistėt shkuan pa sqaruar asgjė, por duke lėnė mėdyshje e frikė edhe mė tė madhe. Katundarėt prisnin ndonjė kumt dhe lusnin Zotin t’ua sjell djemtė pa therė nė kėmbė. Pak kush besonte nė kėtė qė e thoshin aktivistėt nga qyteti qė flisnin herė shqip e herė serbisht. Por, katundarėve qė ua morėn djemtė me mobilizim tė dėtyrueshėm u kishte mbetur vetėm shpresa.
    Para mobilizimit tė kėtyre fatkeqėve ma besuan njė zyre tė vogėl, ngjitur me magazinėn pėr grumbullimin e prodhimeve bujqėsore. Me thanė tė merresha me katundarėt, tė bėja agjitacion pėr regjimin e ri dhe tė raportoja pėr ēdo lėvizje dhe pėr ēdo fjalė qė flitej. “Ka kush na i thotė edhe ato qė tė shpėtojnė ty”, ma tėrhoqi vėrejtjen me cinizėm Gexha, kėshtu e thėrrisnin Milanin, babai i tė cilit pati ardhur disa vjet para fillimit tė luftės nė njė katund bri nesh dhe ia mori tokėn afėr Drinit, Balajve. Kur ikėn gjermanėt prapė u kthye Milani me njė pushkė nė krah dhe me yllin pesėcepėsh nė kapele. Ai u bė tmerri i Lugut tė Drinit. Ashtu e pati edhe babanė para lufte: mizor dhe qė vrau shqiptar.
    Kėto po bluaja nė kokė kur ma pėrsėdyti roja e magazinės kumtin qė me drodhi. Shtrėngova rripin ushtarak, mora revolen nga tavolina dhe u nisa nė Lugishtė. Nuk doja qė kėtė gjė ta merrnin vesh nė Qark para se tė dija si ėshtė puna. Rojės i thash tė mos pėrjargej poshtė e lartė e ta bėnte tė madhe kėtė punė pa lejen time. “Armiqtė nuk e mbajnė gojėn, por pėrhapin dezinformata”, u pėrpoqa ta frikėsoja. Ai me premtoi se nuk do ta ēelte gojėn derisa tė kthehesha. Besėn nuk ia kisha, por zgjidhje tjetėr nuk gjeja. Bėra njė copė rrugė si pa frymė dhe rashė nė odėn e Kurt Berishės, djali i tė cilit me tha roja ishte kthyer. I tregova shkurt qė e dija se Lushi e Zefi kishin ardhur mbrėmė vonė. Por i tregova se kjo punė kėtu do tė mbetej: me kusht qė ata tė mos tregonin me asnjė ēmim bisedėn me mua. Duhej tė me tregonin si ėshtė puna. Kurti njė herė u bė dhe nė fytyrė, megjithėse fytyrėzbehtė e gjeta. Me pėrbeu nė tokė e qiell tė mos flisja kurrkund. Ai me ta do tė me takonte, me tha, megjithėse tash ishin tepėr tė lodhur, tė frikėsuar pėr vdekje dhe flisnin si tė kishin shkel nė barin e keq tė Shkallės sė Sejnovės. Por me tregoi se kur flisnin mund t’i merrje vesh ēka hoqėn.
    Me dolėn para Zefi e Lushi si Uka i katundit tonė kur qė kthyer nga Kampi i Pėrqendrimit, disa muaj mė herėt: asht e lėkurė dhe tė gėrvishtur gjithandej. Me shihnin me sy tė zmadhuar, tė futur nė gropė. Dukeshin si t’ishin kthyer nga Ferri.
    Kurti e mbylli derėn me ngujore. Para meje qėndronin dy fantazma tė prishura nė fytyrė, mė buzėt shkrumb. E zgjata dorėn t’i pėrshėndesja, por ata vetėm lėvizėn pak kokėn dhe i larguan duart instiktivisht. Sytė me shkuan nė duart e tyre tė lidhura me beze tė t’mjelave tė djathit. U shiheshin duart e lėnduara a tė plagosura, nuk e dija nga se. Mė vonė do ta merrja vesh. Njė kohė, nuk e di sa ndenjėm tė tretė duke e shikuar njėri-tjetrin mė vėmendje. Pas njė kohe Kurti na tha: “Uluni burra, mos rrini nė kambė si nuset s’pari!”.
    -Ēka e mira u pruni nė shtėpi, vetėm, pa Cufėn e Bardhin dhe djemtė e Mahallės sė Poshtme, - i cyta qė tė flisnin, sepse nga katundi ynė e katundet pėrreth mobilizuan shumė burra. Ata me panė me vėmendje: - Ne mezi shpėtuam, tė tjerėve Zoti ua bėftė ēarėn se ditė e keqe kish qellu, -ma ktheu Zefi, ndėrsa Lushi vetėm mė shihte.
    Mbeta pa gojė, nuk doja ta besoja se gjithė tė tjerėt u vranė, sepse tė gjithė i dija me emėr e mbiemėr, ua njihja prindėrit. Nuk mora pjesė nė mobilizimin e tyre, por as nuk ma preu mendja se pėr t’i masakruar i mobilizuan.
    –Mos bre! Munda tė thosha, sepse asgjė tjetėr nuk me binte ndėrmend. Gati me lėshuan kėmbėt nga tronditja. Dhe ata si pėr ta forcuar kumtin e kobshėm ia nisėn herė njėri-herė tjetri:
    -Tė na vrasin filluan si kaluam nė Shqipėri. Por kjo qe lule e dritė krahasuar me atė qė na ndodhi nė Tivar, - ia nisi Zefi.
    - Nuk e di si filloi, vetėm me kujtohet,- e vazhdoi Lushi, - qė u dėgjua njė breshėri automatiku. Ne u mblodhėm nga frika. Nuk e dinim kush ishte fatkeqi, sepse qė dikush mori plumba kėtė e dinim fare mirė. Pėr dy ditė e dy net vranė shumė shqiptar rrugės nėpėr Malėsi e kur kapėrcyem Shkodrėn. Mbėrritėm nė Tivar, tė lodhur e tė uritur, pa bukė e pa ujė, nė marshim tė vazhdueshėm, nė njė vend tė zhveshur me njė diell qė tė pėrcėllonte qe nė orėt e mėngjesit. Na futėn nėpėr disa baraka tė cilat mė shumė dukeshin torishta dhish se sa vende pėr njerėz. Shumicėn prej nesh na kishin lidhur me pranga dy nga dy, besa edhe tre nga tre.
    Pastaj krismėn e parė e ndoqi krisma e dytė njė herė e njė automatiku, herėn e dytė u shumuan automatikėt dhe kur pėrnjėherė u dėgjua breshėria e pandėrprerė e mitralozave tė rėndė. Unė dhe Zefi siē qėlluam tė lidhur me njė zinxhir-pranga qė na i shtrėngonte duart, morėm vrapin. Me ata zinxhirė bėmė shumė rrugė derisa erdhėm afėr detit. Dolėn si pa krye nė fushėn e zhveshur. Pamė: edhe tė tjerėt vraponin nė panik dhe duke bėrtitur si tė ēartur. Dhe aty filloi batėrdia: partizanėt malazezė dilnin nga tė gjitha anėt me armė tė lehta e tė rėnda dhe gjuanin drejtė nesh pa dhimbje e pa pushuar. Fusha me bar tė djegur nga dielli dhe kodrina krejtėsisht e zhveshur tashmė ishte mbushur me tė vrarė e tė plagosur. Gjėmat e britmat, krahas krismave tė mitralozit dėgjoheshin pėr tmerr. Tė tjerėt nga paniku i mitralozave qė mbillnin vdekjen hidheshin nė det, ku fundoseshin qė nė minutat e parė. Nuk dinin notė dhe detin e kishin frikė. Pastaj edhe ata qė nisnin tė notonin, e pengonin njėri-tjetrin, sepse ishin tė lidhur me zinxhir.
    Mbajė mend, -vazhdonte tė rrėfente Lushi, me Zefin vraponin si pa kokė herė drejtė detit, ku na priste breshėria e plumbave qė ngriheshin me cifla nga dheu i zhuritur, pastaj mėsynim drejtė kodrinės si tė tėrbuar. Tė mbushur frymė, djersėt na kishin mbuluar nga tepja e kokės e deri tė thembrat dhe nuk na linim tė shihnim mirė. Ēdo gjė me dukej turbullt. Djersėt dhe pluhurin ia shihja Zefit, vetėn nuk e shihja. Herė e tėrhiqja unė me tėrbim Zefin, herė Zefi me tėrhiqte mua kur e shihte se andejpari nuk kishte rrugėdalje.
    Pas disa orėsh ngarendje si pa krye mbajė nė mend se tė gjallėt filluan tė rralloheshin, ndėrsa ata qė nuk lėviznin ishin gjithnjė e mė tė shumtė.
    Dielli i nxehtė, tė pėrvėlonte. Ata pak tė mbijetuar nga tė gjitha anėt ishin rrethuar nga partizanėt malazezė. Gjuetia ndaj shqiptarėve zgjati pastaj gjithė pasditėn . Tė mjerėt silleshin nė rreth, herė iknin nė njė anė, ndėrsa binin nė priten e ēerdhes sė mitralozit, pastaj ktheheshin prapė nga erdhėn, ku i korrte mitralozi. Hidheshin me dėshpėrim drejtė armėve, por nuk arrinin as nė gjysmė tė rrugės, sepse binin tė shoshitur nga plumbat. Pastaj fatkeqit filluan tė mbesin dy nga dy, ose ndonjė qė e hiqte shokun e vdekur zvarrė. Ishin tė lidhur edhe ata sikurse unė e Zefi.
    Filloi gjuetia nga afėr. Na ndiqnin si lepujt. Bile disa ushtarė filluan tė lėshojnė britma gjuetarėsh. Shihej ndonjė fatkeq, a dy nga dy, se si iknin shkėmbinjve pa njė fije bari, ndėrsa pas tyre vraponin ushtarėt e emocionuar me klithma lufte - nė ndjekje. Pasi argėtoheshin me frikėn dhe ikjen tonė, shkrepnin ndonjė breshėri automatiku apo karikator me revole dhe ktheheshin triumfues. Mė e renda, kur tė ikurve u ngushtohej rrethi, atėherė njėri prej ushtarėve nxirrte revolen, e qėllonte njė herė nė kėmbė viktimėn, pastaj nė krah. Britmat e viktimės ishin tė thekshme. Ata nuk e qėllonin qė ta mbysnin, por qė t’i dhembte shumė-ta torturonin. Pėrpiqej, fatkeqi tė ikte kėmbadoras, por kur fillonte tė rrokullisej ashtu nė panik, me shkumė nė gojė nga etja, nga frika e vdekjes dhe nga tėrbimi i pafuqisė, njėri prej ushtarėve e qėllonte njė herė nė shpinė dhe sė fundi ia drejtoi revolen nė kokė. Me njė a dy krisma revoleje viktima shpėtonte, qetėsohej dhe nuk lėvizte mė. Gjahu ishte i mirė pėr ta.
    -Buzė mbrėmjes, vazhdoi Zefi, qė e plotėsonte shokun e lodhur nga emocionet, - pushuan krismat. Tek-tuk dėgjohej revolja, me tė cilėn ia shkrepnin ndonjė fatkeqi, i cili ende pėrpėlitej nė mes tė jetės dhe vdekjes. U fshehėm pas njė shkrepi dhe shpėtuam. Me Lushin e lidhur me pranga tė ndryshkura, qė na depėrtuan nė eshtra dhe na dhembnin kyēet e duarve- ecėm gjithė natėn. Kur na dilnin pengesa, kėrcenim pupthi tė dytė njėherėsh, sepse ndryshe nuk kalonim dot, meqė ende nuk i kishim hequr prangat. Nuk e dimė se si shpėtuam, nuk e shpjegonim dot asnjėherė. Patėm fat, qėlluam tė shkathėt, apo nuk na deshi vdekja. Lushi ishte i plagosur, nuk e dija saktėsisht ku, por shkeponte dhe i rridhte gjak nga kėmbėza e djathtė e pantallonave, rrėfente Zefi.
    Udhėtuam gjithė natėn, gjithnjė duke u orientuar andej nga erdhėm, mirėpo e dinim se nėpėr Shqipėri nuk duhej tė kalonim. Partizanėt shqiptar do tė na dorėzonin tė partizanėt malazezė, apo do tė na ekzekutonin sikurse bėnė mė shokėt tonė gjatė marshimit. Bėmė kthesė kah Turjaka, iu shmangėm sa patėm mundėsi fshatrave malazeze. Kur u thye nata, gjetėm njė mundėsi tė pushojmė pak dhe tė heqim prangat me gurė dhe zhvoshkje tė lėkurės. Na vinte tė ulėrinim nga dhimbja, por e frenonim vetėn.
    Me tė lindur tė diellit, nuk bėmė shumė rrugė kur takuam njė fatkeq tjetėr sikurse ne, buzė njė shkėmbi. Njė herė u fsheh, ashtu sikurse u fshehėm edhe ne, mirėpo se si e hetuam njėri-tjetrin se nuk ishim armiq, as vet nuk e morėm vesh. Ai ishte i lidhur me pranga me njė shok, i cili tashmė kishte vdekur. Na tregoi se e tėrhoqi zvarrė me orė tė tėra. Fuqitė gati e braktisėn. E ndihmuam ta hiqte prangon nga dora e shokut tė vdekur nė njė mėnyrė mizore: ia copėtuam dorėn tė vdekurit, - vazhdonte tė tregoj Zefi golgotėn e vet.
    - Ai nuk erdhi me neve, u ndal tė Dacajt e Rozhajės, ku tha se kishte miqtė e familjes. Nuk besonte se ishte mirė tė kthehej nė vendlindje. Ne vazhduam edhe disa orė, pastaj u strehuam nė njė shpellė. Nuk e dimė as vet sa kohė pushuam aty, netėt dhe ditėt ndėrroheshin, ndėrsa ne flinim na dilte gjumi dhe sėrish flinim. Tashmė ishim nė bjeshkėt tona...
    Kur ata e pėrfunduan rrėfimin, ishte ngrysur.
    Iu afrova Kurtit dhe i thash: - Dėrgoji dy burra nė shtėpinė e Culit-rojės sė magazinės t’i thonė: po i doli fjala pėr atė qė dinte do t’i kėrkonin borxh. Kurtit ia shpjegova se Lushi dhe Zefi duhej tė iknin nga shtėpia dhe tė ngjiteshin nė bjeshkė e tė fshiheshin sa mė gjatė qė tė jetė e mundur. Kur Zefi bėri tė nisej njė herė kah shtėpia e tij qė t’i shihte tė familjes, ia bėra me dije se nuk guxonte as ta shkonte nėpėr mend njė budallallėk tė tillė. Me dėgjoi.
    Tė nesėrmen, me tė zbardhur dita u nisa nė qytet dhe e lajmėrova Qendrėn se po flitet sikur Zefi e Lushi kishin dezertuar. Ka fjalė, u thash qė mund tė jenė kthyer nė shtėpi. U tregova qė isha nė shtėpinė e Kurtit, por gjė nuk pash. Gexha qė e quanin edhe Milan, thirri tre partizanė tė armatosur dhe u nis para meje. Kishte kontrolluar edhe djepin nė shtėpinė e Kurt Berishės, por mbeti duarthatė. Provoi nga kėrcėnimet e dajaku, nuk nxori gjė. U ngjitė nė bjeshkė me njė lukuni ushtarėsh tė tjerė shtesė, por nuk pa gjė, pos arinjve e dhelprave. Pastaj i dėshpėruar u kthye nė qytet dhe e ndėrseu lukuninė e spiujve civilė qė i shpėrndau nėpėr tė gjitha qendrat e grumbullimit tė prodhimeve bujqėsore, nėpėr zyra vendi dhe rrėzė dushkajash. Shtetrrethimi vetėm sa u forcua, -fliste bashkė udhėtari im, tashmė me emocione tė forta dhe me tone tė dėshpėrimit.
    Por megjithėse isha si i pėrhumbur nuk me shpėtoi nga vėmendja shkathtėsia me tė cilėn voziste dhe fliste Tali i pikėlluar. Asnjėherė nuk e ktheu kokėn kah unė, asnjėherė nuk me preku me dorė qė tė ma tėrhiqte vėmendjen. Gjatė gjithė kohės fliste dhe shihte para. Me dukej si mumje qė flet e flet dhe nuk shikon efektin e fjalėve tė veta. Por nuk pati nevojė tė shikonte nga unė, as tė me prekte nė dorė a nė supe pėr tė ma tėrhequr vėmendjen, gjatė gjithė kohės dėgjoja me veshėt pipėz, ndėrsa shihja rrugėn e errėt qė ndriēohej nga dritat e automobilit dhe ndonjė kamionė qė na anashkalonte. Bashkė udhėtari im mė dėrgoi nė njė botė tė lėmėritshme, pėr tė cilėn nuk dija asgjė deri mė atėherė. Njė herė u rrėqetha si nė ethe, pastaj me kaloi fresku nėpėr shtatė dhe me kaploi zjarmia. Faqet me digjnin. Me vinte turp ta prekja ballin, sepse kisha pėrshtypjen se vlonte nga temperatura e lartė. Me dukej sikur e jetoja atė kohė dhe dramėn e dy tė ikurve, sepse tė tjerėt i shihja vetėm si kufoma, tė shtrirė gjithandej, tė pėrgjakur e me sy tė tmerruar qė ishin pėrpjekur t’i shmangeshin vdekjes, por kot, sepse atė ditė vdekja nuk e kurseu gati asnjėrin nga ata tė rinj qė u morėn me dhunė dhe nuk u kthyen kurrė tė familjet e tyre. madje as kufomat nuk i panė dhe nuk i varrosėn nė varret e katundeve a tė qyteteve prej nga ishin.


    *
    Derisa Tali e mbaroi rrėfimin e trishtueshėm, e kaluam Titogradin e atėhershėm, Podgoricėn e sotme. Kaluam edhe humnerat e Limit. Morėm pėrpjetėzen e pllajave tė Beranės dhe i afroheshim territoreve tė pėrziera boshnjako-shqiptare tė Rozhajės, duke lėnė nė tė majtė rrugėn e Vuthajve, tė Plavės e Gucisė. Tali pushoi njė kohė dhe u pėrqendrua nė vozitje, ndėrsa njė shi i imtė gushti e lagte asfaltin me gropa tek-tuk.
    Njė kohė heshtėm tė dytė dhe bluanin nė mendje. Ai nuk e di ēka mendonte, ndėrsa unė i tronditur nga ky rrėfim aq i trishtueshėm dhe aq i tmerrshėm nė pėrmasat e tragjedisė, saqė isha krejtėsisht i shushatur. Nuk dija as ēka tė thosha as ēka tė mendoja. Tek-tuk flitej pėr plojėn nė Mal tė Zi. Babai im i shmangej kėsaj historie. Derisa unė bluaja Tali vazhdoi pas njė heshtje gati torturuese:
    - Sa herė kalojė nga Titogradi nėpėr Tivar pėr nė Ulqin me kujtohet rrėfimi i Zefit dhe Lushit. Dhe tmerri me kap kur e vrojtoj atė hapėsirė atėherė tė zhveshur, me disa baraka tė vjetra , ku ranė aq shumė shqiptarė, ndėrsa tash ėshtė mbushur me shtėpi, objekte tė ndryshme hoteliere, pushimore, ku shkojnė edhe shqiptarėt gjatė muajve tė vapės sė padurueshme. Por pėr dallim nga ultėsira, kodrina e zhveshur ende ka mbetur e zhveshur, e trishtė, vetėm se tash nuk ka asnjė shenj nga ploja e dikurshme, - e ndėrpreu shushatjen time Tali.
    -Me Lushin e Zefin ē’u bė, - e pyeta me interesim, sepse isha identifikuar aq shumė me fatkeqėsinė e tyre sa mė bėhej se i kisha tė afėrm tė gjakut.
    - Zefi e Lushi pasi u qetėsua stuhia dhe pasi pushoi pak edhe rrėfija e pėrndjekjeve njė ditė ikėn pėrtej kufirit kah Sllovenia dhe dolėn nė Perėndim. Disa thonė se kaluan prapė tė njėjtėn rrugė, kah erdhėn. Vazhduan nėpėr Kroaci. Nuk patėn vėshtirėsi tė kalojnė nėpėr Alpet sllovene. Dolėn nė Austri. Shumė vjet mė vonė dėgjova se jetonin nė Gjermani, - me tregonte Tali derisa ktheheshim nga Ulqini, ku pushuam qė tė dy dhjetė ditė.
    Pastaj u ndamė pa asnjė fjalė vetėm me njė pėrshėndetje kah mėngjesi, kur mbėrritėm nė Pejė.
    Nuk e takova mė. Unė vazhdova studimet, gjeta punė nė Prishtinė, ika nė Perėndim si shumė shqiptarė, kur filloi tėrbimi serb. U ktheva prapė nė vendlindje, pasi pėrfundoi lufta.
    Mu kujtua sėrish rrėfimi i tij. Nė kohėn kur njerėzit kėrkonin kufomat e tė vrarėve nė luftėn e fundit. Pyeta pėr Talin, sepse tash me duheshin detajet dhe informacionet e tjera pėr kėtė tragjedi.
    Me treguan se Tali vdiq sipėri Burimit tė Drinit tė Bardhė, nė ikjen e madhe tė vitit 1999. Me thanė se kur ushtarėt e policėt serb i dėbuan nga shtėpitė, ai nguli kėmbė se nė Mal tė Zi nuk do tė shkonte i gjallė. U pėrpoqėn ta bindin se vetėm do tė kalonte nėpėr kėtė vend, ndėrkaq, donin tė iknin nė Shqipėri, nė Shkodėr a nė Tiranė, por ishte krejtėsisht e pamundur ta bindnin. Ai u thoshte se e dinte terrenin, se nuk do ta gjenin shkitė. Do tė rrinte kėndej bjeshkėve tė Zhlebit.
    E lanė, sepse koha nuk priste. Derisa njė i afėrm i tij me tregonte pėr fatin e Talit pėrnjėherėsh me shkrepi nė kokė: Ai ishte nisur rrugės me shpresėn se do tė strehohej nė shpellat ku u fshehur para tridhjetė vjetėsh Lushi dhe Zefi. Por tė ftohtit dhe pleqėria e kishin lodhur. Nuk e arriti jatakun e tyre. Vdiq nga tė ftohtit dhe lodhja fare afėr shpellės sė Ēikės.
    E gjetėn kufomėn e tij tre muaj mė vonė, tė paprishur.
    Nė ēantėn e tij gjetėn njė notes tė zverdhur me shėnime tė ruajtura me kujdes e pedanteri pėr Masakrėn e Tivarit dhe helmimin e ushtarėve shqiptar nė Shibenik...



    *Nė masakrėn e Tivarit historianėt shkruajnė se janė vrarė 5000 shqiptarė brenda njė dite. Kryesisht ishin tė rinj. Kufomat e tyre kurrė nuk u gjetėn. Thonė se i hodhėn nė det. Helmimi nė Shibenik kurrė nuk u ndriēua.

  12. #212
    Mire ėshte puna mire Maska e PLAKU
    Anėtarėsuar
    19-05-2002
    Postime
    2,443
    Reshat Kripa: Shkallėt e ferrit (VIII)
    E Diel, 06-06-2010, 07:51pm (GMT+1)


    RESHAT KRIPA

    SHKALLĖT E FERRIT

    Roman
    KREU I DYTĖ


    VIII


    Isufi po rrinte te porta ku e kishte caktuar Demiri pėr t’i dhėnė pėrgjigje ndonjėrit qė mund tė pyeste pėr diēka. Kishte parė Ilian qė hyri brenda me dy femra dhe kishte pyetur shoferin e gazit qė i solli:
    - O Selim, kush ishin ato dyja?
    - Janė familjaret e njė tė burgosuri. Kanė ardhur pėr njė ballafaqim.
    Atij iu duk i ēuditshėm ky ballafaqim nė mesnatė, por nuk u thellua mė shumė. Nė fund tė fundit atje ishte e zakonshme qė pyetjet tė bėheshin pas mesit tė natės. Ajo ishte njė praktikė e njohur. Kishte kaluar mė shumė se njė gjysmė ore nga ardhja e tyre kur nė dyert e degės u ēfaq njė plakė. Isufi njohu atė plakėn qė kishte ardhur tė kėrkonte kryetarin njė muaj mė parė.
    - Mė fal mor bir, por dua tė takoj kryetarin e degės. Thuaji se ka ardhur nėnė Gjyla, gruaja e dėshmorit tė Luftės Nacionalēlirimtare, Bexhet Canaj.
    - Po tani ėshtė natė, moj nėne! Pastaj kryetari nuk ėshtė fare kėtu.
    - Si nuk ėshtė kėtu? Mua mė tha oficeri juaj qė kėtu ėshtė.
    - Cili oficer ju tha?
    - Ai qė mori nusen dhe mbesėn. Tha se me urdhėr tė kryetarit do bėnin takim me
    djalin tim qė ndodhet i mbyllur kėtu.
    - Si quhet djali juaj?
    - Agron Canaj.
    Njė hije dyshimi kaloi nė mendjen e Isufit. Dy femrat qė hynė para njė gjysmė ore, tani plaka dhe fjala qė i paskėsh thėnė operativ Ilia pėr kryetarin, qė nuk ishte fare nė qytet, e bėnė tė mendohej. Diēka e dyshimtė po pėrgatitej. Agronin e njihte. E kishte shoqėruar nė qelinė numėr shtatė. I kishte ardhur shumė keq pėr tė dhe ishte munduar ta ndihmonte. Thirri njė polic dhe i tha tė qėndronte pak kohė nė vendin e tij, se do tė shkonte tė kėrkonte hetues Demirin.
    - Nėnė, do tė shkoj unė ta kėrkoj, - i tha plakės.
    - Falemnderit, more bir! Zoti ta shpėrbleftė pėr mirė!
    - E ku ka zot? - tha polici qė sapo mori shėrbimin.
    - Ka mor bir, ka. Ai ndodhet kudo. Edhe nė ndėrgjegjen tėndė qė thua se nuk ka Zot, ai ekziston. Ishallah nuk e provon tė keqen, por po tė ndodhesh nė vėshtirėsi, do ta kuptosh se ku ndodhet Zoti.
    Isufi shkoi nė zyrėn e Demirit. Atje pa Agronin tė ulur nė njė karrike dhe pranė tij Myfitin.
    - Ku ėshtė shoku Demir?
    - Poshtė nė birucat, tani vjen.
    Shkoi nė qelitė e tė burgosurve. Pėrveē dyerve tė mbyllura me lloz, nuk pa njeri tjetėr.
    - Duhet tė jetė nė dhomėn e speciale, - mendoi.
    Zbriti poshtė dhe u drejtua andej. Nė dhomėn speciale nuk kishte njeri. Iu duk sikur dėgjoi njė rėnkim dhe pas tij njė zė qė qante. Zėri vinte nga dhoma pėrbri. Nga dhoma tjetėr dėgjohej njė e qeshur histerike. Dera e dhomės sė parė ishte pak e hapur. E shtyu dhe pa hetues Ilian tė zhveshur mbi njė grua. Ajo qante me ngashėrim. Mbylli portėn dhe u drejtua nga dhoma tjetėr. Nga brenda dėgjohej njė zė qė qante dhe qeshte. Dėgjoi edhe zėrin e njė burri qė thoshte:
    - Ja edhe pak, kėnaqu moj kumbull!
    Kėto fjalė shoqėroheshin me njė rėnkim. Njohu zėrin e Demirit dhe kuptoi gjithēka. U trondit. Poshtėrsia e atyre dyve e la pa mend. Ē’tė bėnte? Tė largohej dhe tė hiqej sikur nuk kishte parė gjė? Kjo ishte e pamundur. Do tė qėndronte. Ta shikonin dhe ata qė ai u bė dėshmitar i aktit tė tyre tė turpshėm. Dera e dhomės sė parė u hap dhe doli Ilia me Lumturinė e pėrlotur. Kur pa rreshterin ai u trondit dhe i foli me njė zė tė rėndė.
    - Po ti ē’kėrkon kėtu?
    - Dua tė takoj shokun Demir. Ka ardhur nėna e Agronit dhe kėrkon nusen dhe mbesėn..
    Ilia ndėrroi tonin. Mendoi ta bėnte pėr vete me dredhi.
    - Do ta provosh? - i tha duke i shkelur syrin. - Ėshtė shumė e mirė. Provoje! Mos humb rastin.
    - Falemnderit, nuk kam nevojė, - u pėrgjigj prerazi Isufi.
    Ndėrkohė u hap dhe porta tjetėr dhe doli Demiri dhe pas tij Irida. Sytė vajza i kishte tė ēakėrdisura. Fytyra i ishte shtrembėruar. Kishte marrė pamjen e njė tė ēmendure. Vazhdonte tė qante e tė qeshte njėkohėsisht dhe belbėzonte:
    - Babi, babi, babi…
    - Ēfarė i keni bėrė vajzės? – klithi Lumturia dhe e futi nė gjirin e saj.
    - Mbylle gojėn! Po fole njė fjalė dije se ju tė dyja dhe ai kokėmushka tuaj
    do tė zhdukeni brenda njėzetekatėr orėve. Kėtė mbaje nė mendje.
    Pastaj duke u drejtuar nga Isufi i tha me njė ton tė ashpėr:
    - Po ti?
    - Pėrjashta tė kėrkon nėna e Agronit.
    - Pėrse?
    - Atė e dini ju.
    - Mirė, mirė. Merri dhe shpjeri jashtė. Lajmėro Selimin t’i ēojė nė shtėpi. Tė marrė edhe plakėn.
    Isufi i mori dhe u nis. Kur i pa nė atė gjendje nėnė Gjyla u trondit tepėr.
    - Ēfarė ka ndodhur me vajzėn?
    - Asgjė! U trondit kur takoi tė atin, - tha Lumturia duke e mbledhur veten. Nuk donte t’i jepte tė kuptonte sė vjehrrės.
    Hipėn nė makinė dhe u nisėn. Isufi largoi policin qė e zėvendėsoi dhe po rrinte te porta duke pėrfytyruar skenat qė kishte parė.
    Demiri, ndėrkohė, ishte kthyer nė zyrėn e tij dhe kishte nxjerrė jashtė Myfitin. Hapi sirtarin e tryezės dhe nxori prej andej njė shkresė tė shtypur nė shumė faqe dhe, duke iu drejtuar Agronit, i tha:
    - Do tė ta lexoj?
    Agroni nuk foli. Filloi tė ndiejė tė ftohtė. Po dridhej i tėri.
    - Atėhere nėnshkruaje! Shkruaj emrin, mbiemrin dhe vendos nėnshkrimin nė ēdo faqe tė procesverbalit.
    Agroni vazhdonte tė mos fliste.
    - Mos harro, ato janė poshtė. Do tė lirohen vetėm kur ti tė nėnshkruash.
    Njė ngashėrim i thellė filloi tė dalė nga zemra e tij. Lotėt filluan t’i rrjedhin nėpėr faqet. Filloi tė qajė si njė fėmijė. Demiri e la deri sa u qetėsua dhe i tha:
    - Nėnshkruaje!
    Mori penėn dhe me dorėn qė i dridhej nėnshkroi tė gjitha fletėt. Si mbaroi, mundi tė thoshte me njė ton therrės:
    - Tashti ēdo gjė ėshtė e kotė. Agron Canaj ka vdekur.
    Demiri thirri Isufin, i cili e mori dhe e mbylli nė qelinė numėr shtatė. Hetuesi i ndoqi nga prapa..
    - Pėrse erdhe poshtė qėparė? - pyeti Isufin.
    - Tė thashė, kishte ardhur nėna e Agronit dhe donte tė bisedonte me ty.
    - Ashtu? E ēfarė donte?
    - Donte shpjegime pėrse i kishit marrė nusen dhe mbesėn.
    - Mua mos mė shit mend me tė tilla filozofira. Dėgjo, po hape gojėn pėr ato qė pe, dije se tė piu e zeza. Mos mendo se mund tė mė bėsh gjė mua. I kam aq njerėz sa pėr tė mė mbrojtur nė ēdo rrethanė. Ti nuk ke parė asgjė. Kuptove?
    Isufi heshti dhe u largua. Rrugės u shkėmbye me Ilian.
    - Po kėtė kush na e poftisi sonte? - tha ai. - A nuk tė thashė se ėshtė njė veprim i rrezikshėm?
    - Mos u shqetėso, e rregulloj unė atė punė. Ai nuk do tė guxojė tė flasė. Po mė thuaj a u kėnaqe ndopak?
    - E si tė mos kėnaqesh me njė kumbull si ajo.
    Tė dy u larguan duke u zgėrdhirė me tė madhe.
    IX


    - Nuse, ēfarė i kanė bėrė vajzės? - pyeti pėrsėri nėnė Gjyla duke parė gjendjen e Iridės.
    - Tė thashė moj nėnė, u trondit tepėr kur pa tė atin nė atė gjendje.
    - Pse, si ishte ai?
    Nėnėn mezi e mbante vendi. Lumturia e kuptonte dhimbjen e saj, por tragjedia qė kishte pėsuar, nuk e lejonte tė mendonte shumė pėr dhimbjet e tė tjerėve. Duhej ta mbante veten. Duhej tė bėhej e fortė.
    - Po natyrisht moj nėne, - i tha vjehrrės duke mposhtur dhimbjen, - pas mė shumė se njė muaji nė birucė, pa parė dritėn e diellit me sy, ishte shumė i zbehtė. Pėr syrin e vajzės kjo ishte njė goditje e rėndė. Por ti mos u mėrzit, se sė shpejti do t’i kalojė dhe ajo do tė shėrohet. Irida vazhdonte tė qėndronte si e ngrirė dhe me sytė e ēakėrdisur. Nga buzėt e saj dilnin vetėm fjalėt:
    - Babi, babi, babi. Ti po fluturon. Gjyshe, shiko. Mos babi, mos fluturo. A e shikon, e kanė rrėmbyer harpiet*.
    - Jo bijė, babi nuk po fluturon. Ai do tė
    kthehet sė shpejti. Mallkuar qofshin shkaktarėt! - tha Lumturia duke pėrqafuar tė bijėn me lot ndėr sy.
    - Pėr hir tė jetės, mė thoni diēka. Ēfarė mė fshihni? - ndėrhyri nėnė Gjyla.
    - Ah, sikur tė mundja! - tha Lumturia me veten e saj pastaj, duke iu drejtuar sė vjehrės, - E gjetėm tė gozhduar nė mur, o nėnė. Ishte gati pa ndjenja nga torturat.
    - Mallkim! - doli nga fundi i zemrės sė plakės.
    - Irida filloi tė ulurinte nga dhimbja.
    - Mallkim!
    - Kėrkuan prej nesh ta detyronim tė pranonte ato qė nuk kishte bėrė.
    - Mallkim!
    - Ai na bėri thirrje qė tė mos biem nė grackėn e tyre.
    - Mallkim!
    - Pastaj ndodhi ajo.
    - Ēfarė ndodhi, bijė.
    - Mos mė pyet mė, o nėnė.
    - Fol bijė, ēfarė ndodhi?
    Nė kėtė kohė u ndie pėrsėri zėri i Iridės:
    - Babi, babi, babi!
    - Eja bija e mamit, eja nė gjirin e mamit tėnd! Eja shkojmė nė shtrat, - i tha e ėma.
    Mori tė bijėn nė krah dhe nė mes tė lotėve qė irridhnin pa pushim vrapoi nė dhomėn e saj. E shtriu vajzėn nė shtrat dhe po e zhvishte. Nė mbathjet e saj dalloi disa gjurma gjaku tė freskėt. U tėrhoq mbrapsht e tmerruar, ngriti duart lart dhe thirri:
    - Zot, o Zot ku je? Pėrse nuk mė more, por mė le tė shohė njė tmerr tė tillė? Ku ėshtė ndėshkimi yt? Ku je, o Zot?!
    Papritmas u shkreh nė njė vaj tė thellė. Pėrqafoi tė bijėn qė nuk kuptonte asgjė. Qante e qante me ngashėrim. Qante pa zė se kishte frikė mos e dėgjonte e vjehra. I qante zemra. i qante shpirti. Ktheu sytė nga komoja mbi tė cilėn ishte njė fotografi ku kishin
    ---------------------------------------------------------------
    *) Sipas mitologjisė ishin pėrbindsha me fytyrė gruaje dhe trup shpendi.
    dalė tė tre para disa muajve. Gėzimi shprehej nė sytė e tyre. Po tani? Ai gėzim ishte shndėrruar nė dhimbje tė pafund.
    - Goni! - iu drejtua tė shoqit nė fotografi. - Ta vranė vajzėn, o Goni! Ta vranė kriminelėt. Na iku vajza nga duart, o burrė! Na e rrėmbyen dhe na e hodhėn nė humnerė.
    - Babi, babi, babi, - u dėgjua pėrsėri zėri i mbytur i Iridės.
    Ky zė bėri qė Lumturia tė mblidhte veten. U shtri nė shtrat me tė bijėn dhe duke e rrokur nė mes tė lotve qė i rridhnin nėpėr faqe, tha:
    - Fli zemra e mamit! Ke mamin kėtu. Jemi bashkė tė dyja.
    Papritmas nga sytė e sė bijės filluan tė rrjedhin lot.
    - Ku ėshtė babi, moj mami? Mos e kanė rrėmbyer harpiet? Ja, shiko si
    po fluturojnė sė bashku me babin.
    - Jo zemra ime, babi nesėr do tė vijė nė shtėpi. Fli tani!
    Pas pak vajzėn e zuri gjumi. Njė gjumė i trazuar plot me ėndrra tė tmerrshme. Herė pas here ngrihej e trembur. Lumturia e pushtonte dhe i fliste me zė tė butė:
    - Fli bija e mamit, fli!
    Iridėn e zuri pėrsėri gjumi. Njė gjė e tillė vazhdoi deri sa zbardhi dita. Lumturia u ngrit dhe doli pėrjashta. Nė koridor pa nėnė Gjylėn. Edhe ajo nuk kishte vėnė gjumė nė sy. Gjithė natėn kish menduar se ē’do tė bėnte tė nesėrmen.
    - Si ėshtė vajza?
    - Tani po fle.
    - Ēdo tė bėjmė?
    - Do tė shkoj tė marrė mjekun.
    Lumturia u largua me nxitim. Nėnė Gjyla u drejtua nga fotografia e tė shoqit qė ishte nė mur dhe i foli:
    - Pėrse luftove dhe re, or burrė? Mos vallė pėr djalin e burgosur apo pėr mbesėn e ēakėrdisur? Tė gjithė na kanė kthyer krahėt. Edhe ata qė dikur i kishe miq. Kjo ėshtė liria pėr tė cilėn re dėshmor?
    Irida hyri nė dhomė si njė somnambul e veshur me kėmishėn e natės.
    - U ngrite, bija e nėnės? - i tha nėnė Gjyla duke e pėrqafuar
    - Ku ėshtė babi nėnė? A do tė kthehet?
    - Po bijė, ai do tė vijė sė shpejti. Po ti do tė ftohesh nė fill tė kėmishės.
    Iku me vrap nė dhomėn e gjumit dhe sa hap e mbyll sytė u kthye me fustanin e saj. Ia veshi dhe u ulėn tė dyja nė divan.
    - E pe babin bijė? - e ngacmoi nėnė Gjyla.
    - E pashė nėnė. Ai po fluturonte. Fluturonte lart nė qiell. Ngado ishte i rrethuar nga harpiet. Irida u ngrit nė kėmbė dhe duke hapur krahėt foli:
    - Babi, merrmė dhe mua me vete. Dua tė fluturoj bashkė me ty.
    - O zot! Pse na dėnove nė kėtė mėnyrė? - Foli nėnė Gjyla me veten e saj. Pastaj duke pėrqafuar vajzėn - Eja bijė, eja te gjyshja jote.
    - E morėn nėnė, e morėn. Nuk e shoh mė. Po e shpien nė botėn tjetėr.
    - Jo bijė, ai do tė vijė dhe ti do ta pėrqafosh nė krahėt e tu.
    Nė kėtė kohė, mbrriti Lumturia me doktorin. Sotiri, mjeku psikiatėr, ishte njė moshatari i Agronit. Kishin mbaruar studimet tė dy nė tė njėjtin vit nė Pragė, ai pėr mjekėsi dhe Agroni pėr inxhinieri. E vizitoi me kujdes tė veēantė. Sė fundi u kthye nga
    Lumturia dhe i tha:
    - Vajza ka pėsuar njė goditje tė rėndė. Ēfarė ka ndodhur?. Dua ta di, nė mėnyrė qė tė marrė masat e duhura. Mos mė fshihni asgjė.
    Lumturia u mendua. E ēfarė mund t’i thoshte? A mund t’i tregonte tė vėrtetėn?
    - Mbrėmė ishim nė takim me Gonin. Kur e pa nė atė gjendje, vajza u tmerrua. Nuk mundi tė duronte mė.
    - Si e morėt nė takim njė fėmijė kaq tė ndjeshėm si kjo?
    - Nuk e morėn ne. Ata e morėn vetė.
    - Dua tė jem i sinqertė me ju. Gjendja ėshtė
    serioze. Ka pėsuar njė tronditje tė madhe. Duhet shtruar urgjent nė spital. Atje do t’i bėjmė analizat e duhura dhe sipas tyre do t’i japim edhe kurėn e nevojshme. Do tė dėrgojė ambulancėn pėr ta marrė. Fati qoftė me juve!
    Ambulanca erdhi pas njė ore. Vajzėn e shtruan nė katin e tretė tė spitalit neuro-psikiatrik, nė njė dhomė mė vete. Me ndėrhyrjen e Sotirit u organizua menjėherė njė konsultė me mjekė specialistė. Nė fund u arrit nė pėrfundimin se vajza duhej tė qėndronte patjetėr nė spital, pėr tė bėrė kurat e nevojshme. Me tė qėndroi edhe Lumturia.


    . X


    Atė ditė tė gjithė punonjėsit e ndėrmarrjes ishin lajmėruar pėr njė mbledhje tė rėndėsishme, ku do tė merrnin pjesė edhe pėrfaqėsues tė degės sė punėve tė brendshme. Flitej pėr demaskim tė disa personave tė padėshėruar. Mbledhja ishte lėnė pėr nė orėn dhjetė, por njerėzit filluan tė mblidhen mė herėt. Pothuajse asnjė nuk kishte filluar punė. Kureshtja i shtynte tė vinin dhe tė interesoheshin. Gjithkush mendonte se diēka do tė ndodhte. Demaskim apo ndoshta diēka tjetėr. Ata qė kishin ndonjė dregėz nė biografi druheshin se mos ishin viktima tė radhės.
    Midis tyre edhe Stefani me Gjergjin. Kishin mė shumė se njė muaj qė nuk e ndjenin veten tė qetė. Pas arrestimit tė Agronit edhe ata prisnin nga ēasti nė ēast arrestimin e tyre.
    - Mė duket se na erdhi fundi, - foli Gjergji i tronditur.
    - Mos e lėsho veten. Sido qė tė ndodhė mbahu si burrė. Vetėm kėshtu do tė mund t’i bėjmė ballė.
    Gjysmė ore para, salla ishte mbushur plot e pėrplotė. Njerėzit diskutonin me zė tė
    ulėt. Sė fundi u dėgjua njė zhurmė makine dhe pas saj nė sallė hynė sekretari partisė drejtori, kryetari komitetit profesional, shefat e tjerė tė ndėrmarrjes, Demiri me Ilian dhe Agroni i shoqėruar nga disa policė. Njerėzit filluan tė pėshpėrisin me njėri-tjetrin. Dikush shprehte keqardhje me shokun pranė. Inxhinieri kishte qenė njė person korrekt nė marėdhėniet me tė tjerėt. Kėtė ata nuk mund ta harronin. Por kishte edhe nga ata qė sjelljen e tij e kishin harruar. Ata ishin shndėrruar nė intrigantė dhe servile, tė gatshėm tė hidhnin male me baltė mbi atė fatkeq.
    - Vdekjen e prisja, por qė tė vinte kryeinxhinier Agroni nė bangėn e tė akuzuarve nuk ma merrte mėndja, - i tha njė punėtor me zė tė ulėt shokut qė kishte pranė.
    - Eh, mor mik! Nuk e di ti se ēfarė sjell minuta nuk e sjell sahati, - iu pėrgjigj ai po me zė tė ulėt.
    - Ti je mė i mėnēur, a beson vėrtet qė ai tė ketė tradhtuar? - vazhdoi i pari.
    - Nuk e di, por mė mirė mos fol. Vetėm dėgjo. A e di se dhe muret kanė veshė? -
    iu pėrgjigj shoku i tij.
    - Mirė, or mik, mirė. - e mbylli bisedėn i pari.
    Nė kėtė kohė u ngrit nė kėmbė sekretari partisė dhe tė gjithė heshtėn. Nė sallė u vendos qetėsi.
    - Shokė dhe shoqe! - filloi sekretari. Sot jemi mbledhur pėr tė dėgjuar raportin e pėrfaqėsuesit tė degės sė punėve tė brendėshme, shokut Demir Kapedani, mbi veprimtarinė armiqėsore tė ish-punonjėsit tė ndėrmarrjes sonė, tė pandehurit Agron Canaj, qė tani ndodhet nė bangėn e tė akuzuarve dhe bashkėpunėtorėve tė tij. Pas raportit, ftoj tė gjithė pjesmarrėsit tė shprehin mendimet e tyre hapur dhe pa frikė. Tani mė lejoni t’ia jap fjalėn shokut Demir.
    - E dėgjove? Ai tha dhe bashkėpunėtorėve tė tij, - foli me zė tė ulėt Gjergji.
    - Pusho dhe dėgjo! - u pėrgjigj Stefani.
    Gjergji nuk foli mė. Nė mes tė heshtjes sė thellė qė kishte mbuluar sallėn, Demiri filloi leximin e procesverbalit qė kishte nėnshkruar mė parė Agroni. Akuzat ishin nga mė tė rėndat qė mund tė merreshin me mend. Sipas tyre ai pranonte se kishin krijuar njė grup subversiv me anėn e tė cilit do tė tentonin tė hidhnin nė erė turbinėn e re qė do tė vendosej nė hidrocentral. Nė planet e tyre ishte, gjithashtu, edhe zhvillimi i akteve terroriste, pėr tė ngjallur panik nė radhėt e popullsisė. Tė gjitha kėto ishin bėrė sipas udhėzimeve qė kishin marrė nga KGB-ja sovjetike dhe CIA amerikane, nė shėrbim tė tė cilave ai ishte vėnė qė kur kishte qenė student nė Pragė.
    Herė pas here Demiri e kapėrxente frazėn. Kuptohej qė nė ato vende ishin emrat e denoncuara nga Agroni. Njerėzit ishin kuriozė tė merrnin vesh se kush ishin ata. Agroni e dėgjonte dhe me vete mendonte se si kishte mundur tė nėnshkruante njė deklaratė tė tillė tė turpshme. Para syve i doli skena me Lumturinė dhe Iridėn dhe e kuptoi shkakun e gjithė asaj. Mund tė ngrihej dhe tė deklaronte se tė gjitha ato ishin sajime tė tyre, por ideja se ajo skenė mund tė pėrsėritej nė ēdo ēast e tmerronte. Qėndronte si ndonjė mumje e heshtur, duke dėgjuar marrėzitė qė nxirrte goja e hetuesit. Nga kjo gjendje e pėrmendi zėri Demirit qė i tha:
    - A janė tė vėrteta kėto?
    Agronit i mbeti zėri nė grykė. U mundua tė fliste por nuk mundi. Ishte nė gjendjen e fajtorit qė, megjithse e kupton fajin qė ka kryer, nuk ėshtė nė gjendje tė reagojė Demiri u kthye nga ai dhe e pyeti pėrsėri me njė ton qė vetėm ai dinte ta pėrdorte:
    - Hė, si thua?
    Agroni vėshtroi sallėn qė priste nė heshtje dhe sė fundi mundi tė thotė me njė gjysmė zėri tė shuar:
    - Po.
    - Mė fort qė ta dėgjojnė tė gjithė.
    - Po, - pėrsėriti Agroni, kėsaj rradhe me zė mė tė lartė.
    Njė zhurmė mbuloi sallėn. Njerėzit filluan tė pėshpėrisin me njėri-tjetrin, disa me zė tė ultė dhe disa me zė tė lartė.
    - More, po paska qenė gjarpėr i mbuluar, - tha dikush, - dhe ne e
    mbanim pėr burrė tė ndershėm. Paskemi mbajtur gjarprin nė gji.
    - Kemi mbajtur njė gjarpėr qė mund tė na kafshonte nga ēasti nė ēast, - foli njė tjetėr andej nga fundi.
    - Shoku Demir, mjaft na lexuat. Merreni dhe dėnojeni sa mė shpejt qenin. – u
    hodh njė burrė me dy gisht mustaqe.
    - Bukėshkalėt qė harruan bukėn e partisė, tradhtarėt qė pėr interesa tė ulėta u shitėn te tė huajt, meritojnė dėnimin mė tė rėndė, - e ngriti zėrin duke tundur gishtin me kėrcėnim njė qose.
    Vazhdoi njė seri akuzash dhe sharjesh nga mė tė ultat. Dikush u afrua dhe i hodhi njė tok me pėshtymė nė fytyrė. Njė tjetėr, me njė zė tė fortė, lėshonte sharje nga mė tė rėndat:
    - Shoku Demir, mjaft na lexuat se i kemi tė qarta si drita e diellit. Na thoni
    kush janė bashkėpunėtorėt e tij?
    Ndėrkaq ndėrhyri Demiri:
    - Prisni, se kemi akoma diēka pėr tė deklaruar. Kėto veprime i pandehuri mendonte t’i bėnte me dy shokėt e tij tė ngushtė, Stefan Gjokėn dhe Gjergji Panon qė, siē e dini, rrjedhin nga familje tė deklasuara, duke futur nė valle edhe persona tė tjerė.
    - Cilėt janė ata?
    Nė kėtė kohė ndėrhyri operativ Ilia:
    - Stefan Gjoka, Gjergji Pano, Ylli Nivica, Gėzim Shpendi dhe Pėrparim Seferi, nė emėr tė popullit jeni tė arrestuar!
    Njė grumbull policėsh, qė qėndronin tė gatshėm prapa tyre, iu hodhėn sipėr dhe sa hap e mbyll sytė i prangosėn. Agroni qėndronte si i ngrirė. Nuk i kishte shkuar ndėr mend se puna mund tė shkonte deri kėtu.
    - Ne jemi tė pafajshėm. - u dėgjua zėri i fortė i Stefanit. - Ai gėnjen!
    - Kjo nuk ėshtė veēse njė farsė, - pėrsėriti Gjergji qė e kishte marė veten nga hutimi i parė.
    Turma e acaruar filloi tė reagojė mė me egėrsi.
    - Poshtė tradhtarėt! - Foli njėri me njė zė tė acaruar.
    - Ne s’jemi tradhtarė. - u pėrgjigj Ylli.
    - Spiunėt nė litar! - tha njė i dytė.
    - Ne s’jemi spiunė. - ia ktheu Gėzimi.
    - Poshtė bashkėpunėtorėt! - gjėmoi zėri i njė tė treti.
    - Ne s’jemi bashkėpunėtorė. - ishte pėrgjigja e menjėhershme e Pėrparimit
    - Pushoni! - u dėgjua zėri i njėrit prej rojeve. - Qė nga ky ēast nuk keni tė drejtė tė flisni.
    Dikush doli jashtė, mori njė gur dhe deshte t’i qėllonte, por e ndaloi dora e njėrit
    qė kishte pranė. Tė tjerė vazhdonin tė shanin me histerizėm. Kishte edhe nga ata qė heshtnin tė nemitur e tė trembur. Ata nuk ndiheshin, por nuk kishin as guxim tė kundėrshtonin. Sekretari partisė e kuptoi se gjendja mund tė dilte nga kontrolli ndaj tha:
    - Takimi mori fund. Tė gjithė kthehuni nė punė!
    Turma doli nga salla duke hunguritur:
    - Dėnojini pa mėshirė maskarenjtė!
    Pas pak salla e mbushur me tym duhani dhe bishtra cigaresh u zbraz. Tė fundit qė dolėn prej saj ishin tė pandehurit qė, tė shoqėruar nga turma e policėve, i hipėn nė makinėn e policisė.

  13. #213
    i/e regjistruar
    Anėtarėsuar
    28-03-2003
    Vendndodhja
    Diku nėpėr Botė
    Postime
    528
    PD, komision hetimor pėr “Tivarin”.
    GodoDB vriste kosovarėt nė radhėt e partizanėve
    » Vendosur: 08/06/2010 - 07:51
    •

    tirane

    Nė njė intervistė dhėnė gazetarit Ēlirim Peka, nė emisionin "Fakt", historiani dhe politikani Sabri Godo flet pėr masakrėn e Tivarit. Po i referohem Luftės sė Dytė Botėrore dhe pėr masakrėn e Tivarit. Ju keni folur gjatė intervistave pėr luftėn nė ish- Jugosllavi, ku edhe ju keni qenė pjesėmarrės, keni thėnė edhe pėr ish Presidentin Moisiu, se nuk e mbani mend si partizan. Realisht, Ramiz Alia ka pėrgjegjėsi pėr kėtė masakėr apo jo?
    Kjo ėshtė temė e gjerė. Pėr z.Moisiu, nėse ka qenė apo jo partizan nuk besoj se duhet tė merrem unė me kėtė. Unė kam qenė nė divizionin e gjashtė. Ne hymė nė Jugosllavi nga Mali i Zi dhe pasi qėndruam 40 ditė atje, nė kushtet mė tė vėshtira, afėr linjės hekurudhore ku kalonin gjermanė, kaluam mė pas nė Bosnje. Mė pas nė Sanxhak dhe pas nė Kosovė, nė mars. Nga dhjetori i '44, ne kemi kaluar kufirin e Shqipėrisė. Tani kanė qenė dy divizione, i gjashti, ku kam qenė unė dhe i pesti ku ka qenė Ramiz Alia komisar. Dhe ky divizion ka hyrė nė Kosovė direkt nga kufiri shtetėror. Nuk e di nėse hynė nga Dibra apo Kukėsi, por kanė hyrė direkt nė Kosovė. Ne i ramė rrotull. Ai thotė se ka qenė nė Bosnje, por unė nuk e kuptoj se ēka dashur nė Bosnje. Mund tė ketė qenė pas lufte. Mbaj mend mirė, qė kapitullimi i Gjermanisė mua mė ka gjetur nė Kosovė. Kėta (divizioni i 5) kishin qenė para nesh nė Kosovė dhe ishin kthyer nė Shqipėri, pasi kishin mbaruar punė. Tani tek kjo qė ngre Berisha...ky nė fakt (Ramiz Alia) ka qenė komisar i divizionit tė 5, pas komandat Shefqet Peēit. Ē'kanė bėrė kėta nė Kosovė, unė nuk e di, se unė isha nė Mal tė Zi dhe Bosnje, por ama di se ē'gjetėm ne, kur shkuam atje. Kur hyra nė fillim nė malėsinė e Prishtinės, erdhėn nė repartin tim 70 vullnetarė kosovarė, tė cilėt filluan tė iknin sa tek njėra tek tjetra dhe kur mbėrrita nė Ohėr kishin mbetur vetėm 5 veta. Kjo sepse UDB-ja natėn i merrte me listė, i merrte, dhe 20 kilometra mė tej i pushkatonin. Ata qė ishin kosovarė dhe kishin lidhje me vendin i dinin kėto, ndėrsa ne jo. Di qė ata tentuan tė na pėrdorin ne pėr tė rrethuar dhe kapur gjoja tė arratisur kosovarė qė nė tė vėrtetė kishin qenė nė brigada partizane, por qė me politikėn e tyre, jugosllavėt i detyruan t'i nxjerrin si kundėrshtarė.
    U shprehėt se tek divizioni i 6 ku ishin pjesėtarėt, kur shkuat nė Kosovė gjetėt atė qė kishte bėrė divizioni i 5, ku ishte komisar Ramiz Alia. Ē'kishte bėrė ky divizion?
    Jo divizioni i 5, por serbėt. Kishte ndodhur qė nė atė fshatin ku shkova unė kishin hedhur 14 vetė nė njė pus.
    Po divizioni i 5 ku ndodhej, kur ju arritėt nė Kosovė?
    Nuk e di fare sepse nuk kishim kontakt, por unė mendoja se kishte filluar tėrheqjen pėr nė Shqipėri. Sepse vendin e tyre e zumė ne. Brigadat tona u hapėn nga Mitrovica, nė Prishtinė deri nė kufi me Maqedoninė. Pastaj nė maj filluam tė tėrhiqemi edhe ne. Brigada jonė u pėrqendrua nė Ohėr, njė tjetėr nė Resnjė dhe filluam pra tė tėrhiqemi rreth liqenit tė Ohrit.
    Po masakrat e serbėve ndaj kosovarėve kanė qenė gjatė kohės kur ėshtė tėrhequr divizioni i 5 apo ka qenė konstante?
    Datėn tamam unė nuk e di, por di tė them qė disa luftėtarė ishin kthyer nė legjendė si Shaban Pollusha. E vėrtetė ėshtė se brigadat tona u shėrbyen jugosllavėve pėr tė reshtur Kosovėn, qoftė edhe me prezencėn tonė. Ata besonin se erdhėn vėllezėrit tanė kėtu dhe tani do fillojmė njė jetė tjetėr dhe mori fund sundimi serb. Kjo ishte kur ata prisnin flamurin tonė dhe qanin nė gjunjė. Pastaj mė pas ndodhi masakra e Tivarit, qė unė e mora vesh mė vonė dhe nuk mund tė flas pėr tė sepse nuk di. Por unė kam pasur rast tė mėsoj me saktėsi nga burime konfidenciale pėr pushkatimet qė bėheshin nė kufi nga organet tona tė Sigurimit. E kam fjalėn pėr kosovarėt, qė donit tė iknin nga sundimi serb dhe tė vinin nė Shqipėri, siē bėnė nė vitet '20. Atje i kapnin rojet tona dhe i pushkatonin pa gjyq dhe pa i pyetur se cilėt ishin. Dinin vetėm qė nuk duhet tė hynin nė tokėn shqiptare dhe gjoja ishin armiq tė pėrbashkėt, por se sa janė vrarė dhe kush i ka vrarė unė nuk e di, por ama e di se janė vrarė sepse kam pasur rast ta dėgjoj nga njė njeri qė emrin nuk dua t'ia pėrmend, por duke qenė nė gjendje tė dehur qante me lot dhe tregonte se si kishte vrarė edhe me dorėn e tij kosovarėt qė vinin tė strehoheshin nė Shqipėri. Kjo ėshtė njė pjesė tjetėr e dramės. Nuk ėshtė vetėm masakra e Tivarit dhe pajtohem me Berishėn, qė kjo ka qenė masakra mė e madhe e bėrė pas luftės nė vendet e Ballkanit. Ka shumė hetime pėr tė bėrė dhe unė jam pėr atė tė mos hapen deftere tė vjetra, por tė hetohen krime qė nuk para shkruhen. Janė drejtpėrdrejt viktima tė njė pararoje politike tė bėra me qėllim dhe vetėdije dhe fajtorėt duhet tė gjykohen. Njė pjesė e tyre nuk janė gjallė fizikisht, por historia duhet tė shkruhet pėr sė mbari dhe duhet tė gjendet.
    Zoti Godo, me ato qė keni dėgjuar, ēfarė dini pėr masakrėn e Tivarit, pasi ka njė akuzė nga zoti Berisha pėr zotin Alia. Ēfarė keni dėgjuar mbi rolin e komisar Ramiz Alisė?
    Nuk kam dėgjuar asgjė. As pėr atė, as pėr masakrėn Tivarit nė atė kohė. Kam dėgjuar 10 vite mė vonė. Ishte njė gjė e turbull pėr mua, por duke e gjykuar kėshtu nga jashtė, unė mund tė them se nuk ka qenė Ramiz Alia qė kėta 4 mijė veta tė pushkatohen, pasi nuk e kishte njė tagėr tė tillė. Nuk e kishte atė fuqi pasi kjo shkonte nė nivelin e Koci Xoxes e lart, tek Enver Hoxha. Kurse Ramiz Alia mua mė duket jashtė kuadrit pėr tė bėrė gjėra tė tilla, pasi ai partizan ka dalė nė mars tė '44 dhe duke qenė i vullnetshėm qė tė shkruajė letra Enver Hoxhės, arriti tė bėhet komisar divizioni. Nuk ishte Ramiz Alia njė nga udhėheqėsit e luftės dhe komisar u bė pas lufte. Kjo ėshtė e vėrteta.
    Sa i ndikuar ka qenė Enver Hoxha prej Titos?
    Ka qenė tėrėsisht nė shėrbim tė Titos. Ishte ai qė i rregullonte fabulat pėr Kosovėn.
    Sipas jush, Hoxha ka qenė tėrėsisht nė shėrbim tė Titos?
    Enver Hoxha ia dha Kosovėn Titos, pavarėsisht se ēfarė shkruajnė sot. Kur erdhi puna pastaj qė Titoja rrezikoi drejtpėrdrejt Enver Hoxhėn me Koēi Xoxėn, erdhi komunikata e famshme nė Byro, nė tetor tė '48 dhe erdhi koha qė ai kthejė kundėr Titos sepse ajo ishte rruga e shpėtimit. Jo vetėm qė nuk pranoi njė meritė pėr Kosovės, por ai ia punoi Kosovės. Ai duhet tė sqarohej me aleatėt qė nė fillim se ē'duhej tė bėhej me Kosovėn, pasi nė bazė tė deklaratės sė Kazablankės nė vitin '43, popujt dhe minoritet qė luftojnė kundėr fashizmit do tė merrnin pavarėsisė. Ai kėshillonte rrugėn tjetėr, qė meqė nė nuk e qeverisnim dot Kosovėn, t'ia japim Jugosllavisė se ka mė shumė eksperiencė.
    Maxhoranca ėshtė shprehur pėr njė komisionin hetimor pėr masakrėn e Tivarit...
    Jam tėrėsisht dakord. Ėshtė bėrė njė krim i jashtėzakonshėm dhe janė vrarė mė shumė se 4 mijė njerėz.
    Po pse tani nė kėtė moment?
    Pėr kėtė duhet pyetur doktor Berisha sepse ai kėtė punė e ka ditur edhe mė parė. Dhe pse u inatos tani kaq shumė me Ramizin, sa t'i hapė edhe kėto deftere tė vjetra...tani nė politikė kėshtu ndodh nganjėherė qė zaret pėrdoren nė ēastin e duhur kur i volit njėrit dhe tjetrit. Por pavarėsisht nga kjo, unė e pėrkrah idenė qė tė ngrihet njė komision hetimor parlamentar qė tė sqarohet kjo gjė e errėt qė ka ndodhur dhe se deri ku kemi ne pėrgjegjėsi kėtu. Pavarėsisht se sa ėshtė implikuar Ramiz Alia.

    Maxhoranca, komision hetimor pėr “Tivarin”

    Kryeministri Sali Berisha propozoi dje ngritjen e njė komisioni hetimor pėr hetimin e ngjarjes sė Tivarit, ku rreth 4300 kosovarė u vranė nė pėrfundim tė Luftės sė Dytė Botėrore. Sipas tij, Parlamenti duhet tė nisė bashkėpunimin me institucionet e tė gjitha vendeve fqinje pėr tė zbardhur kėtė ngjarje tė Luftės sė Dytė Botėrore. "Parlamenti duhet tė fillojė me vendosmėri komisionin hetimor parlamentar, tė vendosė bashkėpunimin me tė gjitha Parlamentet e vendeve pėrreth, tė mblidhet ēdo dokument, ēdo fakt, ēdo dėshmi, ende ka tė gjallė, ka dėshmi, ka prova, dhe t'i bėhet botės, t'u bėhet shqiptarėve nė radhė tė parė e qartė se ku shkoi lulja e rinisė shqiptare, se ēfarė roli luajti klika barbare e Enver Hoxhės dhe bashkėpunėtorėve tė tij, tė cilėn keni konstatuar tani se po pėrpiqen ta rikthejnė me ardhjen e bllokmenėve nė krye tė Partisė Socialiste", u shpreh Kryeministri.
    Libri i Ramizit
    Duke folur nė mbledhjen e grupit parlamentar dem-okrat, kreu i maxhorancės akuzoi sėrish ashpėr ish-Presidentin Ramiz Alia pėr kėtė ngjarje, teksa nuk la pa komentuar edhe librin e tij tė fundit "Jeta ime". "Tani si pa gjė tė keqe na boton dhe librin se cilat ishin tė mirat e komunizmit, njė vrasės ordiner, njė frikacak, se trimėri nuk ka pas kurrė ky. Na tregon tani tė mirat e njė regjimi, nė vend qė tė shpreh pendesė ēdo ditė, bashkė me atė tė shoqen e diktatorit, qė kur vdiq ai, e vazhdonte kjo terrorin. Po, po vazhdonte terrorin kjo, nė mėnyrėn mė tė fuqishme", u shpreh mė tej Berisha. Sipas tij, "ky gjenocid u ndihmua, u bashkė-organizua nga klika barbare e Tiranės. Tė mos harrojmė se ekzistojnė tė gjitha dokumentet, se ata kaluan kufirin nė Morinė dhe pėrshkuan territorin e kėtij vendi nė kėmbė gjer tek Hani i Hotit. Dhe kėta kriminelė shqiptarė, qė morėn pjesė nė kėtė masakėr duhet tė marrin ndėshkimin e tyre ekzemplar, si njė kusht i domosdoshėm qė shpirtrat e tyre tė prehen tė qetė. Nuk u transportuan nė territorin e Bosnjės, nuk u transportuan as nėpėr territor tjetėr, por vetėm nėpėr territor shqiptar". Kreu i Qeverisė pėrsėriti para deputetėve tė PD-sė akuzėn se Ramiz Alia ėshtė i pėrfshirė edhe nė vrasjen e ish- ministrit tė Shėndetėsisė, Llambi Zeēishti, pasi ky i fundit deklaroi se Mehmet Shehu nuk ėshtė vetėvrarė.

  14. #214
    i/e regjistruar Maska e semiku
    Anėtarėsuar
    11-04-2010
    Postime
    1,202
    Preng sherri

    shembull tipik i nje nostalgjiku komuniste

    Nuk mbrohet jo , biri i kurves..... o Preng

  15. #215
    i/e regjistruar Maska e juanito02
    Anėtarėsuar
    09-07-2007
    Postime
    2,964
    Shyqyr qe qenka kujtuar kush e ti sintetizoje ne nje liber te gjitha krimet monstruoze te komunizmit.
    Qe ta njohin brezat a rinj ate lufte te ndyre te te gjitheve kunder te gjitheve.
    Kur te merte ne qafe nje palo opeativ zone e te bente kulak, armik te popullit e gjithfare epitetesh te ndyra te dala nga mendja perverse e plebejve komuniste.
    Albania Uber Alles

  16. #216
    i/e regjistruar Maska e leci
    Anėtarėsuar
    14-01-2003
    Vendndodhja
    Goetheanum,Italy
    Postime
    1,742
    Shkallet e ferrit,shkrim rrenqethes.Ska fjale per ta pershkruar.

    Vetem nje gje nuk dua ta pranoj,sepse eshte me te vertete e rende.

    Ne si shqiptare historikisht kemi kerkuar fajtorin dhe e kemi gjetur ne fqinjet tane,ne pushtuesit tane.
    Kemi fajesuar turqit,greket,austriaket,hungarezet,bullgaret,ital ianet dhe gjermanet.
    Kemi fajesuar perhere komunizmin qe si sistem qeverisje sigurisht eshte i pashpirt,por ne te gjithe Europen e perfshire nga kjo semundje,ne shume vende kishte nje ndjenje kombetare dhe rebelim kunder sistemit te imponuar.

    Ateher natyrshme lind pyetja,qe mos valle perbindeshi i moralit te dyshimte eshte ulur kembekryq ne shpirtrat tane,dhe eshte e kote qe fajesojme gjithēka na rrethon,vetem qe te ndihemi mire me kete.
    Ne fshihemi mbas egersise se sistemit,qe po te hapje gojen kunder regjimit e pesoje keq,qe te vrisnin.Sigurisht qe regjimi perdorte te gjitha armet per te mbajtur ne gjume,por nese ke vetedije,moral,dashuri ndaj familjes,kombit dhe zotit lufton edhe kunder djallit.
    Quod timor cladis.
    Sed intuitum amet elit vitae est

  17. #217
    Perjashtuar
    Anėtarėsuar
    19-02-2010
    Postime
    125
    Citim Postuar mė parė nga PLAKU Lexo Postimin



    *Nė masakrėn e Tivarit historianėt shkruajnė se janė vrarė 5000 shqiptarė brenda njė dite. Kryesisht ishin tė rinj. Kufomat e tyre kurrė nuk u gjetėn. Thonė se i hodhėn nė det. Helmimi nė Shibenik kurrė nuk u ndriēua.
    Shqiptare 5000 e kurse njerez nga republikat ruse te deportuar me tren,po njejte ne tivar dhe me datat identike jane vrare mbi 75000mij.Dhe keto nen kontrollin e Gjeneralit Anglez

  18. #218
    Atdhetar Maska e Dasius
    Anėtarėsuar
    21-07-2010
    Vendndodhja
    Tiranė
    Postime
    288
    Ej, po kjo nuk ėshtė temė pėr krimet e komunizmit. Ky ėshtė emisioni "Njerėz tė humbur", "Me zemėr tė hapur", "Njerėz dhe fate", etj.

    A ka njeri ndėmend tė na i rreshtojė nė njė listė nė mėnyrė sa mė kompakte qė mos detyrohemi tė lexojmė biografitė e gjithė shqiptarėve???
    Atdheu mbi tė gjitha
    Tradhtarėt nė tė s'ėmės

  19. #219
    i/e regjistruar
    Anėtarėsuar
    30-03-2010
    Postime
    520
    Tragjedia e Grehotit


    Nga cikli: Historia e Luftės Civile
    Grehoti ėshtė njė fshat i Gjirokastrės ku mė 14 shtator 1943 ndodhi njė tragjedi e cila ka hyrė nė histori. Aty u vra komandanti i Ballit Kombėtar Hysni Lepenica sė bashku me 35 komandantė ēetash tė krahinave tė jugut. Ishte kjo njė humbje e rėndė pėr Ballin Kombėtar i cili deri nė atė moment kishte patur superioritet ushtarak nė zonat e jugut si Vlorė, Gjirokastėr etj. Tragjedia e Grehotit erdhi si pasojė e njė intrige tė komunistėve, midis tė cilėve Bedri Spahiu, i cili para se tė bėhej komunist kishte veshur kėmishėn e zezė tė fashizmit dhe njihej mirė me autoritetet italiane dhe me gjeneralin Kilimeno i cili urdhėroi kėtė masakėr.


    Ja si e pėrshkruan Petrit Velaj kėtė ngjarje nė librin e tij "Njė dritare burgu":

    "Me kapitullimin e Italise fashiste dhe ardhjen e gjermaneve naziste, komandanti Hysni Lepenica i udhezuar nga Komiteti Qendror i Ballit Kombetar, shkoi ne Grehot, ku ishte Divizioni italian "Ferrara" per te marre ne dorezim armet. Italianet kishin rene dakort qe te nesermen, rreth ores 11, do te behej dorezimi i armatimeve e municioneve. Por me pare se koha e caktuar, fshehurazi inkonjito, atje kishin shkuar Bedri Spahiu e Shemsi Totozani, si dhe Beso Gega. Pabesisht ata bien dakort me italianet per te asgjesuar kreun ushtarak te Ballit Kombetar, zotin Hysni Lepenica, i cili ndodhej ne porte. Pas krismes qe u degjua ne drejtim te rojeve italiane u dha urdher te qellohej dhe keshtu filloi lufta e Grehotit. Vrasja e Hysni Lepenices ishte zi kombetare per te gjthe nacionalistet e krahinave. Ne perpjekje me ushtaret italiane, te cilet ishin futur neper transhe, mbeti e vrare gjithe ēeta e Hysni Lepenices. Njeri u kap rob. Gjalle mbeten vetem tre. Sot rron Sadik Sinani, ne Lepenice, si nje deshmimtar i gjalle i luftes se pabese te Grehotit. Ai me ka thene se, ne ate beteje u vrane me shume se 150 italiane. Nga luftetaret e cetes se Hysni Lepenices, e cila perbehej me kreret e shume cetave te Ballit Kombetar dhe kishte emrin "Shqiponja", u vrane rreth 36 vete. Lufta u be ne kushtet e erresires, pasi ishte mbasdite. Hataja e Grehotit eshte e mbeshtjelle me nje mister dhe eshte kthyer ne legjende."

    Edhe Agim Musta ne librin e tij "Gjėmat e komunizmit nė Shqipėri"* konfirmon se intriga pėr vrasjen e Hysni Lepenicės u pėrgatit nga Bedri Saphiu, Shemsi Totozani por edhe nga Shefqet Peēi.

    Por kush ishte Hysni Lepenica?

    Hysni Lepenica ishte njė nga firmėtarėt e Marrėveshjes sė Mukjes dhe komandant i forcave tė Ballit Kombėtar pėr qarkun e Vlorės. Kishte zhvilluar disa beteja tė suksesshme kundėr italianėve ku mund tė pėrmenden Lufta e Gjormit ku morėn pjesė 1600 veta nga Balli dhe qė zgjati 36 orė (nga 28 dhjetori 1942 deri mė 1 janar 1943), Lufta e Greshicės (5 shkurt 1943), Lufta e Ruzhdijes sė bashku me ēetat Ballit Kombėtar tė Mallakastrės etj. Nė lidhje me Luftėn e Gjormit qė mė vonė u pėrvetėsua paturpėsisht nga komunistėt, Prof. Abas Ermenji nė librin "Vendi qė zė Skėnderbeu nė Historinė e Shqipėrisė", shkruan:"Deri n'atė kohė, ndonėse kishte disa ēeta komuniste aty-kėtu, pothuajse e tėrė masa fshatare e malėsore e Shqipėrisė sė jugės ishte ndėn drejtimin e Ballit Kombėtar. Italianėt me qeverinė kukėll tė Mustafa Krujės, kur panė se politika e kėtij pėr afrimin e rrymavet nacionaliste dėshtoi, vendosėn tė bėnin njė operacion tė gjerė nė jugė pėr tė shtypur bėrthamat e qėndresės. Pėr kėtė qėllim dėrguan nė Vlorė dhe nė Berat, dy bazat ngaha do tė nisej operacioni, fuqi tė mėdha tė pėrbėra prej Italianėsh dhe merēenarėsh tė rekrutuar si milici fashiste nė disa malėsi tė veriut. Nga Vlora fuqitė fashiste u nisėn pėr operacion nė drejtim tė Mesaplikut. Por tek Ura e Gjormit i priste kumandanti i ēetavet tė Ballit Kombėtar t'asaj krahine, Hysni Lepenica, i cili i goditi mė 1 Jenar 1943, i shpartalloi dhe i bėri tė kėthehėshin nė Vlorė. N'atė betejė mbeti i vrarė edhe kumandari italian i operacionit, kolonel Clementis."**

    Tragjedia e Grehotit ngjau vetėm njė muaj pas marrėveshjes sė Mukjes, nė njė kohė qė komunistėt ende nuk e kishin shpallur hapur prishjen e marrėveshjes, por kishin marrė nė fshehtėsi udhėzimet pėr hapjen e Luftės Civile. Grehoti ishte njė goditje e rėndė pėr Ballin Kombėtar pasojat e sė cilės ishin fatale sepse shėnuan humbjen e superioritetit ushtarak tė kėsaj organizate nė jug tė Shqipėrisė. Grehoti ishte edhe njė humbje e madhe pėr nacionalizmin shqiptar qė humbi bijtė e tij mė tė mirė, si edhe njė humbje e tmerrshme pėr Shqipėrinė e cila tashmė po futej nė rrugėn e errėt tė sundimit komunist.

    Ne historin e shqiperise dalin fakte te reja nga libri i zotit Uran Butka mbi luften civile ne shqiperi.Shume nacionaliste shqiptare u vrane mbas shpine dhe tradhetia ishte e iniciuar nga Enver Hoxha dhe Meladin Popovici e Dushan Mugosha.Shpesh neper shkrime te ndryshme ka thenje e kunderthenie duke i politizuar sipas orekseve te ndryshme.Historia ka nevoj te permiresohet me fakte reale dhe bindese.Per mendimin tim, eshte me rendesi qe diktatori dhe suita e tij Nexhmije, e Ramiz Alija e kompani duhen luftuar me keto fakte sepse ata nuk jane budallenje por ja

  20. #220
    i/e regjistruar Maska e Etniku
    Anėtarėsuar
    25-12-2008
    Postime
    252
    Ti je nje Holldup sic thote Hasan Prishtina ti je nje injorant kryekput dhe po mundohesh te tregosh te bemat e tradhetareve pulaxhi kot e keni ju dhe soj e juaj se ju kemi rejp lekuren dhe puturet i keni mbush skeni munde as te flisni ju coftinat Balliste ik se na mbushe me ere balliste forumin e qelbe se akoma era ju vjen nga punturet e pa lara hahahaa

Faqja 11 prej 19 FillimFillim ... 910111213 ... FunditFundit

Tema tė Ngjashme

  1. Dosja antishqiptare e Greqisė, 1912-2007
    Nga BARAT nė forumin Historia shqiptare
    Pėrgjigje: 645
    Postimi i Fundit: 15-10-2007, 19:27
  2. Ēėshtja Ēame
    Nga Eni nė forumin Ēėshtja kombėtare
    Pėrgjigje: 154
    Postimi i Fundit: 25-03-2005, 19:56
  3. Ortodoksia dhe Shqipėria
    Nga shendelli nė forumin Komuniteti orthodhoks
    Pėrgjigje: 258
    Postimi i Fundit: 07-04-2004, 18:16
  4. Permbysja e rregjimit ne 97, Revolucion komunist?
    Nga Seminarist nė forumin Problematika shqiptare
    Pėrgjigje: 66
    Postimi i Fundit: 28-05-2003, 23:29
  5. Abaz Ermenji
    Nga Eni nė forumin Elita kombėtare
    Pėrgjigje: 7
    Postimi i Fundit: 12-03-2003, 14:11

Regullat e Postimit

  • Ju nuk mund tė hapni tema tė reja.
  • Ju nuk mund tė postoni nė tema.
  • Ju nuk mund tė bashkėngjitni skedarė.
  • Ju nuk mund tė ndryshoni postimet tuaja.
  •