Temėn nė lidhje me zanafillėn e shirkut qė do ta lexoni nė vijim ėshtė shkėputur nga libri i Muhaddithit shqiptar tė kėtij shekulli, Imam Nasiruddin el-Albani rahimehullah me titull Vėrejtje falėsit mos ti shndėrrojė varret nė xhamia (Tehdhirus-Saxhid min Itikhadhil-Kuburi Mesaxhid). Prej asaj qė ėshtė vendosur nė Sheriat (ligjin e urdhėruar), ėshtė ajo se njerėzimi qe nė fillim popull i vetėm nė Teuhidin e vėrtetė, pastaj Shirku (tė drejtuarit e ndonjė forme tė adhurimit, apo ēfarėdoqoftė tjetėr qė ėshtė e drejtė ekskluzive e Allahut, tjetėrkujt pos Allahut) gradualisht i kaploi ata. Bazė pėr kėtė ėshtė thėnia e Allahut mė tė Bekuarit, mė tė Lartit:
Njerėzimi ishte njė Umet (popull), pastaj Allahu dėrgoi pejgamberė qė sollėn pėrgėzime dhe paralajmėrime. (Bekare, 213)
Ibn Abbasi radiallahu anhu tha:Nė mes Nuhut dhe Ademit qenė dhjetė gjenerata, tė gjitha prej tyre qenė nė Sheriat (ligj) tė sė vėrtetės, pastaj ata u pėrēanė. Kėshtu qė Allahu dėrgoi pejgamber si prurės tė lajmeve tė mira dhe si paralajmėrues[13] Ibn Urve el-Hanbeli (v. 837) tha:Kjo thėnie i pėrgėnjeshtron ata historianė nga Njerėzit e Librit, tė cilėt pohojnė se Kabili (Kaini) dhe tė bijtė e tij qenė adhurues tė zjarrit [14] Unė them: Kjo po ashtu ėshtė pėrgėnjeshtrim ndaj disa filozofėve dhe ateistėve, tė cilėt pohojnė se baza (natyrore) e njeriut ėshtė Shirku, dhe se Teuhidi evuloi nė njeriun! Ajeti qė parapriu i bėn kėto pohime tė rreme, dhe po ashtu edhe tė dy hadithet qė vijojnė:
Sė pari: Thėnia e tij (sallallahu alejhi ue selam), qė ai transmetoi nga Zoti i Tij (Allahu):
Unė i krijova tė gjithė robėrit e Mi nė Fenė e vėrtetė (nė Teuhid, tė pastėr prej Shirkut). Pastaj atyre u erdhėn djajtė dhe i devijuan ata prej Fesė sė vėrtetė. Ata ua bėnė tė palejuar njerėzve atė ēka Unė ua kam lejuar atyre, dhe ata i urdhėruan tė shoqėrojnė nė adhurimin Tim atė pėr tė cilėn Unė skam zbritur kurrfarė autoriteti. (El-Kheuakibud-Durari fi Tertib Musnedul-Imam Ahmedela Ebuabil-Buhari (6/212/1), ende nė formė manuskripte. )
Sė dyti: Thėnia e tij (sallallahu alejhi ue selam):Ēdo fėmijė lind nė Fitre (natyrshmėri tė pastėr) (Transmetuar nga Muslimi (8/159) dhe Ahmed (4/162) nga Ijadh ibn Himar el-Muxhashii radiallahu anhu) por prindėrit e tij e bėjnė atė ēifut, tė krishter apo zjarrputist. Kjo ėshtė sikurse mėnyra nė tė cilėn njė shtazė lind njė pjellė natyrale. A keni vėrejtur ndonjė tė lindur tė shtrembėruar, para se ju ti keni shtrembėruar ato.
Ebu Hurejra ka thėnė: Lexoni nėse doni:Fitra e Allahut me tė cilėn Ai krijoi njerėzimin. Nuk duhet tė ketė ndryshim nė krijesėn (fenė) e Allahut. (er-Rum, 30) [15]
Pas kėtij shpjegimi, ėshtė me rėndėsi tė madhe pėr Muslimanin qė ta di se si pėrhapet Shirku nė mesin e besimtarėve, pasi qė ata ishin muvehidin (njerėz tė Teuhidit). Nė lidhje me thėnien e Allahut mė tė Pėrsosurit pėr popullin e Nuhut (alejhis selam):
Dhe ata thanė: ti sdo ti braktisėsh zotat tu, as qė do tė braktisėsh Uedin, as Suvanė, as Jeguthin, as Jaukun, as Nesrin. (Nuh, 23)
Ėshtė treguar nga njė grup prej Selefit (paraardhėsve tė devotshėm), nė shumė transmetime, se kėto pesė perėndi qenė adhurues tė drejtė. Kur ata vdiqėn, Shejtani (Satana) u pėrshpėriti njerėzve tė tyre qė tė tėrhiqen dhe tė ulen tek varret e tyre. Pastaj Shejtani u pėrshpėriti atyre qė erdhėn pas tyre se ata duhet ti marrin ata si idhuj, duke ua zbukuruar atyre idenė se ju do ti pėrkujtoni ata dhe me kėtė ti pasoni nė sjelljen e mirė. Pastaj Shejtani i sugjeroi gjeneratės sė tretė se ata duhet ti adhurojnė kėta idhuj krahas Allahut mė tė Lartit dhe ai u pėrshpėriti se kjo ishte ajo ēka stėrgjyshėrit e tyre bėnin!!!
Kėshtu qė Allahu iu dėrgoi atyre Nuhun (as), duke i urdhėruar ata qė ta adhurojnė vetėm Allahun. Mirėpo, asnjė nuk iu pėrgjigj thirrjes sė tij pėrveē disave. Allahu e tregoi tėrė kėtė incident ne kaptinėn Nuh.
Ibn Abasi tregon:Vėrtet, kėta janė pesė emra tė njerėzve tė drejtė prej popullit tė Nuhut. Kur ata vdiqėn, Shejtani iu pėrshpėriti popullit tė tyre qė tu bėjnė statuja atyre dhe ti vendosin kėto statuja nė vendtubimet e tyre si pėrkujtim pėr ta, kėshtu qė ata vepruan kėsisoj". Sidoqoftė, asnjė prej tyre nuk i adhuroi kėto statuja derisa ata vdiqėn dhe qėllimi i statujave qe harruar. Pastaj (gjenerata tjetėr) filloi ti adhurojė ata. ( Transmetuar nga el-Buhari (11/418) dhe Muslim (18/52))
E njėjta si kjo ka qenė treguar po ashtu nga Ebu Muteher, i cili tha: Jezid ibn el-Muhelleb i qe pėrmendur Ebu Xhafer el-Bakirit (v. 11H), kėshtu qė ai tha: "Ai qe mbytur nė vendin ku njė tjetėr pos Allahut qe adhuruar sė pari. Pastaj, ai e pėrmendi Uedin dhe tha:Uedi qe njė Musliman i dashur pėr popullin e tij. Kur ai vdiq, njerėzit filluan tė mblidheshin rreth varrit tė tij nė vendin e Babilit (Babilonisė), duke qarė dhe vajtuar. Kėshtu qė kur Iblisi (Satana) i pa ata duke qarė dhe vajtuar pėr tė, ai mori formėn e njeriut dhe u erdhi atyre, duke thėnė: Unė shoh se ju jeni duke qarė dhe vajtuar pėr tė. Pra, pse nuk e bėni njė figurė tė tij (d. m. th. statujė) dhe ta vendosni atė nė vendtubimet tuaja qė ta pėrkujtoni atė. Ata thanė: Po. Dhe ata e bėnė njė figurė tė tij dhe e vendosėn nė vendtubimin e tyre, e cila i pėrkujtonte ata pėr tė". Kur Iblisi i pa ata sesi e pėrkujtonin atė (sė tepėrmi), ai tha: Pse nuk e bėni secili prej jush nga njė figurė tė ngjashme qė ta mbani nė shtėpitė tuaja, ashtu qė ta kujtoni atė (vazhdimisht). Ata thanė Po. Dhe secila shtėpi e bėri nga njė figurė tė tij, tė cilėn ata e admironin dhe respektonin dhe e cila i pėrkujtonte vazhdimisht nė tė. Ebu Xhafer tha: Ata tė gjeneratave tė vona panė se ēfarė kishin bėrė (gjeneratat e mėhershme) dhe e morėn kėtė nė konsiderim. . . deri nė atė masė, saqė e morėn atė si njė ilah (perėndi) pėr adhurim krahas Allahut. Ai pastaj tha: Ky ishte idhulli i parė qė u adhurua pos Allahut, dhe ata e quajtėn kėtė idhull Ued. (Transmetuar nga el-Buhari (8/534))
Kėshtu urtėsia e Allahut tė Bekuarit, mė tė Lartit qe pėrmbushur kur ai dėrgoi Muhamedin (salallahu alejhi ue selam) si pejgamberin e fundit dhe e bėri Sheriatin e tij plotėsim tė tė gjitha Ligjeve tė Urdhėruara hyjnore. Me kėtė Ai ndaloi tė gjitha mėnyrat dhe shtigjet me tė cilat njerėzit mund tė bien nė Shirk i cili ėshtė mėkati mė i madh. Pėr kėtė arsye, tė ndėrtuarit e faltoreve mbi varre dhe qėllimi qė tė udhėtohet posaēėrisht te ato, duke i marrė ato si vende pėr kremta dhe tubime, dhe duke u betuar nė banorin e varrit, tė gjitha janė ndaluar. E gjithė kjo ēon nė teprim dhe udhėheq pėr nė adhurimin e tė tjerėve pos Allahut mė tė Lartit. Duke qenė ky rasti edhe mė shumė nė epokėn nė tė cilėn dituria ėshtė duke u pakėsuar, injoranca ėshtė nė rritje, ka pak kėshillues tė sinqertė (nė tė vėrtetėn) dhe shejtani ėshtė duke bashkėpunuar me njerėz dhe xhinė qė ta devijojė njerėzimin dhe ti largojė ata nga adhurimi i Allahut tė Bekuarit, mė tė Lartit.
- Teuhidi dhe Shirku
Pėr ta kuptuar mė mirė nocionin e teuhidit, nevojitet qė tė dihet edhe e kundėrta e saj, e ajo ėshtė shirku qė d. m. th. pėrshkrimi i All-llahut shokė. Kurani ėshtė pėrplot me ajete qė na urdhėron pėr teuhidin dhe na ndalon nga shirku.
Shirku ėshtė mėkati mė i madh qė njeriu mund ta bėjė. All-llahu subahnehu ve teala i falė tė gjitha mėkatet pėrpos shirkut. All-llahu subahnehu ve teala nė Kuranin famėlartė thotė:
Ėshtė e vėrtetė se All-llahu nuk falė (mėkatin) t'i bėhet Atij shok, e pos kėtij (mėkati), tė tjerat i falė atij qė dėshiron. Ai qė i pėrshkruan shok All-llahut, ai ka humbur dhe bėrė njė largim tė madh (prej tė vėrtetės). (en-Nisa, 116)
. . . ai qė i pėrshkruan Zotit shok, All-llahu ia ka ndaluar (ia ka bėrė haram) atij xhennetin dhe vendi i tij ėshtė zjarri. Pėr mizorėt nuk ka ndihmės. (el Maide, 72).
Kėtu nėnkuptohet se All-llahu nuk e falė shirkun nėse njeriu vdes me kėtė mėkat, mirėpo nėse pendohet para vdekjes , All-llahu subhanehu ve teala do tia pranoj pendimin edhe nga ky mėkat i madh.
Duke qenė tė sinqertė nė besimin ndaj All-llahut, dhe duke mos i pėrshkruar Atij shok, e kush i pėrshkruan shok All-llahut, ai ėshtė sikur tė bie nga qielli e ta rrėmbejė shpendi, ose si ai tė cilin e gjuan era e stuhishme nė ndonjė vend tė humbur. (el-Haxhxh, 31)
Nė kohėn e tė gjithė pejgamberėve, mėkati mė i madh ka qenė shirku. Pėr kėtė arsye shohim se ēdo i dėrguar, misionin e vet e filloi tek populli i vet qė tė besojnė nė Teuhid (njėshmėri) dhe qė ta braktisin shirkun. Nė suren el-Araf, pėrmenden mesazhet madhėshtore tė pesė pejgamberėve, Nuhit, Hudit, Salihut, Shuajbit dhe Musės alejhimu selam. Thirrjet e tė gjithė kėtyre kanė qenė nė njė fjalė:
"O popull im, adhurojeni All-llahun, ju nuk keni zot tjetėr pos Tij. . . (Hud, 84)
Shirku i fshinė tė gjitha punėt e mira. Thotė All-llahu subhanehu ve teala nė Kuranin Famėlartė:
Pasha All-llahun, ty tė ėshtė shpallur, e edhe atyre para teje: "Nėse i bėn shok (All-llahut), veprat tua janė tė asgjėsuara dhe ti do tė jeshė prej tė humburve. (ez-Zumer, 65)
Krijoni Kontakt