Realiteti i rreme virtual i mediave

[alkg2001]

Nga Ervin Hatibi

Iluzioni i informimit
Në bazë të anketave të besueshme, populli që grumbullohet më masivisht rreth ekranit të televizorit (kësaj vatre moderne me një zjarr pa tym), janë të varfrit. Sa më shumë të shtohet sëra dhe sa më lart të ngrihet ashensori social, aq më shumë në përpjesëtim të zhdrejtë shkon kjo me orët që kalohen përpara ekranit. Sigurisht. Të pasurit nuk kanë kohë të kalojnë përpara televizorit, për arsyen e thjeshtë se ata janë... brenda tij. Se janë ata që i bëjnë ngjarjet, jetën mondane e politikën, ata që personifikohen e përjetësohen në filmat dhe spektaklet që finacojnë sipas midesë e interesave të veta. Dhe në një ditë ende 24 orëshe, nuk mund të gjejnë kohë të shpenzojnë para ekranit, një kohë që do t’ia vidhnin bërjes së lekut apo bërjes së qejfit. Kurse të varfrit, ngaqë nuk bëjnë dot qejf “prej vërteti” e aventura, janë të detyruar që me një kosto të lirë të energjisë elektrike, të rrinë e të kundrojnë gojëhapur deri vonë, deri sa shuhet, zjarrin që s’ngroh, të ekraneve...

Përveç varfërisë, ka edhe nja dy arsye të tjera për të parë televizor, njëra më e dobët se tjetra. Njëra nga këto është që të informohesh dhe tjetra që të kulturohesh. Më interesanti ndër këta sebepe televizive është informimi. Informimi përmes ekranit, me figura, të jep përshtypjen shtypëse se e pe krejt të vërtetën açik; ajo po lëvizte e gjallonte gjysmë metri larg hundës tënde. Informimi përmes mediave, sipas përkufizimeve tashmë klasike, i bie të jetë pushteti i katërt, mjeti vendimitar me të cilin njerëzia kontrollon dhe gjykon funksionimin e tre pushteteve të tjerë-legjislativit, ekzekutivit, gjyqësorit- duke u bërë kështu teorikisht më i fuqishmi pushtet për demokracinë. Por tek ne dukshëm ky pushtet është pushtuar, pushtëruar, poshtëruar, dhe si rrjedhojë, edhe demokracia ku jetojmë është e tillë, në të njëjtën masë trefishe. Ashpër? Hiç fare! Vështroni sesi qytetarit realiteti i serviret nga media të ngritura me paratë e kapitalistëve të politikës, pasunarëve të rinj monopolistë e kontrabandistë që përdorën shtetin si gomone, nga një media që financohet në mënyrë selektive me para reklamash nga qeveria (përshëndes ish-kryeministrin Meksi i cili kërkoi të marrë fund kjo praktikë, nëpërmjet botimit të një gazete të qeverisë); media që furnizohet me opinione e opinionistë nga shërbimi sekret. Prandaj edhe informimi është i destinuar të degjenerojë në propagandë a publicitet. Shartimi i biznesit, politikës dhe medias rezulton thjesht me një lloj bashkëkohor diktature, ku robi i shkretë ka iluzionin politik se zgjedh dhe njeh kur në fakt e vërteta është bërë thjesht mediatike, e përgatitur enkas për të. Sigurisht, mashtrimi më i lehtë është me shkronjën, në shtypin e shkruar, por efektin më të fuqishëm dizinformimi e merr kur bëhet me figura dhe zë. Fokusimi i detajit në dëm të tërësisë, fragmentizimi, përsëritja e shfrenuar e imazhit të volitshëm dhe errësimi i atij problematik, ngritja nga hiçi dhe zmadhimi i ndonjë personazhi apo ngjarjeje në dëm të një pale më të merituar personazhesh a ngjarjesh... të gjitha këto bashkë në atë që quhet me pafajësi lajm, informim. Duke u pjekur midis territoresh të pakontrollueshme urbane dhe institucionesh gati hermetike, fruti i tw vërtetës reale është gati i pakapshëm për masat, dhe prandaj ne kemi paguar mediat të shkojnë dhe ta vjelin atje për ne, e ato pasi e shtrydhin dhe përpunojnë, na e japin ta pijmë nën ambalazhe shumëngjyrëshe, duke na u betuar se ajo çka po pijmë është 100% natyrale, pa konservues, pa prezervativë, pa ngjyrues kimikë...

Dëfrimi banal me politikën
Mirë apo keq, të më ndjejë demokracia, kam zgjedhur të bëhem ai shqiptari i mesëm cinik e i vetmuar, që e sheh haptas se politika e madhe jona, është thjeshtë një rimorkio që merr kthesa pa finesë lidhur pas një fuoristrade me targa të huaja, kurse ajo e vogla, politika me të brendshme, është bërë “kush ngre pallatin më të lartë, kush fut më shumë kushërinj doganierë a badigardë”... Një strukturë pazarllëqesh tribale-karikaturë e Besëlidhjes së Lezhës - ku bihet dakord për aleatët, klientët dhe armiqtë e radhës, si edhe ku sajohen togfjalëshat e rinj të propagandës për t’u bërë ballë shmangieve publike të momentit nga demokracia, premtimet e vjetra dhe burrëria.

Në vend të votës, (një institucion që ia kemi arritur ta bëjmë qesharak) tashmë një shqiptar si unë përdor telekomandën. Nga një stacion në tjetrin i jap mbështetjen time fytyrave gazndjellëse të garipave të politikës, të cilët na ofrohen në pozat e tyre më kinematografike, që citohen në frazat e tyre më anekdotike, në shkujdesjet e tyre më alkoolike. E gjitha kjo mundësuar me kamerat dhe mikrofonët e poseduar prej duarsh të njoma ish-kamarierësh, që tani kanë marrë peng redaksitë e ndritshme të televizioneve tona. Emisioni më i ndershëm politik, është sigurisht “Diskolajmet” e fundjavës, prej të talentuarit Shkurti në Tv-Klan, ku në ndryshim me banalitetin dhe shkujdesjen djaloshare në edicionet e lajmeve apo ato të analizave, fokusimet groteske të njerëzve të pushtetshëm, janë të justifikuara që në fillim me titullin dhe zhanrin e emisionit. Dhe gjithsesi, aty komentet e abstragimet, përmes kopsitjes me batuta prej filmave të realizmit socialist, japin definicionin dhe shijen e vërtetë të kastës sonë politike në aventurat e saj të përjavshme. Të përvajshme. Por kohët e fundit, siç është vënë re edhe nga të tjerë kolegë, në trendin më të fundit të liberalizimit mediatik të jetës politike, një kulturë e keqe protagonizmi, e nisur që me transmetimet maratonë të diskutimeve parlamentare, ka filluar të rishfaqet edhe më bruto në etjen perverse për të transmetuar në televizion debate të nxehta politike të niveleve të larta. KPD-ja, plenumi i Tiranës (Edi Rama versus demokratët në këshillin bashkiak), debati mbi SHIK. Në dallim nga uniformiteti provincial i mediokritetit nëpër transmetimet e diskutimeve parlamentare, ritmi dhe temperatura janë të garantuara në llojin e fundit të debateve. Në një Shqipëri pa yje, në një Shqipëri ku intelektualët, shkrimtarët, këngëtarët dhe aktorët pa filma e pa teatër thërriten nën armë nga politika sa herë ka nevojë ajo, detyrimisht që telenovelat narciziste të yjeve do të detyrohen t’i luajnë politikanët. Ata kanë dalë nga ekranet e dritareve-ikona të benzave të blinduar, ku tendosen me seriozitet kanonik, për t’i dhuruar popullit në TV me gjithë mimikën e tyre molieriane, gjestikulacionet, testikulacionet, kollarot firmato, zhargonet surrogato dhe hieroglifet kuptimplote me tymin e duhanit. Të ardhur në politikë përgjithësisht nga mjedise universitare apo (gjysmë-)akademike, politikanët tanë, ish-nxënës të shkëlqyer dhe ish-sekretarë rinie, duket që ende e vuajnë atë kompleksin e vjetër të të qenit “çun i mirë”. Dhe kështu, nuk humbin rastin për t’u dukur sa më maço, sa më të hidhët, sa më vulgarë para kamerave, pas të cilave dyshojnë se i gjithë populli shqiptar përbëhet nga skafistë dhe blegtorë vetmitarë, të gatshëm t’i pranojnë si të barabartë mes të barabartëve nëpër tavolinat e lira të burrërimit populist ballkano-mesdhetar. Duke e shqyer më katërsh parimin e mirëinformimit dhe të gjithëpjesëmarrjes, transmetime të tilla minimaliste, shkojnë përtej transparencës politike dhe zgjerimit të korridoreve midis elitës dhe popullit, pushtetit dhe qytetarëve zgjedhës. Më tepër ato i ngjajnë një versioni shqiptar të spektaklit të tele-realitetit “The Big Brother” (“Vëllai i madh”, i njohur tek ne përmes versionit italian “Il grande fratello”). Është pra ai spektakli ku çuna e goca të reja vetëngujohen në një shtëpi të supervrojtuar nga kamerat, të cilat i japin publikut mishngrënës të gjitha detajet e jetës së tyre ditore; të ushqyerit, llomotitjet, flirtet, zënkat, përgjumjet...gjithçka që mund t’i ndodhë robit. Hiq vetëm pjesën e mirëfilltë të marrëdhënieve seksuale, (megjithëse në ndonjë vend, janë përfshirë edhe ato). Tashmë nuk ka rëndësi çfarë thua - rëndësi ka si e thua. Nuk ka të mirë dhe të këqinj - ka vetëm simpatikë dhe josimpatikë. Dhe tamam si në “Big Brother”, duke supozuar se janë të pavrojtuar e midis shokësh, politikanët tanë po e lirojnë fare gojën nëpër ekrane, dhe të mos na përmendë kush eksperiencat e botës, fjala vjen, ato amerikane, ku debati politik televiziv ka krijuar shkollë. Këta tanët, i lejojnë vetes lloj-lloj llafi në publik, e kjo punë u kalon fare pa gjobë, në ndryshim nga vendet nga ku marrim shembuj. Është një lloj sindrome e quajtur Tourette (psikologët të më korrigjojnë) e cila përkufizon (mes të tjerash), gjendjen e njeriut i cili nuk mund të frenojë dot shtrëngimin e brendshëm për të thënë llafe të pista. Televizionet tona, në emër të të qenit si gjithë bota (cila botë mor aman!?), kanë bërë të zakonshëm përdorimin e fjalëve të ndyta orë e pa orë, vend e pa vend, duke u kthyer në laboratorë të traumatikës postdiktatoriale, ku njerëz të frustruar të moshave të mesme vjellin gjithë edukimin puritan të Enver Hoxhës. Ajo që në fillim nisi si shaka nga disa humoristë pa karakter, një herë me aludime erotike e fjalë dykuptimëshe, pastaj me eufemizma më të trasha, tashmë ka kaluar në bërtitje dhe afishim me gojën plot të fjalorit më të ulët nëpër spektakle e emisione në orët më të ndjekura. Ky marifet ekstremizoi shijet e shikuesve, dhe rrjedhimisht, u huazua edhe nga politika, në doza më diplomatike, gjithë duke shfrytëzuar për hesap të karizmës personale normalizimin që rrethon tashmë banalitetin dhe vulgaren nëpër media. Kemi parë spektakle dhe emisione në kanalet serioze evropiane, të paktën në ato të Italisë e Francës, dhe nuk ka qëlluar asnjëherë t’i dëgjojmë troç disa llafe që kumbojnë pa të keq në ekranet tona homologe. Njerëzit tanë po harrojnë se të bësh humor dhe të jesh inteligjent, nuk është e domosdoshme të qelbësh gojën.Për t’i bërë ballë kësaj sëmundjeje të medias dhe të kulturës politike, duket se nuk ka asnjë zgjidhje tjetër veç stërvitjes së ndonjë duzine personazhesh tredimensionalë, figura midis Avni Rustemit dhe doktor Arqilesë, që të ndërhyjnë në skenë me një spec djegës në dorë për t’ua përzhitur buzët sa herë shqiptojnë llafe të këqija adoleshentëve tanë publikë.

[Vinny_T]

Kjo analize eshte shume domethenese e shume e qarte mbi natyren e mediave ne Shqiperi. Pak gjera ngelen per tu shtuar pas leximit te saj. Po te veme re se ne doren e kujt ndodhen keto media do ta kemi shume me te lehte te kuptojme qe pjesa me e madhe e tyre duhen bojkotuar.

Tv Ballkan, shekulli, sporti shqiptar ... + media elektronike (internet) Kiço Kokedhima nje ish inxhinier ne Fier qe ska te beje fare me kete fushe dhe qe eshte nje biznesmen i fuqijshem ne fushen e ndertimeve si dhe blerjen e ndermarjeve shteterore ( per shuma qesharake).

Koha jone, Tv Koha ...Nikolle Lesi kryetar partie dhe deputet ( megjithate keto media vetequhen te pavarura!!!).

Zeri i popullit organ i partise socialiste!!! vetem ne Shqiperi nje parti mund te kete nje gazete "informuese" te perditeshme!!!

Rilindja demokratike po ashtu propaganda e PD-se

Gazeta Shqiptare me kapital italian dhe kryeredaktor dike qe ka qene roje ne Paris te magazina e shumenjohur prej shqiptareve (pasi eshte me e lira e Parisit dhe shkojne vetem emigrantet...)ne faqet e kesaj gazete publikohen vetem vrasje, perdhunime, martesa te deshtuara si dhe politika.

Klan, Tv Klan...e Marcel Skendos ......
Lista eshte e gjate dhe personazhet te ngjashem dhe temat qe trajtohen jane te njejtat vetem se ndryshojne interesat ne trajtimin e tyre.
Po te veme re ne mediat Shqiptare pothuajse asnjehere nuk flitet per ekonomine!!rralle here per kulturen, shume rralle per punen qe behet, pothuajse asnjehere nuk shohim nepermjet tyre reportazhe per njerezit qe punojne!!! Te gjitha paperjashtim ose do te na flasin per politiken, debatet politike, vrasjet, vjedhjet, korupsionin, afaret e drejtesise, se Shik-ut, trafiqet, skafistet......
E vetmja media qe mund ta quaj deri me sot informative eshte Albania Daily News ( pa dashur ti bej publicitet po vetem ne kete media informacioni nuk shoqerohet me analiza abzurde te ashtuquajturve gazetare).
Po te vesh re neper media dhe ne ato pak raste qe flitet per ekonomine te dhenat jane te stilit: plani i doganave u realizua 102% tatimet kane mbledhur me shume para se ne vitin e kaluar....asnjehere gazetari nuk jep shifra qe vete shikuesi apo lexuesi i medias mund te krahasoje dhe te nxjerri konkluzione!!
Pra vazhdohet te "informohet" publiku me te njetin stil si ne kohen e monizmit.
Ne Evrope thone qe mediat duhen lexuar apo shikuar nje jave pas ngjarjes se trajtuar prej tyre, pasi vetem atehere mund ti afrohen te vertetes. Ne Shqiperi fatkeqsisht nuk duhen lexuar kurre pasi perndryshe kthehen ne ofendim te intelektit te lexuesit apo shqikuesit.

[Shijaksi-London]

Zhvillimi i medias ne shqiperi, nuk eshte gje e keqe vecse nje dobishme, ne dobi te atyre qe jane te interesuar ta ndjekin ate.
Me pak fjale shqiptaret kane zgjedhje te madhe, se cfare duan te shikojne, ndigjojne, dhe lexojne.
Duke pasur parsysh faktin qe Shqiperija nuk ka pasur, media te pavarura derim ne 20.12.1995 dite kur SHIJAKTV i pari TV privat ne shqiperi filloi transmetimet, duhet pranuar qe media ka ndryshim.
Dhe nese ka financime te paligjshme te ketyre mediave ne shqiperi, eshte shteti ai i cili ka pergjegjesi te kontrolloje keto stacione se kush i drejton dhe se kush i financon ato.
Derim tani ka pasur vetem akuza, dhe asgje me shume.

[illiriani]

?

[ganoid]

une mendoj se jane nje serre medjash te cilat bejne nje pune te paster.ai klani qe komandohet nga magazinieri sic e thua ti ViniT per mua eshte nje nga televizionet me te mira dhe ka arritur ato standartet e kerkuara nga spektatori duke filluar te respektoje te drejtat e autorit po ashtu ne kete vije eshte dhe TVA qe per mua nuk duhet shprehur me ato tone qe shkruan ti Vini.ok. ato qe thua vertet vlejne por sduhet ti fusim te gjithe ne ate rreth pasi jane nje pjese mgjs shume e vogel po perpiqen vertet te bejne dicka.

[Vinny_T]

Me vjen keq mariglennora po fjalen magazinier nuk e kam perdorur ne ndonje vend!! 5per informa

[Vinny_T]

Me vjen keq mariglennora po fjalen magazinier nuk e kam perdorur ne ndonje vend!! Eshte e vertete qe Tv Klan ka filluar te bleje te drejtat e trasmetimit e ne kete menyre te respektoje te drejten e autorit e ky eshte nje shembull i mire megjithate fjalen e kishim me teper te informacioni qe japin mediat ne Shqiperi me duket dhe une per kete u shpreha me teper, pasi me futboll dhe me filma te blere smund te japesh informacion!
Vetem Tv Shijak-u arrin te beje politike dhe me transmetimin e nje ndeshje futbolli, duke vente si "komentator" Veli Raden i cili disa here gjate ndeshjeve te vjedhura nga kanale te huaja dhe pa asnje te drejte transmetimi ka share haptazi qeverine e koruptuar!!! Ose pak kohe me pare kur transmetohej perseri nje ndeshje e vjedhur e kampionatit francez Auxerre kundra Olimique de Marseille (ndeshja ishte me te vertete interesante) dhe Tv Shijak kishte nje jave qe bente publicitet per kete ndeshje, Veli Rada deklaronte qe po benin te pamunduren qe te nderprisnin transmetimin e ndeshjes ne fjale dhe te lidheshin me nje ndeshje miqesore ne Itali pasi kishte disa telefonata ne Tv Shijak per ndeshjen italiane!!!
Keto raste i solla ketu per te pare me qarte se me çfare tipi mediash kemi te bejme ne Shqiperi e jo per te kritikuar dike ne veçanti. Sigurisht qe ka njerez qe punojne me pasterti neper media dhe shpresoj qe keta njerez te shtohen sa me shume, po me qene realist kete gje e kam te veshtire ta besoj.