Nėse jemi nė dyshim pėr ditėn e parė tė Ramazanit
Pyetje: Si duhet tė veprojmė nėse jemi nė dyshim pėr ditėn e parė tė ramazanit, pasi disa e fillojnė agjėrimin me kalendarin e parashikuar e disa me shikimin e hėnės nė vendet arabe.
Pėrgjigje: Falėnderimi i takon Allahut. Paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi tė Dėrguarin e fundit tė Allahut, mbi familjen e tij, shokėt e tij dhe tė gjithė ata qė ndjekin rrugėn e tij deri nė Ditėn e Gjykimit.
Dijetarėt muslimanė nė lidhje me ditėn e parė tė Ramazanit kanė rėnė dakord unanimisht se muaji hyn dhe del atėherė kur tė shihet hėna. Duke u mbėshtetur qartė ne ajetin e Kuranit dhe hadithet qė e urdhėrojnė njė gjė tė tillė.
Pas kėsaj dijetarėt nė mesin e tyre kanė pasur mendime tė ndryshme pėr mėnyrėn se si vėrtetohet hyrja e muajit lunar (hėnor). A duhet qė ēdo vend tė ketė ru'jen (shikimi i hėnės me sy tė lirė) e vendit pėrkatės ku jetojnė apo nėse shihet hėna nė ēdo vend obligohet tė veprojnė me tė tė gjitha vendet islame?
Allahu e di mė sė miri, po mendimi mė i drejtė ėshtė se nėse shihet hėna nė ato vende ku shihet me sy tė lirė dhe ky lajm pėrhapet me ēdo lloj forme apo mėnyre tė komunikimit, obligohet kjo pėr ēdo vend ku mbėrrin lajmi, sepse sheriati e ka pėrcaktuar qarte el ileh (shkakun) qė ėshtė:
1. Shikimi nga njeriu qė plotėson kushtet.
2. Sjellja ose mbartja e lajmit.
Duke u mbėshtetur pėr kėtė nė thėnien e Allahut: "...fe men shehide minkumush shehre feljesumhu..." - "...atėherė, pra, kush dėshmon prej jush se ka hyrė muaji i Ramazanit, menjėherė tė fillojė agjėrimin...''
Zoti ka thėnė: "...prej jush..." dhe se ka kufizuar me vende as kufij. Kush thotė se Zoti ka pasur pėr qėllim ndarjet shtetėrore ose dallimin mes vendeve, duhet tė sjelle argument tė qartė, kudo qė ta gjejė.
Profeti (salallahu alejhi ue selem) e thotė qartė: "Agjėroni kur ta shihni dhe ēeleni kur ta shihni". Edhe kėtu nuk ka kufizime, ai qė bėn kufizime duhet tė sjellė argumentin kufizues, kudo qė ta gjeje atė.
Profeti (salallahu alejhi ue selem) e thotė qartė: "Agjėrimi ėshtė: agjėrimi ditėn kur agjėrojnė njerėzit dhe ēelja ėshtė ditėn kur e ēelin njerėzit". Ai qė thotė se qėllimi me njerėzit janė shqiptarėt, arabet, etj., duhet tė sjellė argument, kudo qė ta gjejė.
Thanė: Po fakti i ihtilaful metalii (shfaqja e hėnės ėshtė e ndryshme). Themi se ky ėshtė fakt i pamohueshėm dhe se ky ndryshim ėshtė ndryshim vonese e jo ndryshim lindjesh. Ajo po fillojė tė shfaqet nė fazėn e saj tė parė, ashtu mbetet deri sa ti bjerė topit rreth e pėrqark njė herė. Pra, po u pa nė Jordani, padyshim qė do tė kalojė edhe nga ne se ska ku tė shkojė tjetėr.
Ndėrsa tė argumentuarit me hadithin e sahabit qė kur iu tha se ne e pamė nė Sham, tha se ne e kemi parė njė ditė mė pas e mė tė do ta pėrfundojmė... se ky ėshtė suneti i tė Dėrguarit (sallallahu alejhi ue selem).
Themi se ky hadith ska fare vend kėtu me kuptimin, se ska nė tė argument se banorėt e Medinės nuk e dinin se kur kanė filluar apo kur e kanė parė banorėt e Shamit me shikim tė qartė hėnėn. Ata tė dy u takuan nė fund tė Ramazanit dhe gjithsecili tha do ti pėrmbahem dijes sė sigurt nga ana ime pėr shikimin e hėnės. Ska asgjė kur gjithsecili e ka agjėruar me shikim tė qartė, diskutimi ėshtė diku tjetėr, siē ėshtė e qartė pėr tė zotėt e mendjes. Ky ėshtė dhe qėndrimi i shejh Albanit (Allahu e mėshiroftė!).
Shejhul Islam, ibnu Tejmijeh, thotė: ''... Ai qė argumentohet nė pėrllogaritjet jo vetėm qė ėshtė i humbur nė sheriat, po dhe bidatēi nė fe, i gabuar nė tė menduar...". Diku tjetėr shprehet: "... pėr kėtė ka ixhma. Kundėrshtimet e para pėr kėtė kanė lindur nė qindvjeēarin e tretė.
Si bėhet nė ato vende ku ecet me pėrllogaritje ''ekzakte", si p.sh.: rasti ku njerėzit nė Mekė nė Arafat e diku larg tyre thoshin se kalendari e ka nesėr arafatin, apo si nė rastin kur pėr tė shtatin vit i bie Ramazani 29 ditėsh, apo ku diku tjetėr llogaria bėhet nė tavolinė me minus 10 nga viti i kaluar, si tė veprohet?
Mendoj se nėse organet kompetente do ti pėrmbaheshin medhhebit hanefi, siē pretendohet, duhet tė agjėronin atėherė kur tė vėrtetohej se njė vend islam, prej vendeve qė ecin me shikim, tė lajmėronin pėr fillimin e Ramazanit e tė gjithė udhėheqėsit muslimanė duhet ta bėjnė kėtė qė umeti tė bashkohet njė here unanimisht si tėrėsi.
Megjithatė, them se nėse organet kompetente do tė dilnin nga medhhebi i tyre nė shafi'ij e tė thoshin do ta shohim vetė, atėherė pėrsėri do tė thoshim pa bindje: u pa elhamdulilah, nuk u pa prapė elhamdulilah, e mbyllej ky kapitull.
Problemi ėshtė si tė veprohet kur dilet nga ixhmai edhe mė e keqja se as edhe njė medhhebi, si duhet vepruar?!
Pėrgjigjen pėr kėtė e dha i Dėrguari i Allahut (sallahu alejhi ue selem) kur u lajmėroi pėr njė kohė dhe tha pėr disa udhėheqės: "... e ata do ta vonojnė namazin nga koha e vet!" Ēfarė tė bėjmė,- ėshtė pyetur. Pėrqendrohu nė pėrgjigje: "Faleni vetėm nė kohė e pastaj faleni me ata."
Le tė kthehemi te pyetja: Si duhet tė veprojmė nėse jemi nė dyshim pėr ditėn e parė tė ramazanit, pasi disa e fillojnė agjėrimin me kalendarin e parashikuar e disa me shikimin e hėnės nė vendet arabe.
Kalendari kalendar mbetet, qoftė i vendit tonė, qoftė i vendeve arabe, po ne duhet tė ecim sipas udhėzimit tė lartpėrmendur. Allahu e di mė sė miri.
Ahmed Kalaja
Marre nga
Burimi i Jetes
Krijoni Kontakt