Myslimanët dhe shkenca moderne

[SHEMSHIR]

Myslimanët dhe shkenca moderne

Sot shumë vende në botë janë fuqizuar duke u mbështetur në potencialin eknomik, ushtarak dhe politkë dhe shumë popuj në botë luten për përparim dhe zhvillim të dijes dhe teknologjisë. Shumë nga ato besojnë në shprehjen " dije më shumë, fuqi më shumë". Në kët ëmënyrë disa janë të mendimtis e shoqëritë islamike deri diku duhet të ndjekin zhvillmet e teknologjisë në perëndim dhe duke ndjekur perëndimin të ndërtojnë makineri dhe pajisje moderne. Por disa dijetarë të tjerë këtë ideologji e konsiderojnë të gabuar dhe të rrezikshme, pasi perëndimi përvec zhvillimit ekonomik dhe teknologjik është duke u përballur me palgë të pashërueshme të tilla si problemet morale, mungesës së fesë dhe besimit, shkatërrimit të mjedisit, si dhe mjaft probleme të tjera të ndërlikuara. Teknologjia moderne në shkallë të gjërë është e lidhur me shijen e poseduesve të fuqisë duek lëkundur kështu pozicionin e njeriut. në këtë mënyrë shoqëria islame nëse do të ndjek pas asnjë dyshimi vijën e perëndimit, padyshim që bën një gabim të madh.

Dr. Said Husejn Naser, sutdiues mysliman dhe profesor i një nga universitetet amerikane jep një rrugzgjidhje tjetër. Myslimanët duhet t'i kushtojnë vëmendje rrjedhave të tjera dhe në të njëjtën kohë të shqyrtojnë dhe analizojnë aspektet e ndryshme të dijes moderne. Ai thotë: aktualisht kur bota islame ka gadishmërinë për të poseduar dijen dhe shkencën moderne, por nga aspekti ideologjik nuk duhet të konsiderojë si të drejtë çdo gjë që ndodh në perëndim dhe të marrë çdo gjë nga vija e perëndimit. Nga pikapmja ideologjike myslimanet duhet të përfitojnë talente dhe dije të reja në shkencat e reja, për këto tëlente duhet të jenë me këndvështrimin kritikues dhe në bazë të mendimit tradicional islamik. Ne duhet të shqyrtojmë civilizimin perëndimor dhe të njohim kombin islamik nga ndikimi negative i jetës së mekanizuar. Nga ana tjetër duhet të forcojmë dhe inkurojojmë më shumë insitututet tradicionale mësimore si dhe organet shkencore islamike.

Bota islame ka mundësi të shumti dhe myslimanët kanë burime të qarta për të zgjeruar dijet e ndryshme. Në këtë mënyrë përderisa myslimanet deri tani kanë mundur të ringjallin dijen dhe shkencën duke e bashkuar atë me moralin dhe virtytet, ato gjithashtu mund të bëhen konkurentë të fuqishëm të dijes moderne duke u mbështetur në krijimtari dhe inciatië. Dr Naser thotë: kjo gjë duhet bërë në botën islame duke filluar nga shkollat e Malajzi në lindje të botës islame dhe duke përfunduar në Marok në perëndim të botës islame. Në Botën islame duhen ndërtuar universitete me bazë islamike. Në këto universitete të gjithë dijet duhet të bazohen në mësimet dhe vijën islame. Aktualisht janë bërë përpjekje të shumta ideologjike dhe dijetarët myslimane kanë përkthyer shumë libra fetare dhe jurisprudentë dhe njohjes islame, në gjuhët perëndimore. Shkrimet islamike në krahasim me të kaluarën nuk janë të pakta. Por problemi kryesor është mungesa e qëndrave dhe vendeve ku në to mund të mësojnë nxënësit dhe studentet me mënyrën islamike. Këto qëndra duhet të jenë unviresitete të tilla si filozofi dhe jursiprudencë ku në të studentët dhe mysliumanët të kenë mundësi të përfitojnë dije në shkallë shumë të lartë. Aktualisht qëndrat islamike në perëndimit duhet të kthehen në vende të mëdha dhe në to të mesohen persona të shumtë.

Sigurisht që në kushtet aktuale, bota islame është duke u përballur me probleme të ndryshme dhe të vështira. Në vendet e botës islame burimet kombëtare janën nën kontrollin e qeverive dhe disa nga këto qeveri nuk kanë investuar në këtë fushë të zhvillimit të dijes. Por megjithatë në mesin e botës islame ka vende të cilat kanë mundur të bëjnë arritje të shumta. Ndër këto mund të mund të përmendim Iranin, Malejzinë, Pakistanin dhe Indonezia. Në vecanti në Iran shumë nga universitetet drejtohen dhe udhëhiqen nga dijetarët fetarë. Këto janë pikërisht ato persona të cilët kanë përfitur dijen fetare islamiek dhe dijen moderne të perëndimit dhe kanë ardhur për t'ia transmentuar atë brezit të ri. Psh. në qytetin e Komit ka shumë universitete të mirënjohura të cilat kanë këto specifika, ku në to arsimohen studiueus dhe kërkuese et velrshem.

Megjithëse ngjarjet dhe rrjedhat e hidhura të historisë kanë penguar në përparimin shkencor të myslimanëve, por nuk mund të thuhet se shoqeria islame është e fundosur në të gjitha aspektet. Arti islamik është një pjesë e civizlimit islam. Arti i thurjes deri më sot është një ndër artet më me vlerë. Disa tapetë iraniane janë punuar në shëkullin e 19 të cilat konsiderohen si kryeveprat e artit islamik. Arkitektura isalmike gjithashtu zë një pozicion të tillë. Ndër bukurtitë fantastike të artit islamik mund të përmendim rajonin Taxh në xhaminë e Esfahanit, xhaminë e Sultan Ahmedit në Stanboll, si dhe mjaft shkrime dhe vepra letrare. Aktualisht ka shumë ndërtesa të arkitekturës islame. edhe nga pikëpamja ideologjike myslimanët e shekullit të 19 kanë krijuar dhe filozofine islamike. Në shëkullin e 20 gjithashtu ekzistenca e dijetarëve të tillë si Al'lame Tabatabai në Iran, ka treguar çeljen dhe gjallërimin e filozofise islamike.

Dr. Nasr më tej shton: nëse duam të shqyrtojmë vlerat e një civilizmi bëjmë gabim nëse barazojmë uljen e atij civilizimi me vdekjen e tij. Civilizimi islamik në krahasim me civilizimet që ne njohim ka dashamirësi më të gjërë për të përfituar dijen dhe shkencën. Ky civilizim ka filluar me aktivitetet e gjera në përjudhat antike të tij. Psh Xhaber Ben Hajjan jetonte në shekullin e dytë hexhri. Përpara tij Kimia nuk kishte kuptimin e shkencës. Në shekullin e 9 dhe të 10 në botë ndër matematicienët dhe astronomët më të mëdhenj ka qënë dhe Abu Ali Sina. Por aktualisht ka vetëm katër shekuj ku perëndimi i është përkushtuar dijes dhe shkencës duke e vendosur atë në qëndër të vëmendjes. Në këtë mënyrë nëse myslimanët zgjerojnë librin e njohjes së dijeve islame, e cila fatmirësisht ka disa vite që ka filluar, do të bëjnë një hap shumë të rëndësishem në shqyrtimine vërtetë të dijeve islame.

Profesori i Universitetit më tej shton: lidhur me zhvillimin e dijes nëse themi se teknologjia moderne nuk ka ndikim dhe është e parrezikshme, jëmi shprehur pa menduar. Teknologjia aktuali në një mënyrë apo tjetrën vë në rrëzik botën fetarë të brëndëshme dhe të jashtme të njeriut.Teknologjia perëndimore i mëson njeriut që të ketë një vështim të vecantë mbi botën, ndërsa njeriun ta konsiderojë si një makinë. Lëvizja drejtë tëknologjisë së armëvë shkatërrimtarë dhe të frikshme nuk pranohet në asnjë mënyrë në mësimet islame. Për këtë arsye myslimanët duhet të jenë të kujdesshëm përkundrejtë dijeve të perëndimit dhe të njohin më së miri pasojat negative të tyre. Për këtë është e mjaftueshme që myslimanet të mësojnë dhe edukojnë filozofë dhe dijetarë të cilët të kenë si rrënjë mësimet kryesore islame. Ato do të jenë ata persona të cilët do të bëjnë zhvillimin dhe përparimin e dijes në kohën moderne.