E vjedhur gjate trazirave te vitit 1991, koka e hyut te mjekesise nxorri krye ne ankandin e "Christie-s" ne Londer; u ble nga nje italiane, eshte kapur nga autoritetet, por nuk kthehet ne Shqiperi. sipas Richard Hodges, Butrinti, i lashti Buthrotum ne Jug te Shqiperise, kishte nje sanktuar(tempull) te famshem e te degjuar qe i dedikohej Asklepit(Eskulapit), hyut te mjekesise ne periudhen helenistike dhe ate romake. Pjese te ketij sanktuari u germuan gjate viteve 1928-36, ne kohen kur u gjet edhe nje koke e vete perendise Asklep. Portreti i tij datohet ne shekullin I-re pas Krishtit, ne kohen kur Butrinti, nen patronazhin perandorak, mburrej me statujat e cilesise se shkelqyer. Finiturat, sidomos tek syte ne forme bajame te portretit si dhe qepallat e vetullat, mungojne. Fatkeqesisht portreti u vodh nga Muzeu Arkeologjik i Butrintit gjate trazirave te vitit 1991, se bashku me disa skulptura te tjera. Koka e Livias, bashkeshortes se perandorit August, u kap ne Shtetet e Bashkuara dhe ju kthye Butrintit, sikunder edhe pese skulptura te tjera te gjetura ne Greqi, ku perfshiheshin portreti i Agripes etj. Perpjekjet e bera nga Fondacioni Butrinti si dhe Qendra Nderkombetare per Arkeologjine Shqiptare per tes identifikuar objektet e humbura cuan edhe ne identifikimin e Asklepit te gjetur ne Itali. Megjithate, autoritetet italiane po zvarrisin kthimin e kokes ne Shqiperi si dhe nderhyrjen ligjore per shitjen e tij. Koka e Asklepit duket se ishte ekspozuar ne ankandin e "Christie's" ne Londer, ne vitin 1996, e ndaj kerkohen disa shpjegime. Portreti prej mermeri iu shit per nje vlere rreth 17. 000 euro nje italianeje nga Roma. Gjate nje kontrolli ne shtepine e qytetares, forcat e karabinierise italiane e sekuestruan koken dhe informuan Ministrine e Turizmit, Kultures, Rinise e Sporteve. Pasketaj filluan perpjekjet per riatdhesimin e skultpures. Ne te njejten kohe, Ministria e Turizmit, Kultures, Rinise dhe Sporteve, Qendra e Inventarizimit te Pasurive Kulturore, UNESCO dhe Interpoli e ngriten ceshjen ne nje konference nderkombetare mbi trafikun e paligjshem te objekteve kulturore. Por duket se kthimi i vepres ne atdhe ka mbetur i ngrire per arsye preokupuese. Te shtyre nga personi qe bleu skulpturen prej "Christie's", autoritetet italiane kerkojne te obligojne shtetin shqiptar ne menyre qe skulptura te kthehet ne Shqiperi, per kompensimin e italianes me 17.000 euro. E kjo perkon ne kohe me aksionet ligjore qe ndermerr qeveria italiane ndaj "J. Paul Getty Museum" dhe "Metropolitan Museum of Art" ne Nju Jork (per kthimin e objekteve italiane nga muzete e SHBA-se). Duket paksa e cuditshme sesi megjithe sokellimat ne kerkim te pronesise per disa vepra arti ne keto muze, Italia detyron Shqiperine, nje nga shtetet e varfra te Europes, te paguaje per te pasur perseri kete objekt talismanik te kthyer ne vendin ku i takon te jete.
Pėrgjigju Duke Cituar
Postuar mė parė nga Styx
.......
Krijoni Kontakt