Close
Duke shfaqur rezultatin -19 deri 0 prej 3
  1. #1
    i/e regjistruar
    Anėtarėsuar
    05-12-2006
    Postime
    172

    Nderto fort folene tende. Martesa

    Prolog

    Diskriminuese dhe mbarėbotėrore goditjet qė po i jepen dhe qė po pranon martesa dhe familja. Fshikullime qė mbysin shenjtėrinė e kėtij Misteri tė Madh.
    Dashuria e lirė erotike, ligjėrimi i kurvėrisė dhe aborteve, liria e adhurimit tė mishit, shthuria morale e papėrmbajtshme, anarshia e modės dhe nė pėrgjithėsi largimi nga “udha e porosive” tė Perėndisė tė gjitha kėto janė goditje tė pamėshirėshme e mizore ndaj martesės.
    Kėshtu nė mes tė kėsaj pėrzjerje paudhėrish tė fatkeqėsisė morale, libri qė mban nė duar, do tė dėshironte tė tė ndodhej kėshilltar dhe udhėheqės ty, qė njė ditė do tė bėhesh bashkėshort. Tė tė tregojė udhėn. Tė tė flasė si mik edhe vėlla pėr ēėshtjen e madhe tė jetės tėnde.Tė tė shfaqė disa tė fshehta dhe arsenalin e nevojshėm pėr udhėtimin e lumur duke tė bėrė pjesėtar tė fitores mė tė bukur.
    Dhe ai qė e ka shkruar do tė ndjejė njė gėzim mjaft tė madh me mendimin se disa tė rinj ndėrtuan fort folenė e tyre.
    M. E. M




    Pjesa e parė

    Misteri i shenjtė

    Mister! Mister i dyfishtė. Si shėrbesė kishtare qė trasmeton Hirin e Perėndisė, dhe si mėnyrė e pakuptushme dhe mistike e ripėrtėritjes tė jetės njerėzore. Fara bie nė tokė dhe mė pas vjen mbirja e saj. Fara dhe toka janė dy kushtet e jetės.
    Burri dhe gruaja janė dy kushtet pėr krijimin nė vazdimėsi tė jetės njerėzore.
    Dy sekset janė bėrė njėri pėr tjetrin nė mėnyrė tė tillė qė tė pėrbėjnė njė bashkim tė pandarė. Pėr kėtė dhe Krijuesi, vendosi gruan e parė nė krah tė burrit tė parė dhe kėshtu formoi familjen e parė.
    Jeta e parajsėshme e tė parėgatuarve, jetonin njėri pėr tjetrin. Dashuri reciproke dhe gėzim i paparė. As njė re, as njė shqetėsim nė jetėn e tyre. Kėndonin njė kėngė tė pafund lumturie supreme.
    Me bashkimin e dy sekseve Blatuesi na dhuroi njė fuqi gjenetale, qė tė mos krijojė njerėzit me tė njėjtėn mėnyrė, si tė parėgatuarit (Adami dhe Eva). Dėshironte qė njerėzit me potencialin gjenetik, tė transmetojnė jetėn. Mister transmetimi i jetės! Mister i pakuptushėm. “Dhe njerėzit mė tė urtė tė botės nuk kanė mundur tė depėrtojnė nė fshehtėsitė e thella tė kėtij misteri'” - thotė ( T. Toth), (Gjen 1;28 ).
    Perėndia dha edhe mėnyrėn e shumimit. Njeriu mori fuqi krijuese brenda tij - “farė jete”- nė mėnyrė qė me bashkimin e dy sekseve tė rrjedhė njė krijesė e gjallė, njė njeri.
    Shpirti ynė mbushet me njė emocion tė thellė, dhe admirim tė pafund tė urtėsisė Hyjnore. Sa tė ēuditėshme veprat e Perėndisė. Sa i pėrkryer plani i Tij hyjnor! “Sa madhėshtore janė veprat e tua o Zot! Tė gjitha i ke bėrė me urtėsi”.
    Martesa u themelua nga vetė Perėndia (Gjen 1;27). Vetėm njeriu u krijua “sipas ikonės sė Perėndisė”. Nė procesin e lindjes sė njeriut, vetė ai bėhet bashkėpunėtor dhe bashkėkrijues me Perėndinė.
    As gruaja pa burrin dhe as burri pa gruan. Njėri ėshtė plotėsim i tjetrit. Perėndia bėhet i pari kurorėvėnės, sepse siē shkruhet nė Dhiatėn e Vjetėr vetė Perėndia e drejton gruan drejt burrit.
    Ke menduar ndonjherė ēdo tė thotė t’i japėsh lastarė tė rinj shoqėrisė, atdheut dhe Perėndisė, ēdo tė thotė tė bėhesh krijues i njė qenieje njerėzore me shpirt tė pavdekshėm. Tė ndihmosh nė amėshimin e jetės njerėzore.
    Tė tilla familje tė shenjta lindėn Vasilin e Madh, Grigorin Teologun dhe Gojartin Joan edhe shumė figura tė tjera tė mėdha tė Kishės dhe tė njerėzimit.
    Martesa mbetet stacion i vetėm dhe i jashtėzakonshėm nė jetėn e njeriut. Vetėm disa shpirte tė zgjedhura qė kanė pėrkushtuar jetėn e tyre tek Zoti nuk do tė kalojnė nė kėtė stacion. Kėta janė dhėnė plotėsisht tek Krishti Dhėndėrri i Kishės. (Zb 14;4)
    Pėrjashtim bėjnė tė qashtėrit dhe tė kulluarit “tė virgjėrit” qė nuk njohėn grua. Dashuria e tė cilėve u dha plotėsisht tek Shpėtimtari. “Kisha e shenjtė dhe virgjėrinė e lavdėron edhe martesėn e nderon” - sipas etėrve. Nė kristianizėm as martesa dhe as virgjėria s’janė tė detyruara. Njeriu ėshtė i lirė tė ndjekė rrugėn nė tė cilėn do tė ecė. Dhuratėn e virgjėrisė, Perėndia e ofron nė pak njerėz (Mat 10;7). Vjen njė moment qė lidhjet e fėmijėve me prindėrit ndryshojnė, sepse krijohet njė lidhje e re, familje e re. Dashuria pėr prindėrit drejtohet nga personi me tė cilin do tė lidhė jetėn. Martesė do tė thotė njė shpirt, njė zemėr, njė trup, njė mendje. Qėllimi i martesės ėshtė dashuria bashkėshortore, ndihma e ndėrsjelltė, pėrsosja morale dhe lindja e fėmijėve. “Ky mister ėshtė i madh e them pas Krishtit dhe pas Kishės” - thotė apostull Pavli. Bashkimi i burrit me gruan ėshtė njė ikonė njerėzore, e bashkimit mistik tė Krishtit me Kishėn. Nė lashtėsi ky bashkim ishte njė bashkim tipik, njė lojė e zakonshme dhe e thjeshtė, kurse nė kristianizėm ėshtė mister i madh me pėrmbajtje morale tė paperceptueshme. Nė kristianizėm bashkimi trupor pa bekim ėshtė kurvėri e maskuar. “Vetėm pėrpara Perėndisė lidha merr formėn e saj tė plotė - zyrėtarizohet ēifti -”. Pasi bashkimi i dy personave nuk ėshtė diēka spontane dhe e rastėsishme, por ēėshtje qė Zoti rregullon dhe koordinon. Qė nė kohėt e para kristiane martesa bekohej nga episkopi nė Kishė. Shėn Ignati i Antiokisė, nxėnės i Shėn Joan Teologut shkruan se: “personat duhet tė bashkohen nė martesė me njohjen e episkopit, qė martesa tė jetė sipas Perėndisė dhe jo sipas dėshirave”.
    Tertuljani vėrteton se: “tek ne kristianėt lidhjet dhe bashkimet e fshehta qė nuk bėhen mė parė tė njohura nė Kishė, shihen si kurvėri dhe tradhėti bashkėshortore”.
    Vetėm martesat e lira civile pa bekimin e Kishės janė tė papranueshme nga Kisha jonė, tė cilat bėhen nė shumė vende. Procedurat civile qė ndiqen nė shumė shtete nuk janė tė mjaftuesheme pasi nuk ofrojnė Hirin e Perėndisė. Vetėm Misteri i Kishės transmeton Hirin e Perėndisė dhe ndihmon nė pėrplotėsimin e qėllimit tė martesės.
    Ndėrsa martesa mikse (orthodhoks dhe eterodhoks) lejohet nėn kushte tė caktuara, por nuk rekomandohet, ndėrsa martesa civile (pa kryerjen misterit) ndalohet plotėsisht, pasi nė analizė pėrfundimtare bėhet fjalė pėr mohim tė mistereve tė shenjta dhe tė besimit orthodhoks. Nė martesėn civile bashkėshortėt janė tė bashkuar ligjėrisht, por jo mistikėrisht dhe fetarisht dhe kjo lidhje quhet kurvėri. Prandaj dhe Kisha kėta njerėz nuk i konsideron pjesė tė gjalla tė saj.
    Martesa civile ėshtė njė fabrikim i pastėr njerėzor dhe ligjor, por pa themele shpirtėrore dhe kristiane. Ajo qė s’ėshtė e themeluar fort, shembet dhe copėtohet. Ėshtė si shtėpia e ndėrtuar nė rėrė.
    Nuk ėshtė e mjaftushme vetėm ndjenja erotike dhe dėshira seksuale, sepse plotėsimi i kėsaj dėshire jashtė martese ėshtė mėkat i frikshėm.
    Sa tė rinj vijnė tė ndotur nė ditėn e martesės! Ēfarė turpi! Flakėn thesarin e qashtėrisė sė tyre nė ujėrat e ndotura tė mėkatit dhe guxojnė tė kėrkojnė bekimin e Perėndisė. Vijnė dhe tė marrin qelqin e virgjėrisė me buzė tė ndyra.
    Mik i ri! Njė ditė do tė hysh nė Kishė pėr t’u kurorėzuar me tė bardhat e martesės. Kij kujdes tė jesh i bardhė si ato, sepse Krishti kurorėzon vetėm tė qashtėrit. Vetėm atyre u takojnė kurorėt.


    Ndėrto fort folenė tėnde

    Dikur kėrkova nga nxėnėset e mia tė klasės sė fundit lice, qė tė shkruajnė ne njė letėr “si e pėrfytyrojnė tė ardhmen”.
    Njėra prej tyre kishte shkruar mendimin e mėposhtėm “shpresoj qė me ndihmėn e Perėndisė tė krijoj njė familje tė denjė”. Pėr tė njėjtėn pyetje njė tjetėr u pėrgjigj. “Mama”. Sa ndjenjė e thellė fshihet pas kėsaj fjale! Sa nostalgji! Sa zell dhe dėshirė! Cila vajzė nuk dėshiron qė dikur tė bėhet nėnė dhe tė tundė nė duart e saj foshnjėn e vogėl. Por edhe cili i ri nuk pret orėn dhe ēastin qė tė bėhet atė.
    Por, pėr t’u bėrė i riu atė dhe e reja nėnė, duhet qė mė parė tė bėhen bashkėshortė dhe tė mbajnė mė parė kurorėt e martesės mbi kryet e tyre. Mendimi se dikur i riu do tė ketė njė bashkėshorte nė jetėn e tij, elektrizohet. Jeton me ėndėrrėn e njė jete tė lumtur dhe pėr kėtė bėn mirė. Krijuesi ka mbjellė kėtė zell tė bukur dhe tė kulturuar nė zemrat e tė rinjve. Tė mendojnė se njė ditė do tė martohen nuk bėjnė asgjė tė keqe. Nuk bėjnė asnjė mėkat. Pėrkundrazi pa prapregatitje shpirtėrore martesa do tė ishte e dėshtuar. Nėse ky problem nuk shqetėson seriozisht rininė, pėr ēėshtjen e madhe tė lumturisė sė tyre tė ardhme, atėherė do tė dėshtojnė dhe rrėnojat do tė jenė tė shumta. Parapregatitja e nevojshme pėr martesė ėshtė parapregatitja morale, shpirtėrore, por edhe ajo ekonomike. Nė martesė nuk nevojitet nxitim dhe papjekuri. Tė gjitha duhet tė maten qė mė pėrpara, tė peshohen dhe llogariten. Martesat e nxituara shpesh janė tė dėshtuara. Rinia shpesh nxiten vetėm nga ndjenjat, shohin vetėm lule qė mbijnė nė ēdo hap tė tyre. Pak tė rinj dhe tė reja shohin siē duhet pamjen e familjes dhe tė martesės sė plotė. Martesa nuk ėshtė lojė, por ēėshtja mė serioze nė jetėn e njeriut. Prandaj sa logjikė, besim, qėndrueshmėri dhe sa plane kėrkohen pėr kėtė hap? Sa mė shumė tė kushtojė diēka, aq edhe mė e vyer ėshtė. Sa mė mirė tė punojė inxhinieri dhe arkitekti, kaq edhe mė e qėndrueshme ndėrtohet shtėpia. Sa mė tepėr bujku tė kultivojė pemėt, kaq edhe frytdhėnėse do tė bėhen ato.
    Kėshtu edhe i riu, sa mė mirė tė parapregatitė veten e tij, kaq edhe mė e fituar do tė jetė martesa e ardhshme dhe familja e themeluar fort. Para sė gjithash lipset karakteri. Pėr tė rinjtė formimi i karakterit ka rėndėsi parėsore. Pėr aq kohė sa dikush ėshtė adoleshent dhe i ri, duhet tė daltojė njeriun e brendshėm. Ashtu si skulptori skalit mermerin me art edhe bukuri, kėshtu edhe i riu me durim edhe pėrpjekje duhet tė gdhendė veprėn mė tė pėrkryer artistike, shpirtin e tij.
    Veprat e mėdha bėhen me pėrpjekje tė mėdha dhe nuk gjendet asgjėkundi vepėr mė e madhe se virtyti. Ja ēfarė kėrkohet, rilindje shpirtėrore, ripėrtėritje e njeriut tė brendshėm (Ef. 4;24).
    Trimėria nuk fshihet nė bukurinė e fytyrės, por nė atė tė shpirtit. Trimėri edhe virtyt, janė fjalė sinonime.
    Tek rinia pėrshtatet plotėsisht ideja e trimėrisė. Tek rinia qė di tė luftojė tė keqen edhe mėkatin.
    Shėrbesa e martesės kryhet brenda pak ēastesh, ndėrsa formimi i karakterit ėshtė punė shumė vjeēare. Deri sa tė vijė momenti i shenjtė i bashkimit tė dy njerėzve, do tė nevojitet mė parė pėrpjekje kristiane, pėrpjekje pėr ndėrtimin e virtytit dhe formimin shpirtėror.
    Si pėr ēdo mister tė Kishės, gjithashtu edhe pėr martesėn nevojitet parapregatitje konkrete. Mos vallė kur kungohemi nuk parapregatitemi me rrėfimin? Edhe kur bėhet fjalė pėr rrėfimin mos vallė nuk studiojmė mė parė veten tonė? Pėrse tė nxitohemi dhe tė krijojmė familje tė papėrgatitur nga ana morale edhe pa plane logjike. Martesa asnjėherė nuk duhet tė shikohet si njė nga ēėshtjet e shumta tė rutinės. Martesa nuk ėshtė njė detaj i jetės, por e gjithė jeta jonė. Nėqoftėse punėt e nxituara gjithmonė janė gjysmake, ēfarė mund tė thotė dikush pėr nxitimin nė kėtė ēėshtje tė veēantė dhe thelbėsore. Duke thėnė “jo me nxitim” nuk nėnkuptohet qė martesa tė bėhet nė moshė tė madhe. Tė rinjtė ėshtė mirė tė vijnė shpejt nė martesė para se mendimi i kurvėrisė tė zotėrojė mendjet e tyre. Kėtė e theksojnė tė gjithė etėrit e mėdhenj edhe shkronjėsit e Kishės.
    Cila ėshtė mosha e martesės? Kisha e lė njeriun tė lirė nė kėtė pikė, pėrcakton vetėm njė kufi tė moshės. Si nė perandorinė Romake edhe nė atė Bizantine ishte pėrcaktuar njė kufi moshe pėr kėtė ēėshtje. Mė vonė ky kufi u lėviz nė 16 vjeē pėr vajzat edhe 18 pėr djemtė.
    Nuk ekziston dyshimi se sinkronizues i moshės ėshtė edhe pjekja seksuale. Domosdoshmėri ėshtė edhe pėrplotėsimi psikosomatik i tė riut. Limiti i moshės u vendos qė tė mos bėhen shkelje dhe mos respektime tė ligjeve biofizike qė vendosi Perėndia. Dhe pa dyshim, qė zhvillimi trupor ndodhet nė marrėdhėniet direkte me zhvillimin e frymės sė adoleshentit. Sipas teorive psikopedagogjike rruga e zhvillimit tek adoleshenti pėrcaktohet nga disa faktorė: “Si ai trupor, shoqėror dhe nga dinamika e vetė personit”.
    Periudha e adoleshencės ndahet nė periudha tė caktuara kohore. Kohė-zgjatja lėviz nga mosha 12-18 vjeē. Shumė studiues vendosin njė periudhė nga 12-25 vjeē.
    Sipas ligjit tė pėrgjithshėm vajzat piqen dy vjet mė parė se djemtė.
    Pranvera e jetės sė njeriut ėshtė mė e mira pėr martesė. Sepse martesė edhe moshė e madhe janė dy gjėra qė nuk shkojnė. Vetėm rinia mund tė flasė pėr martesė. Dallėndyshet i kėndojnė pranverės dhe asnjėherė dimrit.
    Dhe rinia di tė kėndojė sa ėshtė ende e re si zambak i bardhė. Nė njė letėr tė lashtė kristiane qė i dedikohet Klementit tė Romės shkruhet: “mbi tė gjitha tė rinjtė, tė drejtohen nė martesė para se dėshirat seksuale t’i fusin nė grackė”.
    I vėshtirė brezi i ri, “bij tė stuhisė”, i quajti njėherė njė poet. Prandaj nė ēėshtjen e virgjėrisė lipset shumė kujdes. Ruajtja e virgjėrisė deri nė martesė pėrbėn pasurinė mė tė shtrenjtė nė bankėn e thesareve tė martesės. Ėshtė fitore dhe rekord. Prandaj edhe kurorėt vendosen mbi kryet e tyre, si simbol i fitores. I mrekullueshėm dhe i vyer njė kurorėzim i tillė. Shpėrblim pėr fitoren e pėrsosur. Bekim edhe Hir.
    Nė tė vėrtetė tė rinjtė duhet tė kujdesen shumė pėr kėtė gjė. Njė shkėndijė e vogėl mund tė ndezė zjarre tė mėdha, ashtu edhe instikti mund tė tė shtyjė nė rrugė tė kėqija. Pikėsėpari dėshira shndėrrohet nė kurvėri. Edhe atėhere!?...Mjerė! Zjarri do t’i kthejė tė gjitha nė gėrmadha. Ē’thua i dashur mik? A nuk do tė jetė vonė atėherė?!
    Ndėrtoje pra fort dhe shpejt folenė tėnde.


    Mė cilėsore edhe nga prindėrit

    Kur nė maj tė vitit 1932 Presidenti i Republikės Austriake Miklas, ftoi politikanin Dolfus qė tė marrė pėrsipėr postin e kancelarit, ai i kėrkoi 14 orė afat qė tė vendoste. Afati iu dha dhe tė gjithė menduan se nė kėtė kohė Dolfusi do tė kėshillohej me miqtė e tij politikanė. Ndėrkohė ai qė do tė bėhej kancelar, nuk doli fare nga shtėpia e tij dhe nuk pranoi tė takonte njeri. I mbyllur nė zyrėn e tij, Dolfusi kaloi tė 14tė orėt nė lutje. Kėshillohej me “Kryetarin” qiellor. Nė orėn e 15tė lajmėroi nė telefon presidentin, se e pranonte detyrėn qė i ishte ofruar. Ēdo vepėr e madhe ka nevojė pėr lutje. Punėt qė bėhen pa lutje kanė si destinim dėshtimin. Ashtu si njė tablo nuk mund tė krijohet pa penel, kėshtu edhe ēdo vepėr njerėzore pa lutje.
    “Me anė tė lutjes janė bėrė mė shumė gjėra nga sa ka ėndėrruar kjo botė” - thotė Tensun. Lutja ėshtė e fshehta e lumturisė, fuqisė dhe gėzimit.
    Nėse lutja ėshtė kaq e nevojshme pėr detajet mė tė vogla tė jetės ē’mund tė themi pėr martesėn, pėr ēėshtjen mė tė rėndėsishme tė jetės sė njeriut.
    Njė fjalė e urtė ruse thotė: “Para se tė shkosh nė luftė lutju njė herė Perėndisė, dy herė para se tė udhėtosh nė det dhe tre herė para se tė martohesh”.
    Shpeshherė tė rinjtė, kur bėhet fjalė qė tė krijojnė familje, i mendojnė tė gjitha edhe tė gjitha u interesojnė, por aspak “faktori” Perėndi. Problemet e zgjedhjes dhe tė martesės i peshojnė vetėm me masa njerėzore. Gabim i tmerrshėm!
    Tė rinjtė qė pėrgatiten pėr martesė pa lutje, ngjasojnė me njė bujk qė e lėron tokėn e tij, e mbjell dhe kujdeset pėr tė, por harron qė ta vadisė. Pėrfundimi? Zero! Frytdhėnie pa ujė nuk ka. Tė rinjtė pra, duhet tė mėsojnė qė tė luftojnė tė gjunjėzuar. Tė mėsojnė qė t’i parashtrojnė problemet e tyre veēanėrisht tek Zoti. “Tregomė o Zot udhėn ku duhet tė ec”. Vetėm Ai di tė ēelė rrugė, tė ndriēojė, udhėheqė, drejtojė, frymėzojė dhe tė forcojė. E atij ėshtė ēdo dhuratė qė njerėzit kanė (Ps 126;1). Tė rinjtė ėndėrrojnė njė jetė tė lumtur, njė atmosferė familjare tė mbushur me gėzim dhe shijim shpirtėror. E ėndėrrojnė shtėpinė e tyre tė ndėrtuar mbi lumturi.
    Planet dhe ėndėrrat janė materialet e para pėr ndėrtimin e folesė tė dy tė rinjve. Prandaj asnjėherė nuk duhen nėnvleftėsuar, sepse ėndėrrat tregojnė njerėz tė gjallė dhe planet ndėrtues tė vendosur. Kjo ėshtė njė dėshirė e bekuar. Pritja juaj pėr krijimin e familjes ėshtė e shenjtė, mjaft qė ajo tė jetė me lutje. Shpeshherė romantizmat janė ndėrtesa letre. Miku im, ruaju nga ndjenjat e sėmura, t’i drejtosh dhe jo tė drejtohesh prej tyre. Lipset realizėm, besė kristiane edhe mirėbesim i plotė tek Perėndia.
    Dhe mos harro se: “vetėm pėrpara Zotit legjitimohet (pėrmbushet) burri dhe gruaja”. Bashkimi i dy personave qė besojnė te Perėndia dhe qė tek Ai varin gjithė jetėn e tyre, ėshtė njė ēėshtje nė tė cilėn Krijuesi merr pjesė me interesim tė madh. Tė rinjtė besimtarė e lidhin qenien e tyre me Perėndinė, me Atin e tyre dhe e duan Atė si sinkronizues dhe udhėheqės tė jetės sė tyre. Tė tilla ēifte tė bekuara ishin ato tė Moisiut me Sepforėn, tė Tovit dhe Anės, Boazit dhe Ruthit, Zaharisė me Elisavetėn etj. Shembull klasik i njė pritje me lutje dhe me parapregatitje, ėshtė ngjarja e Avraamit kur do tė martonte birin e tij Isakun. “Kur Avraami deshi tė martonte tė vetmin bir tė tij tė dashur, nė kohėn e pėrshtatshme dėrgoi skllavin e tij besnik Elizar nė Haran, nė atdheun e tij qė t’i gjejė bashkėshorte tė birit”. Shembullore dhe didaktike ėshtė sjellja e Elizarit. Puna e parė qė ai bėn ėshtė lutja. Lutet nxehtėsisht qė t’i arrijė me sukses qėllimit tė tij.
    Dhe pėrgjigjja mallėngjyese nuk vonoi.
    Rebeka ėshtė personi qė Perėndia ka ruajtur tė bėhet bashkėshorte e Isakut. Edhe kur vėllai i saj pranoi propozimin e Elizarit, lejoi tė ngazėllohet zemra e tij mė Perėndinė: “Ja Rebeka ėshtė gruaja e birit tė Zotėrisė tėnd, sikundėr foli Zoti” (Gjen 24;51). Pėrpara se tė bėhet zgjedhja e bashkėshortes sė Isakut, u drejtua lutja. Ja diēka qė i mėson tė gjithė tė rinjtė dhe tė rejat. Zgjedhja e personit pėr tu martuar, duhet bėrė me durim dhe lutje tė nxehtė. Kėrkesė e pėrditshme, me qendėr dhe fund Jisunė.
    Zgjidhja e tė gjitha problemeve njerėzore gjendet tek lutja. Me anė tė lutjes njeriu kėrkon, qė Perėndia tė bėhet kurorėzues, dhe t’i japė personin qė i pėrshtatet.
    Lutjet, qė bėhen me besė nuk mbeten asnjėherė pa pėrgjigje. Sikundėr Perėndia dėgjoi zėrin e Elizarit do tė dėgjojė dhe tėndin, kur pėr mė tepėr lutja jote gjendet brenda njė kuadri jete kristiane. Tė lutesh me tė tillė mėnyrė qė ta lesh plotėsisht nė duart e Perėndisė martesėn tėnde.
    Mund tė thuash: “Tek Ti o Zot drejtoj me besim ēėshtjen e martesės. Pranė Teje gjenden tė gjitha tė fshehtat e lumturisė. Vetėm Ti mund tė mė gjesh personin qė mė takon si bashkėshort i jetės sime. Prej Teje varet zgjedhja e suksesshme dhe prej teje pres zgjidhjen e problemit. Pres o Zot me besim pėrgjigjen tėnde”!
    Kur nė rrugėn tonė kemi arritur tė dorėzojmė gjithė veten tonė tek Jisui, atėhere nuk duhet tė ekzistojė asnjė shqetėsim.
    Por ky dorėzim i jetės tek Perėndia duhet tė jetė i plotė. Jo disa qirinj nė Kishė dhe disa lot ndoshta - siē bėjnė shumė herė tė rinj e tė reja - tė cilėt i drejton njė pėrkushtim i pėrkohshėm tek ikona e Krishtit ose e sė Tėrėshenjtės. “Perėndia, - shkruan Serafim Papakostas, - nuk ėshtė ndonjė “farmacist” qė do tė japė ēfarė i kėrkon, pa lidhje konkrete me jetėn tėnde personale dhe shoqėrore”.
    Lutja nuk ėshtė vetėm pėr disa ēaste tė jetės por ėshtė shoqėruese e gjithė jetės. Ėshtė shprehje e personalitetit njerėzor, pėrbėn krahėt e lumturisė. Ėshtė thellėsia e idealeve mė tė bukura. Ėshtė vetė lumturia. Themelimi i shtėpisė tėnde tė ardhme, le tė bėhet nė lutje e sipėr.
    Mė tepėr dhe mė mirė se prindėrit e tu, pėr ty, interesohet Ati Qiellor. Qėndron pranė teje i gatshėm tė tė ndihmojė. Nė mirėsinė e Tij mbėshteti ėndėrrat e tua, dhe gjithēka do tė shkojė mė sė miri.


    Periudha paramartesore.

    Ndėrto pra shpejt dhe fort folenė tėnde, sapo kushtet e tua tė tė lejojnė. Mos thuaj kurrė “Kam ende kohė! Kam vite pėrpara, nuk nxitohem”. Vitet kalojnė, por ēdo tė bėhet nesėr n.q.s. rrėshqet, nėse rrėzohesh, nėse ndotesh.
    Mjerė! Ekzistojnė disa rėnie qė vėshtirė ndihmojnė nė ngritje. Janė disa ndotje qė prosvalin martesėn, ose qė e vrasin nė mėnyrė tė pashėrushme.
    Kur tė ndihesh gati qė tė mbash familje mund tė vazhdosh tek martesa. Askush s’tė ndalon. Zoti do tė presė nė Kishė pėr tė tė bekuar me Hirin e Tij. Tani je nė pritje. Gjaku i nxehtė lėviz nėpėr damarėt e tu, organizmi yt ėshtė kryengritės, instikti gjenetik gjendet nė vlim e sipėr. Njė luftė e vėrtetė bėhet brenda teje. Mos u shqetėso, mos u shtang pėrpara betejės. Plani i Perėndisė ėshtė i pėrkryer! Ndodhesh nė njė luftė tė madhe, por lufta pėr ruajtjen e virgjėrisė ėshtė lufta mė e kulturuar dhe mė e nderuar. Arkimandrit; Jorgos Dhimopulos shėnon: “E para pėr tė cilėn duhet tė njoftohen tė rinjtė, ėshtė se ky instikt, tėrheqja e dy sekseve, ėshtė diēka e shenjtė nė thelbin e tij. Vetė Perėndia e ka mbjellė tek njeriu. Dhe ēfarėdo qė Perėndia ka mbjellė (vendosur) tek njeriu nuk mund tė jete veēse e shenjtė. Pėrse Krijuesi e vendosi tek njeriu? E vendosi me qėllimin krijues...” Sado i fuqishėm tė jetė pra instikti gjenetik, nuk ėshtė automatik si tek kafshėt. D.m.th. nuk ėshtė as i vetėpushtetshėm, as vetėveprues. Drejtohet nga fuqi larta mendore dhe shpirtėrore tė cilat e pėrkufizojnė brenda kuadrit qė mėson ligji i Perėndisė.
    Vetėpėrmbajtja e kėtij instikti jo vetėm qė nuk mund tė tronditė e turbullojė ekulibrin shpirtėror dhe shėndetin e njeriut, por pėrkundrazi e forcon dhe e bėn mė tė qėndrueshėm. Dashuro dhe ruaj virgjėrinė. “Ruaj veten tėnde tė qashtėr”, - thotė Apostull Pavli nė letrėn drejtuar Timotheut. Ky kushtrim iu drejtohet tė rinjve e tė rejave tė ē’do epoke. Tė rinjtė, pa qashtėri janė tė plagosur. Do ta kenė tė vėshtirė tė luftojnė nė luftėn e shenjtė. I riu qė vjen nė martesė pa virgjėri, i ngjason njė ushtari qė plagoset pėrpara betejės. Dėshtimi nė jetėn morale para martese ėshtė dėshtim edhe pas martese. Humbja e virgjėrisė ėshtė dhe humbje e fitores.
    Shpėrthyese janė vitet e adoleshencės! Goditjet sizmike tė ngacmimeve gjenetike janė tė forta. Seksualiteti mbetet e para dhe mė e madhja, mė e nxehta ēėshtje e jetės sė adoleshentit. Vėrtet problem, por pa dyshim i preferuar. Edhe kur seksualiteti vendoset si qendėr e jetės sonė, me skenat dhe kėngėt bashkėkohore, atėherė problemi bėhet ankth dhe peripecia dhimbje dhe hidhėrim.
    Andre Maurios thotė: “Dėshirat e mira sigurojnė lumturinė e martesės, ashtu si kushtet sanitare sigurojnė shėndetin. Nga shėndeti shpirtėror dhe trupor i adoleshentit, varet sigurisht dhe lumturia e tij”.
    Shumė tė dyshimta thirrjet pėr nevojė marrėdhėniesh seksuale para martese. Marrėdhėniet seksuale jashtė martese janė kurvėri. Propozimi pėr pėrvoja para martesore vjen nga i ligu. Tė rinjtė duhet tė largohen nga kėto me gjithė forcat e tyre. Zėri i Perėndisė ėshtė shumė i qartė “Mos kurvėro”. Largohuni nga kurvėria (1 Kor 6;18). Ligji i Perėndisė ėshtė i pėrjetshėm. Ėshtė i vjetėr, por gjithmonė i ri. As ndryshohet dhe as ripėrtėrihet.
    Kurvėria ėshtė mėkati mė i frikshėm i shpirtit dhe i trupit. Eshtė “infektim i mishit dhe i frymės”.
    Ligji i Perėndisė dėnon ēdo marrėdhėnie seksuale jashtė martese. Kurvėria ėshtė prosvalje e personalitetit njerėzor. Ėshtė mosvlerėsim i ikonės sė Perėndisė. Zoti na mėson tė kemi kujdes edhe nga kurioziteti i syve (Mat 5:28). Kureshtja nuk ėshtė shumė larg nga rėnia. Shėn Nikodhim Agjioriti thotė: “asnjė shqisė nuk na lufton sa tė parėt”.
    Eshtė e njohur rėnia morale e Davidit (2Mbr 21; 2-3). Nuk e kėrkoi atė pėr martesė, por pėr tė mėkatuar. Kėshtu e tatėpjeta vazhdon, duke vrarė burrin e saj Urian. Nė antikitet thuhej: “Nga ato qė shohim me sy bėhen tė tjerat fshehur”. O djall i keq! O armik i vazhdueshėm i virgjėrisė! O armik qė shtyn nė mėkat moshat e reja. O i lig qė nuk heq dorė nga ligėsitė e tua dhe trasmeton ndyrėsinė me makinacionet e tua. Miq tė rinj S.O.S! Kini kujdes, rrezik i madh, grackė e frikshme. Mbyllni veshėt tuaj ndaj sirenave tė ferrit. Ngrini kryelartė medalien e virgjėrisė suaj, luftoni heroikisht. Asnjėherė tė ndotur nė martesė. Kurrė mos qoftė njė pėrvojė e tillė dinake dhe imorale. Pėrvoja nė martesė krijohet me martesėn.
    “Ai qė aktivizon instiktin gjenetik jashtė martese ose ka marrėdhėnie seksuale me njė grua para se ta bėjė atė bashkėshorte tė tijėn, vjen nė kundėshtim me Krijetarin e jetės dhe bėhet vrasės i lumturisė sė tij”, - shkruan T. Toth. Me tė vėrtetė vrasės i lumturisė sė tij bėhet vetė njeriu. Duke vrarė virgjėrinė vret vetveten. Mėkati vendosėn para tij kostumin tėrheqės tė lumturisė tė cilėn i premton, d.m.th. aktivizimin direkt tė instiktit gjenetik. Ngacmimet shpeshherė do tė tė luftojnė, do tė shkaktojnė mendimin qė tė largohesh nga rruga e virgjėrisė. Kujdes mos shkasėsh, mos e lejo veten qė tė biesh viktimė e tė ligut. Ruaje tė ēmuar dhe tė pa pėrlyer trupin dhe shpirtin tėnd. Tronditjeve mos iu tremb, sado tė frikėshme qė tė duken edhe nėse janė mė tė shpeshta nė moshėn 16-25 vjeē. Mos harro qė kėto vite janė vite lufte, lufte tė shenjtė, pikėrisht tani gjykohet fati i jetės tėnde. Ovidi thotė: “Nulla reparadilis arte laesa est deperit illa semel”. D.m.th. “nėse plagoset njėherė virgjėria, nuk mund tė riparohet mė, sepse vdes pėrgjithmonė...” Shumė do tė hironizojnė pėr virgjėrinė tėnde, do tė tė quajnė tė vonuar, do tė ngacmojnė se nuk di tė fshehtat erotike. Nuk na interesojnė tė fshehta tė tilla imorale. Nder do tė jenė pėr ty ngacmime tė tilla, rrugė e nderuar ajo e jotja, sepse e ka zili armiku prandaj dhe e lufton. Njeh lartėsinė tėnde dhe pėrpiqen tė godasė pastėrtinė tėnde morale. “Mos ua hidhni margaritarėt derrave”, - tha Zoti. Margaritarėt e virgjėrisė mos ua hidhni qenve tė mėkatit. Qėndro gjithmonė me ballė tė pastėr dhe mendime tė qashtra. Lufta do tė jetė e ashpėr, por mos u shqetėso. Bashkė me ty lufton Krishti. Do tė fitosh dhe do tė triunfosh. Dhe atėherė, kur vitet tė kenė kaluar dhe tė kesh familjen tėnde, do tė jesh krenar, qė nė rini ke ruajtur virgjėrinė. Njė kėnaqėsi e nxehtė, do tė dalė nga thellėsitė e shpirtit tend. Tė pret martesa. Tė pret njė unazė e pėrbashkėt, qė do tė bashkojė me bekimin e Perėndisė, dhe tė kėrkon tė ndershėm dhe tė moralshėm. Ashtu si ti dėshiron njė vajzė tė virgjėr dhe tė pastėr, ashtu kujdesu edhe ti tė ruash veten tėnde.
    Aktivizimi i instiktit gjenetik jashtė martese ėshtė diēka e fėlliqur dhe mėkatare. Eshtė shkelje dhe dhunim i rregullit tė natyrės. Ėshtė keq-pėrdorimi i njė dhurate tė Perėndishme dhe shpėrdorim i njė potenciali tė shenjtė, qė Perėndia i dha njeriut.
    Ėshtė kaq i madh ekstremizmi nė ditėt tona saqė njerėz tė jetės anomale erotike flasin pėr... “tė drejta” Gojarti thotė: “Lakuriqėsia, erosi i paligjė edhe (Sodhomia) d.m.th. homoseksualizmi sėmundje e moshės rinore, e cila ėshtė edhe jashtė ligjit edhe jashtė natyrės. Edhe kjo ėshtė mė e tmerrshme ndėr mėkatet”.
    Natyrisht pendimi i shuan tė gjitha. Perėndia Atė pėrqafon pranė tij ēdo njeri qė pendohet edhe ndėrron rrugė. Sepse pėr kėtė erdhi nė botė, “qė tė kėrkojė dhe shpėtojė tė humburin”.
    Thuhen kėto fjalė tė dashur tė rinj qė tė kini kujdes para martesės. Tė shumta dhe joshėse janė sirenat, zėri, dhe figura nė shėrbim tė imoralitetit. Lakuriqėsia shtrihet kudo. Televizori, muzika, miq tė dyshimtė, revista dhe gazeta. Tė gjithė kėta vrasės dhe kusarė tė qashtėrisė shpirtėrore edhe tė virgjėrisė.
    Liria seksuale la dhe pasojat e saj, si “Sida” njolla e shekullit. Jo vetėm burra edhe gra por dhe fėmije tė cilėt trashėgojnė sėmundjen nga prindėrit e tyre. Babilonia! Ky simbol i imoralitetit. Sa “Babiloni” ekzistojnė edhe nė epoken e sotme, tė cilat shpien tė rinjtė drejt pėrprishjes, me njė mijė forma dhe gracka? Ka rrezik qė vapori tė mbytet pa u larguar nga porti dhe fruti tė kalbet para se tė piqet. Formimi shpirtėror kristocentrik ėshtė kushti bazė i njė martese tė dobishme.
    Jeta bashkėshortore nuk ėshtė vetėm seksualitet, jetė e dėshirave tė mishit. Njeriu nuk ėshtė vetėm qenie biologjike, por ėshtė i ftuar tė pėrmbushė qėllime tė larta spirituale dhe morale. Mbi tė gjitha ėshtė dashuri, besim, luftė dhe lutje. Qė nga mishi fillon idealizimi, ose lidhja shpirtėrore d.m.th. dashuria.
    “Krishterėt jetojnė nė mish, por jo sipas mishit”, -shkruan njė shkronjės i hershėm i Kishės sonė. Gjithashtu edhe vetėpėrmbajtja ėshtė njė pikė e domosdoshme nė martesė, pėr arsye tė ndryshme shendetsore, shpirtėrore dhe organizative (Kor 7: 5). Pra njė pėrgatitje e shumėanėshme.
    Sigurisht, qė beteja ėshtė e ashpėr, prandaj dhe tė rinjtė duhet tė luftojnė qė tė ruajnė virgjėrinė e tyre. Edhe kjo luftė e mrekullueshme na kėrkohet tė gjithėve. Kėtė luftė dhe kėto vėshtirėsi i njohin tė gjithė tė rinjtė dhe adoleshentėt. Tė thotė dhe tregojė dikush se ka ngasje, do tė thotė se ėshtė njeri. Mos u nxito tė hash aguridhe, se do tė hidhėrojnė gojėn. Tė gjithė sa nxitoen rrėzohen, kujdes tė mos rrėzohesh dhe ti.


    Dashuri edhe pėrzgjedhje

    Shumė tė drejta do tė mė thuash ato sa thamė pėr moralin dhe parapregatitjen shpirtėrore pėr martesė. Kultivim tė karakterit, virgjėri para martese, lutje e nxehtė dhe parashtrim i problemit tek Perėndia.
    E di! E shoh habinė tėnde. Do tė mė pyesėsh. Vajzėn dhe bashkėshorten gruan e ardhshme tė jetės sime ku do ta gjej? Si do ta njoh? Sigurisht qė me sy mbyllur nuk gjendet. Nevojitet tė kėrkoj tė analizoj dhe studioj ēėshtjen nė mėnyrė personale. Natyrisht, qė pėrkrah “faktorit” Perėndi qėndron edhe pėrpjekja njerėzore. Kėrkimi i personit, qė Perėndia ka caktuar gjendet brenda planit tė Perėndisė. Dikush do tė pyeste, si e ka ndėrthurur krijimin Krijetari me bashkimin martesor? Rėne Biot thotė: “Nuk duhet, qė etikologėt tė pėrfundojnė nė njė lloj ideje insistuese, e cila i bėn qė tė shohin kudo tė keqen. Por ėshtė e nevojshme, qė tė rinjtė dhe tė rejat tė ruhen nga rreziqet, qė mbytin virtytin e tyre. Nuk duhet qė tė ushqejmė djemtė me ndrojtje dhe frikė ndaj vajzave, dhe as vajzat me njė ndjenjė tė tillė ndaj djemve. Por ama nuk duhet tė lejojmė edhe qė ata tė rrezikojnė... Pėrvoja tregon, se kontakti i shpeshtė me seksin tjetėr zvogėlon afrimitetin qė mund tė ndjejė nė takimet e para. Por, si do qoftė mishi ėshtė i dobėt edhe fantazia pėrnjėherė tė kalon nė ėndėrr”. Shumė kanė dėshtuar. Kanė dėshtuar sepse deshėn, qė tė ndėrtonin shtėpinė me karton nė vend tė betonit.
    Fillimisht shoqėritė me vajza, shėtitjet dhe vėrtitjet e lira tė dy sekseve, natyra e pamposhtur, hovi dhe dashuria e rishme, partet mistike, shkėmbimet e shikimeve... dhe tė tjera si kėto, kurthe dinake, tė rrezikshme dhe tė kamufluara. Kėshtu pjesa mė e madhe e tė rinjve, pa udhėheqje dhe pa e vėnė re kafshojnė karemin e gėnjeshtrės.
    “Fillesa tė gabuara”, - i quhan francezi Joan Le Presbytre dhe shton: “Shumė tė rinj nuk pėrmbahen nė kėto dashuri Platonike. Por, po tė vėshtrosh rreth teje do tė shohėsh qė tė gjithė nxėnėsit mbi 17 vjeē kanė mikeshėn e tyre. Disa qė nuk kanė mikesha e shikojnė veten e tyre si tė dėshtuar”. Dhe ēėshtja vazhdon. Fillon loja me takimet e fshehta, bisedat e pafunda, dhuratat e vogla, ndonjė ledhatim vjedhurazi, dhe letrat e zjarrta me gjithė frymėzimin poetik! Kėta tė rinj besojnė se gjetėn tė zgjedhurėn e tyre, tok me tė cilėn do tė baresin gjithė jetėn e tyre”. Dhe vazhdon Joan Le Presbytre: “Kam parė tė rinj qė rrezatonin premtime nga mė admirueset, dhe papritur... Mjerė! Nė moshėn qė duhej tė punonin me tė gjitha fuqitė pėr tė kalitur, zemrat e tyre dhe karakterin, shpirti i tyre avullon thahet, dhe dorėzohet nga njė 15 vjeēare”.
    Shumė tė rinj mendojnė dashurinė dhe shumė pak martesėn. Shumė dashurohen, ndėrsa pak martohen. Zemrat e shumė prej tyre godasin me akrepin erotik, por tė paktė ata qė mbeten besnikė gjer nė fund. Ndjenja njerėzore, qė quajmė eros, ka lidhje tė ngushta me dashurinė dhe miqėsinė. Por ndėrkohė nuk ėshtė vetėm dashuria dhe miqėsia, ėshtė dhe aspirata, ēiltėrsia dhe tėrheqja seksuale.
    Gjatė periudhės sė adoleshencės ndjenja erotike ėshtė mė e shpeshtė. Pėrbėn interes vetėm nė dimensionin e saj dhe nė kohėn kur shfaqet nė persona tė ndryshėm. Zakonisht tek tė rinjtė ėshtė e papjekur dhe entuziaste. Ndjenjat zotėrojnė logjikėn, tė gjitha i shohin romantikisht dhe idhulltarisht. Fluturojnė nė botėn e ėndėrrave.
    Dashuria bėhet e arsyeshme nė fazen e fundit tė adoleshencės. Bėhet nė njė farė mėnyre serioze dhe e pjekur. Ndjehet e arrirė edhe pjekur pėr kėrkimin e seksit tjetėr qė do tė bėhet bashkėshort i jetės. Kur i riu ka njohur dėshirėn e Perėndisė dhe frymėzohet nga idealet e bukura kristiane nuk e lejon ndjenjėn, - qė shpesh ėshtė e verbėr - t’i marrė mėndjen. “Dashuria, - tha dikush - nuk njeh, as kanone, as rregulla. Ėshtė zjarr qė ronit shpirtin” Ėshtė rrebesh dhe dehje.
    “Dashuria e nxehtė, ėshtė aspiratė e patjetėrsueshme”. Ėshtė aspiratė qė bėhet pasion, dhe pėr mė tepėr pasion tiranik. I verbėr bėhet i dashuruari pėr personin qė dashuron. Katandiset njė person tragjik siē e pėrshkruan dhe letėrsia mbarėbotėrore. Shkruan histori dhe drama lotėsh. Ky kalim lė gjithmonė “lastarė” tė gjakosur. Dashuria erotike shndėrrohet nė njė urretje tė pafund. Ėshtė njė gabim i marrė, qė shpesh shtyp vetėveten. Siē tha dikush: “toka e premtuar ėshtė varreza mė e afėrt”.
    Njohja e dėshirės sė Perėndisė pėrbėn sigurinė mė tė madhe tė njeriut. Pa besim dhe ideale, adoleshentėt rrezikojnė tė dėshpėrohen dhe tė shtypen nga pasionet e “mollės prej guri”. Dashuria shpesh shuan mėngjesin e ardhshėm.
    Tė rinjtė ndryshe e ėndėrrojnė lumturinė e tyre tė ardhme dhe ndryshe e gjejnė nė jetėn familjare. Tragjikja ėshtė se sot tė gjitha flasin pėr dashurinė, kėngėt radiostacionet, librat etj, por asgjėkundi nuk e gjejnė vėrtet atė. Familjet mė tė shumta, qė shpėrbėhen filluan nga dashuria erotike, bėjnė tė ditur statistikat. Dashuria erotike nė tė vėrtetė nė rastet mė tė shumta, ėshtė diēka e pėrkohshme. “Ngjason me lule plot aromė, qė ēelin nė mėngjes plot me freski edhe bukuri dhe nė darkė e varin kokėn tė vyshkura. Kaq ishte jeta e tyre e shkurtėr”.
    Nuk ėshtė as pak i rrallė fenomeni, qė tė dielė tė martohen dhe tė hėnė, tė sapo martuarit gjenden pėrpara zyrash pėr tė bėrė ndarjen.
    Fatkeqėsisht nė epokėn e sotme numri i ndarjeve rritet dhe shumohet vazhdimisht. Kėshtu ėshtė: “Puthja e parė e dashurisė erotike, ėshtė puthje e ėngjėjve drejt yjeve, por mė pas, kur tė dy tė dashuruarit lidhen nė martesė, puthjet janė hipokrizi, gėnjeshtėr dhe tradhėti”, - thotė Viktor Hygo. Vajza qė mendonte se me martesėn do tė zgjidhte problemin e lumturisė, ulur mbi kolltuk shikon njė tė ardhme tė zymtė, gjithashtu dhe bashkėshorti nga ana tjetėr pendohet hidhur.
    Dy tė rinj, qė u njohėn nė njė rreth familjar apo shoqėror me vallėzime dhe nėn muzikėn ritmike, skicuan njė jetė pėrrallore me pallate tė arta. Por...! Martesa do tė jetė epilogu i ėndėrrave tė tyre, ndarja do tė shkruajė me gėrma tė zeza fjalėn e fundit. Pėrse vallė!? Thjesht sepse martesa e tyre nuk ishte themeluar mbi baza tė forta morale.
    E gjithė bukuria e jetės gjendet tek dashuria dhe gjithė bukuria e dashurisė gjendet tek martesa kristiane. Ndjenjė reciproke dashuria, jo si erosi “romantik” i cili kaq shpejt shėmbet. Dashuria bashkėshortore nė kristianizėm, ėshtė e pastėr dhe e kulluar, sepse ėshtė e mbėshtetur nė shkėmbi i besės, nė vetė Krishti. As mbreti nuk ndjen aq dashuri pėr profirin dhe sqimėn e tij, sa burri pėr gruan. Gojarti thotė: “Pėr gruan nuk ka gjė mė tė shtrenjtė se burri dhe pėr burrin gjė mė tė dėshiruar se gruaja”.
    Dashuria merr formėn e saj tė vėrtetė dhe tė pastėr vetėm nė martesė, ku gjen personalitetin dhe pėrplotėsimin e vėrtetė dhe konkret. Fryti i kėsaj dashurie ėshtė krijimi i njė jete tė re. Poetėt me dinamikėn e vargut duhet tė himnonin, mrekullueshmėrinė edhe hijeshinė e kėsaj dashurie, e cila lidh fort personat e njė familjeje dhe shenjtėron shtėpi dhe jo ndjenja kryengritėse tė ēastit, tė cilat pėrfundojnė nė gėrmadha.
    Ndoshta po afron momenti, qė edhe ti tė krijosh familje dhe kėrkon njė vajzė tė pėrshtatshme e cila do tė bėhet pėrgjithmonė bashkėshortja e jetės tėnde. Do tė rekomandoja “kujdes” nė pėrzgjedhjen tėnde, mos u nxito, mos u shty nga dashuritė e rreme dhe ndjenjat e momentit. Lutu. Perėndia ka ruajtur edhe pėr ty njė trėndafil tė logjikshėm dhe erėmirė. Ta gjesh pa u gėrvishtur nga gjėmbat e tė ligut dhe pa u plagosur. Serioz, i kujdeshėm, vigjilent dhe duke u lutur, as tė plagosėsh dhe as tė plagosesh. Tė fshehtėn e madhe tė dashurisė pėr njė bashkėshorte tė ardhėshme ruaje thellė nė shpirtin tėnd.
    Kij kujdes, aparenca e ndjenjave ėshtė shumė e rrezikshme dhe shpeshherė krijon rrėshqitje. Por mbi tė gjitha mos harrojmė qė pėr tė zgjedhur mund tė tė ndihmojnė shpirtėrisht prindrit kristianė, gjithashtu edhe ati shpirtėror me kėshillat e tij tė urta dhe tė shenjta.
    Diēka ku duhet pasur kujdes ėshtė zgjedhja e bashkėshortes me besim tė ndryshėm dhe disnivel moshe. Martesa mikse nuk ėshtė e ndaluar nga Kisha, por as e kėshillueshme. Kisha brenda ekonomisė sė saj, lejon martesėn mikse me kusht qė: “personi qė ėshtė orthodhoks tė mos pengohet nga tjetri, pėr tė qėndruar nė besimin e tij dhe, qė fėmijėt tė pagėzohen nė mėnyrė orthodhokse”.
    Ndėrsa pėrsa i pėrket moshės mirė do tė ishte qė burri tė mos jetė mė i madh se 10 vjet nga gruaja. Disniveli i madh i moshave krijon probleme tė cilat njė ditė mund tė vrasi lumturinė. Pėrsėri edhe gruaja tė mos jetė mė e madhe nga burri, sepse burri ėshtė kreu i gruas dhe kryetar i familjes. Por jo i plotfuqishėm.
    Tė gjitha mik i dashur kryeji me arsyetim dhe seriozitet jo me nxitim dhe papjekuri. Koha e lojrave iku. Tani pregatitesh pėr martesė, njė ēėshtje e shenjtė dhe e madhe. Bėj bindje me besim si ushtar i Krishtit. Mendo vetėm sa janė tė vėrteta dhe tė pastra.
    Virgjėria para martese pėrbėn kushtin parėsor tė lumturisė martesore. Ata tė rinj qė s’kanė kurvėruar para martese, janė mė tė suksesshmit edhe nė martesė. “Kjo realizon dashuri tė zjarrtė, Hir tė pastėr dhe miqėsi tė shtrenjtė, duke i ruajtur kėto, tė ecin tė rinjtė drejt martesės”, - thotė Gojarti. Dashuria e vėrtetė nė martesė kalon nėpėrmjet luftės shpirtėrore dhe maturisė. Dhe kjo ėshtė mėse e natyrshme “kur i riu mėson tė vetėpėrmbahet pėrpara martese, kaq mė tepėr do tė dojė gruan e tij”, -thotė njė nga etėrit e Kishės sonė. Tradhėtinė bashkėshortore e ndesh ndonjėri shumė rrallė nė njerėzit e pjekur moralisht. “Ligjėrimi” i tradhėtisė bashkėshortore rrit tė keqen nė njė masė mjaft tė madhe. Por pėr tė krishterėt vlen gjithmonė thėnia: “Duhet t’i bindemi Perėndisė mė tepėr se sa njerėzve” (Vep 5;29). Mbi ēdo ligj njerėzor ėshtė ligji i Perėndisė i pagabushėm dhe i pėrjetshėm. Siē thotė dhe Gojarti: “Ky ėshtė ligji i martesės, ai qė ka grua kurrė tė mos i hedhė sytė gjetkė”. Ruajtja e virgjėrisė nė rininė tėnde, do tė shpėrblehet me ngrohtėsinė e njė bashkėshorteje tė virgjėr.
    Atėhere tė dy sė bashku do tė kėndoni kėngėn e gėzimit.
    “Shkojmė aty nė lartėsi
    dhe ne dy dallėndyshe
    nė folenė tonė, Zoti
    mbret do tė jetė pėrjetėsisht.”


    Mos pajtueshmėria me prikėn.

    Nė investim tregėtie e kanė katandisur shumė njerėz Misterin e madh dhe tė shenjtė tė martesės.
    “E pamundur. Nuk mund ta mar pėr grua nėse nuk ka prikė. Sot fuqia e njeriut ėshtė bėrė portofoli”. Kėrkesa e nevojshme e prikės! Ja mos pajtueshmėria e hidhur nė harmoninė e gjithėbukur tė martesės. Ja dėshtimi i shumė martesave nė kohėt e sotme. Kėrkimi i njė prike tė majme, s’do tė thotė veēse njė tregėti e ulėt. “Do ta marr pėr grua por dua qė tė mė paguajė shtrenjtė”. Prika nė tė vėrtetė bėhet shkėmb skandali. Ėshtė premisa kryesore e ēėshtjes sė martesės, duke u bėrė varr i shumė vajzave tė varfra dhe tė ndershme.
    Pėrse kjo padrejtėsi, pėrsė burrat tė kėrkojnė pasuri, kush ua dha kėtė tė drejtė. Mos vallė suksesi dhe lumturia e martesė varen nga prika e madhe apo e vogėl. Cili tha se paraja lind lumturinė!? Le tė pyesin dhe burrat veten e tyre; “Dhe vajzat e varfra ato tė virtytshmet, tė cilave u qėlloi qė tė lindin tė varfra! Ato ēdo tė bėhen, duhet t’i braktisim. T’i lėmė nė mėshirė tė fatit, t’i rrėmbejė rryma e tė ligut dhe t’i shtyjmė nė mėkat”.
    A nuk ėshtė mėkat kjo pėrbuzje? Mos vallė duhet tė martohen vetėm ato qė kanė shtėpi dhe pasuri. Prika ėshtė njė zakon i vjetėr por jo kristian. Zakon me prejardhje idhulltare dhe me pėrmbajtje materialiste. Nė kristianizėm vendin e interesit e merr dashuria dhe sakrifica. Nė predikimin nė mal Zoti thotė: “Mos mblidhni thesare nė tokė…” (Mat 6; 19, 20, 33). Nėse fjalėt e Zotit janė nė fuqi pėr ēdo gjė, sa mė shumė vlejnė edhe pėr martesėn. Por po le hedhim njė sy prapa nė lashtėsi edhe le tė shohim ē’ndodhte atėherė.
    Nė Dhiaten e Vjetėr nuk jepnin gratė prikė por burrat. P.sh. Avraami kur dėrgoi shėrbėtorin e tij Elizar, qė tė gjente grua pėr birin e tij Isakun, i dha dhurata. “Dhe mori 10 gamile prej zotit tė tij dhe prej gjithė tė mirave tė tė zot me vete... Dhe zbukurime vezulluese prej ari dhe argjėndi i dhe ia dha Rebekės” (Gjen 14; 53 ).
    Ėshtė i mjaftueshėm ky shembull qė tė kuptojmė, se jo gruaja por burri jepte prikė. “Mendimi qė mbizotėronte atėherė - shkruan Serafim Papakostas, - ishte se: meqenėse familja e vajzės jep njė prej pjesėtarėve tė saj, duhet tė dėmshpėrblehej me anė tė prikės”.
    Shumė mirė! “Nėse e gjykojmė me syrin logjik ėshtė shumė e drejtė, qė burri duhet tė japė prikė. Pasi prindėrit e vajzės jovetėm qė ndjejnė dhimbje, por edhe mungesėn e bijės sė tyre, ndėrsa vajza me hyrjen e saj nė shtėpi, jo vetėm qė do t’i ofrojė shtėpisė, por me dhuntinė e mėmėsisė do tė lindė fėmijė dhe do ofrojė sakrificėn mė tė bukur brenda dashurisė dhe martesės”.
    Nėse pyesim veten tonė, cili nga tė dy ofron shėrbimin mė tė madh do tė vėshtirėsoheshim pėr tu pėrgjigjur.
    Ndėrkaq tė dy sė bashku ofrojnė lėndėn pėr ndėrtimin e lumturisė. Burri “me djersėn e ballit” do tė nxjerrė ushqimin e familjes, por edhe gruaja “me mundim” do tė lindė fėmijė dhe me djersėn e saj do tė mbajė shtėpinė.
    Pėrse pra kjo njėanėshmėri tek prika; pėrse tė ofrojė vetėm gruaja; pėrse tė blihet “pėr tridhjet aspra”; a nuk duket kjo si njė ... tradhėti.
    Le tė kthehemi prapa nė antikitet, paralelisht me Hebrenjtė e Dhiatės sė Vjetėr, ku tregohet se burrat jepnin para tek ati i vajzės. Gjithashtu dhe nė Greqinė e lashtė, vetėm shembulli i Agamemnonit pėrbėn pėrjashtim, i cili i ofron dhurata vajzės sė tij.
    Mė vonė gjėrat ndėrrojnė kah, dhe Sofokliu pėrshkruan shqetėsimin e grave tė asaj kohe, tė cilat protestojnė kundėr burrave, qė kėrkonin prikė nga gratė.
    Duket se i njėjti zakon vazhdon deri nė kohėn e Gojartit, i cili u thotė tė rinjve : “Kur tė vendosėsh pėr martesė, mos mendo tė marrėsh pasuri dhe para, por shpresėtari dhe vajzė tė dlirė. Virtyti ėshtė mė i vlefshėm dhe mė i lartė se mijėra thesare”.
    Po ai, i njėjti duke folur pėr burrin qė pasurohet nga gruaja e tij, thotė: “Nuk tė vjen turp tė thuash gjėra tė tilla; nuk ka gjė mė tė turpshme nga njė pasuri e tillė. Ėshtė shumė ē’nderuese tė thonė, se filani u pasurua nga gruaja e tij...”.
    Ku ėshtė paraja dhe argjendashja, aty edhe dėshtimi. Askush nuk fitoi ndonjėherė lumturinė me anė tė parasė dhe pėr mė tepėr nė martesė.
    Sa pėr paranė, “kurdoherė shkak tė kėqijash…”
    Cili njeri shpirtėror e logjik do tė mbėshtetė lumturinė e martesės nė njė tė tillė “marrėzi”. Cili do tė donte tė ndėrtonte folenė e gėzimit tė tij, mbi njė zjarr si ky. “Asgjė s’ėshtė mė e keqe se paraja nė botė” - thotė Shėn Grigor Theologu.
    Duke marrė grua me shumė para dhe pasuri, merr sė bashku edhe helm. Fillimisht duket e qeshur, por nuk do tė vonosh tė shijosh edhe hidhėrimin. “Floriri dhe paraja ngurtėsojnė zemrėn”, - thotė urtėsia e popullit.
    Paraja gjithmonė udhėheq, por edhe shtrembėron dhe ndryshon personalitetin njerėzor, e zhvesh nga humanizmi dhe e tjetėrson atė. Pėrse e do prikėn dhe pasurinė djalosh i dashur, n.q.s. nuk ekziston virtyti dhe besimi. Cila ėshtė dobia e pasurisė, pa shprestari; mos do tė martohesh me pasurinė; apo nuk e di, se kėrkimi i prikės pėrbėn mungesė dashurie.
    Tė pyesim burrat tė cilėt vrapojnė pas prikės:
    Do tė dėshironin, qė tė ishin etėr tė varfėr dhe tė pėrballonin dilemėn e madhe tė vajzės sė tyre? Pėrse vallė harrojnė “kanonin e artė” tė Krishtit: “Ato qė doni tu bėjnė tė tjerėt juve, ato u bėni edhe ju atyre”.
    Miku im, mos u skllavėro nga mentaliteti materialist. Pėrzgjedhjen e bashkėshortes tėnde tė ardhshme mos e var kurrė nė prika dhe faktorėt e tjerė materialė. Mė e preferuar do tė ishte njė grua e varfėr, me virtyt dhe karakter, se njė e pasur plot kapriēo dhe tė meta.
    A nuk ėshtė virtyti, prika mė e mirė?
    Pėr mė tepėr mėso edhe diēka tjetėr. Gratė me pasuri dhe para shpeshherė janė kryelarta, lavdidashėse dhe kozmike, kėrkojnė tu imponohen dhe t’i nėnėshtrojnė burrat e tyre.
    Edhe gratė gjithashtu duhet tė kenė kujdes nga prikėdashėsit sepse shpeshherė janė edhe prikė-ngrėnės.
    Shėnoj gjithashtu njė pikėpyetje tė disa tė rinjve kristianė qė do tė mė thonė: Pra ndalohet plotėsisht ndonjė pasuri, qoftė e madhe apo e vogėl, tė cilėn mund ta ketė vajza, qė do tė kėrkoj pėr martesė.
    Ēdo gjė! Si nė sektorin shpirtėror edhe nė atė material ėshtė e njėjtė. Bashkėpunim dy palėsh, kujdes i pėrbashkėt, dėshira tė pėrbashkėta, tė pėrbashkėta dhe tė mirat materiale qė do kini tė dy. Edhe nė sektorin material ėshtė e vlefshme thėnia e Pavlit: “mbani barėt e njėri-tjetrit”. Sė bashku do tė mbani edhe barėn ekonomike tė shtėpisė. Gjithashtu edhe prindėrit nuk duhet tė bėjnė shfrytėzim tė martesės. Kur ka pasuri dhe vajza duhet tė marrė pjesėn e saj, atė qė i takon.
    Kėshtu pra! Miku im i dashur, dėgjomė. Nuk ėshtė e lehtė tė krijosh vatrėn familjare, vetėm me llogaritje njerėzore. Shumė nga ata qė deshėn tė ndėrtonin lumturinė mbi paranė dhe pasurinė u zhgėnjyen.
    E pa pranueshme dhe e vjetėruar kėrkesa e prikės. Pra, ja prika mė e mirė! Thesari mė i ēmuar! Virtyti!


    Fejesa

    Nė njė fejesė dėgjojmė urime nga mė tė ndryshmet dhe mė tė bukurat, tė cilat i drejtojnė njerėzit e afėrm, por edhe ata qė janė larg me telefona e telegrame.
    Fejesa nė fakt ėshtė njė ngjarje e madhe dhe e lumtur. Ėshtė si njė shtėpi ku para se tė hyjmė nė sallonin e martesės duhet tė kalojmė nėpėr hollin e fejesės. Me unaza tė arta stolisen duart e njoma tė dy tė rinjve. Tė arta janė shpresat edhe ėndėrrat e njė gėzimi tė pa fund.
    Asnjė mbretėreshė, - tha njė poet - nuk ėshtė aq krenare pėr skimėn e saj, dhe asnjė rekordmen nuk tregon me kaq mburrje fitoret (medaliet) e tij, sa njė vajzė unazėn e fejesės. Shumė tė bukura dhe didaktike simbolizimet e unazės nė fjalėt e shenjta tė shėrbesės sė martesės.
    “Me unazė iu dha pushteti Josifit nė Egjipt...” “Me unazė u lavdėrua Danieli nė Babilonė...” “Me unazė u shfaq e vėrteta e Tamarės...” “Me anė tė unazės Ati ynė qiellor u tregua i mėshirėshėm ndaj birit tė shthurur...”
    Shumė tė rėndesishme simbolikat e unazės. Njėherė simbolizon pushtetin, njė herė lavdinė, njė herė besnikėrinė edhe njė herė madhėshtinė e njeridashjes sė Perėndisė.
    Burri ėshtė lavdia e gruas edhe gruaja lavdia e burrit. Drejton burri si i parė mes tė barabartėsh. Drejton me pėrunjėsi dhe dashuri, jo si i plotfuqishėm dhe si tiran.
    “Unazat mund tė bėhen kurorė tė shndritshme nėpėrmjet dashurisė dhe lirisė, por mund tė shndėrrohen nė pranga dhe zinxhirė pėr shkelje tė rėnda” - thotė Sokrat Nikas.
    Sa tė bukura dhe hirplota duart e stolisura me unazat e dashurisė dhe besnikėrisė. Nuk janė hipokrite dhe tradhėtuese. Unaza ėshtė simbol dhe vulė e pastėrtisė dhe e pėrkushtimit tė pėrhershėm.
    Nevojitet kujdes ndaj ēdo ofendimi qė mund t’i bėhen shenjtėrisė sė unazave. Fejesa nė duart tuaja nuk ėshtė njė stoli e thjeshtė dhe e zakonshme, por ėshtė premtimi mė i shenjtė, qė keni dhėnė. Ėshtė premtimi i njė dashurie, e cila do t’iu shoqėrojė nė gjithė jetėn. Premtim lidhjeje, besimi dhe respekti reciprok. Premtim pėr njė pėrpjekje tė pėrbashkėt nė pėrmbushjen e qėllimit tė martesės. Njė plan i ri ėshtė hapur nė jetėn tuaj. Stad kalimtar dhe stėrvitor. Periudhė pėr njė njohje me tė gjerė dhe mirėkuptim sa mė tė madh. Sigurisht nuk ėshtė e lehtė qė tė krijosh njė njohje tė mirfilltė reciproke.
    Janė shumė karakteristike fjalėt, qė pėrdoren nė shėrbesėn e martesės. Ēdo simbol, lėvizje dhe fjalė gėrshetojnė, Misterin e madh tė jetės dhe tė Kishės. Nė kėmbimin e unazave prifti thotė: “Fejohet shėrbėtori i Perėndisė me shėrbėtoren e Perėndisė (aksh) nė emėr tė Atit, Birit dhe tė Shpirtit tė Shenjtė. Amin”. Dhe prifti bėn kryq me unaza mbi kryet e tyre.
    Tė gjitha nė Kishė dhe nė jetėn tonė bėhen nė emėr tė Shėn Trinisė. Pėrsėritja e emrave bėhet si tregues i dashurisė sė Perėndisė, i Cili si Bari i mirė thėrret me emėr dhentė e Tij duke u dhėnė bekimin brenda pėrqafimit tė Kishės sė Tij.
    Shenja e kryqit me anė tė unazave, simbolizon dashuri tė kryqėzuar sepse dashuria e vėrtetė gjithmonė ėshtė e tillė. Presupozon luftė, pėrpjekje, mund dhe sakrifica. Gėzimi gjithmonė ėshė i pėrzierė me hidhėrime tė shumta. Ngjallja kalon nga kryqi d.m.th. ėshtė jetė “Kryqėzimi dhe Ngjalljeje”.
    Nuk ėshtė e rastit qė nė misterin e martesės psalim “Dėshmorė tė shenjtė qė luftuat mirė dhe u kurorėzuat...” njėkohėsisht dhe vallja e Isaisė me Ungjillin e shenjtė na kujton se martesa ėshtė njė rrugė e vazhdueshme e bashkėshortėve pėr nė Mbretėrinė e Perėndisė njė luftė e vazhdueshme pėr shenjtėrim.
    Pikėrisht dhe Kisha jonė, ka po kėtė koncept, ju ofron mundėsinė tė njiheni ndėrmjet jush para se tė martoheni. Fejesė do tė thotė premtim dhe jo betim dhe as lidhje e paprishėshme. Pėr kėtė arsye zgjidhja e fejesės ose prishja e saj, nuk ėshtė mėkat dhe as shkelje, por gjithashtu nuk ėshtė as lodėr, me tė cilėn mund tė gėnjejmė njėri-tjetrin, as kėmishė, qė mund ta ndėrrosh sa herė tė duash.
    Nė kėtė stad nevojitet pėrqėndrim, seriozitet, studim dhe lutje e nxehtė. Jo papjekuri dhe lojra tė rrezikshme, mendjelehtėsi dhe ndjenja tė pasaktėsuara.
    Nė kėtė pikė ekziston ankth dhe keqkuptim. Shumica e njerėzve barazojnė fejesėn me martesėn, gjithė jeta dhe shoqėrimi i tyre ėshtė i pandryshueshėm nga jeta e dy bashkėshortėve.
    Si pėrfundim, vijnė gabime tė shumta. Djalli nuk vonon tė bėjė punėn e tij. Ėshtė artist i pėrkryer i ligėsisė. Arrin tė ndėrhyjė dhe infektojė misterin e martesės. Pėrpara se tė rinjtė t’i martojė Krishti, i marton djalli! Para se t’i bekojė Kisha i rrėmben satanai. Shpeshherė pėrshpejtohet martesa pėr arsye morale! Sa ēifte hyjnė nė Kishė pėr tu martuar me trup dhe shpirt tė njollosur! Ē’turp dhe prosvalje! Ē’tradhėti dhe mėkat! Dhe nėse burri i saj e le, ēfarė do tė jetė kjo grua? Virgjėreshė apo vejushė?
    Njerėzit shpesh gėnjejnė vetveten, nėse veprat e tyre tė paligja u shpėtojnė syve tė njerėzve ato janė nėn vėmendjen e vazhdueshme tė Perėndisė. “Ku tė shkoj nga Fryma Jote dhe nga Fytyra Jote ku tė ik...” (Ps. 138:7-10).
    Plagosja e virgjėrisė para martese ėshtė dhe mbetet gjithmonė kurvėri edhe n.q.s ėshtė bėrė njė ditė para martese. Para se Fryma e Shenjtė tė japė Hirin me anė tė misterit, as i riu dhe as e reja nuk kanė tė drejtėn tė vrasin virgjėrinė e tyre, tė cilėn e kanė e ruajtur deri nė atė moment. Presviterėt nė Kishė mbajnė nė duart e tyre kurorėt e gjithė-bardha dhe bukurmundėse tė martesės dhe janė gati tė kurorėzojnė ēiftin e ri. Mjerė! Sa nga ata do tė mbajnė kurorėt mbi kryet e tyre me ballė tė pastėr?
    Kurorėzimi nė martesė simbolizon dekorim nga Perėndia pėr ruajtien e virgjėrisė nė tė rinjtė qė martohen. Sa e mrekullueshme dhe prekėse kurora e fitores! “Kurorėzohet shėrbėtori i Perėndisė (Aksh) me shėrbėtoren e Perėndisė (Aksh).” Dhe “Kurorėzohet shėrbėtore e Perėndisė (Aksh) me shėrbėtorin e Perėndisė (Aksh).” Kurorėzohen qė tė dy si fitues, i kurorėzon vetė Perėndia. Kjo ėshtė fitorja mė e mrekullueshme.
    Kur Perėndia i dashur i ri tė vlerėson, qė tė bėsh pėrzgjedhjen dhe kur nė dorėn tėnde shkėlqen fejesa e artė, do tė doja tė tė jepja njė kėshillė. Mos vono tė kryesh martesėn tėnde. Tė martohesh sa mė parė qė tė jetė e mundur. Jo vonesa. Vonesat krijojnė ngasje dhe ngasjet nuk janė shumė larg rėnies. Pesė deri nė gjashtė muaj janė tė mjatueshėm pėr njohje dhe parapėrgatitje. Ėshtė gabim nga ana e tyre qė rrinė me vite tė fejuar. Vonesa nuk bėn asnjėherė mirė, pėrveē se keq. Ecni me dashuri dhe menēuri, me kujdes dhe lutje. Koha e fejesės ėshtė periudha mė e mirė pėr zhvillimin e dashurisė. Jetoni ende nė njė botė ideale duke fluturuar me krahėt e ėndėrrave. Por shumė shpejt bota ideale do tė shndėrrohet nė njė realitet.
    Njihni mirė njėri-tjetrin. Hapeni plotėsisht zemrėn tuaj, larg hipokrizisė dhe kamuflimeve. Mos u fshihni. Transparenca e karakterit do tu ndihmojė shumė. Flisni me sinqeritet dhe tregoni me ēiltėrsi tė vėrtetėn. Mos e konsideroni ē’vlerėsuese, qė tė zbuloni dobėsitė dhe mangėsitė e karakterit tuaj. Kėshtu do tė nderoheni dhe respektoheni mė shumė nga njėri-tjetri. Mos u shfaqni tė pėrsosur, sepse edhe dielli ka njollat e tij. Gjithashtu dhe njeriu mė i shenjtė dhe mė i ndriēuar ka dobėsitė dhe gabimet e tij. Por, nėse sot i fshehim, ato do tė shfaqen nesėr, nė martesė.
    Njohja e mirė krijon themele tė forta pėr lumturinė e nesėrme. Ėshtė ēėshtia mė e mrekullueshme dhe fillimi mė i shndritshėm, si rrėnja qė mban pemėn.
    I dashur i ri! Kėndo kėngėn e haresė. Hareja e qiellit dhe e dheut ėshtė e jotja. Do tė them dhe unė pėr ju lutjen e poetit drejtuar sė Gjithėshenjtės.
    “Nėnė kaq e sigurt nė praninė tėnde,
    Nėnė qė s’dallon,
    Si tė vegjėl dhe tė mėdhenj,
    Pėrqafo fėmijėt,
    Qė kanė kaq nevojė pėr fole tė nxehtė”.

  2. #2
    i/e regjistruar
    Anėtarėsuar
    05-12-2006
    Postime
    172
    Pjesa e dytė

    Mos u befaso

    Urimet u dhanė dhe Mistėri i martesės nė Kishė u krye. Tė ftuarit janė larguar. Dhuratat qė mbushin shtėpinė, kujtojnė disa miqėsi tė vjetra. U mbyll njė skenė gėzimplotė dhe optimiste, plot ėndėrra dhe aspirata. Mos u befaso tani qė skenat ndėrrohen. Mos u shqetėso pėr ndryshimin. Ji i gatshėm pėr tė pėrballuar situatėn e re. Nga dita tjetėr e martesės, romantizmi shndėrrohet nė detyrė. Fluturimet nė qiellin e ėndėrrave kthehen nė njė realitet, vendin dhe pozicionin e ndjenjave e merr pėrgjegjėsia.
    Martesa nuk ėshtė njė panair i pafund dhe as muzikė pa finale. Do tė ketė haretė e saj, shijimet e bukura, jetėn e lumtur dhe kėnaqėsinė e fėmijėve, por do tė ketė dhe shqetėsime, hidhėrime, mėrzitje, zhgėnjime, dėshpėrime dhe provokime. Qielli i kristaltė i paramartesės, tani melankolik dhe i vrenjtur, nuk ka oreks pėr tė buzėqeshur.
    Vetėm engjėjt jetojnė nė qetėsi dhe paqe tė pafund dhe tė pėrjetėshme. Kurse njerėzit mbi dhe, njėherė qeshin dhe njėherė qajnė. Toka vaditet nga shiu dhe nga lotėt e njerėzve.
    “Nėse do tė mundnim tė shtrydhnim tokėn si njė sfungjer, do tė kullonte prej saj gjak dhe lot” - shkruan Pierre L’ Ermite.
    “Sigurisht, qė Perėndia nuk urdhėroi tė dashurojmė dhimbjen, pikėllimin, hidhėrimin dhe dėshpėrimin, por t’i vuajmė me durim dhe besim” - thotė Shėn Agustini.
    Jeta bashkėshortore ka shumė peripecira, por mos u befaso dhe mos u shtang. Zoti ynė tha: “Nė botė do tė kini shtrėngim”. Shumė herė nė jetė do tė ndjejmė dhimbje. Shpeshherė do tė pimė nga gota e dhimbjes. Por, nevojitet guxim dhe kurajo. Besim tek Jisu Krishti. “Kini zemėr unė e kam mundur botėn”.
    Ėshtė mėse e domosdoshme pėr tė rinjtė, njė parapregatitje pėr jetėn familjare dhe bashkėshortore nesėr. Martesa ngjason me njė udhėtim. Ashtu sikundėr njeriu para udhėtimit pregatit bagazhet, kėshtu dhe i riu, qė do tė martohet duhet tė planifikojė veten pėr kėtė udhėtim tė gjatė.
    Clenn Clark me gjallėri dhe thjeshtėsi, jep dhjetė kėshilla praktike pėr jetėn bashkėshortore.
    -1}-Pėrpiquni qė ta bėni bashkėshorten tė lumtur. Mos u bėni si mėsues i saj, por kryesisht mėsoni veten tuaj.
    -2}-Ta doni bashkėshorten tuaj megjithė dobėsitė e saj. Mos harroni, se edhe ju mund tė keni ndoshta mė shumė dobėsi se ajo, por do tė donit qė tė tjerėt tu duan ashtu siē jeni.
    -3}-Mos e merrni nėpėr kėmbė, sepse ajo duron dobėsitė e tua, pėrpiquni t’i evitoni ato sa mė tepėr tė jetė e mundur.
    -4}-Mos u mundoni qė gjithmonė tė mbėshtetni dhe justifikoni mendimin tuaj me biseda lodhėse dhe drobitėse.
    -5}-Mos u nxehni qė tė dy njėkohėsisht. Kur shihni, qė bashkėshortja juaj ėshtė e inatosur, ju duhet tė largoni menjėherė inatin tuaj. Dy shatrivane termike mund tė jenė gjė e bukur nė njė park, por jo nė njė shtėpi.
    -6}-Mos bini qė tė dy njėheresh nė melankoli, ēdo grua ka tė drejtė, qė tė mos jetė gjithmonė e ēiltėr dhe e gėzuar. Gjithashtu dhe njė burrė ka tė drejtė, qė ndonjėherė tė jetė i vrenjtur, por jo tė dy njėkohėsisht.
    -7}-Edhe nė pikat e kundėrta d.m.th nė mendimet e ndryshme duhet tė mbizotėrojė harmonia.
    -8}-Pėrderisa kini vendosur tė bėni udhėtimin qė quhet martesė, mos u stepni pėrpara pengesave. Marshoni gjithmonė pėrpara.
    -9}-Mos harroni qė martesa s’mbaron me celebrimin e Msterit. Por qė prej aty fillon.
    -10}-Dhe e fundit tė doni “njėri-tjetrin” edhe tek martesa, ashtu si edhe nė gjėrat e tjera “mbetet besa, shpresa, dhe dashuria, por mė e madhja nga kėto ėshtė dashuria”.
    Nė tė vėrtetė dashuria ėshtė themeli i lumturisė martesore. Ėshtė uji qė vaditėn bashkimin. Ėshtė dielli qė pėrndan retė e keqkuptimeve. “Dashuria kurrė s’bi poshtė” (I Kor 13; 8). Di qė tė luftojė tė pasurohet dhe fitojė.
    Ndonėse lulet e buqetės qė nusja mbante nė Kishė u vyshkėn. Lulja e dashurisė do tė mbetet gjithmonė e pavyshkur nė zemėr.
    I pėrjetshėm himni i dashurisė prej apostull Pavlit dhe do tė ishte e mira, qė ta dinin pėrmėndėsh ata qė parapregatiten pėr martesė.
    Vetėm njė njeri dhe njė dorė theupnefstike (e frymėzuar nga Perėndia) mund tė gdhendė kėto rrjeshta. Ėshtė himni mė i bukur pėr dashurinė. Durimi, simpatia, pranimi i ēdo gjėje dhe zemėrgjėrėsėia, janė pemė tė dashurisė. Dashuria pėrmban brenda saj ēdo virtyt, tė gjitha. Dashuri nga ēdo njėri pėrkundrejt tjetrit. Dashuri burri pėr gruan, dashuri edhe gruaja pėr burrin. Mirėkuptim tė veēantė prej tė dy palėve. “Mirėkuptimi jashtė kristianizmit ėshtė njė fjalė boshe dhe pa kuptim” - thotė Serafim Papakosta. “Mirėkuptimi, mund tė marrė kuptim vetėm brenda fjalorit tė njė kristiani tė vėrtete”.
    I rėndėsishėm dhe i vlefshėm sugjerimi i Pavlit “Ju burra i doni gratė tuaja dhe mos u bėni tė hidhur me to” (Kol 3; 19). Kjo fjalė ėshtė pėr tė dyja palėt. Burrė dhe grua.
    Vetėm dashuria, dashuria kristiane krijon mirėkuptim nė marrėdhėniet bashkėshortore. Por, qė nė njė shtėpi tė ketė dashuri, bashkėshortėt duhet tė njohin burimin e dashurisė, burim i vetėm i sė cilės, ėshtė Perėndia. E ka shpallur ungjillori i dashurisė: “Perėndia dashuri ėshtė, edhe ai qė mbetet ndė dashurit, nė Perėndia mbetet, dhe Perėndia mb’ atė” (I Joani 4; 16 ).
    I ri i dashur, nėse tani nė zemrėn tėnde mbretėron dashuria e vėrtetė, gjithashtu do tė mbretėrojė edhe mė vonė nė familjen tėnde. Bekimi i Perėndisė banon nė zemrat e dashuruara. Nė dashuri nuk ekzistojnė re, por edhe nėse shfaqen, nė moment ato shpėrndahen. Dashuria ėshtė mė e lartė edhe se martirizimi.
    Fillo pra me Krishtin dhe me dashuri nė zemėr dhe atėherė tė gjitha do tė shkojnė mė sė miri. Do tė fitosh!


    Tė dy nė njė shpirt

    Me mjetet e besimit punoni nė ndėrtimin e lumturisė tuaj. Qė tė dy sė bashku nė betejė. Me tė njėjtat aspirata dhe pėr njė jetė familjare spirituale. Nė shtėpi uniteti ka rėndėsi thelbėsore nė themelimin e vėrtetė tė haresė, ėshtė e fshehta e lumturisė martesore.
    Uniteti ngjason me kėshtjellė tė pamposhtur, sepse aty ku mbretėron dashuria, mbretėron edhe uniteti. Janė virtyte motra. “Ku mbretėron paqja dhe uniteti automatikisht do tė mbretėrojnė gjithė tė mirat e tjera” - thotė Shėn Joan Gojarti. Paqja nė shtėpi ėshtė bekimi mė i madh i Perėndisė. Pėr kėtė ėshtė shumė e domosdoshme receta e Apostoll Pavlit me nėntė pikat e saj.
    “Edhe paqtimi i Perėndisė le tė mbretėronjė ndė zemrat tuaja, mbė tė Cilin edhe u thirrtė ndė njė trup…” (Kol 3;15).
    “Bindjuni njėri tjatrit me frikė Perėndie...” (Ef 5;21).
    “Mos gėnjeni njėri tjatrin...” (Kol 3;9).
    “Mbani barėt e njėri tjatrit...” (Gal 6;2).
    “Pėrherė gėzohi, pa pushim faluni, pėr ē’do gjė epni tė falura nderės” (I Thes 5;16).
    “Fjala juaj le tė jetė pėrherė me hir, me kripė ndrequrė” (Kol 4;6 ).
    “Me ē’do mėndje pėrujtje e butėsie, me zemėr tė gjėrė, dyke duruar njėri tjatrin me dashuri” (Ef 4;2).
    “Dashuria tė gjitha i mban, tė gjitha i beson, tė gjitha i shpėren, tė gjitha i duron” (I Kor 12; 7).
    “Zėmėrohi dhe mos fėjėni; dielli tė mos perėndonjė ndė zėmėrimt tuaj” (Ef 4;26).
    Shėronjėse ilaēet e kėsaj recete. Ata tė cilėt i ruajtėn, panė madhėshtinė e mrekullisė, tė paqes dhe unitetit. Mrekulli, e cila ėshtė e suksesshme me Hirin e Perėndisė. Roli i besimit kristian ėshtė madhėshtor. Profesori i psikiatrisė z. Konstandinidhis shkruan: “Pėr paqėsimin e shpirtit dhe pėr qetėsimin e sistemit nervor, shėmbull dhe tregues ėshtė orientimi i njeriut drejt vlerave shpirtėrore dhe veēanėrisht tė atyre fetare... Krishti pėrbėn personin ideal pėr shėndetin shpirtėror”.
    “Le tė bėhet shtėpia jonė Kishė”, prezenca e Krishtit dhe e dashurisė sė Tij ėshtė e domosdoshme.
    Pėr njė shtėpi tė tillė paqeje dhe qetėsie, ėshtė e vyer ē’do lloj sakrifice. Nė tė kundėrt, ku ka cmirė dhe mendime tė kėqia, aty ka dhe pėrēarje. Mendimet e kėqia shumė lehtė i turbullojnė ujrat e pastra tė dashurisė.
    Tė dashur tė rinj, ju qė tani krijoni familje, mos lejoni tė folezojė nė vatrat tuaja armiku i unitetit. Mos lejoni qė tė shkatėrroi psikikisht nga mikrobi i indiferencės, dyshimi dhe pėrplasjet. Mos harroni tė pėrmendni frazėn e Vasilit tė Madh: “tė gjitha tė pėrbashkėta, shpirt, mendime dhe trupa, Perėndi tė pėrbashkėt, shprestari tė pėrbashkėt, shpėtim tė pėrbashkėt, beteja tė pėrbashkėta, dhimbje dhe kurorė tė pėrbashkėta”. E madhe dhe e vetme dhurata e bashkimit. Ngjason me thesar. Sigurisht, qė nga shpirti juaj le tė ngjitet lutje e nxehtė drejtuar Zotit. Bashkimi duhet tė vaditet pėrditė me lutje tė nxehta. Prezenca e Zotit jep njė ngjyrim tė veēantė nė jetėn tone, pa Jisu Krishtin tė gjitha janė tė tė kota, tė gjitha rėnohen. Ai vetė ka thėnė: “Pa Mua nuk mund tė bėni asgjė”. Ēiftet kristiane luten me fjalėt e poetit:
    Udhėhiqe mendimin tonė
    Ē’do hap tė jetės sonė
    dhe bėj fron tė gjithėshndritshėm
    nė thellėsi tė zemrave tona.
    Jisu Krishti nuk largohet kurrė, nga zemrat qė e dashurojnė. Mbretėria e haresė sė Tij folezon nė zemrat e tyre. “...edhe zemra juaj do tė gėzonetė edhe askush nukė ngre gėzimin tuajė prej jush” (Joani 16; 22). Kėngė dhe himn bėhet jeta e ēiftit, i cili ėshtė i bashkuar shpirtėrisht me Shpėtimtarin Krisht.
    Marrėdhėniet e bashkėshortėve duhet tė priren nga virtyti mė i madh i gjykimit tė drejtė, i dallimit. Pėrunjėsi, menēuri, thjeshtėsi, mirėsjellje, tolerancė, “mbi tė gjitha ki-e-ni tė nxehtė dashurinė ndė mest t’uaj” (I Pet 4; 8 ).
    Ku ka dashuri dhe pėrunjėsi aty gjendet dhe mirėsjellja, thjeshtėsia, urtėsia, sinqeriteti dhe bindja ndaj njėri tjetrit. Edhe nėse kanė fėmijė, atėherė duhet tė kenė mė shumė kujdes sjelljen e tyre dhe tė evitojnė ēdo gjė qė mund tė tronditė respektin dhe besueshmėrinė e fėmijėve kundrejt prindėrve. Irineu episkop i Ekaterinburgut nė Rusi thotė: “Prindėr, kujdes mos nėnvleftėsoni njėri tjetrin, sepse kėshtu gryeni respektin e fėmijėve tuaj. Ati dhe nėna duhet qė tė zotėrohen nga ndjenja e respektit reciprok dhe tė sillen me delikatesė ndaj njėri tjetrit. Tregoni dashurinė tuaj tek fėmijėt tuaj. Tėrhiqni zemrat e fėmijėve tuaj pranė jush dhe krijoni marrėdhėnie tė sinqerta dhe besueshmėri tek ata... Mos krijoni divergjenca ndėrmjet jush, nė gjėra qė kanė tė bėjnė me fėmijėt”.
    “Njeriu qė ėshtė shpresėtar - thotė Tihamer Toth - ėshtė si zogu qė kėndon edhe kur dega qė ėshtė poshtė kėmbėve tė tij thyhet, sepse e di qė ka krahėt”. Jisu Krishti jep veten e tij pa rezerva tek ata, qė janė dhėnė tek Ai. Krishti ėshtė miku i shtėpisė suaj, ėshtė Ati, ėshtė vėllai, ėshtė udhėheqėsi juaj. Ėshtė emri mė i ėmbėl, i cili jep prehje. Me prezencėn e Tij zemrat ngrohen.
    Dashuria e bashkėshortėve absurbohet nga dashuria erotike e Jisuit. Vetėm zemrat e pėrkushtuara mund tė pėrqafojnė dhe shijojnė Krishtin. Rreth Krishtit nuk ekziston tragjedia, sepse asnjė problem nuk mbetet pa zgjidhje. Nė Jisu Krishtin nuk ekziston asnjė gjurmė vranėsire dhe rebeshi. Bashkimin qė lėēiti dhe kėrkoi Jisu Krishti duhet ta shohim tė zbatohet nė familjet kristiane.
    “At’ i shėnjtėruarė, ruaj-i mb’ emrit tėnd ata qė mė dhe, qė tė jenė njė sikundėr neve” (Joani 17;11 ).
    Nėse pėr unitetin dhe bashkimin e tė gjithave Krishti iu lut Atit, sa mė i fortė duhet tė jetė uniteti i bashkėshortėve! Bshkėshortėt kristiane, duhet tė jetojnė dhe luftojnė me presligj. Ėshtė ajo madhėshti dhe ky presligj qė tmerron djallin. Sa mė tepėr bashkim sheh tek tė krishterėt aq mė tepėr turpėrohet dhe largohet i mundur.
    “Nė njė shpirt” Bashkėluftėtarė. Bashkėpuntorė.
    “Nė njė shpirt” Nė ē'do detaj tė jetės familjare.
    “Nė njė shpirt” Nė momentet e qetėsisė, por edhe nė momentet e stuisė.
    Nė njė shpirt, nė njė zemėr dhe nė njė mendim dhe nė tė njėjtėn dėshirė. Tė bashkuar deri nė vdekje. Nga mesi i shekullit tė pestė jetonin nė Andioki dy kristianė tė mirė, Androniku dhe Athanasia. Besimi i pėrbashkėt nė Jisu Krishti ua rrit’te bashkimin dhe dashurinė. Me vendim tė pėrbashkėt ndanė njė pjesė tė pasurisė sė tyre nė tė varfrit. Mė vonė me njė vendim tjetėr tė pėrbashkėt, pasi Perėndia u mori tė dy fėmijėt e tyre, filluan njė jetė asketike nė dy manastire tė ndryshme. Kaluan shumė vite. Athanasia e la tokėn. Androniku gjendet pranė varrit tė saj dhe qan. Lotėt e tij tė kujtonin lotėt e Zotit Jisu mbi varrin e Llazarit. Qan Androniku ndarjen trupore tė gruas sė tij tė shenjtė, por beson dhe shpreson nė ngjalljen e pėrbashkėt tė tyre nė qiell. Dėshironte, qė tė shkonte nė qiell me gruan e tij tė dashur, nėse ishte e mundur ne tė njėjtėn orė. Ditėn e nesėrme Androniku ishte varrosur nė krah tė gruas sė tij, shpirtet e tyre tė bashkuara fluturonin nė udhėtimin e pėrjetėshėm nė qiell.
    Kisha jonė i kremton mė 9 tetor dhe i vendos si shembull tė mrekullueshėm tė bashkėshortėve kristianė. Egoizmi ėshtė armiku numur njė i unitetit. Ėshtė rrėnja e tė kėqiave. Pjellė e egoizmit ėshtė pizma, egocentrizmi, inati, tekat, cmira, mosbindja, grindja dhe isistimi nė gabimet. Kini kujdes shkruan Shėn Pavli.
    “Mos punoni asgjė prej cmiri a prej mėndjeje sė-kotė, por me pėrunjtje mėndjeje, dyke nėmėruar secili tjatrin mė tė lartė se veten’ e tij. Mos mendohi secili pėr tė tijat, po gjithė-secili edhe pėr punė tė tė tjerėvet” (Fil 2; 3-4 ).
    Larg inatet dhe predispozitat pėr grindje. Larg mėrzitjet dhe paqefėsitė. Pėrunjėsia ėshtė pusi i pa shterur, i cili ushqen unitetin. Nė shtėpi, gėzimi shpirtėror, hareja dhe zemėrēiltėrsia janė tė domosdoshme. Disa njerėz disponojnė kėtė dhuratė dhe nuk i pushton asnjėherė mėrzitja. Zemrat e tyre nuk ligėshtohen ndonėse nuk u mungojnė dhimbjet, hidhėrimi, pikėllimi dhe provokimet.
    Njerėzit e mėrzitur janė njė torturė pėr vetė ambjentin. Ngjasojnė me njė re tė zezė e cila shkon tė mbulojė dhe tė tjerėt, mos kėrkoni gjithēka tuajėn, aspirata dhe lufta juaj tė jetė si t’i shėrbeni mė mirė njėri-tjetrit.
    Kur Jisui u lau kėmbėt nxėnėsve tė Tij u tha: “Nd’ u lava kėmbėtė unė Zoti edhe mėsonjėsi juaj, edhe ju duhet t’i lani kėmbėtė njėri-tjatrit. Sepse u lashė shėmbėllė juve, qė tė bėni edhe ju, sikundėrė ua bėra edhe unė juve” (Joani 13; 14-15 ).
    Nėse ndihma reciproke ėshtė karakteristikė e tė krishterėve, ēfarė duhet tė themi pėr bashkėshortėt. Sakrificat, duhet qė tė bėhen nė frymėn e dashurisė. Sepse edhe vetė dashuria mban brenda saj kuptimin e sakrificės. Dashuria pa sakrificė, ėshtė dashuri e gėnjeshtėr.
    Princi dhe titani i muzikės Joan Sebastian Bah i kėndon bashkėshortes sė tij me njė qashtėri tė pa krahasueshme.
    Me ty shoqėruar, i gėzuar shkoj nė gjumin e vdekjes.
    Ah! Sa i qetė do tė ishte fundi im nėse duart e tua tė bukura mbyllin sytė e mij, besnike.
    Dhe ju tė dashur miqtė e mi tė rinj, qoftė tani si bashkėshortė, qoftė nesėr si gjysėm tė moshuar edhe mė vonė me flokė tė thinjura i thoni njėri tjetrit kėngėn bashkėshortore tė Bahut.


    Je Mbretėreshė

    Nuk janė tė pakta vajzat qė u gėnjyen nga feminizmi materialist. Jo pak vajza ranė “Viktima tė kobėshme” qė me lėvizjet feministe, shkatėrruan njėherė e pėrgjithmonė rininė e tyre. A nuk e shikoni gruan tragjike? Me cigare nė gojė, me njė kėmbė mbi tjetrėn dhe me gotėn e alkolit pėrpara, njėherė me pandallona dhe njėherė me gjoksin e gjithėzbuluar, ditėn tė luajė letra dhe natėn duke kėrcyer nėpėr parte, tani nė kozmetikat dhe mė pas nė modistra...
    “Ē’farė je ti dhe ē’farė jam unė”. Ja zėri i frikshėm i feminizmit pa Krisht. Ndryshimi i anasjelltė i rolit tė gruas “sikundėr e kėrkon negativo-feminizmi modern me devijimet e tija” sjell ērregullime shoqėrore dhe familjare. “E respektuar dhe e lavdishme nuk ėshtė ajo grua, qė i ka burrat si skllevėr, por ajo qė i nderon” - thotė J. Gojarti. “Njė shėmtirė e madhe pra, kur tė sipėrmet bėhen tė poshtme, pra koka poshtė dhe trupi sipėr”. Nė kristianizėm problemi feminist ėshtė i zgjidhur. Prandaj edhe etėrit tanė tė hyjndriēuar i referohen me qetėsi kėsaj teme, pa dyshime dhe rezerva.
    Tė rėndėsishme dhe gjithmonė bashkėkohore fjalėt e Gojartit: “Gruaja dhe burri ndonėse janė trupa tė ndryshėm...kanė tė njėjtėn shprestari dhe pėrpjekje tė pėrbashkėt shpirtėrore, gjithashtu edhe stad tė pėrbashkėt. Marrshojnė njėsoj dhe me medalje tė shkėlqyera janė dekoruar, duke marrė kurorė, fitore dhe trofe tė shndritėshme vazhdimisht”.
    Burri edhe gruaja bashkėluftojnė nė tė njėjtėn harenė shpirtėrore. “Me Krishtin edhe gruaja bėhet luftėtare” - thotė shėn Vasili i Madh. Mbret burri, mbretėreshė gruaja, bashkėshortė, bashkėudhėtarė dhe bashkėluftėtarė, me tė njėjtat qėllime dhe tė njėjtat vizione. Barazia e burrit dhe e gruas nuk ėshtė subjekt i tė drejtave ligjore dhe pėrcaktim i “tė miave dhe i tė tuave”.
    Besomė, ti je mbretėreshė. Mė supremia dhe mė e admirueshmia, mė e mira dhe mė gjenialia, jo si mbretėreshat e rreme tė bukurisė nėpėr pėrralla. Nuk ėshtė cigaria, dėfrimet, dhe pandallonat ato qė do tė barazojnė me burrin. Barazinė e ka shpallur vetė Fryma e Perėndisė me anė tė apostull Pavlit: “Nukė ka mė Judhe as Grek; nukė ka mė shėrbėtuar as tė lirė; nukė ka mė burrė dhe grua; sepse tė gjithė jini mbė Jisu Krishtinė” (Gal 3; 28 ).
    Virtyti, shtėpia, nikoqirllėku, detyrat familjare kėto do tė tregojnė mbretėreshė heroinė dhe luftėtare.
    “Gratė e urta - thotė Solomoni - ndėrtojnė shtėpitė e tyre, por tė marrat e shkatėrrojnė shtėpinė me duart e tyre”. Pėrkujdeset pėr ēdo gjė, mban shtėpinė, gatuan, qep edhe gjithēka tjetėr kalon nga duart e saj tė pa lodhura.
    Bashkėshortja kristiane, duhet tė jetė shėmbull i nikoqirllėkut. Agonia dhe ankthi pėr tė gatuar nuk ėshtė aspak i mirė pėr njė bashėshorte. E reja qė pėrgatitet pėr martesė pa njohje tė kuzhinės, pėrngjason me njė ushtar qė shkon tė luftojė pa armė. Nuk ėshtė fenomen i rrallė qė vajza tė reja tė martohen dhe tė mos dinė tė bėjnė as edhe njė gotė ēaj.
    -Dikur nė njė shtėpi burri i sėmurė i kėrkon gruas sė tij njė ēaj.
    -Nuk mė thua, e pyeti e shoqja, ta hedh nė ujė tė gjithė kutinė. Sepse kam kohė...qė nuk kam bėrė ēaj.
    -Dikur i ati u tregonte fmijėve tė tij tė cilėt ishin tė rritur tashmė, se kur u martua, i pari mėsim kuzhine qė i kish dhėnė gruas sė tij, ishin vezėt e skuqura.
    Grindja nuk mungoi nė shtėpi pėr shumė vjet, prandaj i pikėlluar nga zhgėnjimi i gruas sė tij, monologonte: “Unė e kam fajin. Sepse mora bukurinė e saj, por u dogja. Pashė vetėm pamjen e jashtme dhe jo cilėsitė dhe zemrėn e saj...Tani ėshtė vonė”.
    Kėto fjalė na kujtojnė njė thėnie tė urtė: “Jo gjithēka e verdhė ėshtė flori”.
    Gra qė s’kanė idenė e kuzhinės, shpeshherė krijojnė dis’harmoni dhe anomali nė familje, fėrkime, grindje dhe jo rrallė herė edhe divorce.
    Imagjinoni, qė bashkėshorti tė kthehet i raskapitur nga puna dhe plot tė drejtė tė kėrkojė njė gjellė tė mirė, dhe nė vend tė saj ta gjejė njė herė tė djegur, njė herė shėllirė e njė herė pa kripė...Si thoni? Nuk do tė nxehet, qoftė edhe mė i duruari dhe toleranti. A nuk e prishin atmosferėn familjare ngjarje tė tilla. Buzėqeshja dhe gatimi i lartėsojnė vlerat bashkėshortes. Buzėqeshja ngjason me qiell tė shndritshėm edhe gatimi i mirė me panair tė gėzuar. Asnjėherė njė vajzė nuk duhet tė vendosė pėr martesė, pa mėsuar tė gatuajė dhe pa ditur tė jetė nikoqire. Sepse pėr ndryshe do tė hapė shtėpi pa ditur ta mbajė.
    -Njė grua qė do tė bėhej vjehrrė, i thotė dhėndėrit tė saj tė ardhshėm.
    -Vajza ime ėshtė plot me dhurata. Nuk e them pėr ta lavdėruar, por tė them tė vėrtetėn pikturon, luan nė piano, njeh filozofinė dhe mund tė diskutojė pėr ēdo temė shoqėrore.
    -Ju besoj, pėrgjigjet djali, por po tė dija unė tė gatuaja dhe tė qepja kopsa, do tė martohesha menjėherė me vajzėn tuaj!
    Gruaja nė shtėpinė e saj ėshtė nė mbretėrinė e saj, e dashuron dhe pėrkujdeset me gjithė shpirt pėr tė. Pėrpiqet tė krijojė atmosferė tėrheqėse tė stolisur nė mėnyrė tė tillė ku tė mbizotėrojė njė ambjent gėzimi dhe kėnaqėsie. Shtėpia ėshtė fidanishtja e lumturisė. Ėshtė njė pjesė e shoqėrisė dhe model i parė i saj. Brenda nė tė gruaja gjen vendin e saj krijues, sado qė kjo ėshtė vėnė nė dyshim nga feminizmi modern...
    Misioni i gruas ėshtė i trefishtė, tė bėhet nikoqire, bashkėshorte dhe nėnė. Sigurisht nuk ėshtė e drejtė tė konsiderohet e papėrshtatshme, ose e paaftė pėr punė qė deri tani konsiderohen si punė burrash. Gruaja ka ēdo tė drejtė tė punojė nė fabrikė, si zyrtare dhe tė studiojė nė universitete, tė kontrollojė dhe tė kontrollohet. Por ndėrkaq nuk duhet harruar se pėrbuzja e shtėpisė dhe e mėmsisė janė tė kundėrta me natyrėn e saj. Pasi tė tjera punė i pėrshtaten mė shumė gruas edhe tė tjera mė pak. Lėnia pas dore e shtėpisė dhe e detyrimeve familjare janė tradhėti. “Martesa dhe mėmėsia shkruan dikush nuk realizohet me sukses nė hotele...! Nevojitet atmosferė e ngrohtė, jetė e pėrbashkėt me destinacion e qėllim tė njėjtė”. Drejtimi i shtėpisė ėshtė arti mė i madh, ėshtė njė shkencė e tėrė tė cilėn gruaja duhet ta mėsojė qė “tė mundė tė drejtojė qetėsinė familjare” - thotė Shileri.
    Njeriu nuk ėshtė vetėm shpirt. Ėshtė edhe trup me nevoja materiale. Perėndia krijoi njeriun, qė tė dashurojė tė mirėn, tė shijojė bukuritė e natyrės, tė gėzojė pastėrtinė, tė vendosė thellė nė mushkėritė e tij kundėrmimin e luleve, tė thithė ajrin e pastėr tė majave tė maleve, tė lahet nė ujrat e kaltėra tė detit tė ketė njė trup tė shėndetshėm, tė shijojė me ndjenjė kėnaqėsie frutat e tokės, tė pijė me masė verėn e shijėshme qė “gėzon zemrėn e njeriut”, tė prehet nė plotėsi nga dashuria familjare e mirėstolisur dhe nga kopshti i luleve erėmira...
    -Nė martesėn e Olimbisė sė famshmes shėrbėtore (dhiakoneshė) e Kishės sė Konstandinopojės, Shėn Grigor Theologu i dėrgoi njė letėr mjaft tė bukur me kėshilla tė mrekullueshme. Ndėr tė tjerat shkruante edhe kėto:
    Bija ime, kėtė dhuratė ta dėrgoj unė Grigori; kėshilla e atit ėshtė mė e shkėlqyera.
    -Veshjet e ndryshme profirėt, bizhuteritė e arta, rrobat e tejdukshme, qofshin ato dhe vezulluese, janė pėr ato qė skanė mburrje (turp) pėr jetėn e tyre flakėronjėse (tė shthurur).
    -Kujdesi yt pėr veten tėnde le tė jetė urtėsia edhe sjellja jote lule e gjithėbukur.
    -Pikėsėpari respekto Perėndinė dhe mė pas bashkėshortin tėnd, sy dhe drejtues i jetės dhe i mendimit tend.
    -Ta mbulosh me fjalė tė buta dhe kėshilla tė shkėlqyeshme.
    -Le tė jenė tė pėrbashkėta gjithė gėzimet dhe hidhėrimet tuaja, gjithashtu dhe pėrkujdesjet tė jenė tė pėrbashkėta, sepse kjo e forcon shtėpinė. Tė kontribuosh me mendime, por pushteti le tė jetė mbi burrin tėnd
    -Mos nxirr kėmbėt e tua jashtė portės tėnde, as edhe pėr tu argėtuar publikisht nė grumbullime njerėzish, sepse atėherė turpi largohet. Edhe kur largohet turpi, bėhen gjithė tė kėqijat.
    -As bankete mos bėj nė shtėpinė tėnde, edhe nėse ėshtė prezent ose jo burri yt.
    -Stoli e veshėve tė tu tė mos jenė margaritarėt, por tė dėgjuarit e fjalėve tė mira, dhe tė mos dėgjojnė fjalėt e pahijshme.
    -Nėse ke gojė tė pa fre, gjithmonė do tė kesh armik bashkėshortin tėnd. Goja e hapur shpesh vė nė rrezik tė pafajshmin.
    -Prano edhe kėtė. Mos e ler tė pamposhtur hovin e mishit
    -Lumėrisht tė bėhesh arė e shumė frytėshme dhe nė fėmijėt e tu, qė tė lavdėrohet prej pėllumbash i madhi Perėndi, pėr tė cilin lindemi dhe tek i cili duhet tė dorėzohemi.
    ( EPE Grhgoriou Qeologou, Tom. 1,. meetaf. ‘Ignatiou Sakalh )
    Nė shtėpi ndoshta shumė gjera janė detaje, por detajet pėrbėjnė suksesin. Bijat e mia armatosuni me dashurinė dhe bėhuni nikoqire. Bashkėshorti do tė presė nga ju bashkė me dashurinė dhe ngrohtėsinė edhe njė shtėpi tė kumandarur me pėrsosmėri.


    Ruajtės tė martesės

    Zogjtė ndėrtojnė foletė e tyre, por edhe i ruajnė ato nga ndėrhyrjet armiqėsore. Janė ruajtės tė mirė dhe vigjilentė tė folesė sė tyre, e mbrrojnė atė nga gjarpėrinjtė. Por edhe ndaj foleve tuaja tė dashur tė rinj, armiqtė qėndrojnė tė gatshėm ta shkatėrrojnė atė, nuk janė tė pakėt. Armiq tė brendėshėm dhe tė jashtėm, dinakė dhe tė rrėzikshėm. Qėllim i tė cilėve ėshtė shkatėrrimi i lumturisė tuaj.
    “Njerėz tė ligj dhe joshės” ndoshta vrasin virgjėrinė dhe jetėn tėnde tė qashtėr. “Kujdes, rrini zgjuar dhe lutuni”. Kijini frikė kurvėrisė sepse ferri nuk ėshtė larg. Kujtoni fjalėt e Shėn Pavlit: “Martesa le tė jet’ e nderėēime ndėr tė gjithė, edhe shtrati i-paturpėruarė; sepse kurvarėtė e pėgėrėsit dot’ i gjykonjė Perėndia” (Eb 13; 4). Sipas fjalėve tė Zotit kurvėria fillon qė nga sytė edhe nga dėshira e brėndėshme. Ai qė ka sy tė pastėr, ka edhe mėndje tė kthjellėt. Sepse Perėndia nuk tė dha sytė qė “tė shikosh kurvėrinė, por qė tė shohėsh krijesat e Tij dhe tė admirosh Krijuesin” - thotė Gojarti. Nuk duhet tė harrojmė se nga ato qė shohim stimulohen edhe ato qė bėhen nė fshehtėsi, -thuhej nė lashtėsi. Gjithashtu thotė pėr kėtė edhe Shėn Isidhor Pilusjoti: “Njė krimb i cili bren lumturinė e martesės, ėshtė edhe zilia ose dyshimet e kėqija dhe veēanėrisht ato tė burrit ndaj gruas. Kur nė familje hyn zilia bashkėshortore, gjithmonė ka dhimbje, hidhėrim, dyshime, revolta dhe paqėndrushmėri”. Tė gjitha i mbulon pikėllimi, grindjet dhe tronditjet psikike. Gjithēka shndėrrohet nė njė ferr tė frikėshėm, edhe ambjentet e shtėpisė nė arenė pėrleshjesh. Sherri dhe shamata nuk kanė tė mbaruar dhe shkėmbimet e zjarrit tė pa reshtura. Flagėt mbulojnė gjithēka, dhe njerėzit bėhen egėrsira. Dhe shpeshherė fjalėn e fundit e kanė thikat dhe revolverėt. Zgjidhja e dramės, ... tragjike.
    “Tipat e bashkėshortėve ziliqarė nuk ndryshojnė nga tė marrėt dhe tė demonizuarit”, - thotė Joan Gojarti. Gjithmonė rrėmbehen, tronditen dhe u shkanosen tė tjerėve, inati dhe urrejtja nuk kanė kufi dhe nuk mund as tė qetėsohen.
    Burrat qė kanė zili edhe dyshojnė nė gratė e tyre sigurisht qė jetojnė njė jetė tė mjeruar dhe tė pikėlluar patologjikisht. Nuk mund tė gjejnė prehje gjithė bota e tyre psikike gjendet nė njė vlim tė vazhdueshėm. Fajėsojnė tė gjithė dhe tė gjitha, pasioni tiranik i bėn tė jetojnė njė dimėr acari, pa asnjė pranverė.
    Ndėrsa tė rinjtė qė ndėrtojnė folenė e tyre mbi besimin kristian, nuk poshtėrohen lehtė nga kjo mani, sepse i ruan Perėndia. Pėrjetojnė dashurinė gjer nė mė tė pėrposhtmet nyje tė shpirtit tė tyre, e cila: “nukė ka cmirė...nukė zemėronetė, s’menjton tė ligėnė” (I Kor 13; 4-5).
    Ku mbretėron dashuria e Krishtit, aty edhe thjeshtėsia, mirėsia, pastėrtia dhe qetėsia. Por, mbi tė gjitha sinqeriteti dhe jo tė fshehtat. As burri nuk fsheh mendimet e tij nga gruaja dhe as gruaja nga burri. E kėrkon bashkimi shpirtėror. Nuk janė vetėm “dy nė njė trup” por, njė shpirt dhe njė zemėr. Nuk mund tė luajnė me “tė fshehta”! Sekretet helmojnė marrėdhėniet bashkėshortore, plagosin besimin ndaj njėri tjetrit, i bėjnė tė huaj shpirtėrisht dhe sentimentalisht. Krijohet atmosfera e mosbesimit dhe e dyshimit. Turbullohet paqja shpirtėrore, si guri qė bie mbi ujėrat e qeta tė njė liqeni duke krijuar dallgė. Nėse ekziston diēka, qė me tė drejtė mund tė fshihet, ėshtė ajo qė i pėrket vetėm atit shpirtėror nė Misterin e Rrėfimit, ose sekret detyre kombėtare, ose diēka, qė je i detyruar ta mbash sekret pėr arsye pune.
    Sinqeritet do tė thotė shikim i pastėr. “Tė shfaqesh siē je” - thotė Shėn Vasili i madh. Hipokrizia ėshtė maska, qė i pėrket teatrit dhe jo martesės. Mjerė ne, nėse e shndėrrojmė martesėn nė teatėr. Sinqeriteti nė marrėdhėniet bashkėshortore nuk pranon dy fytyra. Auto verum est auto falsum, ose e vėrtetė ose e rremė. Jam i mirė ose bėj tė mirin. Martesa e vėrtetė kėrkon trasparencė dhe ndjenja tė pastra pa dinakėri. Kėrkohet prej tė dyve gjykim i pėrunjur dhe thjeshtesi fėmijėnore. Tė vėrtetėn e thonė, buzėt, zemra edhe sytė. Larg gėnjeshtrat, kamuflimet, dinakėritė edhe shtirjet. Lereni zemrėn tuaj, qė tė bėhet “Kartė e Krishtit qė njihetė dhe lexonetė nga tė gjithė njerėzitė” (II Kor 3; 2). Bėni zemrat tuaja kopėsht lulesh, me tė gjitha llojet e luleve tė virtytit. Mbillni lule dhe shkulini drizat. Kurrė tė mos mungojė aroma e Krishtit si brenda ashtu edhe jashtė shtėpisė, tė jeni “aromė kundėrmimi e Krishtit”. Ruani me kujdes martesėn tuaj. Luftoni ē’do armik dinak. Perėndia ėshtė bashkė me ju. Lumturia u takon juve, mos e lini tė vyshket. Qėndroni “besnikė deri nė vdekje”. Ruajtės vigjilentė tė martesės.


    Mėnxyra e ndarjes

    Si mund ta karakterizojmė divorcin? Bombė, zjarr, tėrmet, shkatėrrim, fatkeqėsi, dėshpėrim apo...Bombė qė hedh nė erė shtėpinė. Zjarr qė djeg faqen e lumturisė. Tėrmet qė trondit themelet e sapo ndėrtuara me mund dhe sakrifica. Njė mėnxyrė e zezė nė mbretėrinė e lumturisė. Udhė pakrye, qė tė shpie nė errėsirėn e dėshpėrimit.
    Pėr tė ecur nė rrugėn e lumturisė, qė Perėndia ēeli pėr ju, mos e lejoni armikun tė hyjė nė shtėpinė tuaj. Mos lejoni, qė shkėndijat tė bėhen zjarre. Plaga e tmerrshme socialomorale e divorcit, ka helmuar familje tė panumurta. Ka plagosur tėrėsinė shoqėrore. Ndau persona tė dashuruar, dashurinė e tė cilėve vetėm djalli e pati zili. Edhe qajnė. Qajnė pa ngushėllim. Qajnė pėr dashurinė e humbur. Zemrat e tyre dėrmohen dhe thėrmohet si kristali. Nėn shoqėrinė e dhimbjes kalojnė ditėn edhe natėn.
    Sa drama dhe tragjedi! Nėse do tė mundte dikush tė mbledhė lotėt e ndarjeve, do tė bėhej njė lumė i paanė. Numuri i ndarjeve spikat krizėn etikosociale qė fshikullon shoqėrinė tonė. Nga tė dhėnat e dhjetėvjeēarit tė 1980 deri nė gjashtmujorin e parė tė 1991 janė divorcuar 85.000 martesa, vetėm nė Greqi, tendenca e tė cilave shkon duke u rritur ēdo vit.
    Njė numur i frikshėm nė tragjedinė e tij. Njė rrebesh, qė gremis dhe rrėmben mijra shtėpi nė vit. Njė tėrmet prej shumė “ballėsh” nė themelet e shoqėrisė.
    Edhe fėmijėt!? Ata janė viktimat mė tė mėdha tė kėtij krimi traumatik. Lėkundjet sizmike nė shpirtrat e tyre, qė nuk do tė qetėsohen mė kurrė. Traumat psikike do tė jenė plagėt mė tė mėdha tė jetės sė tyre. Loti mistik kurrė nuk do tė thahet nga faqet e tyre. Dhimbja do tė shndėrrohet nė urretje, hakmarrje, revolucion dhe anarshi. “Nuk ėshtė kaq e frikėshme tė mprehėsh njė thikė dhe ta ngulėsh nė grykėn e fėmijės, se sa ta drejtosh nė humbje dhe nė prishje shpirtin e tij” - thotė Gojarti.
    E tmerrshme ėshtė pėrgjegjėsia e atyre qė drejtojnė nė prishje dhe nė humbje shpirtrat e fmijėve. Shpesh nėpėr gjykata dhe Mitropoli kryhet akti i fundit i tragjetisė sė njė familjeje tė shkatėrruar. Nė shtete tė ndryshme divorci jepet mjaft lehtė dhe bashkėshortėt ndėrrohen si kostume. Ėshtė njė lojė e lehtė por e trishtushme. Edhe shkrepsja ndizet shumė lehtė, por mund tė shndėrrojė nė gėrmadha qytete tė tėra.
    Njė avokat shkruan: “ēdo i divorcuar, pėson njė traumė tė ashpėr psikike prej divorcit, i cili errėson ditėt mė tė bukura tė jetės sė tij”.
    Ėshtė mjaft i vėshtirė pėrshkrimi i vuajtjeve dhe martirizimi i viktimave. Ėshtė shumė e pėrvuajtėshme reckosja e gruas, martirizimi i burrit, braktisja dhe traumatizimi i fėmijėve. Ē’faj kanė kėta fėmijė; pėrse tė mos kenė tė drejtė nė jetė e tyre tė thėrresin “baba dhe mama”; pėrse prindėrit vrasin lumturinė e fėmijėve tė tyre nėpėrmjet divorcit; pėrse tė preferojnė mėnxyrėn e ndarjes.
    “Babi ja ku po kalon mami” - thotė fėmija. Dhe babai shtrėngon me dhimbje zemrėn e tij dhe kujdeset, qė t’i shmanget sa mė shpejt nėnės sė pavyer, e cila braktisi nderin e familjes. Tė paktėn tė kishte qenė serioz shkaku i ndarjes, tė kishte qenė pėr arsye tradhėtie. Sikundėr mėson edhe Zoti; asnjė shkak edhe justifikim tjetėr nuk ėshtė i pranueshėm nga Perėndia. Gjė, tė cilėn e dėshmojnė fjalėt, qė Zoti u tha farisejve.
    “Qė prej fillimit Perėndia bėri mashkull dhe femėr” - edhe shtoi - “Ata, qė bashkoi Perėndia njeri tė mos i ndajė”. Ky bashkim pėrbėn njė unitet, qė vjen nga Perėndia. Tė dy Perėndia i bėri njė; tė bashkuar kaq fort, sa tė dy tė jenė “njė mish i vetėm”. Njė profesor italian, Romano Guardini shkruan: “Njeriu mund tė ndajė atė ē’ka ka bashkuar ai vetė, por ajo qė u bashkua nga Perėndia, ėshtė mė e lartė se fuqitė njerėzore”.
    “Mos pajtueshmėria e karaktereve” edhe gjithė tė tjerat janė pėr shkak tė mėkatit. Shkak i tė keqes janė bashkėshortėt, qė nuk i janė afruar Krishtit, nuk kanė ndjerė Ungjillin e Tij dhe nuk jetojnė njė jetė kristiane tė ndėrgjegjshme.
    Zakonisht arsyet, qė parashtrojnė bashkėshortėt, qė kėrkojnė tė ndahen janė qesharake. Tropari shekullor i burrave dhe i grave, qė e cilėsojnė martesėn “martirizim” dhe “ankth” ėshtė klasik, mospėrputhja e karaktereve. Nuk mė kupton, nuk njihja tė metat e tij, nuk mė dashuron, ėshtė i grindur, vjen vonė nė shtėpi dhe mė sillet keq. Nuk ėshtė e zonja tė qepė njė kopsė, ėshtė njė “shtrigė” e vėrtetė etj. Sa shtėpi shkatėrrohen pėr hiē mos gjė. Njė gjykatė brenda njė jave kishte shqyrtuar 60 ēėshtje divorci. Pjesa mė e madhe e tė cilėve, kishin si justifikime: “mos pėrputhjen e karakterit”. Ky ėshtė fundi, kur dy persona takohen nė njė parti ose nė njė flirt tė verbėr erotik. Ky ėshtė fundi i martesave pa unitet shpirtėror, pa Krisht. Prandaj miq tė rinj, krijoni mbrojtje ndaj keqkuptimeve dhe mospėrputhjeve. Jemi njerėz dhe nuk do tė thotė se jemi pa dobėsi dhe tė meta. Natyrisht do tė kini edhe ndryshime, tė vogla ose tė mėdha. Por mos lejoni erozionin tė brejė jetėn tuaj. Kini kujdes, para se tė jetė vonė.
    “Mbani barėt e njėri -tjetrit”. Tė duroni njėri-tjetrin, pasi durimi ėshtė virtyti mė i madh nė jetėn bashkėshortore. Bashkėshortėt kristiane, kanė si kushtrim tė tyre fjalėt e apostull Pavlit: “Dashuria i duron tė gjitha”. Dashuri nė kokėfortėsi, buzėqeshje nė melankoli, durim ndaj tė metave, heshtje nė inat dhe tėrheqje nė kėmbėngulje.
    Shėn Vasili i Madh kėshillon bashkėshortėt dhe veēanėrisht gratė, qė tė kenė kujdes arsyet e divorcit, qė shpesh janė dobėsi tė karaktetit dhe thotė: “Qoftė i ashpėr apo i rreptė karakteri i bashkėshortit, ėshtė e nevojshme ta ngrini sė bashku peshėn, dhe pėr ēdo lloj shkaku tė mos pranoni prishjen e bashkimit”. Nė njė mėnyrė tė veēantė dhe intensive flet profeti pėr braktisjen bashkėshortore dhe rrezikun e divorcit. “Zoti ėshtė dėshmitar midis teje edhe bashkėshortes sė rinisė sate, ndaj sė cilės je sjellė me pabesi, ndonėse ajo ėshtė shoqja jote dhe bashkėshortja e besėlidhjes sate. A nuk i bėri Perėndia njė trup tė vetėm edhe fryma qėndroi nė tė?...Tani tregoni kujdes pėr frymėn tuaj dhe askush tė mos sillet me pabesi me bashkėshorten e tij” (Malakia 2; 14-15). Zoti ėshtė dėshmitar i lidhjes sė burrit me gruan, sepse Ai bekon bashkimin tuaj. Me kėto fjalė profeti arriti tė prekė pjedestalet e Dhiatės se Vjetėr.
    Pol Zagrin Legran u dekorua dikur si ēifti mė ideal i Francės, sepse nė 46 vjet jetė bashkėshortore nuk erdhėn as nė pėrplasjen mė tė vogėl ndėrmjet tyre, duke i dhėnė pesė kėshilla ēdo bashkėshorti.
    -1) Merr vendim, qė kurrė tė mos jesh ti ai, qė do tė fillosh njė grindje.
    -2) Mos harro, qė personi me tė cilin je martuar ka tė metat e tij, sikundėr edhe ti tė tuat.
    -3) Tė preferosh tė vdesėsh mė mirė, se tė nxjerrėsh nga goja njė fjalė, qė do tė tregojė se je penduar pėr martesėn tėnde.
    -4) Mos harro qė martesa ėshtė njė therore e heshtur pėr tė dy.
    -5) Me durim gjithmonė do tė fitosh.
    Burrat duhet tė njohin psikologjinė e femrės, tė mėsojnė tė rrojnė: “duke e ēmuar gruan si njė enė mė delikate, tė respektojnė dhe nderojnė atė” - thotė apostull Pjetri, i cili kishte edhe pėrvojėn martesore. Burrat duhet tė pėrmbushin detyrimet mė gjeniale ndaj gruas, duke mos e konsideruar si njė ulje pėr veten e tyre. Nuk duhet tė shohin veten e tyre, si tė pagabueshėm, dhe mos shfaqen despotikė, por tė jenė udhėheqės dhe kėshilltarė brenda martesės.
    Pėrsėri gratė “unjini kryetė burravet t’tuaj” (I Pet 3;1). Bėhet fjalė pėr bindje dashurie storgjike dhe njohje tė hierarkisė zotėrore dhe tė fuqisė sė burrit. Sipas shpjegimit, qė i bėhet vargut nga P Trembela: “Kjo sjellje - shton ai - ėshtė brenda kuadrit tė detyrimeve bashkėshortore dhe dashurisė”, nėse ekzistojnė gabime, me dashuri, durim dhe sakrificė, tė gjitha do tė ndryshojnė, pasionet, mundimet edhe gabimet do tė harroen. Nė fund do tė vdesim, por besimi dhe dashuria nuk treten, as nga dallgėt e jetės dhe as nga vdekja. Ėshtė e tepėrt tė themi se fjalėt tradhėti dhe kurvėri shpesh shkaktojnė ndarje. Dekadenca morale e epokės sonė ka shumėfishuar rritjen e kurvėrisė, me influencėn e viteve kozmike dhe dėfrimeve moderne.
    Porosia e Perėndisė “mos kurvėro” duhet t’i mbrojė dhe t’i bėjė bashkėshortėt ruajtės vigjilentė tė moralit dhe nderit tė tyre.
    “E di - thoshte Plutarku, - se bashkėshortja ime ėshtė e moralshme, por di se ėshtė grua dhe miku im njeri”. Kujdesi ėshtė ruajtėsi mė i mirė i martesės nga ēdo sulm i armikut. Le tė mos harrojnė bashkėshortėt kėshillėn e mrekullueshme tė apostull Pavlit: “Martesa le tė jet’ e-nderēime ndėr tė gjithė, dhe shtrati i pa-turpėruarė, sepse kurvarėt dhe pėgėrėsit dot’ i gjykonjė Perėndia” (Heb 13;4).
    Epoka jonė o Zot u mbush me familje tė shkatėrruara. Drama dhe stuhi tė shumta rreth nesh. Tė shoqėruar me dhimbje dhe lot jetojnė kaq e kaq shpirte tė ndara. Deri kur o Zot mėnxyra e ndarjeve do tė godasė prindėr dhe fėmijė. Deri kur tė njohurit do tė mbeten tė panjohur. Hiri yt le tė rindėrtojė shtėpitė e shkatėrruara, sepse e dimė se: “Nese Zoti nuk ndėrton shtėpinė mė kot mundohen ndėrtonjėsit e saj”.


    Vjehėrrit

    Dhe diēka tjetėr miqtė e mi. Diēka, qė pa dyshim do tu shqetėsojė kur tė martoheni. Vjehrrit! Ky fakt nuk duhet tė kalojė pa u vėnė re. Nuk ėshtė fenomen i rrallė shkatėrrimi i panumurt i shtėpive nga ndėrhyrja e vjehrrės.
    Dėshpėruese ikona dhe i rrezikshėm burimi. Gjėmb qė ēpon dhe helm qė helmon bėhet vjehrra e keqe me thashethemet dhe gjuhėn e saj tė hidhur. Shpesh ndėrhyn nė ēėshtjet e shtėpisė; gjykon, kritikon, drejton dhe urdhėron, sikur tė ishte ajo timonierja e shtėpisė. Mjerė nėse burri bėn gabime! Do tė fillojė tė akuzojė dhėndrrin tek vajza e saj, pa kuptuar se edhe ai, ėshtė biri i saj.
    Me tė vėrtetė; nuk tė bėri kostum tė ri, nuk tė ēoi nė njė lokal, nuk tė ushqen siē do, nuk tė bėn asnjė dhuratė, .... Gra pa dashuri, vjehrra pa vetėdije tė qėllimit tė tyre. Nėna, tė cilat vrasin lumturinė e fėmijėve tė tyre.
    Njė shpirt, qė vuante duke duruar njė vjehrrė tė padurueshme tha: “O Perėndi, pėrse bėre vjehrrat”.
    Ēfarė hironie! Nė vend tė ndihmojė pėr ndėrtim, shkatėrron. Nė vend qė tė shohė me kėnaqėsi jetėn e dy tė rinjve, ndėrhyn pėr ta shkatėrruar atė. Nė vend tė ofrojė lumturi derdh helm dhe ligėsi, duke mos drejtuar mė burri por vjehrra.
    Pėr ēdo gjė fajtorė janė burri dhe gruaja pasi u japin tė drejtė prindėrve tė ndėrhyjnė nė problemet e familjes sė tyre. Ata nė shtėpitė e tyre dhe ēifti nė tė tyren.
    Marrėdhėnie dhe lidhje sigurisht qė do tė ketė, por deri nė njė cak. Nėnė ėshtė dhe kurrė nuk do tė pushojė sė qeni personi mė i dashur i familjes. Do tė vijė nė shtėpi, do tė pėrkujdesemi pėr tė, do tė tregojmė gjithė dashurinė tonė. Gjithashtu edhe nė Dhiatėn e Vjetėr theksohen fjalėt, qė i tha Raguila vajzės sė saj kur ia dorėzoi atė Tovias. “Bija ime ndero vjehrrin dhe vjehrrėn tėnde, sepse ata janė prindėrit e tu” (Tovi.10:12).
    Pėrkrah prindėrve qėndrojnė vjehrrit. Pėrkrah babait vjehrri dhe pėrkrah nėnės vjehrra. Mama dhe baba thėrrasim vjehrrin dhe vjehrrėn sikundėr edhe prindėrit tanė.
    Pėrkrah porosisė “ndero atin dhe nėnėn tėnde” ėshtė edhe porosia: “ndero vjehrrin dhe vjehrrėn tėnde”. Dashuri nxitėse dhe vetėmohim gjejmė nė historinė e Ruthit midis vjehrrės dhe nuses sikundėr flet Dhiata e Vjetėr. Elimeleku dhe Noami jetonin nė Kanan. Mė pas u larguan qė andej pėr shkak tė zisė sė bukės qė kishte rėnė. Morėn dhe dy bijtė e tyre dhe shkuan nė vendin e Moavit, ku ata u martuan me dy vajza moavase. Njėra quhej Orfa dhe tjetra Ruth. Mė pas Elimeleku dhe dy bijtė e tij vdiqėn. Noami mbeti vetėm me dy nuset e saj. Njė ditė i thirri ato dhe me njė dashuri tė madhe u tha. Bijat e mia, rrini pranė prindėrve dhe tė afėrmve tuaj. Unė jam njė vejushė e varfėr dhe e shkretė nė botė, nuk mund t’iu ndihmoj dhe mbroj nė atdheun tim. Kėshtu Orfaja u detyrua tė largohej, kurse Ruthi nuk pranoi “Mos mė thuaj, qė tė tė lė dhe tė shkoj, ku tė vesh ti do tė vij edhe unė dhe ku tė jetosh ti do tė jetoj edhe unė, populli yt do tė jetė edhe populli im. Dhe Perėndia yt, Perėndia im”. (Ruth.1:16)
    “Sjellja e Noamit ndaj nuses sė saj Ruthit ėshtė prototip i vetėmohimit dhe i kujdesjes, sjellje e shėklqyer e vjehrrės ndaj nuses” - shėnon komentuesi Ioil Janakopullos.
    Por, edhe nė Dhiatėn e Re shohim sa paqėsore dhe harmonike janė marrėdhėniet e apostull Petros me vjehrrėn e tij. Nga tekstet e Ungjillit tė shenjtė duket se ekzistonte bashkėbanim me dashuri tė veēantė dhe mirėkuptim tė ndėrsjelltė nė Kapernaum.
    Aty Zoti shėroi vjehrrėn e Petros nga temperatura e lartė dhe ajo si shpėrblim u shėrbeu. (Mat.11:15). Eshtė e vėshtirė, qė tė gjejė dikush ēifte, qė shkojnė mirė me vjehrrit. Kjo nuk i dedikohet vetėm qėndrimit tė drejtė tė vjehėrrve, por edhe diēkaje mė serioze nė bashkėbanimin e prindėrve me fėmijėt. Bashkėbanimi nuk rekomandohet pėr evitim tė grindjeve, pasojave dhe mentalitetit me tė cilin ata janė mėsuar. Njė gjė e tillė nuk ndodh nga mungesa e dashurisė, por sepse e kėrkon jeta juaj e re.
    Kjo ėshtė edhe dėshira e Perėndisė. Ēfarė thotė krijuesi i martesės? “Prandaj njeriu do tė lerė t’anė dhe t’ėmėn dhe do tė ngjitet pas gruas sė tij”
    “Lėnje” do tė thotė tė ndahen fizikisht nga ata, qė i sollėn nė jetė dhe me tė cilėt deri tani jetonin bashkė. Do tė jetojnė nė njė shtėpi tė re e cila ēelet me bekimin e Perėndisė. Do tė lenė pra prindėrit e tyre sepse krijohet njė lidhje e re “Perėndia - shkruan Alf Plumen, - ka krijuar marrėdhėnie shumė tė ngushtė dhe lidhėse ndėrmjet burrit dhe gruas nga sa ėshtė marrėdhėnia e prindit me fėmijėn.
    Bashkėbanimi i prindėrve me fėmijėt e martuar nuk ėshtė i mirė pėr arsye tė pastra psikologjike dhe sentimentale. Ndryshe janė mėsuar tė moshuarit dhe ndryshe tė rinjtė. Tė tjera interesat e tė moshuarve dhe tė tjera ato tė tė rinjve.
    Jemi plotėsisht dakort do tė mė thoni. Por, kur pėr arsye tė ndryshme jemi tė detyruar tė jetojmė sė bashku, atėherė ē’duhet tė bėjmė?! Shumė ēifte nga nevojat detyrohen tė jetojnė sė bashku me vjehrrit. Janė tė detyruar qė tė jenė pranė tyre pėr pesė, dhjetė ose mė shumė vjet dhe jo rrallė deri nė momentin e vdekjes sė tyre.
    Meqenėse s’mund tė bėhet ndryshe, nevojiten dy gjėra pėr suksesin e jetės harmonike. Pikėsėpari tė mėsojnė vjehrrit, se nuk kanė asnjė pėrgjegjėsi nė qeverisjen e shtėpisė sė fmijėve. Natyrisht, qė mund tė japin kėshilla, si njė detyrė e tyre. Kėshillat e mira ndihmojnė, ndėrtojnė dhe drejtojnė nė lumturi dhe mė tepėr se kaq asgjė tjetėr. Nėna e menēur dhe e urtė vepron me arsye; duke e ditur, se nuk ka tė drejtė tė ndėrhyjė nė familjen e re. Dikush tjetėr ėshtė qeverisėsi i shtėpisė, bashkėshorti i vajzės.
    Dhe diēka tjetėr. Mos harroni, qė gjithmonė do tė duhet tė jeni tė armatosur me durim. Ēfarė do tė dėshironit? Jemi njerėz me egoizėm dhe dobėsi, mund tė inatosemi, revoltohemi dhe mėrzitemi.
    Durim, pranim dhe dashuri. Ky ėshtė kushtrimi dhe kėshilla e Pavlit: “tė durojmė njėri-tjetėrin dhe tė japim vetveten”. Mos vallė gjithė jeta jonė nuk ėshtė njė betejė. Le tė mos harrojmė: “tė ecim nė durim”.
    Njėherė njė grua tregonte: “jetova 30 vjet me vjehrrėn time dhe asnjėherė nuk patėm fėrkime. Gjithmonė kujdesesha tė tėrhiqesha me dashuri”.
    Me dashuri kristiane dhe durim fėrkimet e vogla do tė shuhen dhe gėzimi do tė mbretėrojė. Njė gėzim qė do tu mbushė tėrėsisht.


    Njė ditė edhe ju do tė bėheni prindėr.

    Dhurata mė e bukur e providencės hyjnore, janė fėmijėt: - thotė Kieron. Nėse nė qiell mbretėron gėzimi i ėngjėjve, mbi dhe’ ėshtė buzėqeshja e fėmijėve. Nėpėrmjet syve tė fėmijėve pasqyrohet parajsa. Ėngjėjt dhe fėmijėt jetojnė nė njė botė ideale dhe hyjnore. Qielli pa ėngjej do tė ishte ferr dhe toka pa fėmijė do tė ishte shkretėtirė. Ėngjėjt dhe fėmijėt proklamojnė lavdinė e Perėndisė. “Sepse nga goj’ e foshnjavet dhe e atyre qė pinė sisė bėrė gati lavdim” (Mat 21;16). Fėmijėt janė krijesat mė tė dashura tė Perėndisė dhe tė njerėzve, tė qiellit dhe tė dheut. Sa prekėse dhe madhėshtore ėshtė skena, qė tregojnė Ungjijtė e shenjtė pėr Jisunė.
    Dikur prindėrit sollėn fėmijėt tek Jisui, qė t’i bekonte, por nxėnėsit duke menduar se prezenca e fėmijėve do tė bezdiste Mėsonjėsin i larguan fėmijėt. Ēaste tė mrekullueshme!
    Por, ky veprim nuk i pėlqeu Jisuit. Pėrkundrazi ndjeu keqardhje dhe hidhėrim duke thėnė: “Lerini fėmijėt e vegjėl tė vijnė tek unė dhe mos i pengoni, se e tyre ėshtė Mbretėria e Qiejve” (Mar 10;14). Ē’fjalė e ēiltėr! Sa dashuri e fshehtė! “Edhe si i mori nė krahė; vuri duart mbi ata dhe i bekoi”; fėmijėt nė krahėt e Jisujt. “Ja unė dhe bijtė qė mė dha Perėndia”. Moment i veēantė nė historinė e njerėzimit Jisui nderon moshėn fėmijnore. Lartėson vlerėn e fėmijėve, e cila po kaq ish e shkelur nga idhulltarėt e atėhershėm.
    Fėmijėt, qė spartanėt i digjnin dhe qė, romanėt i hidhnin nė mes tė rrugės, qė moavitėt dhe amorasit i flijonin nė idhujt e Molohut, Krishti i ėmbėl-ledhaton me duart e Tij tė shenjta.
    Jisui bekon fėmijėt, bekon mėmėsinė, bekon bashkimin martesor. Familja pa fėmijė ėshtė si njė kopėsht pa lule, shtėpi pa mobilie, ditė pa diell dhe jetė pa gėzim. Fėmijėt janė pėrplotėsimi mė i bukur i martesės. “Na trashėgim prej Zotit janė djemtė, dhuratė prej Atij ėshtė pema e barkut” (Ps 126;3). Bashkėshortėt kristianė nuk rėnkojnė kur kanė shumė fėmijė, por ia besojnė tė gjitha Perėndisė.
    Miqtė e mi njė ditė do tė bėheni krijues krijesash tė reja bashkėkrijues me Perėndinė. Andrea Karous njė hero i luftės pėr rrėzimin e Liopertit, ndėrsa ndodhej nė repart mori lajmin se gruaja e tij, lindi fėmijėn e parė. Plot me gėzim shkroi letrėn e mėposhtėme.
    E dashura ime, gėzohu tok me birin tėnd.
    Me gaz tė madh mora nga kumbari ynė Mihali lajmin, qė Perėndia na vlerėsoi tė bėhemi bashkė-krijues tė Tij, duke na bėrė prindėr tė njė krijese tė re. Falenderoj Perėndinė pėr dhuratėn e madhe hyjnore, qė tė kemi njė fėmijė. I Madh ėshtė emri i Tij edhe i lutem gjithashtu, qė ta ruajė nga ēdo rrezik duke e pasur vazhdimisht nėn mbrojtjen e Tij. T’i japė shėndet dhe ta ndihmojė, qė tė bėhet njė burrė hapat e tė cilit do tė jenė gjithmonė nė udhėn e Tij. Falenderoj tė Shumėmėshirėshmin Perėndi, i cili tė ruajti gjatė periudhės tė shtatzėnisė dhe nė kohėn e dhimbjeve dhe vuajtjes sė lindjes. Kuptoj qartė sa i madh ėshtė rreziku dhe dhimbja pėr nėnėn nė momentet e lindjes. Prandaj falenderoj pėr kėtė Perėndinė, Shpėtimtarin tonė dhe Perėndilindėsen, pėr ndihmėn qė tė dhanė, ose mė mirė na dhanė.
    Dhimbja jote u shndėrrua nė gėzim dhe ngazėllim, kur pe foshnjėn tonė qė solle nė jetė. Ėshtė ndjenja mė e mrekullueshme e nėnės dhe e gėzimit qė fal Perėndia, qė me dashuri tė ruajė krijesėn e tij.
    Mė vjen keq qė s’gjendem pranė teje tė tė lehtėsoj dhimbjen dhe tė tė jap kurajo. Tė merrja pjesė nė gėzimin tėnd kur biri ynė pa pėr herė tė parė dritėn e diellit. Ēaste tė mrekullueshme. Por mungesėn time e plotėsoi providenca e Perėndisė me hirin e Tij. E dashura ime, ju uroj, qė sa mė shpejt tė bėheni mirė. Perėndia qė na dha fėmijėn do tu ruajė dhe do tu mbrojė. Ju lė edhe unė nėn mbrojtjen e Tij.
    Ju puth me mall, burri juaj A.Karous
    Mister i pashprehur lindja e fėmijėve, i vendosur qė nga momenti i parė i krijimit tė tė parėgatuarve, ligj Perėndie “shtohuni dhe shumohuni”.
    I jashtėligjshėm dhe imoral ēdo mjet, qė me dashje pengon lindjen e fėmijėve. Ndaj bashkėshortėve qė shkelin dėshirėn e Perėndisė, nuk vonon edhe dėnimi. Shoqėria e dėrmuar e kohės sonė me shmangien e lindjeve (abortin), ka plagosur thellė qėllimin e martesės.
    Pra tė dashur tė rinj do tė vijė dhe pėr ju ēasti i lumtur, kur do tė pėrkėdhelni me ėmbėlsi fytyrat ėngjėllore tė fėmijėve tuaj. Ēdo puthje e nėnės dhe e atit ėshtė njė shenjė dashurie. Do tė qėndroni edhe ju mbi kokat e fėmijėve tuaj dhe do tu kėndoni kėngė tė mbushura me dashuri. Gėzimi mė i madh i jetės bashkėshortore janė fėmijėt.
    Gjithashtu edhe Andrea Panajotidhis dy ditė para se tė ekzekutohej, i shkroi njė letėr tė mrekullueshme dhe prekėse gruas sė tij dhe tre fmijėve.
    Bijtė e mi tė shumėvyershėm
    Shumė e dashur gruaja ime; pėrshėndetje.
    Nė kėtė ēast qė po ju shkruaj ėshtė e martė ora 2200. Pikėrisht para tre minutash mora lajmin se tė premte qė nė mėngjes do tė ekzekutohemi. Ndoshta kur tė lexosh letrėn unė nuk do tė jem nė mes tė tė gjallėve. Tė dashur fėmijėt e mij, po ju le nė njė moshė kaq tė re. Dhe vdes tani nė moshėn 22 vjeē pėr hir tė njė ideali tė madh. Do tė vijė njė kohė, kur nėna dhe xhaxhallarėt tu tregojnė pėrse u ekzekutova. Bijtė e mij tė dashur ju uroj tė bėheni kristianė dhe atdhetarė tė mirė. Ecni nė rrugėn e virtytit dhe tė jeni tė sigurtė se ju doja me njė dashuri tė paanė. Por fatkeqėsisht po ju lė pa ju parė tė rritur, si edhe ėndėrroja. Por, po ju le njė emėr tė madh dhe tė nderuar.
    Bijtė e mij jetoni tė lumtur dhe tė nderuar me nėnėn tuaj dhe ti gruaja ime e dashur duaji ngrohtėsisht edhe unė, qė nga lart do tu dėrgoj uratat mė tė nxehta. Lamtumirė pėr gjithmonė qeniet e mia tė dashura.
    Me puthje dhe dashuri bashkėshorti yt dhe babai juaj i dashur.
    Dikur nėna e Grakhonit ndonėse ishte shumė e pasur nuk vishej nė mėnyrė luksoze. Tė gjithė sa vėrenin kėtė gjė e pyesnin me habi pėr shkakun dhe ajo u pėrgjigjej: “Stolitė e mia janė dy bijtė e mi” dhe nė tė vėrtetė fėmijėt janė stolitė mė tė vyera. Pėr ta ē’do sakrificė ėshtė e denjė. Sikundėr njeriu qė ka njė thesar pėrpiqet ta ruajė atė, kėshtu ndodh edhe me fėmijėt. Fėmijėt janė gjithmonė krenaria e prindėrve. Prindėrit gėzohen nė gėzimin e tyre dhe vuajnė sė tepėrmi nė hidhėrimet e tyre. Kush mund tė harrojė mallėngjimin e plakut Dhiagora kur tre djemtė e tij dolėn fitues Olimpikė?! Nė stadiumin Olimpik shumė spektatorė nga gjithė Greqia, Azia e Vogėl dhe Italia kishin erdhur tė shikonin Lojrat Olimpike.
    Gjithashtu edhe Dhiagoras Roidhas erdhi tė krenohet me bijtė e tij. Kur kish qenė i ri edhe ai kishte qenė fitues Olimpik.
    Tani brenda nė pistė ndeshen bijtė e tij Dhimagjiti, Akusila dhe Dhoriefsi.
    -A do ta lavdėrojnė edhe ata emėrin e familjes, - pyet veten.
    Erdhi pra ora, qė tė tre djemtė u shpallėn fitues! Ndeshjet mbaruan, tre kurorė me degė ullinjsh tė egėr presin mbi tavolinė. Fituesit u kurorėzuan. Zemra e plakut gufon...
    Si tė bashkuar nė njė, kurorėzohen pėrpara atit tė tyre. Heqin kurorėt nga kokėt e tyre dhe me respekt tė thellė dhe shprehje dashurie edhe mirėnjohjeje i vendosin mbi kokėn e thinjur tė Dhiagorės. Edhe kėshtu rrotullojnė nėpėr stadium plakun e thinjur dhe tė trikurorėzuar. Spektatorėt e mallėngjyer dhe me sy tė pėrlotur brohorasin dhe madhėshtojnė kėta tė rinj tė denjė, tė cilėve, triunfi dhe suksesi, nuk u ndryshuan karakterin.
    Tė gjithė hedhin lule, kurse harpat dhe lirat i himnojnė edhe ata me sytė tė ngulura pėrtokė ecin drejt alltarit tė Dhia-s, pėr tė bėrė flijimin e caktuar.
    Atėherė u dėgjua njė zė: Dhiagora vdis. Ēast mė i lavdishėm dhe madhėshtor nuk do tė vijė mė nė jetėn tėnde.
    Toka dridhej nga brohoritjet. Zemra atėrore e Dhiagorės u derdh nga ngazėllimi dhe mirėnjohja ndaj perėndive. Nga gėzimi i papėrshkruar...Shtriu krahėt dhe pėrqafoi bijtė e tij, por papritur ato u varėn dhe menjėherė ... ranė.
    Momenti mė i lumtur nė jetėn e tij, Dhiagora la frymėn e fundit nė duart e fmijėve tė tij.
    (Η Δρασις mars 1987 fq 27)
    Prindėr - Atė - Nėnė - Bij...
    Cili mund tė kompozojė denjėsisht dashurinė dhe gėzimin e tyre. Njė buqetė lulesh, njė valle e shumėzėshme, njė harmoni gazmore dhe njė bekim Perėndie. Do tė bėni sakrifica tė shumta, rritja e fėmijėve nuk ėshtė njė gjė kaq e lehtė. Babai dhe nėna do tė ndjejnė rrahjet e shumta tė zemrės deri sa tė shohin tė rritur fėmijėt e tyre.
    Prandaj miqtė e mij armatosuni qė tani me urtėsi dhe menēuri. Lutuni dhe lexoni libra tė pėrshtatshėm pedagogjikė, tė cilėt flasin pėr rritjen e fėmijėve dhe studioni problemet psikologjike tė tyre. Fėmija ėshtė njė botė e panjohur, fsheh mistere tė pa zbuluara, sa nė botėn fizike, aq dhe nė atė psikike. Njohja e botės fėmijėnore do tu ndihmojė mė pas, kur tė pėrjetoni realitetin e tyre.
    Fėmijėt janė pedagogėt mė tė mirė. Njė nėnė vlen sa 100 mėsues, mjafton qė tė jetė nėnė e vėrtetė dhe e vyer. Dhe pėr fat tė keq nėnat e mira sot janė tė pakta dhe nuk ka fatkeqėsi mė tė madhe, sesa nėnat qė sjellin fėmijė nė jetė dhe nuk dinė t’i rritin. Lumturia e fėmijve dhe e shoqėrisė ėshtė nė duart e prindėrve dhe veēanėrisht tė nėnave. Rritje nuk nėnkupton ē’do tė hajė dhe veshė fėmija, as se ēfarė do tė studiojė. Rritje do tė thotė edukim shpirtėror i pėrplotė. Fėmija - si ē’do njeri - nuk ėshtė vetėm ekzistencė materiale, por edhe frymė, shpirt me destinacion tė pėrjetshėm.
    Ėshtė gabimi mė i madh, qė tė kujdesemi pėr gjithēka tjetėr duke harruar shpirtin, dhe baza e edukatės ėshtė mėsimi kristian. Jisui ėshtė pedagogu mė i madh, ėshtė themeli i rritjes sė vėrtetė. Edukimi pa Krishtin ėshtė ndėrtesė nė rėrė, bimė pa ujė. Sikundėr thotė dhe apostull Pavli: “Sepse asndonjė nukė mund tė vėrė tjatėrė themel, pėrveē ati qė ėshtė vėnė, i cili ėshtė Jisu Krishti” (I Kor 3;11).
    Besimi kristian ėshtė ushqimdhėnėsi mė i mirė i rritjes. Nė edukim nuk ka vend pėr neglizhenca - siē thotė dhe Gojarti - “ata qė neglizhojnė pėr shpėtimin e fėmijėve, janė pėrgjegjės nė gjykim”. Prindėrit qė lenė pasdore edukimin e fėmijėve, bėjnė njė krim tė vėrtetė.
    Thonė se dikur Dhiogjeni takoi nė rrugė njė fėmijė tė vogėl me mėsuesin e tij. Atėherė fėmija mori njė gur dhe goditi Dhiogjenin, duke treguar qė ishte i keqedukuar. Filozofi, nė vend qė tė shajė fėmijėn, i dha njė shpullė mėsuesit tė tij, duke dashur qė tė tregojė me kėtė, se ai ishte fajtori.
    Pėrgjegjėsia e prindėrve pėr edukimin e fėmijėve ėshtė shumė e madhe, janė pėrgjegjės pėrpara Perėndisė dhe njerėzve. Kurrė nuk duhet harruar fjala e Pavlit “me arrėsim dhe mendim mė Zotin”.
    “Kur kemi njė mollė me mollė tė krimbura, kė duhet tė akuzojmė mollėn apo mollėt? - thoshte - Shėn Kozmai i Kolkondasit. Sigurisht qė pemėn. A jetoni jetė kristiane ju prindėr, tė cilėt jeni molla, qė edhe fėmijėt tė jenė mollė tė ėmbla”.
    Miqtė e mi dikur do tė bėheni prindėr me fėmijė. Menduat ndonjėherė sa nder dhe pėrgjegjėsi e madhe ėshtė kjo. Hir i pasur dhe me shumė sakrifica. Pregatituni pėr veprėn e madhe, tė cilėn Perėndia do tu ngarkojė.

  3. #3
    i/e regjistruar
    Anėtarėsuar
    05-12-2006
    Postime
    172
    Shmangia e lidjeve

    Tė mirė janė fėmijėt, i mirė ėshtė dhe Ungjilli - thonė shumė njerėz, - por kohėt kanė ndryshuar. Jetojmė nė kushte tė reja, nuk jemi bashkėkohės tė Jakovit i cili kishte 12tė fėmijė. Sot fėmijėt planifikohen, njė dua, njė bėj, dy dua, dy bėj. Dhe nėqoftėse nuk dua, nuk bėj fėmijė. Gjithashtu faktor ndikues ėshtė dhe gjendja ekonomike. Si do t’i rrit nėse do t’i shikoj qė t’iu mungojnė shumė gjėra dhe tė mos mund as t’i ushqej? Kėshtu mendon njeriu i sotėm, vendos pikėpyetje tė shumta nė ēėshtjen e lindjes sė fėmijėve. Pikėsėpari tė gjitha duken si tė drejta, por s’janė tė tilla. Planifikimi familjar ėshtė njė ēėshtje mjaft e diskutuar e kohės, ėshtė tharmi etikosocial dhe problem demografik.
    Nesė pėrjashtojmė protestantėt tė cilėt aprovojnė planifikimin e lindjeve, Kisha Romano Katolike vjen nė kundėshtim me njė veprim tė tillė, duke u pėrputhur me pozicionimin Orthodhoks.
    Papa, nė njė encikėl, ka ndaluar tė gjitha metodat teknike pėr planifikimin familjar. Nė enciklin e tij “pėr jetėn njerėzore” shprehet se, nuk mund tė lejojė ndėrhyrjet tekniko-artificiale nė procesin e trasmetimit tė jetės, as para aktit bashkėshortor, as gjatė tij, ose dhe mbas tij. Encikli thotė se: “Kisha njeh problemin e mbi popullimit nė vendet e zhvilluara, gjithashtu kėrkon nga tė gjithė krerėt qeveritarė moslejimin e kontrollit tė lindjeve sipas dėshirės sė ēiftit, duke ndėrprerė shtatzėninė”.
    Encikli, siē ishte e natyrshme, hasi kundėshtimin e opinionit kozmik ndėrkombėtar dhe pėr mė tepėr edhe tė vetė klerikve katolikė.
    Por, Papa duke dalė nė mbrojtje tė enciklit tė tij, refuzoi mendimet se bashkėshortėt duhen tė lihen tė lirė qė tė vetėvendosin dhe nuk pranoi prononcimet e ndryshme, se me enciklin e tij kishte ndėrhyrė nė zonėn e ndėrgjegjes personale. “Ndėrgjegja personale, - tha ai, - nuk ėshtė gjithmonė e pagabueshme, pėr kėtė dhe duhet tė drejtohet. Logjika njerėzore ėshtė e dobėt, e gabueshme dhe e pasigurtė, gjė e cila ndeshet shpeshherė dhe shumė lehtė. Prandaj dhe ndėrgjegja duhet qė tė udhėzohet. Zėri i ndėrgjegjes pastrohet dhe forcohet, kur zėri i Ligjit tė Perėndisė bashkohet me tė. Zėri i ndėrgjegjes nuk ėshtė i pagabueshėm. Gjė, qė vėrtetohet nė prizmin e veprimeve mbinatyrore, ku logjika nuk ėshtė e aftė nga vetėvetja tė shpjegojė mėnyrėn e mirėsisė dhe pėr kėtė lipset qė tė pėrikė tek besimi”.
    Kisha Orthodhokse ka dėnuar njėzėri shmangien e lindjeve (abortin), nė Tetor tė 1937tė nė njė encikėl tė Sinodhit tė Kishės sė Greqisė, qė i komunikohej Klerit dhe popullit, thuhej: “Hierarkia e Kishės me keqardhje dhe dhimbje tė madhe konfirmon se, njė nga tė kėqiat mė karakteristike tė shekullit tonė ėshtė njė tendencė e pohuar pėr evitimin e lindjeve. Gjė e cila ēon nė njė dekadencė dhe qė tronditėn bazat e familjes dhe shkatėrron nocionin e moralit tė martesės... Manifestimi i parė i kėsaj tė keqeje ėshtė i ashtėquajturi abort ose shmangie e shtatzėnisė. Nuk do tė lemė pa u bėrė tė njohur bashkėshortėve, se nė rrethana tė vėshtira e vetmja mėnyrė e pranushme fetarisht, pėr shmangien e shtatzėnisė ėshtė vetėpėrmbajtja nė marrėdhėniet seksuale bashkėshortore.
    Ky mjet tė cilin e rekomandon edhe shkenca e mjekėsisė, duket i rreptė dhe i pamundur. Por duket i tillė vetėm tek jo kristianėt, vetėm tek ata qė jetojnė sipas mishit dhe jo sipas frymės. Pėr tė krishterėt e vėrtetė kjo ėshtė e mundur...Por edhe mjekėt duhet tė mos harrojnė qėllimin e tyre tė lartė dhe tė bėhen vrasės indirektė, duke kryer aborte dhe duke lehtėsuar mėnyrat e ndalimit tė shtatzėnisė.
    Le tė kujtojnė thėnien e Hippokratit, i cili jetoi nė njė kohė idhulltarie: “tė ruaj tė qashtėr dhe tė shenjtė jetėn time dhe fėmijėn tim” u ndalonte pra nxėnėsve tė tij abortin dhe kėtė e kishte vendosur nė betimin qė ata bėnin, se nuk do tė pranojnė, qė njė grua tė bjerė viktimė. Si pra e rrėzojnė kaq poshtė shkencėn dhe ndėrgjegjen mjekėt e krishtėrė, duke e ēuar atė nė nivele kriminale. Nuk mohojmė dhe atė kategori prindėrish, tė cilėt pėrballojnė vėshtirėsi dhe barė tė renda ekonomike nė familjen e tyre, ose sepse jeta e bashkėshortes nėpėrmjet lindjes vihet nė rrezik direkt. Pėr kėtė kategori bashkėshortėsh ushqejmė respekt, por duhet t’i ftojmė tė marrin parasysh, se nė jetė jemi thirrur pėr ngritur kryq...Le tė jenė tė sigurt se kryqi do tė shndėrrohet nė kurorė dhe bekim, nga Ai qė i pari mbajti kryqin, Perėndia dhe Shpėtimtari ynė Jisu Krisht nuk do t’i braktisė, Hiri dhe mėshira e pasur e tė cilit ėshtė me tė gjithė ne. (14tė Tetor 1937)
    Me njė encikėl tė ri (nr protokolli 3397 mė 29-5-1968) tė po kėsaj Kishe thuhet:
    “Bashkėshortė tė kėtij vendi na ka rrėmbyer rryma epidemike e abortit duke kryer kėshtu vrasje dhe shkatėrrimit tė frytit tė barkut...Abortet shkaktojnė plagė psikike tė pashėrueshme dhe ndėrlikime inpresionuese tė fajėsisė nė subkoshiencėn e prindėrve tė shumtė dhe tė mjekėve pjesėmarrės nė to. Krijojnė brejtje nė ndėrgjegjie, vyshkje nė zemėr, helmim dhe mėrzitje, peshė dhe fajėsi pikėlluese nė shpirt, sepse prej tyre merret njė jetė pa asnjė tė drejtė hyjnore dhe njerėzore. Nė kėtė mėnyrė zhduket prej familjes paqja dhe gėzimi, brenda shtėpisė shtrihen hijet e qenieve njerėzore, tė cilat u sakrifikuan tek “Molohu” i egoizmit tė disa njerėzve tė caktuar. Gjaku i krijesave tė vrara tė Pėrėndisė thėrret dhe bėrtet pėrpara fronit tė Tij duke trazuar dhe turbulluar shpirtrat e prindėrve dhe tė mjekėve foshnjėvrasės, tė cilėt shkelėn me kėmbė nome hyjnorė dhe njerėzorė”.
    Nė epidemi ka katandisur shmangia e vullnetshme e lindjes. Frut i hidhur i njė pėrdorimi materialist dhe mizor tė epokės ē’kristianizuese.
    Shkencėtarėt pėrkatės tė “Shoqėrisė tė prindėrve efgonikė tė Greqisė” deklarojnė se: “kohėt e fundit, nga gratė e zonave rurale greke 86% e tyre kanė shmangur lindje fėmijėsh (abortuar), kurse nga gratė e zonave urbane 97%.” - Akoma dhe njė konfirmim i frikėshėm, - “80% e vajzave greke mbi moshėn 16 vjeē, kanė abortuar tė paktėn njė herė”.
    Njeriu nuk bindet lehtė ndaj ligjit tė Perėndisė, egoizmi i tij nuk e lejon qė tė sakrifikojė. Kėrkon vetėm rehatin dhe kėnaqėsinė. “Kur gruaja gjysėmlakuriq sorollatet nėpėr qendrat modane, si do tė dėshirojė telashet e fėmijėve”. Sado qė flasim pėr varfėri dhe mbipopullim harrojmė dhe mohojmė providevcėn e Perėndisė, qė kurrė nuk braktis krijesat e Tij. “Po ndė qoftėse barin’ e fushės qė sot ėshtė e nesėrė hidhetė ndė furrė, Perėndia e vesh kėshtu, nukė dot’ u veshnjė juve shumė mė tepėrė o besė-pakė” (Mat 6;30).
    Besim do tė thotė mirėbesim dhe dorėzim i plotė tek Perėndia. Nė tė kundėrt ėshtė largim dhe mohim i dashurisė sė Perėndisė. Besimi ėshtė fuqia mė e madhe e jetės. “Maksimumi i tė gjithė tė mirave dhe mbėshtetja e vetme janė tek Perėndia” - thotė Gojarti. Ai qė mbėshtetet tek Perėndia nuk bie kurrė.
    Uratat e kurorėzimit nė Misterin e martesės u dedikohen qėllimeve tė mėdha, qė tė rinjtė ftohen tė pėrmbushin si: dashuria, uniteti dhe lindja e fmijėve. Mjaft i vlefshėm citimi i disa uratave. “O Perėndi Arkond dhe Krijues i gjithė ndėrtesės...” “qė the shtohuni dhe shumohuni dhe zotėroni dhenė...” “Ti o Kryezot beko kėtė martesė dhe kėtyre shėrbėtorėve tė tu, falu jetė tė paqme, farė jetėgjatė, dhuratė fėmijėsh, kurorė lavdie tė pafishkur”. “Vlerėsoi qė tė shohin bij tė bijve tė tyre...” “Jepu kėtyre pemė barku, bij tė mirė, harmoni shpirti dhe trupi... tė shohin bijtė e bijve tė tyre si filiza ullinjsh rreth tryezes sė tyre...” “Dhuroju atyre pemė barku, tė shijojnė gėzimin e fėmijėve tė tyre...”
    Kisha nuk lutet vetėm pėr “pemė barku” por edhe per “bij tė mirė”. Me lindjen e fėmijėve rritet dhe shumohet Kisha e shenjtorėve, qielli mbushet me qytetarė tė rinj.
    Tatjana Gorēkeva thotė pėr gjerondin e ditėve tona Jakovin, se njėrės nga gratė e cila i kishte kėrkuar bekim pėr martesė, i bėri ketė pyetje: “A mund tė sjellėsh nė botė njė shenjtor? Nėse po atėherė martohu, nė tė kundėrt nuk ju jap bekim”. Shumė tė mėdha, tė shenjta dhe hyjnore janė qėllimet e martesės dhe tė tilla duhet tė mbesin.
    Natyrisht qė nė jetė do tė hasim edhe vėshtirėsi ekonomike, por asnjėherė braktisjen e Perėndisė. Nga familje tė varfra dhe pa pozita dolėn njerėz tė mėdhenj dhe shkencėtarė tė urtė, tė cilėt mė vonė ndihmuan ekonomikisht gjithė shtėpinė. Frika e mbi popullimit bėn qė disa tė flasin pėr shmangie tė lindjeve. Mos vallė toka nuk do tė nxerrė mė... apo nuk do tė mundė t’i ushqejė?!
    Pra duhet t’i themi “stop” lindjes sė fmijėve, apo mos vallė duhet t’i themi “stop” armatimit dhe abuzimeve. Frikė ndjen njeriu kur dėgjon pėr shpenzimet astronomike dhe ushtarake. Ēfarė bekimi do tė ishte pėr njerėzimin nėse kėto shuma kolosale njeriu do t’i kishte pėrdorur pėr pėrparim dhe mirėqenie? Vetė toka do tė mund tė shndėrrohej nė parajsė begatie.
    Atėherė askush s’ėshtė fajtor pėrveē njeriut. Tė mirat e tokės janė kaq tė shumta dhe pėrsėri kaq toka janė tė pa kultivuara, sa tė mund tė ushqehej pesėmbėdhjetėfishi i njerėzve. Prodhimi i pėrditshėm shtohet mė tepėr nga shtimi i popullsisė, aq sa tė mund tė ushqeheshin 40.000.000.000 njerėz. Tė gjitha kėto pa llogaritur shumat e harxhuara nga egoizmi ynė pėr pispillosje, kumar, alkol, duhan etj. Me njė llogaritje tė thjeshtė vetėm gratė e gjithė botės pėr pispillosjen harxhojnė nė njė vit 1.000.000.000 lira tė arta angleze.
    Pra nuk janė arsyet ekonomike, por ato morale shkaku i rebelimit ndaj Perėndisė dhe fėmijėve. Njeriu nuk humbi mjetet pėr mbijetsėn e tij, por humbi ndėrgjegjėsimin e destinacionit tė tij. Sikundėr shkruante dhe gazeta “Times” e Londrės: “Njė nga shkaqet e uljes sė numurit tė lindjeve, ėshtė rėnia shpirtėrore dhe jo ajo ekonomike. Ėshtė dėshira e dėfrimeve, egoizmi, vetėdashja dhe prishja morale”. Kur nėna harron destinacionin e saj nėn vorbullėn e zhurmave tė shumta tė jetės kozmike, zemra e saj humbet ndjeshmėrinė. Bėhet e ashpėr dhe neglizhente, ngjason me njė dimėr tė ftohtė. Shumė karakteristike vėretja e violinistit me famė Jehundi Menuhin, i cili thotė: “Nėnat nuk kėndojnė mė kur mbajnė nė krahė foshnjat e tyre. Nė kėtė civilizim kompleks dhe shumė tė zhvilluar, vallė kur ndonjėherė nėnat do tu kėndojnė kėngė fėmijėve tė tyre, por nuk kanė mė kohė pėr ata. Kohėn e rrėmbeu civilizimi dhe fėmijėt perikėn nė tė tjera pėrqafime. Dhe ku tė gjejnė kėngė, ato shteruan brenda tyre; humbėn nė rrugėt ku gratė - nėnat - kėrkonin tė gjenin konfirmime tė tjera tė destinacionit dhe seksit tė tyre”.
    Nė tė vėrtetė ē’hir kishin ato ninulla spontane, tė mbushura plot dashuri dhe ngrohtėsi.
    I dashuri im i vogėl
    Shpirti im i ėmbėl
    Pėr ty zemra ime
    Fshehur rreh e gufon
    Pėrkulu lehtė tė dėgjosh
    Biri im i gjithėshėnjtė
    Pėr ty si digjet zjarr
    Shpirti i nėnės tėnde
    Fli biri im i artė
    Fli ėmbėlsirė dhe bardhėsi
    Mbyll sytė e tu tė vegjėl
    Dhe shėn Maria qoft' me ty.

    Nėnė! Cili pėr ty mund tė kompozojė kėngė melodike? Cili mund tė shprehė dashurinė e zemrės tėnde dhe tė pėrshkruajė fuqinė e dashurisė sate tė zjarrtė? Asnjė thesar nė botė nuk mund tė krahasohet me zemrėn e nėnės. Dashuria e saj ėshtė “e madhe dhe e pafund si vetė krijesa” - thotė Verdi. Poetėt dhe artistėt i dedikuan krijimet mė tė bukura tė tyre. Zhan Rispen pėr “Zemrėn e nėnės” shkruan poezinė ndoshta mė e bukur nė forcė dhe fantazi.

    Njė bir, i vetėm djalė
    Vajzėn e njė shtrige dashuroi

    Fėmijėt i thotė, unė nuk i dua
    Po puthjen time nė do tė tė fal
    Zemrėn e nėnės mė sill mua
    Pėr qenin tim atė e dua

    Tė vrasė nėnėn djali vrapon
    I shkulėn zėmrėn i’a shkallmon
    nxiton ta ēojė, por pengohet
    e tok me zemrėn, bie rėzohet
    Tek u rėzua poshtė nė rokullim
    dėgjon njė zė me ngashėrim
    A u vrave ndopak o biri im. Dhe qan.

    Dashuria e nėnės nuk ka kufij, ėshtė gati dhe pėr sakrificėn mė tė madhe, ėshtė njė dashuri e kryqėzuar. Jeta e saj ėshtė njė e pėrpjetė pambarim, njė Golgotha.
    Tronditės ishte rasti i tė resė 26 vjeēare Suzana Petrofsina, e cila gjatė tėrmeteve tė llahtarshėm nė Armeninė Sovjetike, mė 1988 ishte varrosur tok me vajzėn e saj 4 vjeēare poshtė gėrmadhave tė shtėpisė sė tyre. Pėr tetė ditė i vetmi mendim i nėnės sė re ishte si do tė mbante gjallė vajzėn e saj, pasi dhe njė vazo marmalatė qė kishin si ushqim tė vetėm kishte mbaruar shpejt. Papritur nė mes tė dėshpėrimit tė saj, mendoi se kishte dhe diēka tė ēmuar t’i japė vajzės sė saj qė t’i shuante etjen; gjakun e saj. Ndonse e rrethuar nga errėsira mundi tė zvaritet me kurizin e saj pėr tė marrė njė copė xhami. Preu gishtat e saj dhe i dha pėr tė pirė vajzės. Kjo heroinė e Armenisė siē u quajt, tha: “Pėr arsye tė ngricės ndjeja dhimbje. E dija se vajza ime e vogėl do tė vdiste, por doja tė bėja gjithēka qė ta shpėtoja”.
    Dhuratė hyjnore mėmėsia. Tė mundeshin ta respektonin tė gjitha dhe veēanėrisht disa Hirodiana tė pashpirta, tė cilat thonė dhe flasin pėr “shtatzėni tė pa dėshiruara”. Temjan erėmirė ėshtė zemra e nėnės - siē thotė edhe njė fjalė e urtė: “Nga tė gjthė aromat mė erėmira ėshtė nėna”.
    Nga njė studim qė bėri profesori amerikan Reimund Perl nė 26 qytete tė Amerikės, deklaroi se: “80% e grave qė shmangin lindjet (abortojnė) janė tė pasura”.
    Martesa pa fėmijė, ėshtė prosvalje e Misterit dhe shkelje e kėshillės sė Perėndisė. Ndėrsa pėr ato gra qė nga natyra janė tė pa afta pėr tė lindur fėmijė, bashkėshortėt nuk kanė pėrgjegjėsi, pasi kjo e kalon dėshirėn njerėzore. Por sikundėr dhe Gojarti duke tėrhequr vėmendjen pėr “barkun e papemė” thotė: “Pra martesa u dha edhe pėr tė bėrė fėmijė, por pėr mė tepėr qė tė shuajė zjarrin e natyrės”. Kėtė gjė thotė edhe apostull Pavli: “Pėr ēkak tė kurvėrisė ē’do njėri tė ketė gruanė e tija” jo pėr tė bėrė fėmijė dhe pėrsėri shton duke thėnė:, “jo qė tė bėheni etėr tė shumė fėmijėve, por qė tė mos u ngasnjė juve satanai”.
    Lindja e fėmijėve dhe ushqimi kristian - bashkė me dashurinė e bashkėshortėve - janė qėllimet bazė tė martesės. Prandaj edhe Pavli i shenjtė mėson: “gruaja do tė shpėtonetė me anė tė tė pjellit” (I Tim 2;15). Ē’gėzim dhe bekim prezenca e fėmijėve! “Ja trashėgimi i Zotit janė fėmijėt, shpėrblim dhe pemė barku” (Ps 126;3). Gėzim qė e vėrtetojnė tė gjithė ata qė kanė shumė fėmijė. Shpesh pas ē’do lindje shtohen edhe bekimet materiale.
    Ndaj grave qė abortojnė kanonet e shenjta janė shumė tė repta. Nuk flasin pėr mjete kontracepsioni, ndėrkaq bazohen nė frymėn e Shkrimit tė Shenjtė dhe nė Traditėn e Kishės. Dhiata e Vjetėr tregon dėnimin e Afnait i cili kreu veprime, qė pengonin shtatzaninė “E keqe u pa kjo nė sytė e Zotit dhe bėri qė ai tė vdesė” (Gjen 38; 8-9). Pra Perėndia e quan “ligėsi” ēdo veprim pėr shmangjen e lindjeve. Tė tilla janė dhe tė gjitha mjetet qė pėrdoren pėr shmangien e shtatzanisė, sepse vijnė nė kundėshtim me veprėn e Perėndisė. “Hidhėrim edhe shtrėngim mbė ē’do shpirt njeriu qė punon tė ligėnė” - thotė apostull Pavli nė letrėn drejtuar Romanėve (Rom 2;9).
    Gjithashtu nė analizė pėrfundimtare shmangia e lindjeve ėshtė edhe krim ndaj atdheut, sepse rrezikon zhdukjen etnike. “Drejtėsia e lartėson njė llauz, por mėkati ėshtė turp i tyre” - thonė (Fjalet e Urta 14;34).
    Poeti pyet veten:
    “Rrymat e kohėve
    ndryshuan drejtimin e tyre
    gjinjtė shpallėn grevė
    bashkėshortėt s’duan ninulla
    qė tė papenguar tė shijojnė
    gjumin edhe jetėn
    Leondios Haxhikostas
    Mik i dashur nėqoftėse do lavdėro Perėndinė dhe Pėrėndia do tė lavdėrojė, jeto duke pasur si busull Ligjin e Perėndisė dhe dėshirėn e Tij tė gjithėshėnjtė.
    Hiri dhe bekimi i Perėndisė do tė kurorėzojė jetėn tėnde.


    Shtėpia e ėndėrruar

    Pėrse jo, aspak e vėshtirė.
    Shtėpia mund tė bėhet parajsė mjafton qė nė tė, tė mbretėrojė Krishti. “Njė parajsė qiellore e mbidheshme plot gėzim. Tendė e Perėndisė mes njerėzve”.
    Lumturia martesore nuk ėshtė mbledhje faktorėsh materialė, por frut i jetės sė thellė shpirtėrore. Lumturia e vėrtetė dhe e plotė gjendet tek Krishti, Ai ėshtė drejtuesi i mirė dhe ushqim-dhėnėsi i gėzimit, i Cili mbush shtėpinė me prezencėn e Tij. Ai dėshiron qė tė ngrerė fronin e tij nė ē’do familje. Si i huaj ri nė portėn e shpirtit dhe thėrret: “Ja tek rri ndė derėt dhe trokėllinj” (Zb 3;20). Mjerė ata qė i mbyllin Krishtit portėn e shpirtit, ja kanė mbyllur mikut mė tė mirė. Ai qė i mbyll derėn Zotit, mbyll jashtė shtėpisė sė tij lumturinė. Pikėrisht ashtu siē mbetet i paparė dielli pėr ata qė i shmangen atij. Njė mohim i tillė ėshtė i tmerrshėm, i barasvlefshėm me njė fatkeqėsi tė skajshme.
    Sa e ndryshme ėshtė shtėpia e krishterė ku mbret dhe Zot ėshtė Jisuj dhe mban lumturinė nė duart e tij dhe vjen tė rrijė pranė atyre qė e kėrkojnė. E gjithėbekuar ajo shtėpi qė ka pėr Zot “Samaritanin e Mirė”, prezenca e Tij jep “frymė jetė dhe gjithēka”. Martesa kristiane thotė Romano Guardini, ecėn pėrpara vetėm ku “janė dy tė bashkuar” dhe Ai “midis tyre”, vetė prezenca e Tij vepruese. Shtėpija kristiane ka ecuri, program dhe qėllim tė pėrbashkėt. Bashkėshortėt dhe fėmijėt jetojnė me dashurinė e Krishtit. Pėrpiqen pėr ngritje shpirtėrore, pėrqėndrim nė shkallėn e virtytit dhe me pikėsynim shenjtėrimin.
    Kujdes i tyre nuk ėshtė tualeti, moda, partet etj, por jeta kristiane shpirtėrore. Nuk janė shėrbėtorė tė parasė dhe as shpėrdorues tė saj, por nikoqirė tė tė mirave materiale. Mikpritja dhe humanizmi janė karakteristika tė familjes kristiane. Zbatojnė sugjerimin e Pavlit: “Mos harroni dashurinė mbė tė huajtė” (Heb 13;2). E pavdekshme mbetet mikpritja e Avraamit, por edhe njeridashja e Jovit: “asnjė i huaj s‘mbetej jashtė, sepse porta ime ishte e hapur pėr ēdo udhėtar” (Jovi 31;31). Ky virtyt i mrekullueshėm tė cilit krishtėrimi i dha mė shumė vlera dhe fuqi, vazhdimisht humbet shkėlqimin e tij.
    Epoka jonė me qytetėrimin e saj tė egėr dhe tė vrazhdė, ka ulur nė njė shkallė tė konsiderueshme dhe shqetėsuese virtytin e mikpritjes, tregues i njė rėnieje totale tė moralit. Shtėpia kristiane duhet tė bėhet mbartėse e njė dashurie pa caqe, si ajo e apostullit Varnava dhe dhiakonėve. Edhe siē thotė lumi i urtėsisė tė Gojartit: “ē’pėrgjigje do t’i japėsh Gjykatėsit tėnd, kur vesh me mermer muret e shtėpisė dhe e le zhveshur tė afėrmin tėnd”.
    Njė famulltar kishte varur nė hyrje tė Kishės ku shėrbente njė tabelė tė madhe, ku kishte shkruar katėr lumėrime tė familjes kristiane.
    1)- Lum shtėpia ku tė gjithė luten.
    2)- Lum shtėpia ku njėri tėrhiqet pėr hir tė tjetrit.
    3)- Lum shtėpia e cila ka zot shtėpie Jisu Krishtin.
    4)- Lum shtėpia ku ēdo e mirė nuk mbetet vetėm brenda mureve tė saj, por shkon edhe tek tė varfėrit.
    Miq tė rinj! Ndėrtoni shtėpitė tuaja mbi themelin e dashurisė. Dyret e saj tė jenė gjithmonė tė hapura, tė zhveshura nga mospėrfillja dhe egoizmi. Mposhtni vetė-dashjen, shpėrndani dashuri tek ato shpirtra qė janė tė plagosura. Jepni gėzim tė plotė dhe fshihni lotėt nga sytė e njerėzve. Ta dini se: “tė varfėrit janė deponues tė Perėndisė”, - siē thotė P.Trembela.
    Sidoqoftė shtėpia jote, le tė jetė shtėpi dhembshurie, mėshire dhe mikpritjeje. Shtėpi e Perėndisė, sepse vetėm nė shtėpi tė tilla “prehet” Perėndia.

    Vjersha “Shtėpia e Endėrruar” e August Gil ėshtė kaq e mrekullueshme:
    Njė dysheme tė vetme do tė ketė.
    Tė tepėrtat njeriut marramendje i sjellin
    dhe lindin ambicie, ėndėrrash peripeci
    dhe pasjone tė marra, tė shumtat pasuri
    dhe shpirtet mbushen me zhgėnjim.
    Vjen vetėm atėherė, tek njeriu lumturi
    kur zemra e tij e varfėr, bie nė qetėsi
    Dritaret e mėdha, tė hapen drejt natyrės,
    ku dielli rrezeartė mund tė hyjė me shkėlqim
    nga shtėpitė tona, tė dėbojė ēdo pikėllimin.
    Kopėsht plot fruta dhe bashtė lulesh, do jetė.
    Kangjėlla rrethuese, mė nuk do tė ketė.
    Veē njė mur, t’egėr trėndafila lulembushur
    Ajėr i shenjtė, pėrunjėsi dhe kundėrmim prushur
    Njė mur i ulėt ku gjith’ sa shkojnė,
    lule, gjithmonė, mund tė shikojnė
    Dhe paqen, e ėmbėl tė shtėpis’ sonė.

    Ndoshta e vetme nė llojin e saj mbetet shtėpia kristiane me mozaikė dhe simbole nė dysheme, tė cilėn zbuluan arkeologėt nė Pafo tė Qipros. Kjo banesė e shek tė 3-tė m.K, ka tre mbishkrime mjaft tė vlefshme dhe prototipikė nė mozaikėt e dyshemesė. Njė nė hyrje tė shtėpisė, njė nė dalje dhe njė nė dhomėn e brendėshme. Mbishkrimi i hyrjes thotė: “Hyni nė kėtė shtėpi gjithmonė pėr tė mirė”. Mbishkrimi i daljes thotė “Dil dhe merr me vete modestinė, mirėsjelljen, menēurinė dhe shprestarinė”. Dhe nė dhomėn e brėndėshme shkruhej: “Mbaj mend se kjo shtėpi, tej gurėve tė mėdhenj edhe hekurit, ėshtė themeluar me simbolet dhe fjalėt e Krishtit”.
    A nuk ėshtė pjesė e qiellit njė shtėpi e tillė, e mirė dhe e fortthemeluar “shtėpi Kishė” vend i shenjtė dhe i bekuar? Tė gjithė e tė gjitha buzėqeshin dhe thonė: “psallme, himne dhe kėngė shpirtėrore”. Pėrse jo; “bis orat qui kantat” d.m.th. kush psall, lutet dyfish, zemra bėhet vegėl muzikore dhe lutja temjan lavdėrues.
    Prindėr dhe fėmijė pėrbėjnė koncertin dhe harmoninė mė tė bekuar tė Perėndisė. Tė gjithė sė bashku hartojnė dhe pėrmbushin marrėveshjen e gėzimit.
    Para se tė sapo kurorėzuarit tė largohen nga Kisha, nga goja e priftit dėgjojnė uratėn: “Madhou o dhėndėrr si Avraami, bekou si Isaku dhe shumohu si Jakovi duke ecur nė paqe dhe duke bėrė me drejtėri sa urdhėroi Perėndia”. Gjithashtu: “Dhe ti o nuse madhou si Sara, bekou si Rebeka dhe shumou si Rakela duke u gėzuar me burrin tėnd dhe duke ruajtur fjalėn e nomit se ashtu dė-njoi Perėndia”.
    Sa hir, gėzim dhe fuqi jep bekimi i Kishės! Bekimi dhe Hiri i Perėndisė bėhen shoqėrues i jetės sonė, Ai na pėrqafon dhe bekon ēdo veprim tė jetės njerėzore. Ndodhet pranė nesh nė lindje, nė martesė, gjatė jetės sonė edhe nė vdekje.
    Gjithashtu njė uratė tjetrė thotė: “O Perėndia ynė...Beko hyrjet dhe daljet e tyre, mbushua jetėn me tė mira, priti kurorėt e tyre nė Mbretėrinė e Qiellit duke i ruajtur tė panjollshime, tė kulluara, tė palakmuara nė jetė tė jetėve”.
    E bekuar ėshtė shtėpia nė tė cilėn tė gjithė sa hyjnė dhe dalin nė tė kanė njohje tė Perėndisė. Dinė destinacionin e tyre dhe pėrpiqen qė t’i arrijnė qėllimit.
    Tė shumtė janė ata qė i ruajnė, kurorėt e nderuara tė martesės, i ruajnė deri sa vdesin. Njė zakon i bukur edhe didaktik, qė tregon se edhe bashkėshortėt duhen tė mbeten “tė papėrlyer dhe tė papikėluar” deri nė vdekje Ati ynė qiellor na ka bėrė gati kurorė tė tjera tė pavyshkura dhe tė pėrjetėshme.
    Joan Gojarti thotė: “shtėpia tė bėhet njė Kishė” dhe ky ėshtė pėrfitimi i ynė mė i mreku-llueshėm dhe dėshira mė fisnike. Pėrsėri ky atė i shenjtė thotė: “ndėrtoje nė qiell shtėpinė tėnde, bėje qiell shpirtėror dhe banesė tė Frymės sė She-njtė”.
    “Aty ku mes burrit, gruas dhe fėmijėve ka harmoni, unitet dhe dashuri” mes tyre ėshtė dhe Krishti. Nuk kėrkon shtėpi tė stolisura me ar as kollona tė shndritėshme dhe as mermer tė bukur, por do shpirte tė bukura dhe tryezė tė mbushur me drejtėsi dhe fruta pėrdėllimi”.
    Ideale dhe e ėndėrruar njė shtėpi e tillė. E shenjtė. Biblike. Apostolike. Shtėpi ngazėllimi. Shtėpi e Perėndisė.
    Gėzim do tė kenė tė gjitha ato shpirte qė themelojnė dhe ndėrtojnė njė shtėpi tė tillė.


    “Fund dhe lavdi e Perėndisė”

    Perktheu MIHAL V. SONELLARI

Tema tė Ngjashme

  1. Pėrkufizimi i dashurisė!!
    Nga Shpirt Njeriu nė forumin Nė kėrkim tė romancės
    Pėrgjigje: 233
    Postimi i Fundit: 13-03-2024, 07:04
  2. Martesa Ne Islam!!
    Nga Shpirt Njeriu nė forumin Komuniteti musliman
    Pėrgjigje: 131
    Postimi i Fundit: 08-06-2009, 13:30
  3. Thėnje tė bukura pėr dashurinė
    Nga Shpirt Njeriu nė forumin Nė kėrkim tė romancės
    Pėrgjigje: 483
    Postimi i Fundit: 20-07-2007, 09:21
  4. Martesa
    Nga Albo nė forumin Komuniteti orthodhoks
    Pėrgjigje: 29
    Postimi i Fundit: 08-12-2006, 10:20

Regullat e Postimit

  • Ju nuk mund tė hapni tema tė reja.
  • Ju nuk mund tė postoni nė tema.
  • Ju nuk mund tė bashkėngjitni skedarė.
  • Ju nuk mund tė ndryshoni postimet tuaja.
  •