Nje firme e cila perballohet me veshtiresite e rritjes se aktivitetit te saj mund te zgjedhe nje prej disa rrugeve te mundshme per te siguruar kapitalin e nevojshem.
N.q.se kompania aktualisht ka nje fitim te kenaqshem, ajo mund te vendose qe ta riinvstoje nje pjese te ketij fitimi. Per te riinvestuar, fillimisht manaxheret e kompanise shlyejne shpenzimet vjetore te kompanise. Pastaj, ne vend qe t'i ndajne fitimet e mbetura, ata i derdhin keto para, qe quhen fitim i mbajtur, perseri ne biznes - per shembull, per te blere pajisje te reja apo per te punesuar punonjes te tjere. Ose, kompania ashtu si c'bejne dhe individet, mund te siguroje para duke marre hua nga nje banke. Huaja bankare mund ta ndihmoje kompanine qe te kete rritje per nje periudhe, por kompanise do t'i duhet qe nje dite ta ktheje borxhin sebashku me interesin perkates. Gjithashtu, bankat e kufizojne sasine e huase qe ato japin ne perputhje me fuqine paguese te firmes. Keshtuqe kompania eshte ne gjendje qe te marri borxh nje sasi te kufizuar parash nga banka.
Per te mbeshtetur nje rritje afatgjate kompania mund te perdore nje forme tjeter huamarrje, ajo mund te emetoje obligacione. Obligacioni eshte nje lloj kontrate zyrtare huaje. Kompanite u japin investitoreve obligacione ne shkembim te parave. Pas nje periudhe te percaktuar kohe, ne disa raste dhe deri ne 30 vjet, bondi "maturohet". Ne kete moment kompania i paguan cdo individi shumen qe secili ka investuar. Gjithashtu, kompania u paguan investitoreve nje shume interesi ne intervale te caktuara, gjate viteve qe investitori mban obligacionin.
Alternativa e katert per sigurimin e kapitalit eshte shitja publike, e pjeseve te pronesise mbi kompanine. Keto pjese quhen aksione. Ky proces mund te gjeneroje shuma te medha parash qe mund te perdoren per shume qellime. P.sh. nje kompani mund t'i perdore fondet e siguruara ne kete menyre per te paguar borxhin e akumuluar. Pervec kesaj kompania mund t'i perdore parate per te ndertuar fabrika te reja, per te blere pajisje, te rrise buxhetin per reklama, te punesoje punonjes te tjere apo te beje kerkime per produkte te reja.
Pavaresisht nga fakti se si kompania i perdor shumat e perfituara nga shitja e aksioneve publikut, perfundimi eshte i njejte - parate do e ndihmojne kompanine per tu zgjeruar, e cila si rrjedhim do siguroje vende te reja pune, do gjeneroje te ardhura shtese, do zhvilloje produkte me te mira dhe do kontribuoje ne ekspansionin e pergjithshem te ekonomise.
Kompania, per te realizuar daljen ne publik zakonisht i drejtohet nje firme bankare investimi (investment banking firm). Kjo firme e specializuar ben vleresimin e kompanise, ndihmon ne percaktimin e cmimit per aksionet e saj dhe sherben si ndermjetes midis emetuesit te letrave me vlere dhe publikut investues.
Kur aksioni i nje shoqerie emetohet per here te pare, atehere kemi te bejme me nje oferte publike fillestare (IPO, inital public offering), dhe tregtimi zhvillohet ne tregun primar. Me vone, kur aksionet u rishiten investitoreve te tjere, ato tregtohen ne tregjet sekondare, qe rendom njihen si bursa, si psh. bursa e New York-ut apo e Londres. Duke kaluar ne publik, kompania transformohet nga nje biznes privat, ne pronesi te pak personave, ne nje kompani publke te zoteruar kolektivisht nga nje grup i madh investitoresh, apo aksioneresh. Me poshte do shpjegojme se pse ky proces i terheq aksioneret.
Krijoni Kontakt