Adoleshenca dhe kujtimet ndaj saj.

[shiu2008]

Ti Diana pak a shum ke kaluar nje adoloshence si 60% e shqipetareve dhe eshte e vertete adoloshenca eshte baza e ndertimit psikologjik te njeriut qe po u godite ne kete periudhe do te te leje shenje ne jeten tende,por shkurt un do shtoja nje keshille plus te gjitha keshillave qe ju keni shkruar me lart,gjeja me e rendesishme ne adoloshence eshte seksi ,i tepert dhe i munguar.Po te studiosh shqiptaret qe kane kaluar nje adoloshence para 95 kane nje cperfyterim ne fytyre,kane nje urrejtje,nje djegie,nje temper mjaft te brishte dhe te eger,nje inat ,nje guxim dhe nje frik te tepruar,edhe kur ne flasim me njeri tjetrin nje kalimtar i huaj kujton se po zihemi qofte ne kafene apo ne rruge e them me bindje kete aq sa po te qendroj ne nje shesh metroje Londer Paris apo Njujork un do te njihja 70%e shqiptareve vetem nga ana e mimikes ne fytyre vetem nga ana e shenjave qe pershkova me lart,dhe po te veresh femijet qe jane larguar me familjet e tyre qe ne moshe te vogel dhe kane kaluar adoloshencen jashte as qe i ven re jane si te gjith te huajt.Nuk le menjane edhe mungesen e ushqimit ne kete periudhe apo kulturen e trasheguar nga familja apo shoqeria,por seksi ne kete moshe eshte shum i rendesishem ,as ti ndrydhesh dhe ta besh seksin moll e ndaluar por edhe ne degjenerim jo.

[DI_ANA]

Ti Diana pak a shum ke kaluar nje adoloshence si 60% e shqipetareve dhe eshte e vertete adoloshenca eshte baza e ndertimit psikologjik te njeriut qe po u godite ne kete periudhe do te te leje shenje ne jeten tende,por shkurt un do shtoja nje keshille plus te gjitha keshillave qe ju keni shkruar me lart,gjeja me e rendesishme ne adoloshence eshte seksi ,i tepert dhe i munguar. .

Te me falesh po si shume pa lidhje me duken keto qe po me thua....
Sipas teje ata qe kane kaluar nje adoleshence te veshtire kane qene ne mungese seksi?!
E ç'lidhje ka?
Mungesa e ngrohtesise dhe e dashurise po,po ajo ne adoleshence nuk jepet me seks,me vjen keq per kete lloj gjykimi!
Kujton se seksi eshte çelesi i arritjes dhe i zhvillimit te nje adoleshenti?
Me duket fare pa kuptim ky diskutim i yti....!!!!

[shiu2008]

Mbase un nuk gjeta fjalet e duhura per te pasqyruar mendimin tim dhe ti se kupton vertet ate qe doja te thoja po shikon fjalen seks dhe e shikon si nje fjale te keqe ose tabu.Ne kete teme po flasim per kujtimet e adoloshences apo pasojat qe kalon njeriu ne adoloshence qe e pengon per te ndertuar nje psikologji te kompletuar dhe un po flisja per te dyten,dhe un po e them prap qe njerezit qe kane kaluar nje adoloshence te veshtire jane me te sukseshem dhe jane me te afte per te perballuar jeten .Ndersa ato qe kane pasur nje mungese edukate seksuale ne kete moshe qe seksi ka qene tabu kane pasur dhe kane probleme mbas kesaj moshe .

[DI_ANA]

Adoleshenca; Mënyrat e trajtimit të problemeve të saj brenda familjes.

Diferenca e brezave vetvetiu sjell edhe diferencën e ideve por nuk është kjo ajo që na ndan. Ajo që na ndryshon është siptoma e fajit, që njihet si produkt i brezit të ri. Adoleshenca është mosha më e prirur për të krijuar idetë e gabimeve, fajeve dhe deformimeve të së tashmes. Është niveli i prirur për të krijuar idenë e ndryshimit dhe për të pranuar sfidën. Adoleshenca nuk ka frikë për të pranuar se po gabon gjatë ndryshimit të vetes dhe të procesit. Asnjë shoqëri nuk mund të realizojë instiktivisht përcjelljet dhe kapërcimet, qoftë këta edhe të papritura. Kjo për të frenuar paksa sfidat dhe ndikimet masive të rasteve regresuese. Por në të gjitha këta dukuri shfaqjeje, shoqëria duhet të kujdeset për të mos penalizuar dhe lënë mënjanë, por përkundrazi për të shërruar dhe trajtuar si sëmundje dhe pjesë të edukimit të vet. Natyrisht që këtë mund dhe duhet ta realizojë familja dhe shkolla. Shumica e psikologëve janë të një mendjeje se adoleshenca fillon në kohën e pubertetit. Për meshkujt, puberteti arrihet afërsisht në moshën 13 vjeç; për femrat kjo rreth moshës 11 vjeç. Por psikologët nuk bien dakort për kohën kur mbaron adoleshenca dhe kur fillon mosha e rritur, por kjo kohë është zakonisht diku mes moshës 18 dhe 21 vjeç. Adoleshenca është në kuptimin e vërtetë të fjalës një tranzicion prej varësisë te pavarsia dhe përfundon kur individi arrin statusin e të rriturit. Nëse në botë ka diçka më të vështirë se të jesh adoleshent, është të jesh prind adoleshenti. Kjo ndodh për vetë faktin se fjala “Adoleshencë” është e barabartë me “Vështirësi”. Themi kështu sepse gjatë kësaj moshe ndodhin transformimet kryesore në organizmin dhe gjendjen e brendshme të fëmijës. Këta transformime mund ti përmbledhim në Biologjike dhe Shpirtërorë. Kjo moshë shoqërohet me ndryshime të lehta shpirtërore. Fëmija tashmë fillon ti besoj më shumë vetvetes dhe kërkon që fjala e tij të mos neglizhohet si nga familjarët e tij ashtu edhe nga rrethi shoqëror. Një tjetër nuancë e kësaj moshe është tendenca e fëmijës për tu mbyllur në vetvete. Në këtë periudhë adoleshenti mundohet që problemeve që has tju gjej vetë zgjidhje. Për të e vetmja gjë që mund të jetë e drejtë, është mendimi dhe zgjidhja që ai afron. Brenda tij fillon të mos ekzistojë më rehatia e brendshme siç ndodhte më parë kur për çdo problem zgjidhja i vinte nga të rriturit. Me problemet që has në këtë mënyrë, fëmija fillon të ketë ndryshime edhe në oreks dhe në orarin e gjumit. Hallet e shumta të cilave në të shumtën e rasteve nuk arrin dot tju jap drejtimin e duhur, ndikojnë në çdo aspekt të jetës së tyre. Megjithëse të gjithë adoleshentët përjetojnë probleme, disa prej tyre vuajnë nga një stres ekstrem dhe kanë probleme të rënda. Një problem serioz, i cili po rritet dukshëm është vetvrasja që kryhet në këtë moshë. Çdo vit mbi 5000 adoleshentë kryejnë vetvrasje. Shumë të tjerë ë kryejnë diçka të tillë sepse ndihen të depresuar dhe të padobishëm. Abuzimi me drogat është një tjetër problem i rrezikshëm në adoleshencë. Edhe pse alkooli dhe marijuana janë drogat më të përdorura, kokaina dhe drogat e tjera po përdoren gjithashtu. Problemet Kryesore: • Adoleshenca sjell tronditjen e lidhjes prind-fëmijë Ashtu siç e theksuam edhe më sipër, adoleshenca shënon moshën e kërkesës për pavarsi të fëmijës. Këtu fillon edhe problemi i nënvlerësimit të vlerës së prindit. Mosmarrëveshja me problemin, trajtimi i tij sikur të mos ketë ndodhur, fshehja për hirë të frikës, shkaktojnë problem social të braktisjes së fshehtë. Në këtë mënyrë adoleshenti bëhet i ftohtë, indiferent dhe agresiv kur i kujton detyra dhe angazhime të tjera që nuk kanë të bëjnë me dëshirën e tij. • Kërkesat rinore në planin emocional, intelektual dhe tendenca për afirmim Fëmijët e kësaj moshe, përsa i përket anës emocionale, ndiejnë një ndryshim rrënjësor. Në të shumtën e rasteve fillojnë të vihen re seriozisht ndjenjat përkundrejt sekseve të ndryshme. Fëmija tashmë fillon, ose më saktë kërkon që mendimi i tij të dëgjohet dhe të merret parasysh. Ai kërkon që të afirmohet sa më mirë në çdo problem që mund të ndodh në familje apo në mjedisin që e rrethon. • Ndjenja e të rriturit, kërkesa për tu dukur i tillë dhe dëshira për të përdorur inteligjencën. Në të shumtën e rasteve prindërit nuk marrin kurrësesi parasysh mendimin e fëmijës së tyre për ata që ndodhin brenda familjes. Kjo i shtyn akoma më shumë fëmijët që të mundohen për tu dukur më të rritur dhe të bindin prindërit e tyre se janë në gjendje të përballen me jetën. Ata përpiqen me çdo mënyrë që tu tregojnë të rriturve që fjala e tyre është me e drejta dhe se ata janë rritur. • Shkëputja shipirtërore nga familja: Ky është një nga faktorët më negativ që shoqëron moshën e adoleshencës. Fëmijët e kësaj moshe në të shumtën e rasteve nuk arrijnë dot të gjejnë mbështetjen e duhur familjare ose të paktën ushqehen me një mendim të tillë. Kjo sjell që ata ti largohen familjes dhe të mbështeten më shumë në mendimet e veta dhe në shoqëri. Adoleshenti kërkon udhë “të shkurtra” për tu rritur, ose për të treguar veten të madh. Prindi; i pazëvendësueshëm: “- 6 vjeç : Babai di çdo gjë… - 10 vjeç : Babai di shumë gjëra - 14 vjeç : Babai nuk di edhe aq shumë - 17 vjeç : Babai nuk di asgjë - 30 vjeç : Sikur ta pyesja babanë s`do bëja keq - 40 vjeç : Babai di shumë gjëra - 50 vjeç : Babai di çdo gjë - 60 vjeç : Ah ta kisha babanë e ta pyesja… Në momentin kur fëmija çdogjë e merr nga prindi, atëherë ky i fundit është i pazëvendësueshëm për të. Me kalimin e kohës kur ai i afrohet moshës 10 vjeçare dhe fillon të hapet dhe përballet më ambientin e jashtëm, atëherë nis edhe faza kur fillon të vë re ndonjë gabim tek prindi. Në këtë moment rëndësia e prindit për të fillon të bie. Në moshën 14 vjeçare kur është edhe hyrja e plotë në adoleshencë, fëmija tashmë ndihet ndryshe, apo siç thotë populli “Për të ç'fluturon hahet”. Mosha kulminante e adoleshencës dhe që përbën edhe atë më të rëndësishmen për vendimarrjen në formimin e plotë të mendimit për tu përgatitur për jetën, është kur fëmija arrin 17 vjeç. Në këtë moshë ai duket sikur nuk e ndien aspak më nevojën e prindit për vetë faktin se edhe përplajset më të mëdha prind-fëmijë ndodhin në këtë moshë. Mosha 30 vjeçare përbën edhe përballjen e plotë të individit me jetën. Në këtë moshë një pjesë e mire e njerëzve ka arritur të bëhet prind dhe fillon të ndiej dhe kuptoj akoma më mirë rolin e prindit ndaj fëmijës. Këtu lind edhe pyetja e individit “Sikur ta pyesja babanë s'do të bëja keq”. Me kalimin e kohës kur tashmë individi ka krijuar familjen e tij ndien akoma më shumë rëndësinë e konsulencës që prindi i ka ofruar më parë. (vijon)

Gazeta Start

[DI_ANA]

Ç'duhet të dini për adoleshencën?
Adoleshentë llogariten fëmijët të moshës nga 12-21 vjet. Në këtë periudhë, ata kalojnë nëpër shumë ndryshime fizike dhe emocionale. Ndryshimet shpesh janë të dhimbshme dhe ndikojnë duke shkaktuar huti te fëmijët dhe te prindërit. Shumica e fëmijëve gjatë kësaj periudhe do ta kalojnë pubertetin. Gjatë pubertetit, trupi i fëmijës rritet dhe zhvillohet, duke u transformuar në një trup burri / gruaje të moshuar. Fëmijët nuk e kanë dhe krejt njësoj se ç'mendojnë të tjerët për ta. Në atë moshë, numër i madh i fëmijëve mendojnë se nuk mund të lëndohen. Ata janë të bindur se çfardo që të bëjnë, asgjë e keqe nuk mund t'u ndodh.

Cilat ndryshime llogariten si normale?
Adoleshenca është koha kur fëmijët fillojnë të vendosin vetë. Ata e hulumtojnë pavarësinë e tyre. Fillon procesi i ndarjes nga prindërit. Ata duan që të rrinë vetëm në dhomën e tyre (kërkojnë intimitet). Duan të eksperimentojnë me atë që është trend (modë). Duan të provojnë ide të reja dhe përpiqen me aktivitete të reja. Shokët e tyre përbëjnë pjesë të rëndësishme në jetën e tyre dhe kanë ndikim të madh në vendimet e tyre. Në këtë moshë fillon dhe tërheqja ndaj seksit tjetër.

Çfarë kufizimesh duhet t'u parashtrohen adoleshentëve?
Fëmija juaj do më shumë liri dhe pavarësi. I besoni dhe i lejoni që të sjellë disa vendime të veta individuale. Megjithatë, disa sjellje të caktuara, nuk janë në rregull asnjëherë, për cilëndo fëmijë, i cilësdo moshë. Fëmija juaj nuk mud të bëjë zgjedhje për gjëra që e rrezikojnë shëndetin, sigurinë dhe ardhmërinë e tij. Për shembull:

* Nuk është i pranueshëm përdorimi i drogës dhe i duhanit, ato mund ta kërcënojnë shëndetin e fëmijës.
* Nuk është e pranueshme të vozitet me shokë kur është i dehur, me këtë kërcënohet siguria e fëmijës.
* Është domosdoshme fëmija të shkojë në shkollë. Shkolla e përgatit që të vazhdojë më tutje në jetë, të punojë dhe të fitojë për jetë.
* Për disa gjëra mund të bëhet kompromis (së bashku merreni vesh ç'është e drejtë dhe çfarë nuk është e drejtë) p.sh. a do t'i ngjyrosë flokët ose a do ta rregullojë shtratin.

Si të ballafaqoheni me konfliktet?
Ndëgjojeni fëmijën tuaj. Tregoni interes për atë ç'ndodh, mos pritni që të ndodhë problem e pastaj të komunikoni. Lejoni që gjërat e imta të ndodhin siç do ai. Ruajeni energjinë për gjëra më të rëndësishme. Kahzojuni nga ajo që t'i caktoni caket e përbashkëta, në vend që ta kontrolloni fëmijën si vjen deri te ato. Nëse fëmija juaj më shumë do që të luaj në fillim, pastaj t'i shkruajë detyrat e shtëpisë, mos insistoni që të fillojë me detyrat menjëherë pas shkollës. Çdo natë, lavdrojeni për punën e kryer. Mos bëni presion mbi të. Nëse bëni presion, mund të ndodh që t'ju injorojë e më vonë t'ju injorojë për gjëra shumë më të rëndësishme.

Cilat tema duhet t'i diskutoni me fëmijën tuaj?
Duhet të diskutohet rreth përdorimit të drogës, alkoolit, duhanit, seksit dhe trendeve të modës. Parashtroni këto tema para se t'ju pyesë fëmija për to dhe para se të bëhen problem.

* Pirset dhe tatuazhet. Sot fëmijët vendosin pirse në vende të ndryshme siç janë veshët, hunda, kërthiza, gjuha, qiellza, kapaku i syrit dhe thitha e gjirit. Disa vendosin pirse edhe te gjenitaliet ose ne mjekër. Tatuazhi gjithashtu është dukuri e shpeshtë. I jepni kohë fëmijës që të mendojë vetë, a do vërtetë pirs apo tatuazh. Bisedoni për rreziqet. Gjatë vetë aplikimit mund të ndodh infektim siç është hepatitis ose HIV, e pastaj vendi mund të infektohet lehtë me bakterie. Do duhet rregullisht të lahet me sapun dhe me ujë të ngrohtë, çdo ditë. Le të bisedojë me shokë që kanë pirs apo tatuazhë. Cilat janë anët e mira dhe të këqija? Nëse sërish vendos që ta bëjë, siguroni që ta bëjë atë në vend të sigurtë. Mos lejoni që të shkojë te joprofesionalist.
* Seks i sigurtë. Është normale që fëmija juaj të ndiejë tërheqje seksuale. Informacionet për këtë i merr në shkollë apo nga mediat. Pastroni në qoftë se ekziston konfuzion. Le t'ju parashtojë pyetje. Udhëzojeni për rreziqet nga aktiviteti seksual, siç është gjasa të mbetet shtatzënë ose të fitojë sëmudje që transmetohet seksualisht (siç është HIV-i). I thuani të mendojë se a është i përgatitur. Trupi mund të jetë i përgatitur, por a është edhe emocionalisht i përgatitur? Diskutoni për standardet individuale dhe ndjenjat rreth seksit, por mos mos bëni presion. Diskutoni për abstinencën, si për një opcion dhe zgjedhje të mundshme. Nëse fëmija juaj prapë se prapë vendoset për seks, kontrolloni se sa di për seskin e sigurtë. Diskutoni për kontracepsionin, përorimin e kontraceptivëve dhe prezervativëve. I ofroni fakte. Pranojeni interesin e tij për seksin. Mos lejoni që të turpërohet. Bindeni se ndjenjat e tij janë normale.
* Droga, alkooli dhe duhani. Parashtroni rregulla të qarta. I tregoni se çdo të ndodh nëse këto rregulla thyhen. Flisni për rreziqet nga duhani dhe nga përdorimi i alkoolit. Fëmija juaj nuk duhet të pijë asnjëherë kur vozit. Gjithashtu nuk duhet të vozitet në veturë me ndonjë që ka pirë. Në rast se ka pirë, i thoni që t'ju thërrasë në rast të duhet të vozisë. Mos e dënoni atë natë. Flisni për atë ditën e ardhshme. I thuani që ka sjellë vendim të drejtë kur u ka thirrur.

Cilat shenja do të më paralajmërojnë se fëmija im ka problem?
Gjatë adoleshencës probleme të shpeshta janë depresioni, përdorimi i drogave, çrregullimet në të ushqyerit, stresi ose problemet në shkollë, shokët ose familja. Në qoftë se fëmija juaj tregon disa nga shenjat që vijojnë, mundohuni ta vërtetoni për çfarë bëhet fjalë:

* Humbje e shprehur në peshë apo përkundrazi fitim i shprehur e peshës.
* Probleme me gjumin.
* Ndryshim drastik i shokëve.
* Ndryshim drastik i sjelljes. Ikja nga shkolla. Ulja e notave.
* Depresion. Flet për vetëvrasje, çdo e përmendur, bile edhe me tallje, duhet të shkaktojë brengosje.
* Simptome për përdorim të drogës.
* Probleme me ligjin.

Disa këshilla për prindërit
Merrni pjesë në gjithçka. Duhet që ju vetë të jeni shembull. Fëmijës tuaj i tregoni mënyrë se si të ballafaqohet me stresin dhe si të sjell vendime. Lexoni libër për adoleshencën. Do t'ju ndihmojë të dini se ç'ju pret dhe do t'ju përgatis të dilni në fund me konfliktet. Mbajuni konzistent për qëndrimet tuaja. Nëse fëmija juaj ikën nga shkolla mos pranoni se “ai kalon në ndonjë fazë”. Mosha e fëmijës tuaj nuk është arsyetim për sjellje joadekuate. Njoftoni shokët dhe prindërit e shokëve të fëmijës tuaj. Punoni bashkë që të jeni në rrjedhë. Bëhuni më tepër mbikqyrës, e jo pjesëmarrës. E respektoni intimitetin e fëmijës tuaj. Në atë moshë fëmija juaj do një kohë dhe një vend të caktuar që të jetë vetë me vehten e tij. Banjoja e tij dhe telefoni duhet të jenë privat. Duhet të jeni të informuar se ç'lexon fëmija, ç'sheh në TV dhe ç'sheh në internet. Çfarë video lojërash luan? Me cilën komunikon në internet? Fëmija juaj mëson nga mediat. Qartësojeni çdo informatë të gabuar. Kuptojeni se ku del fëmija juaj dhe me cilën, por mos pritni që t'ua tregojë të gjitha detajet rreth aktiviteteve të tij. Nëse dyshoni se bëhet fjalë për problem të vërtetë, normal është të jeni më aktiv. Doemos ta mbroni fëmijën tuaj që të jetë i sigurtë dhe i shëndoshë.

Kur duhet të konsultoni mjek?
Çdo bisedë për vetëvrasje nuk duhet të injorohet. Kjo është shkak që menjëherë të drejtoheni te mjeku juaj. Konsultohuni me mjekun çdo herë kur mendoni që ju nevojitet sugjerim apo ndihmë.

Ku të drejtoheni për ndihmë?

* Mjeku juaj
* Psikologu
* Instituti per Shëndet Mendor të Fëmijëve dhe të Rinjve

Përgatiti :
Prof. Dr. Dafina Kuzmanovska

[☆Angie☆]

Di_ana te pergezoj per temat qe hap,je e madhe!
Pas informacionit te bollshem qe ofrove nuk mendoj se ka gje me per te shtuar.
Adoleshnca konsiderohet pra si stuhi ndenjash,jostabilitet personaliteti,ku cdo adoleshent eshte ne kerkim te nje identiteti,te qenit cool,ne qender te vemendjes po aq sa deshira per te qene te rritur.Mund te them se eshte faza ku njeriu eshte me i manipulueshem se kurre,ku perqafohet cdo lloj ideje pa e menduar dyhere,kur vlerat morale te nje grupi shoqerie mund te kthehen ne vlera vetjake.....................por dreqin ta haje eshte faza me e bukur e jetes.Edhe pse adoleshenca eshte nje bombe sociale kudo(psh ne gjermani ka plasur) eshte faza qe kur kalohet kujtohet me aq dashuri dhe nostalgji.
E imja ka qene e perkryer.Kam pas gjithcka qe e ben per t'u mos harruar.Kam mbledhur cdo dite leksione te vogla jete(te tipit kur ta futin thiken mbrapa krahut,si te shpikesh 1001 genjeshtra per te marre pjese ne party te ndaluara&te mos degjosh muziken e prinderve,si ta mbash konstant nr. e mungesave,etj).I beja pyetjen vetes:"nga cili planet jane prinderit e mi?". Sot e kam shume te qarte: nga planeti i prinderve qe e kalova me sukses ate faze eshte merita e tyre qe me kane mbajt ne binare.