Mbreteria hitite-Themeli i kultures dhe gjuheve te sotme europiane

[DYDRINAS]

Hetitet ose Hititet jane nje popull antik qe fliste nje gjuhe indo-europiane dhe te cilet themeluan nje mbreteri rreth qytetit Hatussa. Kjo mbreteri qendroi ne kembe gjate nje pjese te madhe te mijevjecarit te dyte para Krishtit.

Mbreteria hitite perfshinte Anatoline qendrore, veriperendimin e Sirise deri ne Ugarit dhe Mesopotamine deri ne Babiloni, ekzistoi perafersisht ndermjet viteve 1680 dhe 1200 p.K. me nje nderprerje ndermjet viteve 1500 dhe 1400 p.K.
Ne kohen rreth vitit 1200 p.K. pjesa me e madhe e zones se Mesdheut lindor u perfshi nga nje katastrofe e madhe.
Ngaqe shume qytete u shkrumbuan, kjo kohe u quajt dhe si koha e katastrofes se zjarrit.

Ne epoken e hekurit, qe pasoi, shenoi dhe rrenimin e mbreterise hitite, duke u shperbere ne disa qytetshtete te pavarura, nje pjese e te cilave mbijetoi deri ne vitin 700 p.K.

Nje teze e nje studjuesi australian e ka cilesuar mbreterine hitite si berthamen e te gjithe qyteterimit te mevonshem dhe si berthamen e familjes gjuhesore indo-europiane.

A ishin ne te vertete hititet paraardhesit e kultures dhe te gjuhes, qe u shpernda me pas nga gadishulli i Ballkanit, ne Apenine dhe ne te gjithe Europen perendimore?

[Baptist]

Nje teze e nje studjuesi australian e ka cilesuar mbreterine hitite si berthamen e te gjithe qyteterimit te mevonshem dhe si berthamen e familjes gjuhesore indo-europiane.

Tamam. Case Closed (tema mbyllet ketu).

[DYDRINAS]

A ishin hititet aleate te trojaneve?

A ishin trojanet dhe hititet fise greke?

Ja c'thone pergjegjesit e projektit Troja te Universitetit gjerman te Tubingenit:

http://www.uni-tuebingen.de/troia/eng/faq.html

13.Question: Were the Trojans a Greek tribe ?

Answer: Without written traditions the assignment to ethnical groups is very difficult. For a statistically significant anthropological analysis the number of skeletal finds from Troia is much too small. Spatial comparisons of the relicts of civilization (architecture, ceramic) can be used only in a limited way for ethnical associations because they may be dominated by the trends of a more mobile upper class (not all "migrations of people" are relocations of a complete population). This leaves the results of comparative linguistics. These associate the inhabitants of the Troad with the Luwian language family, which lived in the west of Asia Minor as Indoeuropean relatives of the Hittites. The Mycenean Greeks belonged to another branch of this family.

[DYDRINAS]

Disa fjale nga fjalori Luwian:

anda (in, inside) [IE *en- (in, inside), Hittite anta (in, inside)]
annan (under)
appa- (back, backwards) [Hittite appa]
as- (to be) [IE *es- (to be)]
da- (to take) [IE *dó- (to give, to take, to exchange), CA *da- (to give)]
dakam- (ground) [IE *dhghom- (ground), CA *thekkan- (ground)]
kui- (which, that) [IE *kwi- (relative pronoun), Hittite kui-, Hieroglyphic hwa-]
mallit- (honey) [IE *meli-t- (honey), CA *melit- (honey)]
owašša- (to dress) [IE *wes- (to dress), Hittite wašanzi- (they dress)]
waš- (to dress up) [IE *wes- (to dress), Hittite weš-, waš-]

[Zëu_s]

Disa fjale nga fjalori Luwian:

anda (in, inside) [IE *en- (in, inside), Hittite anta (in, inside)]
annan (under)
appa- (back, backwards) [Hittite appa]
as- (to be) [IE *es- (to be)]
da- (to take) [IE *dó- (to give, to take, to exchange), CA *da- (to give)]
dakam- (ground) [IE *dhghom- (ground), CA *thekkan- (ground)]
kui- (which, that) [IE *kwi- (relative pronoun), Hittite kui-, Hieroglyphic hwa-]
mallit- (honey) [IE *meli-t- (honey), CA *melit- (honey)]
owašša- (to dress) [IE *wes- (to dress), Hittite wašanzi- (they dress)]
waš- (to dress up) [IE *wes- (to dress), Hittite weš-, waš-]

A po e shihni edhe ju qe po i ngjajne shqipes keto fjale apo vetem po me duket mua ashtu ?

[Darius]

annan ngjan me nën

appa ngjan me mbrapa

dakam - thekkan ngjan me dhe

mallit - melit ngjan me mjalt

Kete ngjashmeri vura re une deri ne kete moment.

Ke ndonje ide tjeter Zëu-s?

[DYDRINAS]

Disa fjale nga fjalori Luwian:

anda (in, inside) [IE *en- (in, inside), Hittite anta (in, inside)]
annan (under)
appa- (back, backwards) [Hittite appa]
as- (to be) [IE *es- (to be)]
da- (to take) [IE *dó- (to give, to take, to exchange), CA *da- (to give)]
dakam- (ground) [IE *dhghom- (ground), CA *thekkan- (ground)]
kui- (which, that) [IE *kwi- (relative pronoun), Hittite kui-, Hieroglyphic hwa-]
mallit- (honey) [IE *meli-t- (honey), CA *melit- (honey)]
owašša- (to dress) [IE *wes- (to dress), Hittite wašanzi- (they dress)]
waš- (to dress up) [IE *wes- (to dress), Hittite weš-, waš-]

anda= eshte ne te (ne gegerisht thuhet "a n'ta")
annan=nden (ne gegerisht "nen")
appa=prapa
as=eshte (ne gegerisht "asht")
da= dha
dakam=dhe ose edhe i vdekur, pra dikush qe hyn ne dhe (ne gegerisht thuhet "i dekem")
kui=kujt, cilit (ne gegerisht "kuj")
mallit=mjalte
owassa=vesha (rrobat)
was=vesh (rrobat)

[Zëu_s]

anda= eshte ne te (ne gegerisht thuhet "a n'ta")
annan = nden (ne gegerisht "nen")
appa = prapa
as = eshte (ne gegerisht "asht")
da = dha
dakam = dhe ose edhe i vdekur, pra dikush qe hyn ne dhe (ne gegerisht thuhet "i dekem")
kui = kujt, cilit (ne gegerisht "kuj")
mallit = mjalte
owassa = vesha (rrobat)
was = vesh (rrobat)

Ja keshtu diçka si tha Dydrinas mu duken edhe mua si shqip, pra s'qenka qe veq po me duket mua.

dakam = toka(m) (por edhe ajo "dekem" eshte ne rregull), (mundet te jete edhe dhe'kam)
owašša = u vesha
waš = vesh
etj.

Por kjo me posht eshte ajo qe te shtin me t'vertet me e prek kryte e me pyet veten si eshte e mundur kjo ...

anda = eshte ne te (ne gegerisht thuhet "a n'ta")

pra kjo perputhje eshte shum e quditshme, nuk mundet te jete vetem hamendje e jona kjo, ketu ka diçka, ketu shihet se si eshte krijuar kjo fjale luwiane ANDA nga shqipja. Ma kjart s'ke kue qon ma.

faleminderit per infot dydrinas

[Kreksi]

annan =ngjan me nën

appa= ngjan me mbrapa* une mendoj; japa, dhash,

dakam = thekkan ngjan me dhe* Per mendimin tim=kam da, ndarë

mallit = melit ngjan me mjalt* duhet te jete MADHIT ose malli, mallengjimi...

Kete ngjashmeri vura re une deri ne kete moment.

Ke ndonje ide tjeter Zëu-s?
__________________

[Baptist]

kui- (which, that) [IE *kwi- (relative pronoun), Hittite kui-, Hieroglyphic hwa-]

kui
Nuk e di a ka nevoje per perafrim.

kui- {kuj; i/e ku(j)-te]} qe vertete permban tregues pyetsor sic eshte spjeguar me anglishten "which-that" pra, (ku-i) : kush-ai; "aikush" qe mund te jete perdorur edhe si forme deftuese, edhe si forme pyetese vetore apo edhe pronore.

Varianti hieroglifik [hwa] {khwa-} e afron shume me format angleze te shperndrruara [wha-]; [who-]; [whi-] cka;kush;cil~ qe rrijne ne pajtim me formimet kuptimore qe dalin nga ajo forme [ku-i] mjaft origjinale shqipe.

[PRI-LTN]

Vetem keto jane, apo ka dhe te tjera?

[Zëu_s]

Paj po e presim Dydrinasin te na siell edhe disa, pasi qe ai eshte i'zoti temes ...

[Darius]

Ja pse duhet gjetur libri i Catapanos per Tothin.

Kush e di cfare thesaresh ka ne ate liber. Shume cudi qe eshte zhdukur dhe sgjehet ne asnje librari

[Baptist]

dakam- (ground) [IE *dhghom- (ground), CA *thekkan- (ground)] eshte e manget, mendoj se nuk perkthyer mjaftueshem.

1. shprehja kam (kham) [hem:chem], e ka kuptimin "toke" pa nevojen e parashtesave. Kjo shprehje, sic kisha cekur ne nje nder shkrimet e mija te hershme ne kohen paragramatike perbente kuptimin "dhé" me ane te perseritjes se nocionit "toke" si "kam-kam".

2. duke qene se kjo forme e shprehjes eshte ndoshta 1 milenium me e re se paraardhesja, parashtesa [da:] qe eshte e barasvlefshme me foljen "dha" te sotme shqipe, qe gjate shekujve nderronte menyren e perdorimit ne kuptimin "marr" si pesore e qe ne realitet kishte kuptimin "kembim", marrje-dhenie si lidhje organike e veprimit sepse nuk ka marrje (to give) pa dhenie (to take), del se:

dakam~, e ka kuptimin e ar/ës; tokes se plleshme. Ndersa shprehja dhé prej shkurtimit te formes se rikonstruktuar ie *thekkan.

[Zëu_s]

Ja pse duhet gjetur libri i Catapanos per Tothin.

Kush e di cfare thesaresh ka ne ate liber. Shume cudi qe eshte zhdukur dhe sgjehet ne asnje librari

Valla edhe une u dogja per ate librin e Katapanos per Thotin. Megjithse po me duket qe ai ka gabuar pak, se te studiosh mbi 40 vite dhe te dalish ne ditet e sotme me nje liber te titulluar ashtu, eshte "vetvrasje", je i destinuar per ne mossukses, por ai erifi ka vendosur te qes te verteten ne drite e jo te fitoj para, pra eshte nje shkenctar i vertet e jo biznismen.

dakam- (ground) [IE *dhghom- (ground), CA *thekkan- (ground)] eshte e manget, mendoj se nuk perkthyer mjaftueshem.

1. shprehja kam (kham) [hem: chem], e ka kuptimin "toke" pa nevojen e parashtesave. Kjo shprehje, sic kisha cekur ne nje nder shkrimet e mija te hershme ne kohen paragramatike perbente kuptimin "dhé" me ane te perseritjes se nocionit "toke" si "kam-kam".

2. duke qene se kjo forme e shprehjes eshte ndoshta 1 milenium me e re se paraardhesja, parashtesa [da:] qe eshte e barasvlefshme me foljen "dha" te sotme shqipe, qe gjate shekujve nderronte menyren e perdorimit ne kuptimin "marr" si pesore e qe ne realitet kishte kuptimin "kembim", marrje-dhenie si lidhje organike e veprimit sepse nuk ka marrje (to give) pa dhenie (to take), del se:

dakam~, e ka kuptimin e ar/ës; tokes se plleshme. Ndersa shprehja dhé prej shkurtimit te formes se rikonstruktuar ie *thekkan.

Shum faleminderit per skjarim Baptist, por une kam nje kritike te vogel, mos e mer per te keqe t'lutem ...

Mu kujtua nje film me gjyqe (avokat, prokurore etj.) qe kam pare nje dite ne TV, dhe mu kujtua qe kur pregatiteshin ata per ne gjyq, i thonin ata Juristet e diplomuar njeri tjetrit "ma skjaro mua kete sikur kur ia skjaron nje femije 7 vjeqare", pra kjo duhet te behet per arsye qe te mirekuptohen te gjitha gjerat e te mos kete keqkuptime dhe qe te mos iu kaloj nga dora, syri, veshi asnje shkronje, asnje fakt.

Kjo ishte vetem nje keshille dhe natyrisht qe kjo vlene per te gjith, edhe per mua.

[Darius]

Valla edhe une u dogja per ate librin e Katapanos per Thotin. Megjithse po me duket qe ai ka gabuar pak, se te studiosh mbi 40 vite dhe te dalish ne ditet e sotme me nje liber te titulluar ashtu, eshte "vetvrasje", je i destinuar per ne mossukses, por ai erifi ka vendosur te qes te verteten ne drite e jo te fitoj para, pra eshte nje shkenctar i vertet e jo biznismen.

Une po e kerkoj si i thone me qiri gjithandej. Kam mobilizuar gjithe te njohurit dhe miqte e mij dhe nese e gjej pa filluar ende mire leximin e faqes se pare do hap direkt teme dhe do e hedh ne forum. Te jap te drejte per titullin qe mund te jete shkaktari i zhdukjes se librit megjithese nuk eshte thjeshte titulli por permbajtja. Nese Catapano ka titulluar librin ashtu do te thote se ka baza dhe duke u nisur nga reputacioni qe ka si studiues ma merr mendja se cfare argumentimi duhet te permbaje ai liber. Shpesh titujt jane spekulative dhe metaforike por ne rastin e ketij libri jam i sigurt qe cdo gje vertitet rreth Thoth dhe shqiptareve.

[Zëu_s]

Une po e kerkoj si i thone me qiri gjithandej. Kam mobilizuar gjithe te njohurit dhe miqte e mij dhe nese e gjej pa filluar ende mire leximin e faqes se pare do hap direkt teme dhe do e hedh ne forum. Te jap te drejte per titullin qe mund te jete shkaktari i zhdukjes se librit megjithese nuk eshte thjeshte titulli por permbajtja. Nese Catapano ka titulluar librin ashtu do te thote se ka baza dhe duke u nisur nga reputacioni qe ka si studiues ma merr mendja se cfare argumentimi duhet te permbaje ai liber. Shpesh titujt jane spekulative dhe metaforike por ne rastin e ketij libri jam i sigurt qe cdo gje vertitet rreth Thoth dhe shqiptareve.

Inshalla ma frik, se u pata ftoh e dorzue, e tash m'nxehe ti pak
veq mos harro çka ke thane, maje fjalen si burrat a


Na falni ju te tjeret qe dolem pak nga tema.

[Kliti1]

Ja pse duhet gjetur libri i Catapanos per Tothin.

Kush e di cfare thesaresh ka ne ate liber. Shume cudi qe eshte zhdukur dhe sgjehet ne asnje librari

Pse ca ka ne ate liber dhe nga e di qe ka ekzistu ?

[Baptist]

Libri ka ekzistuar dhe ne mos gabofsha eshte botuar diku ne vitin 1985 eventualisht '86, dhe mund te gjindet edhe ne keto sherbimet shitblerese te internetit.


Zëu_s s'pat gje per te mbetu e pakuptueshme, KUI eshte KUJ- e sotme, ndersa shprehja DeKam thash se eshte nje lloj fjaleformimi qe me gjuhen e sodit bruto i bie DheneToke; "toke dhuruese", "tokepjellore" do t'i thonin gjermanisht pasi menyrat e emerformimit ne kete gjuhe jane jashtezakonisht te shlirshme. Jam i bindur se sepaku dy-tri here ne jete te ka rene te formosh nje fjale, emer, te ri aty per aty, derisa ke qene duke folur gjermanishten. Ti e di se aeroplanit i thone "sendi qe fluturon" ta zeme, dhe kete e konsiderojne emer.

Pra dakam ose thekkan nuk eshte zberthyer ne pjeset perberese da/the + kam/kkan sepse pjesa e pare e ka kuptimin e dhurates, dhenies qe kur i shtohet toka "kam" parashtesa "da" perfiton logjiken e shprehejs se sotme "pjellori" pra dakam nuk eshte thjeshte toke, vend, teren, por eshte siperfaqe e punueshme toke pjellore, vend pjellor, terren pjellor, pra jo i cfaredoshem. Ky ishte plotesimi im ne lidhje me kuptimin e kesaj fjale e cila ne format e vetea gjindet edhe ne gjuhet tjera indoevropiane bile pjesa da: gjindet e ruajtur mjafte mire edhe ne gjuhen sllave da~ti sikur eeshte ruajtur edhe ne shqipen, ndonese ne e shqiptojme dha~ne, ekmr...

Pershendetje.

[DYDRINAS]

Common Anatolian Anatolian

*daru - tree; Hittite "taru"- (a tree), Luwian tarweja- (wooden)

*diu - god of daylight; Hittite "tiw"- (god of sun), Palaic tijaz, tiuna-
Luwian "tiwat"- (supreme god)

*genu - a knee; Hittite "gienu"-, kinu- (a knee), Palaic ginu-

*hasta - a bone; Hittite "hastijas" (bones)

*srei - to flow; Hittite "sarlata"- (libation)

*suwa - to fill; Hittite "šuwái"- (to fill)

*wer - to speak; Hittite "werija"- (to speak), Palaic wer- (to call)

*weth - to build; Palaic "wete"- (to build)

*shehura-urine