Për rilindjen e shpirtit

[RTP]

PER RILINDJEN E SHPIRTIT


Të nderuar miq



Edhe pse të panjohur për mua, vijoj tju admiroj për mënyrat tuaja iluministe në trajtimin e fenomeneve postkomunise.

Dikur mbaj mend të kem lexuar në një antologji engleze, se pas revolucionit të Kromwellit në Angli gjëndja në këtë vend qe aq kaotike në lidhje me mendimet dhe sjelljet e njerëzve, sa që thuhej se njerëzit jo vetëm shkelnin hapur ligjet e moralit, por edhe nuk kishin idenë e tij.

Ç’mund të thuhet për ditët e sotëshme? Nuk dua të shfaqem konservator apo një moralist i bezdishëm, ndonëse, nëse ka diçka që njeriu duhet të mbetet fanatik e metafizik deri në vdekje, ky është pikërisht morali apo më mirë admirimi i tij për edukatën, për të ndershmen, fisniken, të bukurën, madhështoren....

Sigurisht sot kanë ndryshuar normat që përcaktojnë moralin, mbasi gjithshka është në zhvillim e sipër. Por ç’mund të thuhet për njerëzit që porsa kan ë dalë nga Shpella Komuniste?... Gjëndja është tmerrësisht më diabolike, nga ajo për të cilën ankoheshin dikur në Angli. Me plot gojën mund të thuash se sot mungon, shumë më tepër, jo vetëm morali por edhe koncepti i tij. Shumica e shkrimtarëve me ato që thonë e shprehen, të japin përshtypjen se nuk dinë se ku kan ë kokën. Çuditërisht jo vetëm ata që jetojnë brënda mureve të Jaltës së dikurëshme, por edhe ata që jetojnë në zemrën e civilizimeve perëndimore. Që mbi të gjitha quhen intelektualë.

E megjithatë nuk mund të ofendojmë askënd. Duhet të shfaqim dashuri e mirëkuptim për të gjithë.

Veç kujtdo që drejton shpirtin për rilindje apo të paktën sado pak për zbutjen e tij, do ti rekomandoja zgjedhjen e modeleve më të bukura të Historisë Botërore... Të atyre njerëzve që, sipas një përralle ruse, çajnë gjoksin për të nxjerrë sandejmi zemrën, duke e shndërruar atë në pishtar për popullin e tyre. Qoftë edhe sikur të mos besojmë në Historinë e Krijimit të Botës, por thjesht ti referohemi teorisë së Darvinit, mjafton të kujtojmë se njeriu nga majmun u ngrit gradualisht në këmbë, bile drejtoi sytë nga qielli, ngaqë nuk mund të duronte dot erën e rëndë të jashtëqitjeve dhe fëlliqësive të tokës.

Habitem se si ca njerëz pa karakter, si ata që dikur ftonin diktatorët për ngritjen e gijotinave në sheshet kryesore të vendit, për të vrarë bashkatdhetarët e tyre në mënyrë masive, mund të zgjidhen e mbahen për modele të një vendi.

Në se zgjidhen modele të tilla, kjo thjesht do të thotë: “Buona notte popolo”

“ (Natën e mirë o popull!)”



ROBERT MARTIKO

[RTP]

TICIANI DHE KARLI I PESTE



Piktori i famshëm italjan, Ticiani qe duke punuar një ditë në ateljenë e tij, kur e lajmëruan se i kishte ardhur për vizitë vetë perandori Karl i Pestë. Ngaqë vizita qe krejt e papritur, ai për një çast u ndie i tronditur. Rendi me një frymë për të pritur atë vizitor të rallë, që në vijim u bë miku i tij. Veç nga nxitimi atij i ra peneli nga dora, para këmbëve të mbretit.

Ky i fundit pati modestinë e rrallë për një monark, të përkulej në tokë dhe ti jepte në dorë pinelin piktorit të famshëm.

r.martiko

[Brari]

Ora e shqiptarit


Gojëtaria e syve nëpër filizat e dhimbjes për Kosovën


Ylli XHAFERRI


Qafa e Prushit lartësohej para nesh si një kapërcyell gjigand, aty lidheshin gërshet zgjatimet e rrugëve që bashkonin Kam Tropojën dhe Hasin e Thatë me Gjakovën, Shkodrën me Prishtinën, shtrihej shtrati kalldrëm i magjistralit antik Via de Zenta që lidhte Veriun ilirik, Kosovën me Egnatian e së bashku përmesonin perandorinë e dikurshme të Romës me Kostandinapolin. Qafa e Prushit është një nyjë nevralgjike gjeografike dhe historike, instikam i qëndresës, emër simbol që prushon energji të pashtershme dhe rrezaton patriotizëm e shqiptari. Pasi kaluam pikën tonë kufitare, rruga zbriste butë e lakueshëm si udhëtim nëpër dhimbje. Toka amtare është si kocka nën lëkurën tënde. Pylli prej dushku kishte filluar të lëngëzonte e plaste gjethin e ri që zgjatej si qerpik i lagur nga lotët e ndarjes së trojeve që zoti dhe të parët na i kishin krijuar dhe lënë trashëgimi. Gëmushat e thanave prafllonin e zverdhëllonin mezhdave si buqeta homazhesh për aktin trimëror të ushtarëve të UÇK-së, që si Mic Sokolin mitik rilindën Adem Jasharin, promovuan pavarësinë aq shumë të dëshiruar për trevën që e kishin djep dhe varr, urim dhe mallkim, nënë dhe atë, përjetësi të orës shqiptare që matet me krisma. Poshtë në luginë shpalosej Gjakova, me një vezullim të florinjtë në muzgun e mbrëmjes, përmes së cilës nanuriste ëmbël lumi i Erenikut. Pikërisht mbi të ngrihej një urë e lashtë, dëshmi e bashkimit, paqëtimit të brigjeve, një harmoni shplodhëse midis tokës, qiellit dhe njerëzve, hapi madhështor i harkut të mesit e ngrinte në një lartësi ku nuk e arrinin vërshimet e forta të dimrit alpin. Ajo kishte ngrirë në eter si ylber hiperbolik, si të qe brezi legjendar i Azem Galicës, nga i cili Shota kishte nxjerrë orën, tik-takun e së cilës e mpiksi në trimëri. Gjakovë! Mpiksja e gjakut në emërtimin që valvitet si simbol nga shekulli në shekull, nga koha në kohë, nga e djeshmja në të nesërmen, në pavdekësi. Gjakim, shtonat e gjakut të Arbërit nuk kanë kurrë shterim e mpirje. Burojnë e gjallojnë mot e jetë. Ora shqiptare nuk ka të ndalur. Mbi urën e gurtë me shtatë harqe që ka një hijeshi të guximshme dhe të kujton arkitekturën e simotrave të saj, Urës së Mesit në Shkodër, Urën e Vezirit në Kukës, Urën e Tabakëve në Tiranë, Urën e Ali Pashës në Tepelenë, rridhte lëvizja. Kohët e reja dhe ngricat e genocidit serb nuk e kishin ulokëzuar, ngrihej pozante dhe monumentale, vazhdimësi e etnopsikologjisë mbarëkombëtare. Fati e deshi të shihja mbi të një çift pleqsh me një mbesë të vogël për dore. As vetë nuk e di, por në çast mendova, se një pamje të tillë kishte soditur nga afër "Piktori i Popullit" Abdurrahim Buza, kur kishte skalitur në përjetësi tablonë "Refugjatët". Por, ajo kohë e përzishme zije kishte perënduar një herë e përgjithmonë për Gjakovën, Prizrenin dhe Kosovën në përgjithësi.

Miku im, Halit Shamata, zëvendësministri i MASH doli nga stofi i detyrës, hyri natyrshëm në hapësirat shpirtërore dhe intelektuale, morale dhe kombëtare, krijuese dhe studimore, nuk mungoi të më kujtonte se, mbi këto kalldrëme kishte shkelur Gjon Nikollë Kazazi, mendimtari gjakovar që zbuloi në Bibliotekën e Vatikanit, "Mesharin" e Buzukut. Mbi çatitë e qytetit valviteshin flamujt shqiptar, shqiponja e zezë rrihte flatrat në horizontet e kuqe spërkatur me gjakun e freskët të rinisë së lirë të Kosovës martire… Më tej, dallohej kubeja e një teqeje, mbase ishte Medreseja e vogël, aty ku Tahir efendi Gjakova më 1835, shkroi veprën "Emni Vehbijje" (Blatim) me 328 vargje në alfabetin arab, ku përmblodhi këshilla në frymën islame, por që fituan vlera universale se dokumentuan gjuhën gjakovare të kohës. Pëllëmbë e histori, plis e lavdi. Në sy e mend m'u shfaq grafika "Tokë e kuqe" e piktorit kosovar Mirsad Lushtaku, një zemër e mbjellë në tokën amanet, vetëm aty munda ta kuptoja dhe zbërtheja mesazhin e asaj tabloje që më kishte munduar gjatë, kuptimshmëria e së cilës shpërfaqej vetëm mbi Rrafshin e Dukagjinit, mbi rrënjët që vinin nga e ardhmja. Gjakova aq shumë e përmendur për përpunimin e shajakut, cilësinë e të cilit ia njihte edhe kryeqendra e perandorisë, Stambolli, që prodhimet ia kishte pagëzuar me emrin "arnaut kebesi", nuk e kishte harruar zejen e vjetër…

Dolën nga Gjakova. Syri vraponte nëpër pllajën pjellore, ku fshatrat ndeheshin si tesha të lara për t'u tharë horizonteve. I kishin dalë atdheut nga një këndvështrim i ri, Haliti pas Majës së Hekurave, ndërsa unë pas Koritnikut. Rruga ishte e mirë, në dy anët e saj palëtoheshin rrasa guri të kuqërremta, gri dhe të zeza, që i përdornin për të veshur artistikisht muret, por edhe për të mbuluar çatitë. Na bëhej si të përmesonim Tepelenën me Gjirokastrën, ku pushteti i gurit ishte kudo i pranishëm. Pyesnim për çdo gjë, kishte shumë mall, dashuri, dije dhe njohje, që duheshin krahasuar dhe plotësuar. Mendimet rridhnin vetiu, si t'i tërhiqte drejtë derdhjes në Bunë Drini i Bardhë, me andrrat e të cilit shkëndijonin si argjend në krahërorin e Rrafshit të Dukagjinit. Në të derdhej Bistrica e Pejës. Rashë në mend, Bistrica e Sarandës. Qerreti i Kosovës. Qerreti i Kavajës. Qerreti i Pukës. Shkumbini i Tetovës. Shkumbini i Librazhdit. Morava e Gjilanit. Morava e Korçës. Kuçi i Kosovës. Kuçi i Vlorës. I njëjti emër në dy e tre vende, si dhe dy kokat e shkabës së zezë dykrenore në flamur. Vëllezër të ndarë nga një zjarr. Kishin marrë me vete emërtimet e vendeve si lugët e sofrës, si kularët e parmendës, si barutin e vezmeve. Përderisa zoti nuk i ndau, as koha nuk pranonte t'i ndante. Bri rrugës ngriheshin madhështorë memorialët për viktimat civile dhe të rënët e UÇK-së në luftën kundër ushtrisë kriminale serbe, ku dhe NATO-ja luftoi krah për krah me shqiptarët. Një borxh i kahmotshëm, kthyer vonë, shumë vonë, stërnipave të "mbrojtësit të krishtërimit", Skënderbeut, pa shpatën shpëtimtare të të cilit Europa dhe Bota nuk do ta mahnitej as para "Mona Lizës" së Davinçit, as para "Pranverës" së Botiçelit. Obeliskë, lapidarë, gurë të gëdhendur diku, syri më zuri një imitacion simbolik të Portikut të qytetit të lashtë të Apolonisë së Fierit. Ndaluam. Haliti u përkul si para një altari shenjtërie, m'u bë se pëshpëriste lutje, ndërsa veten e kapa, duke cituar vargjet e një poezie të tij për Kosovën, botuar në vëllimin "Moshë e pa kohë": "Koha e shpështjellë/ përreth qafës/ shkon kaluar./ Një rrugë, rri ulur/ këmbëkryq/ në mes të katër rrugëve./ Shtegton në fytyrën prej loti/ pështillet e shpështillet/ përreth plagëve tona/ të ulura këmbëkryq". Arti ishte Kur'ani ynë, vargjet lutja për t'iu bërë i lehtë dheu i vendit…

Teksa udhëtonim nëpër Rrafshin e Dukagjinit, në posterat bri rrugës syri haste në simbolin e Ramush Haradinajt. "Me Ramushin!" shkruhej ngado. Kosova përkulej me respekt përpara veprës heroike të këtij Anteu të lirisë së saj, i cili nuk u fsheh vrimave të mykura të minjve çetnikë si Karaxhiçët dhe Mlladiçët, por shkoi si trim, vullnetarisht, në Hagë, atje ku po gjykohet padrejtësisht. Nuk mund të mos sillja në mend ciklin me etyde në teknikën akuantintë-bakërshkrim të piktorit Gjilanas, Artan Hajrullahu "Hetimet vazhdojnë", ato hetime që Gjykata Ndërkombëtare i shtynte për në kalendat greke, kryqëzonte Ramushin, mbrojtësin e lirisë dhe linte të lirë vampirët modernë të hijeve ogurzeza të çetnikëve serbo-sllavë.

Diku u kryqëzuam me rrugën që shkonte për Prizren. Kalëroja me mend nëpër të, për të shkuar tek miku im Bujar Puka, mësuesi i letërsisë në Pedagogjiken e qytetit të Lidhjes së Parë Shqiptare, me të cilin në vitin 1999, kishim dhënë mësim në shkollën verore për nxënësit kosovarë, në qytetin tim të Rrogozhinës. Atje ishte edhe Elez Kryeziu, kolegu fjalëartë që më dhuroi kolanën e plotë të veprave të shkrimtarit Vehbi Kikaj. Elezi më kishte thënë atëherë, se kishte një punishte zdrukthtarie…Isha i sigurtë se me duart e tij të arta do t'i mbyllte më shpejt dhe pa dhimbje plagët e Kosovës. Homazh për dy sivëllezërit e mi, për të cilët më kishte marrë malli, por herë tjetër do të çmalleshim…

Rrugës kishte shumë trafik. Karvane makinash ktheheshin nga festa e zjarreve që ndizeshin në Kullën e Jasharajve në Prekaz, kësaj kështjelle të shqiptarizmës…Po hynim në Prishtinë. Kishte rënë një muzg intrigues e mikpritës. Dritat e qytetit tundeshin si shami mirëseardhjeje. Isha i emocionuar, po hyja në Prishtinën, për të cilën kisha shkruar vargje herët, shumë para luftës. Me të drejtën e autorit me zë të lartë nisa të recitoja: "Kosën e dëgjoja shpesh/ Kosovën rrallë/ djegur në mall/ emrin kosa ia la/ mpiksur me gjak e fjalë./ një hata, mënxyrë, rrënimë/ apokalipsia Prishtinë/ në gji ngroh stuhinë."

Hymë në rrugët që i kisha përcjellë me ankth gjatë demonstratave të studentëve. Më bëheshin të njohura, të dashura, të shkelura dhe rishkelura, me trup dhe me shpirt. Para nesh shfaqeshin RTK, Hotel "Grand", e sa e sa kujtime kronikash të fiksuara nga bilici i kohrave…

Na priti përmallshëm Arben Çejku, përfaqësuesi i misionit tonë diplomatik në Prishtinë. I qeshur, plot humor e me një mendim të thellë që rrezatonte seriozitet. Morëm rrugën e godinës së përfaqësisë. U përqafuam vëllezërisht me Bujar Muharremin, Xhevatin, shoferin, mustaqet e të cilit më kujtonin valltarin ciklonik, Besim Zekthi. U mblodhëm rreth sofrës së fjalës, ndenjëm gjatë. Shqetësimi ulengrihej sa andej-këndej. Statusi i Kosovës, paketa e Ahtisarit, qëndrimi i Rusisë, protestat e Vetëvendosjes, etj…

E nesërmja zbardhi shpejt. Mezi prisja të dilja rrugëve të lavdishme të Prishtinës, ku ishte shkruar me gjak të freskët epopeja e lirisë. Mbeta pa frymë para Bibliotekës, arkitekturës së saj elitare, ku plisat kosovar stilizonin trurin njerëzor, simbolizonin pasurinë e mendjes që ruhej në etazherët dhe raftet e tejmbushur me libra. Më tej, Skëndërbeu e merrte Krujën kudo me vete. Apo Shqipëria ishte kudo Krujë, kudo Prishtinë, kudo Prekaz, kudo Barmash, Kaçanik...

Dita ishte e ngjeshur me takime vëllazërore. Ministri i Arsimit, Agim Veliu, rrezatonte buzëqeshje. Teksa shtrëngonte duart me zëvendësministrin e MASH, Halit Shamata, nuk mungonte të shprehte kënaqësinë e bashkëpunimit që aq natyrshëm e shfaqte edhe zëvendësministri Fevzi Berisha. Në zyrën e tij shqetësimet ishin të përbashkëta, pa vizë ndarëse, këndej dhe andej kufinjve, ishte Shqipëri, flitej gjuha shqipe, lulëzonte dhe zhvillohej shkollimi shqip. Mendimet ishin të përbashkëta, si dhe rrahjet e zemrave, Matura Shtetërore, liberalizimi i teksteve, pagat e arsimtarëve, godinat, hapësirat për frymë-nxënës, interneti, drejtshkrimi, pranimet në universitete, pavarësia, legalizimet e banesave, zgjedhjet…Koha rridhte pa u ndjerë. Në ndarje foto, buzëqeshje, premtim për t'u parë në Tiranë. Dhurimi i veprave të Presidentit Rugova…

Në orën dhjetë, Haliti kishte takim me zëvendëskryeministrin Lutfi Haziri. Takim konfidencial, miqësor dhe vëllazëror. Një nisje e përmallshme në kohëra. Nga Kavaja e Halit Shamatës, një bashkëqytetar, me emrin Indrit Cara, kishte luftuar krah për krah UÇK-së, ku kishte dhënë edhe jetën. Bustin ia kishin gëdhendur mjeshtërisht në qendër të qytetit të lindjes…

Në sofrën bujare të Fehmi Bytyçit kujtuam të thëna e të pathëna, rikrijuam historinë, zakonet, urimet, krijimet. Ngritëm dolli për pavarësinë, njëri-tjetrin, të njohurit e lashtë dhe të rinj, deri për vende, relike arkeologjike dhe kujtime betejash. Herë pas here nga Tirana telefononte vëllai i Fehmiut, Nazmi Bytyçi, që nuk e di përse më kujtonte Gjok Mokrarin. Respekt e mirënjohje për Nazmi Shqiptarin, i cili pyeste deri në detaje dhe imtësi për gjithçka, meraku i tij i ndershëm për respektimin e miqve, vëllezërve të gjakut, gjuhës dhe tokës…Ikëm pa lamtumirë, frymëmerrnim tek njëri-tjetri. Përmesuam Fushë- Kosovën që ngjante aq shumë me Myzeqenë. Diku në Komunën e Vitisë, ndalëm. I bëmë falë me shëndet trojeve të bacës Ismet Ferizaj, mikut tonë Kavajas, që kishte dy zemra për Kosovën. Iknim, por koka na mbeti pas… Ora e Shqipërisë ishte kurdisur drejtë ardhmërisë.





Rd

[Dorontina]

PER RILINDJEN E SHPIRTIT

Të nderuar miq

Dikur mbaj mend të kem lexuar në një antologji engleze, se pas revolucionit të Kromwellit në Angli gjëndja në këtë vend qe aq kaotike në lidhje me mendimet dhe sjelljet e njerëzve, sa që thuhej se njerëzit jo vetëm shkelnin hapur ligjet e moralit, por edhe nuk kishin idenë e tij.

haha qfar kohecidence ke marr shembull emrin e Buldingut ku banoj ....

Sigurisht sot kanë ndryshuar normat që përcaktojnë moralin, mbasi gjithshka është në zhvillim e sipër.

Gjëndja është tmerrësisht më diabolike, nga ajo për të cilën ankoheshin dikur në Angli. Me plot gojën mund të thuash se sot mungon, shumë më tepër, jo vetëm morali por edhe koncepti i tij. Shumica e shkrimtarëve me ato që thonë e shprehen, të japin përshtypjen se nuk dinë se ku kan ë kokën.
Çuditërisht jo vetëm ata që jetojnë brënda mureve të Jaltës së dikurëshme, por edhe ata që jetojnë në zemrën e civilizimeve perëndimore. Që mbi të gjitha quhen intelektualë.

E megjithatë nuk mund të ofendojmë askënd. Duhet të shfaqim dashuri e mirëkuptim për të gjithë.

Veç kujtdo që drejton shpirtin për rilindje apo të paktën sado pak për zbutjen e tij, do ti rekomandoja zgjedhjen e modeleve më të bukura të Historisë Botërore... Të atyre njerëzve që,
sipas një përralle ruse, çajnë gjoksin për të nxjerrë sandejmi zemrën, duke e shndërruar atë në pishtar për popullin e tyre.
Qoftë edhe sikur të mos besojmë në Historinë e Krijimit të Botës, por thjesht ti referohemi teorisë së Darvinit, mjafton të kujtojmë se njeriu nga majmun u ngrit gradualisht në këmbë, bile drejtoi sytë nga qielli, ngaqë nuk mund të duronte dot erën e rëndë të jashtëqitjeve dhe fëlliqësive të tokës.

hahahahh beson ti ne Darvinin dhe njeriu qe vjen nga majmuni ? hala skan ardh te gjith

Habitem se si ca njerëz pa karakter, si ata që dikur ftonin diktatorët për ngritjen e gijotinave në sheshet kryesore të vendit,

sikur sot

për të vrarë bashkatdhetarët e tyre në mënyrë masive,





mund të zgjidhen e mbahen për modele të një vendi.

Në se zgjidhen modele të tilla, kjo thjesht do të thotë:

“Buona notte popolo”
Bonne nuit, goude nakt....

“ (Natën e mirë o popull!)”



ROBERT MARTIKO

me pelqei pershkrimi yt ketu ....

[RTP]

LAKURIQET E NATES



Kohë më parë zoqtë ishin në luftë me minjtë. Një herë fitonte njera palë dhe një herë pala tjetër. Lakuriqët e natës e ndiqnin luftën nga larg. Porsa dallonin fitimtarin, fluturonin menjëherë pranë tij dhe fillonin të bërtisnin: ‘’Fituam. Fituam. Siguruam me të vërtetë një fitore të madhe, të jashtëzakonshme...’’

Kështu vepronin me të dy palët.

Kur erdhi dita që lufta mbaroi, ndërmjet zogjve dhe minjve u vendos paqja. Atëhere ata patën rastin të zbulojnë hipokrizinë e lakuriqve të natës. I diskredituan keq ata dhe i ndoqën larg nga shoqëria e tyre.

Nga ajo ditë lakuriqët e natës rrojnë vetëm, të abandonuar prej të gjithëve. Dalin vetëm natën: për të mos i parë njeri.



Eshtë historia e të gjithë njerëzve pa karakter.

ROBERT MARTIKO

[RTP]

FRIEDRICH NICHE

KESHTU FOLI ZARATHUSTRA

(duke iu drejtuar njerëzve)



“Unë ju mësoj Mbinjerinë.” Njeriu është diçka që duhet tejkaluar. Ç’keni bërë ju për ta tejkaluar?

Deri tani të gjithë njerëzit diç kanë krijuar mbi veten, kurse ju kërkoni të bëheni zbatica e kësaj batice gjigande e preferoni të ktheheni tek kafsha në vend që të tejkaloni njerinë?

E ç’është majmuni për njerinë? Objekt talljeje ose turp i dhembshëm. Kështu, tamam kështu, duhet të bëhet njeriu për Mbinjerinë; objekt talljeje, turp i dhembshëm.

Keni kaluar rrugën nga krimbi tek njeriu, por, ende mbetet shumë tek ju nga krimbi. Njëherë ishit majmunë, por akoma sot njeriu është majmuni i gjithë majmunëve.

Madje më i urti nga ju, edhe ky, s’është veç i dyzuar, një hibrid i bimës mbi fantazmën. Mos vallë ju urdhëroj unë që ju të bëheni fantazma e bimë?

Ja, unë tani po ju mësoj Mbinjerinë!





Mbinjeriun në kushtet e diktaturës në Lindje e përfaqësojnë ca njerëz jashtëzakonisht të rrallë, shpirti i të cilëve mbijetoi edhe në kushte torturash bile Absolute, nëpër laboratoret e mirënjohura... Tepër Speciale. Pikërisht këta meritojnë të quhen Modele për imitim. Qenë ca njerëz tepër të rrallë. Më ka rënë rasti të njoh disa prej tyre, jo vetëm të krishterë por edhe myslimanë që besonin deri në asgjësimin e shpirtit në formulën hyjnore: “Mos ndërto lumturinë tënde me fatkeqësinë e tjetrit”. Ky quhet ndryshe edhe Ligji i Artë i Krishtit.

I përkthyer më thjesht: pikërisht mbi këtë frymë u bazuan e u ndërtuan të gjitha Statuetat e Lirisë, Stemat Qeveritare, Kushtetutat, Institucionet, Kapitolët e Kuirinalet duke përfunduar në praktikat politike të cilat bëjnë të mundur edhe sot, ashtu si para 17 vjetësh, hapjen e dyerve për miljona të mjeruar e të persekutuar me shpirt e trup të sakatuar keqas e pa fat në diell... Erdhën dhe ende vijojnë të vijnë edhe sot prej vëndesh ku bashkatdhetarët e tyre, me mentalitetet e tyre të egra i vrasin, presin e sakatojnë dita ditës.



Sipas spiegimeve të filozofisë së sotëshme, vetë FRIEDRICH NICHE në thellësi nuk besonte tek Mbinjeriu Masiv. Ndonëse i drejtohej turmës. Madje ai nuk besonte as tek Perëndia. Për pasojë, më kot iu drejtohej njerëzve për ti shndërruar në ateistë... Përderisa, për të konkretizuar Mbinjerinë Tokësor, të FRIEDRICH NICHES në Lindje, atij duhej ti jepte një dorë ndihmë Modeli Hyjnor, i mësipërm, pikërisht i atij që filozofi mohonte në veprën e tij...

Nga ana tjetër, filozofia e tij u përdor në Luftën e Dytë Botërore për të shfarosur me miljona njerëz në botë. Natyrisht pa dijeninë e tij, ngaqë ai vdiq në moshë relativisht të re. E megjithatë, padashur të kujton Marksin kur kritikët e tij e paralajmëronin për utopitë e tij...



Imagjinoni se lart duhet të arrijë shpirti i një intelektuali iluminist, kur bëhet fjalë për të zgjedhur Modelet e tij të preferuara. Kur gjithshkaje që të vërtitet përreth i vendos filtrat e shpirtit. Mbi të gjitha është çështje ndershmërie... Ilustruar nëpërmjet qëndrimit konseguent në jetë.



ROBERT MARTIKO

[RTP]

PER LINDJEN E SHPIRTIT



“DEGJOME PASTAJ ME GODIT”

(Akuson me patakson dhe)



Këto fjalë të famëshme u bënë përgjigjia që gjenerali Themistokli i dha admiralit Euribiadi në postin e kryekomandantit të ushtrisë greke, në kohën e Luftës kundër Persianëve. I fundit kishte ngritur një shkop, të cilin e mbante në dorë, për të goditur Themistokliun, i cili ndërkohë shpjegonte se beteja detare duhej të zhvillohej në ujrat e Salaminës dhe jo në isthëm, siç pretendonte admirali.



Kjo frazë e njohur në gjithë botën, përdoret për të treguar se sa rëndësi të madhe ka, për bashkëbiseduesit, të jenë të qëndrueshëm dhe të qetë në bisedë. Bile unë do të shtoja se ata duhet ti përshkojë përherë dashuria dhe mirëkuptimi për njeri tjetrin.



ROBERT MARTIKO

[RTP]

GJAHTARI DHE LAURESHA

(Sipas një përralle të Ezopit)



Një gjahtar ngrinte çarqe për të zënë karakaska. Një laureshë e pa nga larg dhe e pyeti se ç’farë bënte. Ai u përgjegj se qe duke ndërtuar një qytet. Zogu e besoi. Në vijim ra në çark. Ndërkohë që gjahtari mbante laureshën në dorë, e dëgjoi atë ti thotë: “Miku im, nëse ndërton një qytet të tillë, nuk do të gjesh mjaft njerëz për të banuar brenda.”



Në kuptimin aktual, është një fabul që spjegon shpërndarjen e emigrantëve dhe refugjatëve kudo në botë, drejt vëndesh demokratike ku ligjet humane mbrojnë nga kanibalizmi shtetasit e tyre.







SKERMINJTE

(Sipas një përralle të Ezopit)



Biri i një bujku zuri një ditë prej ditësh, skërminj të shumtë dhe i hodhi ata në prrush, për ti pjekur. Ndërkohë që skërminjtë piqeshin, djali dëgjonte një zhurmë karakteristike... Kjo qe arësyeja, që ai papritur tha: “Kafshë pa pik tru në kokë, ndërkohë që shtëpia tuaj digjet, ju këndoni.”



Kjo fabul ka kuptimin për ata njerëz, që edhe pse kanë pësuar të këqia të pariparueshme prej një të keqeje të madhe, nuk e kuptojnë as sot gjëndjen e tyre. Eshtë një ilustrim i goditur për të djeshmen e hidhur, ku njerëzit merrnin pjesë aktive në ndërtimin dhe perfeksionimin e të keqes, pa arritur të kuptonin se e para që digjej, ishte vetë shtëpia e tyre.

[RTP]

ZJARRET



Nuk ka gjë më të bukur se sa një prozë mjaft e shkurtër, e shkrimtarit të mirënjohur rus Vladimir Korolenko, e titulluar ‘‘ZJARRET’’.



Një natë dallohen diku në një nga brigjet e lumit të Vollgës zjarre të largëta... Ke përshtypjen se ke të bësh me diçka misterioze. Vrojtues lundrojnë drejt tyre, me dëshirën për tu ndodhur pranë. Për një çast të duket se mund ti arrijnë ato. Ja edhe pak... E megjithatë, pas pak konstatojnë se zjarret janë të paaritëshme. Në vënd që të afrohen ato largohen përherë e më shumë prej vrojtuesve.


Nëpërmjet ‘‘ZJARREVE’’, narodniku Korolenko paraqet simbolikisht preokupimin e intelektualëve iluministë e të ndershëm të kohës së tij, për të konverguar shoqërinë ruse drejt asaj europjane.

Në vijim dihet, plasi Revolucioni i Tetorit i cili e largoi Rusinë mjaft larg nga dritat e qytetërimit... Me mijra vjet yje drite nga Europa.

[RTP]

MBI DASHURINE PER PRINDERIT


Një herë në Arabi, një prind kishte tre djem dhe një vajzë. Para se të vdiste donte të mësonte se cili prej djemve të tij e donte më shumë. Bëri sikur vdiq. Iu la gjithë pasurinë djemve të tij, ngaqë vajzat në bazë të ligjeve të kohës përjashtoheshin nga trashëgimia.
Dy djemtë e mëdhenj i ndërtuan të atit të tyre një varr të bukur, të madh... Ndërsa i vogli u kujdes që ti jepte një pjesë të pasurisë motrës e cila nuk gjëndej të mirë ekonomike.
Një gjest i tillë, i dha të kuptojë babait se djali më i vogël ushqente dashuri të madhe dhe të sinqertë për të.

Kur duam motrat dhe vëllezërit, japim prova të jashtëzakonëshme për dashurinë që ushqejmë për prindërit tanë.


ROBERT MARTIKO

[RTP]

AKADEMIKU FRANCEZ DHE ZOQTE



Eshtë dimër. Një akademik francez i moshuar gjendet në apartementin e tij në Paris. Hapet dera dhe ai dallon shërbëtoren e tij besnike, e cila nuk i vjen atij përditë, për ti shërbyer. Edhe atë ditë rastësisht është ndodhur tek ai. Porsa e shikon ashtu, të mbledhur nga të ftohtit, kjo e fundit fillon menjëherë ta qortojë atë. Përjashta bën mjaft ftohët... Ka filluar krejt papritur. Dhe ai ndërkohë, duhet të kishte ndezur patjetër, zjarrin.

Në vijm shërbëtorja iu vërsulet druve, duke dashur ti vendosë ato sa më parë në oxhakun e dhomës. Por akademiku e ndalon atë duke i thënë: “Ju lutem, nuk dua të ma ndizni zjarrin”. Shërbëtorja e shikon atë e habitur. Ndërkohë dëgjon bashkëfolësin e saj të vijojë: “Në oxhakun tim kanë bërë fole ca zogjë të mjerë, të cilët patjetër do të bezdisen pa masë prej tymit të druve.”

...

[RTP]

RRETH KUPTIMIT TRAGJIK

TE SHPELLES SE PLATONIT



Për fat të keq, e vrojtuar në dimensionet e saj reale, Shpella e Platonit, merr tipare me të vërtetë tragjike... Duke e shtrirë atë mbi hapësira të pafunda gjatësish e gjerësish gjeografike, kuptimi i saj i kapërcen ato të një tregimi të thjeshtë. Padashur ajo merr një kuptim rrënqethës. Eshtë e lidhur me miljona e miljona njerëz kudo në botë, të cilët nuk mund të shpëtojnë dot nga paragjykimet apo normativat e jetesës, të cilat janë mësuar të vijojnë tradicionalisht në mënyrë të verbër. Ndryshe, të mos shmangen dot kurrë prej ligjit natyror të zhvillimit. Nuk bëjnë përjashtim këtu as fëmijët e më të pasurve të botës. Kujtoni romanin e Fransuaz Sagan, “Bonjour Tristesse” (“Mirdita Trishtim”): është një hymn për zbrazëtinë e jetës apo melankolinë. Më ka rastisur të shoh kategori të pasurish të mësojnë fëmijët e tyre, të mos shoqërohen me fëmijë të varfër, duke i shndërruar vetë fëmijët e tyre në të pazotë dhe të verbër për tërë jetën. Për ilustrim, nuk mund të lihen mënjanë yjet e shkëlqyer të kinematografisë... Mund të sillni nder mend jetën e tyre. Shumica gjënden përherë të kredhur në një lloj rrethi vicioz, duke mos mundur të shkëputen dot nga alkolizmi, drogat e lloj lloj perversionesh... Mjaft prej tyre kanë përfunduar në vetvrasje.

Vetëm një elitë fare e vogël njerëzish në gjithë botën është në gjëndje të thyejë paragjykimet, që lidhen me pozicionimin e tij si njeri. Pjesa tjetër ose nuk mund, ngaqë nuk arrin të kuptojë, ose bëhet pjesë përbërëse intersash të caktuara, që nuk e lejojnë të gjëndet jashtë vorbullës. Kjo qe arësyeja, që Sokrati nuk tentonte kurrë ti mbushte mendjen dikujt. Ashtu i shëmtuar e i shkurtër, ai vetëm i drejtonte pyetje bashkëfolësit, derisa tjetri shtrëngohej të pranonte se nuk mund të vijonte më tej. Ngaqë, në bisedë e sipër, kur përpiqemi të ndryshojmë mëndjen e tjetrit, kjo tregon jo vetëm mungesë zgjuarësie dhe edukate, por padashur, na bën edhe qesharakë. Kam përshtypjen se në atë rast, sejcili prej nesh nënkupton në bisedë, pa e shprehur, se babai im është më i mirë nga të tjerët. (Sa më sipër, fjalën baba merreni në kuptimin simbolik: të paragjykimeve të jetës së mëparëshme)... Edukata të mëson të tërhiqesh gjatë një debati, duke ruajtur të pacenuar respektin për bashkëfolësin. Si detaj të vogël, unë mund të shtoja se etiketa e sotëshme e lejon dikë që nuk bie dakord me dikë tjetër, të buzëqeshë me mosaprovim, por unë personalisht jam edhe kundër kësaj. Mbetem partizan për seriozitetin e plotë, në mënyrë që të mos lihet asnjë shteg për bashkëfolësin të ndjehet i fyer apo snobuar.



Patjetër, ju bie ndër mend Sollzhenicin, kur shkruan te ‘‘Pavioni i kancerozëve’’ se i ashtuquajturi Njeriu i Ri Komunist, që të arrijë të koregjohet, duhet të kalojnë disa mijra vjet, në përngjajshmëri të plotë me shpejtësinë e ndryshimeve të specieve sipas teorisë së Darvinit. Ngaqë për fat të keq NJERIU i RI u rrit dhe u formua në një SHPELLE krejt të veçantë, të ndërtuar me mjeshtëri nga Lenini, Stalini apo Xherxhinski.

Ndërkohë më lejoni të shkruaj diçka për SHKALLEN TRAGJIKE:

Shkallën e mësipërme,ku vëndet e mësipërme vendosen thjesht me qëllim ilustrativ, unë do të guxoja ta quaja SHKALLA TRAGJIKE. Për arësye se edhe pas qindra vjetësh diferenca midis pllajave të Azisë dhe Botës së civilizuar do të mbetet. Merrni shëmbëll vëndet e Ballkanit, ku përveç hordhive të Xhenghis Khanit, kaluan përsipër, edhe dyzetëetre vjet diktaturë komuniste.



Pa dashur të futem në propagandë fetare, diku Krishti shpreh diçka që të lë me gojën hapur: ‘‘Mos mendoni se erdha që të sjell paqen në botë. Nuk erdha që t’ju sjell paqen por përçarjen. Erdha të ndaj birin nga i ati, vajzën nga nëna, nusen nga vjehra. Më të afërtit do të jenë armiq me njeri tjetrin. Kush do atin dhe nënën më shumë se mua, nuk është i denjë të jetë nxënësi im...’’

Patjetër kjo ka kuptim simbolik, pasi ideologjia e Krishtit është diametralisht e kundërt me egërsinë dhe dhunën. Aty Civilizimi Perëndimor gjen themelet e tij. Kuptimi i frazeologjisë së mësipërme, konsiston në atë që njeriu mbi të gjitha, duhet të vendosë idealin e ndershmërisë, të fjalës, besës, edukatës, karakterit, gjithshakje të bukur, heroike e madhështore. Që në çdo hap të gjykosh prindërit, fëmijët, të afërmit, shoqërinë... Me pak fjalë, gjithshka që ndodh rreth teje, të kalohet në FILTRIN e NDERGJEGJES.

Unë për ilustrim, nuk do të ngurroja aspak të konsideroja, një grua fshatare, të veçantë e tradicionale, nga fshatrat më të thella të Shqipërisë, shumë më të mirë nga një europjane. Po ashtu një familje të ndershme negrish, superiore prej mesatares se një familjeje amerikane ose të përngjajëshme me familjet më të mira të Amerikës.... Një filozof (keqbërës për mua) Marksi, thotë diku se metafizika (kupto pandryshueshmërinë e gjërave) është një zonjë e nderuar brënda katër mureve të shtëpisë... Pajtohem me të në këtë pikë. Ngaqë, shumë gjëra brenda familjes tonë, NE nuk duam të ndryshojnë kurrë drejt të keqes.

Nëna e Sokratit rastis të ketë qenë një mami. Filozofi thotë se përveç lindjes natyrarale duhet të ndodhë patjetër edhe lindja e shpirtit. Në filozofi kjo quhet Mamia intelektuale. Një fëmije nuk mjafton ti mbushësh mendjen me lloj lloj informacionesh shkencore, historike, gjeografike etj. Këto njohuri nuk kanë kurrfarë lidhje me Lindjen e Shpirtit. Rëndësi ka, që fëmijës ti drejtosh shpirtin drejt diellit, duke e bërë atë, në radhë të parë, një njeri të ndershëm. Më ka rënë rasti të njoh njerëz të rrallë në Shqipëri, të cilët edhe pse pa shkollë, kishin një shpirt prej qehlibari. Kurrë nuk thoshin gjysëm fjale të keqe për tjetrin. Ishin njerëz me të vërtetë fisnik nga zemra. Arrinin ti rezistonin të keqes edhe pse qe koha e Luftës së Klasave. Ku, pothuajse të gjithë njerëzit qenë angazhuar në një aktivitet të jashtëzakonshëm, për të dëmtuar njeri tjetrin. Kjo është arësyeja, që unë shkruaj diku se shumica e profesorave të shumtë të universiteteve kudo në botë, mund të konsiderohen njerëz veçanërisht të zgjuar. Por kurrsesi të mençur.

Duke përfunduar këtë shkrim të thjeshtë, unë arrij në konkluzionin se në se një intelektual iluminist i duhet të zgjedhë midis dy, tre, katër ose më shumë ideologjive, doktrinave apo teorive të caktuara, atij i duhet të bëjë krahasime në frymën matematike. Nuk ka gjë më të ndershme nga bota e numrave, ku NJE dhe NJE bëjnë DY... Eshtë diçka, për të cilën shprehemi se nuk e lëviz as topi.

Fjala vjen, ja një skemë e thjeshtë... Nëqoftëse sejcilën prej objekteve të mësipërme, që bën pjesë në një kategori të caktuar (ideologji, doktrinë apo teori etj.) e shënojmë me...

A1, A2, A3 apo A4

patjetër na del për detyrë të përcaktojmë avantazhet e sejcilës ndaj të tjerave... Dihet: kurrë nuk ekzistojnë në botë dy gjëra të përngjajëshme. Me pak fjalë nuk mund të ndodhë kurrësesi, në rastin e mësipërm, që...

A1=A2=A3=A4

Numrat e mësipërm nuk mund të jenë kurrsesi të barabartë me njeri tjetrin.

Duke presupozuar, se për të zgjedhur diçka ne përdorim Mendjen tonë të Hapur, ne arrijmë të zgjedhim patjetër numurin e preferuar. Që matematikisht ka kuptimin se i zgjedhuri, është më i madh nga gjithë të tjerët. Ndofta, gjithshka në logjikën e një kutie votimi: voton duke zgjedhur të keqen më të vogël....

Ose e kundërta.

Në rastin e mësipërm, presupozohet se unë kam zgjedhur më të bukurën, më të pastrën, më madhështoren.... etj.

Sa me sipër e nderuar Nirvana, unë i shkruaj, ngaqë dallova tek ju problematizimin tuaj si intelektuale, diçka që rezulton edhe nga rreshtat tuaja të mëposhtëme, që unë kam lexuar, falë një libri që më ka dërguar një shkrimtare dhe grua aq e veçantë si Vitori Stefa.



AH NJERIU!

...Dhe Zoti krijoi universin, zbukuroi qiellin me yje, galaktika, konstelacione, trupa të ndritshëm, të errët, hëna misterioze të gjithë i binden verbërisht ligjeve të tij dhe qysh në fillimin e kohrave nuk i shkelin e sfidojnë ato.

Perfekt vazhdojnë udhën e tyre trupat qiellorë, universe mbas universesh, pa i prerë udhën njeri tjetrit.

.................................................. .................................................. .......



Robert Martiko

[RTP]

KORNELIA GRAK



Ishte bija e të famëshmit Skipion Afrikani dhe nëna e dy tribunëve po aq të famshëm në historinë e Romës: Tiber dhe Gaio Grak. Kornelia qe një grua e kultivuar dhe me shpirt të fortë. Thuhet se ajo mbeti e ve qysh në moshë të re e megjithatë refuzoi martesën me mbretin e Egjyptit, Tolomeo VIII Evergete, për t’iu dedikuar edukimit të fëmijëve të saj. Në një rast kur një zonjë e pasur u mburr me arturinat e saj të çmuara, Kornelia i tha: “Haec ornamenta mea” që do të thotë: “Ja gurët e mij të çmuar”, duke treguar djemtë e saj.

Kur Tiberi dhe Gaio Graku ndërmorën veprën e tyre heroike, reformiste në ndihmë të plebejtë apo më të varfërve, nëna e tyre u bë mbështetësja e tyre e plotë. Morale. Dihet, në vijm ata të dy u vranë prej atyre që prekeshin nga reformat. E megjithatë, Kornelia e duroi me stoicizëm humbjen e fëmijëve të saj të dashur, duke lënë të gjithë rrethin e të njohurve të saj të habitur e të mbushur me admirim për të.

Pas vdekjes së Kornelies, në kujtim të saj u ndërtua një statujë. Ishte e para statujë në historinë e Romës, që e ekspozuar para publikut i dedikohej një gruaje.

Vetëm edukata e mirë dhe një shpirti i kultivuar e lejojnë njeriun të mos dorëzohet para fatkeqësive që mund ti bien eventualisht në jetë.

[RTP]

OLONI DHE KRESUSI

Kresusi ishte mbreti i fundit i Lidisë, mjaft i famshëm për pasuritë e tij prrallore. Në oborrin e tij ai kishte zakon të ftonte shpesh njerëz të zgjuar, filozofë apo njerëz të artit. Në një rast ai kishte ftuar edhe Solonin që konsiderohej një nga shtatë të mënçurit e Athinës së Vjetër.
Kreuzi nuk mungoi ti tregonte vizitorit pasuritë e tij të jashtëzakonëshme, natyrisht duke pritur admirimin e Solonit. Por ky i fundit krejt ndryshe nga të tjerët, nuk tregoi asnjë habi për to. I tha mbretit : ‘‘Nuk bën të quajmë askënd të lumtur para vdekjes së tij’’.
Thonë se Kresusi nuk u kënaq me përgjigjen e filozofit.
E megjithatë, koha i vërtetoi katërcipërisht fjalët e tij. Në fillim ndodhi aksidenti vdekjeprurës i të birit në gjah. Në vijim plasi lufta me mbretin Sirus, ku Kresusin e zunë rob dhe e dërguan për ta djegur të gjallë në turrën e druve. Kur zjarri qe gati duke i marrë jetën, ai kujtoi Solonin. Bërtiti tre herë me zë të lartë : ‘‘Solon!... Solon!... Solon!...’’
Sirusi dha urdhër të lironin të dënuarin me vdekje. Kërkoi ta sillnin para tij, ku ky i fundit i tregoi atij për fjalët e mënçura të Solonit. Thuhet se mbreti i fali Kresusit jetën, bile e përdori si këshilltarin e tij deri në ditët e fundit të jetës së tij.

[RTP]

PER LINDJEN E SHPIRTIT
ROBERT MARTIKO


NJIH VETVEHTEN!



Eshtë një thënie e vjetër e cila iu atribuohet të paktën pesë njerëzve të mënçur të Greqisë së Lashtë: Chilonit nga Sparta , Thalesit nga Mileti, Sokratit, Pitagorës dhe Solonit të Athinës.

Gjëndet e shkruar në hyrjen e Tempullit të Apollonit në Delhi . Por edhe në moton e Hamilton College në New York .

Përveç kuptimit filozofik, kjo shprehje ka edhe një vlerë të thellë praktike, në mënyrë që njeriu të bëhet një njohës i thellë i vetvehtes, me të gjitha cilësitë dhe të metat e tij.

[RTP]

URREJTJA Shkencetaret kane arritur te shpjegojne ndertimin anatomik te zones se trurit qe sjell ndjenjen dhe rreflektimin e urrejtjes.Studime dhe eksperimente ne kafshe e njerez tregojne qe keta te fundit kane nje sistem shume me te komplikuar nervor.(me vone do sjell informacion me te detajuar).

Jo vetem betejat ne jeten personale (ka dhe nga ata qe rrefuzojne te perdorin "urrejtje"),por per nje moment te vezhgosh dhunen dhe konfliktet qe turbullojne realitetin e njerzimit dje dhe sot...urrejtja duket se ka marre "timonin" ne vazhdimin e historise.
Pse urrejme?! E per cfaredo motivi apo shkaku qe fshihet pas(keto shpresoj te diskutojme)...si mendoni te luftohet?



URREJTJA eshte nje vecori qe ne e marrim nga jeta pra nuk eshte e lindur, ajo lidhet ngushte me pervojen nga jeta dhe gjykimin tone psikollogjik qe kemi mbi boten qe na rrethon
une mendoj se urrejtja eshte ne varesi te kohes ne qofte se ne bejme nje jete te gjallerishme ajo vdes pak a shume ajo jeton me gjate ne qenijen tone n.q.s. ne i lejojme vetes tone qe monotoniteti te marri timonin e jetes se perditeshme



URREJTJA Dje lexova nje shprehje nga Herman Hese:

If you hate a person, you hate something in him that is part of yourself. What isn't part of ourselves doesn't disturb us.
-- Hermann Hesse

Nese urreni dike, ju urreni ate c'ka nuk eshte pjese e juaja.Ajo c'ka eshte pjese e jona nuk na shqeteson.

Me beri te mendohem gjate, a eshte e evrtete kjo qe ne jemi ziliqare dhe ndaj urrejme, apo mos jemi shume peragjykues dhe subjektivizmi na i ka errur syte???!!!



URREJTJA :Shkak i urrejtjes mund te jete domethenia qe urryesi i vesh nje ideali apo besimi te cenuar.
Mjafton te permend ekstremistet "islamike", konlfiktin nderfetar ne Irlande etj.

Gjurme te abuzimit ne femijeri.

Narcisizmi (brenda kornizes se perkufizimit) me duket nje lloj urrejtje.



URREJTJA: Burimet e urrejtjes jane nga me te ndryshme dhe keto variojne nga personi ne person. Te urresh eshte ndjenje dhe fjale shume e rende, kerkohet shume energji te urresh...dhe vetem pak te duash.

Te urresh dike do te thote te investosh ndjenja te kota mbi dike qe meriton urrejtjen tende, keshtu qe me thoni ja vlen te urresh?



URREJTJA: Mendoj se urrejtja perfshin ndenja te imponuara diku aty nga fillimet e jetes.......asnjeri nuk lind me urrejtje! Imponimi ndoshta fillon nga prinderit edhe nga experiencat tona te para me boten rreth nesh......edhe duke u rritur ne mbartim ato copezat e urrejtjes me vete dhe krijojme nji ndenje te ngurte e te mos pelqyerit dicka......dhe e shfaqim. Nodh shpesh here qe urrejme dicka ne moshe te pjekur...por mendoj qe as nuk krahasohet me ate ndenjen e qendrueshme te urrejtjes qe kemi prej disa kohesh ne vetvete.



URREJTJA: Urrejtja te helmon gjakun. Preferoj indiferenzen





URREJTJA: Urrejtja edhe mund te imponohet nga njerez te pa pergjegjshem, p. sh. kur ke dhene shume energji ne dashuri dhe tjetri i neperkemb ato pa respekt, eshte shume veshtire te mos krijosh urrejtje edhe pse nuk do te urresh dike, dhe indiferentismi eshte me teper rezultati i nje pervoje te tille dhe ka per qellim krijimin e murit te vetmbrojtjes ne te ardhme qe te mos lendohemi me per te njejten gje
indiferimentizmi i shendoshe ka per baze nje rast urrejtje ne rast te kundert ka te beje vetem me njeriun pa ndjenja dhe i preshtatet me teper njeriut nje ecen dhe shikon si kali



URREJTJA: Mire e ka thene Hesse..

Urrejtje=mospranim i dobesive dhe komplekseve dhe si rrjedhoje pasqyrim i tyre diku jashte nesh .
Sec na ka kap nje ndjenje konkurence neve njerezve qe nuk ka as fillim as fund. Duam se sben te jemi me te miret, me te bukrit me puntoret (mu kujtua ajo kenga...e kush eshte me e mira me e bukra me puntorja.... shyqyr qe sna e kane vene himn neper shkolla dhe qendra pune).
Detyrimisht fillon dhe behesh superkerkues ndaj vetes...Rend rend po ku po rend se?
Sikur te ndalonim njehere te kuptonim qe njeriu eshte prej mishi dhe gjaku , dhe qe ka te mira e te keqia, te bardha e te zeza, fitore dhe humbje, do apo sdo ai ti pranoje. Po te arrijme kete nuk do ta kemi aq problem pse dikush eshte gjithmone me i shpejte se ne. Ne te tilla raste thuhet: Ka edhe keshtu... Ka per te gjithe... secili me metrin e vet, etj si keto.
Po te "jetonim" me shume se sa te "rendnim si superheronj te vete bindur", mbase do ti benim nje nder vetes. Do zgjoheshim ne mengjes me me pak komplekse, dhe pa pyetur veten "pse urrejme".



URREJTJA:

ne urrejme sepse ... pa urrejtje nuk ka ekzistence!!!
urrejtja sa here jeton perbrenda te logjikshmes, dhe ... edhe vrasja eshte e logjikshme, edhe ... vetevrasja eshte e tille, cdogje perfshihet perbrenda logjikes, qofte ajo e pranueshme apo e kritikueshme nga shoqeria.
urrejtja eshte ajo, ... ben nje njeri te adhuroje jete-vdekjen e tij fshehurazi, dhe ... shkujdesshem.
urrejtja eshte dashuri ndaj ndienjave konfliktuale!!!



URREJTJA: "My only love sprung from my only hate." -William Shakespeare in his Romeo and Juliet-



URREJTJA: Postuar nga Eminem

MENYRA ME E MIRE QE TE BESH NJE NJERI TE VUAJ SA ME SHUME NUK ESHTE URRETJA, PER MUA INJORIMI!

Ndoshta ti ke thene te verteten dhe se duke injoruar, vetem se krijon urrejtje dhe ndoshta arsyea e vetme qe ben te te urrejne eshte kur ata i injoron.
Por a duhet injoruar njeriu edhe se eshte i dobet ne disa pikpamje qe ty dhe mua nuk na pelqejne, ose a duhet qe tipa te ndryshem qe kane nivel te ulet kulturor duhen injoruar kur ata nuk i pershtaten nivelit kulturor qe ti dhe une kemi?
Atehere, une mund te perkufizoj thenien tende keshtu:
Ne urrejme vetveten me pare e me pas duke e pasur pike te dobet urrejtjen , ja transmetojme te tjereve nepermjet mesazheve te ndryshme, ku per tu permendur eshte edhe Injorimi te cilen ti e deklaron vete.
Thjeshte nepermjet shume aspekteve dhe pikpamjeve qe kemi, zbulojme te metat tona.



Mendoj qe nuk me ke keqkuptuar





URREJTJA: Perse urrejme?


Nje pyetje e cila sundon ne vende ku njerezit kane zhvillim te dobet kulturor.
Urrejme sepse jemi te lindur me urrejtjen
Perse urrehet?
Ne fakt njerezit kur nuk jane te zote te shohin me larg,kur mendojne vetem te keqen, kur jane kategorike dhe nuk mendojne se ne shoqerine e tyre nuk ka bashkejetese me ata qe nuk kane te njejtat ide dhe bindje, kur njerezit e tjere u duken shpellare dhe vete urrejtesit jane me shpellare se ata, percmojne te tjeret, i urrejne ata dhe smira dhe inati qe mblidhet brenda shpirtit te tyre shperthejne si nje vullkan i madh duke shtrire llaven e tyre deri ne disa kilometra larg.
Te urresh, per mua eshte krimi me i madh qe nje njeri ben
Sikur te kisha lindur me urrejtje sot mbasi do isha burgjeve te botes, do te isha ndoshta nje kriminel me fame dhe nje njeri deshtak , dhe, sikur ta kuptoja se jam njeri i tille do mirrja mundimin te vetesakrifikoja qe te mos u beja dem te tjereve.
Urrejtja eshte nje mjet primitiv e cila ka marre me qafe jo vetem njerezit por edhe kafshet por edhe gjithesine
Njeriu edhe neqoftese ka urrejtje duhet ta dije ku ta shprehe dhe ta transmetoje por jo ne cdo vend dhe cdo kohe.
Njeriu ben gabime por ato nuk mund te jene pjese e urrejtjes por e paditurise dhe pandergjegjshmerise se personit kushdo qofte ai
Njeriu nga problemet e ndryshme si stresi, problemet psiqike, depresioni, pamundesia per te jetuar realitetin ne evolim, pamundesia per te ecur me hapin e diturise dhe te mencurise etj, kthehet ne nje njeri te rendomte me vesin e tmerrshem negativ te quajtur urrejtje
Nje njeri i kulturuar, i ditur, i mencur ,i zgjuar, intelektual dhe me background te pasur, nuk mund te urreje kurre.





URREJTJA: Urrejtja eshte mungesa e dashurise... NE qofte se zemra eshte e mbushur me dashuri, atehere urrejtja nuk egziston. Edhe tirani me i madh apo njeri i te 1001 te zezave kur bien ne dashuri, ndryshojne ne shume menyra, njera prej tyre eshte harrimi i urrejtjes!
Mungesa e njeres ndjene ne zemer zevendesohet nga tjetra!



URREJTJA: Mos eshte me e lehte te urresh te tjeret se te kritikosh veten ndonjehere?



URREJTJA: Urrejtja eshte pjese e pandare e njeriut!
Vjen si pasoje e mos dominimit te dhimbjes qe njeriu ka.

Gjithmone ai qe urren nuk eshte i lumtur perkundrazi ai eshte njeriu qe vuan me shume nga te gjithe per dy arsye .
1.Ai qe urreni mund te mos e dije qe ju e urreni = ai i lumtur ju te vuajtur.
2.Ai qe urreni mund te jete aq i keq saqe ndjehet mire qe e urrejne = ai i lumtur ju te vuajtur.


dy arsye per te mos urryer.



URREJTJA: Pergjigja mendoj se eshte shume e thjeshte.

Ne urrejme sepse duam. Nese nuk do te ishte e keqja si do te evidentohej e mira ose anasjelltas. Nese njerezimi do te kishte vetem nje sens, dreqi e mori do ishim Klone te njeri tjetrit qe as emer nuk do kishim (e spjeguar me faktin qe ka shume emra qe ne i urrejme )


URREJTJA: c'kuptim do kishe dashuria po te mos ishte urretja,c'kuptim do te kish urrejta,po te mos ishte dashuria


URREJTJA: Nese nuk urrejme jemi pa karakter! Urrejme ate qe cilesojme te keqe dhe urrejtja dhe shkalla e saj percaktohet sipas kufirit e mire e keqe qe ne te gjithe kemi!

URREJTJA: QENI i komshies time sa here shef ndonje LECKAMAN, i lef fort (sa spellcet fare nga inati)
ndryshe sillet me ndonje te panjohur qe vishet mire (i serviloset), sodomos kur ka makine luksoze i lepin kembet.J

URREJTJA:”” Urrejtja eshte ana e kundert e dashurise pra ska asgje te keqe ne ket mes, du dyja na nevojiten,
perfytyroni sikur ne do ishim ne gjendje vetem te donim, ne do na merrnin te tjeret per budallejn!

Dashuria dhe urrejtja jane shoqemotra... “”

jo jo!kjo nuk eshte e vertet.
uurejta ka arsye dashuria,del nga zemra dhe mund te jete edhe e pallogjik.eshte e vertet qe te dyja te verbojne.por njera vjen nga truri, e tjetra nga zemra.
sa per dashuri,sikur te dashuronim te tjeret me shume se veten(sic ndodh shpesh ne dashuri)besomeni!dashuria per veten,do ish pa dyshim e tepert.
dhe mos kij frike .kush dashuron nuk eshte budalla.por njeri.

URREJTJA: urrejtja,sa helm i keq!nuk sjell asnje te mire.

URREJTJA: Urrejtja qe lind dhe perkufizohet ne nje raport me nje individ eshte ndjenje. Here pas here e gjejme veten duke konsumuar momente urrejtjeje.

Por kur burimi i urrejtjes shtrihet ne cfare trashegojme nga Historia, nuk eshte thjesht nje ndjenje. Eshte nje e drejte me te cilen njeriu identifikohet, eshte arme e pushtetshme.

Me kujtohet Bertrand Russell;

Ne i duam ata qe urrejne armiqte tane, dhe sikur mos kishim armiq...do kish shume pak njerez ne bote per te dashur!



URREJTJA: Fjala "urrejtje" tingellon keq por ka shume padrejtesira ne jete qe te bejne ta provosh ate ndjenje.Pse te genjej edhe tek une ekziston ndjenja urrejtjes edhe pse e vogel, ekziston ama.





URREJTJA: NJERZIT E MEDHEJ DINE VETEM TE DASHUROJNE, NDERSA NJERZIT E VEGJEL DINE VETEM TE URREJNE
CFARE TEME e BUKUR!

[Akili-A]

Shkrim i bukur ky mbi urrejtjen..........
vetem se une besoj se urrejtje nuk na krijohet nga jeta por ajo eshte e lindur e trasheguar,eshte instikt (nuk di se si ta pershkruaj me mire).....
Por njeriu me civilizim mund ti kontrolloje instiktet negative.........