Ibn Tejmijeh - Pergjigje Te Paditurve dhe Genjeshtareve

[Studentt]

troid.org




Përreth Sheikhul-Islam Ibn Tejmijes
[Ne Mbrotje të ‘Ulemave]





Hyrje



Ai është muxhtehidi dhe reformuesi i kohës së tij, Ahmed el-Halim bin Abd es-Selam bin Abd Allah bin Ebu Kasim ibn Tejmijeh el-Harrani Taki ed-Din Ebu el-Abas bin Shihab ed-Din. Ai ngriti flamurin e besimit dhe të kuptuarit të Ehlus Sunetit ne kohën e tij, një kohë e tillë që bidatet (risitë), devijimi, dhe korruptimi ishin shpërndarë gjerësisht, që predikoheshin edhe nga disa prej Njerëzve të Dijes që u bënë të mirënjohur më vonë.



Për shkak të qëndrimit të fortë të Ibn Tejmijes kundër gjithë asaj që ishte gënjeshtër dhe e korruptuar, ai përfitoi zilinë dhe urrejtjen e të gjithë atyre që ai i kundërshtoi – të cilët ishin shumë – dhe të tillë kishin shumë gënjeshtra të hedhura mbi të. Qëllimi i kësaj pjese është të tregojë këtë dijetar në dritën e tij të vërtetë dhe të ekzpozojë ata që vënë gënjeshtra mbi të.



El-Hafith el-Bazar ka thënë, duke përshkruar kundërshtarët e Ibn Tejmijes, “Ju nuk do shihni nje dijetar që kundërshton atë (ibn Tejmijen), të paralajmërojë kundër tij, të mbushur me urrejtje kundër tij, vetëm se do ta gjeni se ai ishte më lakmuesi në mbledhje të të mirave të kësaj bote, dredharaku më i madh në përftuarjen e tyre, më kërkuesi për ato, dhe më i urituri për reputacion... dhe më prodhimtari i tyre duke mbajtur gënjeshtra në gjuhën e tij.” [‘el-A’lem el-Ulijah’ (fq. 82) e Bazarit].




Lavdërimi i Dijetarëve ndaj tij



Shumë nga dijetarët e kohës së tij dhe pas kohës së tij e lavdëruan Sheik el-Islam për dijen e tij, përkushtimin, devotshmërinë, dhe ndjekjen nga afër të mënyrës së selefëve. Shumë prej këtyre pohimeve lavdërimi u mblodhën në një libër të shkruar nga el-Hafidh ibn Nasir ed-Din, titulluar ‘Red el-Uefir’ duke refuzuar thënien ekstreme të atyre që thoshin se kush e thërriste Ibn Tejmijen ‘Sheikh el-Islam’, kjo është mosbesim (kufr).



El-Hafidh edh-Dhehebi ka thënë, “Ishte e mrekullueshme kur ai përmendte një çështje mbi të cilën kishte ndryshim opinionesh, dhe kur ai jepte evidencën dhe vendoste opinionin më të fortë – dhe ai mund të kryente ixhtihad për shkak si i kishte mbushur kushtet. Nuk kam parë ndonjë që të ishte më i shpejtë se ai në rikujtimin e një vargu që kishte të bënte me çështjen dhe ai e nxirrte nga ai varg, as edhe ndonjë që ishte më i fortë në rikujtimin e teksteve dhe referimit të tyre te burimi. Suneti ishte përballë syve të tij dhe mbi majen e gjuhës me fraza elokuente (të bindshme) dhe mendje të hapur.



Ai ishte një shenjë nga shenjat e Allahut në tefsir dhe sqarimin mbi të. Në lidhje me bazat e fesë dhe dijes të opinioneve të ndryshme (mbi një çështje), atëherë ai ishte i pabarabartë – kjo së bashku me bujarinë, kurajon dhe mungesën e vëmendjes për kënaqësitë shpirtërore.



Dhe ndoshta vendimet e tij ligjore në shkenca të ndryshme arritën treqind volume, madje më shumë dhe ai thoshte gjithmonë të vërtetën për hir të Allahut, duke mos u përkujdesur për fajësimin (akuzat) që vinin te ai (si rrjedhojë e kësaj).



Kushdo që i bashkëngjitet atij dhe e njeh atë shumë mirë, më akuzon mua për mangësi/jo përkushtim në lidhje me të. Kushdo që e kundërshton atë më akuzon për ekzagjerim, dhe unë jam trajtuar keq nga të dyja palët – shokët e tij dhe kundërshtarët e tij.



Ai ishte me lëkurë të bardhë dhe flokë të zinj dhe mjekërr të zezë me pak fije gri. Flokët e tij arrinin fundin e veshëve. Sytë e tij ishin gjuhëra elokuente, dhe kishte supe të gjerë dhe një zë të lartë, të qartë me një recitim të shpejtë. Ai inatosej shpejt por e mbante veten me durim dhe tolerancë.



Nuk kam parë të ngjashëm me të për lutje (ndaj Allahut) dhe kërkimin e mbështetjes te Ai, dhe për përkudesje të madhe ndaj të tjerëve. Sidoqoftë unë nuk e besoj se ai ishte i pagabueshëm, madje unë ndryshoj me të në baza dhe çështje të tjera të fesë ngase ai – përkundër mësimit të gjerë të tij, guximit të skajshëm, mendjemprehtësisë dhe kujdesit për shenjtërinë e fesë – ishte njeri sikur të tjerët. Ai mund të mbushej me mprehtësi dhe zemërim në diskutime, dhe sulmonte kundërshtarët e tij (verbalisht) duke mbjellë armiqësi në shpirtrat e tyre kundrejt tij.



Nese ai do kishte qenë i butë kundrejt kundërshtareve të tij, atëherë do gjendej nje fjalë mirëkuptimi mbi atë (çështje që po debatohej) – sepse ne të vërtetë dijetarët e mëdhenj të tyre përkuleshin te mësimi i tij, e njohën mundësinë e tij dhe mungesën e tij në gabime, dhe pranuan se ai ishte një oqean që s'ka kufij dhe një thesar që s'ka të ngjashëm. Sidoqoftë ata strehonin ndjenja të këqija kundrejt tij....dhe çdo thënie e një personi mund të merret ose lihet.



Ai kryente rregullisht faljet (namazin) dhe agjërimet. Ai madhëronte ligjet nga jashtë dhe nga nga brenda. Ai nuk jepte fetua nga dija e dobët, sepse ai ishte skajshmërisht inteligjent; as nga mangësia e dijes, sepse ai ishte nje oqean i përmbushur (me dije); as nuk luante me fenë por gjente evidenca nga Kur’ani, Suneti dhe Kijasi (analogjia) dhe e vërtetonte dhe argumentonte duke ndjekur gjurmët e Imamëve që e paraprinë atë. Kështu ai fitonte një shpërblim nëse gabonte dhe dy shpërblime nëse ishte i saktë.



Ai u sëmurë në kështjellë (në të cilën ishte burgosur) me një sëmundje shumë të rrezikshme derisa vdiq natën e të Hënës, 20 Dhul Ka’dah, dhe ata falen xhenazen (faljen e vdekjes) e tij në xhaminë e Damaskut. Dhe më pas asaj shumë folën për numrin (e njerëzve) që ishin të pranishëm në xhenazen e tij, dhe numri më i paktë ishte pesëdhjetë mijë.” [‘ed-Durar el-Kaminah’ e Ibn Haxhr el-Askalanit nën biografinë e Ibn Tejmijes]



Ibn Haxher el-Askalani ka thënë, “sheikhu i sheikhëve tanë, el-Hafidh Ebu el-Ju’meri (ibn Sajid en-Nas) ka thënë ne biografinë tij për Ibn Tejmijen: ‘el-Mizi më inkurajoi që të shprehë opinionin tim mbi Sheikh el-Islam Taki ed-Din. E gjeta atë të jetë prej atyre që kanë mbledhur dije fatlume në shkencat që zotëronte. Ai memorizonte dhe implementonte Sunen dhe Atharin (transmetimet) në mënyrë komplete. Të fliste ai për tefsirin, atëherë ai do merrte flamurin e tij; dhe të jepte ai nje fetua në fikh, atëherë ai i dinte kufijtë e tij; të fliste përreth një hadithi, atëherë ai ishte shoku i dijes së tij dhe ishte konshient ndaj transmetuesve; të jepte një leksion në Fetë dhe Sektet, atëherë asnjë nuk ishte parë të ishte më i kuptueshëm dhe i informuar hollësisht se ai; ai ia kaloi bashkëkohësve të tij ne çdo shkencë, dhe ju nuk do të gjenit si ai, dhe sytë e tij nuk do gjenin asnjë si ai.



Ai fliste për tefsirin dhe nje numër i madh njerëzish do e ndiqnin mbledhjen e tij, dhe shumë nga ata do ktheheshin (të mpirë) nga embëlsia, oqeani i pasur i tij. Vazhdoi në këtë mënyrë derisa sëmundja e zilisë depërtoi (në zemrat) e njerëzve të qytetit të tij. Njerëzit që jepeshin me gjetjen e gabimeve u mblodhën bashke dhe nxorren jashtë çdo gjë që mund të hidhej poshtë nga besimet e tij, dhe ata memorizuan disa thënie (prej tij) ne lidhje me këtë. Ata e nënvleftësuan atë për shkak të kësaj dhe ngritën kurthe për të, me të cilat ata mund ta deklaroni atë nje bidatçi. Ata menduan se ai kishte lënë mënyrën e tyre, dhe ndarë prej sektit të tyre. Keshtu ata debatuan me atë, dhe ai me ata, dhe disa prej tyre i prenë lidhjet me të, dhe ai me ta.



Me vonë ai debatoi me një grup tjetër të cilët i përkisnin Fukarave (nje grup të Sufive), të cilët mendonin se ata ishin të njohur me detajet shumë të holla të realitetit të brendshëm dhe të mbështetur në të vertetën. Dhe ai i ekspozoi këto Rregulla...



Atëherë, kjo i arriti grupit të parë dhe ata kërkuan ndihmë prej atyre që i ndanë lidhjet me të dhe planifikuan të keqen kundër tij. Kështu ata i çuan këto çështje te liderat, secili prej tyre duke vendosur se ai ishte një mosbesimtar. Dhe ata përgatitën një mbledhje dhe inspiruan njerëzit injorantë të përhapnin fjalë midis dijetarëve të mëdhenj. Dhe ata përparuan që ta çonin këtë çështje te mbreti i Egjiptit dhe si përfundim ai (ibn Tejmijeh) u arrestua dhe u fut ne burg. Dhe në mbledhje u thirrën për të diskutuar derdhjen e gjakut të tij, duke thirrur për ketë qellim njerëz prej xhamive të vogla dhe studentëve – ata njerëz që mund të debatonin që të bënin të tjerët të lumtur, dhe ata që do debatonin të tregonin zgjuarsinë e tyre, dhe ata që bënë tekfir dhe thërrisnin për ndarje nga ai. Dhe Zoti juaj e di më mirë se çka kishte në zemrat e tyre dhe çka thoshin thoshin. Dhe një që deklaronte kufrin e tij nuk ishte më i mirë se një që debatonte që t'i bënte të tjerët të lumtur.



Dhe helmi i planeve të tyre u lëshua mbi atë, dhe Allahu e bëri të kotë çdo plan, dhe e shpëtoi atë nga duart e atyre që Ai zgjodhi...



Me vonë ai vazhdimisht kalonte nga nje gjyq në gjyqin tjetër dhe në gjithë jetën e tij ai nuk shpëtonte nga një telash vetëm se kalonte në një tjetër. Pastaj vijoi ajo që vijoi në çështjen e arrestimit të tij dhe ai qendroi ne burg derisa vdiq, dhe te Allahu kthehen gjithë çështjet. Ne ditën e xhenazes së tij rruget ishin dendur, dhe Muslimanët erdhën prej çdo udhëje...’” [ibid]



Ibn Haxhr el-Askalani gjithashtu ka thënë, “Lexova ne shkrimet e el-Hafidh Silah ed-Din el-Bala’i në nëshkrimin e sheikhut të sheikhëve el-Hafidh Beha ed-Din Abdullah bin Muhamed bin Khalil: ‘Sheikhu dhe mjeshtri dhe Imami ynë në çështjet që janë midis Allahut dhe nesh, Sheikhu i kërkimit (tahkik), që shkonte, me ata që e ndoqen atë, në mënyrën më të mirë. Posedues i shumë cilësive të shkëlqyeshme dhe argumentave ndriçues që gjithë popujt e kanë pranuar dhe janë përtej numërimit. Allahu na bëftë të përfitojme nga dija e tij e jashtëzakonshme, dhe të na bëjë të përfitojmë nga ai në këtë jetë dhe në tjetrën. Ai është Sheikhu, Imami, Alima i cili i njeh çështjet, thellësisht i devotshëm, oqeani (i dijes), poli i dritës, Imami i Imamëve, bekimi i popullit Musliman, shenja e dijetarëve, trashëgimtar i Profetëve, Muxhtahidi i fundit, unik midis dijetarëve të Fesë – Sheikh el-Islam, prova e dijetarëve, shembull për krijesat, provë për të mësuarit, shkatërruesi i bidateve, shpata e debatuesve, oqeani i dijes, thesar i dobishëm, interpretuesi i Kur’anit, mahnitja e kohëve, unik ne kohën e tij dhe të tjera. Me të vertetë ed-Din (ibn Tejmijeh) është Imami i Muslimanëve, provë (argument) i Allahut kundër krijesës, bashkëngjitës i të drejtëve, ai që është si ata që e paraprinë, muftiu i sektit, ndihmuesi i së vertetës, shenja e udhëzimit, shtylla e Hufadh-it, Kalorësi i kuptimeve të fjalëve, gur-themeli i Sheri’atit, origjinues [shpikës] i shkencave të reja Ebu el-Abas Ibn Tejmijeh.” [Ibid]. Vetëm nga ky libër është shumë e vështirë të dallosh opinionin e vetë ibn Haxhrit se kush ishte ibn Tejmijeh. Sepse gjithë çka ai bëri ishte të mblidhte gjithë materialin që mund të gjente mbi Sheikhun dhe pastaj e ka filluar me gjithë ata dijetarët që shkruan kundër tij, dhe ka mbaruar me gjithë ata dijetarët që e mbështetën atë. Duket shumë e mundshme se qëndrimi i Ibn Haxhr-it do jetë ne linjë me ata që ai e përfundoi biografinë e tij, për shkak të të qenurit e tyre Sheikhë të tij. Ky arsyetim mbështetet me citimin që vijon nga ibn Haxhri. Allahu e di më mirë.]



Ibn Haxhri ka thënë, “...ato të qëndrimit të tij që ishin refuzuar prej tij, nuk ishin thënë nga ai për shkak të thjeshtë të disa epsheve dhe dëshirave dhe as ai nuk këmbënguli me kokëfortësi dhe qëllimisht te ato pasi evidencat ishin krijuar kundër tij. Këtu janë veprat e tij të mbushura me refuzime ndaj atyre që mbanin texhsim, por megjithëkëtë ai është njeri që bën gabime dhe gjithashtu është i saktë. Kështu, prej asaj që ai është i saktë – dhe që është shumica – duhet përfituar dhe Mëshirën e Allahut duhet kërkuar për atë për shkak të saj, dhe në atë që ai nuk është i saktë nuk duhet të ndiqet verbërisht. Me të vertëtë ai është i justifikuar për gabimet e tij, sepse ai është një nga Imamët e kohës së tij dhe është dëshmuar se ai i kishte përmbushur kushtet e ixhtihadit...



Prej cilësive të mrekullueshme të ketij njeriu ishte se ai ishte më i forti i burrave kundër njerëzve të Bidatit, Reuafidive, Hululive, Itihadijeve, dhe veprat e tij për këtë janë shumë dhe të famshme, dhe fetuatë e tij përreth tyre nuk mund të numërohen. Kështu, si mund të kenë gjetur sytë e këtyre bidatçinjëve gëzim kur ata dëgjuan ata (persona) që e deklaruan atë kafir! Dhe sa të kënaqur kanë qenë ata kur panë se ata që nuk e deklaruan atë të jetë kafir, si pasojë e kësaj u etiketuan kafira! Është detyrë e atij që ka hedhur petkun e dijes dhe zotëron inteligjencë, që t’i konsiderojë fjalët e një njeriu duke u bazuar në librat e mirënjohur të tij ose nga gjuhët e atyre që janë të besueshme, që kanë transmetuar fjalët e tij – pastaj të izolojë prej këtyre të gjithave çfarë hidhet poshtë dhe të paralajmërojë prej tyre me qëllim që të japi këshillë të sinqertë dhe të lavdëroje atë për cilësitë e tij të shkëlqyera dhe për çfarë ai ishte i saktë sipas rrugës së dijetarëve.



Nese nuk do kishte virtyte për Sheikh Taki ed-Din, vetëm për studentin e tij të famshëm Sheikh Shems ed-Din ibn el-Kajim el-Xhauzijah, shkrimtar i shumë veprave, prej të cilave të dy, si kundërshtarët dhe mbështetësit e tij përfituan prej tij, atëherë kjo do ishte nje indikim i mjaftueshëm për statusin e tij të lartë (ibn Tejmijes). Dhe a mund të jetë ndryshe kur Imamët Shafi’i dhe të tjerë, për të mos folur për Hanbelitë, të kohës së tij dëshmuan për dominimin e tij në shkencat (Islamike)...” [Shkëputur prej nëshkrimit të Ibn Haxhrit te ‘Red el-Uafir’ që gjinden në fund të librit.]



Ibn Kethir ka thënë, “e pakta që ai do bënte kur dëgjonte diçka, ishte ta mësonte përmendësh atë dhe të ishte i zënë për ta mësuar atë. Ai ishte inteligjent dhe kishte shumë gjëra të mbajtura përmendsh, dhe ai u bë një Imam në tefsir dhe gjithçka në lidhje me të dhe dije në fikh. Me të vertëtë thuhej së ai ishte më shumë i ditur në fikhun e medhebeve sesa ndjekësit e mu atyre medhhebeve në kohën e tij dhe ne kohë tjera. Ai ishte një dijetar në Usul dhe degët e fesë, dhe i gramatikës, gjuhës dhe teksteve të tjera dhe shkencave intelektuale... asnjë dijetar i shkencës nuk do bisedonte me të vetëm së do mendonte se ajo shkencë ishte specializimi i ibn Tejmijes. Përsa i përket Hadithit, atëherë ai ishte mbajtësi i flamurit, hafidh dhe i aftë që të dallonte të dobëtin nga i sakti, i mirëinformuar për transmetuesit...” [‘el-Bidajah uen Nihajah’ (14/118-119) i ibn Kethirit.]



Ai gjithashtu ka thënë, “Ai ishte, Allahu pastë mëshirë mbi të, nga dijetarët më të mëdhenj, gjithashtu prej atyre që gabojnë dhe janë të saktë. Sidoqoftë gabimet e tij në lidhje me vendimet e tij të sakta ishin si nje pikë në një oqean të madh dhe ato janë të falura për të siç është vërtetuar nga Bukhariu, ‘Kur një udhëheqës bën nje urdhër (vendim), dhe nëse ai është i saktë, atëherë ai ka dy shpërblime dhe nëse ai gabon ka vetëm një shpërblim.’”



Ai gjithashtu përmendi se kur disa dijetarë të kohës së tij u mblodhën për t'u ulur me ibn Tejmijen për të diskutuar veprën e tij ‘Akidah el-Hamauijah’, se përgjigjet e tij kundër akuzave të tyre nuk mund sfidoheshin më. [‘el-Bidajah uen Nihajah’ (14/5)]



Ne mënyrë të ngjashme ai përmendi se kur disa dijetarë u ulën për të debatuar me të përreth Akidah el-Uasitijah e tij, debati mbaroi me ata duke pranuar gjithë çfarë gjendej në libër si ne vol. 14 të ‘el-Bidajah’ poshtë titullit ‘Akd el-Mexhalis eth-Thelatha’.



El-Hafidh el-Mizi ka thënë, “Nuk kam parë të ngjashëm me të, dhe sytë e tij nuk kanë parë të ngjashëm me vetën e tij. Dhe nuk kam parë ndonjë që ishte më i ditur se ai në Libër dhe Sunetin e të Derguarit të Tij, as ndonjë që i ndiqte ato aq shumë.” [‘Hajat Sheikh el-Islam ibn Tejmijeh’ (fq.21) e Sheikh Behxhetul Beitarit.]



El-Hafidh ibn Dakik el-Eid ka thënë, “Kur takova ibn Tejmijen, pashë një burrë me gjithë shkencat përballë syve të tij, ai morri prej tyre çfarë deshirontë dhe la çfarë deshironte.” [‘Min Meshehir el-Muxhadidejn’ (fq.26) e Sheikh Salih el-Feuzan]. Kjo pasi ai ka thënë, “Pasha Allahun, nuk mendoja se kishte mbetur të tillë si ju.” [‘el-Bidajah uen Nihajah’ (14/27) e ibn Kethirit dhe ‘Dheil ‘ala Tebekat el-Hanabila’ (2/392) e ibn Rexhebit.]



Kadiu i Kadive, ibn el-Huriri, ka thënë, “Nese ibn Tejmijeh nuk ishte Sheikh el-Islam, atëherë kush është?” [‘Hajat Sheikh el-Islam’ (fq.26)]



El-Hafidh el-Bezar ka thënë, ‘Nuk e kam parë atë të përmendi ndonjë nga kenaqësitë dhe tërheqjet e kësaj bote. Ai nuk futej në bisedimet e kësaj bote dhe ai asnjëherë nuk ka kërkuar asgjë për mënyrën e tij të jetesës. Përkundrazi, ai e drejtoi përkushtimin e tij dhe bisedimin për të kërkuar Botën Tjetër dhe çfarë mund ta sillte afër Allahut.” [‘el-A’lam el-Ulijah’ (fq.52) e el-Bezarit.]



El-Sheikh Mulla Ali el-Kaari ka thënë, “Do i bëhet e qartë atij që studion ‘Medarixh es-Salikin’ (e ibn el-Kajimit) se këta të dy (ibn Tejmijeh dhe ibn el-Kajimi) janë prej më të mëdhenjve të Ehlus Suneh uel Xhema’ah, dhe prej Aulijve të ketij populli.” [‘Mirkat el-Mefatih’ (8/251-252) komentimi i tij i ‘Mishkat el-Mesabih’, siç është cituar në ‘Shubuhat Ajl el-Fitna’ (fq. 442) e Abdurrahmam Dimiskijah.]



Muhamed bin Abdul Berr es-Subki ka thënë, “Pasha Allahun, asnjë nuk e urren ibn Tejmijen përvec një injoranti ose poseduesi të epshëve që e kanë dveijuar atë nga e vërteta pasi e njeh atë.” [‘Red el-Uafir’ (fq.95) e ibn Nasir ed-Din.]



El-Hafidh Abdurrahman ibn Rexheb el-Hanbeli ka thënë, “Ai është Imami, Juristi ligjor, Muxhtehidi, Dijetari i Hadithit, Hafidhi, Shpjeguesi i Kur’anit, i Devotshmi, Taki ed-Din Ebu el-Abas Sheikh el-Islam, më i dituri në dije, nuk është e mundur të ekzagjerohet fama e tij kur ai përmendet...ai, Allahu pastë mëshire mbi të, ishte unik ne kohën e tij në lidhje me kuptimin e Kur’anit dhe dijen e realitetit të fesë.” [edh-Dhail ‘ala Tabakat el-Hanabila’ (2/387) e ibn Rexhebit.]



Imami i Hanefive, Badr ed-Din (Mahmud bin Ahmed) el-‘Aini ka thënë, “Kushdo që thotë se ibn Tejmija është kafir, atëherë ai (që e thote këtë) në të vertëtë është kafir, dhe ai që e akuzon atë për heresi, atëherë ai vetë është nje heretik. Si mund të jetë kjo e mundur kur veprat e tij janë gjerësisht të disponueshme (qe gjenden kollaj) dhe nuk ka ndonjë ndikim për devijim ose mosmarrëveshje ne ato.” [‘Red el-Uafir’ (fq.254)]



es-Sujuti citon prej ez-Zamlakanit se ai ka thënë, “Mjeshtri ynë, Sheikhu ynë, Imami, Dijetari, Uniku (el-Auhad), Hafidhi, Muxhtahidi, i Devotshmi, Adhuruesi (Abid), Shembulli, Imami i Imamëve, shembulli për Popullin, shenja e dijetarëve, trashëgimtari i Profetëve, i Fundi i Muxhtehidëve, dijetari unik (Auhad) i Fesë, Begatia për Islamin, Prova e Dijetarëve (A’lam), prova e Mutakelimin, shkatërruesi i bidatçinjve, i pajisur me shkenca të larta dhe mahnitëse, Rigjallërues i Sunetit. Ai me anë të cilit Allahu na ka favorizuar neve, dhe ka vendosur argument kundër armiqve të Tij...Taki ed-Din ibn Tejmijeh...”



Më vonë es-Sujuti vijon pas kësaj duke thënë, “Kam cituar këtë biografi prej shkrimeve të Alames, individin unik të kohës së tij, Sheikh Kemal ed-Din az-Zamlakani, Allahu pastë mëshirë mbi të, që thoshte, ‘Një që ka memorizuar me shumë se ai nuk është parë në pesëqind vitet e fundit.’” [‘al-Ashbah ue en-Nedha’ir en-Nehuijah’ (3/681), shih gjithashtu ‘Dhail ala Tabakat el-Hanabila’ (2/392-393)]



Es-Sujuti ka thënë në vazhdimin e diskutimit të biografisë së tij, “Sheikh el-Islam, Hafidhi, Fakihu, Muxhtehidi, Mufesiri i dalluar, gjëja e rrallë e kohës së tij, Dijetari i të Devotshmëve” [‘Tabakat el-Hufadh’ (fq. 516 nr. 1114), dhe ‘el-Esbah ue el-Nedha’ir’ (3/683) e es-Sujutit.]



Mund të përmendim shumë dijetarë që e lavdëruan atë, por insha’Allah çfarë kemi cituar më sipër është e mjaftueshme për të ilustruar nje imazh më të drejtë edhe të vërtetë të këtij Imami. Përsa i përket atyre dijetarëve që i vunë atij titullin ‘Sheikh el-Islam’, atëherë ata janë shumë dhe do kërkonte një volum në vete për t’i përmendur ata [Siç është bërë nga disa dijetarë, midis tyre ibn Nasir ed-Din ne librin e përmendur më parë, ‘er-Red el-Uafir’].




Akuzat kundër tij


Në çfarë u tha më parë, është e qartë se Sheikh el-Islami kishte shumë armiq, dhe shumë rivalë xhelozë të cilët kanë planifikuar kundër atij të bashkuar për t'u përpjekur që ta bëjnë atë një bidatçi. Kështu, ne këshillojmë cilindo që dëshiron të kritikojë Sheikhun, që të sigurohet që kritikat ndaj tij janë të bazuara fort në veprat e shkruara të ibn Tejmijes, jo thjeshtë mbi disa fjalë të dikujt tjetër pas tij, siç bëhet nga disa kundërshtarë të tij.



Çfarë vijon është nje hetim (investigim) i disa pikave të besimit që ibn Tejmija ishte akuzuar të kishte devijime në to. Ne kemi lenë jashtë shumë pozita ligjore të ndryshme që ai kishte për të cilat ishte sulmuar për shkak të parëndësisë relative të tyre.




Një nga veprat e Taki ed-Din Subkit dhe djalit të tij Taxh ed-Din Subkit:



Shumë prej çfarë është shkruar kundër ibn Tejmijes janë të bazuara në veprat e këtyre dy dijetarëve: ‘Rasa’il es-Subkijad’ të Sheikh Taki ed-Din dhe vepra të ndryshme biografie të Taxh ed-Dinit, për shembull ‘Tabakat esh-Shaf’ijah’.



Përsa i përket veprave të Taki ed-Dinit, atëherë edh-Dhehebi i shkroi atij, duke e çensuruar atë për atë që ka shkruar, dhe pretendimet e tija të gabuara, për të cilat es-Subki iu përgjigj duke thënë, “Përsa i përket asaj që ti thua ne lidhje me esh-Sheikh Taki ed-Dinin, atëherë une jam i bindur për qëllimin e madh, dijen e shkencave të transmetuara dhe intelektuale të mbushura si oqean dhe të tjera, inteligjencën e tij të skajshme, ixhtihadin e tij dhe arritjen e tij në atë që ia kalon përshkrimit. Dhe une gjithmonë i jam mbajtur fort këtij opinioni. Personalisht, statusi i tij në sytë e mi është më i madh dhe më i vlerësuar për devotshmërinë, pasionin (ndaj fesë), fetarinë, ndihmën e tij për të vërtetën dhe qëndrimin e fortë në të vetëm për hir të Allahut, përkushtimin e tij në udhën e selefëve dhe marrjen e tij të gjerë prej saj, dhe dallueshmërinë (ndryshueshmëria duke pasuar të vërtetën) në këtë kohë, jo (më tepër) në çdo kohë.” [‘ed-Durar el-Kamina’ e ibn Haxhrit poshtë biografisë së ibn Tejmijes (1/159) dhe “Dhail Tabakat el-Hanabilah’ (2/392) e ibn Rexheb el-Hanbalit.]



Përsa i përket djalit të tij, Taxh ed-Din, atëherë, fatkeqësisht, ai shkoi e teproi në kriticizmin e ibn Tejmijes, për shkak të qëndrimit partiak dhe sektarian të tij shumë të madh. Aq sa es-Sakhaui kushtoi këto fjalë që vijojnë për të, duke vijuar fjalinë e tij, “A ka ndonjë prej Hanbelive që e kanë ngritur kokën e tyre (dmth u bënë të mirënjohur)”:



“Kjo është prej gjërave më të çuditshme, dhe qëndrimeve më shumë sektariane/partiake, dhe kjo është se pse Kadihu i kohës sonë, dhe Sheikhu i medhhebit el-Iz el-Kenani shkroi poshtë kësaj thënie, ‘Dhe në mënyrë të ngjashme, Allahu nuk i ngriti kokat e Mu’atila’-ve' dhe më pas tha përreth Taxh ed-Din Subkit, ‘Ai është një burrë me sjellje të dobët, mungesë intengriteti prej dijetari, injorant i Ehl es-Suneh dhe rangjeve të tyre.’” [‘el-I’lan bin et-Teubikh liman Dhama et-Tarikh’ (84-95) e es-Sakhauit]



Një shikim i shpejtë i sulmeve të tij mund të shihet te ‘Demaskimi i Albanit’1 (fq. 114-116) dhe në çfarë vijon më tej e vertëta e kritikës më lart do bëhet e qartë, dhe një realitet më serioz dhe shkatërrues do bëhet i qartë, dhe ai është numri i gënjeshtrave që hidhen kundër shtyllave të Ehlus Suneh në gjitha kohërat nga individë që pretendojnë se janë duke mbështetur të vërtetën.




Përreth librit “Nasihah edh-Dhehebijah’:



Nje libër i thënë të jetë i edh-Dhehebit në të cilin lëshohet një sulm i rëndë mbi ibn Tejmijen, por në realitet nuk është shkruar prej tij, por në mënyrë të rreme i është atribuar atij, kjo për shkak të shumë arsyeve.



a.Asnjë që është i njohur me veprat e edh-Dhehebit nuk e ka përmendur këtë si një nga veprat e tij.



b.Edh-Dhehebi ka qëndruar student i ibn Tejmijes deri në fund të vdekjes të të fundit.



c.Gjithë thëniet e edh-Dhehebit në librat që janë vërtetuar të jenë prej tij, që kanë të bëjnë me ibn Tejmijen, vërtiten përreth lavdërimit dhe respektit ndaj tij. (Një vështrim i shpejtë i këtyre është përmendur më lartë)



d.Kjo letër është shkruar në shkrimin e ibn Kadi esh-Shuhba-së, një armik i ibn Tejmijes.



Ne nuk kemi parë ndonjë që ia ka veshur këtë libër edh-Dhehebit pas Kadisë esh-Shuhba, përveç bashkëkohësit të tij, el-Hafish es-Sakhaui, Allahu pastë mëshirë mbi të, i cili thjeshtë e ka ndjekur atë. [Nga libri, ‘et-Teudih el-Xhali fi er-Rad ala Nasiha edh-Dhehebijah el-Menhula ala Imam edh-Dhehebi’ (fq.85-86) nga Sheikh Muhamed bin Ibrahim esh-Shejbani, me përmbledhje]




Akuzat se Ibn Tejmijeh thoshte se Allahu është një trup, i përbërë nga pjesë që kanë organe



Midis atyre bashkëkohësve, dhe shkrimtarë të tanishëm që e akuzuan Sheikh el-Islamin për këtë janë: el-Habashi el-Hurari, es-Sakaf dhe këshilluesi i tij, Zahid el-Keutheri. Në fakt, gjithë këto sulme që janë për t'u ngritur do gjejnë origjinën e tyre në një, ose të gjithë tre personalitetet e përmendura më lart, nga shkrimtarët e kohëve të mevonshëm dhe bashkëkohës.



es-Sakaf thotë, pasi ka cituar më parë vendimin e en-Neueuin në mosbesim e atij që i vesh (atribuon) Allahut xhism (trup):



“Që hyn në këtë kategori është el-Harrani (dmth ibn Tejmijeh)...i cili ka pohuar texhsim (Allahu ka trup) ne shumë libra të tij. Keshtu prej këtyre është thënia e tij në ‘et-Te’sis’ (1/101): ‘Dhe nuk gjendet në Librin e Allahut, as në Sunetin e të Dërguarit të Tij, as një thënie nga Selefët e këtij umeti dhe Imamët e tij, që Ai nuk është xhism, dhe Veçoritë e tij nuk janë trupore, të përbëra prej organeve...’ Unë them: Pasha Allahun që i dha zanafillë qiejve dhe Tokes – thënia jote është injorancë dhe devijim. A nuk është Allahu – më i Larti – duke thënë, “Dhe Atij askush nuk i është i barabartë”2 e mjaftueshme në mohim e texhsimit dhe realitetit të tij, O el-Harrani?!! Dhe çfarë përreth Imamëve të Umetit dhe Selefëve – O el-Harrani – dhe kriticizimit (çensures) se teshbihit...”[‘Def Shubah et-Teshbih’ (fq.245-246) me fundshënim nga Sakafi.]



Sheikh Meshur Selman ka thënë në përgjigje të kësaj, “këto fjalë janë prej njeriut që nuk di së çfarë është ndershmëria, që vepron rastësishëm në vendimet e tij, dhe që në mënyrë të rreme akuzon dijetarët për shejtanllëk. Kjo bëhet e dukshme në një numër mënyrash:



Prej tyre: që fjalët e thëna më parë nuk janë prej shkrimeve të ibn Tejmijes në të cilën ai po qartëson opinionin e tij, ose edhe që po i thotë ato. Përkundrazi, ai po citon thënien e njerëzve të Kelamit (fjalimit dhe retorikave të shpikura). Sidoqoftë, es-Sekafi në mënyrë të levërdishme ka hequr fillimin e citimit nga Sheikh el-Islam ibn Tejmija, ku ai thotë qartë: Kelu (ata thanë)!!



Prej tyre: Sekafi i nuk i vë re fjalët e Sheikh el-Islam ibn Tejmijes – Allahu pastë mëshirë mbi të – në lidhje me përdorimin e përgjithshëm të këtij termi si referim ndaj Allahut – të Fuqishmin dhe Madhështorin – dhe ai ndaloi ku ndaloi me dije. Sidoqoftë, drejtësia është shumë e rrallë, dhe nuk ka lëvizje dhe fuqi, përveç me Allahun.



Sheikh el-Islami ka thënë, në vazhdimin e kësaj teme, ‘në të vërtetë termi el-Xhism (trup), el-Arad (organe), el-Muhtehejiz (shtrirje, zgjatim) janë terminologji të shpikura kohët e fundit. Në kemi përmendur shumë herë më parë se Selefët dhe Imamët nuk kanë folur përreth këtyre gjërave, as në mënyrë mohimi, as në mënyrë pohimi. Përkundrazi, ata deklaruan se ata që flasin për këto lloj çështjesh janë bidatçinj dhe i kritikuan ata gjerësisht.”



Kjo është çfarë herë pas here është pohuar nga Sheikh el-Islami – Allahu pastë mëshire mbi të – ne shumë libra të tij, siç janë: ‘Sherh Hadith en-Nuzul’ (fq.69-76), ‘Mexhmu’ el-Fetaua’ (3/306-310, 13/304-304), ‘Minhaxh es-Suneh en-Nebeuijah’ (2/134-135, 192, 198-200, 527). Ne të vërtetë në ‘Sherh Hadith en-Nuzul’ Sheikh el-Islami e ka etiketuar ngjitjen e termit xhism Allahut, duke thënë, ‘një bidat në Sheri’ah, një korruptim i gjuhës, dhe nje kundërshtim i intelektit [të shëndoshë]. Përkundrazi është hedhur poshtë (fuqishëm) nga Sheri’ah, gjuha dhe intelekti [i shendoshe].’



Dhe prej tyre: Sheikh el-Islami përmendi qëllimin e veshjes së Allahut me termin xhism, duke thënë; ‘cilido që pretendon së Zoti i tij është xhism – në lidhje me kuptimin se ai pranon përçarje, ndarje dhe pjesë (për Allahun) – atëherë ai është më mosbesimtari i njerëzve dhe më injoranti. Ne të vertëtë, thënia e tij është më e lig (keqe) se ai që thotë së Allahu ka djalë – duke nënkuptuar me atë së një pjesë e Tij u nda dhe kështu u bë djali i tij.’” [revista ‘el-Esalah’ (nr.4 fq.54-55), shih gjithashtu ‘Rudud uet Te’kubat’ të tij (fq. 21-23)]



Dhe prej kësaj pike ne citojmë prej një shkrimtari të rangjeve të tij nga akuzuesit, Dr. Se’id Ramadan el-Butin i cili thotë, “dhe ne jemi çuditur kur kemi parë ekstremista të deklarojnë ibn Tejmijen, Allahu pastë mëshirë mbi të, të jetë mosbesimtar. Dhe gjithashtu në të thënurit e tyre se ai ishte një që mbante qëndrim se Allahu ishte një trup (muxhesid), dhe unë kam studiuar gjatë dhe shumë se ku mund ta gjejë një fjali apo një fjalë të ibn Tejmijes që ai të ketë shkruar ose thënë e cila indikon mbajtjen e qëndrimit të tij se Allahu është nje trup siç ka qenë cituar nga es-Subki dhe të tjerë. [Ky është një indikim i qartë i el-Buti nga padrejtësia që është bërë kundër ibn Tejmijes nga të tillë si es-Subki dhe të tjerë], dhe unë nuk kam gjetur asgjë nga ai si kjo. Gjithë çfarë gjeta ishte ai duke thënë në vendimet ligjore të tij, ‘Në vërtetë Allahu ka Dorë siç ka thënë Ai, dhe është ngritur mbi Fronin siç ka thënë Ai, dhe Ai ka sy siç ka thënë Ai.”



Dhe ai i shton kësaj, “unë iu referova veprës së fundit të shkruar nga Ebu el-Hasan el-Ash’ari, ‘el-Ibanah’, dhe e gjeta atë duke thënë saktësisht çfarë ibn Tejmija ka thënë [në lidhje me çështjet e Emrave dhe Veçorive të Allahut]...” [‘Nedua Itxhahat el-Fikr el-Islami’ (fq 264-265 e el-Butit.]




Pretendimet e ibn Batutës:



Midis bashkëkohësve të ibn Tejmijes që e akuzuan atë për texhsim, ishte historiani udhëtar, ibn Batuta, i cili ka thënë, “Isha i pranishëm ne Damask, të Premtën, ku ai (ibn Tejmijeh) po i paralajmëronte dhe përkujtonte njerëzit nga minberi (platforma) e një xhamie të mbushur. Gjatë fjalimit të tij ai tha: Allahu me të vertetë zbret në qiellin me të ulët të botës siç unë po zbres tani; ai pastaj zbriti një shkallë nga minberi...” [‘el-Rihlah’ (1/110) e ibn Batutës.]




Gënjeshtra e kësaj mund të shihet prej shumë këndesh:



1. Kjo kundërshton medhhebin e ibn Tejmijes në lidhje me Veçoritë e Allahut – me të Lartit – i cili ishte i njëjti medhheb i Selefëve, që është ndërtuar mbi thënien e Allahut, ‘Asnjë send nuk është si Ai; Ai është dëgjuesi, shikuesi.’3



2. Ibn Tejmijeh thotë ne ‘et-Tedmurijah’ (fq.20), “Duhet pohuar atë që Allahu pohon për veten, duke mohuar ndonjë ngjashmëri të Tijën me krijesën e Tij...Cilido që thotë: Dija e Tij është si dija ime, Fuqia e Tij është si fuqia ime, ose Dashuria si dashuria ime, ose Kënaqësia si kënaqësia ime, ose Dora si dora ime, ose Ngritja si ngritja ime, ose Nuzuli (zbritja) e Tij si zbritja ime – atëherë ai ka bërë të ngjashme dhe njësoj Allahun me krijesën. Përkundrazi, duhen pohuar (Veçoritë e Allahut) pa ndonjë ngjashmëri, dhe të mohosh (çfarë Allahu ka mohuar për Veten e Tij), pa te’til (pa zhveshur Allahun nga Veçoritë e Tij).”



3. Ne mënyrë të ngjashme ai ka thënë në ‘Mexhmu’ el-Fetaua’ (5/262), “cilido që konsideron Veçoritë të jenë si veçoritë e krijesës – si që Isteua e Allahut është si ngjitja e krijesës, ose Nuzuli i Tij është si zbritja e krijesës, ose dicka tjetër se ajo – atëherë ai është nje bidatçi i devijuar.” Dhe ai e përsëriti këtë princip herë pas here në veprat e tij.



4. Nuk është e mundur se ibn Batuta ka dëshmuar ibn Tejmijen që të japi fjalimin, sepse ibn Batuta thotë qartë në ‘Righla’ (1/102) e tij se ai mbërriu në Damask me 9 të Ramadhanit në vitin 728H. Mirëpo, Sheikh el-Islam ishte – para, gjatë dhe pas asaj kohe – në burg. Ibn Kethir thotë në ‘el-Bidajah ue Nihajah’ (14/135) se ibn Tejmijeh u burgos në 6 të Sha’banit në vitin 728H dhe qëndroi aty deri sa vdiq në 20 të Dhul Ka’dasë 728H [Këto data janë dhënë në ‘el-A’lam el-Ulijah’ (fq.84) të el-Bazarrit, dhe ‘Sahdherat edh-Dheheb’ (6/80) të ibn el-Amad.]



5. Ibn Batuta, Allahu pastë mëshirë mbi të, nuk e shkroi librin ‘Rihla’ me duart e tij, përkundrazi, ai ishte përmbledhur nga Muhamed bin Xhazi el-Kalbi i cili shkruan në hyrje të ‘Rihla-së’, “dhe une citova kuptimin e fjalëve të Sheikh Ebu Abdullah (ibn Batutës) me fjalë që japin kuptimin që ai kishte për qëllim...”



6. Ibn Batuta e nisi udhëtimin e tij në 2 të Rexhebit, 725H, dhe e përfundoi ne 3 të Dhul Hixhahit, 756H, dhe nuk shkroi asgjë, por pas udhëtimit ai i diktoi el-Kalbit ngjarjet nga udhëtimi i tij nga kujtimi (çka mbante mend). Kështu, dera për gabime është e hapur, dhe është shumë e ngjashme se ibn Batuta nuk e ka dëshmuar çfarë ai pretendon të ketë dëshmuar, por thjesht ka transmetuar akuzat që ishin në mode në atë kohë kundër Sheikh el-Islamit nga armiqtë e tij.



7. Ibn Batuta vetë ishte kundra ibn Tejmijes, sepse ai thotë në ‘Rihla’ (1/309), ‘dhe nga Juristitët Ligjor Hanbali më të mëdhenj ishte ibn Tejmija, vetëm se ai kishte mangësi në intelekt.’ Pra do ketë qënë e lehtë për atë të marri akuzat pa i verifikuar ato.



8. Ibn Tejmijeh ka një libër të vetëm në lidhje me Zbritjen e Allahut i quajtur, “Sherh Hadith en-Nuzul’. Në atë nuk ka gjurmë të besimit antropomorfik, që ai është akuzuar për atë gjë.



9. Ibn Tejmijeh nuk ishte khatibi (ai që jep khutba) i xhamisë të parapërmendur. Përkundrazi, kahtib ka qenë Kadi el-Kezuejni. Ibn Batuta vetë thotë në ‘Rihla’ (1/107) e tij, “dhe në atë kohë që mbërrita atje (Damask), Imami i tyre ishte Kadi Xhelal ed-Din Muhamed bin Abd er-Rahman el-Kezuejni nga juristët ligjor më të mëdhenj, dhe ai ishte khatibi i xhamisë...”



10. Ibn Tejmijeh nuk u jepte paralajmërime dhe përkujtime njerëzve nga minberi, përkundrazi, ai ulej në një karrige. El-Hafith edh-Dhehebi ka thënë, “dhe ai u bë shumë i famshëm dhe i mirënjohur, dhe filloi të jepte tefsir të Librit të Madhërueshëm nga kujtesa e tij, në ditën e Xhumu’asë, i ulur mbi një karrige.” Dhe ibn Batuta thotë në ‘Rihla’ (1/108) e tij, “ishte zakoni i dijetarëve të hadithit të lexonin librat e hadithit nga një karrige e ngritur.” Dhe nje karrige e ngritur ne gjuhën arabe quhet ‘minber’ [‘Lisa el-‘Arb’ (5/189)]



11. Kjo është përse ibn Haxhri e përmendi në ‘Durar el-Kaminah’ e tij, “dhe ai fliste nga minberi ne mënyrë të shpjeguesve të fikhut dhe hadithit, dhe ai përmendte brenda një ore çfarë një tjetër nuk ishte i aftë të përmendte në shumë ulje; sikur shkencat të shfaqeshin përballë syve të tij”. Nënkuptohet nga kjo se ai ulej në karrige, siç bëhej nga dijetarët e hadithit.



[Diskutimi i mësipërm është marrë nga ‘Min Meshahir el-Muxhedidejn’ (fq.27-29) e Sheikh el-Fouzan, dhe ‘ibn Tejmijeh el-Muftera alejhi’ (fq.50-60) e Sheikh Selim el-Hilali.



Ibn Haxhr el-Askalani gjithashtu përmendi në ‘Durar el-Kaminah’ (fq.154) duke cituar nga et-Tufi, “dhe ata përmendën se ai kishte përmendur hadithin e Zbritjes dhe ai zbriti dy shkallë nga minberi dhe ai tha, ‘Si kjo zbritja ime’. Kështu u akuzua me texhsim (fi nusiba ila et-texhsim)”



Kjo thënie në asnjë mënyrë nuk është evidencë kundër ibn Tejmijes se vetëm thotë ‘ata përmendën’ duke përmendur asnjë dëshmitar okular, dhe në fakt vetëm sa vërteton çfarë është thënë më parë, se këto ishin vetëm gënjeshtra të shpërndara kundër ibn Tejmijes. Kjo është arsyeja se pse et-Tufi vetëm tha, ‘ai u akuzua me texhsim’, duke përdorur frazeologji jo shumë të sigurtë.]



Kështu, me ato më lart është e qartë se në llogari të ibn Batutës nuk mund të mbështetesh për shkak të ngatërrimit të tij të dukshëm dhe mungesës së lidhjes logjike së llogarisë së tij, dhe për shkak të qenurit të tyre në kundërshtim me fjalët e shkruar të ibn Tejmijes.



Dhe me këtë ekzagjerimi flagrant i Taxh ed-Din Subkit mund të hidhet poshtë, ku ai ka thënë, “asnjë prej tyre (dijetarëve) nuk e ka mohuar që ai ka thënë, ‘Allahu ka drejtime dhe është i përbërë nga pjesë që vijnë bashkë’’ [Shih ‘Demaskimi i Albanit’1 (fq.116)]




Akuzat se ibn Tejmijeh mbante qëndrimin se Allahu ishte subjekt drejtimi (xhiha)



Në asnjë vend në veprat e ibn Tejmijes ai s'ka përdorur fjalën 'xhiha' në përshkrimin e Allahut. Përkundrazi, bazat e kësaj akuze janë ngritur nga ndjekja e tij e Selefëve dhe thënia e qartë se Allahu është jashtë krijesës së Tij, përmbi qiejt, përmbi Fronit të Tij. Duke e lexuar këtë, filozofët e devijuar (mutekelimin) kanë debatuar se ky qëndrim i ibn Tejmijes e bën të nevojshme se Allahu ka drejtim.




Qëndrimi i Selefëve se Allahu dallohet (është jashtë) nga krijesa:



Dije se vargjet e Kur’anit në lidhje me këtë çështje, të qarta dhe të padyshimta në kuptimin e tyre, janë që arrijnë në qindra, dhe në mënyrë të ngjashme hadithet, që Allahu është përmbi krijesës dhe përmbi Fronin e Tij. Këto janë shumë të mirënjohura. Kështu, ne do mjaftohemi këtu duke thënë qëndrimin e Selefëve në lidhje me këtë çështje, se janë ata që e kuptuan Kur’anin dhe Sunetin më mirë.



Më poshtë është një përkthim i disa pikave nga ‘Khalk Ef’al el-Ibad’ e Imam Bukharit (rahimahullah), fq.13. Të gjitha transmetimet që janë cituar janë autentike insha’Allah, sipas tekhrixhit të bërë veprave të cituara. Transmetuesit janë më së shumti Tabi’in dhe ata që erdhen menjëherë pas tyre.



“6) Uahb bin Xherir ka thënë, ‘Xhehmijet janë heretikë. Ata mendojnë se Ai nuk është ngritur mbi Fronin e Tij.’



13) Ibn el-Mubarak ka thënë, ‘ne nuk themi si Xhehmijet që thone se Allahu është në tokë, përkundrazi, Ai është ngritur mbi Fronin e Tij.’



14) Dhe i është thënë atij, ‘si mund ta njohim Zotin tonë?’ Ai u tha, ‘përmbi Qiejt, përmbi/mbi (‘ela) Fronit të Tij’.



29) Sufjan eth-Theuri ishte pyetur përreth vargut, “dhe Ai është me ju kudo që të jeni”4 Ai tha, ‘Dija e Tij.’



64) Sadka ka thënë, ‘Dëgjova Suleiman et-Teimin duke thënë, ‘nese do pyetesha, “ku është Allahu?”, do përgjigjesha, “përmbi (fi) qiellin”. Dhe nese do thuhej, “ku ishte Froni para Qiellit?”, do përgjigjesha, “përmbi ujin.” Dhe nese do thuhej, “ku ishte Froni përpara ujit?”, do përgjigjesha, “nuk e di.”’



Dhe Imam Bukhari ka thënë, ‘dhe ajo (dmth përgjigja e tij) ishte për shkak të thënies së Allahut, “nga ajo që Ai di, tjerët dinë vetëm aq sa Ai ka dëshiruar”5 dmth përvec çfarë Ai shpjegon.’



[Kjo tregon se pyetja ‘ku është Allahu’, ishte konsideruar e lejueshme nga Selefët, dhe si mund të jetë ndryshe kur Profeti (sallallahu ‘aleihi ue selam) vetë pyeti vajzën robëreshe, “ku është Allahu”, dhe kjo është themeluar fort te sahihu i Imam Muslim. Kështu, mos u devijo nga neo-Xhehmijet e kohës së tanishme, Sakaf dhe el-Habashi, dhe të ngjashëm që përpiqen ta deklarojne hadithin më lart të Sahih Muslim si të dobët, dhe ta bëjnë atë pyetje të mesipërme bid’at, duke pasur vetëm Xhehmijet klasikë si paraardhësit e tyre.]



66) Muhamed bin Jusuf ka thënë (një nga mësuesit e Bukharit), ‘ai që thotë se Allahu nuk është përmbi (‘alaa) Fronit të Tij është kafir. Dhe ai që mendon se Allahu nuk i foli Musait është kafir.’



103) Ibn Mes’ud (radiallahu anhu) ka thënë në lidhje me thënien e Tij, “dhe u ngrit mbi Fronin e Tij”6, - ‘Froni është mbi ujë, dhe Allahu është përmbi (feuka) Fronit dhe Ai e di se mbi çfarë je ti.’



104) Katada tha përreth thënies së Tij, “dhe Ai është Allahu në Qiell dhe në Tokë”7 – ‘Ai që adhurohet në qiell dhe në tokë.’”



Më poshtë janë disa pika të tjera të përkthyera nga ‘Sherh Usul I’tikad Ehlus Suneh’ e el-Lalika’it (v,414, fq.396)



660) Abdullah bin Abas (radiallhu anhu) ka thënë, ‘Në të vërtetë Allahu ishte mbi Fronin e Tij përpara se Ai të krijonte ndonjë gjë, pastaj Ai krijoi krijesat dhe përcaktoi çfarë do ekzistojë deri në Ditën e Gjykimit.’



662) Beshr bin Umar ka thënë, ‘Kam dëgjuar më shumë së një Mufesir të thotë përreth vargut, “Mëshiruesi isteua përmbi Fronin”8 – isteua do të thotë të ngjitesh përsipër.’



665) Rabi’ (një nga mësuesit e Malikut) është pyetur përreth vargut, “Mëshiruesi u ngrit mbi Fronin e Tij” – ‘si u ngrit Ai?’. Ai u përgjigj, ‘el-Isteua (ngritja) njihet, si nuk mund të kuptohet, dhe nga Allahu është mesazhi, dhe Profetit i takon predikimi, dhe neve na takon të besojmë.’



670) Mekatil bin Hejan ka thënë përreth thënies së Tij, “Nuk bëhet bisëdë e fshehtë mes tre vetave e të mos jetë Ai i katërti; e as mes pesë vetave e të mos jetë Ai i gjashti’9 – ‘Ai është mbi Fronin e Tij, dhe asgjë nuk është e fshehur nga dija e Tij.’



673) Imam Ahmed është pyetur përreth vargut, “dhe Ai është me ju kudo që të jeni”10. Dhe vargut, “Nuk bëhet bisedë e fshehtë mes tre vetave e të mos jetë Ai i katërti”11 – ai u përgjigj, ‘(nënkupton) Dijen e Tij. Ai është i Ditur për atë që duket dhe atë që nuk duket. Dija e Tij përfshin gjithçka, dhe Zoti ynë është përmbi Fronit pa i vënë kufij dhe pa i dhënë përshkrim, dhe Kursija e Tij është sa hapësira e qiejve dhe tokës me Dijen e Tij.’”



Imam Auza’i ka thënë, “ne thoshim, kur Tabi’inet ishin shumë, ‘vërtetë Allahu është përmbi Fronit të Tij, dhe ne besojme çfarë gjendet në Sunet në lidhje me Veçoritë e Tij’” [Transmetuar nga el-Bejheki in ‘Esma ues Sifat’ (fq.408) dhe ibn Haxhri e deklaroi zinxhirin e saj të transmetimit të jetë i mirë në ‘Fet'h el-Bari’ (13/406).]



Imam Abdullah bin Ahmed citoi Abdullah ibn Mubarekun duke thënë, ‘...Dëshmoj së Ju jeni përmbi Fronin Tuaj përmbi shtatë qiejve dhe kjo nuk është si shprehen armiqtë e Allahut, heretikët.’ [‘Sherh es-Suneh’ e Imam Abdullahit]



Ai gjithashtu citon Abdullah ibn Mubarakun duke thënë, ‘ne e dimë se Zoti ynë është përmbi shtatë qiejt përmbi Fronit, dhe ne nuk themi siç thonë Xhehmijet se ai është këtu,’ duke treguar me dorë drejt tokës. [Ibid.]



Ebu Hanifah (rahimahullah) ka thënë, kur është pyetur për opinionin e tij për atë që thotë, ‘Nuk e di ku Allahu është në qiell apo në tokë.’ – ‘Ai nuk beson, sepse Allahu thotë, “Mëshiruesi është ngritur mbi Fronin.”12, dhe Froni i Tij është përmbi shtatë qiejt.’ Ai u pyet më vonë, ‘por nëse ai thotë se Allahu është mbi Fronin e Tij por ai nuk e di se Froni është në qiejtë apo në tokë?’. Ai tha, ‘Ai nuk ka besuar (dmth ka bërë kufr), sepse Ai ka mohuar që Ai është përmbi qiejtë dhe kushdo që e mohon se Ai është përmbi qiejtë ka mohuar (bërë kufr).’ [‘el-Uluv’ e edh-Dhehebit, gjithashtu ‘Sherh Akidah et-Tehauijah’ e ibn Ebi el-Iz el-Hanefi.]



Ibn Khuzejmah (Imami i muhadithëve të kohës së tij) ka thënë, ‘kushdo që nuk pohon se Allahu është përmbi qiejtë e Tij, mbi/sipër (‘ala) Fronit të Tij dhe ai është i dalluar nga krijesa e Tij, duhet të forcohet që të pendohet. Nëse nuk pendohet duhet t’i pritet koka dhe të hidhet në hedhurinat e plehërave, kështu që Muslimanët dhe dhimitë (Hebrenjtë dhe të Krishterët që jetojnë nën Shtetin Islamik) nuk do vuajnë nga era e keqe e tij.’ [‘et-Teuhid’ i ibn Khuzeimes, gjithashtu cituar nga el-Hakim ne ‘el-Me’rifah’]



Imam Ebul Hasan el-Ash’ari (v.290) në ‘el-Ibanah’ sjell një kapitull të tërë për ‘Isteuan’ (Ngritja e Allahut përmbi Fronit të Tij). Gjatë rrjedhjes së diskutimit të tij ai ka thënë, ‘dhe disa Njerëz thonë, nga Mu’tezilet dhe Xhehmijet dhe Hururijet, përreth thënies së Allahut, “Mëshiruesi u ngrit mbi Fronin e Tij”, se Ai isteula (pushtoi), Milak (zotëroi), Kahr (sundoi), dhe Allahu është në çdo vend, dhe ata mohuan Allahun të jetë mbi Fronin e Tij, si Njerëzit e së Vertëtës thonë (për këtë)...’



[‘El-Ibanah’ (fq.120) duke përfshirë një refuzim të shkëlqyer të thënies më lartë. Kjo gjithashtu refuzon qartë çfarë Ebu Mensur el-Baghdadi thotë në ‘Fark Bejan el-Firak’ se, “Shumica ndjekin mënyrën e të thënit se kuptimi i ‘Isteua-së’ është të themelosh sundim (el-kahr) dhe fitore (el-ghalaba), që dmth Mëshiruesi fitoi Fronin (el-Rahmanu ghalaba el-‘arsh) dhe sundoi (ue keherahu). Ai përmendi Fronin specifikisht sepse është gjëja me e madhe e krijuar (e’dhemu el-mekhlukat).”



I duhet thënë atij, ‘themeloi fronin dhe u ul mbi të’, çfarë shumice? Kur të gjithë Selefët mbanin qëndrimin se Isteua do të thotë se Allahu është ngritur përmbi Fronin e Tij. Jo vetëm kjo por pikerisht Imamët që Ebu Mensur pretendon se ndjek, el-Ash’ari e refuzon ketë thënie të tijën si devijim!]



Citimet ne këtë (çështje) shkojnë me qindra nga Selefët. Dhe librat e shkruar mbi këtë nga dijetarët e hershëm të Islamit janë shumë, por ne nuk dëshirojme ta zgjasim diskutimin më shumë seç është e nevojshme.



Kështu i themi atyre që akuzojnë ibn Tejmijen në dhënie të drejtimit ndaj Allahut, për shkak të ketij besimit të tij: Akuzat tuaja shkaktojnë (bëjnë të nevojshme) që të gjithë Selefët më lartë gjithashtu të mbanin qëndrimin se Allahu ka xhiha, përfshirë dy Sahabët e mëdhenj, ibn Mes’ud dhe ibn Abasin. Pra nëse ju deklaroni se ibn Tejmijen ka devijuar për shkak të kësaj, atëherë ju duhet të bëni të njejtën gjë me Selefët. Ne kërkojme mbrojtje te Allahu nga ky devijim!



Ibn Tejmija ka thënë,



“Dhe kur bëhet e themeluar në shpirtat e adresuesve (të shpalljes) se Allahu është më i Larit i të Lartëve, dhe se Ai është mbi gjithçka, kuptimi i thënies së Tij, “Në të vertëtë Ai është (fi) qiell” 67:16,43:84 do të thotë se Ai ishte i Larti dhe Mbi gjithçka. Ne mënyrë të ngjashme vajza robëreshë kur iu tha asaj, “ku është Allahu”, ajo tha “(fee) Qiell”, dmth përmbi, duke mos i përshkruar Atij një trup të krijuar ose i të qenurit në krijesën e Tij...Me tej, kushdo që mendon se Allahu gjendet (fi) Qiellin do të thotë se Qielli e rrethon ose përmban Atë, atëherë ai është gënjeshtar nëse ai po citon dikë tjetër, ose i devijuar nëse ai beson këtë në lidhje me Zotin e tij. Ne nuk kemi dëgjuar ndonjë ta kuptoje këtë prej kësaj lloj fjale (fee) siç nuk kemi parë ndonjë të citojë këtë prej ndonjë tjetri.” [‘Bejan Telbis el-Xhehmijah’ (1/559) e ibn Tejmijes]



Ai ka thënë në ‘Dar et-Te’arud’ (1/253), “pra kur Krijuesi, i Madhëruari, është i ndarë dhe i dalluar nga krijesa, lart mbi të, dhe nuk gjendet asgjë në ekzistencë përveç Krijuesit dhe të krijuarës, atëherë nuk gjendet asgjë që ekziston bashkë me Atë që është me Atë, e lere më që Ai – Subhanehu – të jetë në diçka që ekziston, që e rrethon edhe përfshin atë.”



Ibn Tejmijeh ka thënë,



“Njerëzit futen në tre grupe në lidhje me përdorimin e fjales xhiha. Nje grup që e mohon atë, nje tjetër që e pohon atë, dhe nje i tretë që e shpjegon çështjen. Ndryshimi është i pranishëm midis ndjekësve të Katër Imamëve, të cilët i pohuan Veçoritë e Allahut dhe ndryshimi midis Ehlus Hadith dhe Suneh, specifikisht, mbi këtë është ndryshim në fjalë, jo në kuptim. Për këtë arsye një grup nga Shokët e Ahmedit – si Tamimijin dhe el-Kadi në një nga dy thëniet e tyre – e mohuan atë, por një grup më i madh e pohoi atë – dhe kjo është thënia e fundit e el-Kadit. Kjo është për shkak se fjala 'xhiha' mund të përdoret për t’iu referuar asaj që është e varur nga koha dhe hapësira (vuxhud) ose asaj që nuk është (me’dum) dhe dihet që nuk është asgjë prezente përveç Krijuesit dhe krijesës.



Pra nëse fjala 'xhiha' është përdorur për t'iu referuar diçkaje që ekziston pas Allahut, atëherë i referohet diçkaje që është krijuar nga Allahu dhe Allahu nuk është i përfshirë ose përmbarë nga asnjë nga krijesat e Tij. Nëse fjala është përdorur për t'iu referuar diçkaje jashtë kohës dhe hapësirës, dmth mbi krijesën, atëherë nuk gjendet asgjë atje përveç Allahut.” [‘Minhaxh es-Suneh’ (1/216) e ibn Tejmijes.]



Kështu, është e qartë me gjithë këtë se ibn Tejmija nuk besonte se Allahu ishte subjekt (i varur) nga ndonjë drejtim i krijuar, as nuk besonte se Allahu ishte i rrethuar në asnjë mënyrë nga krijesa e Tij.




Akuzat se ibn Tejmijeh mbante qëndrim se Allahu ishte subjekt limiti (had)



Bidatçinjtë i hodhën një sy veprave të ibn Tejmijes dhe e panë atë duke përdorur fjalën 'had' në lidhje me Allahun dhe menjëherë pandehen se ai mendonte se Allahu ishte subjekt limitesh dhe pa asnjë hetim të mëtejshëm e deklaruan atë devijues ose kafir. Gabimi i kësaj akuze do bëhet i qartë, me Lejen e Allahut.



Baza e kësaj akuze gjendet të thenia autentike e Abdullah bin Mubarakut, siç është thënë në ‘Tabakat el-Hanabil’ (1/267), “I thashë Ahmedit: është transmetuar nga ibn el-Mubarak se ai është pyetur, ‘si mund ta njohim Zotin tonë?’ të cilës ai i është përgjigjur, ‘përmbi (fi) Shtatë Qiejtë, përmbi Fronit të tij me had.’ Keshtu Imam Ahmedi tha: kështu është siç e besojmë ne atë.” [Transmetuar nga ed-Darimi ne ‘Rad ala Merisi’ (fq.34), Abdullah bin Ahmed në ‘es-Suneh’ (1/175), el-Bejheki në ‘Esma ues Sifat’ (fq 467). Imam edh-Dhehebi ka thënë në ‘el-Uluv’ (fq.152 – e Mukhtasarit), “kjo është sahih, e themeluar nga ibn el-Mubarak dhe Ahmedi, Allahu qoftë i kënaqur me të.” Ibn Tejmijeh ka thënë në ‘el-Hemeuijah’ (5/184 – e Mexhmu el-Fetaua), “kjo është e famshme dhe e vërtetuar (që vjen) nga ibn Mubarak nëpërmjet shumë rrugëve (zinxhirëve) dhe është gjithashtu e pranuar nga Ahmed bin Hanbali, dhe Is'hak bin Raheueja dhe Imamë të tjerë.” Shih gjithashtu ‘Sherh Akidah et-Tehauijah’ (fq.240). Shih gjithashtu refuzimin ndaj përpjekjeve të dobëta të el-Keutherit për ta deklaruar ketë transmetim da’if në ‘Def Shubah el-Gheuijah’ (fq.73-74) e Murad Shukrit.]



Por cili ishte kuptimi i Imamëve në thënien e kësaj? A ishte që t’i vëjnë kufij Allahut me kuptimin e mureve të shtëpisë që i vëne kufij asaj, apo diçka tjetër? Apo ka Allahu ndonjë Veçori të Had-it? Cili është pajtimi midis këtij transmetimi nga Imam Ahmedi dhe asaj që u përmend më lart (nr.675)?



Ibn Tejmijeh thotë,



Këto fjalë që ai ka përmendur do jenë të aplikueshme nëse ata do kishin thënë se Ai ka një Veçori dhe është hadi, siç sugjerohet nga ky person që përpiqet t’i refuzojë ata. Kjo nuk është thënë prej asnjërit dhe as ndonjë person inteligjent nuk do e thoshte këtë, sepse kjo thënie nuk ka ndonjë realitet në lidhje me të për shkak se nuk gjendet as edhe një Veçori e vetme nga Veçoritë me të cilat Ai është përshkruar, siç janë Dora dhe Dija, që është specifikuar si had. Gjithë çfarë nënkuptohet ketu është çfarë dallon diçka nga diçka tjetër në lidhje me përshkrimin dhe masat e saj siç njihet mirë nga fjala 'had' kur përdoret në lidhje me gjëra të caktuara mirë. Për shembull, thuhet: hadi i një njeriu, gjë që nënkupton ato karakteristika që e dallojne atë në të qenurit njeri.” [‘Telbis el-Xhehmijah’ (1/442) e ibn Tejmijes.]


Kështu, historikisht kur Xhehmijet mohuan Veçoritë e Allahut, dhe mohuan të qenurit e Tij përmbi Fronin e Tij, madje ata thanë se Ai është kudo, atëherë disa nga Selefët iu përgjigjen kësaj duke thënë se në të vertëtë Allahu ka një 'had' me kuptimin: ajo që e dallon Atë nga çdo send tjetër, në atë se Ai është Ngritur mbi Fronin e Tij dhe është i ndarë (dalluar) nga krijesa. Ibn Tejmijeh ka thënë:


"Kështu kur Xhehmijet thanë: në të vërtetë Krijuesi nuk dallohet nga krijesa, dhe ata mohuan Veçoritë të cilat e dallojne Atë, dhe mohuan Fuqinë e Tij (kadr), deri atje sa Mu’tezilet thanë, kur e njohim se Ai është i Gjallë, i Gjithë-Dijshëm dhe i Gjithë-Fuqishëm (vetëm), atëherë ne kemi arritur të kuptojmë realitetin e Tij. Ata thanë: në të vertëtë Ai nuk është i dalluar nga diçka pas Tij. Përkundrazi, e përshkruajnë Atë ose me përshkrime negative siç janë: Ai nuk është në botë, as jashtë botës, as kjo as ajo; ose ata e bëjnë Atë të jetë i rrethuar nga krijesa.


Kështu Abdullah bin Mubarak e bëri të qartë se Zoti është mbi Fronin e Tij, i dalluar nga krijesa, dhe ai përmendi had-in sepse Xhehmijet thoshin: Ai nuk ka had, dhe gjithçka që nuk ka 'had' nuk mund të jetë i dalluar nga krijesa, dhe nuk mund të jetë mbi krijesën sepse ajo bën të nevojshme një had. Keshtu kur Emir el-Mu’minin, Abdullah ibn el-Mubarak, u pyet ‘Si mund ta njohim Atë?’ Ai tha, ‘përmbi Qiejtë e Tij, përmbi Fronit të Tij, i dalluar nga krijesa e Tij.’ Kështu ata thanë, ‘kjo implikon (bën të nevojshme) ajo që Xhehmijet mohojnë, dhe me këtë mohimin e tyre ata mohojnë faktin se Ai është i pranishëm mbi Fronin, i dalluar nga krijesa.’ Kështu ata e pyetën, ‘me had?’. Dhe ai u përgjigj, ‘me had’.


Pra kjo është çfarë kuptohet nga kushdo që e kupton atë që ishte midis thënies së besimtarëve të Ehlus Suneh uel Xhema’ah dhe Xhehmijeve.” [Ibid (1/443)]


Pastaj ibn Tejmijeh diskuton thënien e atyre prej selefëve të cilët e mohuan përdorimin e fjalës 'had' dhe ata që e përdoren atë, dhe shpjegon se në realitet të dy grupet po thoshin të njëjtën gjë, dhe ndryshimi ishte thjesht një i zgjedhjes së fjalëve dhe jo i kuptimit:


"Nëse kuptimi që njihet nga kjo fjalë është se Allahu në një farë mënyre është i mbyllur nga krijesa e Tij, atëherë Allahu është më i Madh dhe më i Madhëruar, madje Kursija e Tij është sa gjerësia e Qiejve dhe tokës…dhe se çfarë nënkuptohet nga kjo fjalë është se Ai është i dalluar nga krijesat e Tij, atëherë Ai është siç Imamët e Ehlus Suneh kanë thënë përreth Tij: mbi Qiejt e Tij, mbi Fronin e Tij, i dalluar nga krijesa.” [‘et-Tedmurijah’ (fq.46) e ibn Tejmijes, shih gjithashtu për më shumë detaje, ‘Telbis el-Xhehmijeh’ (2/163)]


Kështu pas gjithë kësaj, bëhet e qartë se ibn Tejmijeh nuk mendonte (mbante qëndrim) se Allahu ishte subjekt limiti (kufiri), dhe bëhet e qartë se fjala 'had' ishte përdorur nga disa prej Selefëve me kuptimin: e karakteristikave të dalluara, kur u bë e nevojshme të veprohej kështu për të refuzuar grupet devijuese në atë kohë.




Akuzat se ibn Tejmijeh mbante qëndrim se Allahu ishte subjekt lëvizjeje (Harakah)



Baza e kësaj akuze është se, si Selefët, ibn Tejmijeh besonte se Allahu zbret ne Qiellin më të Ulët në fundin e një të tretës të natës, dhe se Ai ka Veçorinë e të Ardhurit (Mexhi’). Kështu kundërshtarët hodhën kundër tij qëndrimin se ai mbante se Allahu lëvizte nga një vend në tjetrin, dhe se kjo e bën Allahun t’i ngjasojë krijesës së Tij.




Një vështrim i shpejtë i besimit të Selefëve në lidhje me Zbritjen:


Imam el-Axhurri (v.360) thotë në ekzpozimin mbi Akiden, nën kapitullin ‘të kesh besim dhe besosh me siguri se Allahu zbret në qiellin më të ulet çdo natë.’


”Besimi [në Zbritjen] është i detyrueshëm, dhe nuk është e lejuar për Muslimanin inteligjent të thotë, ‘si mund të zbresë Ai?’ – dhe asnjë nuk do i përgjigjet kësaj përveç Mu’tezileve. [Për shembull thënia e disave, se urdheresa e Tij zbret, dhe thënia e të tjereve se engjëjt e Tij zbresin etj.] Përsa i përket Njerëzve të së vërtetës, atëherë ata thonë, ‘besimi në ketë është i detyrueshëm pa pyetur si. Sepse transmetimet janë autentike deri te i Dërguari (sallallaahu ’aleihi ue selam) – se Allahu zbret në qiellin më të ulët çdo natë – dhe ata që e transmetojnë këtë transmetim deri te ne janë ata që transmetuan rregullat e çfarë është e lejuar dhe e ndaluar, dijen e namazit, zekatit, agjërimit, haxhit dhe xhihadit. Pra, ashtu siç i pranuan dijetarët këto prej atyre, atëherë ata pranuan këtë Sunen [traditë] prej tyre. Ata thanë, ‘ai që e kundërshton këtë, është devijuar ne mënyrë të tmerrshme’ – duke e paralajmëruar atë dhe duke paralajmëruar kundër tij.” [‘esh-Sheri`ah’ (fq. 272)]


Më pas ai vazhdon të përmendë hadithet që gjenden për ketë çështje.


Mjeshtri i madh i hadithit, ibn Khuzejmah, na sjell një kapitull të titulluar në veprën e tij ‘et-Teuhid’, “duke përmendur transmetimin e Zbritjes”, në të cilin ai përmend shumë hadithe që kanë të bejnë me Veçoritë.


El-Lalikai (v.414) na sjell nje titull kapitulli në veprën e tij enciklopedike mbi akideh - Sherh Usul I`tikad - , “çfarë gjendet në lidhje me Zbritjen e Zotit, i Begatuar dhe i Madhëruar është Ai.”


Ai thotë se hadithet se Allahu zbret në qiellin më të ulët, janë transmetuar nga njëzet sahabë dhe më pas...


"775) Fudeil bin Ajad (Tabi`i) ka thënë, ‘kur dëgjon Xhehmi të thotë, “Unë nuk besoj në një Zot i Cili zbret”- thuaji – “Unë besoj në një Zot i Cili bën çfarë të dojë Ai.”’


776) Jahja bin Ma`in ka thënë, ‘kur dëgjon nje Xhehmi të thotë, “Unë nuk besoj në një Zot i Cili zbret”, atëherë përgjigju, ‘Unë besoj në një Zot i Cili ben çfarë të dëshiroje Ai.”’


777) Imam Ahmed ka thënë, ‘Ai zbret si të dëshirojë, sipas Dijes dhe Fuqisë dhe Madhërisë së Tij. Ai përfshin gjithçka me Dijen e Tij.”


Transmetime të ngjashme gjenden në Khlak Afal el-Ibad e Imam el-Bukharit dhe ‘Ghunja et-Talibin’ e Abdul Kadir Xhilanit.


Imam Abdullaah bin Ahmed transmeton në veprën e tij ‘es-Suneh’,


"508) Pas përmendjes së hadithit të Zbritjes, njerëzit i thanë Sharikut,‘me të vërtetë gjenden njerëz që e hedhin poshtë këtë hadith.’ Ai tha ‘çfarë thonë ata?’


Ata thanë, ‘ata i abuzojnë këto hadithe.’


Ai u përgjigj, ‘Ata që sollën (dmth Sahabët) këto hadithe, janë ata që sollën Kur’anin, dhe se namazet janë pesë, dhe Haxhin të Shtëpia (Kaba), dhe agjërimin e Ramadanit. Dhe ne nuk e njohim Allahun veç nëpërmjet këtyre haditheve.’


509) Abad bin el-Auam ka thënë, Sharik bin Abdullah erdhi te ne përreth nja pesëdhjetë vite më parë. Ai tha (Abadi), ‘Unë thashë, "O Ebu Abdullah, në të vërtetë gjenden njerëz me ne nga Mu’tezilët që i hedhin poshtë këto hadithe.”’


Ai tha, ‘kështu ai m'i transmetoi mua përreth dhjetë hadithe që kane të bëjnë me këtë (dmth Zbritjen e Allahut) dhe tha, “përsa na përket neve, ne e marrim fenë tonë nga tabi’inët dhe nga shokët e të Dërguarit (sallallaahu ’aleihi ue selam). Nga e marrin ata të tyren?”’


Ebul Hasan el-Ash'ari (v.294) ka thënë, “dhe ne besojmë në gjithë transmetimet që njerëzit e Transmetimeve kanë pranuar përreth Zbritjes të qielli më i ulët dhe se Zoti thotë, ‘a gjendet ndonjë që po kërkon? A gjendet ndonjë që po kërkon falje?’ Dhe në përgjithësi në çfarë ata transmetojne dhe pranojnë, në kundërshtim me çfarë njerëzit e devijimit dhe gënjeshtrave (rrugës jo të drejtë) thonë [‘el-Ibanah’ (fq.60) e Ebu Hasan el-Ash’arit]


Ai gjithashtu ka thënë, “dhe ne besojmë në hadithet që kanë ardhur nga i (sallallaahu ’aleihi ue selam) se Allahu zbret në Qiellin më të ulët dhe thotë, ‘a gjendet ndonjë që po kërkon për falje?’ ” [‘el-Mekalat’ (fq. 224) e Ebu Hasan el-Ash’arit]


Kështu ne themi përsëri, nëse nga pohimi i ibn Tejmijes i kësaj Veçorie, se Allahu në të vërtetë Zbret në qiellin më të ulet siç i përshtatet Madhërisë së Tij është devijim, atëherë kështu janë të gjithë dijetarët e përmendur më lartë, dhe ne fakt vetë Ehlus Suneh ka devijuar! Dhe kështu është i devijuar edhe pikërisht Imami që akuzuesit pretendojnë të ndjekin, Ebu Hasan el-Ash'ari!


Ibn Tejmijeh ka thënë, duke diskutuar përdorimin e fjalës ‘harakah’,


"…si Harb el-Kirmani, dhe Uthman bin Sa'id ed-Darimi dhe të tjerë. Në të vertetë ata kanë përdorur shumë qartë fjalën harakah dhe e kane bërë të qartë se ky ishte medhebi i Imamëve të Ehlus Suneh dhe Hadith nga të hershmit dhe të mëvonshmit.


Harb el-Kirmani ka përmendur se kjo ishte thënia e Imamëve të Ehlus Suneh që ai ka takuar, si Ahmed bin Hanbali, Is'hak bin Raheuijah, Abdullah bin Zubeir el-Humeidi dhe Se'id bin Mensuri.


Se'id bin Mensuri dhe të tjerë kanë thënë: në të vërtetë harakah (lëvizja) është nga cilesitë e nevojshme të jetës dhe gjithçka që jeton levizë. Ata e qartësuan se të mohosh këtë, është nga thëniet e Xhehmijeve mbi të cilën Ehlus Suneh kanë rënë dakord në lidhje me devijimin dhe bidatin e tyre.


Nje grup tjetër nga Selefët, si Nu'ejm bin Hamed el-Khaza'i dhe Bukhari, autori i ‘Sahihut’, dhe Ebu Bekr ibn Khuzejmah dhe të tjerë si Ebu Umer bin Abd el-Berr, kanë pohuar kuptimin çfarë ata (grupi i parë) pohuan por ata e emëruan atë Veprim (të Allahut). Nga këta ishin ata që e ndaluan përdorimin e fjalës harakah për shkak se nuk është transmetuar.” [‘Dar et-Te'arud’ (7/2)]


Ai ka thënë, "fjala harakah ishte pohuar nga nje grup prej Ehlus Suneh dhe Hadith, dhe kjo është çfarë është përmendur nga Harb bin Isma'il el-Kirmani në ‘Suneh’ e tij, të cilën ai e transmeton nga nje grup i Imamëve që takoi, si el-Humeidi dhe Ahmed bin Hanbal…


Disa grupe të Ehlus Suneh e mohuan përdorimin e fjalës harakah si Ebu el-Hasan et-Tejmi dhe Ebu Sulejman el-Khatabi…


Çfarë është transmetuar nga Imam Ahmedi, është refuzimi i atij që mohon lëvizjen por jo përdorimin e fjalës harakah që është pranuar nga ai, edhe pse ai mund të ketë pohuar disa lloje (të Veçorive dhe Veprimeve) që pohuesi (i fjalës harakah) do kishte caktuar brenda rangjeve të fjalës harakah. Sepse, kur ai degjoi dikë duke transmetuar hadithin e Zbritjes dhe duke thënë, ‘Ai Zbret pa lëvizje dhe përhapje, dhe pa ndryshim.’ Kështu, Imam Ahmedi e refuzoi ketë dhe tha, ‘thuaj si i Dërguari (sallallaahu ’alejhi ue selam) ka thënë, sepse ai ishte me i ndrojtur nga Zoti i Tij sesa ty.’” [‘el-Istikamah’ (1/70)]




Kështu prej kësaj mësojmë se:


1.Nga selefët ishin ata që mohonin përdorimin e harakah, sepse nuk gjendej në Kur’an dhe Sunet kur përshkruhej Allahu, por ata pohonin Veçoritë e Zbritjes, Ardhjes, etj.


2.Nga selefët ishin ata që e pohonin fjalën harakah duke nënkuptuar se Allahu Vjen dhe Zbret, etj. Dhe nuk është e ngjashme me lëvizjen e krijesës, por ashtu siç i shkon (përshtatet) Madhërisë së Tij.


3.Sheikh el-Islam citon të dyja thëniet që tregojnë se në kuptim ato janë njësoj dhe nuk ka ngjashmëri të Allahut ndaj krijesës së Tij në këtë gjë. Ai vetë vetëm sa pohon Veçorinë e Allahut pa i shtuar ndonjë gjë më tej.


Përfundimisht ibn Tejmijeh i përkiste grupit të parë të sipërpërmendur. Kështu me gjithë këtë, akuza e parashtruar është qartësuar dhe gjithë falënderimet i qofshin Allahut.




Akuza se ibn Tejmijeh mbante qëndrimin se Zjarrit të Ferrit (Xhehenemit) do i vinte fundi


Nje tjetër akuzë që kundërshtarët e deklaruan ibn Tejmijen të jetë i devijuar për shkak të kundërshtimit të tij të njëmendësisë (ixhma-së) në këtë çështje. Por në asnjë nga veprat e ibn Tejmijes nuk e shpreh ai këtë. Në fakt, çfarë gjejmë nga ai është saktësisht e kundërta, dhe ne sfidojmë cilindo që akuzon ibn Tejmijen për këtë të sjellë provat e tij.


Ibn Tejmijeh thotë,


“Selefët e këtij populli (umeti), Imamët e tij, dhe të gjithë Ehlus Suneh uel Xhema’ah kanë rënë dakord se ka disa gjëra prej krijesës qe nuk do i vijë kurrë fundi në gjithësinë e tyre, siç janë Parajsa, Ferri, Froni, dhe të tjera. Asnjë nuk beson se e gjithë krijesës do i vijë fundi përveç një grupi nga njerëzit e fjalimit të shpikur (Ehl el-Kelam) dhe ata që bien dakord me ta nga mesi i Mu’tezileve dhe të ngjashëm me ta. Ky është nje opinion i pavlefshëm i cili kundërshton Librin e Allahut, Sunetin e të Dërguarit të Tij dhe rënien dakord të umetit dhe Imamëve të tij.” [‘Bejan Telbis el-Xhehmijah’ (1/851)]


Kjo është nga një perspektivë. Përsa i përket tjetrës, atëherë kjo është lidhur me çështjen e Ndëshkimit në Ferr; se kjo ka një fund. Kjo është një çështje mbi të cilën ka ndryshim opinionesh të ardhura nga Selefët vetë, siç lexuesi i Tefsirëve të et-Tabarit, es-Sujutit dhe të tjerë mund të shikojë poshtë vargut 11:107 dhe 6:128. Është e mundur që t’i shpjegosh këto transmetime në dy mënyra: e para është se thënia e disa Sahabeve dhe Tabi’inëve se ‘do vijë një kohë kur nuk do gjendet asnjë në Ferr’ duhet marrë fjalë për fjalë. E dyta, se kjo duhet kuptuar që i referohet vetëm Muslimanëve në Ferr.


Pa dallim se si e merr ketë, të vendosësh devijimin apo mosbesimin e një personi duke u bazuar ne ketë nuk është e mundur, sepse vetëm ai që kundërshton konsensusin (njëmendësinë) që është pranuar fort të ekzistojë dhe që nuk ekziston kurrfarë dyshimi në kuptimin e tij, mund të gjykohet si devijues ose mosbesimtar. Ky nuk është rasti këtu, pavarësisht nga përpjeket e shumë dijetarëve ta bëjne atë të duket i tillë. Dhe edhe sikur të ishte kështu, atëherë as ibn Tejmijeh as ibn el-Kajim nuk e mbanin ketë qëndrim, kështu që mos u mashtro nga çfarë thonë të tillët si es-Subki i cili shkruan ne ‘el-Tibar bi Baka el-Xhenah ue en-Nar’ të tijin (pjesë formuese e ‘Risaa'il-it’ të tij).


Es-Subki thotë, në vazhdim të diskutimit të tij për këtë pikë,


“…Unë u ndesha me një libër të përmendur më parë dhe ai përmendi të tre opinionet për Ferrin që i do vijë fundi.1) të dyja, Parajsa dhe Ferri, do përfundojnë dhe ai tha se asnjë nga selefët nuk e kishte këtë opinion. 2) se të dyja janë të përjetshme. 3) se Parajsa do qëndrojë dhe Ferrit do i vijë fundi. Dhe ai i bashkangjitej këtij qëndrimi dhe tha se ky ishte medhebi i Selefëve.” [‘el-I’tibar’ (fq. 201)]


Kundërshtarët që e lexuan ketë libër, menduan se es-Subki po i referohej ibn Tejmijes, dhe këtu e ka origjinën kjo akuzë kundër ibn Tejmijes. Por në të vërtetë kjo është prej fjalëve të ibn el-Kajimit dhe duket se es-Subki nuk e lexoi plotësisht se çfarë ky Imam kishte për të thënë!”


Ibn el-Kajimi thotë: ‘El-Hedi el-Aruah’ (fq. 429),


"Dhe kjo është një çështje që njerëzit e mëvonshëm kishin ndryshim (opinionesh) për të, duke rënë në tre opinione:


1. Se të dyja, Parajsës dhe Ferrit, do i vijë fundi dhe nuk janë të përjetshme, por si të gjithë gjërave të krijuara edhe atyre do u vijë fundi.


2.Se të dyja do jenë, kurrë nuk u vjen fundi.


3.Parajsa është përgjithmonë, dhe Ferrit do i vijë fundi.


Ne do përmendim këto opinione dhe propozuesit e tyre duke dhënë evidencat e tyre, dhe do refuzojmë çfarë kundërshton Librin e Allahut dhe Sunetin e të Dërguarit të Tij.


1) Përsa i përket thënies së parë, atëherë ajo është thënë nga Xhehm bin Sefuan, Imami i Xhehmijeve, dhe nuk kishte ndonjë paraardhës në ketë nga Selefët, as nga Sahabet, as nga Tab`inet, e as nga Imamët e Islamit, ose në të vertëtë ndonjë nga Ehlus Suneh. Më saktë, kjo thënie është hedhur poshtë nga Imamët dhe ata deklaruan mosbesimin e atij që kishte atë qëndrim, siç përmendet në ‘es-Suneh’ të Abdullah ibn Ahmed ibn Hanbalit duke transmetuar nga Kharixhah bin Mus'ab se ai ka thënë, “Unë i deklaroj Xhehmijet të jenë mosbesimtarë për shkak të tre vargjeve nga Libri i Allahut, Aze ue Xhal, “që ushqimi në të dhe hija në të është e përhershme,’13 dhe ata thonë se do mbarojë. ‘Ky është furnizimi Ynë, i cili nuk ka të mbaruar’14, dhe ata thonë se do mbarojë. ‘Ajo që e keni pranë vetës është e përkohshme, e ajo që është të All-llahu është e përjetshme...’15”


2) Përsa i përket thënies se Ferri është i përjetshëm, atëherë Sheikh el-Islam ka thënë, “gjenden dy opinione të famshme nga Selefët dhe Khalefët dhe ky ndryshim është i njohur të ketë ekzistuar midis Tabi'inëve. “Unë them: dhe këtu gjenden shtatë opinione përreth kësaj:


a. Se ai që hyn në të nuk do largohet kurrë prej saj; kjo është thënia e Khavarixhëve dhe Mu'tezileve.


b. Se banorët e tij (Zjarrit) do ndëshkohen për një përiudhë kohe por pastaj ky lloj ndëshkimi do ndryshojë për ata dhe do jetojnë një jetë normale, duke përftuar kënaqësi nga Zjarri, për shkak të asaj i të qenurit rehati në natyrën e tyre. Kjo është thenia e Imamëve të Itihadijes (antropomorfistëve) ibn Arabi et-Ta'i…


c. Se banorët e saj do ndëshkohen për një periudhë kohe, pastaj ata do merren prej saj, dhe një krijesë tjetër do hyjë në Zjarr. Ky opinion ishte ai që Hebrenjtë i treguan të Dërguarit (sallallahu ’aleihi ue sela) dhe ai i deklaroi ata gënjeshtarë për shkak të saj, siç bëri edhe Allahu duke thënë, “Ata edhe thanë: "Neve nuk do të na kapë zjarri vetëm për disa ditë të numëruara"! Thuaj: "A mos keni marrë prej All-llahut ndonjë premtim, e All-llahu nuk e thyen premtimin e vet, ose jeni duke thënë për All-llahun atë që nuk e dini? Po, (do të ju kapë zjarri) ai që bën keq dhe që e vërshojnë gabimet e tij, ata janë banues të zjarrit, aty janë përgjithmonë. E ata që besuan dhe bënë vepra të mira, ata janë banues të xhennetit, aty janë përgjithmonë.”16 Kjo thënie është thënia e armiqve të Allahut, Hebrenjëve, dhe ata janë sheikhët e këtij propozimi. Kur’ani, Suneti dhe konsensusi i Sahabëve dhe Tabi'inëve dhe Imamëve tregojnë se ky opinion nuk është i vlefshëm. Allahu thotë, ‘e prej tij nuk kanë për të ikur (shpëtim)...’17


d. Se banorët e saj do e lënë atë dhe Zjarri do qëndroje, duke qenë bosh, kjo është transmetuar nga Sheikh el-Islam (ibn Tejmijeh). Dhe ky opinion është refuzuar nga Kur’ani dhe Suneti siç u përmend më parë.


e. Se do i vijë fundi ngaqë është i krijuar. Është e pamundur për diçka që është krijuar të rrijë përgjithmonë; kjo është thënia e Xhehm bin Sefuan, dhe nuk bën dallim në këtë gjë midis Zjarrit dhe Parajsës.


f. Se banorët e saj do vdesin dhe nuk do lëvizin më dhe do qëndrojne aty si gjëra jo të gjalla, dhe ata nuk do ndikohen nga dhimbja. Kjo është thënia e Ebu el-Hudheil el-Alaf, Imami i Mu'tezileve, dhe në ketë vendim të tij ai nuk bën dallim midis Parajsës dhe Zjarrit.


g. Se Krijuesi dhe Zoti i saj do shkaktojë t’i vijë fundi (Ferrit), sepse Ai i ka dhënë atij një përiudhë të përkufizuar.


Sheikh el-Islami ka thënë, “kjo thënia (e fundit) është transmetuar nga Umer, ibn Mes'ud, Ebu Hurejrah, Ebu Sa'id dhe të tjerë .“ Abd bin Humeid transmeton – dhe ai është një nga dijetarët më fisnik të hadithit – në tefsirin e tij të famshëm, ‘Sulejman bin Harb na ka transmetuar nga Selma nga Thebit nga Hasani i cili ka thënë, “Umeri ka thënë: nëse njerëzit e Zjarrit do qëndronin në Zjarr aq sa gurët në mal, do gjendet nje ditë kur ata do largohen prej tij.”


Dhe ai ka thënë, ‘Haxhaxh bin Minhel nga Hammad bin Selma nga Humeid nga Hasan se Umer bin el-Khatab ka thënë, "nëse njerëzit e Zjarrit do qëndronin në Zjarr aq sa gurët në mal, do jetë nje ditë që ata do largohen pre tij.” Ai e përmendi këtë ne tefsirin e thënies së Tij, "Aty do të mbesin për tërë kohën (pa mbarim)." [Kur’an, Surah Nebe`(78): 23].


Kështu Abd, i cili ishte nga Imamët e Hufadhes dhe dijetar i Sunetit, transmeton prej këtyre dy personaliteteve fisnike: Sulejman bin Harb dhe Haxhaxh bin Minhel, të cilët transmetojnë nga Thabiti dhe Humeidi, dhe këta dy nga Hasani. Dhe kjo është e mjaftueshme për të treguar cilësinë superiore të isnedit (zinxhirit të transmetimit).


Dhe Hasani, edhe pse ai nuk e dëgjoi nga Umeri, ai gjithashtu e transmeton këtë nga disa Tabi'in. Nëse kjo nuk ishte autentike nga Umeri, sipas atij, atëherë pse e transmetoi ai atë dhe i përshkroi transmetuesit e tij me siguri duke thënë, “Umeri tha”? Dhe pse e transmetuan atë Imamët duke mos e hedhur poshtë ose refuzuar kur dihet se ata hodhën poshtë gjithçka që kundërshtoi Sunetin dhe refuzuan çështje më të vogla se kjo? Kështu, nëse kjo thënie do ishte nga ato që kundërshtonin Kur’anin dhe Sunetin dhe ixhman e Imamëve, atëherë ata do kishin qenë të parët për ta refuazuar atë.


Nuk ka dyshim se ai që i ngjitet këtij opinioni të Umerit, dhe e transmeton atë nga ai nënkupton një pjesë/lloj të banorëve të Zjarrit. Për njerëzit (dmth Muslimanët) që ndëshkohen për shkak të mëkateve të tyre, pastaj këta njerëz do largohen prej tij (Zjarrit) dhe nuk do qendrojnë as sa qëndrojne gurët në një mal. Dhe fjala ‘njerëzit e Zjarrit’, nuk është specifike për besimtarët në Teuhidin (Njësinë) e Allahut, por është specifike për armiqtë, siç ka thënë Profeti (sallallaahu ’aleihi ue selam), “përsa i përket njerëzve të Zjarrit, që janë banorët e tij, atëherë ata nuk do largohen prej tij ose vdesin ne të.” [Sahih Muslim] Çfarë u përmend me lart nuk e kundërshton thënien e Tij, ‘aty janë përgjithmonë.’17 dhe thënien e Tij, ‘e prej tij nuk kanë për të ikur (shpëtim)...’18”


…Ibn Mes'ud ka thënë, “do vijë një kohë që nuk do gjendet njeri në Zjarr dhe ajo është pasi ata të kenë qëndruar atje për nje përiudhë.” E ngjashme me ketë është transmetuar nga Ebu Hurejrah, të dy të transmetuar nga el-Baghaui ne këtë tefsir. Pastaj ata thonë pas kësaj, “dhe kuptimi i këtyre sipas Ehlis Suneh, nëse ato janë autentike, është se asnjë nga njerëzit e besimit nuk do qëndrojë atje.” [‘el-Hadi el-Aruah’ (fq. 429)]


Kështu, me këtë është e qartë se ibn Tejmijeh dhe studenti i tij nuk ishin të opinionit se Ferrit do i vinte fundi ose se ndëshkimi do ndalohej për mosbesimtarët. Të mos ishte për frikën se do e zgjasnim diskutimin përtej seç është e nevojshme, ne do kishim cituar nga tefsiri i ibn Tejmijes në të të cilin ai e bën të qartë se disa lloj njerëzish do qëndrojne në Ferr përgjithmonë, si për shembull Faraoni.





--------------------------------------------------------------------------------
1. [Shënim i Përkthyesit] ‘Tenakudat el-Albani’ (Kundërthëniet e el-Albanit) shkruar nga shkrimtari jordanez Hasan Ali es-Sakaf. Fatkeqësisht ky libër me tre volume ka shpërndarë shumë gënjeshtra dhe shpërdredhime të së vertetës dhe si pasojë e kësaj ka ngatërruar dhe devijuar shumë njerëz. Për sqarim dhe nxjerrje ne pah të këtyre gënjeshtrave mund t'i referoheni librit ‘el-Enuar el-Kashifah’ të Sheikh Ali Hasanit, i cili refuzon akuzat e es-Sekafit ndaj Sheikh el-Albanit (rahimahullah).
2. Kur’an, Surah Ikhlas (112):4
3. Kur’an, Surah (42):11
4. Kur’an, Hadid (57):4
5. Kur’an, Bekare (2):255
6. Kur’an, Surah A’raf (7):54
7. Kur’an, Surah En’am (6):3
8. Kur’an, Surah Ta-Ha (20):5
9. Kur’an, Suraah Muxhadele (58):7
10. Kur’an, Hadid (57):4
11. Kur’an, Surah Muxhadele (58):7
12. Kur’an, Surah Ta-Ha (20):5
13. Kur’an, Surah Rra’d (13):35
14. Kur’an, Surah Sad (38):54
15. Kur’an, Surah Nahl (16):96
16. Kur’an, Surah Bekare (2):80-82
17. Kur’an, Surah Bekate (2):81
18. Ku’ran, Surah Nisa (4):121