Prostitutë pa dashje
Novelë
Diskoja në fundrrugën e Dibrës, pak kohë kishte që ishte hapur. Dita e ngrohtë e majit, që çdo njëzetekatër orë vendoste t’i merrte minuta natës, e pa të udhës t’a ndalonte grabitjen ndaj antipodes së saj. Madje, njerëzit, që nxitonin në hallet e tyre disi të mjegulluar nga vapa, as që do t’a kishin vënë re këtë luftë të ftohtë ditë-natë, në qoftë se dritat e para të dyqaneve anës trotuareve nuk do të ishin hapur.
U ndezën edhe dritat e diskos. Fillimisht, dy neonet e vendosura mbi portën e drunjtë e zbukuruar nga gdhendje formëndryshme, në dy anët e së cilës dy luanë, po të drunjtë, kishin çapëlyer gojën, duke parandjerë çmendurinë që i pret vizitorët. Një shirit me llambushka, me funksionim “rë-lë”, , që fillonte tri metra larg portës, ngjitur me trotuarin, bënte një kapërcim sipër saj dhe mbaronte përsëri anës trotuarit, në skajin tjetër.
Dy vajzat që shushuritnin në mesin e dy zgjatjeve llambushkore, hezitonin të hynin. Por, kur nata, vendosi të mos i lëshonte më asnjë minutë ditës, gjë që e miratuan ndezja e disa dritave, në disa apartamente të pallateve përreth, ato hynë.
Elona hodhi sytë e drojtur në sallën pothuajse të zbrazët. Tjetra, bjondja, dy gisht më e gjatë, që nga siguria e ecjes dukej se nuk e kishte për herë të parë, e drejtoi të uleshin në një tryezë, në fund të sallës.
Do rrimë shumë, pyeti Elona shoqen.
Sapo erdhëm! Ende s’ka filluar... , s’është mbushur. . - dhe ndezi një cigare.
Ti do, i afroi ajo paketën.
Apa... pa... pa... , - largoi tjetra tymin me dorë.
E di, që kur të plakesh, do të jesh përsëri e bukur?- e pyeti bjondja, që quhej Elsa.
Jo!
Kur largove tymin me dorë, për një çast flokët e tua të zeza të fshehura pas tij, m’u dukën të thinjura.
Ashtu?- u duk sikur u çudit tjetra e cila nuk po e shpjegonte dot ankthin që ndjente, nga zbrazëtia e sallës, apo nga pritja për mbushjen e saj. Të dyja kundërshtonin njëra – tjetrën.
Si mund të ndjesh ankth nga dy gjëra të kundërta me njëra –tjetrën? -pyeti ajo Elsën.
A? - bërtiti tjetra, sikur t’a kishin pyetur për largësinë e ndonjë galaktike.
Nuk e di se çfarë më tremb! -tha ajo.
E panjohura –pohoi me siguri tjetra.
Çfarë?- i tha Elona, më tepër me një pyetje sqarim vazhdues, sesa moskuptues.
E reja! -vazhdoi tjetra. -Kjo cigare që të mbyti ty, dikur më ka mbytur edhe mua. . , më ka trembur.
Pse e pi atëherë?
Që të largoja frikën. E mësova dhe tani nuk trembem.
Sa herë që trembesh nga diçka përqafon frikën dhe e mbyt atë?
Pothuajse!
Në qoftë të del përpara ndonjë luan, do të luftosh derisa t’a mundësh e të të dali krejt frika?
Shoqja qeshi me këtë pyetje tejet naive të tjetrës dhe nuk denjoi të përgjigjej, veçse nxori pak majën e gjuhës për të treguar se s’i jepte rëndësi.
Më duket se ca sy luani po të kërcënojnë pesë tryeza larg tonës, në të djathtën tënde - i tha ajo.
Elonës iu kthye përsëri ankthi. Nuk donte t’a shihte atë ”luanin”! Ankthi nuk iu pakësua. Duhej t’a shihte që t’a thynte atë. Duhej trembur frika. Si Elsa. Lëvizi pak karrigen kur u çua gjysmëndenjur në të, a thua se dystonte fustanin nga rudhat e krijuara nga ulja. U mundua të shihte në hapësirën e krijuar nën sqetull. Aty e pa edhe ai “luani”! U ul. Për një çast mendoi se iu largua ankthi. Ndoshta ngaqë ato nuk ishin sy të uritur luani, por të urtë, të ngopur. Ankthi iu kthye përsëri. Pikërisht se sytë e luanit ishin të ngopur. Pra, nuk ishte i egër... nuk ishte luan!
Akoma s’kanë ndërmend të fillojnë, po na zë gjumi, -tha Elsa e mërzitur për orkestrën, që nxirrte disa tinguj pa kuptim e të shkëputura njëra nga tjetra.
Pas disa minutash tingujt u lidhën nën ritmin e një rroku të fortë e shpërthyes, që me tonet e larta e harbute ndaj qetësisë së sapoprishur, lajmëruan për mbretërimin e tyre disa orësh. Askush nuk u çua, a thua nuk ishin bindur ende për ardhjen e çastit të pritur.
U bindën. Fillimisht u çua një çift në tavolinën pranë portës. Radhën e dytë e përfaqësuan një grup djemsh e vajzash, që dukej se i përkisnin një shoqërie. Këta, njëherësh me fillimin e kërcimit, nisën të qeshnin. Me siguri, gjithnjë kur vallzonin, qeshnin. Së treti... u ngritën pothuaj të gjithë.
Tundu nën ritmin e muzikës. Si unë... si të tjerët, -i jepte kurajo Elsa Elonës.
Ha, ha, ha, - qeshi tjetra për t’i dhënë zemër vetes.
Asnjë nuk të sheh, më kupton, asnjëëëë... -përpiqej tjetra për t’i dërguar zërin duke çarë tingujt e fortë.
Elona u tund. E kishte kapur frikën dhe po e mbyste. Peshonte herë mbi njerën këmbë e herë mbi tjetrën. Kur u bind se lëvizjet e tyre kishin hyrë në rezonancë me muzikën, nuk ndjeu më ankth. Kishte bërë si Elsa! Elsa dinte ç’bënte! Ajo ishte moderne, por jo e shthurur. Ajo nuk do të pranonte kurrë të kishte një shoqe të shthurur! Moderne ... po!
Sa të bukura dritat! Sa e bukur muzika!
Elsa i ktheu kurrizin duke i bërë shenjë, që t’a ndiqte edhe ajo, për të kërcyer shpinë më shpinë.
Ti kërcen shumë bukur, -i tha Elona shoqes.
Çfarë? -ulëriu tjetra.
Kërcen shumëëë... bukuuuur!
Edhe ti kërcen bukur! -i tha një zë pranë veshit.
“Luani”! Nuk e kapi ankthi! As dëshira për t’a dëgjuar përsëri atë zë. Vetëm kureshtja.
Elsa iu kthye përballë. U kthye edhe ajo.
Cili është ky?-e pyeti ajo Elonën me tonin e kujdestares.
E ke marrë në patronazh? -qeshi si pa djallëzi ai “ky”-ja.
Ç’do, - i bëri karshillëk tjetra.
Të vallëzoj me shoqen tënde pa mbikqyrës. Të vallëzoj kështu me këdo!
Unë nuk mbikqyr! -iu përgjegj Elsa thatë.
Atëherë po kërcej!
Sigurisht.
Orkestra filloi një tango të vjetër.
Të pëlqen? -pyeti djali Elonën.
Po!. . Ty?
E mirë!. . E ka pasë vallëzuar gjyshi im dikur!Ndoshta me gjyshen tënde!
Gjyshja ime nuk dinte të vallëzonte të tillë muzikë.
Nuk e linte yt gjysh të kërcente? Ishte fanatik?- pyeti ai mes të qeshurave, me sigurinë që kanë disa djem për t’u dhënë rrugë bisedave.
Nuk e di, -buzëqeshi ajo.
Shoku i tij i tavolinës, që kërcente me Elsën, e thirri “Andi”! Pra ky ”luani” ishte Andi. Nuk ishte shumë i gjatë, disa gishtrinj mbi Elonën, por me shpatulla të gjëra dhe trup të lidhur. Prandaj, mbase asaj i dukej i gjatë. Nuk e dinte, në të gjithë djemtë me të tillë siluetë dukeshin kështu të gjatë!
Shkon në gjimnaz? -pyeti sërish tjetri.
Po! Sivjet mbaroi maturën.
Ke dëshirë të vazhdosh studimet, - pyeti ëmbël, a thua se e dëshironte vërtetë një pohim.
Po!
Sa pak fjalë thua! Megjithatë, më duket sikur thua shumë. Kur të pashë për herë të parë që nga tavolina ku isha ulur, m’u duk se të kisha parë diku. Në të vërtetë është e para herë që të shoh! Nuk të ka ndodhur edhe ty ndonjëherë kjo?
Nuk e di! - tha vajza.
Do të thuash që nuk je e sigurtë?
Mbase!
Ai e rrotulloi nën refrenin e këngës që këndonte një nga djemtë e orkestrës. Ishte mallëngjyese dhe fliste për ikjen e një emigranti dhe ankthin e vajzës që e priste të kthehej.
Andi psherëtiu!
Nuk të pëlqen? -i tha Elona.
Nuk e di, më trishton... Edhe unë jam emigrant.
Ah, ... -tha ajo me keqardhjen e lëndimit, që mund të shkaktoi tek tjetri. -Në ç’vend ke emigruar?
Në Greqi!
Kam një kushëri të parë atje, mbase njiheni!
Athina nuk është rruga kryesore e lagjes ku ti banon dhe njerëzit nuk bëjnë xhiro si në bulevardet e qyteteve kryesore shqiptare!
E di! Ka shumë makina, njerëz, drita. .!
Befas korenti u pre dhe dritat e lokalit u fikën. Kitarat elektrike pushuan, ndërsa tingujt e një fizarmonike vazhduan për inerci muzikën. Pushoi së kënduari edhe djali, që njëkohësisht i binte njërës prej dy kitarave, pikërisht në fjalët e vajzës, që dyshonte se harresa e të dashurit, kishte të bënte me... ndonjë tjetër vajzë..., atje... në kurbet.
Atje nuk priten dritat, - i foli Andi pranë veshit.
Elonës iu kthye ankthi. Afërsia e tij në errësirë e shqetësoi. Shpesh herë djemtë, si pa dashje i afronin vajzat aq afër, sa gjoksi i tyre gati sa s’cikte atë të tyre.
Ai nuk e afroi. Madje edhe gjatë vallëzimit nuk pati bërë asgjë të tillë. As gishtat nuk ia pati vënë mbi mbërtheckat e sytjenave, si për të luajtur me to, si me tastiera.
Elona! - dëgjoi Elsën.
Këtu jam, -tha ajo dhe u lëshua nga duart e Andit.
Mendoj të ulemi, s’kemi ç’bëjmë tjetër. Si thua ti? - iu drejtua Elsa djalit, me tonin midis ironisë dhe mirësjelljes, që karakterizon zakonisht vajzat çapkëne.
Sigurisht, nuk është nën patronazhin tim - ia ktheu ai, me të njëjtën mënyrë.
Tjetra qeshi vetëm me cepin e buzës. U ndezën disa qirinj.
Të recitojmë Naimin, - tha dhe ndezi një tjetër cigare.
Nuk di si t’i kalojë orët njeriu i gjorë. Në socializëm me zor të linin të shkoje në mbrëmje vallëzimi, sot të lënë të shkosh ku të duash. ”Kërce sa të plasësh, të thonë! Plas në errësirë”! - dhe lëshoi një shtëllungë tymi.
Elona ndoqi gati fshehurazi lëvizjen e mjegullës tymore dhe kur ajo mbuloi pamjen e tryezës ku ishte ulur... Ai ... Andi, me shokun e tij... E pa! Edhe ai po e shihte! Mbase kishte kohë që e vështronte, por ajo nuk mund t’a shihte pa tym, do me thënë prapa tymit. Përsëri ndjeu ankth. Ai e trondiste sa herë që shoqja tymoste. Pastaj e shtypi cigaren me forcë mbi tavëll. Në qoftë se gjarpërit i shtypej koka, ajo e shtypte cigaren nga “menderja”.
Kurse ajo, Elona, nuk ishte në gjendje të shtypte asgjë. As frikën, dyluftimin mes dëshirës për t’a parë tjetrin dhe gjoja mos interesimit për të! Do t’a shtypte! E shtypi! Oh ... Ai kishte ikur. Kishte pritur më kot se mos ajo budallaçka do t’a shihte një çast.
“Provinciale mbete”, shau veten. Kaq vjet që kishin zbritur nga Lezha në Tiranë dhe asaj nuk iu nda ajo drojtjeje prej fshatareje. Kjo e fundit ishte sharja më e rëndë që mund t’i thoshte vetes. Lëndimi më i madh, që mund t’i bëje një vajze, të ardhur së fundi nga rrethet në Tiranë, ishte kujtimi i origjinës së saj.
Kurse Andi nuk e pati lënduar fare, as në errësirë dhe as në dritë, kur këndohej kënga e kurbetit.
Dritat erdhën! Andi ... jo!
Elsa u ngrit të kërcente me një djalë, që siç tha, e njihte që nga fëmijëria, kur kishte banuar dikur tek pallatet e Lanës. Qeshnin me zë! Me siguri kujtonin fëmijërinë. Elsa gjithnjë me zë qeshte. Madje edhe mendimet donte t’i thoshte më zë.
Ndjeu që dikush po e shihte, në fund të lokalit. E pa! Nuk ishte Andi! I ktheu shpinën. Tjetri nuk erdhi.
Ishte ora e tretë e mësimit. Dielli i transferoi rrezet nga banga e fundit ku ulej Elsa, në atë të parafundit, ku gjendej Elona. Pothuaj të gjithë nxënësit pranë dritareve ndiqnin ndeshjen e volejbollit të klasës paralele, në një nga qoshet e këndit sportiv të shkollës. Sapo mësuesja kthehej nga klasa për t’iu shpjeguar ushtrimet e trigonometrisë, aq herë e tërhiqnin ata shikimin nga jashtë, duke e ndjekur “me interes”! Kthimi i shpinës së saj klasës, ndiqej nga automatikisht me kthimin e tyre ndaj dritares, në një kënd gati gjashtëdhjetë gradë.
Një raketë letreje ngeci në flokët e Elonës. Ajo e la ndeshjen e volejbollit dhe u përpoq të gjente me sy dërguesin. Nuk e gjeti! Leximi i letër-anijes do t’i zbulonte vetënisjen e saj. S’kishte fjalë. Ishte një ekuacion me pesë të panjohura. E zgjidhi. E njohu! ”Të dua”, shkruante kapiteni misterioz.
Kush kishte guxuar të bënte shaka? Shok apo shoqe?! Sytë e saj radar kërkonin. Në rreshtin e bankave pranë murit, iu zgërdhi fytyra e Besimit. Mbi anën e pashkruar të “anijes”, ajo shkroi përgjigjen me pesë të njohura: ”Gomar”!
E nisi. Ajo qëndroi mbi bankën e Besimit, së bashku me vështrimin e mësueses. Takat kërcitën katër-pesë herë deri në bankën e djalit dhe ajo buzëqeshi si djallushkë me përmbajtjen e saj. Duke menduar se po i bënte lëshim të riut me mos-leximin e saj para shokëve, i tha vetëm:
Vërtetë je i tillë?
Mësuesja ishte e re dhe si shumica e simotrave të saj, nëpërmjet shprehive të zgjedhura përpiqeshin të dukeshin sa më tërheqëse në sytë e nxënësve.
Besimi e lexoi, pasi ajo ia hodhi mbi bankë, si diçka tanimë të pavlerë. U nervozua dhe e shikoi Elsën egër. Ajo ia ktheu me ëmbëlsi të shtirur dhe tolerancën e një fituesi të përhershëm.
Veshët llapushë të djalit ishin skuqur dhe dy tufa flokësh të lëpira me llak sipas modës së fundit, i ngriheshin mbi kokë.
Ndërkohë në klasë po përhapej e vërteta mbi përmbajtjen e letrës dhe çdo njërin që e mësonte atë e kapte një murmurimë e qeshure, e cila si valë e lehtë deti kalonte nga banka në bankë.
Ra zilja dhe dallga e nxënësve u sul drejt derës gati për t’a shpërthyer atë.
Ç’ia punove, -i tha Elona duke ecur në drejtim të kangjellave rrethuese të oborrit.
Elona!-ia nguli sytë tjetra, teksa u mbështet tek kangjellat, si për të fituar siguri për ato që do të thoshte.
Çfarë?
Dua të iki!
Ku? -gati sa nuk ulëriu tjetra.
Elsa ikte gjithmonë ku të donte. Por kjo ikje kaq e menduar, iu duk shqetësuese. Pse e mendonte, dukej se ia kishte frikën. Siç dukej, përgatitej ta kapte për ta zbuar atë.
Para se shoqja të përgjigjej, Elona e pyeti përsëri, si për t’i dhënë kohë ta mendonte këtë ikje trembëse.
Ku?!
Në Itali, -tha Elsa dhe shikoi jashtë kangjellave, ku ajri dridhej nën nxehtësinë e diellit dhe të dukej se rruga ishte përmbytur nga ujra të papritura.
Në Itali?! -thirri fort shoqja.
Po, në Itali! Ja ku është... Nuk është në Polin e Veriut -dhe tjetra tregoi me dorë pas hekurave, pas det-ajrit të dridhshëm, sikur Italia të gjendej në trotuarin përballë, atje ku dyqanxhinjtë, sikurse banorët e pallatit mbi ta, mallkonin shekullin e elektronikës... pa drita, pa ujë.
Me kë dhe si do të ikësh?
Me time motër. Ajo ka marrë “sonxhornon. Do të më nxjerrë edhe mua vizë e kur të vijë në verë, me të shoqin, do të më marrë me vete.
Mamaja ka filluar të qajë që tani. Im atë i thërret Enver Hoxhës të ngrihet nga varri e të mbyllë kufijtë, që të kthehen të gjithë shqiptarët nga bota. Është “nishan” fare! Deri dje e shante pikërisht pse mbylli kufijtë.
E ç’do të bësh atje?
Do kërkoj punë dhe njëkohësish do vazhdoj një kurs për kozmetikë. Në qoftë se një ditë arrij të rregullohem siç dua, për shembull, të hap një dyqan timin, do të të marr edhe ty. Veçse, në qoftë se do të kesh ti fat më të mirë se unë.
Atëherë do të të marr unë ty!
Tjetra e përqafoi. Elonën e shqetësoi ai përqafim. Iu duk si parathënie e ndarjes së lajmëruar.
Sikur po ikën tani, - i tha duke larguar kujdesshëm nga vetja.
Nuk e di saktë se kur do nisem, por nuk do ndahem me asnjë.
Pse?
Nuk më pëlqejnë ndarjet. Do të nisem, siç nisem çdo mëngjes për në shkollë, me mendimin se pas disa orësh do kthehem përsëri. Nuk i duroi dot mallëngjimet e të tjerëve. Do fillojnë të qajë tezja, hallat, daja. E di shumë mirë se ç’do më thonë. Tezja do më kujtojë copëza nga fëmijëria ime, daja se si më shkulte dhëmbët e qumështit më fije të lakuar, halla sa do nisë të flasë... nuk flasë dot, ndërsa i shoqi i saj, ai ”rrypi”, do mbajë leksione mbi kapitalizmin e socializmin.
Me mua do të takohesh?
Të thashë me asnjë.
As me mua?! shqeu sytë Elona.
Aq më tepër me ty!- tha tjetra dhe nxitoi të futej brenda, para se dezhurni i radhës të mbyllte derën.
Atë vit më shumë se kurdoherë, Adrianit i ishte mbushur mendja se ishte i pafat. Pafatësia e vetes nuk kishte më atë rëndësinë që mbart kjo shprehje, kur çdo njeri, pasi nuk arrin diçka që dëshiron shumë, e përfshin veten në kategorinë e njerëzve të tillë. Mbi shpinë, tanimë nuk mbartëte vetëm fatin e tij.
Teksa hapnin kanalin ku do të vendoseshin tubat e ujit , u përpoq të kujtonte se kur e kishte ndjerë për herë të parë veten të tillë. Kur kishte mbaruar tetëvjeçaren, mbase atëherë kur prindërit vendosën t’a çonin në shkollën ushtarake ”Skënderbej”, për të lehtësuar gjendjen ekonomike të familjes. I vëllai, më i madh, akoma nuk kishte mbaruar studimet e larta, për Financë. Një pjesë të të ardhurave të familjes dërgoheshin për të. Dy motrat e vogla binjake, gënjeheshin akoma me fustanet e bluzat e njëra-tjetrës, hiq njëra, laj e vish tjetra, e kështu me radhë. Atij i kishte rënë fati i kurbanit. Kishte ndjerë zili për të madhin, megjithëse e donte dhe e adhuronte që në vogëli. Me këtë zgjidhje të prindërve, ishin “vrarë dy zogj”. Edhe me shkollë e bënin djalin, edhe para nuk paguanin. Kur t’u vinte radha dy të voglave, vëllezërit do të ishin në punë dhe do ndihmonin në arsimimin e tyre. I kishte ardhur t’ia fuste mureve me grushta! Rrobja e blertë, përveç qëndrimit “Gati-tu!”!
, do ta kufizonte edhe në njohjen me vajzat. Dihej, që ato nuk parapëlqenin dhëndurë të tillë, që gjithë jetën ishin me “rroba krahëve”! Pas mbarimit të shkollës, kushedi se ku do t’a “syrgjynosnin”dhe përveç vështirësive të zanatit, do t’i duhej të gjente bashkëshorten e duhur.
Ditën që do të nisej për në Tiranë, prindërit kishin mbledhur të afërmit në darkën e përcjelljes. Midis dollive, në adresë familjare dhe partiake, dëgjoi xhaxhanë të ngrejë gotën për ushtrinë popullore.
“Rroftë dhjetë korriku”!- kishte thirrur ai me entuziazëm.
Gotat me lëvizje të prera ishin takuar në qendrën e tryezës.
Ai nuk po ikte ushtar! Po t’ia thoshte këtë xhaxhait, ai do i përgjigjej se i gjithë populli ishte i tillë, aq më tepër ai, që do të përgatitej për të komanduar ushtarët. Kurrherë si atë natë, nuk kishin folur aq mirë për të, Adrianin. Dëgjonte për veten cilësi të tilla, të cilat nuk dinte se i mbartte. ”I zgjuar, trim, e ardhmja e atdheut, i dalluar... etj... etj. . ”. , tamam si fund-dëftesat e tetëvjeçares. Madje edhe kur ndërroheshin mësuesit kujdestarë, ato fjalë përsëriteshin njëlloj, a thua se ato ia linin amanet përshtypjet njëri-tjetrit.
Iu duk sikur i kishte ardhur fundi i jetës. Nuk donin t’a përcillnin me fjalë funeralesh. Ishte i ri. Donte të shkonte në mbrëmje vallëzimi, ta pëlqenin gocat, por pa rroba ushtarake. Vitin e parë bëri si bëri, duroi. Të dytin, vendosi të mbetej në klasë dhe në tri lëndë: matematikë, fizikë dhe gjuhë.
Përsëri u mblodhën të afërmit. Përmbledhjen e hidhur, që zakonisht thuhej në fund, xhaxhai e kishte thënë që në fillim.
“Ata kishin pritur, që të mblidheshin për atë Adrianin, me gëzim, pas shtatë vjetësh. ”Prapë kishin ndërmend t’ia fusnin. Shyqyr që ajo shkollë kishte vazhdim të stërgjatë dhe atëherë do t’a zgjasnin tavolinën me ato dy kanatet e vogla të drunjta, që paloseshin nën të.
Por “ata nuk e kishin pasë ditur që biri dhe nipi i tyre, kishte pasë qenë i tillë e i këtillë... ” dhe këtu renditeshin një sërë cilësish, që ai vetë nuk e dinte që i kishte mbajtur të fshehura. Ishte me një fat të papërcaktuar.
Që të ndihmonte në ekonominë e familjes, u regjistrua në gjimnaz natën dhe ditën filloi punë në uzinën mekanike. Familja nuk do shqetësohej për arsimimin e fëmijëve. Tanimë ndihmonte edhe me të ardhura. Cilësimet fisnore për të u zbutën, duke qëndruar në një mesatare konstante, deri para dy vjetësh, kur 1997-ta, e detyroi të merrte rrugën e Greqisë...
Ardo! -i foli Bujari, lëre trapanin dhe eja më ndihmo të shkarkojmë tubat nga kamioni.
Ishin ditët e para të majit dhe në mesditë dielli digjte. Muajve të dimrit, ndillnin verën të vinte sa më shpejt dhe verës uronin mbarimin e saj një orë e më parë. Pranvera dhe vjeshta ishin bërë pothuaj të pakapshme. Njerëzit e sidomos femrat, ankoheshin se nuk arrinin të provonin garderobën e këtyre dy stinëve, pasi, dy të tjerat me egërsi, nuk linin vend për to.
Sollën një rumun dje, tha Bujari.
Si duket, punon?
S’kuptohet ende! Një pjesë e tyre nuk e durojnë gjatë punën e rëndë dhe largohen.
Ne s’largohemi!
Po! Ne! I mbusha nëntë vjetë!. . Ti?
Dy!
Je i ri akoma. Stazhier pothuaj, qeshi tjetri.
Kur ke ndërmend të kthehesh, pyeti Adriani.
Kur të qetësohen gjërat në vend e të kemi punë edhe atje! Dua... por akoma kam frikë.
Edhe këtu nuk rrihet, -i tha tjetri.
Këtu nuk rrihet, atje nuk vihet, tha Bujari me të tillë maraz, sikur të kishte thënë”Medet”!
Flaku një paqetë të boshatisur.
Ke cigare, pyeti të riun.
Po! Merr, i zgjati Adriani me kënaqësi nga të tiat.
Ç’bëre me tët nip?-tha pas thithjes së fortë që i bëri cigares.
Javën tjetër e sjellin në spital. Operimi i kancerit kërkon para. Gjashtë milionë dhrami më kërkon mjeku. Dy i kam grumbulluar me punë e me borxhe poshtë e lartë. Pesëqindmijë, më tha mjeku, do të më m’i zbresë nga pagesa. Më duhet të plotësojë të tjerat.
E di i vogli, që i ka humbur prindërit në aksident?
Jo! Kush guxon, psherëtiu thellë Adriani.
Iu kujtua dita, kur i vëllai bashkë me të shoqen ishin nisur në një ditë me diell, si kjo, në qytetin e lindjes së saj, në jug të vendit. Gjithë natën kishte bërë ftohtë e rënë shi. Të nesërmen në mëngjes, një diell i ngrohtë kishte përkëdhelur plagët e lëbyrta të natyrës, si për të mos i lënduar. Në mesditë ishte ashpërsuar dhe kish filluar të digjte.
“Është tamam për të udhëtuar”, kishte thënë e kunata.
“Eshtë pranverë, . madje verë”, kishte nxitur ajo të shoqin
Ishin nisur! Nuk ishin kthyer!
“Ishte edhe kohë e mirë”, kishte thënë dikush më vonë, në një nga dhomat e ngushëllimit. ”Verë fare!”
Prapë ajo “vera”! Si sirenat e antikitetit i kishte ndjellur drejt fatkeqësisë. Rrugës ia kishte zënë fytyrën atij plakushi diell dhe kishte derdhur përrenj shirash. Përveç mungesës së kurrëmbushur, i kishin lënë amanetin e pa fjalë, të birin.
Gjëma ishte shtuar kur u mësua se në trupin e vogëlushit, një topth helmi, endej midis veshkës dhe tëmthit, pa i prekur ende ato. Duhej shpëtuar sa më parë.
Do t’a shëroj unë, u kishte premtuar ai prindërve.
Ç’bën bir? e kishte pyetur ajo para disa ditëve në telefon.
“Amanetin bir”, e kishte kuptuar ai.
Kërkonte të punonte mbasditeve sa të mundëte. Ndodhte për javë të tëra të mos punonte mbasditeve dhe për një kohë të gjatë të cfilitej deri vonë, duke ndjerë mall për vetëzgjimin.
E çuditshme, po i thoshte një punëtor Bujarit. Dje pashë në televizor, se si një mi qëndronte mbi shpinë të një mace. U bënë miq hasmit. Bota shkon drejt tolerancës.
Para një jave erdhi kryeministri shqiptar dhe këtë e mësuam vetëm nga lajmet shqip. Media televizive greke nuk foli fare. Një xhirafë të ngordhi në Afrikë, e japin menjëherë... Tolerancë... m...!
Se si ishte ky shiu i Tiranës! I shtruar, i butë dhe i gjatë. Në ish-Lezhën e saj ishte i prerë, i shpejtë, mbaronte punë shpejt. Që ishte i butë, i pëlqente, por kaq i gjatë...!
“Si në Paris”, i kishte thënë njëherë Elsa, duke mbyllur sytë, a thua se ëndërronte ditë e kujtime të shkuara atje.
“Ke qenë ndonjëherë në Paris”, e kishte pyetur shoqja.
“Jo”, kishte thënë tjetra me keqardhje.
“Pse i mbyll sytë atëherë?”
“Që të shkoj atje”!
“Të tremb ëndërra për të shkuar atje?”
“Pak! Por nuk është e lehtë hëpërhë që t’a kap. Është shumë larg Parisi.
Elona u fut në dyqanin e bukës. Priti radhën, sepse në të vinin edhe nga lagjet fqinje, për shijen e mirë të tyre.
Edhe ti këtu blike bukë?- e pyeti çuditshëm dikush pas krahëve.
Ishte Andi.
Po!
Ah, nuk e dija, tha tjetri kot, sikur të kërkonte falje për diçka të pakuptimtë. Mbase për të bindur tjetrën që ai e blinte bukën aty rastësisht.
Dhe po t’a dije, u përpoq ajo të hynte në lojë.
Do t’a blija bukën çdo ditë këtu.
Pse nuk e blen këtu zakonisht?
Jo gjithmonë! Që sot do të ndryshojnë gjërat.
Andi vuri duart në mes dhe i buzëqeshi çapkënshe.
Donte apo s’donte ajo, këtej e tutje ai këtu do t’a blinte bukën. Në fakt, ajo donte! Por për sa kohë do e vizitonte atë dyqan? T’a pyeste? Pse? Ai do të largohej dhe kaq shpejt sa e njohu, aq shpejt do t’a harronte. Megjithatë dëshronte të dinte kohën e largimit të tij.
Pas dy javësh nisem, i tha ai duke e lënë të çuditur. Elonën për përgjigjen e pyetjes së pa bërë.
Pas një jave pres të marrë vizën së bashku me një shok timin. Ai do të kthehet në Greqi vetë i dytë, me të dashurën, të fejuarën. Deri tani banonim së bashku në një apartament të vogël të marrë me qira. Tani e tutje do të jem vetëm. E di çdo të thotë të jesh i vetëm në kurbet?-dhe i hodhi vështrimin e një njeriu, që i dhemb më shumë kur nuk ia kuptojnë dhimbjen.
Elona s’kishte parë kurrë një vështrim të tillë ku të kapërtheheshin dashuria, shpresa dhe e pashpresa, vetmia dhe etja për jetën.
Jo, tha jo me zë të ulët, si të mos i trembtte ato.
Ai nuk u tremb. I tha “mirupafshim” dhe u largua butë, si shiu i Tiranës, i Parisit.
Elona ndoqi ecjen e tij, me pantallona ”xhins” të puthitura pas këmbëve, tek kujdesej t’u shmangej gropave me ujë. Një makinë kaloi me një shpejtësi gati skëterrë, duke ngritur një hark të madh cërkash ujë e baltë. Ai u smbraps me shpejtësi duke u ruajtur nga ndotja. Edhe zmbrapsjen e kishte njëlloj të bukur si ecjen.
Mos kishte rënë në dashuri? Apa. . pa... pa...!-kundërshtoi veten si një mama e regjur nga jeta. Duhej të mbaronte shkollën dhe më pas t’a lidhte fatin me një djalë të mirë. Tani as që mund të bëhej fjalë për martesë... , pra dhe për dashuri, sepse në familjen e saj e dyta nuk mund të kuptohej pa të parën. Në fund të fundit, ajo vetëm e pëlqente Andin. Edhe ai nuk i kishte afruar më shumë se një njohje të pëlqyeshme. Ishte shumë i matur për të thënë diçka më shumë. Pra, ishte serioz! Por ajo ishte akoma e vogël dhe larg për të menduar, se ky ishte serioziteti që i duhej familjes së saj.
Do vij nesër të blej bukë, i thirri që larg para se të humbtëte pas një kthese.
Në qoftë se do të ishte katër vjet më e madhe, mbasi ai do t’i kishte thënë: ”Do vij nesër të të shoh”!
Sa keq që nuk ishte katër vjet më e madhe!
Mbasdite u vonua për të mbaruar mësimet.
Ke ndonjë provim nesër? e pyeti e ëma.
Po, e gënjeu ajo pa turp.
Pas mësimit të çdo lënde pushoi më gjatë së kurrë.
Jashtë, që larg, dëgjoi një këngë pikëlluese, si këngë kurbeti. Fjalët iu dukën të njohura, si mall rilindasish. Kurbet... do të thotë... mall! Kurbet i rëndë, si ai i Greqisë... mall i rëndë!
Iu kujtua psherëtima e Andit! ”Tani do të jem vetëm”, i kishte thënë. Edhe kur psherëtinte, dukej aq tërheqës!
A kishte ndonjë vajzë atje në Athinë? Po të kishte, nuk do t’i kishte thënë”Do vij të blej bukë nesër”! Mos kishte ndërmend, t’i kërkonte të bëhej vajza e tij? Por asaj i duheshin edhe katër vjet që të pranonte një propozim të tillë!... Sa keq që ishte katër vjet më e vogël! Në qoftë se ai i propozonte dhe ajo do t’i thoshte ssigurisht “jo”, ai do kërkonte tjetër vajzë. Ajo nuk donte që ai të kërkonte vajzë tjetër. Në qoftë se i kërkonte t’a priste katër vjet, a do besonin në pritjen e njëri-tjetrit, nga të dy anët e kufirit?
Kur fqinja e saj Bardha, i kishte vënë kusht të fejuarit, të mos flinin bashkë para martesës, ai i skuqur sy e vesh i kishte thënë: ”Mendon se duhet të agjëroj deri atëherë”? E kishin prishur agjërimin, por edhe Bardha nuk e kishte kërkuar përsëri atë.
Historisë i “hodhi një sy” dhe pas saj u fikën dritat. Verbazi gjeti qirin dhe shkrepsen. Për të parën herë nuk i erdhi keq që ato u fikën. Tej dritares, pa që lagjja në veri të tyre, ende kishte. Do t’u vinte radha edhe atyre të zhyteshin në errësirë. Vërtet, si ta ndillte me mendimet e saj, i gjithë qyteti u pllakos në errësirë, llucë, mërzi dhe ... kurbet!
Elona, eja të hamë darkë! S’të kam parë të hash sot, i thirri e ëma që nga kuzhina.
Nuk e pyeti të ëmën si gjithmonë, për llojin e gatimit. Nuk kishte oreks.
Ha, gati e urdhëroi i ati duke i zgjatur një fetë bukë.
Nuk dua, e shtyu ajo me dorë dhe rrufiti gjellën akoma të ngrohtë.
Nesër të mos mbejmë bukë, i tha Zerina të shoqit. Ka tepruar boll.
Elona mori një fetë. Pas pak kërkoi një tjetër.
I ati ia zgjati me kënaqësinë e prindërit, kur sheh që fëmijës hamës keq i kthehet oreksi.
Merr edhe ti një, gati e kërcënoi ajo vëllanë më të vogël.
Merr për vete, iu kthye ai me inat.
Po nuk u shëndoshe për një javë, nuk të marr në ditëlindjen e Elsës! Nuk kam ku shkoi me një ngodhalaq si ti.
Ngordhalaqe je vetë, këmbënguli i vogli, për t’iu përgjigjur me të njëjtat armë, siç bëjnë të gjithë të vegjëlit.
Vetë hëngri me siklet të madh edhe dy copa të tjera. Prindërve u erdhi çehrja në vend.
Duhet të blejmë bukë nesër, tha Zerina. -Po mbaron.
Aty nga mezi i natës u lidh korenti. Llamba që në çastin e shkëputjes kishte qenë e ndezur, ndriçoi. Përgjumësh, Elona nuk vendoste të ngrihej e t’a fikte, që të mos shqetësohej prej saj, apo kjo ngritje do të ishte gjithashtu shkak prishjeje gjumi. Në të dy raste nuk mund të flinte e qetë.
Nuk u çua. Mbase për pak minuta do të mësohej me dritën dhe do të mund të flinte e qetë. Nuk u mësua. U ngrit dhe e fiku. U rrotullua disa herë në krevat. Kur mendoi se gjumi po i afrohej përsëri, thellë, në errësirën e jashtme, dëgjoi zërin e një këndezi. Duhej të ishte tepër larg, pasi ajo me zor e dëgjonte. Por edhe me atë zë të paktë, që i arrinte në veshë edhe kur këto u përpoq t’i mbyllte me jastëkë, gjumi nuk e zinte. Sapo niste intervali i “kikirikut”të radhës, truri i saj gatitej të dëgjonte piskamën e radhës së këndesit. Madje zëri tij sa vente e bëhej më këmbëngulës për t’u prishur gjumin qënieve të gjalla. ”Patriark i pandreqshëm”, e shau ajo.
Kryeqytet me gjela, pa dritë!... Me kurbet!
E vendosi kokën përsëri mbi jastëk. Duart i futi nën të dhe padashje e shtrëngoi fort. ”Andi”, foli me vete. E përsëriti disa herë emrin e tij. Përsëri iu shtrëngua jastëkut. Atë mbasdite do shkonte të blinte bukë. Kurrë një gjë, që kishte qenë kaq rutinë, nuk kishte marrë atë rëndësi, që po merrte tani.
Po Andi flinte? A e kishte dëgjuar edhe ai këngën e këndesit? Oh, ç’përçartje! Natë e trazuar! Andi ishte vetëm një i njohur!
Në të aguar e zuri gjumi!
Ardianin e zgjoi tringëllima e ziles. Ishte e diel e do të donte të flinte akoma, meqenëse nuk punonte atë ditë, por instiktivisht, e kishte kurdisur atë në mbrëmje. Rrallë herë kishte qëlluar t’a merrnin në punë të dielave, kur kishte dalë në sheshin e Omonias. Një ditë për pak e kishte kapur policia. Nuk doli më. Vështroi ngeshëm dhomën e vogël të garsonierit, ku banonte, në katin e shtatë te një pallati, ku gjatë gjithë ditës nuk pushonin zhurmat e makinave. Lagështia që kapte gjysmën e tavanit dhe gjysmën e murit përballë krevatit ku flinte, kishte krijuar figurën e një gjigandi të mykët e të sterrosur. Meqenëse mbi banesën e tij ndodhej tarraca dhe apartamenti kishte njëqind vrima të pazëna, lagështia depërtonte lirshëm, duke krijuar atë ”objekt arti”, që si dordolec, me një sy në mes si ciklopi, shihte kanatet e dritares, që i rrinin të hapura midis këmbëve. Vetëm mbi to nuk kishte mundur të shtrinte pushtetin e tij, ”gjiganti i Rodit”, siç e kishte emërtuar Ardiani. V!
etëm një lyerje ose një dorë gruaje, gjatë pastrimit me klor, mund ta zhdukte atë përbindësh. Me hallin që e kishte zënë me të nipin, nuk ia kishte ngenë lyerjes. Sa për grua as që mund të bëhej fjalë, jo më për ta paguar, por. . as. . si grua, aty nuk kishte shkelur askush.
Zbriti për të blerë cigare. Sapo hapi derën e ashensorit u përball më një fqinje të moshuar, që me ardhjen e tij në këtë pallat, i kishte falur një dollap të vjetër, të papërdorshëm më për të. I kishte hyrë në punë.
Si je djali im, e pyeti me një zë midis ngrohtësisë dhe llogarisë kërkuese për “humbjen” e tij, meqenëse ajo, si ish emigrante me të shoqin në Gjermani, e dini mirë çdo të thoshte emigracion, andaj u afronin ndihmë çdo njeriu të tillë, sigurisht kur ai kishte sjellje të mira!
Zonja, e veshur shik dhe me sjellje aristokrateje të sforcuara, ishte si shumica e grekeve, që të llastonin me dhjetra fjalëza përkëdhelëse, ku më i përdorshëm nga të tërë ishte përemri “im”! Iu kujtua rrëfimi i një shoku të punës, Thomait, i cili, i sapo ardhur në Greqi, me një fjalor tepër të varfër, kishte punuar në lyerjen e një shtëpie. Pazari ishte bërë, sigurisht me pagesën që merrnin shqiptarët. Gjatë gjithë kohës e zonja e shtëpisë, tej mase e sjellshme, kishte komunikuar tepër ngrohtë dhe vazhdimisht përsëriste ”The’ mu”, varianti i shkurtuar në greqisht i “Theo mu”, që do të thoshte “Zoti im”! I ziu Thoma tek shihte atë grua shpirt njeriu, kujtonte se i drejtohej atij “Thomai im”! Kështu i kishte ndodhur t’i drejtoheshin edhe në një tjetër ambient me grekë. Gati i mallëngjyer, kishte folur me vete: kaq shumë më duan mua këta! Në fund të punës, zonja i kishte kërkuar t’i kryente dy meremetime të “vogla”në banjo, që i kishin ngrënë katër orë të mira. Puna shtesë ish!
te llogaritur në pagesën fillestare. Më vonë, kur kishte mësuar kuptimin e vërtetë të atyre fjalëve, ishte ndier aq keq, siç mund të ndjehen njerëzit, kur mësojnë se në përqeshjen nga të tjerët kishin ndikuar edhe ata vetë, madje me zell! Që atë ditë, në shpirtin e tij ishte ngjallur pasioni ndëshkues i “Monte Kristos”. Ëndërra që ushqente ishte zhvillimi i vrullshëm i ekonomisë shqiptare edhe kthimi i gjithë emigrantëve në atdhe. Këtu, kusht ishte që asnjë këmbë shqiptari të mos mbetej në Greqi. Lulëzimi i befasishëm i Shqipërisë, duke e tejkaluar ndjeshëm atë grek, do t’i kthente gjërat nga e kundërta. Grekët do emigronin në vendin që e kishin sharë e përbuzur aq shumë padrejtësisht dhe ai të realizonte dëshirën e tij të madhe: të bëhej brigadier i tyre!
Zoti na ndihmoftë të gjithëve, i tha zonja që bisedonte me Ardianin në prag të ashensorit dhe vështroi tavanin, nga ku Ai, e shihte dhe e dëgjonte edhe përtej shtatë kateve.
Sikur kjo grua e mirë ta ndihmonte me para hua, në qofte se mësonte për të nipin! Ai do punonte si qeni, derisa t’ia shlyente. Nuk do t’a lyente dhe as do t’a lante “gjigandin e Rodit”. Le që, ai i duhej edhe për shoqëri!
Në portën e pallatit hyri një grua dhe biseduesja e Ardianit i kërkoi këtij të falur. Tjetra erdhi e qëndroi midis të dyve, duke u interesuar të mësojë për identitetin e djalit, që siç duket e mori për ndonjë të afërm ose mik të familjes së të njohurës.
Një i njohuri i im, i tha ajo me tonin e atyre, që përpiqen të justifikojnë lidhjen dashurore me miqësinë familjare!
Nuk kishte për ta ndihmuar! Shuma që ishte detyruar të mblidhte për operimin e të nipit, i dukej si një bunker i pashkatërrueshëm. Por, ai kishte dhënë besën se do ta shpëtonte! Fjalë greke kishin udhëtuar kudo në botë që nga ndriçimi i antikitetit të tij. Në Shqipërinë e tij, sidomos në jug të vendit, ato mund t’i gjeje me bollëk. Në të kundërtën, në vendin fqinjë, kishte arrirë ajo dyrrokëshja shqiptare, ”besa”, të cilin ai nuk do t’a shkelte kurrë! Kurrë! ”Kur, bir”?! Këto dy ndajfolje kohore i vërtiteshin si satelitë në kafkën e trazuar. Ç’ngjashmëri të hatashme kishte njëra me tjetrën. E buta ndajfolje ”kur”, gëlltiste në gojën e zbrazur të “u-së”, pritje e derte. Tjetra, e serta, si dyer kështjellash, që përforcojnë mbylljen e tyre me lloze të rëndë, i kishte shtuar të parës atë “r-në” izoluese.
Madje, çuditërisht, edhe në greqisht, populli tjetër i vjetër, kishte zgjedhur, pothuaj të njëjtën mënyrë për ndërtimin e tyre. ”Pote”, pyesnin ata duke e mëshuar theksin tek “o-ja” rrumbullake, rrugë lëshuese.
“Pote”, përgjigjej tjetra duke bërtitur te “e-ja”e sertë. Dhe besa e pabesia, bënin ecejake të mundimshme e të vuajtshme shekujve!
Mirëmëngjes Ardi, dëgjoi t’a përshëndesnin.
Ç’kemi Gimo, Kosta, si dreqin të të thërras? ia ktheu ai një patrioti, banues në të njëjtën zonë.
Gimi, Gimi, ulëriu tjetri që përtej trotuarit. ”Kostën”e kam për grekërit. Kështu i do mushka drutë!
Ndezi cigaren e parë të paketës së sapo blerë. Lëshoi një lak tymi mbi kokë. ”Varmë, mbytmë, të shpëtoj nga kjo botë”, i tha megjithëse e dinte se edhe në varr nuk do t’a linin të qetë! Si Kostandini i legjendës!
Elona dhe Andi blenë bukë pothuaj në të njëjtën kohë. Ai, siç dukej vinte nga shtëpia, sepse flokët i kishte të porsa krehura. e me vizë anash. Asaj nuk i pëlqenin djemtë që i ndanin flokët me vizë në mes. I dukeshin më pak burra e seriozë. I duheshin edhe katër vjet për të menduar për djemtë seriozë me flokë të krehura anash. Për pak ditë Andi do lagohej dhe pas katër vjetësh ata do t’a harronin se ... kishin kaluar katër vjet.
Për një çast heshtën, siç heshtin të dashuruarit, që nuk ia kanë pohuar me fjalë atë njëri-tjetrit dhe kujdesen për ta ç’kyçur me shprehje sa më të zgjedhura, për t’i paraprirë gjoja keqkuptimeve, të cilat mund të çojnë në kundërshtime të pakëndshme, që do t’i kthenin në përpjekjet fillestare.
Elona, i foli Andi duke i qëndruar përballë.
Po, iu drodh zemra asaj.
E di që më pëlqen?
Këto nuk iu dukën fjalë shumë të zgjedhura, megjithë atë, tingëllonin bukur.
Po, i tha ajo, me zë tepër të ulët. -Si njeri!- s’diti ç’të thoshte.
Si qytetare, ironizoi ai si kodosh.
Ajo u gajas dhe këputi një kore buke. Përtypja e saj, sikur i jepte më shumë lirshmëri.
Papritur ai i mbylli sytë.
Pse i mbyll?-u çudit ajo.
Që të ruaj pamjen tënde në bebëzat e syve të mi.
Ajo qeshi përsëri me zë. Veçse t’i hapte, pa do të dëshironte që ai ta prekte. Ishte aq i pafrikshëm.
Hapi!- e urdhëroi guximshëm.
Pse, që të më ikësh?
Nuk iki!
Do ta ruaj për në Greqi!-dhe filloi të çapitej në muzgun e saporënë, si i verbër. Elona, as nuk kujtohej, që dritat po vononin të ndizeshin.
Ku shkon?-dhe e ndoqi pas.
Ai ia gjeti dorën dhe në kundërshtim me rolin e të verbërit, që mbahet pas udhërrëfyesit, e udhëhoqi atë përmes një togu llaçi e tullash, të një pallati që ndërtohej aty pranë. U futën nën strehën e tij, ku gjithandej ndihej era e gëlqeres.
Me gishtin e madh filloi të kërkoi shqisat në fytyrën e vajzës.
Ç’bën? -u përkëdhel ajo e fërgëlluar nga ajo prekje e ëmbël.
Punën e qorrit, -i tha ai.
Asaj iu shkundën supet nga të qeshurit dhe gishti i të verbërit, si të mos e përballonte dot atë “tronditje”, rrëshqiti poshtë nën mjekër, e më poshtë akoma, në vizën ndarëse të atyre dy ”kodrave” të bukura, që para pak vitesh kishin mbirë nga trazimet vullkanike të moshës.
Ia kapi gishtin, por nuk ia hoqi. Mbase nuk deshi, ose do të donte t’i tregonte veprimin e “dënueshëm”, kur ai të hapte sytë.
Më fal, i tha kot. -Është errësirë.
Ajo deshi t’ia shikonte sytë, por terri nuk e lejonte mirë.
Andi e liroi ngadalë gishtin nga dora e saj dhe ia shtroi flokët pas veshëve. Ajo nuk ia kapi duart. Ai s’ishte më “qorr”! Ia gjeti gojën pa vështirësi dhe e puthi gjatë, aq gjatë, sikur mund të pendohej më pas e t’i kërkonte të falur. U shkëputën kur ndjenin nevojë të frymëmerrnin.
Natën, i tha ajo duke u përpjekur të gjente rrugën më pak të ndotur.
Do blejmë përsëri bukë nesër, tha tjetri
E ëma u çudit kur pa atë bukë, sikur t’a kishin kafshuar qentë.
Në stacionin e autobusit, të quajtur”E shtrenjta Parashqevi”, emër i marrë nga kisha që ndodhej pranë tij, Ardiani, iu bashkua pritësve të tjerë. Ky stacion ishte fillimi dhe fundi i internarit që përshkonte ky urban me numër 421, prandaj lehtësia që sillte boshatisja e tij nga pasagjerët, duke mundësuar pritësit për të zënë vendet, vështirësohej nga i njëjti fakt, sepse, duke qenë stacioni i parë, grumbullonte tepër njerëz, pëlqimi i të cilëve për të udhëtuar të ulur, ishte më se llogjik. Sapo autobusi shfaqej në kthesën që do t’a sillte pranë stacionit, njerëzit mundoheshin të llogarisnin venqëndrimin e tij, për t’iu sulur derës si një vërshim i fortë uji.
Ardiani arriti të zërë një karrige, ndërsa shtyhej pas. Në krah të tij u ul nxitimthi një grua e moshuar dhe në ndenjëset përballë, një zezak dhe një vajzë e re me kufjet e kasetofonit në vesh, e cila, tundte lehtë kokën sipas ritmit të muzikës që dëgjonte, e shkëputur mendërisht nga ambienti.
Plaka në krah të Adrianit, duke e marrë këtë të fundit për grek, filloi t’i ankohej për të huajt që kishin ndotur Greqinë, për prapësitë dhe krimet e të ligjve shqiptarë dhe për të zinjtë, që vërtiteshin si morra rrugëve. Që Ardiani ishte apo nuk ishte shqiptar, aty askush nuk e dinte. Por, zezaku bënte “bam” dhe plaka, sikur ai të ishte tuaf, shurdh, apo pa pikë njohurie në gjuhën greke, ia përplaste ato fjalë në fytyrë, pa u munduar të fshihte aspak indinjatën, për të gjithë të huajt në vendin e saj. Mbase zezaku nuk kuptonte hiç greqisht, por me tonin që fliste tjetra, duhej t’a kishte kapur keqëdashjen e saj. Në fytyrën e tij, ku efektet emocionale nuk ndikonin fare në ndryshimin e ngjyrës së lëkurës, nuk lëvizi asgjë. Rrebeshi i fjalëve të së moshuarës, përplasej në trupin e tij të gjatë, si një shi i imët, pa rrezikuar gërryerjen më të vogël.
Ardiani iu shmang bisedimit me plakën. Ajo shpresoi se do të gjente dëgjues tek vajza dhe iu drejtua duke komentuar ato që kishte thënë më parë. E reja hoqi kufjet dhe me një shprehje gati naive, siç e kanë rëndom njerëzit kur gjenden në një mjedis të pa ambjentuar, priti me shqetësim të mësonte ç’ndodhte.
Çfarë, pyeti gati e indinjuar plakën, që po e shkëpuste nga bota e saj, për hiç gjë. I “dyllosi”veshët përsëri me kufjet e , për t’u larguar më shumë nga vendi ku ndodhej, vështroi jashtë xhamave, ku ritmi i muzikës i përkonte me parakalimin e objekteve gjatë rrugës.
Autobusi ndaloi. Një murmurimë e lehtë u dëgjua diku, për të porsahipurit. Kontrolli! Dy mesoburra me çanta lëkure, pasi bllokuan aparatin e shenjëzimit te biletave, iu drejtuan udhëtarëve:
Biletat!
Adriani nxorri të tijën. Edhe plaka. Vajza vazhdonte të sajën. Ai i tundi biletën para syve dhe ajo si pacienti tek okulisti, ndoqi lëvizjen e saj. Kuptoi. Rrëmoi në çantën midis kasetofonit dhe lapsave e çikërrimave të tualetit dhe nxori biletën. Zezaku nuk lëvizi, mendoi t’ia tundte edhe atij, por ngurtësia e tij e stepi. Plaka qeshi tinzarisht Së shpejti mendonte, atë do ta zbisnin. Befas, shurdhi, tuafi apo mosditësi i greqishtes, ia rrëmbe biletën dhe e... . hëngri, si agjentët e fshehtë, të përgatitur me të tilla veprime. Pas kësaj, përsëri u shurdhua, apo u budallalleps. Nxorri nga xhepi i xhaketës biletën e tij. Dy kontrolluesit mbërritën.
M’a hëngri zezaku, thërriste ajo.
Të çuditur dhe mosbesues burrat panë nga zezaku, i cili... . shurdh, dru!
Ardiani dhe vajza ngritën supet.
E morën të vjetrën për të çmendur ose gënjështare. Për hir të moshës nuk e dënuan më gjobë, por e zbritën në stacionin më të afërt
Ardiani qeshte! Për herë të parë qeshi edhe zezaku.
Zbriti. Shtëpia ku do të lyente kangjellat ndodhej tri rrugica më tutje. Me pak vështirësi arriti t’a gjente. Rrugët e Athinës janë shumë të ngjashme me njëra-tjetrën. Mënyra pothuajse e njëjtë e ndërtimit të banesave dhe bardhësia e tyre e rrisin mundësinë e ngatërresave.
Të zotërit e shtëpisë, ishin një çift rreth të pesëdhjetave. E përshëndetën me mirësjellje e i ofruan kafe e ç’të donte. ”Qofshin kaq të mirë edhe në pagesë”, uroi ai.
Është mirë t’a fillosh punën në pjesën perëndimore të ballkonit, i tha i zoti i shtëpisë, Andrea. - Në anën e kundërt të tij bie dielli dhe do të lodhesh shpejt.
E drejtë, pohoi Ardiani.
Andrea e udhëhoqi në anën tjetër të tij dhe djali vuri re madhësinë e konsiderueshme të ballkonit. ”Sa më shumë punë, aq më shumë para”, mendoi. Pas një ore punë, e shoqja nuk vonoi t’i sillte mbi një tabaka kafenë dhe disa biskota. Tek punonte, ndjeu pas shpine çuçuritjen e çiftit. Siç duket do të donin t’a pyesnin për çmimin. Me mos caktimin e çmimit që në fillim mund të dilje i humbur ose i fituar, si shprehja: ”I fundit ose qesh, ose qan”! Në qoftë se do kishte siguri, se çiftin do t’i kishte klientë të përhershëm, mund t’u kërkonte pak. Në të kundërt, më mirë t’i zinte dora ca para. I duheshin para për operimin e të nipit.
Më fal, i tha gruaja pak e drojtur. -Desha të të pyes për diçka.
Po, i tha Ardiani.
A ka mashurka në Shqipëri?
Kaq kureshti shprehën sytë e saj, a thua se Shqipëria ndodhej katër vjet dritë larg Greqisë.
Çfarë, nxorri sytë ai.
Mashurka, përsëriti ajo dhe pa pritur përgjigjen e tij shpejtoi në kuthinë, për të marrë një bishtajë, për tia treguar si kampion. -I njeh?
Si nuk i njoh?! Si nuk ka?!, - ia ktheu përgjigjen tjetri po aq i çuditur për një pyetje të tillë.
Paska! – i tha gruaja të shoqit, që diç bënte në njërën nga dhomat.
Po bamje, guxoi të pyesë përsëri.
Edhe bamje!
Edhe bamje, ia përcolli të shoqit.
Të gjitha bimët që rriten tek ne, gjenden edhe tek ju?
Të gjitha!
Të gjitha... .!
Nuk e kishte pritur kurrë, që zarzavatet të luanin aq rol në afrimin e dy vendeve fqinjë.
“I riu nuk do t’i bëjë naze gatimit të mashurkave”, mendoi zonja.
Kur dielli dërgoi rrezet e para në pjesën perëndimore të ballkonit, gruaja lajmëroi për drekën.
Në murin e sallonit, tek një fotografi e varur në të, pa një djalë të ri, me një llojë cilindri në kokë dhe uniformë, me sa dukej shkollore. Në të djathtë e në të majtë e rrethonin një sërë njerëzish, që nga afërsia së i rrinin, kush t’i shtrëngonte dorën a t’i hidhnin krahun supit, duhej të ishin të afërmit. Një të tillë fotografi, ku të njëjtët pjesëmarrës kishin ndryshuar veç vendin e pa edhe në kuzhinë, ndërsa tregonin.
Është djali, pyeti çiftin.
Jo, u përgjigjën njëherësh ata.
Është nipi im, tha ajo pa e fshehur kënaqësinë. -Kemi dalë ditën e mbarimit të universitetit të tij në Angli.
Mbaroi shkëlqyeshëm, shtoi i shoqi.
Siç dukej, djali duhej të ishte krenaria e fisit.
A ka bamje në Angli, iu tek të pyeste kot Ardiani.
Si nuk ka, u përgjigjën ata pak të çuditur.
Edhe domate besoj!
Edhe domate!
Izolimi i socializmit shqiptar, i paska futur në dyshime edhe fqinjët për ekzistencën e një klime mesdhetare të Shqipërisë!
Të nesërmen Elsa nuk erdhi. As të pasnesërmen. Ditën e tretë të mungesës saj, mësuesit, gjatë apelit, kthenin kokën të shihnin Elonën. Ajo përgjigjej me ngritja supesh.
Në mbarim të mësimit shkoi në shtëpinë e saj. I doli e ëma e shoqes.
Iku! - i tha me një shprehje në fytyrë, ku përziheshin dhimbshëm dhimbja, dëshpërimi dhe akuza ndaj botës së tërë për atë ikje.
Kaq shpejt? i kishte thënë Elona, por ajo kishte përsëritur të njëjtat fjalë, që nuk pranonin asnjë shpjegim, s i të mbartni dertin më të madh të globit.
Iku, -dhe kishte vështruar larg, në drejtim të detit, atje ku putheshin dy pikat kaltëroshe, të tij dhe ajo qiellore.
Elona përshëndeti me disa fjalë, që në çast i harroi se ç’ishin dhe zbriti shkallëve.
Murit përgjatë tyre u mungoni tullat. ”Një ditë do të zbresim me litar”, i kishte thënë Elona!
Atje ku do kishte mbërritur, nuk do t’i mungonin më të tilla gjëra. Fillimisht do t’i mungonin të afërmit, shoqet e shokët dhe mbi të tëra, ajo, Elona. Me kalimin e viteve ato do të davariteshin dhe shumë prej tyre do mbeteshin ca “thelbe”, të cilat mund t’i shërbenin si publicitet, për të krahasuar jetën e këtueshme me atë të atjeshme.
Nuk e duroi dot mendimin se mund të zëvendësohej me ndonjë tjetër shoqe!
Elona! - dëgjoi t’i thërrasin.
Ishte Andi! Sa mirë! Gjeti dikë me të cilin mund t’a zëvendësonte boshllëkun. Madje ai ishte më i përshtatëshmi për t’a ngushëlluar sado pak.
Ç’ke kështu? Apo është herët për të blerë bukë?
Jo! Elsa iku! Bashkë me alarmi u ndje edhe një lloj shpjegimi për atë që ndodhi, të cilën ajo po ia kërkonte atij, as vetë nuk e dinte pse!
Ku? - pyeti ai.
Në Itali!
Paska shpëtuar, u mundua t’a qetësonte ai. Nuk e qetësoi. E pa trembshëm. Ai nuk kishte dashur t’a trembte.
Elsa shkoi për më mirë. Mund të mbaroi studimet atje dhe të ecë para. Jashtë ka më shumë hapësirë.
Ai i përkëdheli ëmbël supin. Pastaj, si padashur, gishtat ia kaloi rreth qafës. Ajo tundi kokën, si për t’ia shkundur ato. Tundja s’ishte e egër. Madje me shfaqjen e asaj qafe të gjatë, si mjelmë, sikur e nxitën djalin të luante akoma. Ia largoi flokët pas shpinës, pa ia prekur qafën. E pa ngultas.
Ti mendon për të ardhmen, e pyeti ngadalë.
Sigurisht, i qeshi ajo.
Ku? Këtu?, qesëndisi ai.
Pse atje? u tremb ajo.
Andi e njohu atë frikë, që shkaktohej jo vetëm nga e panjohura, por nga gricja e një dëshire të fshehtë, që e ka dikush brenda, pa e patur të qartë dhe kur befas ajo i bëhet e kapshme.
Gishtin tregues, ajo e kishte drejtuar nga perëndimi, drejt detit, atje ku kishte vështruar edhe e ëma e Elsës.
Jo!Atje! ia drejtoi Andi krahun drejt juglindjes.
Po, unë jam e vogël! - gati sa nuk thirri ajo.
Tjetri, për pak dalldisi. E vetmja përgjigje që nuk e kishte pritur, ishte kjo.
Kur mendon të rritesh, pyeti mes përpjekjes për të mbajtur të qeshurat.
Pas katër vjetësh, iu përgjigj ajo seriozisht.
Qeshi! Qeshi fort!
Pas katër vjetësh, katër muajsh e katër ditësh, foli me zë teatral. - E pse pikërisht pas katër vjetësh?
Prindërit thonë se atëherë ”dal në jetë”! Atëherë duhet të mendoj edhe për gjëra serioze, siç janë... . martesa. .!
Tani s’mendon për to?
Mendoj, por jo për t’i realizuar tani. Andi i ishte afruar tepër pranë dhe ajo ndjeu frymëmarrjen e tij në pjesën e zbuluar të qafës. Një ndjenjë e ëmbël midis gudulisjes dhe gjumit ia rrënqethi trupin. Ai i shtypi majën e mjekrës me tolerancën e mashkullit, që nuk imponohet pa e bindur të dashurën. Atë çast ndjeu dëshirën që të përfshihej në gjoksin e tij, e të gudulisej kudo nga ajo frymëmarrje, deri në zalli, pa menduar hiç për katër vitet.
Ika, -i tha ai.
“Përsëri ikja”, përsëriti. Pas disa ditësh edhe ai do të ikte, ”atje”, ku i kishte drejtuar krahun. Do mendonte për të, për disa kohë dhe natyrshëm do t’a zëvendësonte me dikë tjetër.
Ajo nuk donte të zëvendësohej nga askush! As nuk donte t’a zëvendësonte me dikë. ”Elsa shpëtoi”, mendoi.
U vonove, -i tha e ëma.
Isha tek Elsa, -i tha ajo.
Si ishte?
Nuk ishte!
Ku është?
Në Itali!
E ëma shtangu, por ajo nuk donte të shpjegonte asgjë. U sul në dhomën e gjumit dhe iu ngjesh jastëkut. Herë i fliste sikur të ishte shoqja, herë i përkëdhelej si të ishte Andi.
Donte të flinte. Ndjehej aq e këputur. Nuk e kuptoi për sa orë qëndroi ashtu, midis asaj gjendjeje gjumëndjellëse dhe mosfjetjeje, kur hyri e ëma dhe i tha, kur të donte, të shkonte të merrte bukën.
Bukë? -pyeti ajo me çudinë e një veprimi që kishte kohë pa kryer.
Pse iku Elsa, -e pyeti e ëma.
Për të shpëtuar, -i tha ajo, sikur e ikura të ishte larguar nga një mbrëmje jo e këndshme. U kthye me fytyrë nga muri dhe vërtet e zuri gjumi.
Në mëngjes u ngrit në orën e zakonshme. Nuk ishte zgjuar natën, megjithë orët e gjata të tij.
I ke bërë mësimet?-e pyeti e ëma.
Ëhë! -gënjeu ajo.
Të nesërmen mori katër në “elektronikë”. Mësuesi i gjeografisë ia fali mospërgatitjen. Gjatë apelit ata vështruan përsëri në bankën bosh të Elsës, e pastaj në atë të Elonës.
Në dy orët e para të mësimit, ajo u përgjigj:
Ka ikur në Itali!-me një emocion të lehtë, që i shtohej nga reagimi i mësuesve dhe shokëve.
Në dy orët e mëpasme tha:
Në Itali!
Dy orët e fundit, fare shkurt dhe pak nervoze:
Itali!
Një aeroplan letre ishte endur aty nga ora e tretë e mësimit, mbi kokat e nxënësve. Nuk deshi të mësonte se kush dhe për kë e kishte nisur.
Besim ”llapushi” dukej krejt indiferent. Tanimë që Elsa kishte ikur, as i shkonte ndërmend të “niste” aeroplanë letreje.
Me ç’kishte ikur Elsa, me traget apo aeroplan? Si do t’a zgjidhte ekuacionin e jetës së panjohur, atje ku do të zbriste?! E zuri malli. Sytë iu njomën.
Dhe ai mësuesi i fizikës ia kishte vënë menjëherë katrën. Se si e kishte shqiptuar “ka-tër”, duke i shkërmoqur me kënaqësi rrokjet, siç përtypim ngadalë diçka për t’a ruajtur sa më gjatë shijen e saj në gojë. E nervozonte edhe ajo ecja e tij me fund thembrash të veshura me pafka metalike. ”Katër, shtatë, pesë”, kërcisnin ato bashkë me dhëmbët e tij. Çuditërisht, për herë të parë nuk ishte ndier aq keq që kishte marrë atë notë. Për të mos ia bërë qejfin, atij rrokexhiut, që bashkë me katrën, ia kishte ngulur me qesëndi ato sy të ftohtë, nuk e kishte prishur fare terezinë. Kishte marrë pamjen e një vajze çapkëne dhe duke e parë krejt e qetë mësuesin, i dha të kuptonte se nuk ishte befasuar aspak. E ndjeu veten fituese, sepse pas pak, ai ndali pranë bankës së saj dhe me qëndrimin midis një zotëri dhe kodoshi e kishte pyetur:
Ti, dëshiron të vazhdosh studimet?
Ndryshe, kjo do të thoshte. ”Do përpiqesh të korrigjohesh, apo të ta heq “vizën”?
Të shohim, - i kishte thënë ajo, si të ishte fjala për diçka jo të rëndësishme.
Më pas ai kishte përsëritur disa shprehje, që i kishte dëgjuar nga mësuesit që fëmijë, si: ”kur ngrohet koha, ç’orientohen trutë”, ”me lulëzimin e luleve, lulëzojnë edhe ca gjëra të tjera”, e broçkulla të tjera si këto.
A s’më lë të qetë, kishte thënë ajo me vete. Ko ka më lule këtu! Zor se gjen edhe gjethe!
Nga klasa kishte marrë plot vështrime, sa befasuese, aq edhe simpatituese. E ndiente veten heroinë! Ndjehej mirë.
E kishte marrë malli aq shumë për Elsën! Ndoshta me sjelljen e asaj dite, kishte dashur të ç’mallej me të.
E përshëndeti Lefteri, një rryp i lagjes, emigrant në Francë. Sa herë kthehej në vendlindje, bënte krahasime të këtushme me të atjeshme, me të tillë pasion, a tha se e kishte ndërtuar ai “Ejfelin”!
E shau edhe atë! Nuk e qortonte aspak veten për ndryshimin që kishte pësuar atë ditë. Përkundrazi, i pëlqente.
Ja, të shikonin Lefterin! Si besohej që e kishte qortuar ndonjëherë veten në jetën e tij! Jeta i shkonte “vaj”!
Ndërsa ajo përtypej me katër vitet e mbarimit të shkollës. Përse të vetëqortohej? Për shkollën, për ndonjë llapush, apo për atë, ”fizikën”! Donte të dilte nga ky lëmsh ku ishte kapërthyer. E vetmja gjë, ishte ta kapte atë që i shkaktonte trazimin, frikën, si Elsa! Ikja! Andi! Me Andin! Pa numërin katër! Katër vjet! ”Ka-tër” në fizikë.
Porsa kishte takuar të nipin, Ardiani kishte marrë porositë e para. Dy lloje çokollatash, që ai i kishte parë gjatë rrugës ku kishte ndaluar autobusi dhe një biçikletë. Kërkesën e parë ia kishte plotësuar, të dytën e kishte lënë për ditë më të mira.
E ëma, që shoqëronte të voglin, shprehu dhimbjen kur pa atë hyrje aq të vogël dhe të mykur ku banonte i biri.
Ardiani u prek, kur vuri të nipin, që sa vinte i ngjante më shumë të atit, me ata sy të kaltër e flokë gështenjë. Nga e ëma kishte marrë hundën e vogël dhe buzët e mishta e të fryra. Kur qeshte ngatërrohej, herë i dukej se i ngjante me të vëllanë dhe herë me të kunatën. Ajo buzëqeshje e përzier ishte si amaneti i çiftit fatkeq. Sa herë që ai qeshte, i kujtohej, se vazhdimi i saj varej nga operacioni, nga paratë që i duhej të siguronte ai.
Dy ditë, që ndenjën aty, para se i vogli të shtrohej në spital, e ëma u mundua të vinte rregull e të zbardhte ato mure sa të mundej.
Mbasditen e së nesërmes u erdhi për vizitë një kushërirë nga fisi i të atit. Sa kohë që banonte në Athinë, nuk e kishte takuar kurrë, me përjashtim të nja dy telefonatave, në ditët e porsa mbërritjes në Greqi. Ajo kishte një qesk të mbushur me pije freskuese dhe ëmbëlsira.
E ëma i shpjegoi me pasion Ardianit, se i ati i të shoqit, do me thënë gjyshi i tij, kishte qenë kushëri i parë me babanë e vajzës të kushurirës së pranishme, që miratonte me kokë fjalët e saj. Ndërsa i ati i Ardianit, binte kushëri i dytë me vetë vajzën. Ai, Ardiani, duhej të ishte kushëri i dy e gjysmë me të. Siç i tha e ëma, me zellin e saj të vazhdueshëm, diku, në breznitë e hershme, një nga vajzat e fisit ishte martuar sapo ishte bërë zonjushe. Shtatëzania e saj kishte përkuar papritur me atë të së ëmës, e cila ishte në prag të kufijve të mospjellshmërisë. Të dyja, nënë e bijë kishin lindur djem, të cilët nuk e respektonin fare hierarkinë familjare, dajë e nip. Kjo muspërputhje e moshave kishte bërë, që ata, Ardiani dhe vizitorja të ishin kushërinjë të dytë e gjysmë.
Lodheni shumë, moj bijë?-e pyeti e moshuara, duke e ditur se ç’përgjigje do të merrte.
Mos e pyet, -pohoi tjetra. -Lodhja është një pjesë e së keqes, por ajo shoqërohet me fyerje, nuk durohet.
Pastron shtëpitë?
Po! -tha ajo si me turp dhe ferkoi duart, sikur të donte t’i ç’rrudhoste nga regjërja prej detergjentëve kimikë.
E dini ç’më ndodhi dje në familjen ku punoja?-dhe qeshi, duke përjetuar skenën komike dhe njëkohësisht trazuese të asaj që do të tregonte.
Çifti ku punoj, ka një djalë shejtan rreth të nëntave. Disa herë kishte gjetur si lojë për t’u argëtuar heqjen nga priza të fshesës elektrike, duke më detyruar të bëja ecejake të kota në shtëpi. Ai hiq e unë vër. Pasi iu mërzit ky rreng, kërkoi tjetër. Dje kishte mbyllur me çelës nga brenda të gjitha dhomat. Meqenëse ato kanë të tëra dalje në ballkonin e madh, që i lidh të gjitha ato, për t’i pastruar hyja nga ai. Kur i erdhi radha pastrimit të dhomës së gjumit, gati sa s’më ra tavani. I zoti i shtëpisë ishte në të mbathura dhe nga nxitimi që bëri për të marrë pantallonat në karrigen pranë, gati sa nuk ra. Unë bërtita dhe ai nga e bërtitura ime zgurdulloi sytë.
Pas kësaj, të birin e dënuan me një muaj “heqje lirie”, për të shkuar në këndin sportiv, dhe unë mora vërejtje me “paralajmërim”, për të qenë e vëmendëshme dhe të trokisja, sa herë i shihja dyert të mbyllura.
Në të ikur, kushërira dy e gjysmë e përshëndeti dhe e përqafoi me afsh, sikur të ishim kushërinjë të parë të rritur në një oborr. I vogli i zgjati instiktivisht faqen, duke mos i shkëputur sytë nga aeroplani me të cilën luante.
Ardian! -paralajmëroi vëmendje zëri i së ëmës.
Ç’është? -ia ktheu ai pa shumë vëmendje.
Ajo futi dorën në jakën e fustanit dhe diç trazoi me gishta në gjoks.
“Mos o zot”, u alarmua ai duke e marrë atë për shenjë të keqe. Prit kur të thotë se i ka dalë një puçër në të.
Nuk ishte puçër. Ishte një qeskë e vogël, në të cilën dalloi disa kartëmonedha shqiptare.
Të lutem, -i tha ajo, duke ia zgjatur, - ktheji në dhrami! Mblodha sa munda duke shitur dantella e thurur triko me porosi. Puna ka rënë. Njerëzit blejnë në tregun e arixhinjve. Janë katërqindmijë shqiptare, jo edhe pak, apo jo?! -uli zërin përsëri ajo, si në çastin kur kishte kërkuar gjoksin, me frikën se ndoshta nuk ia kishte vlejtur mundimi për mbledhjen e tyre.
Ardiani llogariti me mend kthimin e lekut në dhrami me kursin aktual tre pikë gjashtë. Duhej të ishin rreth njëqind e dhjetë mijë dhrahmi.
Janë diçka, -i tha së ëmës.
Çfarë?-u shqetësua përsëri ajo.
Bëjnë punë, -e qetësoi ai.
Pa të nipin që nuk shqetësohej nga asgjë, as edhe nga sëmundja e vet. Ishte mërzitur së luajturi me aeroplenin dhe ndiqte një film në televizor, duke u përpjekur t’a kuptonte nga figurat në mungesë së mosditjes së gjuhës.
Dëgjuan zilen. Ishte zonja Panajotë. Kishte ardhur për të përshëndetur nënën e Ardianit bashkë me të voglin. Si gjithnjë e veshur hijshëm, flokët të thurur kurorë, sikur sapo të kishte dalë nga banja. Ai nuk mund t’a përfytyronte ndryshe imazhin e saj, as që flokët e saj të shtriheshin edhe kur bënte banjë.
Ardiani i përkthente së ëmës fjalët e vizitores.
Keni një djalë shumë të mirë. Të gjithë fqinjët e duan.
Ai nuk përktheu.
Ç’thotë? –i tha e ëma, me një seriozitet pakëz të zymtë, duke e marrë mospërkthimin e të biritë për diçka që nuk shkonte.
Po më lavdëron, -i tha ai.
Asaj i çeli fytyra. Më pas edhe pa pritur përkthimin e të birit, i miratonte me kokë e buzëqeshje fjalët e tjetrës.
Ne grekërit e dimë se ç’është kurbeti, andaj dhe duam t’i ndihmojmë emigrantët, sigurisht, kur nuk flasim për keqëbërësit. Shqiptarëve u dhamë bukë e punë, paçka se një pjesë e tyre e shkelën mikpritjen, por unë nuk mund t’i njehsoj kurrë të tërë.
Pas përkthimit të të birit, tjetra u pendua që i kishte miratuar me aq zell fjalët e saj.
Edhe ne i kemi ndihmuar grekërit dhe kemi ditur t’i dallonim gjithnjë mirënjohësit nga bukëshkelësit, - drejtoi ajo shpatullat. - Por nuk e kemi në traditë t’u kujtojmë bukën që iu kemi dhënë. Shoqja më e ngushtë e punës sime ishte dropullite, do me thënë greke, -përfundoi ajo duke shtrënguar nofullat, si për t’i dhënë tjetrës të kuptonte, se këto që thoshte “nuk i lëvizte as topi”!
Për të mos ngrirë atmosferën, Ardiani u mundua të gjente diçka të vazhdonte sa më ngrohtë bisedën e grave. Pa një qeskë që mbante në dorë zonja Panajotë.
S’është nevoja t’a mbani në dorë, -i tha. -T’ju a vë mbi tavolinë dhe merreni para se të largoheni.
Është për ju, -ia zgjati ajo.
Ç’janë?
Speca të mbushura. Sapo i bëra.
Ç’janë, -pyeti edhe e ëma e Ardianit.
Speca të mbushura.
Sytë e saj qeshën.
Edhe ju gatuakeni të tilla? - pyeti greken me gëzimin e hareshëm, që ndjen një njeri, kur takon një të njohur në një qytet të huaj
Biseda u gjallërua përsëri, madje më shumë se sa mendoi ai. Nga përkthimi që bëri, duke kthyer kokën sa majtas-djathtas, doli që në nëntëdhjetë për qind të rasteve, në të dy vendet përdorej e njëjta kuzhinë. I lodhur nga përkthimi i vazhdueshëm dhe nga kthim koka e dendur, filloi “redaktimin”. Por, kur ligjërimin disa minutsh të Panajotës, ai e përmblodhi me fare pak fjalë, e ëma iu kthye:
Nuk m’i the të gjitha!
Dua të shkoj në banjo, -ia futi ai kot, si një nxënës i fillores, që për t’iu shmangur sa të jetë e mundur përgatitjes së mësimeve, nxjerr arsye të pakundërshtueshme, siç janë ato fiziologjike.
Me një të tillë kërkesë, të ngrënit, i kishte afruar edhe këto dy gra midis tyre.
Futi specat në frigorifer, -i tha e ëma. Nuk dua për çfarëdo arsye që ato të prishen, pa provuar gatimin e zonjës.
Bëri siç i tha e ëma. Shkoi në kuzhinë dhe kur deshi t’a vërë enën plastike në frigorifer, pa mbi të një zarf, aq të vogël, sa qesja me para që i kishte dhënë e ëma. E hapi dhe në të gjeti... njëqind e pesëdhjetë mijë dhrahmi. Për disa sekonda zemra i rrahu fort. Pastaj qeshi! Nuk ishte thjesht qeshje hareje. Ishte e përzier me mirënjohjen, dhimbjen dhe dëshpërimin, që ishte i detyruar të pranonte para për operimin e të nipit. Ndjeu vërtet nevojë të shkonte në banjo. Lau sytë e skuqur nga një përlotje e çastit. Kur u kthye, u çudit, që gratë bisedonin secila në gjuhën e vetë duke e ndihmuar edhe nga lëvizjet e duarve. Meqenëse një sërë zarzavatesh emërtoheshin njëlloi në të gjuhët, ato ishin të sigurta që e kuptonin njëra-tjetrën.
Sytë e skuqur të Ardianit, Panajota i mori për të lodhur, andaj nuk vonoi të ngrihej. U përqafua me tjetrën dhe duke përshëndetur, bëri për nga dera.
Faleminderit për të gjitha, -i tha djali, me një zë ku i dallohej një dridhje e lehtë. -Eshtë fat të kesh një mike të tillë si ju!-vazhdoi, por tjetra po e dëgjonte pa asnjë shprehje në fytyrë.
Ai i tha disa të tjera, por ajo përsëri mbeti e ngrirë. Ku kishte gabuar?...
Oh..., ç’budalla që ishte. I kishte folur shqip!
Kishte ikur! Me Andin! Sa më shumë afrohej fundi i qëndrimit të tij në Tiranë, aq më tepër shtohej padurimi i saj për humbjen e tij. Kur atij i kishin mbetur veç katër ditë nga nisja, një mendim i çmendur i kishte trazuar kokën. Nuk donte të vuante më nga numri katër. Katër vite shkollë, katër në fizikë... ! Elsa kishte ikur. Andi do të ikte. Ajo do mbetej!
Do isha shumë i lumtur të të kisha pranë, -i kishte thënë njëherë, duke i përkëdhelur shqisat. -Megjithatë, nuk të nxisë.
Sa i pëlqente urtësia e tij! I vinte t’ia mbështeste kokën në gjoks e ai t’ia rrethonte e t’a pushtonte të tërën. Mendoi se të gjtha vajzave të dashuruara, u pëlqente një pushtim i tillë.
Unë do të t’a nxjerr vizën, në qoftë se vendos për të ardhur, -i kishte thënë disa ditë para nisjes.
Tri ditët e fundit, shqisat e Elonës reagonin me vonesë. E ëma e qortonte shpesh. Në matematikë kishte marrë një tjetër katër. Mësuesja nuk i kishte ndarë në rrokje fjalët e notës “disfatë”. Përkundrazi, kishte shprehur keqëardhjen për rënien nga mësimet të saj. I ishte forcuar mendimi për të ikur.
Ikja! Kur dëgjonte fjalët “rrëmbim”nga mosaprovimi i martesës së çiftit nga njëra palë, gjithnjë merrte si të pranishme përdorimin e forcës. Kjo mund të mos ishte thjesht një ballafaqim fizik i dy palëve që qëndronin në të dy anët e rrëmbimit. Rëndom kishte të bënte me fshehtësinë, befasinë e veprimit. Aq sa ai nënkuptonte përdorimin e dhunës, aq përmbante edhe nuancat romantike. Madje, asaj i dukej, se gjithmonë mbizotëronin këto të fundit. Dhe duhej të ndodhnin natën. Djali që do rrëmbente vajzën (ajo duhej të banonte mundësisht në katin e dytë), i hidhte që poshtë një litar. Në mungesë të tij mund të përdoreshin çarçafët. Mund të lidheshin bashkë çarçafi i sipërm me atë të poshtmin, në qoftë se largësia ishte e konsiderueshme. Por edhe me një, nuk ishte keq. Ishte bukur, kur vajza, nga shkurtësia e tij, ishte e detyruar të hidhej dhe i dashuri t’a priste në krah.
Po ajo?! Rrëmbimi i saj nuk mund të kryhej as me litar, as me çarçaf. Banonte në katin e pestë. Veç kësaj, askush nuk do t’a ruante për të mos ikur! Nuk mund të kishte rrëmbim pa ruajtje. Kishte qenë thjesht ikje. Mëngjesi i largimit, kishte qenë sa i zakonshëm, (mamaja kishte dhënë porositë e mëngjesit, i ati kishte ikur shumë herët dhe i vëllai e kishte porositur t’i gjente shkumësa me ngjyra), aq edhe i pazakonshëm, pikërisht se po braktiste gjërat e zakonshme.
Dhe ja tani, ku gjendej pranë doganës greke e ulur në ndenjësen pranë Andit. Nëpunësit grekë, po i vononin vulosjet e dokumentave. Kishin gati tri orë, që prisnin urdhërin për rifillimin e punës.
Elona ishte e lodhur. Gjithë natën nuk kishte fjetur nga ankthi. Mbështeti kokën me flokët e grurta në supin e tij.
Pse vonojnë, - pyeti me sy të mbyllyra.
Thonë se janë prishur komjuterat, - i tha ai.
Ç’do të thotë kjo?
Që s’duan të punojnë!
Asaj iu duk se ata nuk donin të punonin, që të mos kalonte ajo. Një polic i ri grek, i erdhi rreth e qark autobusit duke vështruar me nge dritaret. Sikur kërkonte atë! E kishin lënë automjetin të priste me orë të tëra jashtë, në atë fundmaji të nxehtë, siç kishin lënë dikur grekërit, kalin e dunjtë, jashtë mureve të Trojës. I vinin rrotull për t’u siguruar për mosdëmshmërinë e tij. Asnjë nuk lëvizi. Nga fundi u dëgjua një zë i mekur:
Pusho Mëhill!
Ajo e dëgjoi: ”Pusho Menela”!
“Menelau”, domethënë Mëhilli, pushoi. E kapi frika se mos kërkonin atë, Elonën, ”Helenën”! Veçse kjo i ngjante me negativin e një filmi, sepse në kalin-autobus nuk ishin fshehur grekërit për t’u futur në Trojë, por ata, trojanët shqiptarë, për t’u futur në Greqi! Ndërsa atë, Helenën, nuk vendosnin t’a pranonin për tradhëtinë e saj.
Sapo polici u largua, një fëmijë tek dy vjeçët, ia shkrepi të qarit. Dikush tha, se po të zbriste gruaja me fëmijën, ”greku”, do të zbutej dhe do t’a ngrinte “traun”!
Greku është “grek”, nuk zbutet –stereotipizoi një burrë i plakur kohe.
Akoma nuk u rregulluan komjuterat? -pyeti dikush ironizues, pa iu drejtuar askujt, dhe po vetë u përgjigj pa parë askënd.
Nuk e di pse thonë, që ndjenjat njerëzore dhe arti bien ndesh me elektronikën. Komjuterat grekë janë shumë të ndjeshëm, sidomos ndaj dokumenteve shqiptare, andaj prishen lehtë.
Dikush lajmëroi për rifillimin e punës. Fatkeqësisht nëpunësi në sportelin e dytë, u grind me një pasagjer shqiptar. Ky i fundit kishte guxuar t’i përgjigjej fyerjes së tjetrit dhe... . komjuteri u prish!
Pasagjerët u trigrupuan. Të parët, që kishin vulosur pashaportat u ulën në ndenjëse e para të autobusit dhe megjithë orët e gjata të pritjes, ishin lehtësuar nga lejimi për të udhëtuar jashtë vendit. Grupi i dytë, mbante radhën pranë derës. U dukej se çdo largesë prej saj, do t’u çonte dëm orët e pritjes. I treti, i ishte fshehur diellit në fund të autobusit, atje ku kishin vendet. Ata ishin më të stresuarit dhe të pikëlluarit.
Të parët, pas dy, pesë, ose dhjetë orësh, do të niseshin. Të tjerët, megjithë orët e torturës që po kalonin së bashku, mund të ktheheshin.
Burri rreth të pesëdhjetave, për të pushuar fëmijën që qante, ia bënte ”ta, ta, taaaa”, rreth kokës së të jëmës, duke shqyer gojë e sy, sa herë që nxirrte “ta-të”!
Elona u përpoq të shtrinte perden, e cila ishte më e shkurtër se sa gjatësia e dritares, për të pritur heshtat e diellit. Po imbushej mendja, se shkaku i vonesës ishte ajo. Sepse, atë ditë, asaj i dukej vetja si një qenie e pazakonshme.
Pas një ore sportelet u hapën. Greku, protagonist në zënien me shqiptarin, sa herë vuloste dokumentat, godiste aq fort me vulë mbi to, si të çante arra gunga.
Rradha i erdhi Elonës. Po i merrej fryma. Gjaku i pulsonte shumë shpejt. I takoi të shkonte tek greku tjetër, më i arsyeshëm. Ai ia mbajti gjatë pashaportën në duar. E futi në komjuter. E nxorri përsëri. E pa. Ia futi me vulë.
Në vend që të qetësohej, ajo u drodh më tepër, ashtu, siç shpërthen në vaj lehtësues dikush, pasi mëson shpëtimin e të afërmit pas një fatkeqësie serioze.
Ndërkohë, në sportelin tjetër, greku inatçi, po rikatërfuste dhe rikatërnxirrte pashaportën e Andit.
Një çifti para tij, sa nuk i kishte rënë pika, kur ai nuk kishte dalluar qartë datën e dhënies së vizave. Ata me një mirësjellje, që s’kishte si të bëhej më e përvuajtur dhe përgjëruese, me një greqishte çatra-patra, përpiqeshin t’ia mbushnin mendjen doganierit, që thartonte surratin, tek i kthente pashaportat nga të tëra anët, si të sigurohej për përmasat normale të tyre, se vizat ishin të sakta. Madje, gruaja kishte kujtuar edhe ditën e marrjes së tyre, që sipas saj, përkiste me nje festë në Greqi. Si një fëmijë i llastuar e kapriçoz, greku i dha karar t’i godiste edhe ato dy pashaporta, me të tillë forcë, si t’ia ngjeshte turinjve çiftit qaraman.
Burri, që kishte folur për lidhjen e elektronikës me artin, diç kishte pëshpëritur tutje, në pritje të radhës.
Më pas vulosën edhe atë të Andit, ku pas një shqyrtimi të stërgjatë, nuk kishin folur.
Autobusi ishte nisur për në “parajsën”greke! Ecte ngadalë, rëndë, si të mos ngjallte dyshime për diçka që mund t’a rikthente. ”Kalin” e kishin pranuar! ”Helenën”, nuk e kishin njohur!
Të gjithë ishin çliruar nga ankthi. Tri grupet ishin njëgrupuar. ”Halli”, që sapo kishin kaluar i kishte familjarizuar, aq më tepër, që atë nuk e ndanin dot me dikë tjetër jashtë autobuzit. Hyrja në kufirin e vendit fqinj, sa të afërt, aq edhe të largët, e shtonte më tepër familjaritetin.
Burri, që i bënte “ta... ” fëmijës, e kishte marrë në prehër dhe luanin me gishtat e njëri-tjetrit.
Dikush, në fund të autobuzit, që deri atëherë nuk e kishte hapur gojën fare, se me kë kishte dalë i njohur dhe ia kishte krisur bisedës me zë të lartë, pa u shqetësuar, që një pjesë e tyre dëgjohej nga të tërë.
Jam i lodhur, më flihet, -i tha Andi Elonës.
Fli, -i tha ajo dhe i afroi supin, për t’ia mbështetur kokën në të.
Kur të zgjohem, më thuaj përshtypjet e udhëtimit, -i tha ai me zë gati të shuar dhe sy gjysmë të mbyllura.
Mirë, i tha ajo pranë veshit dhe fryma e ngrohtë që i doli nga goja, pati efektin magjik, për t’a vënë tjetrin menjëherë në gjumë.
Ishte e para herë që udhëtonte jashtë vendit të saj. Gjelbërimi, ndërtesat e bardha përgjatë rrugëve, e entuziazmuan. Në të ngrysur, rruga u anashmbush me drita. Së largu, qyteti ku afroheshin, i ngjau me një kuadër dritash, që i përkiste ndonjë pajisjeje elektronike. Çdo njëra prej tyre kishte historinë e saj, ashtu sië do t’a kishte edhe ajo me Andin. Dhe nuk do të fikej, sepse këtu nuk fikeshin dritat.
Andi lëvizi. Mbi faqen e mbështetur në supin e vajzës, i dallohej një si brazdë, e bërë nga kushedi se ç’tegel prej bluzws së Elonës. Ajo i qeshi ëmbël. Sa herë kishte për t’a parë kështu duke fjetur, para se të zgjohej mëngjeseve e të ikte në punë!
Autobusi ndaloi.
Ku jemi? - pyeti Andi duke parë rreth e rrotull si për herë të parë.
E pa Elonën, me të tillë vështrim, a thua se e vetmja lidhje midis tyre të ishin biletat pranë njëri-tjetrit.
Nuk e di, - i tha ajo. Në Greqi!-u përpoq të bënte humor.
Ah, - erdhi ai në vete, duke buzëqeshur me hutimin e pakmëparshëm.
Ç’të bëri më shumë përshtypje? dhe e takoi majën e hundës së tij me të sajën, sipas një riti të njohur indian.
Të gjitha , -i tha ajo duke e fërkuar hundën tek e tija.
Të gjitha, të gjitha...
Po! Edhe ti! Sa më shumë i përshtypshëm je, aq më shumë të dua.
Kur të mbaroi së qenuri i tillë, nuk do të më duash më?
Sigurisht që do të të dua, - kundërshtoi ajo me forcë. -Të lutem mos më fol për teorira konsumimesh e ku t’a di unë. Di vetëm që të dua shumë, sa nuk prita katër vitet për të qenë pranë teje.
Ishin në të hyrë të Athinës. Në të majtë, në dritën që sapo kishte nisur të fekste, në një kat të një ndërtese të lartë, Elona pa të ekspozuar një dhomë gjumi. ”Shumë e bukur”! Çarçafët që pa mbulonin pa simetri ato, sipas modës së fundit, ia mbajtën frymën. Ishin një kombinim i mrekullueshëm ngjyrash me mobiljet përkatëse.
Andi, shih, -i tha ajo, duke nderë dorën nga ndërtesa.
Ehë, -tha ai thatë.
Befas, i freskuar, u kthye dhe i tha:
Po të punosh mirë e shumë, një ditë edhe ti mund të kesh një mobilim të tillë.
Asaj nuk i pëlqeu mënyra se si e tha atë “të punosh”. Tamam, si mësuesi që shqiptonte katrën. Do me thënë, po s’punoi mirë e shumë, nuk mund t’i blinde dot mobiljet, ”nuk mund të shkonte në shkollë të lartë”!
I ktheu pak krahët, aq sa mund t’a lejonin vendet paralele ku ishin ulur. Priti që ai t’i ledhatonte supin, duke e përdorur përkëdheljen për falje. Hiç! Donte të dinte se ç’bënte ai. Por... nuk donte të kthehej. Për disa minuta mbeti e ngujuar në atë pozicion, deri kur shoferi grek, një burrë tepër i shëndoshë, lëvizi pasqyrën e vendosur në krye të automjetit, në tavan, për t’i parë të gjithë pasagjerët. Elona pa veten. Pa edhe Andin. Ky, tymoste cigare. Shoferi i foli i greqisht. Ai shtypi gjithë inat kokën e saj, mbi një taketuke të instaluar në anën e mbrapme të sediljes pararendëse, duke sharë diçka nëpër dhëmbë.
Je mirë?- nuk iu durua asaj dhe u kthye nga ai. Ai ia afroi supet tek të tiat. Jo në formë faljekërkuese apo shfajsimi. Thjesht, sikur të bënte një veprim rutinë, ashtu siç mund të përqafohen dy bashkëshortë të lumtur, pas njëzetë e kusur vjetësh martesë. Për herë të parë gjatë qëndrimit me të, Elona ndjeu një akullnajë në shpirt. Për të lehtësuar veten, ia vuri fajin rrugës, lodhjes, shqetësimit për të ardhmen.
Pas pak arritën. Secili nga udhëtarët mori rrugën e tij, duke lënë në stacion autobusin e rraskapitur e të pluhurosur, barkbosh e të braktisur. ”Trojanët”, kishin hyrë në Greqi dhe për aq kohë sa kishin vizat nuk do të përpiqeshin të fshiheshin në “barqe kuajsh”.
Për Elonën, e vetmja gjë që tani e lidhte me Atdheun e saj, ishte, ai, Andi!
E zuri malli për të afërmit! Për vendin !
Andi nuk i kishte folur kurrë për dy kushurirat, që banonin në apartament me të.
“Për të ndarë qeranë”, i ishte kishte thënë, ndërsa iu përgjigj pyetjes së një femre, që u dëgjua në mikrofonin pranë portës së jashtme. Elona e kishte kokën të rëndë nga udhëtimi i gjatë dhe i lodhshëm, nuk kishte fuqi as të pyeste, as të çuditej për kushurirat e papritura. Kishte plot kohë përpara.
Ato e panë me kureshtje, ndërsa u ngritën të përgjumura, gjysmë ndenjur në krevatet e tyre. Nga një kanat, i hapur, i një dollapi të madh e të bardhë, të futur në mur, karakteristike greke, pa të hedhura poshtë, pa kujdes, disa rroba mjaft të bukura. Midis tyre dalloi një palë mbathje e sytjena blu me dantellë. ”Duhet të kenë kohë që punojnë, pa arritën të blejnë të tillë mall”, mendoi. Priti që Andi ta çonte për të fjetur në një nga dhomat e tjera të apartamentit, atje ku do të flinin bashkë, por ai i tregoi një krevat portativ, në një cep të dhomës dhe i tha “shplodhu”!
Siç duket, ishte i papërgatitur për të tillë “rrëmbim”, andaj kërkonte kohë të vinte gjërat në vend.
Unë po dal pak, sa të mbaroi një punë. Për çdo problem, do të të përgjigjen kushurirat, -i tha dhe iku.
Njëra prej tyre, siç iu prezantua, ishte Mira. Mira nga Shkodra. Tjetra, me një emër të padëgjuar më parë, Valerja, diç foli greqisht me Mirën duke shikuar nga Elona. Vajzës nuk i pëlqeu që Valerja iu shmang bisedës dhe duke e fyer foli me Mirën për të. Ose, vepronte si disa snobër, që “harresën” e gjuhës amtare e lidhnin me “qytetërimin” e vendit ku kishin emigruar!
E zuri gjumi shpejt. Zgjimi nuk përkoi njëherësh me hapjen e syve. Ishte një nga ato zgjimet e mundimshme, ku nga njëra anë i flihej, nga tjetra, një ngacmim i jashtëm nuk të lë. Diçkaja ngacmuese ishte e folura dhe e qeshura e dy kushurirave. Zërin e Andit nuk e dëgjoi gjëkundi. Madje, ky duhet të kishte qenë ngacnuesi kryesor për zgjimin e shpejtë, mungesa e zërit të tij. Përtueshëm hapi sytë.
Kushërirat seç i tregonin njëra tjetrës dhe përpiqeshin të mbulonin gojen me pëllëmbat e duarve, për të mos zgjuar Elonën. Kishin vënë rregull në dollap dhe kishin rregulluar krevatet e tyre. E para që vuri re se e porsa ardhura u zgjua, ishte Valerja. Ia bëri me shenjë Mirës, e cila e pyeti:
U shlodhe?
Ç’ka! Ku është Andi?
Nuk besoj të vonohet.
Ç’po thonit me Valerien?
Më tregoi diçka për të qeshur.
Mund të qesh edhe unë?
Pse jo! Mbrëmë kur u nis për në punë, e kërkoi një klient i paparë më parë. Burrë i vjetër. Valerja kishte vënë paruken me flokë të zezë e të gjatë. Në krevat, kur i moshuari deshi ta përqafojë, i kishte ngelur parukja në dorë. Kaq shumë ishte trembur, sa iku pa bërë dot gjë! -dhe kukurisi përsëri bashkë me tjetrën. -Nuk është për të qeshur? pyeti ajo tjetrën.
Elona ngriu. Ç’punë bënte kushërira Valerë dhe mbase bashkë me të dhe Mira?
Ku punon? e pyeti ajo tjetrën gati me panik dhe mëshirëkërkuese njëkohësisht, që tjetra të mos e trembte me ato që do t’i thoshte.
Si Valerja! u përgjigj thjesht ajo... . Në rrugë!
Elona u zbardh e tëra! Mira, si një motër e madhe, së cilës i kishte rënë fati i keq apo i mirë, për t’u kujdesur për më të voglën, si pas një fatkeqësie familjare, i fërkoi duart me dhembshuri, si për t’i thënë, që këto ishin vështirësitë e para. Tjetra ia tërhoqi me rrëmbim. Lejimi i një ngushëllimi të tillë do të ishte kapitullim. Ajo nuk do të shdërrohej kurrë si ato!
Ku është Andi? - pyeti gati me kërcënim?
Mira pa orën e dorës.
Tani duhet të jetë duke ardhur!
Ku është? - gati sa nuk iu hakërrye Valerjes.
Ç’thotë? - pyeti tjetra Mirën.
E ka harruar shqipen rrugëve të natës? - qesëndisi Elona duke iu kthyer Mirës.
Nuk di shqip, është rumune!
Vajza iu shemb krevatit. Ishte krejt e mpirë. Pas pak një ngjyrë rozë ia ledhatoi faqet. Ajo iu shtua dhe iu kthye në një të kuqe të fortë, sulmuese.
Ku është Andi? - ulëriu. Dukej sikur i kishte ardhur një fuqi e papritur, ashtu siç përmirësohen papritur të sëmurët në prag të vdekjes.
Madje edhe Mira, ashtu e vështroi, pa u bërë aspak merak për gjendje e saj. Çfarëdo që t’i thushte së resë tanimë, ishte e kotë. Koha, ose më mirë Andi, kishin për ta rregulluar këtë!
Erdhi, - i tha Mira me të tillë ton, si t’i tregonte që më kot ishte shqetësuar për vonesën e tij.
Si kaluat vajza? U njohët? - pyeti ai me një dyshim enkas të ëmbël, si mësuesi që kujdeset të krijojë njedis të ngrohtë për nxënësen e re.
Por fytyra e “nxënëses” iu kërcënua. Ai e njihte atë lloj kuqëlimi në të. Si të zotëronte një pedagogji të suksesshme prej kohësh, i foli me sigurinë e atij, që e di se gjërat do të marrin vetëvetiu rrugën e tyre.
Çdo punë, në qoftë se nuk vjedh e nuk vret, është e ndershme. Ne nuk vjedhim dhe as vrasim. Thjesht, punojmë me “kontratë”, duke iu përshtatur ekonomisë së tregut. Me vajzat bashkëpunoj vetëm pesë vjetë, duke ndarë përqindjen e fitimit. Pas mbarimit të afatit ato janë të lira t’a vazhdojnë jetën e tyre si të duan.
Gjarpër, - iu skërmit Elona.
Tjetri qeshi me ironi me këtë frazë filmash të dalë jashtë mode.
Ndodhemi në Greqi, -vazhdoi, duke bërë sikur nuk e dëgjoi sharjen e saj. -Në antikitetin e lashtë e të mençur, ekzistonin një grup vajzash, që quheshin ”ierodhuli”! Paratë e mbledhua nga puna e tyre aspak e turpshme, shkonin në tempullin pagan të dymbëdhjetë perëndive. Pra, vetë perënditë e kishin bekuar qejflimin e tyre. Shkëlqimi i pashuar i antikiteti, flet se sa punë ishin të nderuara në atë kohë!
Papritur, teksa u mundua të ulej butë në cepin e krevatit, ku ishte ulur edhe Elona, hëngri një shuplakë të fortë nga ajo, sa shenjat e gishtave të saj, i ngelën në faqe si tatuazhi i një lëkure tigri.
I tërbuar pas durimit të gjatë që kishte bërë me të, ia shkërmoqi gishtat në të tijat.
Elona bërtiti nga dhimbja.
Ai e la të lirë duke e shtyrë dhe i hodhi një vështrim të akullt e të prerë, më të frikshëm se një kërcënimi të hapur.
Kam parë femra, -i tha - që janë goditur aq fort, sa i janë thërmuar dhëmbët si kokrra misri, ose iu janë nxirë mishrat, si të vuanin nga leuçemia. Ka edhe më keq akoma. Unë nuk godas kështu, -dhe pa nga dy të tjerat për të marrë miratimin. Ato ia dhanë, duke tundur kokat.
Unë dua atë të keqen e fundit, para turpit dhe mashtrmit, vdekjen!- iu përgjigj ajo.
Hë, -më shumë se sa buzëqeshi, u ngërdhesh ai. -Ke qenë e mirë në hartime!
Ia kapi dorën para se ajo ta godiste në faqen tjetër.
Fli, -i tha me lëshimin që i bën një i rritur, një fëmije. - Së shpejti do fillosh punë. Sa për atë të keqen e fundit, është vështirë të ta dhuroi dikush aq lehtë. E vetmja vdekje e lehtë, është ajo që vjen vetë. Në rastin tënd, ajo do të vijë me aq muundim, sa ti do të heqësh vetë dorë nga ajo... . Fli!
Andi u largua, duke e përfshirë në rastet e vështira këtë femër.
Para se t’i bënte gjilpërën, dentistja me flokët e lyera gjysmë të verdha e gjysmë gështenjë, e kishte pyetur Ardianin në se e duronte dot dhimbjen pa të. ”Më mirë me gjilpërë”, i kishte thënë ai.
Pas dy shpimeve, njëra mbi dhëmballë dhe tjetra nën qiellëz, diku pranë saj, vendi shumë shpejt i ishte mpirë. Kur kishte parë darën ishte trembur gjithsesi. Rezistenca e rrënjëve të dhëmballës kishte qenë e pafuqishme t’i shkaktonte dhimbje serioze, andaj ai përsëriti mendimin, se kishte bërë mirë, që e kishte mpirë vendin.
Në qoftë se ndien shumë dhimbje, pi një depon, por jo aspirinë, sepse të shton hemoragjinë, - e kishte porositur ajo, para se ai të ikte.
Ardiani e kishte miratur me kokë, me lehtësinë e njeriut, që çfarëdo të ndodhte pas kësaj, të keqen që e kishte tërbuar kaq kohë, e kishte hequr. Të tjerat, që vinin më pas, do të ishin më të durueshme.
Sapo arriti në stacionoin e trenit, në Monastiraq, u pendua për gjykimin e mëparshëm. Një dhimbje, fillimisht bezdisëse e pastaj shpuese, e shqetësoi.
Kujtoi me inat fytyrën e sjellshme e të ëmbël të dentistes. Dhimbja po i shpërndahej në të tërë kokën. Sikur dentistja të kishte qenë mashkull, do t’i kishte futur një të sharë! I dukej, sikur gjilpërën ia kishte bërë, jo për të lehtësuar dhimbjen e tij, por, punën e saj, sepse ai, si më parë, si tani, dhimbjen po e ndiente njësoi. Madje, i dukej, se tani e kishte më keq. Në qoftë se dhimbjen do t’a kishte vuajtur bashkë me heqjen e dhëmbit, edhe dentistja do të kishte vuajtur vështirësitë e zanatit. Por, pasi ia kishte futur me gjilpërë dhe e kishte përcjellë si manar, iu duk sikur i kishte dhënë duart: ”Unë mbarova, tani vrafsh veten”! I erdhi të bërtiste!
Ndaloi pranë një kinkalerie, ngjitur me të cilën ishte një kabine telefonike. Një i ri, në moshën e tij, u fut të fliste. Uroi, që tjetri të mos vonohej, siç bënin shpesh disa, që ia këpusnin gjyqit për minuta të tëra, pa u bërë merak për pritjet e të tjerëve. Donte t’i telefononte së ëmës në spital.
Fatmirësisht, tjetri doli shpejt. As nuk kishte bërtitur. Ishte i pashëm, i veshur me rroba të bardha. Atë ditë Ardianit nuk i pëlqente fare e bardha. Me të bardha kishte qenë veshur dentistja, që i kishte shkulur dhëmbin po të bardhë, në të bardha fekste maja e Akropolit, që lart, dhe ja tani, edhe ky i panjohur me të bardha.
Tjetri i foli njerëzishëm.
Radha juaj, zotëri!
“Zotëria”, u shtang. Iu duk fytyrë dhe zë i njohur, paçka, se tjetri iu drejtua në gjuhën vendase. Burri e kuptoi vëmendjen e tjetrit.
Andi!
Ardian!
Ti këtu?, - e pyeti Ardiani, sikur ai të ishte shqiptari i vetëm në këtë “Pol të Veriut”!
Po! Po ti nga mbive? - pyeti Andi i çuditur më shumë për kohën, se sa për vendin.
Sa kohë kemi pa u parë? - i tha Ardiani duke e përqafuar, sigurisht, jo nga ana e dhëmballës së hequr.
Ou. . !Që në socializëm!- i tha tjetri. -Para një epoke!
Dhe u takuam këtu, pas një epoke, nën Akropolin!
Nga lashtësia në lashtësi!. Nga epoka në epokë!
Eja pimë një kafe, -i tha Andi.
T’i bëj një telefonatë sime mëje në spital dhe erdha!, -i tha tjetri.
Mamaja në spital?!-u tregua i shqetësuar Andi.
Tjetri i bëri me shenjë, që do t’a sqaronte për të gjitha, pas telefonatës.
Ç’kemi?-i tha pas pak, duke rrufitur kafenë. -Nga se vuan jot ëmë?
Jo ajo, im nip, -psherëtiu Ardiani.
Djali i Agronit?
Po! Me kancer!
Ç’thua more? Pse rri mamaja në spital dhe jo prindërit e fëmisë?
Agroni me Zanën vdiqën në një aksident automobilistik, -uli zërin tjetri, sikur të lëndonte dikë.
Mos... !Fatkeqësi e madhe ju paska ndodhur!
Më mirë themi gjëra të bukura. Me të tjerat, s’ka çast të mos merrem.
Të bukura?!, -nënqeshi tjetri. Vështirë se gjen sot në këtë botë. Një e tillë ishte, atëherë, kur u rrëzova nga pema dhe theva këmbën. Në ç’moshë duhej të ishim atëherë?
Tek nëntë - dhjetë vjetët!
Ti more karrocën e xha Hasanit dhe mes ulërimave të mia, bashkë me Titin dhe Gëzimin, më çuat në spital.
Ardiani qeshi.
Përpiqeshe të ngisje kalin dhe nuk e di se si arritëm të tre gjallë në spital. Atë ditë për mua ishe një hero i vërtetë!
Të dy shkundën supet nga të qeshurat.
Ku punon?-pyeti Andi.
Paradite, pesë ditë, në një firmë ndërtimi. Të shtunave dhe të dielave, ku të mundem. Më duhet të grumbulloi para për operimin e tim nipi. Më duhet shumë për të plotësuar pagesën. Po dëgjove gjëkundi...
Mos u bëj merak! Do të të ndihmoj vëllai yt! Para të thata, hë për hë nuk kam, por..., kam diçka tjetër, që nxjerr para. Të kam patur shok me kokë. Bën pjesë në gjërat e bukura të fëmijërisë sime dhe të bukurat, unë dua t’i ruaj.
Nuk më the Andi, me se merresh?
Eh... , nguroi paksa tjetri. Me e punë ”intelekektuale”, -tha duke qeshur çapkënëshe.
Saktësisht?
Ado... !Mos më keqkupto! Pse të dua, dëshiroj të të ndihmoj. Nuk mund të të t’a fsheh ty, me se merrem. Me detyroi jeta! Prandaj, pak më parë, kur folëm për të bukurën, të thashë se zor gjendet ajo sot!
Tjetri, pyeti përsëri me sy.
Mbaj tri femra, -pëshpëriti Andi, si të fliste për tre jofrymorë.
Sytë e Ardianit humbën ngjyrë, a thua i shkulën dhëmballën tjetër.
Me prostitucion?! -uli zërin akoma më shumë se parafolësi.
Quaje si të duash! E gjithë shoqëria një prostitucion është. Në mos unë, një tjetër do t’i mbante ato!
Rëndësi ka që i mban ti Andi? Marrja me prosti... .
Do më flasësh si iluministët tani? -e preu tjetri. Po kaq e rëndësishme është të mësosh, që unë nuk i keqtrajtoi. Pas pesë vjetë pune, u jap lirinë.
Ti thua lirinë! Do me thënë duke punuar për ty, nuk janë të lira!
Bëhu realist, i dashur. E kupton, që këto biseda nuk i bëj me këdo! E ç’ndryshim ka për nga paligjshmëria, korrupsioni me prostitucionon? Po të mos ekzistonte e para, zor se do të kishim të dytën! Femrat, që marr, janë të destinuara për atë punë. Në mos me mua, me dikë tjetër do ta ushtronin këtë “punë”!... Nuk t’a harroj kurrë nderin që më bëre në vogëli, -iu kthye ai temës së mëparshme. Ti je një pjesë e fëmijërisë sime. Pranoje ndihmën time dhe shpëto tët nip. E bëj për fëmijërinë time! Ajo nuk njeh korrupsion. . Para të thata nuk kam! -shtëngoi ai buzët, si për t’i treguar, që kjo ishte mundësia e vetme.
Si do të më ndihmosh? - pyeti Ardiani.
Do të të jap një femër. Është mall i ri, sapo e kam sjellë. Ia kishin vën syrin për t’a çuar për në belgjikë, por e kandisa dhe solla këtu.
Femër, mua?! - kërciti këmbët e karrikes tjetri.
Po! Të thashë, tani për tani nuk kam para për të të dhënë. I kam investuar diku. Mbaje ca kohë dhe plotëso paratë, që të duhen për tët nip. Mos u bëj budalla! dhe me cepin e buzës nxorri tymin e cigares, me nervozitet, sikur të pështynte dikë, që ndodhej pranë.
Nuk di nga këto punë!
S’ka vështirësi të madhe. Do t’a nxjerrësh vajzën në rrugët që do të të them unë. Klienit do t’i caktosh pagesën e duhur. Njëkohësisht do ruash femrën, të mos të të ikë. Ndodh, që ato përpiqen të shkasin për t’a vazhduar aktivitetin të pavarura. Mos e lejo! Kërcënoje! Kam harxhuar para për t’a sjellë këtu e për t’a mbathur. Ajo mund të të sillet si e pafajshme, si viktimë, e parrahur me të tilla punë. Mos beso kurrë.
Po, unë nuk pranova, - i tha Ardiani, me shqetësimin e atij, që e detyrojnë të pranojnë pa dashjen e tij.
E lexon atë tabelën atje? -e tërhoqi Andi nga vetja.
Po!
Ç’thotë?
Viagra! - lexoi Ardiani.
Nuk është parullë e Enver Hoxhës! Është e shqiptarit më të madh të kohërave, Ferid Muratit. Për fat të shpikjes së tij, puna është shtuar dhe fitimi ka qenë i mirë. Grekërit nuk mbahen. Në vendet nordike statistikat thyen rekorde të pamenduara. Thonë se atje janë shtuar maternitetet. Provuan ta aplikojnë në Afrikë. Personat, që iu nënshtruan provës, filluan të reagojnë si të sëmurë epileptikë. Siç duket, klima tepër e nxehtë, atje, hyn në reaksion me viagrën, duke e bërë shpikjen hë për hë të paefektshme. Thonë se Feridi, ai e përmendi si ta kishte fqinjin më të afërt në Shqipëri, po mendon për ndryshimin e disa parametrave për t’u ardhur në ndihmë këtyre vendeve. Kryetarë shtetesh dhe partish, nën ndikimin e saj janë bërë më tolerantë. Qejfi i bashkon njerëzit. Mendo sikur atë t’a shpërndanin falas tek politikanët shqiptarë. Pas një natë përdorimi të saj, ata do t’ia jepnin fjalën gjithë kënaqësi njëri-tjetrit. Në fund do përqafoheshin dhe do vetëqortoheshin për armiqësi!
të që kishin ushqyer deri tani midis tyre! Dy demat e partive kryesore do bëheshin më të kuptueshëm, duke rregulluar sintaksën e fjalive. Shqiptarët, me Feridin në krye, pas Skënderbeut, po bëhen për herë të dytë shpëtues të njerëzimit!-e mbylli ai.
Pas dy-tri ditësh, në mbrëmje do të t’a sjell vajzën në shtëpi. Pas gjashtë-shtatë muajsh m’a kthe përsëri. Do t’ia llogaris në pesëvjeçarin e punës ato muaj. Unë jam i ndershëm, e mbaj fjalën!... Natën e mirë! Mendo për tët nip...
Andin e gëlltiti një nga rrugicat pranë stacionit të trenit. U ngrit edhe ai. Ishte i mpirë. Vendi i dhëmballës së shkulur nuk i dhimbte më. Do donte t’i dhimbte, për të harruar këtë siklet të ri, që i lindi. I erdhi inat që nuk i dhimbte. Ashtu do t’i kushtohej dentistes. Do t’ia kursente të sharën, meqenëse ishte femër. Futi dorën në xhep. Gjeti disa të holla, me të cilat mund të paguante biletën e trenit. Dentistja, për disa minuta punë, i kishte marrë gjashtë mijë dhrahmi, aq sa paguhej ai për tetë orë punë. Këtu e shau me tërë mend! Paratë që i kërkonte mjeku, nuk mund t’i mblidhte dot as për dy vjet punë, me kursime të forta. Mjeku nuk mund të priste aq gjatë. Mjeku me bluze të bardhë dhe duart në xhepa! Prapë, ngjyra e bardhë. Kurrë nuk e kishte marrë zët atë ngjyrë. Tanimë, po! Ashtu, e pashkruar, anonime, e frikëshme, siç mund të jetë e panjohura.
Në hyrje të pallatit, u përshëndet me zonjën Panajotë.
Si është yt nip, -e pyeti me kërshëri dhe merak.
Nesër operohet!
Të dielën isha në kishë. U luta për të. Ka për t’u bërë mirë, e ndiej. N’a dhëntë zoti kurajë!
Të faleminderi, -i tha Ardiani për të tretën a për të katërtën herë.
Ashensori ishte prishur. Dikush nga banorët, kishte akuzuar pastruesen shqiptare për prishjen e tij. Kjo e fundit, e inatosur, që të gjitha të ligat ia linin shqiptarëve, i kishte mallkuar grekërit, deri në brezin e njëqind e shtatëmbëdhjetë, që , sipas saj duhej të arrinte te kali i Trojës. Edhe kalin e kishte mallkuar. U betua, se kur të kthehej në Vlorë, ku edhe kishte qytetin e saj, bllokut të pallateve, që mbante çuditërisht emrin e atij kali, do t’a ndryshonte!
I ngjiti me këmbë të tetë katet. U pllangos në krevat. ”Gjigandi i Rodit”kishte filluar t’i nxirrte përsëri konturet e tij përgjatë murit të bardhë, pas pastrimit, që i kishte bërë e ëma. Më mirë. Iu duk si ngushëllim i një të njohuri të vjetër, për të mos e braktisur mes bardhësisë së mureve.
Ardianit, aq sa i dukej e pabesueshme, që mund të mbante një vajzë rrugësh në shtëpinë e tij, aq i sigurtë ishte se Andi do t’ia sillte. Kështu kishte qenë edhe fëmijë, me atë pamje të jashtme të qetë e të druajtur dhe kokëfortë, për të arritur atë që donte. Për shkak të asaj vendosmërie, e kishte pësuar fëmijë, me thyerjen e këmbës.
Pranë murit që rrethonte një shesh të vogël futbolli, nderte krahët një plep i madh. Loja që u kishte shkuar në mendje çunave dhjetë vjeçarë, ishte, të hipnin mbi mur e që andej të kapnin degët e plepit pranë tij. Ardiani, Gëzimi dhe Titi, pasi e kishin matur me sy largësinë, ishin tërhequr. Ai, Andi, e kishte paguar heroizmin ose kokëmushkësinë e tij me thyerjen e këmbës, në nyjen e poshtëme. Megjithatë, plepi ia kishte këputur disa gjethe, të cilat nuk i lëshonte nga dora, megjithë ulërimat e vazhdueshme. Askush nuk e kuptoi, nëse shtrëngimi i tyre bëhej me ndërgjegjen e një fitues, apo i shërbente të vrarit si mjet, që mund t’i lehtësonte sadopak dhimbjet. Kur Andin e kishin hipur në karrocën e xha Hasanit, të lidhur pas trungut të pemës, gjethet kishin rënë përtokë, të shkërmoqura. Ardiani kishte kapur kalin nga kapistalli dhe i ndihmuar nga shokët e tjerë e kishin çuar Andin në spital.
Jehona e gjithë kësaj ndodhie kishte qenë fort e çuditëshme. Të nesërmen, në shkollë, zilja kishte rënë dhjetë minuta para se të fillonte pushimi i madh. Atë, Ardiani e kishin ftuar të ngjiste shkallët e një si gjysmë ballkoni, para shkuolës, që rëndom shërbente edhe si tribunë. Në sy të të tërëve i kishin numëruar të tëra aftësitë e një pionieri shembullor. Ai ishte skuqur i tëri dhe si i ëuditur tek shihte tërë ata kalamaj, që ia kishin ngulur sytë si të “goditur. ”Ata të klasave më të ulëta, dukej nuk kuptonin asgjë. Pas tërë atyre lëvdatave, i ishte dukur se do t’a përcillnin për në varrezë! Pasi kishte mërmëritur disa fjalë falenderuese, ku kishte ndatërruar radhët e vendosjes së kryefjalëa, kallëzuesit e ku t’a dinte çfarë tjetër, i lehtësuar, kishte zbritur dhe kishte humbur midis nxënësve të klasës së tij.
E kundërta kishte ndodhur me xha Hasanin. I tërbuar, që nuk e kishte gjetur karrocën aty ku e kishte lënë dhe aq më tepër kur ia kishin sjellë kalin të rraskapitur, i cili lëshonte shkumë nga goja, i ishte turrur, t’ia shkulte veshët. E kishte shpëtuar një vrimë e gardhit, pas shtëpisë, përmasat e së cilës, ishin më të vogla se sa ajo e trupit të karrocierit Hasan.
Ra zilja. Ai shtypi mekanizmin e hapjes së saj. Derisa, dikushi, të ngjitej ne ashensor, shkoi të lagte flokët e të krihej. Ashensori duhej të kishte qenë i lirë, pasi vizitori arriti shumë shpejt. Me flokët të pakrehura mirë, një pjesë të pabindura për të qëndruar të shtrira pas kokës, e me rrobat e çrregullta, ngjante me dikë, që pak lidhje kishte me botën e jashtme.
Në derë u shfaq Andi, me vajzën, që mbante në dorë një valixhe. Hyri me lehtësinë e njerëzve që kryejnë një veprim të shumëpërsëritur.
Kjo është, -i tha ai me zë të ulët, megjithëse, largësia e tij nga ajo dhe Ardianit ishte pothuaj e njëjtë.
Vajza u ul në cep të divanit.
Andi, -i tha ai, -e lëmë këtë punë!
Do t’a lëmë ashtu siç thashë unë, -e qetësoi tjetri. - Do flasim në telefon, për ç’do problem që të kesh. Për dy ditë mund t’a nxjerrësh në punë. Boll ka pushuar.
Vajza shtrëngonte valixhen, si të vetmen diçka që të njohur në atë mjedis.
Hap sytë!, -iu drejtua Andi. -Në qoftë sillesh si të thonë, nuk do të kesh probleme. Është në të mirën tënde!
Shërim të shpejtë tët nipi, -i tha Ardianit dhe pa tej dritares, ku muzgu po binte dhe atij i afrohej orari i “punës”!
Iku, ashtu i befasishëm, siç kishte ardhur, tek e la me këtë vajzë, që akoma shtrëngonte valixhen, madje, tanimë, që mbeti vetëm me të, akoma më shumë.
Si të quajnë?, - e pyeti.
Elona!
Unë jam Ardiani!
Iu duk si prezantim zyrtar, sikur sapo t’i kishte ardhur një punonjëse e re në punë.
Ëh..., -murmuritio ajo.
Që sot filloi të bëjë të turpshmen, mendoi. Kishte të drejtë Andi kur e kishte porositur të mos binte në kurthin e saj, si prej naiveje. Nuk duhej t’a mbante atë rrugaçe aty. Me përjashtim të dy lidhjeve rastësore, sigurisht me jo të përdala, asnjë këmbë gruaje nuk kishte shkelur aty. T’ia kthente Andit, nuk donte ta zhgënjente me mosmirënjohjen që po i tregonte. Në fund të fundit, si me të, Andin, apo me dikë tjetër, ajo, të njëjtën gjë do të kryente. Le t’a bënte! Rëndësi kishte që ai të mos mbleksej drejtëpërdrejt në pisllëqe të tilla, ...megjithëse i duheshin kaq shumë paratë.
Shau ndyrë kapitalizmin dhe pati njëfarë nostalgjie për socializmin, ku shërbimi mjekësor ishte falas. Pastaj kujtoi sëmundjen e të atit, para vdekjes, në kohën e shpërndarjes së ushqimeve me tollona. E ëma nuk dinte kujt t’ia ndante atë kilogram mishi që merrnin në muaj, vetëm të sëmurit, apo edhe fëmijëve! E shau edhe socializmin. I shau të gjitha. Qeverinë shqiptare dhe atë greke! Një lëmsh i qelbur ishte e tërë bota. Dhe kjo pisanjose rrugësh, që qëndronte pranë tij më bënte të pafajshmen, vetëm e vetëm që të largohej e t’i mbushte për vete xhepat. Pa le, m’a shtrëngonte atë valixhe, sikur të kishte thesare. Pa dyshim, për të, ato mbathje dhe sytjena, me rripa aq të holla, që një zot e dinte se ç’i mbulonin, thesare ishin!
I hodhi mbi divan një palë çarçafë e një kuvertë dhe i tha të shtrihej. Vetë, pasi tërhoqi perden e aneksit, u shtri në kanapenë pranë tij. Duhej të mendonte vetëm të nipin, që të kishte kurajo të shtypte vetëqortimin!
Të nesërmen në mëngjes, para se të ikte në punë, Ardiani u kujtua, që nuk i kishte dhënë për të mgrënë darkë vajzës. As ajo nuk ishte kujtuar. Vuri mbi tryezë, ç’gjë të gatshme që gjeti në shtëpi. E pa me vëmendje me mbulesat që i vinin deri tek gryka. Frymëmerrte lehtë. Aty ku duhej të ishte gjoksi, shtresat pësonin një ngritje të lehtë, sa mezi dallohej. Ishte e bukur! Dukej kaq e pafajshme dhe e pabesueshme të prostituonte. Para se të ikte e pa edhe njëherë me dëshirën, se në rrotullim e sipër mbase zbulohej. Ajo vërtet u rrotullua, por duke marrë edhe mbulesat me vete.
Rruga kryq, para pallatit uturinte. Semaforët hapën dritën e kuqe për kalimtarët. Mbajti këmbët. Motorët kishin rrëshqitur në hapësirat midis makinave, dhe me t’u hapur drita jeshile për automjete, kafshuan egër asfaltin, si të shanin fajtorin e paditur për ndalimin e tyre. Pothuaj, të njëjtën zemërim u duk se shprehën kalimtarët kur u drita e tyre jeshile. Sikur të luanin”reikbi”, u sulën drejt njëri-tjetrit, duke përplasur supet.
Vetëm një vajzë me minifund, që përtypte çimçakiz, nuk lëvizi. Shihte majtas e djathtas, si të priste dikë. Mbase ishte prostitutë! Kështu do të dilte edhe sot në mbrëmje, ajo..., si e tha emrin..., Elona! Me, ose pa çimçakiz. Vetëm, se ajo do të punonte natën, që të ishte plotësisht i kontrolluar nga ai, ”protektori”! O, zot, ku ishte katandisur!
Përgjigju Duke Cituar
Krijoni Kontakt