Ndryshimet në gjuhën e njësuar

[kapllani]

Anglishtja eshte shume e pasur ne fjalor se ka shume fjale te huazuara njehere. Nese nuk kemi rregullsi sipas teje ne zgjedhim, gje qe nuk shikoj ndonje c'rregullsi, ata s'kane ne spelling. Ke amerikane dhe sot qe nuk dine te shkruajne gjuhen e tyre sic duhet, lol. Jo ne pak raste me kane pyet mua amerikanet si shkruhet kjo apo ajo fjale. Jam skandalizuar. Mos harro se Anglishtja ka shume folje te parregullta qe te ngelet vetem te mesosh permendsh zgjedhimin e tyre.
C'eshte lova? Loza?
Dhe gegenishtja sipas teje qenka me e pasur se gjuha standarte qe ka marre nga te dyja dialektet ca me shume e ca me pak? Perkundrazi. Ju as nuk e njihni gjuhen standarte se ju ja veshur syte me urrejtje qe prej dites qe u caktua ky standart. Kur keni kaq shume urrejtje ju ngelet qe andej nga Kosova te krijoni standartin tuaj. Shtet me vete jeni. Flamurin tuaj e keni. Formoni dhe standartin tuaj dhe shpetuat. Gjuha letrare nuk mund te pergjysmohet per interesa personale te disave. Dhe shtesat qe mund te behen duhen bere gradualisht se i thone tere ato breza qe mund te kene veshtiresi ne pervetesimin e tyre.

Me kete postime deshmove se nuk paske aspak njohuni, as per gjendjen e shqipes dhe as per anglishten. Drejtshkrimi i anglsihtes se SHBAve asht me i ndryshe nga ai i Anglise, prandej kemi shpesh dy forma, si "centre" dhe "center", por keto ja te caktueme. The sende si "lova" ose "loza" jane thjesht slang dhe nuk perdoren kurre ne shkrime, ashtu si fjala "tung", qe s'do ta shkruente askush ne nji botim te mirefillte.
Ne Kosove nuk do te ndodhe kurre nji vendosje e perfundimshme te nji varianti gegnisht, vetem per te ta plotesue ty deshiren e nji percamjeje gjuhesore mes kombit shqiptar. S'duem te vecohemi nga Shqipnia, sidomos edhe per faktin se zanat qe kerkojne rishqyrtimin e standardit vijne pike se para kah ana e Shkodres.

[puroshkodran]

Lexoni se flet edhe për alfabetin

Kjo nuk hedh poshte ate qe ka thane ma siper, qe une e mora si deshmi per me i demostru Urielit pse quhet standarti enverist.
Biles e perserit prap

Nje tjeter interviste e Kadarese dhene VOA

Pyetje - Në 30 -vjetorin e Kongresit për unifikimin e gjuhës shqipe pati diskutime të ndryshme në lidhje me çështjen e standardizimit të gjuhës shqipe. Ju e keni theksuar vazhdimisht se standardizimi ka qenë një aspiratë e vjetër e kulturës shqiptare për të bashkuar shqiptarët. Si një shkrues i madh i letrave shqipe, cili është mendimi juaj se ç’rrugë duhet të ndjekë gjuha shqipe në rrjedhat e saj të ardhshme?

I.Kadare- Kjo lidhet me pyetjen e mëparshme. Në atë fushatë për të bërë dy Shqipëri, dy popuj shqiptarë dhe jo një ka qenë një fushatë e vjetër kjo, për ta quajtur gjuhën shqipe si dy gjuhë shqipe dhe jo një. Kjo ka qenë një shpikje, do të thoja djallëzore, e nxitur nga padia disa herë, e disa herë nga djallëzia, pikërisht për të çuar atje që s’ka një Shqipëri, s’ka një popull shqiptar, por ka dy. Unë po e them si specialist i letrave që gjuha shqipe është një nga gjuhët më të njësuara në Evropë.

Nuk ka asgjë të veçantë gjuha shqipe që ta dallojë nga italishtja, anglishtja apo gjuhët e tjera të mëdha të botës, përsa i përket kësaj gjëje. Gjuha shqipe nuk mund të zhvillohej, bashkimi i dialekteve të saj ose gjuha e njësuar shqipe nuk mund të zhvillohej në kundërshtim me një parim të përbotshëm. Dhe parimi i përbotshëm është i tillë që na tregon që gjuhët nuk krijohen nga bashkimi ose shkrirja e dialekteve, por krijohen nga zgjedhja e një dialekti. Madje gjuhët krijohet nga zgjedhja e një të folure disa herë mund të qëllojë minoritare, nga zgjedhja e gjuhës së një qyteti, një kryeqyteti, të një fshati ka qëlluar, madje edhe të një njeriu ka qëlluar, pak a shumë siç thuhet për italishten që rolin kryesor e luajti një shkrimtar Dante Aligeri.

Prandaj të gjitha këto gjëra që flasin njerëzit, duke qenë injorantë të plotë në këtë gjë, duke bërë spekulime politike nga më të shëmtuarat është turp për analistët tanë që nuk bëjnë një studim të ftohtë për këtë dhe t’ia shpjegojnë popullit shqiptar që të mos ketë shqetësime të kota dhe të mos krijohet nervozizmi kot. Unë e pranoj dhe e kam shprehur se regjimi komunist ka dashur të ketë një diskriminim për të folurën veriore. Ky diskriminim lidhej me mosdashurinë e tij për një pjesë të letërsisë që u krijua në këto zona të Shqipërisë, për mosdashurinë e tij, urrejtjen për katolicizmin shqiptar. Është një temë e gjatë kjo për të folur, por kjo nuk mund të luante rol në një gjuhë të zhvilluar si gjuha shqipe. Ajo ka qenë dhe mbetet një nga gjuhët më të zhvilluara të Evropës.


Shkeputa vetem pjesen ku trajtohet problemi gjuhesor

http://www.forumishqiptar.com/showthread.php?t=409

[-BATO-]

Kjo nuk hedh poshte ate qe ka thane ma siper, qe une e mora si deshmi per me i demostru Urielit pse quhet standarti enverist.
Biles e perserit prap

Nje tjeter interviste e Kadarese dhene VOA

Pyetje - Në 30 -vjetorin e Kongresit për unifikimin e gjuhës shqipe pati diskutime të ndryshme në lidhje me çështjen e standardizimit të gjuhës shqipe. Ju e keni theksuar vazhdimisht se standardizimi ka qenë një aspiratë e vjetër e kulturës shqiptare për të bashkuar shqiptarët. Si një shkrues i madh i letrave shqipe, cili është mendimi juaj se ç’rrugë duhet të ndjekë gjuha shqipe në rrjedhat e saj të ardhshme?

I.Kadare- Kjo lidhet me pyetjen e mëparshme. Në atë fushatë për të bërë dy Shqipëri, dy popuj shqiptarë dhe jo një ka qenë një fushatë e vjetër kjo, për ta quajtur gjuhën shqipe si dy gjuhë shqipe dhe jo një. Kjo ka qenë një shpikje, do të thoja djallëzore, e nxitur nga padia disa herë, e disa herë nga djallëzia, pikërisht për të çuar atje që s’ka një Shqipëri, s’ka një popull shqiptar, por ka dy. Unë po e them si specialist i letrave që gjuha shqipe është një nga gjuhët më të njësuara në Evropë.

Nuk ka asgjë të veçantë gjuha shqipe që ta dallojë nga italishtja, anglishtja apo gjuhët e tjera të mëdha të botës, përsa i përket kësaj gjëje. Gjuha shqipe nuk mund të zhvillohej, bashkimi i dialekteve të saj ose gjuha e njësuar shqipe nuk mund të zhvillohej në kundërshtim me një parim të përbotshëm. Dhe parimi i përbotshëm është i tillë që na tregon që gjuhët nuk krijohen nga bashkimi ose shkrirja e dialekteve, por krijohen nga zgjedhja e një dialekti. Madje gjuhët krijohet nga zgjedhja e një të folure disa herë mund të qëllojë minoritare, nga zgjedhja e gjuhës së një qyteti, një kryeqyteti, të një fshati ka qëlluar, madje edhe të një njeriu ka qëlluar, pak a shumë siç thuhet për italishten që rolin kryesor e luajti një shkrimtar Dante Aligeri.

Prandaj të gjitha këto gjëra që flasin njerëzit, duke qenë injorantë të plotë në këtë gjë, duke bërë spekulime politike nga më të shëmtuarat është turp për analistët tanë që nuk bëjnë një studim të ftohtë për këtë dhe t’ia shpjegojnë popullit shqiptar që të mos ketë shqetësime të kota dhe të mos krijohet nervozizmi kot. Unë e pranoj dhe e kam shprehur se regjimi komunist ka dashur të ketë një diskriminim për të folurën veriore. Ky diskriminim lidhej me mosdashurinë e tij për një pjesë të letërsisë që u krijua në këto zona të Shqipërisë, për mosdashurinë e tij, urrejtjen për katolicizmin shqiptar. Është një temë e gjatë kjo për të folur, por kjo nuk mund të luante rol në një gjuhë të zhvilluar si gjuha shqipe. Ajo ka qenë dhe mbetet një nga gjuhët më të zhvilluara të Evropës.


Shkeputa vetem pjesen ku trajtohet problemi gjuhesor

http://www.forumishqiptar.com/showthread.php?t=409

Po, por fjalia më pas thotë që kjo nuk ndikoi në zhvillimin e gjuhës. Ata që kanë sy lexojnë vetë, s'ka nevojë t'ua komentojmë.

[puroshkodran]

Po, por fjalia më pas thotë që kjo nuk ndikoi në zhvillimin e gjuhës. Ata që kanë sy lexojnë vetë, s'ka nevojë t'ua komentojmë.

Ky mandej asht mendimi i Kadarese. Asht thjeshte opinion.
Fakti asht se kane nderhy me qellim per shkak te urrejtjes patologjike. Kjo ka randsi.

[Uriel]

Uriel
Kjo vlen sidomos per kohen kur u zyrtarizua standarti


Kjo asht teori qe i ka dale boja tashma
Para se me ardhe komunistat ne pushtet gjuhe zyrtare ishte gegnishtja e Elbasanit
E simas arsyetimit tand gjuhe zyrtare duhet t'ishte caktu shkodranishtja, se Shkodra ishte qyteti ma i zhvillum ne te gjitha anet


Ne Itali ka shume dialekte qe ndryshojne aq shume me njeni-tjetrin sa disa i konsiderojne edhe gjuhe te ndryshme


Askush nuk kerkon ket. Kjo gja ka ndodh ne 72-shin. Kerkohet qe kete hapje ndaj gegnishtes, ne menyre qe gjuha zyrtare te pasunohet e te plotesohen disa mungesa te dukshme. Nuk me duket se po kerkohet shume.

Po librat e para 45-es? Aty perfshihen kryeveprat e verteta shqiptare qe kane ma shume vlera se vogelsinat e realizmit socialist (hiq nji Kadare)

E kemi diskutuar edhe në tjetër vend qe Gegëria nuk përfaqësohet veç nga një qytet si Shkodra. Askush nuk e mohon rëndësinë e trashëgimisë kulturore dhe intelektuale të Shkodrës, që ndër vite ka shërbyer si themel i çështjes shqiptare, dhe jo vetëm, por edhe si një qendër e zhvilluar urbane gjatë gjithë vijë historike për Arbërinë, e sidomos atë bregdetare, duke filluar nga periudha antike para romake. Veriun e Italisë e ceka sepse ishte shumë herë më i zhvilluar në kuadër të qendrave urbane përkundrejt jugut, siç është i ngjashëm dhe rasti shqiptar Jug-Veri, e sëbashku me të edhe veprimtaria gjatë Rilindjes Kombëtare dhe shumëllojshmëria e dialekteve nuk përbën ndonjë risi dhe as argument.

Si mund të ketë veprimtari akademike në kuadër ''kryeveprash'' përpara luftës kur mungonin institucionet akademike që do ti lëvronin? Po të kujtoj që veprimtaria akademike përpara regjimit monist është e papërfillshme me periudhën gjatë tij, ku shënohen dy momente kulmore në historinë e Shqipërisë: themelimi i Universitetit të parë të Tiranës më 1957 si dhe themelimi i Akademisë së Shkencave më 1972. Ndaj ky pretendim mbetet bosh dhe pa bosht. Nga ana tjetër, e kam dhënë mendimin tim përsa i takon përdorimit të Kadaresë si levë kudo, në çështje historike, fetare, gjuhësore, që është i pavend. Ismail Kadare është një figurë e lavdishme e letërsisë moderne shqiptare artistike, por jo më tej. Kur letërsisë artistike i vishen atribute shkencore, serioziteti i argumentimit bie në fund të këmbëve dhe shndërrohet në sharlatanizëm, e ngjashme me fenomenin që ceka tek postimi pararendës: përndjekja për arsye ideologjike e shkencës.

[arsimtari]

Kerkesat per ndryshim vijne nga qarqet kosovaro-maqedone qe per nga aspekti gjuhesor kane levruar te ashtequajtur akademike pas shperberjes se Jugosllavise dhe jane formesuar neper mediume te ndryshme, sic formesohen dhe ekspertet shqipfoles te gjitheditur, qe ne te njejten kohe te shpjegojne recesionin ekonomik dhe kometen Halley dhe per nga kredibiliteti shkencor jane nje zero me xhufke. As edhe nje inisiative shkencore ne pluralizmin politik nuk i afrohet punes se bere te regjimit te kaluar, dhe ne kete pike ky nuk eshte koment i imi ''bosh'' qe vjen nga pershtypja ime personale, por e mbeshtetur nga albanologet me ne emer perendimor. Ndryshimet duhet te kerkohen dhe te miratohen ne konsensus per pasurimin dhe te berit me praktike te gjuhes shqipe nga individe qe i zoterojne kompetencat respektive, ne te njejten kohe kur ne Shqiperi nuk ekziston nje Akademi e mirefillte Schkencash, e ndjekur nga histori shkrirjesh dhe ngrirjesh sipas kerkesave te Kryeministrit ne person, qe merr mbi vete rolin e Aristotelit, ndersa ti me flet mua per seriozitetin e ketyre kerkesave?

Gjuha nuk eshte shkence ekzakte, qe te kete rezultate konkrete 2+2=4, sic nuk ka tingellim me te bukur apo me te shemtuar. Ajo qe ty te duket me e bukur, mua me duket e tmerrshme, si dhe e anasjellta - nuk ekziston asnje gjuhe e bukur apo e shemtuar. Mos valle gezon argumentin hyjnor zoterote sebashku me arsimtarin qe vendos pikat mbi ''i'' kur na jep zgjidhjen e a-ve ne vend te ë-ve? Gjuha standarte ne te gjitha vendet eshte vendosur ne saje te dialektit mbizoterues persa i takon perplasjeve te kulturave, zakonisht gjate Rilindjes Europiane dhe me tej kombetare, ku, kudo rajonet me te zhvilluara kulturalisht i jane imponuar me pene rajoneve te tjera me te varfra te te njejtit vend. E njejta situate u perserit edhe ne Shqiperi, Jugu mbi Veriun, sic u pa ne Itali ku fitoi dialekti Firences, apo ne vendet gjermanike dhe frankofone. Ky fenomen ndodhi ne kushte te vecanta sociale dhe historike dhe ne asnje vend sot, nuk kerkohet imponimi dialektizmit si standartizim gjuhesor, per te riformuluar Standartin pas shume kohesh. Gjuha nuk mund te ndryshohet me nje te rene te lapsit pasi dikujt si pelqen, pasi ka pasoja te parikuperueshme ku gjate gjashte apo shtate dekadave te fundit, jane botuar me mijera libra ne gjuhen shqipe, si arstistike po ashtu dhe akademike. Nese ne Kosove dhe Maqedoni, kjo risi mori jete dy dekadat e fundit: ne Shqiperi eshte punuar prej dhjetra vitesh ne kete drejtim dhe kerkesa te tilla do mbeten kurdohere absurde. Eshte ende me absurde me tej, akuzimi i standartit si ''komunist''? Cdo te thote ''komunist'' fundja fundit: trend i dale mode se fundmi gjate pluralizmit demokratik, i ushqyer nga injoranca e thelle dhe militantizmi partiak dhe sigurisht duke mos lene anash as fshatarsine ne mase, e paafte per te perceptuar drejte sic duhet. Shkenca nuk njeh as fe, as etni dhe as ideologji, ndersa kufizimi dhe perndjekja e saj per arsye te tilla eshte sharlatane. Dhe kur akuza te tilla vijne pertej kufijve, nga individe te komunitete qe gezojne shtet prej gjysem dekade, ose gjysem shteti si shqiptaret e Maqedonise qe jane totalisht te paintegruar, eshte me te vertete per te ardhur keq se sa poshte ka rene gjuha shqipe te peshtyhet ne kete fare feje, megjithese keto jane qarte sjellje te komplekseve te inferioritetit. E thashe dhe me siper, sic e them dhe perhere: nese nuk iu pelqen Standarti apo alfabeti me 36 germa, shkruani nje alfabet te ri me sa germa te deshironi ne cirilikun sllav, arabisht apo edhe japonisht, te pershatshem per fonetiken gege pertej kufijve, meqe sot zoterojne dhe nje shtet komplet te tyrin dhe i kane kushtet adapte, perpos pellitjes tere kohen te perralles se dhelpres me rrushte.

Pajtohem plotësisht me qëndrimin se: "Shkenca nuk njeh as fe, as etni dhe
as ideologji, ndersa kufizimi dhe perndjekja e saj per arsye te tilla eshte
sharlatane." Mirëpo nëse "gjuha nuk eshte shkence ekzakte, qe te kete
rezultate konkrete 2+2=4", a do të thotë kjo se gjuhëtarët duhet ta
shkychin logjikën e tyre dhe t'i kundërshtojnë të gjitha ndryshimet e
propozuara duke mos marrë parasysh arsyeshmërinë e tyre?

Po të kishim ch-në si alternativë të lejuar zyrtarisht, "c-ja me bisht" do
të zhdukej shumë shpejt. Edhe për ju personalisht shkrimi i ch-së do të
kishte lehtësinë e shkrimit të sh-së! Për a-në dhe ë-në lexoni edhe njëherë
shkrimin tim të mëparshëm, por me gjakftohtësi!

Ku ngeli arsyeja e shëndoshë e gjuhëtarëve që e mbrojnë standardin e sotëm
të gjuhës shqipe! Apo ndoshta janë këto sjellje të komplekseve të
inferioritetit. Arsyeja e shëndoshë është një veti univerzale njerëzore,
dhe nuk është e rezervuar vetëm për disa shqipëtarë të shqipërisë, por
vërehet te njerëzit e të gjitha trevave botërore, pra vërehet edhe te
shqipëtarët kosovar dhe maqedonas! Prandaj me arsye të të shëndoshë mund
të them se askush s'ka të drejtë t'i përjashtojë me diskreditime
shqipëtarët e Kosovës dhe të Maqedonisë (madje as ata arbëresh) nga
debatet për gjuhën e tyre shqipe vetëm për arsye se dikush nuk pajtohet
me qëndrimet e tyre!

Në fund edhe një sqarim.

Serioziteti i pretenduar ne diskutime arrihet duke aplikuar nje logjike te shendoshe te bazuar ne metodologji shkencore studimore.

Kam dëgjuar për arsyen e shëndoshë por jo edhe për logjikën e shëndoshë!
A keni pasur lëminë e filozofisë? Nuk më përkujtohet "logjika e shëndoshë".
Mendimet mund të jenë të logjikshme ose të palogjikshme. Unë pajtohem me
qëndrimet në përgjigjen që ju ka dhënë kapllani!

[puroshkodran]

E kemi diskutuar edhe në tjetër vend qe Gegëria nuk përfaqësohet veç nga një qytet si Shkodra. Askush nuk e mohon rëndësinë e trashëgimisë kulturore dhe intelektuale të Shkodrës, që ndër vite ka shërbyer si themel i çështjes shqiptare, dhe jo vetëm, por edhe si një qendër e zhvilluar urbane gjatë gjithë vijë historike për Arbërinë, e sidomos atë bregdetare, duke filluar nga periudha antike para romake. Veriun e Italisë e ceka sepse ishte shumë herë më i zhvilluar në kuadër të qendrave urbane përkundrejt jugut, siç është i ngjashëm dhe rasti shqiptar Jug-Veri, e sëbashku me të edhe veprimtaria gjatë Rilindjes Kombëtare dhe shumëllojshmëria e dialekteve nuk përbën ndonjë risi dhe as argument.

Si mund të ketë veprimtari akademike në kuadër ''kryeveprash'' përpara luftës kur mungonin institucionet akademike që do ti lëvronin? Po të kujtoj që veprimtaria akademike përpara regjimit monist është e papërfillshme me periudhën gjatë tij, ku shënohen dy momente kulmore në historinë e Shqipërisë: themelimi i Universitetit të parë të Tiranës më 1957 si dhe themelimi i Akademisë së Shkencave më 1972. Ndaj ky pretendim mbetet bosh dhe pa bosht. Nga ana tjetër, e kam dhënë mendimin tim përsa i takon përdorimit të Kadaresë si levë kudo, në çështje historike, fetare, gjuhësore, që është i pavend. Ismail Kadare është një figurë e lavdishme e letërsisë moderne shqiptare artistike, por jo më tej. Kur letërsisë artistike i vishen atribute shkencore, serioziteti i argumentimit bie në fund të këmbëve dhe shndërrohet në sharlatanizëm, e ngjashme me fenomenin që ceka tek postimi pararendës: përndjekja për arsye ideologjike e shkencës.

Pa u zgjate shume me permend çdo qytet, fakti qe para '45-es elbasanishtja u zgjodh si dialekti ku u bazu gjuha zyrtare tregon se Gegnia nuk kishte vetem Shkodren.
Dialekti fiorentin (verior) ka ndryshim me ate genovez (verior) po aq sa ka (ndoshta edhe ma shume) me ate napoletan (jugor). Pra nuk asht shembull qe tregon se me dialektin fiorentin u zgjodh dialekti i veriut. Nqs do te ishte vepru si ne Itali, pa dyshim qe Firenze e Shqipnise do t'ishte Shkodra

Une thashe perpara '45-es jane shkru kryeveprat e letersise shqiptare.

Une nuk citova nji opinion te Kadarese (per ma teper qe e mendoj ndryshe prej tij per sa i perket gjuhes zyrtare) por nji deshmi te tijen per ate çka ka ndodh ne kongresin e 72-shit.

[jarigas]

Pa u zgjate shume me permend çdo qytet, fakti qe para '45-es elbasanishtja u zgjodh si dialekti ku u bazu gjuha zyrtare tregon se Gegnia nuk kishte vetem Shkodren.

Problemi eshte se a do te mund te fliste xhaxhi Enver elbasanllishten?! A do te mund te fliste udheheqesi suprem, ylli i komunizmit boteror, babai i kombit, tmerri i imperialisteve boterore, gegnisht?!
Dialekti elbasanlli do te kishte qene vertet nje kompromis i arsyeshem ndermjet dy dialekteve madhore.

Dialekti fiorentin (verior) ka ndryshim me ate genovez (verior) po aq sa ka (ndoshta edhe ma shume) me ate napoletan (jugor). Pra nuk asht shembull qe tregon se me dialektin fiorentin u zgjodh dialekti i veriut. Nqs do te ishte vepru si ne Itali, pa dyshim qe Firenze e Shqipnise do t'ishte Shkodra

Shume i drejte ky paralelizem. Siç u zgjodh dialekti i kryevepres danteske ne Itali, po ashtu duhej te zgjidhej dialekti i kryevepres fishtiane ne Shqiperi! Por, perseri ketu dalim ne te njejtin shteg: a do te pranonte xhaxhi te fliste "malokshe"?!

Une thashe perpara '45-es jane shkru kryeveprat e letersise shqiptare.

Une nuk citova nji opinion te Kadarese (per ma teper qe e mendoj ndryshe prej tij per sa i perket gjuhes zyrtare) por nji deshmi te tijen per ate çka ka ndodh ne kongresin e 72-shit.

Mos e kruaj me Urielin, i dashur puroshkodran, se pastaj te perjashton ai me preteksin se po "sherron"! Apo nuk e dije ti se supermoderatoret kane perhere te drejte?!

[arsimtari]

Mbiemri "vetjak"

Nëse thuhet "Ai është njeri vetjak", fjala "vetjak" e ka kuptimin "egoist".
Ky kuptim është pa mëdyshje shumë i përpiktë dhe kuptohet nga të gjithë.

Mirëpo, fatkeqësisht sipas fjalorëve të gjuhës shqipe, fjala "vetjak"
përdoret edhe me kuptimet "personal" ose "individual":
shije vetjake (personale),
pasuri vetjake (personale), etj.
Në këtë kuptim mund të dëgjohet ende fjala dialektore "vetanake". Pra, në
këtë rast, dialekti i ka dy fjalë të ndryshme për dy kuptime të ndryshme,
fjalët "vetjak" dhe "vetanak"! Së paku kështu është në disa treva shqiptare.

Mirëpo nëse thuhet sipas gjuhës standarde "mendësi vetjake", a nënkuptohet
me këtë "mendësi personale" apo "mendësi egoiste" (mendësia e njeriut vetjak)?

Dihet se "unë vetë" përdoret me kuptimin "unë personalisht".
Ndërsa thuhet "përemër vetor" ngase mbiemri "vetor" shprehë kategorinë
gramatikore të vetes, tregon vetën. Nëse përmendet përemri, atëherë
nënkuptohet se "përemri vetor" shprehë një kategori gramatikore.
Pse të përdoret fjala "vetor" vetëm në përshkrimet gramatikore?!
Mund të merret se fjala "vetor" shprehë në kuptimin e përgjithshëm vetën,
dhe të përdoret në vend të fjalës "personal"!

Pse mos të përdoren këto shprehje:
shije vetore (shije personale ose individuale)
pasuri vetore (pasuri personale)
mendësi vetore (mendësi personale)
mendësi vetjake (mendësi egoiste)
qëndrim vetor (qëndrim personal)
qëndrim vetjak (qëndrim egoist)
etj.

Në këtë mënyrë nuk do të zgjerohej pa nevojë kuptimi i fjalës "vetjak" dhe
do të shmangeshin moskuptimet e panevojshme! Derisa fjala "vetanake" nuk
po pranohet fare, ndërsa kuptimi i fjalës "vetor" po ngushtohet shumë,
fjala "vetjak" (e cila gjithmonë e ka pasur kuptimin e fjalës "egoist") po
merr kuptime të ndryshme! Veprimi i këtillë nuk po më duket i arsyeshëm!
Kuptimet "personal" (i vetës) dhe "egoist" (vetëm për veten) janë shumë të
ndryshme, dhe kërkojnë dy fjalë të ndryshme të gjuhës shqipe!

[-BATO-]

Fjalë me kuptime të ndryshme ka shumë, po kjo nuk do të thotë se janë gabim.
Ke nevojë t'i mësosh kuptimet e mbiemrit vetjak, se duket që nuk i di.

VETJAK mb.
1. Që i përket një njeriu të vetëm, që është pronë
vetëm e një njeriu, që nuk është i përbashkët,
personal, individual. Pasuri vetjake. Pronë
vetjake. ek. Bagëti vetjake. Shtëpi vetjake. Armë
vetjake. Emri vetjak emri i një njeriu.
2. edhe drejt. Që ka të bëjë vetëm me një njeri,
që lidhet vetëm me jetën, me familjen a me
interesat e një njeriu të veçantë, personal; kund. i
përgjithshëm. Interesi vetjak. Çështje (nevoja,
kërkesa) vetjake. Jeta vetjake. Paprekshmëria
vetjake. drejt. Për arsye vetjake.
3. Që kryhet nga një njeri i caktuar, që vjen nga
një njeri; që është karakteristik për një njeri të
vetëm; që bëhet për veten; personal; kund. i
përgjithshëm. Nismë vetjake. Mendim vetjak.
Përvojë vetjake. Shembulli vetjak. Aftësi vetjake.
Higjiena vetjake.
4. spec. Që është karakteristik vetëm për një
send të caktuar, që nuk lidhet me diçka tjetër; i
vet. Vlera (pesha) vetjake e diçkaje.

[Sami Hyseni]

Mirëpo bashkimi nj+t te fjala "e enjte" është mjaft qesharake.
.

Për ty, zoti arsimtar, qesharake, ndërsa për mua origjinale!!!

Arsimtar i nderuar, ( i nderuar te them per shkak titullit, jo personalitetit tënd), ruaje edhe ti origjinalitetin, të lutem, mos vazhdo me falsifikimin e vetvetes, qenke zbuluar që në fillim...

[Sami Hyseni]

Këshilli Ndërakademik për Çështje të Shqipes Standarde arrin konsensus


Pajtim për çështjen e “ë”-së

Akademikët nga Prishtina e Tirana kanë arritur pëlqimin për disa ndryshime të përdorimit të ë-së pastheksore dhe për mospërdorimin e ë-së fundore te disa emra mashkullorë....

“Është arritur pëlqimi për disa ndryshime të përdorimit të ë-së pastheksore dhe për mospërdorimin e ë-së fundore te emrat mashkullorë të tipit djalë, burrë, lumë, kalë etj. Po ashtu, është arritur marrëveshja që mbiemrat që shkruhen me ‘nj’ të shkruhen me ‘j’, si për shembull i drujtë, i florijtë, i pejtë etj”, tha për “Lajm” Besim Bokshi, zëvendësbashkëkryetar i Këshillit...

Një gjë nuk kuptoj. Në shkollën fillore, në vitet e 80-ta, mësuesi i gjuhës
shqipe, na mësonte, se; Emrat e gjinisë mashkullore, si: Burri, Djali, Mali, Lumi etj. në trajtën e pashquar, numri njejës, nuk marrin mbaresën ë nëse në trajtën e shquar, numri njejës, marrin mbaresën- i. Pra, Mal=Mali, Lum=Lumi etj. Këtë rregull kam përdor unë gjithmonë.
Siç shkruajta edhe më lart, nuk po kuptoj, si mund te hiqet diqka që nuk ka qenë? Apo, ka pasur, ndërkohë, ndryshime të tilla, ku këtyre emrave iu paska shtuar ë-ja, që unë nuk e paskam ditur? Apo paskam përdor këtë rregull, gabimisht të mësuar, nga mësuesi im i dashur?

[Qyfyre]

Le të marrim shembullin e problemit të ë-ve. Shkrimi i tyre paraqetë
problem të madh për shumicën e shqiptarëve. Zbutjen e problemit e kemi
para syve, dialektin gegë! Dialekti i shumicës së madhe, dialekti gegë,
po injorohet nga injorantët!
Nëse merret p.sh fjalia
"Vendi më i madh...",
ajo mund të shkruhet pa kurrfarë probleme gjuhësore si
"Vendi ma i madh...".
Madje edhe po tingëllon ma bukur. Në këtë shembull shihet qartë se "ma"
e ka rolin dhe tingullin përforcues "maaaaa i madh" dhe jo tingullin përulës
e zvogëlues "mëëëëë". Fëmiu i vogël e kupton këtë vetvetiu, por jo edhe
kokat me qëndrime të ngurtësuara. E nëse dikush e merr shembullin
"ma i vogël"

Opinion personal. Përsa i përket bukurisë, për mua është e kunderta.

Por nëse synojmë ta bejmë sa më të thjeshtë gjuhën, atëherë mund të shkruajmë "Venda ma a madh" se shkronjën "i" e kanë problem shume vetë pasi shpesh harrojnë të vënë pikën sipër. Zevendësimi me "a" eleminon këtë problem jetik.

[Qyfyre]

Asht shkencerisht e vertetueme se zanoret si a ose o shprehin madhesi, gjanesi e sende qe shquhen per madhesine e tyne, prandej hasen ne shume gjuhe fjale, qe i permbajne keto zanore dhe shenojne gjana si mal, hane etj. Prandaj me duket po aq e logjikshme te kete a-ja nji efekt perforcues per fjalen "më". Gjithkush mund te testoj veten, tue shqiptue njihere fjalen e vertete "cikërrimë" ose nji variant te shpikun " cakërramë", mendoj se ka arsye perse ne shembullin e pare kemi dy i.

fjalë me zanore a dhe o

macja

fjalë me zanore të tjera

delfini

Shkencërisht, fjalët me a dhe o jane rreth 300 kile më të vogla se fjalët me e dhe i

[Qyfyre]

Një gjë nuk kuptoj. Në shkollën fillore, në vitet e 80-ta, mësuesi i gjuhës
shqipe, na mësonte, se; Emrat e gjinisë mashkullore, si: Burri, Djali, Mali, Lumi etj. në trajtën e pashquar, numri njejës, nuk marrin mbaresën ë nëse në trajtën e shquar, numri njejës, marrin mbaresën- i. Pra, Mal=Mali, Lum=Lumi etj. Këtë rregull kam përdor unë gjithmonë.
Siç shkruajta edhe më lart, nuk po kuptoj, si mund te hiqet diqka që nuk ka qenë? Apo, ka pasur, ndërkohë, ndryshime të tilla, ku këtyre emrave iu paska shtuar ë-ja, që unë nuk e paskam ditur? Apo paskam përdor këtë rregull, gabimisht të mësuar, nga mësuesi im i dashur?

Thuhet burrë dhe djalë, por edhe lumë dhe kalë mund te jetë me ë në fund. Mal se besoj të jetë me ë.

[arsimtari]

Thonjëzat

Le të marrim një shembull.
Ai tha: "Kam probleme të mëdha me thonjëza."

A janë në këtë shembull shenjat <"> thonjëza?
Ato janë në të vërtetë në pamundësi të shkrimit të thonjëzave
vetëm zëvendësim për thonjëza, por nuk janë thonjëza!
Thonjëzat nuk janë në formë të vizave të shkurtra vertikale, por
janë në formë të presjes (forma e numrit 9) ose te disa gjuhë
edhe në formë të presjes së mbrapshtë (forma e numrit 6).
Para se të dal te gjuha shqipe, le të shikojmë se cilat thonjëza
i kanë të tjerët!

Gjuha angleze në Amerikë i ka thonjëzat e dyfishta hapëse <“>
(ngjashëm me 66-shin e epërm) dhe thonjëzat mbyllëse <”>
(ngjashëm me 99-shin e epërm). Këto janë thonjëza parësor.
Nëse ka nevojë që brenda thonjëzave të përdoren thonjëza të
tjera, atëherë përdoren thonjëzat dytësor të njëfishta:
<‘> (6-shi i epërm) dhe <’> (9-shi i epërm). Pra përdoret kjo
renditje:
“a‘b’c” (lart-66 lart-6 lart-9 lart-99).
Thonjëza dytësore mbyllëse <’> duket si apostrofi!

Në Britani të madhe përdoret renditja e kundërt:
‘a“b”c’ (lart-6 lart-66 lart-99 lart-9).

Në Gjermani përdoren thonjëzat:
„a‚b‘c“ (poshtë-99 poshtë-9 lart-6 lart-66).
Thonjëza dytësore hapëse <‚> duket si presja!
Vetë gjermanët janë të vetëdishëm për dobësitë tipografike të
këtyre thonjëzave (problemet e hapësirës në mes të thonjëzave
dhe të vetë shkronjave në mes të thonjëzave). Mos të harrojmë se
shpeshherë përdoren shkronja shumë të mëdha me stile të ndryshme.
Mirëpo gjermanët kanë edhe një alternativë ma elegante, si do të
shihet ma poshtë.

Në Kroaci përdoren thonjëzat:
„a” (poshtë-99 lart-99).

Mrekulli me këtë llojllojshmëri, apo jo!...
Por të vazhdoj edhe pak ma tutje!

Francezët i kanë thonjëzat e tyre të ashtuquajtura Guillemets
(lexo: gijmé, me shkronjën të theksuar) « dhe », si dhe
format e tyre dytësore të njëfishta ‹ dhe ›. Mos të përzihen
këto me shenjat matematikore < (ma i vogël) dhe > (ma i madh).
Francezët përdorin nga një vend të lirë hapësinor në mes të
thonjëzës hapëse dhe shkronjës së parë pas saj, si dhe në mes
të shkronjës së fundit brenda thonjëzave dhe thonjëzës mbyllëse.
Me siguri kanë një arsye se pse veprojnë kështu!

Në shtetet të tjera përdoren të gjitha kombinimet e mundshme të
këtyre thonjëzave të cekura ma parë.

Tash le të kthehem te alternativa elegante gjermane, e cila ka
vetëm përparësitë dhe kurrfarë dobësie tipografike. Ata i
përdorin nëpër veprat e shkruara thonjëzat këndor ose thjesht
thonjëzat (nëse dihet se për chfarë thonjëza bëhet fjalë) me
renditje » dhe «
(pra sikurse thonjëzat gijme franceze, por me renditje të kundërt)
dhe pa hapësira shtesë në fillim dhe në mbarim të tekstit brenda
thonjëzave. Pra me thonjëza dytësor ata e përdorin renditjen:
»fillimi ›citimi brenda citimit‹ përfundimi«.

Gjuha shqipe i ka thonjëzat, por cilat? Mos u mbështetni në
shembujt e internetit! Unë mendoj se gjuha shqipe meriton t’i
ketë thonjëzat ma të mira tipografike. Thonjëzat këndor e rrisin
edhe lexueshmërinë e teksteve ngase dallohen qartazi nga presjet
dhe nga apostrofat. Prandaj jam për ate që të përdoren këto
thonjëza me renditje gjermane si thonjëza të gjuhës shqipe!
Por jo si thonjëza alternative (sikurse që është për gjermanët,
por prapëseprapë praktikisht dhe gjërësisht e pranuar në botimin
e librave të tyre). Nëse kuptoni gjermanisht, lexoni faqen e
internetit:
http://typefacts.com/artikel/grundla...ehrungszeichen

Thonjëzat këndor gjenden në tastierat me shkronjat latine:

» ALT+0187
› ALT+0155
‹ ALT+0139
« ALT+0171

Ma thjesht është nëse shtypni AltGr ose AltGr+Shift njëkohësisht
me ndonjë simbol tjetër. Provoni të gjitha simbolet. Unë këtu
nuk mund t’ju ndihmojë ngase nuk e kam Windows-in.

Natyrisht se për shkrimet në këtë forum mund t’i përdorni
zëvendësimet e tyre të shpejta <"> dhe në vend të apostrofit
shenjën <'> (apostrofi i parapëlqyer <’> duket sikurse presja
ose 9-shi në pozitën e epërme). Por për shkrimet serioze
duhet të përdoren thonjëzat këndor me renditje gjermane
dhe apostrofi <’>.

Ndoshta gjuhëtarët tanë do të lexojnë këtë shkrim dhe do të
marrin »vendimin e duhur«.