Pse Anastasios Janullatos citohet, repektohet e nderohet nga tė gjitha organizatat famėkeqe "vorio- epirote" nė Greqi ?
Eksarku grek Anastasios Janullatos ka ardhur nė Shqipėri mė 16 korrik 1991, pas njė kompromisi tė bėrė nė Korfuz mė 2 korrik 1991 midis ministrave tė jashtėm tė Shqipėrisė dhe Greqisė, pėrkatėsisht Muhamet Kapllani dhe Antonios Samaras. Mbi bazėn e kėtij kompromisi, u lejua qė nė kundėrshtim me statutin e KOASH-it tė vitit 1929, ai{Janullatos} tė drejtojė pėrkohėsisht me cilėsinė e eksarkut kėtė kishė. Vetė Anastasios Janullatos pak ditė para ardhjes nė Shqipėri, i dėrgoi mė 3 qershor 1991 Presidentit tė Republikės sė Shqipėrisė, Ramiz Alia kėtė letėr: "Shkėlqesia juaj! Do tė doja t`ju paraqisja ju shkėlqesi ēėshtjen e Kishės Autoqefale Ortodokse tė Shqipėrisė dhe tė zhvillimit tė saj nė konteksin e ndryshimeve institucionale. ......Dihet mirė se Kisha Ortodokse e Shqipėrisė ėshtė njė institucion nė shkallė botėrore nė shkallė botėrore me traditėn dhe rregullat e saj tė pranuara universialisht, dhe asnjė kishė ortodokse nuk mund tė ekzistojė, dhe mė tepėr tė organizohet, pa njė peshkop qė tė ketė pasues apostolik. Pėrderisa nė tė gjithė botėn sot nuk ka njė peshkop ortodoks pėr tė marrė pėrgjegjėsinė e riorganizimit tė kishės nė Shqipėri, Patiarkana Ekumenike e Kostandinopojės, qė ėshtė froni i parė i njohur zyrtarisht nga tė gjitha kishat ortodokse qė i pėrkasin institucionit nė shkallė botėrore tė ortodoksisė {ruse, serbe, rumune, bullgare, greke, shqiptare}, mori iniciativėn e emėrimit tim pėr tė ardhur nė vendin tuaj tė dashur si njė patriark eksark.
-Tė komunikoj me autoritetet e duhura tė qeverisė shqiptare dhe me pėlqimin e tyre dhe ku tė jetė nevoja, me bashkėpunimin e tyre, tė hyjė nė kontakt me priftėrinjtė ortodoksė ekzistues dhe besimtarėt ortodoksė atje, pavarėsisht nga origjina dhe gjuha amtare.
-Tė merrem me punėn organizative kishtare nė nivelin primar, mbas zhvillimeve tė fundit dhe vendimit pėr t`i dhėnė liri fetare Shqipėrisė.
-Krijimin e kushteve, nė njė kohė sa mė tė shpejtė qė Kisha Ortodokse Autoqefale e Shqipėrisė tė vetėdrejtohet; me bindjen se riorganizimi i Kishės Ortodokse Autoqefale tė Shqipėrisė duhet tė pėrfundohet nė bashkėpunim me ortodoksėt e interesuar. Unė tashmė kam kontaktuar me Lartėsinė e tij Metropolitanin Theudosiun, Primati i Kishės Ortodokse nė Amerikė dhe me rev. Artur Liolin, kancelar i kryedioqezės shqiptare nė Amerikė, dhe ne ramė dakort plotėsisht tė bashkėpunojmė, nė kuadrin e objektivave tė lartpėrmendura, pėr tė mirėn e ortodoksisė nė Shqipėri dhe tė gjithė qytetarėve tė saj. Si njė peshkop ortodoks dhe si njė studiues, dua t`ju siguroj ju shkėlqesi, nė mėnyrėn mė tė dukshme, se misioni i patriarkut eksark nė Shqipėri kėrkon ekskluzivisht t`i shėrbesh me sinqeritet popullit tė dashur shqiptar nė kėtė kohė kritike dhe tė ndihmohet pėr tė ēuar pėrpara ēėshtjen e paqės dhe tė mirėkuptimit vėllazėror nė Evropė dhe nė botė". Nė kundėshtim me kėtė premtim, Janullatos vazhdoi tė qėndrojė nė Shqipėri, madje mė 2 gusht 1992 ai u vetshpall kryepeshkop i KOASH-it. Nė kėtė mėnyrė Janullatos na tregoi njė rast tjetėr se si di ta mbajė fjalėn njė grek. Duke marrė parasysh dhe tė kaluarėn e marrėdhėnieve shqiptaro-greke, praktikisht nuk mund tė lejohej qė qoftė edhe i pėrkohshėm, njė grek s`mund tė ishte nė krye tė KOASH-it. Njėri nga pėrkrahėsit mė tė mėdhenj tė Janullatosit nė Shqipėri, z.Ylli Popa nė njė intervistė dhėnė revistės "Klan" datė 15 korrik 2001, nė lidhje mė ēėshtjen "Janullatos" thotė se nė fillim tė vitit 1991, ai sė bashku me disa persona, ndėr tė cilėt edhe njė i panjohur deri atėherė si Kosta Makariadhi {tė cilit z.Popa i thotė gabimisht deputet, nė njė kohė qė i tillė ai ėshtė bėrė pas njė viti}, ka shkuar nė Athinė dhe e ka takuar Janullatosin nė shtėpinė e tij. Natyrisht qė kėto punė nuk janė aq tė rastėsishme sa pėrpiqet t`i bėjė zoti Popa, aq mė tepėr kur ai thotė "na ēuan nė banesėn e peshkopit". Mė tej zoti Popa thotė: "Tashmė kanė kalur 10 vjet qė Kisha Ortodokse Autoqefale e Shqipėrisė drejtohet nga kryepeshkopi Janullatos, i cili e ringjalli atė nga pluhuri i rrėnojave ku e kishte katandisur diktatura komuniste. Ėshtė meritė e kryepeshkopit Janullatos qė dukė rimėkėmburKishėn Ortodokse, kontriboi shumė nė rivendosjen e ekuilibrit dhe tė harmonisė midis besimeve nė vendin tonė..". Do tė bėnte mirė zoti Popa tė shikonte dhe tė lexonte gazetat dhe botimet "vorio-epirote" nė lidhje me vlerėsimet e tyre pėr Janullatosin para se tė na japė kėtė entuziazėm tė pabazuar gjėkundi. Mua si shqiptar, tė paktėn nuk mė vjen mirė pėr shembull qė organizata MAVI, qė vrau dy ushtarakė shqiptarė mė 10 prill 1994 nė Peshkėpi tė Gjirokastrės, sponsorizon aktivitetet e Janullatosit. Gjithashtu nuk ėshtė normale qė nė Greqi, Janullatosi tė marrė pjesė nė mbledhje tė organizatave "vorio -epirote" dhe tė quhet "mbrojtės i helenizmit grek nė Shqipėri" nga ana tjetėr ta quajmė si diēka normale kėtė gjė. Nuk duhet tė harrojmė se Janullatos vjen nga vendi qė i ka marrė Shqipėrisė Ēamėrinė, nga vendi qė ka djegur disa herė jugun e Shqipėrisė dhe nga vendi qė i ka shpallur luftė Shqipėrisė qė prej vitit 1940. Pėr tė tilla ēėshtje natyrisht mund tė ishte pėrgjigjur edhe kreu i Akademisė mė tė paaftė tė Shkencave qė mund tė ketė pasur ndonjėherė Shqipėria nė kėto vite tė saj. Dhe me ē`duket akademikėt tanė nuk janė mė shumė se disa pensionistė qė flenė vetėm pėr tė marrė ndonjė rrogė nga shteti. Pėr t`u kujtuar ėshtė gjithashtu se At Artur Liolini nė njė intervistė qė i jep gazetės "Koha Jonė", datė 20 shtator 1994 ndėr tė tjera ka thėnė: "Tė gjithė e dimė qė Janullatosi erdhi nė Shqipėri si misionar i pėrkohshėm....E theksoj ai erdhi me njė kusht: si i pėrkohshėm". Nė librin objekt tė polemikės sonė, Anastas Janullatosi ka njė vend nderi dhe mahet si "shpėtues i helenizmit grek nė Shqipėri". Gjithashtu ajo qė ja vlen tė diskutohet ėshtė fakti se si ka mundėsi qė organizata teėrroriste dhe kriminale si ato tė ashtuquajtura "vorio- epirote", flasin e shkruajnė mjaft mirė pėr Janullatosin e mjaft keq pėr shqiptarėt. Logjika mė e thjeshtė tė con nė pėrfundimin se Janullatos i ka shėrbyer me pėrkushtim interesave greke nė Shqipėri nė drejtim tė greqizimit tė KOASH-it. Pėr mė tepėr nė mjaft botime "vori -epirote", theksohet me tė madhe se njė ndėr financueset e kishave greke nė Shqipėri ėshtė organizata famėkeqe SFEVA. Nėse do tė gruponim drejtimet e punės se Janullatosit sot nė Shqipėri mė kryesoret do tė ishin:
-Ngritja e njė strukture kishtare qė t`i pėrgjigjet interesave tė Greqisė
-Theksimi se tė gjithė ortodoksėt e Shqipėrisė janė grekė ose kriptogrekė.
-Pėrdorja e greqishtes nė ceremonitė fetare.
-Marrja e financimeve edhe nga organizatat "vorio -epirote" pėr tė ndėrtuar kisha sipas njė stili grek.
-Reklamimi si "shenjtorė" i tipave tė tillė si Kozma Etoliani, qė nė thelb kanė punua kundėr gjuhės shqipe. Pėr kėto arsye ka mjaft rėndėsi autoqefalia e kishės ortodokse shqiptare. Nuk ėshtė hera e parė qė kjo autoqefali tė jetė rrezikuar nga kisha greke. Natyrisht qė mė gjerė pėr problemet e kishės shqiptare kemi shkruar shkruar herė tė tjera, por ajo qė duam tė theksojmė me forcė nė kėtė shkrim ėshtė mesazhi: Janullatosi mbėshtetet haptazi nga tė gjitha organizatat terroriste "vorio -epirote", si ENVI, SFEVA, MAVI, etj. Jo se nuk njihet pėrkrahja e shtetit grek pėr tė, por pėrkrahja e segmenteve mė kriminale tė shoqėrisė greke tregon edhe mė mirė se ē`farė misioni ka pasur dhe ka Janullatos nė Shqipėri. E ē`mund tė jetė njė "kryepeshkop" qė pėrkrahet nga kėto organizata tė terrorit? Kujt mund t`i shėrbejė tjetėr ai?
KASTRIOT DERVISHI
Krijoni Kontakt