IN MEMORIAM: Patriku Atenagora

[NoName]

Patriku Atenagora – në 34 vjetorin e vdekjes



Tridhjetë e kater vjet më parë vdiste Patriku i Kostantinopojës, Athenagora, protagonist, me Palin VI, i dialogut ekumenik ndërmjet dy kishave - katolike e ortodokse.

Ortodoksë e katolikë përkujtuan sot 34 vjetorin e vdekjes, më 7 korrik 1972, të Patrikut ekumenik të Kostantinopojës, Athenagorës I. Papa i Romës e Primati ortodoks u takuan tri herë: për herë të parë në Jeruzalem e pastaj në Stamboll e në Vatikan. Para se të njihte Palin VI, Athenagora kishte njohur e nderuar Papën Gjoni XXIII të cilit, siç thoshte vetë, i pati sugjeruar idenë e një Koncili ekumenik. Nuk duhet të harrojmë se në Koncilin II të Vatikanit qenë të pranishëm vëzhgues ortodoksë të dërguar nga Athenagora, nga të cilët meriton të kujtohet posaçërisht, Atë Andrè Climat, që luajti rolin e ndërmjetësit të Patrikut ortodoks pranë Papës Pali VI.

Takimet ndërmjet Patrikut e dy papëve, patën një rëndësi të dorës së parë për mirëkuptimin, hap drejt bashkimit, dëshira më e zjarrtë e Papës Gjon Pali II dhe e gjithë të krishterëve të mirë katolikë e ortodoksë: katolikët zbuluan ortodoksinë, ortodoksët - papatin, d.m.th katolicizmin, gjë që solli si pasojë ndryshimin e ndjenjave dhe davaritjen e mendimeve negative për njëri tjetrin. Ishte një hap i madh drejt bashkimit të pritëm!

Hapi i dytë i madh do të jetë zgjidhja e problemit të parisë, të domethënies e të vendit të saj në Kishë. Vetë Papa Gjon Pali II në encilkikën "Ut unum sint" - "Që të jemi një" - flet për nevojën e dialogut ekumenik në këtë drejtim e jo vetëm kaq, por edhe i fton kishat ortodokse të ulen në tryezën e bisedimit. Për fat të keq, nuk ka pasur atë përgjigje, që do të shënonte një hap tjetër të madh përpara në atë rrugë, që e hapën Papa Pali VI e Patriku Athenagora, e vijoi Gjon Pali II, në gjurmët e të cilit po ecën me zell të madh Benedikti XVI. Mjafton të kujtojmë takimin e fundit ndërfetar në Moskë.

Lidhur me Patrikun e Madh po kujtojmë edhe një hollësi tjetër tepër interesante për shqiptarët: ai ishte me origjinë shqiptare. Monsinjor Eleuterio Fortino, zëvendës-sekretar i Këshillit papnor për dialogun ndërmjet të krishterëve, duke e takuar për herë të parë në Kostantinopojë, ku ishte me një delegacion ekumenik të Vatikanit, i tha se ishte shqiptar, nga arbëreshët e Italisë. Për çudinë e tij të madhe dëgjoi Patrikun t’i përgjigjej me një përshëndetje në gjuhën shqipe, pasuar nga shpjegimi se origjina e tij e largët ishte shqiptare. Nuk çuditemi! A s'qe lindur e rritur në rrethinat e Stambollit edhe Fan Noli? E sa e sa shqiptarë të tjerë të shquar në historinë e largët e të afërt të e Turqisë e të Shqipërisë?