Matja e parė ėshtė bėrė nė vitin 1920, rreth 20 mijė
Statistikat, nė Shqipėri ka 109 mijė romė
Ekzistenca e romėve nė Shqipėri ėshtė pėrmendur qė nė vitin 1635, por duket se pėr mė shumė se 5 shekuj, asnjėherė ata nuk kanė patur njė shifėr tė saktė tė prezencės.
Nė fakt, pėr demografėt ėshtė shumė e vėshtirė tė matin numrin e romėve. Ēdo shifėr e tyre do tė ishte menjėherė e kontestuar. Kaq e vėshtirė ėshtė tė matėsh numrin e romėve, sa edhe regjimi komunist, qė e kishte shumė tė thjeshtė matjen e numrit tė popullsisė, pėrgjithėsisht e ka shmangur numėrimin e tyre. Zyrtarisht gjatė 45 viteve tė diktatuerės ekziston vetėm njė shifėr pėr romėt, dhe kjo shumė e dyshuar. Librit “Minoritetet nė Shqipėri” tė Prof. Dr. Arqile Bėrxholi, nė regjistrimin e popullsisė nė vitin 1955, nė Shqipėri ka patur vetėm 930, prej tė cilėve 264 ishin meshkuj dhe 266 femra. Megjithatė numri i romėve ka qenė mė i saktė nė matjet e para viteve 1940 dhe ato pas viteve 1990.
Romėt e para luftės
Referenca e parė pėr numrin e romėve daton nė vitin 1920. Nė atė kohė shqiptarėt i kishin diferencuar romėt e stabilizuar nga ata shėtitės. Sipas statistikės sė botuar nga Qėndra Shqiptare e tė Drejtave tė Njėriut, nė vitin 1920 nė Shqipėrti numėroheshin rreth 20 mijė romė. Nė njė botim tjetėr, nė formėn e guidės turisitike, “Albania”, gjatė pėrshkrimit tė popullsisė pėrmend sėrisht romėt, por pėr ta nuk ka njė shifėr tė saktė. Numri tjetėr i matur, ose i vlerėsuar daton nė vitin 1938. Kėtė herė janė italianėt ata qė vlerėsojnė se nė Shqipėri ka rreth 30 mijė turq e tartarė. Por, dihet botėrisht se nė Shqipėri nuk janė instaluar asnjėhėre kolonė turq, ēka bėn tė mendosh se 30 mijė kolonėt ka shumė mundėsi tė jenė romė.
Romėt e pas luftės
Shumica e dikaturave i kanė sulmuar romėt. Gjermania e luftės sė dytė, Rusia e Stalinit, i kanė vrarė dhe dėbuar. Edhe dikatura shqiptare ēuditėrisht nuk i ka pėrkrahuar ata. Vetėm nė vitin 1955 romėt janė matur dhe mė pas ata kanė qenė larg vėmendjes sė demografėve dhe tė regjimit. Por pas vitit 1990 interesi pėr romėt ka marrė njė tjetėr ngjyrim. Nė vititn 1995 janė ndėrkombėtarėt ata qė japin njė shifėr. Sipas vlerėsimit tė Grupit Ndėrkombėtarė tė tė Drejtave tė Njėriut, nė vitin 1995 nė Shqipėri kishte rreth 90-100 mijė romė. Njė shifėr tjetėr vjen nga njė universitet prestigjioz. Sipas vlerėsimeve tė Universitetit tė Merylandit nė vitin 1995 nė Shqipėri ka patur rreth 120 mijė romė. Njė shifėr tė pėrngjashme jep edhe autori i “Atlasit Gjeografik tė Shqipėrisė”. Sipas tij nė vitin 2001 nė Republikėn e Shqipėrisė kishte rreth 109 mijė romė. Siē shihet shifrat janė tė pėrafėrta, rreth 100 mijė romė. Kjo ėshtė edhe shifra e fundit pėr romėt.
Struktura e familjes
Sipas botimit, “Mino-ritetet nė Shqipėri”, familjet rome pėrbėhen nga 7-17 persona. Numri i madh i fėmijėve ka bėrė qė edhe struktura e kėsaj etnie tė jetė shumė e re. Mė shumė se 1/3 e popullsisė ėshtė nė moshėn 10 vjeē, ndėrsa banorėt mbi 60 vjeē pėrbėjnė rreth 3-5 pėr qind tė popullsisė. Sipas studimeve vetėm rreth 7 pėr qind e romėve kanė arritur tė arsimohen me arsim tė mesėm ose tė lartė. Njė vajzė rome, sipas tė dhėnave martohet nė moshėn 13-15 vjeē, ndėrsa njė mashkull martohet nė moshėn 16-17 vjeē. Nga ana ekonomike, romėt janė shtresa mė e varfėr e vendit.
Numri i romėve nė Shqipėri
Rrethi popullsia Vlerėsimi i romėve e pėrgjithshme
Berat 160960 2400
Bulqizė 57409 ——
Delvinė 28849 1590
Devoll 42143 1050
Dibėr 104790 ——
Durrės 195174 11460
Elbasan 256451 11300
Fier 241275 12100
Gramsh 50241 ——
Gjirokas. 74079 2740
Has 22788 ——
Kavajė 105833 1500
Kolonjė 28152 ——
Korēė 196969 10180
Krujė 72838 1700
Kuēovė 46165 550
Kukės 82141 350
Kurbin 58215 2030
Lezhė 82600 ——
Librazhd 82735 850
Lushnjė 162770 2800
Mal. Madhe 50941 ——
Mallakas. 50559 420
Mat 75733 120
Mirditė 48584 ——
Peqin 37384 1730
Pėrmet 42082 1720
Pogradec 86727 3550
Pukė 46203 150
Sarandė 71009 3100
Skrapar 47010 ——
Shkodėr 227234 3200
Tepelenė 50600 1580
Tiranė 651461 25100
Tropojė 42217 ——
Vlorė 205228 5750
Shqipėri 3885549 109020
2.8 pėr qind
numri i romėve nė Shqipėri ėshtė vlerėsuar nė rreth 109 mijė. Nė bazė tė kėsaj shifre romėt pėrbėjnė rreth 2.8 pėr qind tė tė gjithė popullsisė sė Shqipėrisė
7 milionė
sipas tė dhėnave vlerėsohet se numri i romėve nė tė gjithė botėn ėshtė 6-7 milionė. Shumica e tyre jetojnė nė Evropė. Vetėm 5 pėr qind e tyre bėjnė jetė nomade
500 mijė
ėshtė statistika e parė e romėve tė vdekur nė kampet naziste. Por sipas vlerėsime tė tjera numri i tė vdekurve nė kampet e gjermanisė ishte rreth 1.5 milionė
1 nė 3
sipas tė dhėnave, afėrsisht 1/3 e romėve nė Shqipėri, sidomos ciganėt, janė shėtitės, kryesisht nė rajonin e Korēės, Devollit, Fierit, Peqinit, Gjirokastrės
500 mijė
numri zyrtar i romėve nė Hungari ėshtė 190046, kjo sipas matjes sė fillimit tė viteve 1990, por vlerėsimet e demografėve tregojnė njė shifėr prej 500 mijė romėsh
Romėt e parė nė vitin 1330
Romėt e parė nė trohet shqiptare kanė ardhur nė ffillim tė viteve 1330. Sipas historianėve, ata kanė qenė pjesė e ushtrive osmane. Romėt shoqėrinė tė gjitha ushtritė duke qenė pjesė e prapavijės. Ata punonin si farėktarė, lėkurpunues. Gjatė fushimeve ēadrat e romėve ngriheshin larg atyre tė ushtrisė. Gjatė kėtyre vioteve mendohet se shumė romė janė instaluar pėrfunishit nė Shqipėri.
Redi Gjuzi
Panorama
Krijoni Kontakt