Minoriteti rom, 2.8% e popullsisë shqiptare

[Albo]

Kur erdhën për herë të parë në vendin tonë dhe traditat e veçanta

Ciganët, historia e shpirtrave të lirë që prekën Shqipërinë

Jovan Jano

Që nga vitet e fëmijërisë më ka tërhequr jeta e shpenguar, e lirë dhe disi më e veçantë nga komunitetet e tjera, ajo e një komuniteti mjaft interesant, e ciganëve. Në krahinën time, në Myzeqe, i quajnë edhe arixhinj, sepse, sipas banorëve të kësaj treve, ata merren me zbutjen e arinjve. Kjo nuk qëndron. Që në fëmijëri mbaj mënd kur vinin në fshat, në shtëpinë tonë, me torbën në krahë për të "lypur" arixheshkat e fshatit fqinj, Mbrostar. Ato ishin dinjitoze, sepse nuk lypnin, por vallëzonin dhe këndonin, duke krijuar një atmosferë mjaft të gëzueshme në fshat. Ato i njihnin festat fetare ortodokse dhe dinin ku shkonin. Gjyshet tona i prisnin mjaft mirë dhe u jepnin për të ngrënë dhe sende të tjera me vete. Më kujtohet dhe e kam imazhin e Salushes, Sabriut e të Zyrasë, që, edhe pse mbi vete mbanin peshën e viteve, u lexoheshin tiparet fizike të bukura, gazmore e të derdhura si në bronz. Ato ishin mjaft të familjarizuara me komunitetin e fshatit tim, ishin shumë të dashura. Lëvizjet e tyre ishin si cicërimat e dallëndysheve. Ato dilnin nëpër fshatra, veçanërisht në ditët pranverore. Jetonin brigjeve të lumit Seman, teksa dita perëndonte, dielli i hidhte vellon e përflakur këtij lumi dhe brigjeve të tij me pyllishte. Zhurma e tyre, duke u bashkuar me gurgullimat e lumit dhe fëshfëritjen e gjetheve të drurëve të pyllit, seç krijonte një ndjesi disi të veçantë, sidomos kur pranë zjarrit dremisnin të qetë në gjumin e thellë të natës këta ciganë, ndërsa qeni i tyre besnik dhe hëna ruanin errësirën dhe qetësinë.
Kur këto arixheshka filluan të rrallonin vizitat tek ne, në fshat përhapej fjala që Salushja, Zyraja dhe Sabriu i Salushes "kanë vdekur". Xhaxhai im i madh, Marsi, që ishte infermieri më i vjetër, mbase dhe i vetëm në të gjithë krahinën, u shkonte në Mbrostar, atje në oazin e tyre, buzë lumit për t'i parë e për t'u dhënë ndonjë ndihmë mjekësore apo për t'iu dhënë ndonjë ushqim. Djali i Salushes, Haliti ishte virtuoz në ekzekutimin e këngëve me violinë. Por edhe klarinetën e lozte bukur. Për herë të parë nga ai dhe miqtë e tij kam dëgjuar këngën e famshme të arixhinjve, "Xhinxhilenë". Kur ia merrnin kësaj kënge me violinë dhe klarinetë, festave dhe dasmave iu krijohej një mjedis shumë i këndshëm. Edhe zogjtë në pemë heshtnin dhe dëgjonin me ëndje. Duke kujtuar këta njerëz të mirë dhe mjaft të dashur për ne ish-fëmijët e atyre viteve, s'kam si mos të kujtoj edhe arixhinjtë e fshatit Gramsh të Myzeqesë, si të famshmin klarinetist, Shefito Arixhiu (Vërlaci) me të vëllanë, Vathin, që e shoqëronte me violinë, dhe djemtë, Pëllumbin, Fejziun e Feritin me llautka, që kur këndonin nëpër dasma, ngrihej fshati në këmbë. Madje mbaj mënd që edhe në raste vdekjeje, veçanërisht kur largohej nga jeta ndonjë djalë i ri apo nuse e re, thirreshin edhe sazet e tyre, ku ekzekutohej ndonjë avaz trishtues, i dhimbshëm dhe funebër. Ata nuk njihnin nota muzikore, as solfezh nuk kishin bërë, por me virtuozitetin e vet ata bënin që të ngashëreheshin të pranishmit dhe të dridheshin nga mallëngjimi jo vetëm njerëzit, por dhe natyra përreth. Këtë e krijonte shpirti delikat i ciganit, ndjenjat e tij të holla e të brishta. Ata, për të kënaqur të pranishmit në këto mjedise festive, lodheshin shumë duke iu rënë veglave muzikore. Lodhja, djersitja dhe pagjumësia e vazhdueshme, mbase ka ndikuar edhe në largimin e tyre të parakohshëm nga jeta dhe shoqëria. Si një drejtues i kulturës dhe artit në Lushnje, të tillë kam njohur shumë, pa harruar të talentuarit klarinetist dhe violinist, Sami e Nazmi Arixhiu nga sektori Pluk i Lushnjes. Gjithnjë i kam kaluar në mend këta njerëz të mrekullueshëm, që s'ia prishnin qejfin kurrkujt. I përfytyroj tani mbas shumë e shumë vitesh, ashtu, të qeshur, të thjeshtë dhe të sjellshëm, duke akorduar telat e violinës e llautkës me tonet e klarinetës dhe dajres. Më kujtohen se sa me sinqeritet ndanin paret mes njeri - tjetrit dhe ashtu, pa bujë, por të rraskapitur nga netët e lodhshme e të gëzuara të dasmave, largoheshin, duke lënë një atmosferë të trishtuar pas dasme. Që në moshën e rinisë shumë kisha dëgjuar për jetën e tyre të lirë dhe të hareshme, por kur lexova për herë të parë poetin madhështor rus, A. Pushkinin dhe shkrimtarin francez, Prospjer Merime, shpirti mu mbush me dashuri për këtë komunitet interesant njerëzish. E them këtë sepse tek këta njerëz unë përfytyroja jetën e lirë, atë që të bën romantik në këtë botë, natyrën. Populli cigan, apo siç i quajnë shpesh herë, arixhinjtë, janë një popull i varfër, i lirë, por i çliruar nga streset, nga ankthet dhe nga problemet e një qytetërimi, gati shkatërrues të moralit dhe ndjenjave.

Origjina e ciganëve
Po kush janë ciganët e çfarë gjuhë flasin? Nga vijnë e kur kanë ardhur në viset e Evropës? Kush janë traditat e tyre dhe pozita sociale?
Në Evropë, ata janë shpërngulur nëpërmjet udhëtimeve nomade nga India e largët. Pasi u dëbuan nga India ky fis u instalua në një nga vendet e Azisë Qendrore dhe pastaj u dyndën drejt Evropës. Në Evropë kanë shkelur për herë të parë në vitin 1417 në Besarabi dhe duke udhëtuar nëpër luginën e lumit Danub gjer nga viti 1434, u shpërndanë pothuajse nëpër të gjitha shtetet e Evropës. Kudo në Evropë këto qenie të mjera njerëzore u pritën keq. I vetmi "mëkat" i tyre ishte varfëria dhe mungesa e atdheut. Mbreti Ferdinandi i V-të i Spanjës në vitin 1492, kur ekuistadorët spanjollë të udhëhequr nga Kortesi, nën flamurin e mbretërisë spanjolle thernin e digjnin të gjallë indianët e Amerikës, botoi një dekret për zhdukjen edhe të ciganëve (arixhinjve) të gjorë, me çfarëdolloj mënyre. Në vitin 1545, Provincat e Bashkuara të Holandës, meqenëse ciganët nuk iu bindën urdhrave për t'u larguar, morën masa shumë të rrepta kundër tyre. Ata i rrihnin me kamxhik deri sa nxirrnin gjak dhe ua shponin me gozhdë flegrat e hundës.
Në kuvendin e shteteve të Orleansit, në vitin 1561, qeveritarët morën urdhër që t'i zhduknin, duke përdorur mjetet më mizore. Edhe në shekullin e 18-të kanë vazhduar torturat kundër tyre. Shumë ndër ta janë ngulur nëpër hunj, janë hedhur të gjallë nëpër stiva drush dhe janë djegur. (Pittard: "Les Peuples des balkans", faqe 409 - 437). Me gjithse kanë pësuar shumë persekutime makabre, raca e tyre nuk është zhdukur, por ka mundur të mbijetojë, të shpëtojë e të ruajë disa nga traditat e hershme të origjinës.
Mahat'ma Gandi, është një nga ata njerëz të mëdhenj, i cili ka shkruar për ciganët apo arixhinjtë. Ai thotë se fjala "arixhi" vjen nga gjuha sanskrite që do të thotë "fëmijët e zotit" dhe në gjuhën arabe u quajt "arixhen" dhe mori kuptimin e endacakut. Kështu që hidhet poshtë ideja dhe thënia që ekziston ndër ne se ky emër e ka origjinën nga zbutja e arinjve. Për arixhinjtë (ciganët), Gandi nxori edhe një revistë që e quajti "Harixhan", duke iu kushtuar atyre vendin më të madh në këtë revistë; shkruante për bashkëpunimin e ngushtë me këtë kastë të poshtëruar nga politikat reaksionare të atyre që i krijuan këto kasta dhe për çrrënjosjen përfundimtare të tyre.

Ciganët në Shqipëri
Për ardhjen e tyre në Shqipëri mësojmë nga një regjistër i perandorisë otomane i vitit 1523, ku thuhet se fillimisht erdhën 374 familje të tilla. Ndërsa një autor italian, si fillimin e kohës së popullimit cigan në Shqipëri, jep vitin 1635. Ciganët njihen me disa emra në Shqipëri si p.sh në jug të Shqipërisë i quajnë gabelë apo arixhinj, në zonën e Korçës i quajnë kurbatë. Por përgjithësisht quhen ciganë. Njihen si popull nomad e janë të dhënë pas këngëve e valleve. Ata kanë një organizim të përsosur dhe të fshehtë brendapërbrenda komunitetit dhe i binden kryetarit të tyre pa mëdyshje. Është i njohur tek ciganët zakoni i mungesës së varreve. Vetë ciganët tregojnë se kjo vjen nga një rit i lashtë, sipas të cilit të parët e tyre i varrosnin të vdekurit nëpër pyje në orët e vona të natës. Kjo vinte si pasojë e dëshirës për të harruar varret që të mos ktheheshin më aty, sepse, sipas tyre, varret të lidhin këmbët dhe nuk të lënë të shtegtosh. Kjo pranohet edhe nga librin "Minoritetet: E Tashmja dhe e Ardhmja" (Raport i Grupit Shqiptar i të Drejtave të Njeriut, viti 2003) Po në këtë libër thuhet gjithashtu se një nga problemet e mëdha sociale me të cilën përballohet popullsia cigane, është edukimi. Në shkolla, fëmijëve ciganë iu kushtohet më pak vëmendje dhe rëndësi dhe mungon puna e mësuesve. Pas viteve '90 kanë filluar t'i braktisin shkollat. Sot një pjesë e mirë e fëmijëve ciganë enden rrugëve duke lypur ose duke vjedhur. Ciganët nuk ndihmohen me strehim apo me punësim. Në qytetet e mëdha vihet re edhe dukuria e trafikimit të fëmijëve dhe e prostitucionit të vajzave cigane, të trafikuara ose të larguara me dëshirë.
Ky komunitet etno-kulturor e mjaft i shpërfillur ka edhe gjuhën e tij, të cilën e flet duke e trashëguar brez pas brezi me gojë, nëpërmjet këngëve, por që nuk shkruhet. Nga ritet që manifestojnë me njeri-tjetrin janë më shumë paganë se sa fetarë që besojnë në një Zot. E duan shumë zjarrin, gjë që tregon se besojnë në perëndinë e zjarrit. Edhe shën Gjergjin e festojnë, gjë që duhet të ketë lidhje me ndonjë perëndi pagane në vendin e origjinës së tyre. Ciganëve iu pëlqen natyra dhe marrin çdo lëmoshë prej saj. Kjo përbën një dukuri negative për ta, sepse Ivan Miçurini, duke iu kundërvënë këtij qëndrimi pasiv ndaj natyrës, thoshte: "Asnjëherë nuk duhet të pranojmë
lëmosha nga natyra, por duhet ta transformojmë atë".

Ciganët në artin botëror
Ciganët janë shpërndarë në të gjithë kontinentin tonë. Kryesisht me shumicë gjenden në Rumani, Hungari, Spanjë e në vendet ballkanike. Cardashet hungareze dhe vallet e famshme të Andaluzisë shprehin më së miri karakterin e gjallë dhe shpirtin lirik të ciganëve. Po kështu violina e ciganit është metafora më e mrekullueshme dhe më e bukur e kulturës dhe artit të tyre. Fryma e tyre e lirisë, qëndrimi i tyre indiferent ndaj qytetërimit modern, i bën ata më të shpenguar, më të lumtur dhe pa ngarkesa emocionale. Shumë shkrimtarë të mëdhenj dhe kompozitorë u kanë kushtuar vepra të bukura ciganëve, sepse janë frymëzuar nga shpirti lirik i tyre. Shkrimtari francez, Prospjer Merime ka shkruar novelën simpatike "Karmen i Granadës" dhe mbi bazën e kësaj novele është kompozuar edhe opera e Bizes, me të njëjtin emër. Po ashtu poeti i madh i popullit rus, Aleksandër Pushkin ka shkruar poemën e famshme : "Ciganët". Pushkini shkruan me shumë dashuri për ta në këtë poemë:

"Turmë e ciganëve plot zhurmë, po endet në Besarabi,
Ja, sonte ngritën përmbi lumë të grisurat çadra përsëri,
Në fushë kuajt kullosin, pas çadrës shtrirë ariu rri,
Ç'hare në stepë, ç'gjallëri!...
...............................
"…O at, - vasha nis i flet, - po sjell një mysafir;
po rrinte përtej kodrinës, në shkreti.
Në kampin tonë i thashë të rrinte, - Cigan kërkon të jetë ai;
Ndëshkimi e pret në vend të tij,
ndaj mike do t'i jem gjithmonë,
Aleko, emrin ia thonë,
pas meje jetë e mot do vijë".
...................................
Kaluan heshturazi dy vjet, ciganët enden përsëri,
Kudo që venë nëpër stepë, mikpritje gjejnë dhe qetësi.
Aleko, larg qytetërimit, shkujdesur endet tok me ta,
Dhe në lirinë e shtegtimit, andralla dhe telashe s'ka".
Edhe poeti ynë, Pano Taçi, edhe pse në moshë shumë të madhe, u ka kushtuar një libër të tërë të bukur ciganëve. Ai në një nga këto poezi i quan ata "zogj nomadë", që e kanë zemrën në fushë dhe shpirtin në pyll.
Ja si shkruan ai për ta:

"Si det e ka shpirtin, zemrën si brengë,
Cili gaxho i troket në shpirt e nuk hyn?
Kush ia pa zëmrën të carë porsi shegë,
E s'i gjeti brenda qindra rubinë?

Shpirtin si hënë e zëmrën si diell,
Lyer në bronz lëkurën indiane,
Nomadë të lirë si zogjtë në qiell,
Marramendjen nëpër këngë cigane.

Një kompozitor i madh gjerman ka kompozuar një vepër muzikore të titulluar: "Cigania". Edhe i paharruari Hozelito ka kënduar këngën e famshme melankolike "Violino cigano", edhe këngëtari i shquar italian, Nikola di Bari, në fillim të viteve '70 ka kënduar këngën "Cigania" dhe shumë filma janë realizuar për jetën e tyre të lirë.

Jo vetëm romantizëm...
Mendojmë se ky komunitet ka kërkesa minimale për jetën dhe nuk e vlerëson perspektivën. Në këtë kontekst qeveria dhe shoqëria në tërësi duhet të kenë platforma dhe programe të veçanta për ta dhe këto programe të ndiqen e të zbatohen. Shpesh abuzohet me të ashtuquajturat ndihma ndaj tyre. Më ka ardhur mirë kur në një fushatë elektorale kam dëgjuar një politikan që përgjërohej për ciganët, për jetën e tyre të mjeruar e pa shpresë. Por më erdhi shumë keq kur mësova që vetëm çmimi i posterave gjigante të këtij politikani ishin baras me koston e ndërtimit të dhjetëra shtëpive modeste për strehimin e ciganëve të Tiranës, duke i larguar ata të paktën nga ngrehinat prej plasmasi apo prej kartoni.
Që t'u vish në ndihmë këtyre njerëzve, të cilët lindin ashtu si dhe vdesin, pa strehë, nën qiellin e hapur kur për shtrojë kanë tokën, duhet, që ai, që merr përsipër të bëjë diçka njerëzore për ta, të jetë një njeri fisnik dhe i përkryer. Dhe që të jetë i tillë ky njëri-politikan apo njeri-biznesmen duhet të karakterizohet nga mirësia, nga serioziteti, nga shpirti i pastër, nga sinqeriteti dhe nga përzemërsia

Tirana Observer

[agimial]

Kur erdhën për herë të parë në vendin tonë dhe traditat e veçanta

Ciganët, historia e shpirtrave të lirë që prekën Shqipërinë

Jovan Jano

Që nga vitet e fëmijërisë më ka tërhequr jeta e shpenguar, e lirë dhe disi më e veçantë nga komunitetet e tjera, ajo e një komuniteti mjaft interesant........................................ .................................................. .................................................. .................................nga sinqeriteti dhe nga përzemërsia

Tirana Observer

Ky nenforum eshte per ceshtjen kombetare, e sic e shikoj Albo ka hapur nje teme per romet, qe mund ta vije te nje nenforum tjeter , te problemet shoqerore apo tjeter po jo ketu.

Para ca kohesh Albo ka thene se nuk qe shqiptar, madje se kuptonte ca qe dhe fjala shqiptar. Tani qe na hap ne ceshtjen kombetare temen e romeve ne nje menyre tregon ceshtjen e tij kombetare, dhe identitetin e tij.

Tani nuk ka me medyshmje pasi na ka habitur me qendrimet e tij jo shqiptare, po tani e tregoi veten pse.

[Hyj-Njeriu]

Ky nenforum eshte per ceshtjen kombetare, e sic e shikoj Albo ka hapur nje teme per romet, qe mund ta vije te nje nenforum tjeter , te problemet shoqerore apo tjeter po jo ketu.

Para ca kohesh Albo ka thene se nuk qe shqiptar, madje se kuptonte ca qe dhe fjala shqiptar. Tani qe na hap ne ceshtjen kombetare temen e romeve ne nje menyre tregon ceshtjen e tij kombetare, dhe identitetin e tij.

Tani nuk ka me medyshmje pasi na ka habitur me qendrimet e tij jo shqiptare, po tani e tregoi veten pse.

Cke pse shqetesohesh plako...arixhiu arixhi ngelet .... tek tema kombetare me siguri ka qene nje lapsus sepse romet jane minoritet kulturor dhe kete albo e di shume mire ,prandaj me siguri do e coje atje ku ka vendin e duhur....

Nuk besoj se albo nuk e di cdomethene shqiptar...thjesht ka bere nje batute perndryshe nuk do rrinte mes shqiptareve...si mendon ti...

[agimial]

Cke pse shqetesohesh plako...arixhiu arixhi ngelet .... tek tema kombetare me siguri ka qene nje lapsus sepse romet jane minoritet kulturor dhe kete albo e di shume mire ,prandaj me siguri do e coje atje ku ka vendin e duhur....

Nuk besoj se albo nuk e di cdomethene shqiptar...thjesht ka bere nje batute perndryshe nuk do rrinte mes shqiptareve...si mendon ti...

Pse?
Nje rom ne nje forum shqiptar?

Lexo e ka shpjeguar ne fillim, per te bere nje shoqeri diverse, me shqiptar, rome etj, ne shqiperi e ketu ne forumin shqiptar.

[Hyj-Njeriu]

Pse?
Nje rom ne nje forum shqiptar?

Lexo e ka shpjeguar ne fillim, per te bere nje shoqeri diverse, me shqiptar, rome etj, ne shqiperi e ketu ne forumin shqiptar.

Shiko se ai eshte nje qellim propagandistik sa per sy e faqe,se dihet se shqiptari ska per ta pranuar asnjehere arixhiun si shqiptar,ta dije se permbytet bota....

Arixhinjte ekzistojne e mund edhe te flasim per ta ,po jam dakort me ty jo tek ceshtja kombetare po tek ato kulturore,pasi nuk ka nje problem kombetar arixhi,se jo per gje
po fshesen ne dore e kemi ne, shqiptaret ....

[GL_Branch]

Majeni men ktu do te jemi, romet do te jene rrezik per shqiptaret. Me kete ritem qe kane, sot jane 150 mije, neser do jene me shume.

Fshesa?! S'besoj se do te lejohen fshesat ne Bashkimin Europian, ku ne pretendojme te hyjme.

Me thon drejten rreziku veq ka filluar probleme kane edhe shtetet tjera ballkanike por ne me qene se jemi me popullsi me te vogel dhe me nje emigracion te larte te shqiptarve, shume shpejt mund te permbyset raca shqiptare , se po i bjen mu kon racist por keto rrethana duhet me thene realitetin sepse jemi nje popull i vogel dhe i vecante sa i perket etno/kultures perderisa kemi arrit me qindra vjet me mbijetu duhet ta qojme deri fund. Pastaj sa i perket ketyre jevgjiteve jane dikun 1.5 miliard ne bote (nga ana raciale) edhe e kane vendin ame atehere pse duhet neve ma na prish pune? plus qe jemi edhe shtet/popull i vogel. Duhet me marr shembull prej grekeve apo rumuneve se cfare pozite jane tash.

Edhe Serbi jane numruar dikun 800.000 jevgjit shumica jane pa karta identiteti kurse zyrtarisht jane numruar vetem 120.000. Kurse totalisht serbet jane 8 milion (perfshi gjithe etnite tjera te vogla) dmth 10% jane atje jevgjit kurse natalitetin e kane shume te larte kurse serbet e kane me te vogel ne Ballkan pas Bullgarise. Per 40-45 vjet atje mund te behen mbi 30% jevg dhe shumica do jene serb te asimiliuar.

[Baptist]

ROMET NUK MUND TE QUHEN MINORITET SEPSE NUK JANE KOMB.
Perse harxhoni fjale te kota?

A ka minoritete ne France? cfare te drejtash kane minoritetet franceze?
...France; shtetin me te "kulturuar" Evropian!


Arsyetimin francez e gjeni ne cit.:"the use of the term ‘visible minority’. The use of ‘minority’ as a term is completely rejected in France because it is considered to be discriminating. Qualifying people of foreign origin this way signifies that they are not considered as ‘real’ French citizens as a difference is introduced a priori."

Kete duhet ta beje edhe Shqiperia, te mos shitem me te civilizuar e kulturuar se gjithe bota tani, ne duhet te marrim mesime nga popujt e kulturuar e te avancuar, apo jo?

[Baptist]

Ministria e Punës, nis fushtën “Mjaft”, për të drejtat e romëve

Ministria e Punës, Çështjeve Sociale dhe Shanseve të Barabarta prezantoi dje fushatën “Dosta” (në gjuhën rome) që do të thotë “mjaft”. Kjo do të jetë një fushatë sensibilizimi që do të realizohet gjatë viteve 2006 dhe 2007 dhe ka për qëlli...

Në disa vende të Evropës Qendrore dhe Lindore, ata përfaqësojnë më shumë se 5% të popullsisë dhe janë njohur zyrtarisht si një minoritet linguistik (gjuhësor).
{verete?}

Fushata “Dosta” është pjesë e programit të Këshillit të Evropës Juglindore, që do të zbatohet edhe në Shqipëri, Bosnjë dhe Hercegovinë, Serbi dhe Mali i Zi.
...

Alketa Alia
Tema

T'ia filloj nga fundi, Alketa duhet te pushohet nga Tema (po edhe nga ky profesion)per mosjohje te problematikes per te cilen shkruan.

Fushata "dosta" eshte krejtesisht normale se eshte pjese e programit te "keshillit" te evropes juglindore; lexoni SERBISE dhe shteteve tjera sllave te ballkanit. E tere kjo histori idioteske dhe lufte e pabazuar eshte nisur nga shovenizmi serb per te luftuar shtetin shqiptar ne formim.


Duke filluar qe nga viti 1981 e tutje, u shpiken dhjetera nacionalitete qe nuk ekzistojne askund ne bote, vetem per te minimizuar numrin e shqiptareve dhe per te rrenuar kompaktesine etnike te viseve shqiptare ne ish-jugosllavine antishqiptare.

Duke e ditur se keto grupacione pa identitet, ne regjionet e banuara me serb me se lehti deklarohen si sllave, (sepse serbet ne mase te madhe jane perzerje difuzive me grupet endacake dhe nuk shohin dallim prej tyre), per dallim nga shqiptaret, te cilet historikisht jane populli me tolerant, -jo vetem ne evrope, por ne bote, kur jane ne pyetje kulturat, grupet etnike, si racat dhe ngjyrat), por qe nuk perzihen ne martesa nderaciale, -e dinin se keshtu do te thyhej kompaktesia etnike e shtrijes gjeografike te shqiptareve e me kete edhe njeri nder argumentet per liri e pavaresi. Andaj ata shpiken nje varg te paimagjinueshem te pakicave etnike qe i shtonin vazhdimisht ne listat zyrtare te regjistrimit te popullsise, duke kulmuar me shpikjen me te re ne listat e regjistrimit te viteve '90 ku mes tjereve u futen edhe edhe egjiptianet!

Tani zoterinje te nderuar asaj ministrije "te Punës, Çështjeve Sociale dhe Shanseve të Barabarta ", qe deklaroi kete, i duhet vene zjarri qe sot:
prezantoi fushatën “Dosta” (në gjuhën rome) që do të thotë “mjaft”.

E para e se parave: "DOSTA" do te thote "MJAFT" vetem ne gjuhen dhe fjalorin drejteshkrimor SERB!!! Dhe kjo "iniciative" erdhi nga Beogradi.

Sa popull i manipulueshem qe jeni aman...
...

Kurse keta "rome" tuaj te dashur jane me origjine serbe dhe jane te infiltruar atje per spiunim gjate regjimit ishjugosllav dhe jane sllavofone qe i paskan riaktivizuar si element serish ne sherbim te serbise. Keta spiuj kishin mundesi te infiltroheshin me lehtesine me te madhe jo vetem ne kalimet shqiperi -jugosllavi por ne gjithe shtetet e ballkanit ku, kur dhe si te donin, sepse jevgut nuk ia ve syrin as qytetari me i zgjuar i vendit. Ku e di ai se a eshte kalimtari i rastit rom i vendit apo i huaji?

Edhe Turqia para se te niste pushtimet neper tokat arberore se pari i dergoi romet per te mesuar kalimet dhe vendet strategjike etj...

-s'ka me vigjilencen e shqiperise.

[Jack Watson]

hehe nuk eshte problemi se a martohen shqiptaret a jo per ata do asimilohen si shqiptar per 20 vjet ata e marrin kulturen shqiptare me qene se deri sot shumica nuk e kane marr. Pastaj martesa mes shqiptarve (kryesisht fshatar pa shkollum) dhe romve kam pare ne Tirane bile femijet ishin te perzier. Plus me nje dokumentar ne TV Klan me heret e kam pare se si shqiptar i kishte mbi 20 femije kurse ajo gruja ishte puro rome/jevgjite dhe femijet kishin ndryshim te madh njeri me tjetrin.

Edhe gjithe fshataret nuk e shikojne aq shume se cfare race i takon as qe nuk kane dijeni per keto gjera e as nuk e vrasin mendjen.

Lale e ke gabim kete. Shqiptaret, te pakten ktu ne Shqiperi sjane maruar me jevgjit. Kete e ke te garantume. Konsiderohen si njerez te piset, qe mbajne ere, hajdut etj...

Mund te kete naj rast, po jane shume shume pak. Por mos harro edhe nje dukuri tjeter, qe nuk kam si e "shpjegoj", ka shume jevgj qe jane rrace jevgu, po lekuren e kane te bardhe ne krahsim me jevgjit qe bien ne sy direkt. Dmth lekura e bardh, dhe floket e zinj pis. Ndoshta kete ke ngaterruar ne TV.

Kete te mire e kemi te pakten. Gjithashtu romet ne i konsiderojme rom, rrace tjeter, jo si greket qe skane fare minoritet kombetar apo minoritet gjuhesor, ke jevgjit njihen se grek. Ne fakt greket jane ne shumice te zeshket.

[Albo]

Ky nenforum eshte per ceshtjen kombetare, e sic e shikoj Albo ka hapur nje teme per romet, qe mund ta vije te nje nenforum tjeter , te problemet shoqerore apo tjeter po jo ketu.

Te gjithe shtetasit shqiptare, me kombesi shqiptare apo te huaj, perbejne interesat tona kombetare. Interesat e cdo minoriteti dhe interesat tona te perbashketa si shtetas, perbejne interesat tona kombetare.

Te thuash qe interesat e romeve apo interesat e minoriteve nuk jane interesat tona kombetare, eshte njesoj si ti frysh percarjes kombetare duke nxiturr urrejtje nderetnike qe me kohen pershkallezohet ne konflikt shoqeror e fizik.

Prandaj sa me pare te kuptosh qe interesat e cdo shtetasi shqiptar jane edhe interesat e tua, aq me mire per ty si njeri, aq me mire per shoqerine shqiptare, e aq me mire per imazhin e shqiptareve ne bote.

Para ca kohesh Albo ka thene se nuk qe shqiptar, madje se kuptonte ca qe dhe fjala shqiptar. Tani qe na hap ne ceshtjen kombetare temen e romeve ne nje menyre tregon ceshtjen e tij kombetare, dhe identitetin e tij.

Tani nuk ka me medyshmje pasi na ka habitur me qendrimet e tij jo shqiptare, po tani e tregoi veten pse.

Po, une nuk jam "shqiptar si ty" qe e perbuz bashkeshtetasin shqiptar per hir te etnise/rraces/fese se tij. Ate respekt qe tregoj ndaj atij shtetasit minoritar rom, ate respekt tregoj edhe ndaj presidentit te Shqiperise!

Cke pse shqetesohesh plako...arixhiu arixhi ngelet .... tek tema kombetare me siguri ka qene nje lapsus sepse romet jane minoritet kulturor dhe kete albo e di shume mire ,prandaj me siguri do e coje atje ku ka vendin e duhur....

Ironia vetedemaskuese e ketyre fjaleve eshte kur kupton qe ai arixhiu e di se cfare eshte, nga vjen, ku shkon, si jeton. Kurse ti qe e tregon me gisht arixhiun dhe tallesh me te, pasi ne mendjen tende kjo te ben ty me te qyteteruar se arixhiu, nuk e di as kush je, as se nga vjen, dhe se ku shkon.

E vetmia gje qe ti di eshte se "nuk je arrixhi", por nuk besoj se kaq mjafton per te bere ty shqiptar, apo jo?!

ROMET NUK MUND TE QUHEN MINORITET SEPSE NUK JANE KOMB.

Nga te gjitha idiotizmat karakteristike qe lexova ne kete teme, kjo ishte me e madhja dhe me e hidhura. Jo vetem per nga brendia e asaj qe ke shprehur me lart, por edhe nga fakti se ti qe e ke shprehur je nje shqiptar nga Kosova.

Kete argument nuk e kane perdorur vetem francezet, e ka perdorur edhe nje burre me emrin Sllobodan Milloshevic 2 dekada me pare ne nje province te ish-jugosllavise me emrin Kosove. Ai thosh tekstualisht:

"Shqiptaret nuk mund te quhen minoritet pasi ata nuk jane komb!" Dhe per ta perforcuar kete teze tek te huaj, Milloshevic e vinte theksin tek primitivizmi i jetes se shqiptare dhe barbarizmat e tyre, qe sipas tij ishin nje kercenim jo vetem per Jugosllavine, por edhe per vete qyteterimin perendimor.

Cfare mund ti them une nje shqiptari nga Kosova qe 1 dekade me pas perdor te njejtin argument si Milloshevici per te perbuzur, denigruar, dhe mohuar ekzistencen e nje minoriteti te tere si ai rom ne Shqiperi apo ne Kosove?!

Mund ti them, qe me kete menyre te menduari, nuk je shume ndryshe nga Milloshevici.

T'ia filloj nga fundi, Alketa duhet te pushohet nga Tema (po edhe nga ky profesion)per mosjohje te problematikes per te cilen shkruan.

Fushata "dosta" eshte krejtesisht normale se eshte pjese e programit te "keshillit" te evropes juglindore; lexoni SERBISE dhe shteteve tjera sllave te ballkanit. E tere kjo histori idioteske dhe lufte e pabazuar eshte nisur nga shovenizmi serb per te luftuar shtetin shqiptar ne formim.

Arsyeja qe une sjell keto artikuj ne forum, qe te luftoj injorancen e njerezve si puna tende kur vjen fjala tek minoritetet. Aq e thelle eshte kjo injorance tek ju, sa ju keni per borxh qe me nje te rene te lapsit te fshini nga ekzistenca qindra mijera njerez qe jane minoritare ne Shqiperi e Kosove, vetem e vetem qe te ushqeni iluzionet e mendjes tuaj se ne shqiptaret jemi nje popull homogjen e jo heterogjen.

Nuk behet fjale per nje program te Serbise, por nje program te sponsorizuar nga Bashkimi Evropian dhe udhehequr nga vete kryeministri i Shqiperise Berisha, i cili ne menyre te perseritur e ka ngritur shqetesimin ndaj gjendjes brenda minoritetit rom si tejet te mjerueshme.

Dhe Bashkimi Evropian, se bashku me kryeministrin shqiptar, duke ngritur programe te tilla dhe duke u angazhuar personalisht ne ndihmen ndaj ketij komuniteti qe jeton ne varferi te skajshme, deshmon dhe afirmon vlerat me te medha njerezore qe i ndajne te gjithe njerezit e te gjithe botes se qyteteruar.

Nuk te ben evropian as veshja evropiane, as makina e re, as shkollimi ne Perendim: evropian te bejne pikerisht keto vlera njerezore dhe kjo perkujdesje edhe ndaj klases me te harruar dhe me te mjerruar te shoqerise.

Albo

[skampin]

ore harixhiu harixhi do mbetet kete nuk e them per rracizem por ketu ku jetoj une i kane te gjitha te drejtat dhe biles bejne dhe rolin e te fortit me vendasit.
un njof shume nga keta dhe disa jane dhe njerez shume te mire por qe sdine te shkruajen ose dine shume pak jetojen ne pallate si gjithe te tjeret por sjelljen e kane shume te ndryshme nga vendesit autokton.
dhe po ti pyesesh nga vine(prejardhja) nuk e dine saktesisht dhe skane si ta dine se deri pak kohe me pare ishin popull endacak.
keshtu qe me plot goje mund te quhen sakt minoritet kulturor.
por kjo nuk do te thote qe duhen lene mbas dore nga shteti dhe shoqeria.
un jam i mendimit qe ata duhet te kene perfaqesimin e tyre ne parlament njelloj si minoriteti grek dhe ti njifen dhe e drejta e gjuhes ne vendet ku jane shumice si psh ne rrapishte (El)apo ne zonen e Fierit (Levan) apo lagja punetori ne Gjirokaster dhe bregu lumit TR.
minoriteti kulturor rom eshte me i madh ne numer se minoriteti (grwek) keshtu qe duhet qe shteti duhet te tregoje shume me teper interes per to.se fundi fundit behet fjale per njerez dhe nuk ka rendesi se kush eshte jevg(GR) apo harixhi.

[FLORIRI]

Magjypet nuk i kan sjell asnje te mire popullit shqiptar. Ata vrane civile shqiptare ne luften e Kosoves. U bene nje me serbet kundra shqiptareve. Ata nuk i respekton askush dhe askund. Parazite qe nuk kane qejf te punojne. Qe kane qejf te vjedhin. Qe nuk kan nder. Qe shesin kalamajt. Kishin fillu ne shqiperi te shkulnin pusetat e hekurit ne rruge qe te shisnin hekurin. Naj dite kan per te shku te shkulin ene kancellat e bashkive.

Ata t'i kapim per leckash e ti cojme tek vllezrit e tyre grek. Atje le ti respektojne e tju japin te drejtat. Nga kosova magjypet duhet largoheshin te gjithe se kan vrare e kan prere ne kohe te luftes ashtu si dhe serbet. Po ata hala i gjen kudo si ne Kosove dhe ne shqiperi. Ne litar kriminelet dhe parazitet.

[Artson]

Imagjino sikur te kishim me shume lumenj ne ahahhaha

[Hyj-Njeriu]

Ironia vetedemaskuese e ketyre fjaleve eshte kur kupton qe ai arixhiu e di se cfare eshte, nga vjen, ku shkon, si jeton. Kurse ti qe e tregon me gisht arixhiun dhe tallesh me te, pasi ne mendjen tende kjo te ben ty me te qyteteruar se arixhiu, nuk e di as kush je, as se nga vjen, dhe se ku shkon.

E vetmia gje qe ti di eshte se "nuk je arrixhi", por nuk besoj se kaq mjafton per te bere ty shqiptar, apo jo?!

Une e di shume mire nga vij e kush jam e ndoshta nga shkoj,ashtu sikurse di qe jam ne shtepine time, e ska arixhi apo grek a serb qe ngre koke a behet problem ne shtepine time....
Shtepia e shqiptarit eshte e zotit dhe e mikut

Po ky zotnia miku,sic jane arixhinjt apo greku nuk ka si te kete te drejtat e zotit te shtepise...

E vetmja gje qe une di eshte qe jam nga raca e Hyj-Njeriut dhe si i tille nuk e ul veten te percaktoj veten duke u nisur nga perjashtimet e racave apo popujve te ndryshem...

C'pune ka arixhiu tek ceshtja kombetare,kete vertet spo e kuptoj....dhe spo kuptoj kete mbrojtjen shpatezhveshur tenden....

[GL_Branch]

Lale e ke gabim kete. Shqiptaret, te pakten ktu ne Shqiperi sjane maruar me jevgjit. Kete e ke te garantume. Konsiderohen si njerez te piset, qe mbajne ere, hajdut etj...

Mund te kete naj rast, po jane shume shume pak. Por mos harro edhe nje dukuri tjeter, qe nuk kam si e "shpjegoj", ka shume jevgj qe jane rrace jevgu, po lekuren e kane te bardhe ne krahsim me jevgjit qe bien ne sy direkt. Dmth lekura e bardh, dhe floket e zinj pis. Ndoshta kete ke ngaterruar ne TV.

Kete te mire e kemi te pakten. Gjithashtu romet ne i konsiderojme rom, rrace tjeter, jo si greket qe skane fare minoritet kombetar apo minoritet gjuhesor, ke jevgjit njihen se grek. Ne fakt greket jane ne shumice te zeshket.

Une nuk flas kot o jack...ja shikoi edhe vet se sa martesa jane bo midis jevgjiteve dhe shqiptarve...shiko disa foto si jane te perzier familjet

http://www.egjiptianet.de/raport%20i%20Vetonit.htm

me ne fund u zgjun nga gjumi edhe egjiptianet (jevgjitet) per drejtat e tyre ne balcan si duket qendra e tyre jane ne tokat shqiptare.

se skam ndegjuar qe jevgjitet e Serbise/Rumanise/Bulgarise etj t'i thojne vetit egjiptian.

[GL_Branch]

Mua diqka qka me shqeteson shume shume mbiemrat qe i mbartin puro shqiptar te fiseve te vjetra mesjetare shqiptare si Shqiperi ashtu edhe Kosove...ne vet shqiptaret shumica nuk i mbajme mbiemrat tona origjinale kurse keta i kane ndrru prej arabishte ne shqip...Kjo osht asimilim Total ne shqipetar (kuptohet me deshiren e tyre).

Ok une per emra nuk jam kunder qe mbajne shqip qe bile vet shqiptaret e Shqiperise nuk i mbajne kurse jevgjitet po por me e marr mbiemrat e fiseve shqiptare une diqka e quajt te pa pranueshem dhe shume katastrofale.

Kjo eshte katastrofe.

[Korcar-L1]

Komiteti i Helsinkit, Ne Shqiperi mungon ligji per romet

• Komuniteti egjiptian dhe ai rom nuk njihen si minoritete nga shteti shqiptar. Ende nuk eshte hartuar ligji i posacem kunder diskriminimit

Studimi i fundit i Komitetit shqiptar te Helsinkit nxjerr ne pah nje sere pikash qe tregojne mungesen e ligjeve te vecanta dhe perfshirjen e dy komuniteteve si minoritete ne jeten shqiptare. Studimi I kryer nga Komiteti Shqiptar i Heklsinkit ne terrenin shqiptar rezulton se jane rreth 14 pika te dobeta qe cenojne dinjitetin dhe jeten social-ekonomike te dy komuniteteve atij rom dhe egjiptian, ndermjet te cilave mungesa e ligjit te posacem kunder diskriminimit, perfaqesimi me nje lider te komunitetit egjiptian ne komitetin shteteror te minoriteteve apo edhe statistikat per frekuentimin e vendeve te edukiminit nga femijet e dy komuniteteve. Perfaqesues te komunitetit egjiptian ne Shqiperi deklarojne se ndihen te diskriminuar cdo dite e me shume, nderkohe qe ende nuk ka nje ligj qe t’i percaktoje ata dhe komunitetin rom si nje minoritete, ne Shqiperi. Sipas tyre nuk respektohen te drejtat per arsim, punesim apo strehim dhe per rrjedhoje ndjejne cdo dite racizmin dhe intolerancen. Madje jane shprehur se edhe gjate mbajtjes se seminareve dhe takimve te ndryshme jane degjuar gjithnje te fundit. Nderkohe qe kerkesat e tyre drejt shtetit shqiptar permblidhen ne nje emertim te ri per ta, qe i percakton si minoriteti “Egjiptianet e Shqiperise”.
M.Ngjela (News24)

[xfiles]

sa zili i kam keta romet dhe egjiptianet, jo per gje po per keta mendon helsinki, se nuk i mjafton te kene nenshtetesine shqiptare,
Po deklarohem dhe une rom, se nuk me luan njeri pastaj, ka ardh koha sot qe po te jesh minoritet ben perpara.

[offspring]

kak xha cere.romet skan te drejta?po ca te drejtash duan kur skan kontribuar asnjeher per kete shtet se puna e vetme qe kan ber kan shit vjeturina ene tani shesin rroba.leqe ne nuk dim as numrin e tyre te sakt se bredhin nga nji ven ne tjetrin.

[Hyj-Njeriu]

Po ti o korcar su lodhe duke bere sahanlepiresin o ditezi...apo e ke ne gjak?

sa per temen edhe une jam i shqetesuar per cka te beje me romet...mjaft ndenjen buze lumenjve se po vene robte per peshkim e spo gjejne me peshk...Shkon tjetri te lahet ne lume,i del arixhiu e ndalon me preteksin se po lan rrobat...

Ti heqim nga lumenjte se na i kane zaptuar...