Perkthimi i librit "Jezusi ne Islam" nga autori Ahmed Deedad.
Ahmed Deedad nje ish dijetar ne fene katolike i konvertuar ne musliman na sqaron shume thenie rreth Jezusit ne kete punim te tijin duke ju permbajtur kryesisht nje diskutimi me nje prift katolik dhe thenieve te ndryshme ne disa versione Biblike.
E shikova te arsyeshme te permend dicka rreth autorit duke pasur per qellim nivelin e biseduesve persa i perket dijeve fetare dhe pa asnje qellim tjeter, kjo per te mos lene hapesire per keqinterpretim.
Pa ndonje hyrje ose parathenie te vecante, po postoj tekstin e ketij libri te vogel ne te cilin sqarohen shume ide te gabuara rreth Jezusit apo Isait sic thirret nga muslimanet.
Besoj se nuk do kete ndonje gabim apo lapsus persa i perket shkrimit.
Perkthimi eshte i sakte.
Jezusi ne Islam
D I S K U T I M____N Ė ___T V.
Pėrgjigjet Kristiane dhe Muslimane.
Diskutimi nė TV
Nė fund tė diskutimit – “Kristianizmi dhe Islami” – i cili u shfaq nė programin e SABC – TV “Kryqėzim pyetjesh” tė dielėn e 5 Qershorit 1983, drejtuesi i programit, Bill Chalmeres theksoi: “Mendoj qė nga ky diskutim del se; ėshtė mjaft mė i pėrshtatshėm shpjegimi Islam pėr Kristianizmin, sesa shpjegimi Kristian pėr Islamin. Cili ėshtė kuptimi dhe rėndėsia qė ka kjo ide? Kėtė j’ua lėmė ju, pra rrugėn pėr ta pėrcaktuar. Por mendoj se ju do tė pajtoheni me mendimin se kjo bisedė qė ne zhvilluam ėshtė njė gjė e mirė.” “BILL”, siē ėshtė emri me tė cilin i drejtohen pa asnjė formalitet nė tė gjithė emisionet e tij, nė tė gjitha fushat ėshtė i aftė dhe shumė mahnitės nė nėnshtrimin qė feja e drejtė na mėson. Ai ėshtė shembull i portretit pėr tė cilin Kur’an-i i Shenjtė tregon pėr njė Kristian tė vėrtetė:
“… Ndėrsa do tė vėresh se mė tė afėrmit si miq pėr besimtarėt janė ata qė thanė: “Ne jemi nesara – krishterė.” Kėtė ngase prej tyre (tė krishterėve) ka dijetarė (ulema) dhe tė devotshėm dhe se ata nuk janė kryeneēė”. ( Kur’an 5: 82 )
Isa a.s. – statusi i tij.
Nė ē’plan muslimanėt po pėrpiqen tė drejtojnė njerėzit e udhėzuar nė rrugė jo tė drejtė, tė mashtruarit? Ata nė njė mėnyrė modeste dhe me saktėsi po pėrmendin dhe ritregojnė atė qė Zoti i Plotfuqishėm ka urdhėruar dhe drejtuar ata qė ta thonė nė Kur’an-in e Shenjtė. Si muslimanė ata nuk kanė zgjedhje. Ata e kanė thėnė nė shumė fjalė – “Ne Muslimanėt Besojmė, se Isa a.s. (Jezusi) ka qėnė njė nga Mesazherėt mė kryesorė tė dėrguar nga Zoti, se ai u lind mrekullisht (lindja e tij qe mrekulli) – pa asnjė ndėrhyrje mashkullore (tė cilėn shumė Kristianė tė kohės nuk e besojnė sot), se ai jetoi sipas premtimit tė Zotit. Nė tė vėrtetė nuk ėshtė Musliman ai qė nuk beson se Isa a.s. ishte i Dėrguar i Zotit.”
Surpriza e kėndėshme.
Mė shumė se 90% e njerėzve tė cilėt e ndoqėn kėtė diskutim kanė mbetur tė kėnaqur, dhe tė surprizuar nga pėrgjigjet qė hodhėn poshtė dhe sqaruan ēdo dyshim. Ata ndoshta mund tė mos u kenė besuar veshėve tė tyre. Ata mund tė kenė dyshuar se Muslimanėt po bėnin njė lojė pėr tu pėrpjekur tė mashtrojnė bashkėatdhetarėt e tyre Kristianė, qė nė qoftė se Muslimanėt do tė thonin fjalė tė mira pėr Isain a.s., nė shpėrblim tė kėsaj Kristianėt mund tė thonin fjalė tė mira pėr Muhammedin a.s.. Kėshtu qė unė “gėrmova” nė tė kaluarėn tuaj dhe ju po ashtu nė tė kaluarėn time, e cila mund tė kishte qėnė njė shtirje ose hipokrizi.
Zhvillimi i urrejtjes.
Ne nuk mund tė fajėsojmė tė gjithė Kristianėt pėr dyshimin e tyre. Atyre u ėshtė imponuar pėr shekuj me rradhė ky lloj dyshimi. Si pasojė e kėtij imponimi ata janė mėsuar tė mendojnė nė kėtė mėnyrė dyshuese pėr njeriun Muhammed a.s. dhe pėr fenė e tij. Ashtu siē thekson Tomas Carlyle duke iu drejtuar Kristianėve rreth 150 vjet pėrpara – “Gėnjeshtrat tė cilat janė munduar t’i grumbullojnė rreth kėtij njeriu (Muhammedit a.s.) janė tė pavėrteta tė pandershme dhe tė turpshme pėr ēdonjėrin prej nesh.” Ne Muslimanėt jemi pjesė e pėrgjegjėsisė tė punės qė duhet bėrė pėr mposhtjen e kėtij keqinformimi. Ne nuk kemi bėrė ndonjė gjė reale pėr heqjen e kėtyre grackave.
Hapėsira Kristiane.
Afrika e Jugut ėshtė njė hapėsirė Kristiane. Nė qoftė se Libia mburret si pėrqindja mė e madhe Muslimane e kontinentit Afrikan, njėkohėsisht Republika Jug-Afrikane i jep tė drejtė vetes tė quhet e tė lavdėrohet si pėrqindja mė e madhe e Krishtere. Nė kėtė hapėsirė tė Krishtere, Republika Jug-Afrikane – Muslimanėt pėrbėjnė afėrsisht 2% tė popullsisė. Ne jemi nė pjesė tė vogėl numerike votuesish, ne nuk numėrohemi pėr asgjė politikisht dhe ekonomikisht. Kėshtu, nė qoftė se ne jemi munduar pėr paqėsim, ne mund tė jemi shfajėsuar me kaq. Por jo. Ne duhet tė shpallim veprimtarinė tonė; ne duhet tė deklarojmė tė Vėrtetėn, pavarėsisht nė e pėlqejnė atė apo jo, siē thuhet nė fjalėt e Isait a.s.: “Thoni tė vėrtetėn, dhe e vėrteta do t’ju japė liri ju.” ( Xhoni 9: 32 )
Kapitulli II
I S A a. s.___N E___ K U R’ A N.
Padituria Kristiane.
Kristianėt nuk e dinė se baza e vėrtetė e mėshirės dhe e zemėrbardhėsisė qė shfaq Muslimani, gjithmonė nė lidhje me Isain a.s. dhe me nėnėn e tij Merjemen (Marian) e ka vendnisjen nga kryeburimi i besimit tė tij – Kur’an-I i Shenjtė. Ai gjithashtu nuk e di se Muslimani nuk e pėrmend emrin e shenjtė tė Isait nė gjuhėn e vet pa thėnė Hazreti Isa, kuptimi ose pėrmendje qė nderon Isain a.s. ose Isa alehi selam, qė do tė thotė Isa, paqja e Zotit qoftė mbi tė. Kurdoherė qė Muslimani pėrmend emrin e Isait a.s. pa e shoqėruar me kėto fjalė respektuese, ai mund tė konsiderohet mosrespektues dhe jo i mirė. Kristianėt nuk e dinė se nė Kur’an-in e Shenjtė, Isa a.s. ėshtė pėrmendur 5 herė mė shumė sesa ėshtė pėrmendur profeti i Islamit nė Librin e Zotit. Pėr tė qėnė i saktė 25 herė plus pesė herė mė pėrpara. Pėr shembull:
“…Isait, birit tė Merjemes i dhamė argumente (mrekulli) dhe e fuqizuam me (Xhibrilin) shpirtin e shenjtė…” ( Kur’an 2: 87 )
“…Oj Merjeme, Allahu tė pėrgėzon me fjalėn e vet (me lindjen e njė fėmije si rezultat i fjalė sė Zotit) emri i tė cilit ėshtė Mesih, Isa, bir i Merjemes, …” ( Kur’an 3: 45 )
“… Mesihu Isa, bir i Merjemes, ishte vetėm i dėrguar i Allahut …” ( Kur’an 4: 171 )
“Ne vazhduam gjurmėt e tyre (tė pejgamberėve) me Isain, birin e Merjemes,…” ( Kur’an 5: 46 )
“Edhe Zekerjanė, Jahjanė, Isain, Iljasin, tė gjithė prej tė mirėve tė pėrsosur.” ( Kur’an 6: 85 )
Isa a.s. – titujt e tij.
Megjithėse Isa a.s. ėshtė pėrmendur me emėr nė 25 vende nė Kur’an-in e Shenjtė, Kur’an-i gjithashtu me respekt i drejtohet si “Ibne-Merjem” – djali i Merjemes; si “Mesih” – i Pagjynah; “Abdullah” – shėrbėtor i Allahut; “Resulullah” – i dėrguar i Allahut. Ai foli sipas “Fjalės sė Zotit”, sipas Udhėzimit nėpėrmjet “Shpirtit tė Shenjtė”, si “Shenjė nga Zoti”, dhe shumė epitete tė ndershėm tė tjerė tė pėrhapura nė shumė ajete tė Kur’an-it tė Shenjtė. Kur’an-i i Shenjtė nderon kėtė tė dėrguar tė rėndėsishėm tė Zotit, dhe muslimanėt nuk kanė hezituar ta thonė kėtė rreth 1400 vjet tė kaluar duke bėrė tė njėjtėn gjė qė porositet nė Kur’an. Nuk ėshtė vetėm njė pėrēmim ose mospėrfillje mospranimi i kėtyre titujve tė Isait a.s., qė bėhet vėrejtje nė tė gjithė Kur’an-in e Shenjtė, nga ata qė janė mė ziliqarėt ndėrmjet Kristianėve tė cilėt mund tė merren pėr shembull jo tė mirė.
“Isa a.s.” emėr i latinizuar qė bėhet Jezus.
Nė Kur’an Jezusi pėrmendet me emrin – “Isa”, dhe ky emėr ėshtė pėrdorur mė shumė se ēdo titull, emėrtim tjetėr, sepse ky qe emri: Kristian” i tij. Faktikisht emri i tij ka qėnė “ISA” Arabisht ose “ESAU” Hebraisht. As “I”, gjithashtu as “s” e dytė nė emrin e Isait a.s. nuk gjenden nė dialektin origjinal tė gjuhės Semitike. Fjala ėshtė shumė e thjeshtė – “Isa” – emėr i pėrbashkėt, shoqėror nė gjuhėn ēifute, i pėrdorur mė shumė se 16 herė nė broshurėn e parė, tė vėrtetė, tė vetme tė Biblės, nė pjesėn e emėruar “Gjeneza”. Jozefi, historian ēifut pėrmend rreth 25 Jezus nė librin e tij “Dhiata e Vjetėr”. Testamenti i Ri flet pėr mbrojtje ndaj Isait a.s. nga mashtrimet si magjistar, si profet i rremė (Akti 13: 6) dhe gjithashtu “Jezus-Justus” njė misionar Kristian, bashkėkohės i Paulit (Kolosėt 4: 11). Kėto janė tė qarta nga Jezusi, djalė i Maries. Duke u kthyer nga “Isa” nė (J)esu(s) – Jezus. Ky emėr i formuar ka dalė shpėtim ndėrmjet Ēifutėve dhe Kristianėve qė nga shekulli II pas Krishtit. Ndėrmjet Ēifutėve ky emėr vjen nga njė mendim I sėmurė – emri i njėrit qė ishte jobesimtar nė Izrael; dhe ndėr Kristianė, sepse kėta i veshin cilėsi tė Zotit dhe thonė ėshtė Zoti (?). Muslimani nuk ngurron qė t’ia vėrė emrin fėmijės sė tij –“Isa”- sepse ky ėshtė njė emėr shumė i ndershėm, i lavdėruar. Emri i shėrbyesit tė drejtė tė Zotit.
Disa shėnime
Nė njė nga pėrkthimet mė tė pėrhaphapur tė Kur’an-it nė Anglisht nga Abdullah. Jusuf Ali, gjendet njė tekst i gjithanshėm. Duke kėrkuar nė tė, do tė zbulojmė nė faqen 1837 pėrmbajtjen – Isa a.s.:
Isa a.s., njė profet i drejtė,
I lindur,
I dėrguar nė Izrael,
I ngaritur lart,
Si Ademi,
Nuk ėshtė kryqėzuar,
Asgjė mė shumė se njė i dėrguar,
Jo Zot,
Jo djalė i Zotit,
Shpallje dhe mrekulli,
Mėson adhurmin e drejtė e tė vėrtetė,
Deklaron veten Musliman,
Pėrfundim i porosisė,
Ndjekėsit e rrugės qė tregoi ai kanė mėshirė dhe falje,
I dėrguar dhe shėrbyes i Zotit,
Si shenjė pėr profetin Ahmed.
Kapitulli III
N Ė N Ė__ D H E___ B I R
Maria (Merjeme) e ndershme dhe lavdėruar.
Lindja e Isait a.s. pėrshkruhet nė dy pjesė tė Kur’an-it; sure 3 dhe sure 19. Duke lexuar nga fillimi i lindjes sė tij, ne njihemi me historinė e Merjemes dhe me pozicionin e nderuar tė saj qė tregohet nė Shtėpinė Islame, kur ajo mbyllet nė tempull pėrpara lajmėrimit se i ėshtė dhėnė Lindja e Isait a.s.:
“Pėrkujto kur engjėjt i thanė: “Oj Merjeme, Allahu tė dalloi ty (me besim e karakter), tė pastroi (nga shpifjet Hebreje) dhe tė lartėsoi mbi gratė e botės.” ( Kur’an 3: 42 )
“… tė pastroi (nga shpifjet Hebreje) tė lartėsoi mbi gratė e botės” Njė nder tė tillė qė i ėshtė dhėnė Merjemes, nuk gjendet, madje as nė Biblėn Kristiane. Ajetet vazhdojnė:
“Oj Merjeme, vazhdoje adhurimin ndaj Zotit tėnd, bėn sexhde dhe kryej namazin pėr Zotin bashkė me ata qė e kryejnė namazin.” ( Kur’an 3: 43 )
Shpallja nga Zoti
Cili ėshtė burimi i kėtij teksti tė mrekullueshėm dhe madhėshtor, i cili nė recitimin origjinal, Arab tė vė nė njė gjendje emocionale tė papėrshkrueshme dhe tė pėrlot? Ajeti 44 shpjegon: -
“Kėto janė nga lajmet e fshehta (tė hershme) qė po t’i shpallim ty. Ti nuk ishe ndėr ta kur i hidhnin shortet se kush prej tyre do tė bėhej kujdestar I Merjemes, nuk ishe pranė tyre as kur ata ziheshin mes vete.” ( Kur’an 3: 44 )
Lindja e Maries.
Historia ishte se gjyshja nga nėna e Isait a.s., Hannah, deri mė parė nuk kishte mundur tė lindė. Ajo iu drejtua me sinqeritet Zotit. Nė qoftė se Zoti do t’i falte asaj njė fėmijė, ajo sigurisht do t’ia dedikonte fėmijėn shėrbimit tė Zotit nė tempull.
Pika kulminante.
Zoti i dhuroi njė lindje si pasojė e lutjes sė pastėr tė saj. Ajo qe pėrgatitur pėr njė djalė, por nė vend tė asaj qė priste ajo lindi njė vajzė. Por pėr atė qė ajo kishte nė mendje, njė femėr nuk mund tė barazohej me njė mashkull. Ēfarė do tė bėnte ajo mė pas? Ajo bėri njė vend ku ti lutej Zotit. Ajo mezi priste sa t’i rritej Merjemja dhe tė kujdesej pėr veten e vet. Me kalimin e kohės, Hannah e mori vajzėn e saj tė dashur, akoma tė vogėl, qė ta dorėzonte pėr shėrbim nė tempull. Ēdo prift kėrkonte me ngulm qė tė ishte kujdestari i asaj foshnje aq tė dashur. Ato hidhnin short me shigjeta pėr tė, me monedha, kokė a pil. Pėrfundimisht kismeti ishte qė ta mbante Zekeria, por pati edhe kundėrshtime nga dėshira e madhe qė kishin tė gjithė pėr ta mbajtur atė fėmijė tė dashur.
Burimi i shpalljes sė tij.
Nga e mori Muhammedi a.s. kėtė dituri? Ai qe analfabet. Ai nuk dinte tė shkruante e as tė lexonte. Ai qe bėrė i tillė nga Zoti i Plotfuqishėm qė tu pėrgjigjej pyetjeve tė shumta nėpėrmjet ajeteve tė Kur’an-it duke theksuar se ēdo gjė e kishte nga Zoti, pra Zoti e frymėzonte. “Jo” – thonin kundėrshtarėt. “Kjo ėshtė shpikje e Muhammedit a.s.. Ai e ka kopjuar shpalljen nga Ēifutėt dhe Kristianėt. Ai e ka krijuar vetė.” – thonin kundėrshtarėt. Duke ditur dhe besuar se Kur’an-i ėshtė vėrtetė Fjala e Allahut xh.sh., ne megjithatė pajtohemi duke u mbėshtetur nė argumente, me armiqtė e Muhammedit a.s. nė njė aspekt; se nė kohėn e tij vetėm u shkruajt Kur’an-i, qė do tė thotė se: nuk e krijoi atė. Ne mund t’ju shprehim disa bashkėpunime nga dhe ndėrmjet jobesimtarėve. Pyete atė, “Keni ndonjė dyshim se Muhammedi a.s. qe Arab?” vetėm njė mendim i gabuar mund tė mendonte tė pajtohej. Nė njė rast tė tillė ėshtė pa kuptim tė ndjekėsh mė tej kėtė mendim, bjeri shkurt bisedės, ose nė qoftė se po lexon njė libėr me ide tė tilla, mbylle pėrgjithmonė atė! Me njeriun e arsyeshėm mund tė vazhdosh mė tej bisedėn. “Qė nė fillimet e tij ky Arab u drejtohej Arabėve tė tjerė. Ai nuk ishte duke biseduar me Muslimanėt e Indisė, as me Muslimanėt e Kinės dhe as me Muslimanėt e Nigerisė. Ai i drejtohej popullit tė tij – Arabėve. Pavarėsisht nėse ata pajtoheshin me tė apo jo, ai u fliste atyre nė mėnyrėn mė tė lartė – fjalė tė cilat kishin depėrtuar nė veshėt dhe mendjet e dėgjuesve qė Merjemja nėna e Isait a.s. – njė hebreje qe zgjedhur veēan gjithė grave tė tė gjitha kombeve, popujve. Jo nėna e vet, as gruaja e tij, as vajza e tij, as ndonjė grua Arabe por njė Hebreje!
Mund ta shprehė dikush kėtė? Sepse pėr ēdonjėrin nėna e tij, gruaja e tij ose vajza e tij vijnė para ēdo gruaje tjetėr. Pse dėshironte Profeti i Islamit tė nderonte njė grua tė njė feje tė mėparshme, qė i pėrkiste njė race tė cilėn e shihnin me sy jo tė mirė pėr tre mijė vjet me rradhė? Pikėrisht siē po bėjnė ata me Arabėt sot.
Sara dhe Xhere.
Ēifutėt e marrin racizmin nga Bibla e tyre kur ata tregojnė se babai i tyre Ibrahimi a.s. (Abrahami) kishte dy gra; Sara dhe Xhere. Ata thonė se vetė janė pasardhėsit e Ibrahimit a.s. dhe Sarės, gruas legjitime, dhe Arabėt janė (fėmijėt) pasardhėsit e Ibrahimit a.s. dhe Xheres. Xhere sipas tyre ishte njė bujkrobėreshė, qė sjell si pasojė se Arabėt “janė” njė racė mė e ulėt. Por e vėrteta ėshtė se Xhere ka qėnė princeshė e Egjyptit dhe jo bujkrobėreshė ose skllave. A mund tė shpjegojė dikush se pėrse Muhammedi a.s. zgjodhi kėtė Hebreje pėr njė nder tė lartė? Pėrgjigjja ėshtė e thjeshtė – Ai nuk mund tė zgjidhte – ai nuk kishte tė drejtė tė fliste sipas mendimeve tė tij. “Ai (Kur’an-i) nuk ėshtė tjetėr pos shpallje qė i shpallet” (Kur’an 53: 4)
Sure Merjem.
Eshtė njė kapitull i tėrė nė Kur’an i quajtur Sure Merjem. (Kapitulli Maria), i emėrtuar pėr nder tė Merjemes, nėnės sė Isait a.s., nderim tė cilin nuk e gjejmė ti jepet Merjemes nė Biblėn Kristiane. Nga 66 librat protestantė dhe 73 librat Katolikė Romanė, asnjėri prej tyre nuk ėshtė emėruar Maria ose nė emrin e djalit tė saj. Ju do tė gjeni libra tė emėrtuar Mateu, Luka, Marku, Xhoni, Peter, Paul por jo Maria ose Jezusi! Nė qoftė se Muhammedi a.s. do tė qe autori i Kur’an-it tė Shenjtė, ai nuk do tė humbiste rastin pėr tė pėrfshirė nė tė me Merjemen, nėnėn e Isait a.s. edhe nėnėn e vet – Eminen, gruan e tij tė dashur – Khadije ose vajzėn e vet – Fatimen. Por jo! Jo! Kjo s’mund tė ndodhte asnjėherė. Kur’an-i nuk ėshtė krijim i mendjes sė tij! Ai pranon saktėsisht se asnjė qėnie njerėzore ose edhe tė gjithė njerėzit dhe xhinėt sė bashku nuk mund tė krijojnė njė libėr tė tillė si Kur’an-i i Shenjtė.
Kapitulli IV
L A J M E___ T E___ M I R A
Lajmet e mira
“Pėrkujto! Kur engjėjt i thanė: “Oj Merjeme, Allahu tė pėrgėzon me fjalėn e Vet (me lindjen e njė fėmije si rezultat i fjalės sė Zotit) emri i tė cilit ėshtė Mesih, Isa, bir i Merjemes, i famshėm nė dynja e ahiret dhe nga mė tė afėrmit (e Zotit).” ( Kur’an 3: 45 )
“…Mė tė afėrmit e Zotit”, jo fizikisht, as gjeografikisht, por shpirtėrisht. Krahasoje kėtė me: “Dhe Jezusi qėndron nė dorėn e djathtė tė Zotit.” (Marku 16:19) Shumica e kanė keqkuptuar kėtė ajet tė Kur’an-it po ashtu si shumė tė tjerė e kanė keqkuptuar nė Bibėl. Ata imagjinojnė Atin (Zot) duke ndenjur nė fron – njė vend i lartėsuar dhe “djalin e Tij” Jezus duke qėndruar nė tė djathtėn e Tij. Mund ta shfaqni atė qė imagjinoni nė pikturė? Nė qoftė se veproni sipas mendjes suaj, sigurisht qė keni humbur rrugėn e drejtė, i jeni larguar udhėzimit tė drejtė qė porosit Zoti. Ai nuk ėshtė Ati qė thonė krishterėt e humbur, Ai ėshtė larg imagjinatės sė mendjes njerėzore. Ai ekziston. Ai ėshtė real. Por Ai nuk ėshtė si asgjė qė ne mendojmė ose imagjinojmė. Nė gjuhėt e lindjes “dora e djathtė” do tė thotė njė vend I lartėsuar dhe i nderuar tė cilin Kur’an-i i Shenjtė e pėrshkruan:
“… dhe nga tė afėrmit (e Zotit).” ( Kur’an 3: 45 )
Ajetet e sipėrpėrmendura tregojnė dhe saktėsojnė se Isa a.s. ėshtė Mesiu (Krishti), dhe ai gjithashtu ėshtė Fjala tė cilėn Allahu xh.sh. ia dhuroi Merjemes. Pėrsėri Kristianėt lexojnė kėto fjalė, kuptimin dhe porositė e tė cilave at nuk mund t’i zbatojnė. Ato barazojnė fjalė “Krisht” me kuptimin e Zotit tė mishėruar nė tė.
Krisht nuk ėshtė emėr.
Fjala Krisht e ka prejardhjen nga fjala Hebreje Messiah, dhe Arabisht – Mesih. Rrėnja e fjalės ėshtė masaha (m-a-s-a-h-a) qė bie nė kundėrshtim si kuptim fjale me mesazhin e shpallur. Priftėrinjtė dhe mbretėrit kėtė kuptim ua kushtonin posteve tė tyre tė cilat i shenjtėronin. Por sipas pėrkthimit nga Greqishtja “Krist”, duket i njėjtė me fjalėn Jezus. Kristianėt kanė aftėsi ti transformojnė metalet bazike nė ar tė ndritshėm. Dėshira e tij ishte tė pėrkthyerit e emrave nė gjuhėn e vet amtare si pėr shembull: “chepas” nė Peter, “Messiah” nė Krisht. Si e bėri ai kėtė? Shumė lehtėsisht. Messiah nė Hebraisht do tė thotė i emėrtuar. Fjala Greke “I emėrtuar” ėshtė “krist“. Pikėrisht heqja e rrokjes “os” nga “kristos” dhe juve ju ėshtė lėnė fjala krist. Tani ndėrro “k” e vogėl bėje “K” tė madhe dhe do tė shohim njė emėr tė krijuar (?) tė veēantė. Krisht do tė thotė i emėrtuar. Isa a.s. qe emėrtim i posaēėm nė pagėzimin e tij, nga Gjon pagėzori si pėrcjellėsi i Fjalės sė Zotit. Ēdo i dėrguar i Zotit ėshtė quajtur me tė njėjti emėrtim. Bibla e Shenjtė ėshtė mbushur plot me kėshtu emėrtimesh. Nė Hebraishte origjinal bėhet “messiah” le tė shohim pėrkthimin Anglisht – I emėrtuar. Jo vetėm tė dėrguarit e Zotit emėrohen, u vihen emra nga njerėzit, por edhe brirėve edhe shtyllave gjithashtu. Unė jam Zoti i shtėpisė sė Betlehemit ku ju fshihni ose prekni shtyllėn (Gjeneza 31: 13) Nė qoftė se prifti ose fallxhori ėshtė prekur bėn gjynah… (Levitikus 4: 3) Dhe Musa … preku shtėpinė dhe ēdo gjė qė ishte nė tė (Levitikus 8: 10)
Zoti do tė begatojė bririn e Mesihut tė tij (1Samuel 2: 10)
Dhe kėshtu i thotė Zoti Mesihut tė tij Isaiha (Isaiah 45: 1)
Aty ka mė shumė se njėqind mendime tė tilla, tė shkruara nė Bibėl. Ēdo here ju ndesheni me fjalėn emėrtim i posaēėm nė Bibėl, qė nė Greqisht do tė thotė Krisht (Kristos) dhe nė qoftė se jeni tė lirė do tė mund tė bėni tė njėjtėn gjė qė kanė bėrė Kristianėt, dhe si rrjedhim do tė kemi Krisht (Chevub), Krisht (Cyrus), Krisht prift, Krisht shtyllė etj. Shėnim: Krisht do tė thotė emėrtim i vėnė nga njerėzit.
Disa emėrtime tė vetme, tė veēanta.
Megjithėse ēdo i dėrguar i Zotit ėshtė njė i caktuar i Zotit – njė Messiah, emėrtimi “Mesih” ose “Messiah” ose pėrkthimi i tij, Krisht, ėshtė emėrtim vetėm pėr Isain a.s., djalin e Mejemes, sė bashku njėlloj si nė Islam edhe nė Kristianizėm. Kjo nuk ėshtė e pazakontė nė besime e nė fe. Ka edhe shumė emėrtime tė tjera lartėsuese qė mund tė pėrdoren pėr mė shumė se njė profet. Akoma njerėzit e veēojnė vetėm pėr njėrin pėrdorimin e fjalės “Resulullah” qė do tė thotė transmetues i Fjalės sė Zotit, emėrtim i cili pėrdoret bashkarisht edhe pėr Musain a.s. (19:51) edhe pėr Isain a.s. (61:6) nė Kur’an-in e Shenjtė. Akoma “Resulullah” ėshtė bėrė sinonim i tė dėrguarit Islam, ndėr ne Muslimanėt. Tė gjithė tė dėrguarit e Zotit nė tė vėrtetė janė mė tė afėrmit tek Zoti, por fjala Arabe ėshtė “Khalilullah”, dhe ėshtė vetėm pėr Ibrahimin a.s.. Kjo nuk do tė thotė se tė tjerėt nuk janė tė afėrt te Zoti. “Kalimull-llah” do tė thotė njė njeri tė cilit i ka folur Zoti, dhe ka folur me Zotin, kjo cilėsi nuk ėshtė pėrdorur pėr tjetėr tė dėrguar pėrveēse pėr Musain a.s.. Akoma besojnė se Zoti ka folur me tė gjithė tė dėrguarit duke pėrfshirė kėtu edhe Isain a.s.. Duke u shoqėruar atyre tituj tė tillė tė gjithėve, nuk I veēojmė ato sipas cilėsive tė veēanta qė kanė pasur, cilėsi kėto dytėsore, sepse cilėsi e parė dhe mė kryesore ėshtė se ata tė gjithė kanė qenė tė dėrguar tė Allahut xh.sh., paqja dhe shpėtimi i Allahut xh.sh. qoftė mbi ta. Ndėrsa lajmi i gėzuar i qe sjellur (ajeti 45) Merjemes. I qe thėnė se djali i saj do tė quhej Isa dhe se ai do tė jetė Mesiu, Fjalė nga Zoti dhe se:
“E qė duke qenė nė djep (foshnje) u flet njerėzve*, e edhe si i rritur e qė ėshtė nga tė pėrsosurit.”
( Kur’an 3: 46 )
*Kjo parathėnie tregohet e realizuar nė njė kohė shumė tė shkurtėr. Ne e gjejmė kėtė nė Suren Merjem qė vijon:
“Dhe duke e bartur ngrykė shkoi me tė te tė afėrmit e vet e ata i thanė: “Oj Merjeme, ke bėrė njė punė shumė tė keqe?” Oj motra e Harunit, babai yt nuk ishte njeri i prishur e as nėna jote nuk ka qėnė e pamoralshme!” ( Kur’an 19: 27,28)
Habitja e Ēifutėve.
Nuk ka ndonjė Xhozef zdrukthėtar kėtu. Rrethanat qenė tė veēanta, Merjemja nėna e Isait a.s. u tėrhoq, u vetmua nė njė vend tė veēantė tė lindjes:
“E, Pėrmendju nė kėtė libėr (tregimin pėr) Merjemen kur ajo u largua prej familjes sė saj nė njė vend nė lindje.” ( Kur’an 19: 16 )
Pas lindjes sė fėmijės ajo u kthye. “Habia e njerėzve nuk njihte kufi. Nė ēdo rast ato qenė pėrgatitur tė mendonin zhdukjen e saj, sikur qe zhdukur, larguar nga familja e saj pėr pak kohė. Por ajo erdhi duke mos pasur turp, duke parakaluar kryelartė me fėmijėn e saj nė krahė. Si pati rėnė nė sy tė keq shtėpia e Haronit, vendi i klerit!? “Motėr e Harunit” – Merjemja rikujtonte rrugėn dhe moralin e prindėrve tė saj qė nuk kishin vend pėr qortim.Sikur ata thonin, ajo e ndoqi rrugėn dhe emrin e mirė tė prindėrve tė saj dhe tė tė parėve tė saj! Ēfarė mund tė bėnte Merjemja? Si do tė mund tė shpjegonte ajo? A do ta pranonin ata shpjegimin e saj? E gjithė ajo qė mund tė bėnte ishte tė shpjegonte rreth tė veēantės tė jashtėzakonshme tė fėmijės sė saj. Dhe fėmija qė nė djep vjen si shpėtimtar i saj, e nxjerr nga ai moment I vėshtirė. Nga njė mrekulli e Zotit dhėnė atij fėmije, ai flet, mbron nėnėn e tij dhe predikon, shpall tė vėrtetėn pėr ato dėgjues qė ishin jobesimtarė.
“Atėherė ajo u dha shenjė kah ai (Isai). Ata thanė: “Si t’i flasim atij qė ėshtė foshnje nė djep?”
( Kur’an 19: 29 )
Dhe nga njė mrekulli ai foli:
“Ai (Isai) tha: “Unė jam rob i Allahut; Mua mė ka dhėnė (ka caktuar tė mė japė) librin dhe mė ka bėrė pejgamber. Mė ka bėrė dobiprurės kudo qė tė jem, dhe mė ka porositur me namaz (falje) e zekat pėr sa tė jem gjallė! Mė ka bėrė tė mirėsjellshėm ndaj nėnės sime, e nuk mė ka bėrė kryelartė as tė padėgjueshėm! Selami (shpėtimi prej Allahut) ėshtė me mua ditėn kur u linda, ditėn kur tė vdes dhe ditėn kur tė dal (prej varrit) i gjallė!” Kjo ėshtė (fjalė) e vėrtetė, rreth Isait, birit tė Merjemes nė tė cilin ata shkaktojnė dyshime.” ( Kur’an 19: 30,31,32,33,34. )
Mrekullia e parė e tij.
Nė kėtė mėnyrė Isa a.s. mbrojti nėnėn e tij nga shpifjet e rėnda dhe fjalėt pas krahėve tė armiqve tė saj. Kjo ėshtė vėrtet mrekullia e parė e cilėsuar e tij nė Kur’an-in e Shenjtė – qė; ai foli qė kur ishte foshnje nga krahėt e nėnės sė tij. Nė kundėrshtim me kėtė mrekulli tė parė tė tij nė Biblėn Kristiane mrekullia e parė sipas kėtij libri ndodh kur ai ishte rreth tridhjetė vjeē. Dhe ditėn e tretė, qe njė dasmė nė Kana tė Xhelil: dhe nėna e Jezusit qe aty: Dhe, Jezusi sė bashku me ndjekėsit e tij qenė thirrur nė dasėm: Dhe kur ata deshėn verė, nėna e Jezusit tha: Ata nuk kanė verė pėr tė pirė. Jezusi u tha. Grua ēfarė do tė bėj unė me ty? Ora ime nuk ka ardhur akoma. Nėna e tij u tha shėrbyesve, ēdo gjė qė t’ju thotė ai juve, bėjeni atė. Dhe aty qenė gjashtė enė uji prej guri, pas mėnyrės sė pastrimit tė ēifutėve, pėrmbanin dy ose tre Firkins (njėsi matėse)– me copė. Jezusi u tha atyre; Mbushni poēet e ujit me ujė. Dhe ata i mbushėn deri nė grykė. Dhe ai u tha atyre, shpėrndajini tani dhe jepuni tė ftuarve tė parė tė festės. Dhe ata e shpėrndanė atė. Kur tė parėt e festės shijuan ujin qė ishte bėrė verė dhe nuk dinin se nga ku vinte ajo (por shėrbėtorėt qė e shpėrndanė atė e dinin) drejtuesi I festės thirri dhėndrin, Dhe i tha atij, ēdo njeri nė fillim niset pėr tė marrė verė tė mirė; dhe njerėzit (pijnė shumė) dehen nga ajo qė ėshtė e keqe, por ti solle verė tė mirė deri tani. (Xhon21:10) Qė nga kjo “mrekulli”, Kristianėt thonė se vera ėshtė si ujė nė Kristianizėm. Shumė arsye tė gabuara si: ajo qė qe e mirė pėr (Mjeshtrin) Mėsuesin ėshtė e mirė edhe pėr ata (ndjekėsit e tij) janė gabime dhe devijime tė futura nė Kristianizėm. Isa a.s. nuk qe ndonjė vrasės. Ai nuk bėri verė, as ata nuk i bėri “pijanecė”. Ata tė cilėt janė tė trashė dhe injoranca e tyre nuk i lė ta kuptojnė ndryshimin –“qė e mira qe mbajtur pėr nė fund.”. Ai nuk qe lėng rrushi. Ajo qe e njėjta verė qė duke iu pėrmbajtur Biblės Kristiane i dha tė drejtė “vajzės sė Zotit” pėr tė tėrhequr “babanė e saj”. (Gjeneza 19: 32,33) Ajo qe e njėjta verė tė cilėn Kristianėt kėshillojnė tė ruhesh prej saj nė Efesianėt 5: 18 “Dhe mos pi verė…” A ėshtė kjo pafajėsi (?) 1% fuqi qė normalisht ēon milionanjerėz jashtė rrugės sė drejtė. Amerika ka njė milion konsumues nė sasi tė shumta tė pijeve alkolike nė 70 milionė Kristianė! Amerikanėt kėta i quajnė pijanecė – “Konsumues tė alkoolit qė janė problematikė”. Nė Afrikėn e Jugut, ata thirren “alkoolikėt” – “”pijanecė” – ishte fjalė e pėrdorshme edhe pėr njerėzit me probleme nė stomak. Por kryeministri i Zambias, dr. Keneth Kaunda nuk nguron tė thotė tė vėrtetėn troē. Ai shprehet: - “Unė nuk jam i pėrgatitur tė udhėheq kombin e pijanecėve.” – kur i referohet pjesės sė popullit tė tij tė cilėt janė konsumues tė pijeve alkoolike dhe atyre qė janė tė intoksikuar. Kudo ku uji turbullohet, ne nuk mund dhe nuk duhet tė ngarkojmė me pėrgjegjėsi dhe tė fajsojmė Isain a.s. ose ndjekėsit e tij pėr zakonin e tė pirit pije alkoolike tė bashkėkohėsve tė tij. Pėr atė zakon ai ka thėnė: “Unė kam akoma edhe shumė gjėra pėr tu thėnė, por ju nuk mund ti realizoni ato tani.” ( Xhoni 16: 12 ) Njerėzimi nuk kishte arritur nė atė shkallė qė tė pranonin tė gjithė tė Vėrtetėn Islame. Gjithashtu ai nuk ka thėnė – “Ju nuk mund tė hidhni lloj vere tė re nė shishet e vjetra.” ( Mateu 9: 17 )
“Nėnė” apo “Grua”.
Sipas st. John nė tė katėr rrjeshtat lart pėrshkruhet festa e martesės sė Kanas, dhe na tregohet se Jezusi u soll paturpėsisht ndaj nėnės sė tij. Ai e thirri atė “Grua” dhe duke e zgjeruar mė shumė kėtė plagė aty thuhet – “Ē’duhet tė bėj unė me ty?” Ēfarė lidhje jepet aty ndėrmjet “ty” dhe “unė”? A thua ai kishte harruar se ajo “grua” e vėrtetė e kishte mbajtur atė nė barkun e saj pėr nėntė muaj rresht dhe ndoshta pėr dy vjet i kishte dhėnė gji e si pasojė e lindjes sė tij ajo ishte pėrballuar me fyerje tė shumta? A mos nuk ishte ajo nėna e tij? Duket shumė e ēuditshme qė misionari mburet me mėsimet qė jep, i bindur dhe vuajtės i madh – ata e thirrnin atė “Princ i Paqes” dhe ata thonė se – “ai u qe dėrguar atyre qė bėnin gjakderdhje si njė udhėzim dhe si njė dele qė para qethjes sė saj ajo ishte memece, ajo nuk e hapte dot gojėn e vet.” – akoma ata krenohen nė tė njėjtėn mėnyrė, se ai ishte i gatshėm gjithmonė pėr sharje nė drejtim tė njerėzve tė racės sė tij dhe qė ti demaskonte ato. Nė qoftė se thėnie e tyre janė tė vėrteta:- “O ju tė kėqinjtė. O ju bij imoraliteti. Dhe kur ai itha nėnės sė tij: o grua!
Mbrojtja e Isait a.s..
Muhammedi a.s. qe urdhėruar pėr tė thėnė tė vėrtetėn; dhe nė drejtim tė ēėshtjes sė Isait a.s., pėr tė shfajėsuar atė nga porositė e rreme dhe shpifjet qė i mveshnin armiqtė e tij.
“(All-llahu) mė ka bėrė tė mirėsjellshėm ndaj nėnės sime, dhe nuk mė ka bėrė kryelartė as tė padėgjueshėm!” ( Kur’an 19: 32 )
Nė marrjen e lajmit tė mirė, tė lindjes sė nė djali tė drejtė, tė panjollė, Merjemja pėrgjigjet:
“Ajo tha: “Zoti im, si mund tė kemė unė djalė e mua s’mė ka prekur njeriu (nuk jam e martuar)? Ai (Allahu) tha: “Ja, kėshtu, Allahu krijon ēka tė dojė. Kur Ai vendos pėr njė ēėshtje, vetėm i thotė “Bėhu!”. Ajo menjėherė bėhet. Ai (Allahu) ia mėson atij librin (besimin), urtėsinė, Teuratin dhe Inxhilin.” ( Kur’an 3: 47,48 )
Kapitulli V
S H P J E G I M E T ___E ___K U R’ A N –it___D H E___ T Ė ___B I B L Ė S.
Takimi me priftin.
Duke shpresuar qė ta keni marrė seriozisht kėshillėn e dhėnė nė faqen 1 po pėrpiqem tė tregoj me shembuj, dhe tė sqaroj. Rastet pėr pėrdorimin e saj tė herėpashershme. Pėr shembull, po vizitoja “Shtėpinė e Biblės” nė Johanesburg. Teksa po shihja biblat dhe librat fetarė, mora njė Bibėl Indoneziane dhe kisha marrė nė dorė pikėrisht atė qė ėshtė Testamenti i Ri (Dhiata e Re) Greko-Angleze. Njė volum tė madh. Unė kisha qėnė nėn vėshtrimin e pėrgjegjėsit tė Shtėpisė sė Biblės, Bibliotekės. Ai mu afrua menjėherė. Ndoshta durimi im dhe kryemekanizmi, tė qėnit Musliman qe njė tėrheqje ose njė thirrje pėr tė. Ai mė pyeti rreth interesimit qė kisha pėr atė libėr tė shtrenjtė. Unė i shpjegova se si studiues i njė feje tė pėrsosur, kisha nevojė pėr libra tė tillė. Ai mė ftoi pėr njė ēaj nė zyrėn e tij. Ai u tregua shumė i sjellshėm dhe unė e pranova ftesėn e tij. Gjatė kėsaj kohe unė i shpjegova atij pozitėn shumė tė lartė qė Isa a.s. zinte nė Islam. Ai dukej se dyshonte nė atė qė unė po i tregoja. Ai u habit me paditurinė e vet tė mėparshme, sepse ēdo njeri i mirė i tėrhequr nga shoqėria nė Afrikėn e Jugut, mund tė bėhet kontrollor ose pėrgjegjės nė “Shtėpinė e Biblės”. Unė fillova t’i recitoj nga ajeti 42 i sures Ali Imran nr. 3
“Pėrkujto! Kur i thanė engjėjt: “Oj Merjeme! Allahu tė dalloi ty (me besim e karakter)…” (Kur’an 3:42)
Unė doja qė ai tė dėgjonte kėtė Mrekulli, jo vetėm tė dėgjonte kuptimin e Kur’an-it, por edhe tingėllimin nė gjuhėn qė Kur’an-i ėshtė shpallur. Dunkers u tėrhoq pas dhe qėndroi pa lėvizur duke dėgjuar i mahnitur dhe me vėmendje tė madhe Fjalėn e Allahut xh.sh.. Kur unė arita fundin e ajetit 49, kėto fjalė tė rėndėsishme ia rritėn besimin se mesazhi qė pėrcjell Kur’an-I qe si ai i Biblės sė tij. Ai tha; nuk di ndonjė ndryshim mes asaj qė besoj unė si Kristian dhe asaj qė ti mė lexove. Unė i thashė; “Kjo ėshtė e vėrtetė”. Nė qoftė se ai do ti lexonte vetė kėto ajete veē e veē vetėm nė gjuhėn Angleze ose pa i lexuar nė Kur’an, ai nuk do tė qe nė gjendje tė kuptonte edhe pėr njėqind vjet se ishte duke lexuar pjesė nga Kur’an-i I Shenjtė. Nė qoftė se ai qe protestant do tė lexonte versionin Katolik Roman, nė qoftė se ai nuk e ka parė njėrin version ose versionin Jehovaj ose versionin Greko-Ortodoks, ose njėrin nga njėqind e njė prej versioneve tė tjerė; por ai kurrė nuk do tė kuptonte se ishte duke lexuar versionin e Kur’an-it (pėr ato pjesė tė cilat kanė mbetur tė pandryshuara nė librat paraardhės). Kristianėt mund tė lexojnė nė Kur’an ēdo gjė qė duan tė dine pėr Isain a.s. nė njė mėnyrė tė shprehuri shumė fisnike dhe madhėshtore. Kur’an-i ėshtė mė i qartė dhe mė i suksesshėm tė lexohet plotėsisht, por edhe pjesėt e marra prej tij janė plotėsisht tė qarta.
Nė kėto tetė ajete tė pėrmbledhura, nga ajeti 42 deri te ajeti 49 tregohet:
Qė Merjemja, nėna e Isait a.s., qe njė grua e vyrtytshme dhe e nderuar mbi tė gjithė gratė e kombeve.
Se e gjithė ajo qė qe thėnė qe Shpallje nga Zoti nėpėrmjet tė dėrguarit tė Tij Isait a.s. pėr njerėzimin.
c) Qė Isai a.s. qe (transmetuesi i) Fjala e Zotit.
d) Qė ai ishte Mesihu i cili pritej nga Ēifutėt.
e) Se Zoti do ta fuqizonte Isain a.s. qė tė kryente, plotėsonte mrekullinė, madje prej nė krijimin e tij.
f) Qė Isai a.s. qe lindur mrekullisht pa ndėrhyrje mashkullore.
g) Qė Zoti do t’i jepte atij Shpalljen.
h) Qė ai do tė jetonte sipas premtimit tė Zotit, dhe se ai do tė ringjallte tė vdekurin, do tė shėronte ata tė cilėt kishin lindur tė verbėr dhe leprozėt tė gjitha sipas premtimit tė Zotit, etj etj..
Shkumėsi dhe djathi.
Shumė Kristianė entuziastė kėtu kundėrshtojnė njė pohim ose fjalė. Por dallimi ndėrmjet Biblės dhe Kur’an-it ėshtė si ai ndėrmjet “shkumėsit dhe djathit”, kush nga kėta tė dy hahet?! “Pėr mua ata janė tė njėjtė. Kush ėshtė ndryshimi?” – pyet prifti. Unė e di se historitė e tyre nė thelb pajtohen me njėra tjetrėn, por kur I shqyrtojmė ato me vėmendje do tė zbulojmė se ndryshimi ndėrmjet tyre ėshtė I luhatshėm. Tani krahaso idenė e mrekullueshme qė jepet nė ajetin 47 tė sures Ali Imran nė Kura’ni-in e Shenjtė me atė qė jepet nė Bibėl: “Tani lindja e Jezu Krishtit, qe nė kėtė mėnyrė: Kur nėna e tij Maria u zhvendos tek Jozefi, para se ata tė vinin sė bashku (si burrė e grua) ajo qe shtatėzėnė nga Shpirti (Fryma) i Shenjtė. (Mateu 1: 18)
Mjeshtri dramatizues.
Billy Graham nga USA dramatizoi kėto ajete pėrballė 40 000 njerėzve nė King Park, Durban – duke folur me kėmbė e me duar, pra duke u thėnė: “dhe “Shpirti i Shenjtė” erdhi dhe la me barrė Marien!” Nė anėn tjetėr st. Luke tregon tė njėjtėn gjė por nė mėnyrė mė tė pėrpunuar. Ai thotė se kur Maria u
lajmėrua qe e tronditur. Reagimi i saj qe: “Si mund tė jetė kėshtu, duke qenė se unė nuk njoh asnjė burrė?” – nė kuptimin e mardhėnieve bashkėshortore. (Luka 1: 34) Tregimi nė Kur’an ėshtė:
“Ajo tha: “Zoti im, si mund tė kem unė djalė e mua s’mė ka prekur njeriu (nuk jam e martuar)?…”
( Kur’an 3: 47 )
Nė thelb nuk ka asnjė ndryshim ndėrmjet kėtyre dy deklaratave: “duke qėnė se unė nuk kam njohur asnjė burrė” dhe “kur asnjė burrė nuk mė ka prekur”. Tė dy vlerėsimet kanė kuptim tė njėjtė. Ėshtė thjesht zgjedhja e fjalėve tė ndryshme pėr tė dhėnė tė njėjtėn gjė. Por pėrgjigjet pėrkatėse tė shfajėsimit tė Merjemes nė tė dy librat, Kur’an dhe Bibėl janė zbulesa dalluese ndėrmjet njėra-tjetrės pėr nga interpretimi qė njerėzit u bėjnė.
Versioni Biblik.
Thėnie tė Biblės: “Dhe engjėlli iu pėrgjigj dhe i tha asaj, “Shpirti I Shenjtė” tė ka sjellė ty dhe fuqia e mė tė Lartit tė ka mbuluar me hije.” (Luka 1: 35) A nuk meditoni se po tregoheni ateist, dyshues duke pranuar kėtė thėnie? Atashumė mirė mund tė pyesin si mundi tė vinte Shpirti i Shenjtė tek Maria? “Si e mbuloi me hije Fuqia e All-llahut tė Madhėruar atė grua? Nga literatura ne dimė se nuk do tė thotė kėshtu, se ajo qe njė ide e pėrsosur, por gjuha e pėrdorur kėtu ėshtė e papėlqyeshme – devijim – a pajtoheni ju me kėtė!? Tani ndryshimi me gjuhėn e pėrdorur nė Kur’an:
Versioni nė Kur’an.
“…Ai (Allahu) tha:”Ja, kėshtu, Allahu krijon ēka tė dojė. Kur Ai vendos pėr njė ēėshtje, vetėm i thotė: Bėhu! Ajo menjėherė bėhet.” ( Kur’an 3: 47 )
Ky ėshtė shpjegimi i Kur’an-it dhe idea e Muslimanit pėr lindjen e Isait a.s.. Por pėr Zotin krijimi i Isait a.s. pa baba ėshtė i thjeshtė. Ai vetėm thotė “Bėhu!” dhe vėrtet ai bėhet. Nė qoftė se Ai do tė donte tė krijontenjė milionė Isa pa baballarė dhe pa nėna, Ai shumė thjesht mund t’I krijonte. Ai nuk ka marrė njė lloj specie dhe e ka kthyer nė njė lloj tjetėr, si njerėz ose kafshė – me lidhje, kontakt ose mbjellje artificiale. Ai ka sjellė nė jetė ēdo gjė vetėm nė sajė tė fjalės sė Tij urdhėruese: “Bėhu!” dhe “ėshtė bėrė”. Kėtu nuk ka asgjė te re nė atė qė po ju tregoj, I kujtova priftit. Kjo ėshtė nė Librin e parė tė vėrtetė tė Biblės tuaj – Gjeneza 1: 3 “Dhe Zoti tha…” Ēfarė tha Ai? Ai tha - “Bėhu” dhe “u bė”. Ai
nuk i ndan fjalėt. Kjo ėshtė rruga jonė pėr tė kuptuar fjalėn “Bėhu” – qė me dėshirėn e Tij solli nė jetė ēdo gjė.
Zgjedhja pėr vajzėn e tij !
“Ndėrmjet kėtyre dy versioneve pėr lindjen e Isait a.s. – versioni I Kur’an-it dhe versioni i Biblės – kė do tė zgjidhnit ju pėr t’ia dhėnė si udhėzim vajzės tėnde?”, e pyeta unė pėrgjegjėsin e Shtėpisė sė Biblės. Ai uli kokėn dhe i nėnshtruar pranoi: - “Kur’an-in”. Si mundet qė njė “fallsifikim” ose njė “imitim”, siē kanė thėnė pėr Kur’an-in, do tė mund tė ishte mė i mirė sesa i vėrteti, origjinali, siē ėshtė deklaruar dhe pretenduar pėr Biblėn? Njė gjė e tillė nuk mund tė ndodhė asnjėherė, veēse kjo qė iu shpall Muhammedit a.s. ėshtė ajo qė edhe vetė Muhammedi a.s. ka deklaruar se ėshtė fjala e Vėrtetė dhe e Pastėr e Allahut xh.sh.. Eshtė provuar se pas leximit dhe ndjekjes sė mėsimeve tė Biblės, ato qė kanė lexuar dhe kuptuar nga tė lexuarit e Kur’an-it janė bindur dhe e kanė pranuar pėr tė vėrtetė tė saktė dhe tė pamohueshme fjalėn e Allahut xh.sh., Kur’an-in, pra si Shpallje nga Zoti.
Shembulli i Ademit a.s.
Nė lidhje me Mrekullinė e lindjes sė Isait a.s. jepet edhe historia e Ademit a.s., lindja e mrekullueshme e tė cilit nuk e bėn atė as Zot as djalė tė Zotit:
“Vėrtet, ēėshtja e Isait (tė lindur pa baba) tek Allahu ėshtė sikurse ēėshtja e Ademit. Atė e krijoi Ai nga dheu, e pastaj atij i tha : “Bėhu!” ai u bė.” ( Kur’an 3: 59 )
“Pas njė pėrshkrimi pėr pozitėn e lartė qė zė Isai a.s. si i dėrguar i Zotit nė ajetet e sipėrpėrmendura hidhet poshtė idea se ai qe Zot ose djalė I Zotit, ose diēka mė shumė se njeri, por e veēantė e tij nė dallim nga njerėzit e tjerė qe se atij i erdhi shpallja. Nė qoftė se thuhet se ai u lind pa baba, ne u themi Ademi u krijua pa baba dhe kjo qe mrekulli mė e madhe. Nė tė vėrtetė Ademi qe krijuar pa nėnė e pa baba. Pėrsa i pėrket trupit tonė ai ėshtė nga balta. Por pėr Allahun xh.sh., Isa ishte si Ademi ashtu siē ėshtė i tėrė njerėzimi. Madhėshtia e Isait rridhte nga urdhėri i Allahut xh.sh. “Bėhu”, pėr atė qė ai ishte - mė shumė prej baltės – njė udhėheqės shpirtėror dhe mėsues.” Shėnim i Abdullah Jusuf Ali. Logjika se ai lindi pa baba, a e bėri atė “tė barabartė” me Zotin, atėherė Ademi do tė kishte njė tė drejtė pėr tė qėnė mė i lartė pra mė i nderuar, dhe kjo nuk ėshtė bindje Kristiane. Nė kėtė mėnyrė Muslimani shpor kėtė ofendim qė kristianėt bėjnė ndaj Zotit, dhe nga e vėrteta qė kėrkohet prej ēdo muslimani ėshtė se ai duhet ta urrejė kėtė gėnjeshtėr ndaj All-llahut. Pėrveē kėsaj nė qoftė se Kristianėt pohojnė, se Ademi u krijua nga balta, Isa ishte “i lindur nga barku (mitra) e Merjemes, qė na lejoi tu kujtojmė atyre, se duke iu pėrmbajtur pėrcaktimeve tė pavėrteta qė i mveshin, ka edhe njė tjetėr akoma qė i bie tė qėndrojė mė lartė se Jezusi nė Biblėn e tij. Kush ėshtė ky mbinjeri?
Tė rejat e Paulit.
Me tė vėrtetė ai ėshtė mbret i Salemit prift i Zotit mė tė lartė… “Pa baba, pa nėnė, pa prejardhje, dhe pa fillim e pa fund jete…” (Hebreu 7:1,3,) Kėtu del “njė kandidat tjetėr pėr ta bėrė” Zot “veten e vet”, sepse vetėm Zoti i Plotėfuqishėm i posedon kėto cilėsi. Ademi ka njė fillim, nė Xhenet edhe Isa ka njė fillim; Ademi ka pasur njė fund gjithashtu edhe pėr Isain Kristianėt tregojnė se ka pasur njė tė tillė, “dhe ai ngjiti lart shpirtin”. Po mbreti i Salemit ku ėshtė? Ndoshta ai po fle diku si Rip Van Uinkel; njė pėrralė, gjė e paqėnė, pėr tė cilin tregohet se flinte shumė vjet. Dhe ēfarė ėshtė ky “Hebreu”. Ky ėshtė emri i njėrit nga librat e Biblės sė Shenjtė, i autorit (tė mrekullueshėm ose bandit) st. Paul, i vetemėruar ndjekėsi i trembėdhjetė i Krishtit. Isa ka pasur dymbėdhjetė ndjekės apostuj, por njėri prej tyre qe Juda i cili nuk mundi tė mbyste tė keqen qė kishte nė vetvete. Nė kėtė mėnyrė nga “dymbėdhjetė fronet” nė qiej tė cilat do tė ziheshin nga ndjekėsit e tij pėr tė gjykuar pasardhėsit e Izrailit njėri u hoq. (Luka 22:30) Nė kėtė mėnyrė bie poshtė plotėsisht idea e Hebreut. Sauli qe njė ēifut rebel, dhe Kristianėt e ndėrruan emrin e tij nė “Paul”, ndoshta sepse “Saul” tingėllon Ēifutshe. Ky st. Paul krijoi njė ērregullim e njė rrėmujė tė tillė nė mėsimet e Isait, pėr tė pėrfituar pėr vete vendin e dytė nė “Njerėzit mė me influencė nė histori”, nė punėn “pėrmendore” tė Majkėll H. Hart: “Njėqind mė tė lartit nė histori”. Sipas Majkėll Hart, Pauli qe themeluesi i Kristianizmit tė sotėm. Kėtė “nder” pėr krijimin e Kristianizmit ishte pėr ta ndarė ndėrmjet Paulit dhe Isait, dhe Pauli fitoi sepse kishte shkruajtur mė shumė libra tė Biblės sesa ēdo autor tjetėr, duke kujtuar se Isai nuk kishte shkruajtur asnjė fjalė tė vetme. Pauli nuk kishte nevojė pėr frymėzim nga Zoti, pėr tė shkruajtur hiperbolat, mendimet e ekzagjeruara tė tij. Mė kot nuk ka thėnė Ministri i Propagandės nė kohėn e Hitlerit: “Sa mė e fryrė tė jetė gėnjeshtra aq mė e madhe bėhet besueshmėria pėr kėte ndėr tė paditur.” Por ēudia rreth kėtyre ekzagjerimeve ėshtė ajo se; duket qė shumė Kristianė e kanė lexuar ose asnjė prej tyre nuk e ka lexuar kėtė. Ēdo njeri studioz tė cilit ia kam treguar kėto rreshta duket se i dėgjon pėr herė tė parė. Ato pasi i dėgjojnė shfaqin hutim dhe ēoroditje siē pėrshkruhen duke pėrshtatur fjalėt e Isait a.s.: “…meqėnėse ata nuk shohin ata rrjedhimisht edhe nuk dėgjojnė edhe nuk kuptojnė.” (Mateu 13:13) Kur’an-i i Shenjtė pėrmban gjithashtu ajete tė cilat pėrshkruajnė kėtė sėmundje tė kultivuar:
“(Mbesin nė errėsirė) Tė shurdhėr, memecė dhe tė verbėr, andaj ata nuk kthehen (nga ajo rrugė e tyre e keqe).” ( Kur’an 2: 18 )
“Djemtė” e Zotit!
Muslimanėt pėrjashtojnė me argumenta mendimet e gabuara Kristiane qė “Isa a.s. ėshtė djalė i vetėm i Zotit, i lindur dhe jo i krijuar”, sikur atė e ka lindur All-llahu jo siē i ka krijuar tė tjerėt. Kjo ėshtė ajo qė Kristianėt pėrsėrisin nga fėmijėria e tyre. Unė i kam pyetur dhe u kam mėsuar disa dijetarėve Kristianė herė pas here se ēfarė duan tė theksojnė ose tė thonė ata kur pėrmendin “I LINDUR DHE JO I KRIJUAR”. Me tė vėrtetė ata besojnė qė, pėr All-llahun ka fėmijė.
“Adami, i cili qe djalė i Zotit.” (Luka 3:38)
“Se djemtė e Zotit panė vajzat e njerėzve, tė cilat u ishin besuar atyre…”
“Dhe kur djemtė e Zotit hynė nė vajzat e njerėzve ata lindėn fėmijė.” (Gjeneza 6:2,4)
“…Israeli ėshtė djali im, madje fėmija i parė.” (Eksodi 4:22)
“…Pėr mua (Zot) jam baba i Izraelit dhe Ibrahimi ėshtė fėmija im i parė.” (Jeremia 31:9)
“…Zoti mė ka thėnė mua, (David) Ti je djali im i parė: unė nė kėtė ditė tė LINDA ty” (Psalmet 2:7)
“Pėr aq kohė sa u lanė nė tokė, nga Shpirti i Zotit, ata janė djemtė e Zotit.” (Romanėt 4:14)
A nuk e dalloni atė qė nė gjuhėn e Ēifutėve ēdo Tom dhe Heri (ēdo person qė ėshtė fetar) tė cilėt ndoqėn rrugėn dhe udhėzimin e Zotit, qe njė “djalė I Zotit”. Ajo qe njė pėrshkrim metaforik, shoqėrisht i pėrdorur ndėr ēifutė. Kristianėt pajtohen me kėtė arsyetim por vazhdojnė tė thonė: - “por Isa nuk qe si ata”. Ademi qe krijuar nga Zoti, dhe ne u flasim atyre me nėnkuptim. Ēdo gjė qe krijuar nga Zoti. Ai ėshtė Zoti, Krijuesi dhe Mbajtėsi I gjithēkaje. Metaforisht Zoti ėshtė babai i gjithēkaje. Por Isa qe djali I LINDUR i Zotit dhe jo djalė I KRIJUAR nga Zoti? – i lindur do tė thotė “I bėrė Zotėri”
I lindur do tė thotė “I BĖRĖ ZOTĖRI” !
Nė eksperiencėn time praktike tė dialogimit me qėllim mėsimi pėr Kristianėt, prej 40 vjetėsh, vetėm njėri e hapi gojėn pėr tė mė kėrkuar shpjegim rreth shprehjes – i lindur dhe jo i krijuar”. Ai qe njė Amerikan i cili guxoi tė shpjegonte. Ai tha: - “Kjo do tė thotė, i bėrė zotėri nga Zoti”. “Ēfarė?” Shpėrtheva unė. “i bėrė zotėri nga Zoti” – “Jo. Jo” – tha ai. “Unė vetėm po pėrpiqem tė tė shpjegoj kuptimin. Unė vėrtetė nuk e besoj se Zoti bėri zotėri njė djalė.” Ky Kristian i kuptueshėm thoshte qė kėto fjalė kishin kuptim tjetėr nga ato qė thonin. Po pėrse e thonė atėherė kėtė? Pse po krijoni njė kundėrshtim tė panevojshėm dhe konflikt ndėrmjet 1 200 000 000 Kristianėve dhe qindra milionė Muslimanėve nė botė duke shpallur deklarata tė pakuptimta?
Arsye pėr kundėrshtim.
Muslimani kujdeset pėr fjalėn “i lindur”, sepse lindja ėshtė si pasojė edhe e euforisė sė kafshės pra qė bėn pjesė edhe te funksionet e kafshės, tė ulėta, tė lidhura me gjininė. Si mund t’ia mveshim kėtė atribut tė ulėt All-llahut xh.sh.?! Nė mėnyrė figurative, ne tė gjithė i bie qė tė jemi bijtė e All-llahut – tė mirė apo tė kėqinj qofshim – dhe Isai a.s. i bie tė jetė mė i afėrt sesa ne tek All-llahu sepse ai ėshtė mė besimtar dhe ėshtė nga tė dėrguarit e nderuar tė All-llahut xh.sh.. Nga ky kėndvėshtrim ai ėshtė bir i All-llahut (nė mėnyrė figurative) sikur edhe ne tė gjithė, jemi bijtė e All-llahut, sepse Ai kujdeset pėr ne. Megjithėse kjo fjalė “i lindur” ėshtė fshirė nė shumicėn e versioneve tė Biblės gjurmėt e lėna nga R.S.V.* akoma vazhdojnė tė ekzistojnė nė mendjet e Kristianėve, sė bashku tė bardhė dhe me ngjyrė qofshin. Nė thellėsi tė interesave tė kėtij mendimi lihet vend qė njeriu i bardhė Kristian t’a ndiejė veten superior ndaj njeriut me ngjyrė Kristan qė i pėrket tė njėjtės kishė apo tė njėjtit sekt. Dhe nga ana tjetėr zbulohet lidhja e ndjenjave qė sipas kėsaj ideje njeriu me ngjyrė ėshtė nė njė inferioritet tė pėrhershėm.
*R.S.V.: Versioni Standart i Rishikuar, i deklaruar nga Gazeta e Kishės Anglikane si “Versioni mė i mirė qė ėshtė prodhuar nė shekullin e kaluar (XX)” duke iu pėrmbajtur dorėshkrimit mė tė Vjetėr, rreth dyqind apo treqind vjet pas Isait a.s..
Arsyetim i njė niveli shumė tė ulėt.
Mendja njerėzore nuk mund tė ndihmojė arsyetimin qė i linduri nga njė Afrikan do tė duket si njė Afrikan dhe ai i njė Kinezi do tė duket si njė Kinez, dhe ai i njė Indiani do tė duket si njė Indian. Pra “djali i lindur” nga Zoti duhet tė ishte diēka e ngjashme ose qė duket si Zoti. Miliona piktura tė bukura dhe tė kundėrta tė kėtij “DJALI TĖ VETĖM TĖ LINDUR” tė Zotit u janė shpėrndarė njerėzve. Ai nė kėto piktura duket si njė Evropian me flokė tė verdha, sy blu dhe shumė veēori tė bukura si njėrin qė unė pashė te “mbreti i mbretėrve” ose “Dita e Fitores” ose “Jezusi i Nazaretit”. Xhefri Hunter mė kujton njė pikturė tjetėr? “Shpėtimtari” i Kristianėve ėshtė mė shumė si njė Gjerman se sa si njė Ēifut, sipas tė pyeturve. Kėshtu qė llogjikisht nė qoftė se djali ėshtė i bardhė edhe babai gjithashtu do tė jetė njė i bardhė. Kėshtu pra raca e zezė ėshtė e ndėrgjegjshme nė ndjenjat inferiore tė rrėnjosura nė to si njerėz mė tė thjeshtė (fėmijė tė gjetur). Jo, ndėrmjet ngjyrės sė lėkurės, dhe llojit tė flokėve, nuk ėshtė ky shkaku nga i cili rrjedh inferioriteti, tė qėndruarit nė njė shkallė mė tė lartė ose mė poshtė.
Zoti ėshtė shpirt
Pėr Zotin nuk dimė ndonjė ngjyrė. Ai ėshtė njė qėnie tjetėr jashtė imagjinatės sė mendjes njeriėzore. Thyhet mendimi i Kaukazianėve pėr Zotin njeri i bardhė, dhe ėshtė thyer e hedhur poshtė njė epėrsi e mundshme racash. Por robėria intelektuale ėshtė mė e vėshtirė pėr tu shkatėruar dhe eleminuar.
Kapitulli VI
P Ė R G J I G J E ___D Y S H I M E V E___K R I S T I A N E
“Krishti nė Islam”, ėshtė vėrtet Mesihu, Isai a.s. nė Kur’an: dhe Kur’an-i I Shenjtė ka pėrcaktim tė qartė dhe tė saktė pėr ēdo shmangie tė Kristianėve nga e vėrteta. Kur’an-i e zhvesh nga ēdo gėnjeshtėr dhe porosi tė rreme qė armiqtė e ulėt dhe tė hutuar, tė ashtėquajtur ndjekės tė rrugės dhe udhėzimeve tė tij, ia mveshin Isait a.s.. Armiqtė e tij, Ēifutėt pohojnė qė ai “pretendonte se ishte Zot”. Me kėtė veprim ata futėn devijimin, humbjen nė rrugė tė gabuar tė ndjekėsve tė mėvonshėm tė Isait a.s., i ftojnė nė tė kotė. Ndjekėsit gjasme tė udhėzimeve tė tij, pretendojnė se “ai e ka pohuar haptazi se qe Zot ose pjesė e Zotit”, por me kėtė shpifje ata pėrgėnjeshtruan pėr All-llahun dhe bėnė Kufėr, sepse ai pohojnė ata, “qe Zot”. Pėr kėto tė pavėrteta tė tyre, tė Ēifutėve dhe Katolikėve nė Kur’an Zoti I kėshillon:
“O ithtarė tė librit, mos teproni nė fenė tuaj dhe mos thoni gjė tjetėr pėr Allahun, pėrveē asaj qė ėshtė e vėrtetė. Mesihu Isa, bir i Merjemes ishte vetėm i dėrguar i Allahut. Ishte fjalė e Tij (bėhu) qė ia drejtoi Merjemes dhe ishte frymė (shpirt) nga ai. Besoni pra Allahun dhe tė dėrguarin e tij...”
( Kur’an 4: 171 )
Duke kaluar kufijtė, duke shkuar nė ekstrem.
“O idhtarė tė librit” ėshtė njė emėrtim respektues me tė cilin u drejtohet Allahu nėpėrmjet Kur’an-it Ēifutėve dhe Kristianėve. Me fjalė tė tjera Allahu xh.sh. u thotė: “O njerėz tė bėrė me dije pėr tė vėrtetėn, o popull I librit”. Sipas vetėlavdėrimit, Ēifutėt dhe Kristianėt, mburren se qėndrojnė mbi Arabėt tė cilėt nuk patėn Libėr para Kur’an-it. Si njerėz tė cilėve u ishte bėrė e njohur e vėrteta, Allahu xh.sh. u dėrgoi shumė profetė pėr tė mos dalė nga rruga e drejtė, siē vepruan edhe pas tė dėrguarit tė parafundit, Isait a.s.. Ēifutėt krijuan situata tė tilla rreth vėrtetėsisė sė Isait a.s. dhe e fajėsuan atė pėr kufėr duke shtrembėruar fjalėt e tij. Kristianėt nxjerrin
kuptime tė tjera nė kėto fjalė: ndryshojnė fjalėt jashtė kuptimit tė tyre pėr ta bėrė atė Zot.
Njė Kristian i kohės tonė – orator – shpjegues i Biblės pėrdor fjalė tė pakėndėshme si rrjedhojė e mendimeve tė papjekura pėr tė fituar mbi kufrin e shpallur nga Ēifutėt. Ata thonė:
a) Pėr sa i pėrket Jezusit, ėshtė Zot ose mashtrues.
b) Pėr sa i pėrket Jezusit, ėshtė Zot ose i ēmendur.
c) Pėr sa i pėrket Jezusit, ėshtė Zot ose i vetėquajtur.
Kėto janė fjalėt e tij, fjalė tė marra nga literatura Kristiane. Qė kur njė zemėrzi pra njė njeri i keq mund tė dėnojė Krishtin me kaq ashpėrsi, duke I vėnė tė pavėrteta, siē thėrret pėr tė vepruar ky Kristian, patjetėr qė ai bėhet i pabesueshėm. Ai mendon se mund tė zgjedhė ndėrmjet njėrės apo tjetrės prej kėtyre zgjedhjeve idiote. Atij nuk i shkon ndėrmend se kjo mund tė bėhet njė alternativė pėr Kristianėt e njėllojtė, tė metė si ai.
Zgjidhja e rėndėsishme.
Nuk ėshtė e mundur qė Isai a.s. ėshtė thjesht sikur kanė thėnė – ai deklaron tė jetė – njė profet, si profetėt e tjerė qė qenė para tij? Madje ai ėshtė njėri nga mė tė rėndėsishmit prej tyre – atij iu dhanė shumė mrekulli dhe njėkohėsisht qe njė mėsues shpirtėror e udhėzues – Messih. Pse vetėm dy alternativa; Zot ose i ēmendur? A ėshtė “ēmenduria” e kundėrta e “hyjnizimit” nė Kristianizėm? Kush ėshtė antonimi i fjalės Zot? Do tė mund t’i pėrgjigjej ndonjė Kristian i zgjuar kėsaj pyetje? Kur’an-i zbulon pozicionin e vėrtetė tė Isait a.s. nė njė ajet tė vetėm, ai thotė:
1) Qė ai qe djali i njė gruaje, Merjemes, dhe si rrjedhim njė njeri;
2) Por njė i dėrguar, njė njeri me porosi nga Zoti dhe prandaj u emėrtua I nderuar;
3) Njė Fjalė qė iu dhurua Merjemes, ai u krijua nga fjala e Zotit “Bėhu” (Kun), dhe ai u bė (Kur’an 3: 59)
4) Njė shpirt i sjellur nga Zoti, por jo Zot. Jeta e tij dhe mėsimi i tij qenė mė tė kufizuara se tė dėrguarit e tjerė, megjithatė na duhet ta nderojmė si njeri tė Zotit. Doktrina e Trinisė tė njėjtė me Zotin dhe djalė i Zotit janė hedhur poshtė si sharje ndaj Zotit. Zoti nuk ka nevojė pėr njė djalė tė drejtojė ose kontrollojė punėt e Tij, Ai nuk ka nevojė pėr asgjė. Ungjilli i Xhonit, kushdo qė e ka shkruar atė, ka sjellė njė tė pavėrtetė rreth doktrinė sė Fjalės Greke Logos, por ajo shpjegohet qartė kėtu.” Shpjegimi i ajetit 171 nė pėrkthimin e Abdullah Jusuf Ali.
Isa a.s. pyetet
Mė poshtė janė marrė dhe shkruajtur ajeti, 116, 117 dhe 118 tė sures Maide ajete tė cilėt paraqesin kuptimin e Ditės sė Gjykimit kur Allahu xh.sh. do tė pyesė Isain a.s. nė lidhje me mospėrpikmėrinė e ndjekjes sė porosive tė tij, devijimin nga pasardhėsit pėr adhurimin e gabuar ndaj tij (Jezusit) dhe nėnės sė tij (Maries) pėrveē All-llahut: dhe ai do tė pėrgjigjet: -
“Dhe kur Allahu tha: “O Isa, bir i Merjemes, a ti njerėzve u the: “Mė besoni mua dhe nėnėn time dy zota pos Allahut!?” (Isai) Tha”: “Larg asaj tė mete je Ti (O Zoti im) nuk mė takon mua tė them atė qė s’ėshtė e vėrtetė. Ta kasha thėnė unė atė, Ti do ta dije. Ti e di ē’ka nė mua, e unė nuk di ē’ka nė Ty.
Ti je mė i dijshmi i tė fshehtave!” “Unė nuk kam thėnė tjetėr atyre pos asaj qė Ti mė urdhėrove; Ta adhuroni Allahun, Zotin tim dhe Zotin tuaj, dhe sa isha ndėr ta, kam qėnė pėrcjellės i tyre, e pasi qė mė more mua, Ti ishe roje (dhe Dėshmues) i tyre. Ti je dėshmitar pėr ēdo send!” “Nėse i dėnon ata, nė tė vėrtetė ata janė robėrit e Tu, e nėse u fal atyre, Ti je i Gjithėfuqishmi, i Urti.” ( Kur’an Maide: 116, 117, 118.)
Deklarimi se nuk ėshtė thėnė nga Isa a.s. se ėshtė Zot.
Duke qėnė se kjo ėshtė deklarata e Isait a.s. e cila jepet e Vėrtetė nga Zoti, i Gjithėdijshmi se: “Asnjėherė nuk u kam thėnė ndonjė gjė mė shumė se ajo pėr tė cilėn isha urdhėruar pėr tė thėnė, “se Adhurimi i takon Zotit, I Cili ėshtė Zoti im dhe Zoti juaj”, si do ta justifikojnė Kristianėt adhurimin e tyre drejtuar Isait.? Ky nuk ėshtė njė vendim i pėrcaktuar vetėm nė Bibėl, nė tė gjitha (66) volumet e versionit Protestant, ose nė 73 volumet e versionit Katolik Roman, ku gjithmonė sipas autorit Isai pretendon se ėshtė Zot, ose ku thotė – “mė adhuroni” mua? Asgjėkundi nuk ka thėnė se ai dhe Zoti “janė njė” ose “e njėjta qėnie”. Fraza e sipėrme – “njė dhe e njėjta qėnie” – u shkon pėr shtat shumė
“oratorėve” dhe “Bibėl-shpjeguesve” duke mos pėrjashtuar Doktorė dhe Profesorė tė teologjisė. Madje edhe ata qė kanė ndėrruar fenė qė janė kthyer nė Kristianė kanė mėsuar pėrmendėsh kėto rrjeshta. Ato janė programuar tė llomotitin pa pushim dhe tė thonė mekanikisht frazėn e mėsipėrme pa marrė parasysh idenė qė pėrēojnė ndėr ata tė cilėt mund tė mbulojnė besimin e tyre. Fjalėt “janė njė” aktivizojnė mendjen qė tė mėmorizohet. “Po” thonė Trinitarėt, adhurimi i tre zotave nė njė Zot, dhe njė Zot nė tre zota – “Jezusi ka deklaruar qė ėshtė Zot!” Ku?
Prifti nė tavolinė.
Unė i mora priftin Morriis D. D. Dhe gruan e tij qė tė hanim drekė tek “Palloi i Artė” (njė lokal). Gjatė pėrplasjes sė mendimeve tona, erdhi rasti pėr tė pyetur: - “Ku?” Dhe ai citoi: “Unė dhe babai im jemi njė” – Pėr tė marrė me mend se Zoti dhe Isa a.s. qenė njė dhe e njėjta qėnie. Se Isa kėtu pohonte se ishte Zot. Frazėn qė mė citoi e dija shumė mirė, por ajo qecituar jashtė kuptimit tė saj. Ajo nuk pėrcillte kuptimin qė Doktori imagjinonte, kėshtu qė unė e pyeta, “Ē’kuptim ka?”
Ndryshimi dhe “Kuptimi i shprehjes”.
Prifti e la tė ngrėnit dhe filloi tė mė shohė mua. Unė i thashė “Pse? Ai nuk e di kuptimin.” – “E shikon se ajo qė ti citove ėshtė ky tekst, unė dua tė di kuptimin e kėtij teksti.” Aty qe njė Anglez, njė shėrbėtor i Kishės Katolike, njė doktor i Fesė Qiellore qė tha se pėrpiqesha ti mėsoja anglishten atij. Sigurisht qė ai e dinte kuptimin, por si pjesa tjetėr e patriotėve tė tij, ai nuk kishte studiuar se nė ē’kuptim Isa i kishte pėrdorur kėto fjalė. Nė pėrvojėn time 40-vjeēare ky tekst mė qe pėrsėritur nga tė tjerėt me qindra herė, por shumė Kristianė janė pėrpjekur qė tė kuptojnė tė vėrtetėn qė shpreh ky tekst. Ata gjithmonė fillonin tė flisnin pėr Biblėn e tyre dhe sipas mėnyrės sė tyre tė tė kuptuarit. Kur ata fillonin tė flisnin rreth Biblės sė tyre unė i ndaloja nė kėtė hap. “A e dini tė sigurtė atė qė po e citoni?” “A dini Biblėn tuaj?” Pasi tė lexoni kėtė them se do t’ju lindin ide tė tjera si pasojė e mungesave tė theksuara qė vetėm njė lexim i plotė e i vėmendshėm i plotėson dhe i saktėson. Por unė mendoj se lexuesit Muslimanė duke lexuar kėtė Bibėl do t’ia japin kuptimin e saktė.
Cili ėshtė kuptimi.
Si pasojė e besimit tė mangėt qė kishte prifti, rridhte edhe kjo pamjaftueshmėri mendore pėr tė shpjeguar kuptimin e tekstit nga ana e tij. Pastaj mė pyeti: “A e di ti kuptimin?” – “Sigurisht” i thashė. “Cili ėshtė ai pra?” mė pyeti miku im. Unė i thashė, “Ai qė mė pėrmendėt ju ėshtė teksti i Xhonit kapitulli 10 rrjeshti 23. pėr tė arritur nė kuptimin e saktė ne duhet ta fillojmė qė nga rreshti 23 nė tė cilin lexojmė:
23 Dhe Jezusi shkoi pėr nė tempull nė hyrjen e Sulejmanit. Xhoni ose kushdo tjetėr qė e ka shkruar kėtė histori nuk na tregon ne arsyet pėrse Isa ngaset nga e keqja duke ecur vetėm pėr nė strofkullėn e luanit. Ne nuk shpresojmė se Ēifutėve u iku njė rast i artė pėr tu barazuar me Isain(?). Ndoshta atij po i jepte zemėr mėnyra me tė cilėn ai po kėshillontė Ēifutėt e dorėzuar nė tempull dhe pėrmbysja e tryezės nė fillim tė shėrbimit tė tij (Xhoni 2: 15)
24 Kur erdhėn Ēifutėt rreth tij. Dhe i thanė ata “Pėr sa kohė do tė na bėsh ne tė dyshojmė? Nė qoftė se ti je Krishti na e vėrteto planin tėnd. Ata i dorėzohen atij. Duke ējerrė faqet e tyre me gishta dhe e akuzonin e provokonin atė duke thėnė se ai nuk mundi tė tregojė planin e tij tė qartė. Se ai po fliste gjėra tė paqarta. Ata si tė ēmendur po pėrpiqeshin ta sulmonin dhe godisnin atė. Nė fakt pakėnaqėsia e vėrtetė e tyre qe se ata nuk po pėlqenin mėnyrėn se si ai po u fliste – ligjet e tyre, mėnyrėn mė tė cilėn ai i njihte me ndėshkimet pėr formalizmat e tyre dhe pėr ndjenjėn materialiste tė tyre e cila kishte mbytur ndjenjėn shpirtėrore. Por Isa nuk ishte nė gjendje tė vazhdonte mė tej – ata ishin aq shumė dhe tė gatshėm pėr ta sulmuar atė. Maturia ėshtė gjėja mė e mirė e vlerave tė njeriut. Nė shpirtin pajtues gjenden kėto vlera.
25 Jezusi u pėrgjigj atyre; Unė ju tregova ju dhe ju nuk mė besuat: punėn qė e bėra nė emėr tė Babait tim ata e cilėsuan si timen.
26 Por ju nuk besoni, sepse ju nuk jeni nga delet e mia siē ju thashė. Jezusi hedh poshtė fjalėt e gėnjeshtra, qė ia mveshin armiqtė e tij, se gjoja ai qe i paqartė nė pohimin e tij, se ai qe Mesia tė cilin ata e prisnin. Ai tha se ua shpjegoi qartė, por akoma ata nuk duan ta dėgjojnė atė.
27 Delet e mia e dėgjojnė zėrin tim dhe unė i njoh ato, dhe ato do mė ndjekin mua:
28 Dhe unė do t’ju jap atyre pėrjetėsinė, dhe ata kurrė nuk do tė humbin, as nuk do mundė ndonjė ti nxjerrė nga dora ime.
29 Babai im, i cili mi dha mua ata, ėshtė mė i lartė se gjithēka, dhe asnjė njeri nuk ėshtė nė gjendje t’i nxjerrė nga dora e Babait tim. Si mundet ndokush tė jetė aq dritėshkurtėr pėr tė parė saktėsinė e dy verseteve tė fundit. Por mospamja shpirtėrore ėshtė mė e rėndėsishme se ajo fizike. Ai u thotė ēifutėve duke treguar edhe pėr pasardhėsit, bashkimin e vėrtetė tė marėshėnieve ndėrmjet Babait dhe djalit. Verseti mė vendimtar: -
30 Unė dhe Babai jemi njė. Njė nė ēfarė? Nė Dijen e Gjithēkaje? Nė Natyrėn e tyre? Nė Fuqinė e plotė? Jo! Njė nė qėllim! Sepse menjėherė qė besimtari pranon fenė e drejtė, I dėrguari i Zotit shikon nė tė se ai i pėrmbahet udhėzimit (fesė), dhe Zoti, i Plotfuqishmi gjithashtu shikon nė tė, tė njėjtėn gjė. Ky ėshtė qėllimi i “ Babait” dhe i “djalit” dhe i “Shpirtit tė Shenjtė” dhe i ēdo njeriu besimtar. Tė njėjtėn gjė shpjegon Xhoni: “Se tė gjithė mund tė jenė tė njėtė si ti, Baba je pėr mua, dhe unė pėr ty
dhe ata gjithashtu mund tė jenė tė Njėjtė me ne ...” “Unė me ata, dhe Ti me mua, dhe ata mund tė jenė prefektė nė Njė...” (Xhoni 17: 20, 22)
Nė qoftė se Isa ėshtė “Njė” me Zotin, dhe nė qoftė se ai “Njėsim” e bėn atė Zot, atėherė edhe tradhėtari Juda, dhe dyshuesi Tomas, dhe sataniku Peter, dhe nėntė tė tjerėt tė cilėt e braktisėn atė kur ai kishte nevojė mė shumė se kurrė janė Zot (a) sepse i njėjti “Njėjėsim” tė cilin ai e pohoi tek Xhoni 10: 30, tani ai pohon pėr tė Gjithė “ata me besim tė pakėt” (Mateu 8:
26) - tė gjithė “o besimdobėt dhe tė pabindur” (Luka 9: 41). Ku dhe kurrė do tė pėrfundojė kjo shpifje Kristiane ndaj Zotit? Shprehja “Unė dhe Babai im jemi njė” qe e pafajshme pėr kėtė qė i veshin Kristianėt Sot, qė ka si domethėnie asgjė mė tepėr sesa Qėllimi i Njėjtė Me Zotin. Por Ēifutėt kėrkojnė tė sjellin turbullira dhe devijim nga e Vėrteta e Drejtė dhe nuk pendohen, prandaj; -
31 Ēifutėt ngrenė lart gurė pėr ta gjuajtur atė.
32 Jezusi iu pėrgjigj atyre; shumė gjėra tė mira u solla ju nga Babai im, pėr tė cilat doni tė mė goditni me gurė mua?
33 Ēifutėt iu pėrgjigjėn atij duke thėnė: “Nuk tė godasim me gurė sepse na solle gjėra tė mira; por pėr shpifjet ndaj Zotit dhe sepse ti, njė qėnie njerėzore e bėre veten tėnde Zot.”. (Xhoni 10: 31,33)
Nė versetin 24 tė sipėrpėrmendur Ēifutėt i mveshėn njė gėnjeshtėr se Isa a.s. po fliste paqartėsisht. Kur ajo u pėrgėnjeshtrua, ata edhe e akuzuan atė pėr shpifje (kufėr) e cila ėshtė tradhėti nė fushėn shpirtėrore. Kėshtu pra ata thanė se Isa deklaroi se qe Zot – “Unė dhe Babai im jemi njė”. Kristianėt pajtohen me Ēifutėt nė atė se Isa nuk ka bėrė njė pohim tė tillė, por ndryshe, nė atė se nuk qe kufr sepse Kristianėt thonė se ai qe Zoti dhe qe emėruar vetė nė hyjnizimin e tij. Kristianėt dhe Ēifutėt pajtohen nė mendimin se kjo frazė ėshtė njė shqiptim i rėndėsishėm, pėr njėrin si njė shfajėsim pėr tė shpėtuar por edhe pėr tė tjerėt si shfajėsim pėr shpėtim. Ndėrmjet tė dyve u la nė dorė thjesht vendimi pėr vdekjen e Isait. Por Isai refuzoi tė bashkėpunonte nė kėtė lojė tė pisėt, kėshtu qė –
33 Jezusi iu pėrgjigj atyre, “Nuk ėshtė shkruajtur nė ligjin tuaj. Unė ju them. Ju jeni zota.
34 Nė qoftė se ai i thirrte zota, mbi ata erdhi fjala e Zotit, dhe Libri nuk mund tė prishet.
35 Thuaju atyre tė cilėt Babai i ka shenjtėruar, dhe u ka dėrguar fjalėn, ata qė bėjnė kufėr, se unė them, unė jam djali i Zotit?
Pėrse “Ligji Juaj”?
Ka pak sarkazėm nė versetin 34 por nė ēdo rast, pse ai thotė: “Ligji Juaj”? Ai nuk ėshtė gjithashtu ligj pėr ju? Ai nuk tha: “Unė nuk kam ardhur tė shkatėrroj por tė pėrsos ligjin pėr tė vėrtetat tuaja qė unė di, derisa qiejt dhe toka tė zhduken dhe grimca mė e vogėl do tė zhduket ose derisa tė gjitha do tė realizohen” (Mateu 5: 17,18)
“Ju jeni zotėra”
“Ju jeni zotėra” ėshtė caktuar qartė nė Psalmin 82, Verseti 6 – “Unė u thashė ju jeni zotėra; dhe tė gjithė ju jeni fėmijėt e mė tė lartit.” Isai vazhdon: -“Nė qoftė se Ai (Zoti i Plotėfuqishėm) do ti thirrte ata zota, mbi tė cilėt erdhi fjala (qė do tė thotė se tė dėrguarit e Zotit u thirrėn “Zota”) dhe Libri nuk mund tė prishet me fjalė tė tjera – Ju nuk mund tė mė kundėrshtoni mua! – Isa e dinte Librin e vet; Ai fliste me autoritet edhe nė gjuhėn e tyre dhe arsyetonte me armiqtė e tij se: “Nė qoftė se njeriu i mirė, tė dėrguarit e Zotit, janė qėnie qė u adresohen si Zota nė Librat e Autoriteteve tona nė tė cilat nuk gjeni tė meta, - atėherė pėrse ju merrni shembull tek unė? – Kur bėj ndonjė pohim pėr veten time e di se ėshtė mė i ulėt nė gjuhėn tonė, si “njė djalė i Zotit” sikundėr qėnie tė tjera tė thirrura “zotėra” nga vetė Zoti. Madje unė (Isa) pėrshkruaj veten time si “zot” nė gjuhėn tonė, duke iu pėrmbajtur pėrdorimit Hebre, ju nuk mund tė gjeni ndonjė gabim tek unė.” Kjo ėshtė fusha e leximit tė Librit Kristian. Unė nuk po ju jap ndonjė interpretim nga vetja ime ose kuptim fjalėsh.
Kapitulli VII
“N Ė___F I L L I M”
Ku thotė Isa – “Unė jam Zot”, ose “Unė jam i njėjtė me Zotin”, ose “Mė adhuroni mua”? – e pyeta D.D. nga Kanadaja pėrsėri. Prifti Morris mori frymė thellė dhe pėrsėri u pėrpoq pėr tė bėrė njė frymėmarrje tė thellė. Ai pėrmendi njė verset tė thėnė shpesh tė Biblės Kristiane – Xhon 1: 1 “Nė fillesė qe Fjala, dhe Fjala qe me Zotin dhe Fjala qe Zoti.” Ato janė fjalėt e Xhonit ose tė kujtdo tjetėr qė i ka shkruar ato. Dija e ēdo dijetari Kristian qė ka lexuar Biblėn janė fjalėt e njė tjetėr Ēifuti, Filo i Aleksandrisė, i cili i ka shkruar ato madje para se Xhoni dhe Isa a.s. tė kishin lindur. Dhe Filo deklaron se nuk ka qėnė i frymėzuar nga Zoti kur i ka shkruar ato fjalė. Ky ka marrė mendimet e Platonit dhe i ka komentuar vetė. Tė njėjtin dyshim qė Filo solli nėpėrmjet kėtyre fjalėve tė cilat Xhoni jonė i ka bėrė si “Fjalė tė Zotit” ne do ti pranojmė ato pėr vlerat qė kanė.
Greke jo Hebreje.
Qė nga dorėshkrimet e 27 Librave tė Besėlidhjes sė Re tė cilat janė nė Greqisht, njė Sekt Kristian ka prodhuar versionin personal dhe madje ka ndėrruar dhe emrat e kėtyre Librave tė cilat i ka zgjedhur nga 27 Librat e “Biblave Greko-Romane”. E pyeta priftin nėse dinte Greqisht? “Po” - mė tha. Ai kishte studiuar Greqisht pėr pesė vjet rrjesht para kualifikimit. Unė e pyeta se kush ishte fjala “Zot” nė Greqisht? Nė fillim atij i shkoi ndėr mend – “dhe Fjala qe me Zotin”. Ai u mendua por nuk u pėrgjigj. Kėshtu qė unė i thashė fjala ėshtė HOTHEOS qė do tė thotė “Zoti”. Qė kur Evropianėt, duke pėrfshirė edhe Amerikano-veriorėt zhvilluan sistemin e pėrdorimit tė shkronjave tė mėdha nė fillim tė emrave dhe tė shoqėrive tė mėdha ne pranojmė ardhjen e shkronjės kapitale “Z” pėr fjalėn “Zot”. “Tani mė trego kush ėshtė fjala e dytė “Zot” nė Greqisht qė tė bie ndėr mend. Prifti pėrsėri mbeti i heshtur, jo sepse ai nuk dinte Greqisht ose sepse gėnjente – Por ai dinte mė shumė sesa kaq. Biseda pati arritur kulmin. Unė i thashė se fjala qe TONTHEOS qė saktėsisht do tė thotė “njė Zot” ose “Zot”; tė dyja janė tė sakta. Unė i tregova priftit: “Por nė 2 Korinthias 4: 4 ju pandershmėrisht i keni ndėrruar sistemin duke pėrdorur njė “z” tė vogėl kur keni shkruar Zot, dhe gabimi ėshtė “zoti i kėsaj bote”. Fjala Greke ėshtė HOTHEOS e njėjtė si tek Xhoni 1:1, “Pse nuk i jeni pėrmbajtur origjinalit nė pėrkthimin tuaj? Nė qoftė se Pauli u bind ta shkruante hotheos – “Zoti” – pėr gabimin pse nuk e shkruajti shkronjėn e parė tė madhe. Ne kemi mendim jo tė mirė pėr kėtė veprim tė tijin.” “Dhe nė Besėlidhjen e Vjetėr, Zoti i thotė Musės: “Shiko Unė tė kam bėrė ty njė zot te faraoni” (Eksodi 7:1) Pse pėrdorni njė “z” tė vogėl pėr “Zot” kur i referoheni asaj qė iu tha Musait a.s. nė vend tė njė “Z” tė madhe siē bėnė pėr njė fjalė tė qartė: “Fjalė” – “Dhe Fjala qe Zot”? “Pse e bėni ju kėtė? Pse luani me Fjalėn e Zotit?” – e pyeta priftin. Ai tha – “Nuk e kam bėrė unė atė”. Unė i thashė: “e di, por po flasim nė pėrgjithėsi pėr Kristianizmin dhe Kristianėt tė cilėt po udhėzohen pėr nė shkatėrrim e humbje duke menduar Krishtin si Zot, duke pėrdorur shkronja tė mėdha kėtu dhe tė vogla atje, duke mashtruar masat paqėsore tė popullit tė cilat besojnė se ēdo shkronjė, ēdo presje dhe ēdo pikė, dhe shkronjat e mėdha dhe tė vogla janė urdhėruar dhe shkruar sipas urdhėrit tė Zotit.”
Kapitulli VIII
Ē F A R Ė___M B E T E T___P A S?
Tre kryesoret.
Mund tė shpresohet shumė nė njė publikim tė vogėl tė kėsaj natyre, qė njėri mund tė merret me tė gjitha shėnimet rreth Isait a.s., tė shpėrndara nė pesėmbėdhjetė kapituj tė ndryshėm tė Kur’an-it tė Shenjtė. Ajo se ēfarė mund tė bėjmė ne ėshtė tė hedhim njė vėshtrim tė shpejtė nė indeksin e faqeve tė riprodhimit nga Kur’an-i nė faqen 7 tė kėtij Libri. Kėtu ne gjejmė tre thėnie tė sakta tė pamarra nė diskutim nga ne akoma: ISA a.s.
-1) Nuk ėshtė kryqėzuar.
-2) Shpallės dhe mrekulli ?(Libri i Isait a.s. dhe mrekullitė e tij).
-3) Lajmėrues pėr njė tė dėrguar pas tij emri i tė cilit ėshtė Ahmed.
Didad thote:
Nė lidhje me thėnien e parė qė Mesihu nuk ka vdekur, “Nuk ėshtė kryqėzuar” unė kam shkruar njė broshurė me titull “A u kryqėzua Krishti?” rreth njėzet vjet mė parė. Nė lidhje me thėnien e tretė tė sipėrshėnuar “Paralajmėrues i njė tė dėrguari tjetėr pas tij, emri i tė cilit ėshtė Ahmed”, unė propozoj tė shkruhet njė broshurė me titull: “Muhammedi a.s. pasardhės i Isait a.s.”.
Rruga e shpėtimit.
Tani do tė shqyrtojmė thėnien e dytė – “Shpallės dhe mrekulli”. Mesazhi I Jezusit qe i thjeshtė, i ndershėm dhe i drejtė: se tė gjithė tė dėrguarit e Allahut xh.sh. qė qenė pėrpara tij, dhe ai, edhe pasardhėsi Muhammedi a.s. – “Besojnė nė njė Zot, nga Ai janė urdhėruar”. Zoti i Cili i frymėzoi ato tė gjithė tė dėrguarit e Tij, ėshtė i Pėrhershėm dhe i Vazhdueshėm. Ai nuk udhėzon pėr ērregullime. (1 Korinthia 14: 33) Njė qėndrim i ulėt i njė ēifuti shprehet kur ai vjen tek Isa a.s. pėr jetėn e pėrhershme ose pėr shpėtimin. Nė fjalėt e Mateut: Dhe pėrkujto, erdhi njėri dhe i tha, Mjeshtėr i Mirė, Ēfarė tė mirash do tė ketė pėr mua, a do tė ketė jetė tė pėrhershme pėr mua? Dhe ai i tha, Pse mu drejtove mua pėr tė mirat? Zoti ėshtė mė i miri. Por nė qoftė se do tė jesh nga tė shpėtuarit, kapu dhe vepro sipas asaj qė Zoti urdhėron. (Mateu 19: 16,17) Vetėm njė Ēifut do tė pajtohej me njė gjė tė tillė. Prej kėtyre fjalėve do tė nxirrnim si pėrfundim; sipas Isait a.s., shpėtimi ėshtė i garantuar me kusht qė tė organizojmė jetėn sipas urdhėresės. Isai a.s. sigurisht fliste duke pasur parasysh sakrificat e ardhshme pėr mėkatet, gabimet e njerėzve (pasuria e pamerituar dhe tė menduarit pėr tė kėqija). Por Isa u jepte atyre zgjidhjen “e pamundur” pėr t’iu pėrmbajtur ligjeve si pranues tė Kristianizmit duke qenė se “ishte njė rrugė mė e lehtė”? Ose a thua nuk e dinte ai atė qė do tė ndodhte – se do tė kryqėzohej? Mos nuk qe njė marrėveshje ndėrmjet “Babait” dhe “djalit” pėrpara se tė fillonte bota pėr vrasjen e tij? Mos kishte humbur kujtesėn” JO! Nuk ishte njė pėrrallė ajo qė Isa qe i mbrojtur nga Zoti. Ai e dinte se ėshtė vetėm njė rrugė pėr tė shpėtuar pėr njerėzimin, ajo tė cilėn ai dhe tė dėrguarit e tjerė pėrpara tij kishin porositur dhe i dėrguari vendimtar pas tij po ashtu do tė porosiste: -“PERMBAJUNI UDHĖZIMEVE TE VERTETA”.
Mrekullitė – Ēfarė provuan ato?
Nė lidhje me mrekullitė Kur’an-i i Shenjtė nuk shkon nėpėr detaje tė thella rreth shėrimit tė leprozit, tė kthyerit e shikimit tė verbėrit, ringjallja e tė vdekurit ose ndonjė mrekulli tjetėr, duke pėrjashtuar vetėm mrekullinė kur Isa a.s. mbrojti nėnėn e vet qė nė foshnjėri, kur qe nė krahėt e nėnės sė tij dhe u foli njerėzve. Muslimanėt nuk kanė hezituar tė pranojnė mrekullitė qė Zoti ia dha atij, madje edhe ngjalljen e tė vdekurit. Por kjo nuk e bėn Isain a.s. Zot ose “djalė i Zotit” siē ėshtė keqkuptuar nga Kristianėt. Mrekullitė e tij pėrforcojnė shpalljen e tij por nuk janė vendimtare. Isa a.s. vetė ka thėnė:
“Pėr ata do vijnė Mesih tė gėnjeshtėrt, dhe profetė fals dhe do tė shfaqin shenja tė mėdha dersia do tė mashtrojnė ndonjė njeri (Mateu 24: 24). Nė qoftė se profetė jo tė vėrtetė mund tė kryejnė heroizma, kėto mrekulli ose magji nuk provojnė se ato janė profetė, tė dėrguar nga Zoti. Sipas Jezusit Xhon pagėzori qe profeti mė i madh pėr Izraelin. Mė madhėshtor se Musa a.s., Davidi a.s., Sulejmani dhe Is-haku a.s. dhe tė gjithė duke mos pėrjashtuar veten e tij nė fjalėt e tij: Vėrtetė unė ju thashė juve, ndėrmjet atyre qė janė lindur nga gratė, ata nuk kanė parė mė tė rėndėsishėm sesa Xhon pagėzori…” (Mateu 11: 11)
1) Duke mos pėrjashtuar Jezusin: sepse a nuk qe lindur ai nga njė grua – Maria”
2) Pagėzori, mė i madh se tė gjithė, akoma ai nuk ka tė dhėna pėr asnjė mrekulli!
Mrekullitė nuk janė vendimtare pėr tė gjykuar dhe pėr tė dalluar mes tė vėrtetės dhe tė kotės. Por qė nė fėmijėrinė e tyre Kristianėt theksojnė se Isa a.s. ėshtė Zot sepse ai u ktheu nė jetė njeriun pasi ai vdiq. Duke ngjallur tė vdekurin bėhet ai Zot? Kėto ngatėrresa hutuese qė ia mveshin atij vijnė sepse ai i pati ndaluar tė thonin pėr tė ato qė nuk ishin tė vėrteta nė Biblėn e tij. Pėr shembull, sipas asaj qė tė tjerėt kanė mashtruar pėr tė: -
a) Musa ėshtė mė i rėndėsishėm se Isa, sepse ai ktheu nė jetė dhe e transformoi nga njė bimė nė njė kafshė duke e bėrė kėshtu njė gjarpėr (Eksodi 7: 10)
b) Elize ėshtė mė i rėndėsishėm se Isa, sepse kocka e kalbur e Eliseas ktheu nė jetė njė njeri duke e prekur atė me kockėn e kalbur. (2 Mbretėrit 13: 21) Ka nevojė t’ju ilustroj juve njė katalog me mrekulli? Por kėmbėngulja vazhdon – “Ajo qe Puna e Zotit”, mrekullitė nėpėrmjet tė dėrguarve tė Tij. Por Isa i kreu ato qė i qenė dhėnė nga Zoti. Nga e merrte Isa gjithė kėtė fuqi? Pyet Isa dhe ai na tregon ne:
Fuqi jo e tij.
“…e gjithė fuqia mė ėshtė dhėnė pėr nė qiej dhe nė tokė.” (Mateu 28: 18)
“unė e zhduka tė keqen ME NDIHMEN E ZOTIT, dhe mbretėria e Zotit ka ardhur tek ju.”(Mateu 12:28)
“Unė nga Vetja Ime nuk mund tė bėj asgjė…” (Xhon 5: 30)
“Unė ME NDIHMEN E ZOTIT e zhduk tė keqen…” (Luka 11:20)
Fuqia Isait a.s. i qe dhėnė nga ZOTI.
“Fuqia” siē thotė ai nuk qe e tij. “Ajo mė ėshtė dhėnė mua”. Dhėnė nga kush?
Nga ZOTI sigurisht. Ēdo vepėr e Ēdo fjalė ai e kishte nga ZOTI.
Lazarus.
Por qė kur ėshtė bėrė kaq shumė nga Isa a.s., mrekullia mė e fuqishme, rikthimi nė jetė i Lazarusit. Ne do tė analizojmė episodin siē thuhet nė Ungjillin e Xhonit. Ai ėshtė i mahnitshėm aq sa asnjė Ungjill tjetėr nuk arrin ta pėrshkruajė Lazarusin nė asnjė mėnyrė. Megjithatė historia qe: se Lazarusi ishte shumė sėmurė, motrat e tij Maria dhe Marta patėn thirrur Isain a.s. pėr ta shėruar por ai erdhi me vonesė, katėr ditė pasi ai u sėmur rėndė.
Ai vuante.
Maria i ankohej Isait a.s. pėr vonesėn dhe mendonte se vėllai i tij mund tė ishte nė akoma jetė: qė do tė thoshte, nė qoftė se ai ka shėruar sėmundjet e njerėzve tė tjerė pėrse nuk shėroi vėllain e tij qė ishte edhe njė shok I dashur pėr tė. Isa a.s. tha qė : “edhe tani nė qoftė se ju keni besim, ju do tė shihni madhėshtinė e Zotit.” Kushti ishte qė ata tė kishin besim. Ai nuk tha se besimi mund tė luante edhe malet? Ai pyeti pėr vendin ku e kishin varrosur. Gjatė rrugės. “ai vuante shpirtėrisht”. Ai nuk po fliste me vete: ai i lutej me gjithė zemėr Zotit. Por ndėrsa ai qante me dėnesė, aq I hidhėruar fjalėt e tij nuk dėgjoheshin nga njerėzit qė e rrethonin. Kjo qe “ruajtje e tij”. Teksa po i afroheshin varrit Isa a.s. “vuante pėrsėri, ndoshta me zė mė tė lartė se mė parė, dhe Zoti e dėgjoi lutjen e tij. Isait a.s. iu dha siguria se Zoti do t’ia plotėsonte atė kėrkesė. Tani qė Isa a.s. u sigurua urdhėroi qė tė largohej guri i madh qė kishte zėnė hyrjen e varrit dhe Lazarus lėvizi, kėshtu qė ai u kthye nė jetė. Pa atė garanci nga Zoti, Isa a.s. vetėm se do tė kishte bėrė njė gabim tė vetin.
Isa a.s.(Jezusi) nė I s l a m.
Largimi nga keqkuptimet.
Maria mendonte pėr erėn e keqe qė vinte sepse vėllai i saj kishte katėr ditė qė kishte vdekur! Por Isa a.s. kishte besim dhe ishte i sigurtė kėshtu qė guri lėvizi. Atėherė ai ngriti vėshtrimin nga qiejt dhe tha –“Baba tė falenderoj qė mė dėgjove. Dhe unė e di qė ti mė dėgjon pėrherė: por pėr njerėzit qė mė rrinin afėr unė thashė atė, qė ata duhet tė besojnė se ti mė ke dėrguar mua”(Xhoni 11: 41,42)
Ēfarė tregohet nga kjo skenė? Pėrse e gjithė kjo dramė? Sepse ai e dinte se njerėzit duke qėnė natyrė dyshuese ata mund tė keqkuptonin burimin e kėsaj mrekullie. Ata mund ta merrnin atė pėr “Zot”. Tė kthesh tė vdekurin nė jetė ėshtė e drejtė dhe mundėsi vetėm e Zotit. Pėr tu siguruar dyfish se njerėzit nuk do ta keqkuptonin ai u tha me thjeshtėsi se “vuajtja” qe lutja me qarjet e tij qė Zoti i Plotėfuqishėm ta ndihmonte atė. Lutja e tij qe jo e dallueshme pėr ata qė e rrethonin, por “Babai” nė qiej e pranoi lutjen e tij, “ti mė dėgjove”.Mė tej ai thotė – “ti mė dėgjon gjithmonė”; me fjalė tė tjera, ēdo mrekulli e tij qe pėrgjigje e Zotit ndaj lutjeve tė tij (Isait a.s.). Ēifutėt e kohės sė tij e kuptuan pozicionin e tij shumė mirė dhe ata “adhuronin Zotin”. Siē tregon Mateu pėr njė rast tjetėr kur Ēifutėt thėrrisnin “Pėr dhėnien e fuqisė sė tillė pėr njeriun” (Mateu 9: 8)
Nė fakt Isa a.s. jepte arsyetimet e veta dhe fliste me zė tė lartė. Ai thoshte: “deri sa tė mė besojnė se Ti mė ke dėrguar mua.” Njė njeri qė ėshtė dėrguar, ėshtė njė njeri qė transmeton shpalljen, dhe nė qoftė se ai ėshtė i dėrguar nga Zoti rrjedhimisht ai pėrcjell shpalljen nga Zoti, Resulullah.Mjerisht pėrjekjet e Isait a.s. pėr tė parandaluar ēdo keqkuptim pėr tė vėrtetėn, si njeri i cili kreu mrekullinė dhe se nė tė vėrtetė ai qe vetėm njė i dėrguar i Zotit, dėshtuan. Kristianėt nuk pranojnė mohimin e qartė tė Isait a.s., as dėshminė e Peterit, “Shkėmbit” mbi tė cilin Isai a.s. qe supozuar se do tė ndėrtonte Kishėn e tij.Peter vėrtetė dėshmon:“O njerėz tė Izraelit, dėgjoni kėto fjalė; Jezusi i Nazaretit, Njė njeri i miratuar nga Zoti mes jush, me mrekulli e mirėsi dhe shenja qė Zoti ia dha atij nė mesin tuaj siē ju vetė gjithashtu e dini. (Aktet 2: 22)
Rast jo i pashpresė.
Kjo shpallje e njėjtė ėshtė pėrsėritur nga Zoti i Plotėfuqishėm nė Kur’an-in e Shenjtė. Nė ajetin 49 tė kapitullit tė 3-tė Allahu xh.sh. e bėn tė qartė se ēdo shenjė ose mirėsi qė Isa a.s. kreu qe “NGA ALLAHU xh.sh.”, nga premtimi i Zotit. Isa a.s. thotė tė njėjtėn gjė. Peter thotė tė njėjtėn gjė dhe ZOTI thotė tė njėjtėn gjė; por kryeneēėt nuk do tė dėgjojnė. Puna jonė ėshtė thjesht por me njė rėndėsi shumė tė madhe, tė dorėzojmė Shpalljen tė ngremė zėrin pėr tė dhe qartėsisht, pastaj e di Zoti. Dhe nuk ėshtė ky rasti shpresėdhėnės qė All-llahu na tregon nė Librin e Tij:
“…Disa prej tyre janė besimtarė por shumica e tyre janė larg rrugės sė Zotit.” ( Kur’an 3: 110)
*ndėrmjet tyre: do tė thotė Ēifutėt dhe Kristianėt kėto janė dy lloje njerėzish; grupi i parė pėrshkruhet si njerėz qė besuan tė cilėve u ėshtė adresuar ky libėr, dhe grupi i dytė si ndryshuesit rebelė.Hape Kur’an-in e Shenjtė dhe bėjini tė njohur shokut tuaj Kristian duke e vėnė tė lexojė ajetet qė po shkruajmė nė vijim. Atėherė ne vėrtetė do tė nxjerrim pėrfundimin:
“KJO ESHTE (FJALE) E VERTETE, RRETH ISAIT, BIRIT TE MERJEMES NE TE CILIN ATA SHKAKTOJNE DYSHIME.
NUK I TAKOI (NUK KA NEVOJE) ALLAHU TE KETE NDONJE FEMIJE, I PASTER ESHTE AI, KUR DESHIRON NJE SEND AI VETEM I THOTE ATIJ: “BEHU!”. AI MENJEHERE BEHET.
(ISA I THA POPULLIT TE VET) DHE SE ALLAHU ESHTE ZOTI IM DHE ZOTI JUAJ, PRA ADHUROJENI ATE, KJO ESHTE RRUGE (FE) E DREJTE.” ( Kur’an 19: 34, 36)
-------------------------------------------------------------- ------------------Me respekt
------------------------------------------------------------------------------------Olsi
Pėrgjigju Duke Cituar
), e kam lexuar kėtė libėr nė gj. angleze... shpjegim tepėr i llogjikshėm pėr tė gjithė pėr ata qė kuptojnė dhe duan tė mėsojnė. 
Krijoni Kontakt