Fethullah Gylen

[HamatieL]

Trëndafili i Medines

Të përmenda sërish Ty, çdo gjë nga mendja m’u fshi,
Imazhi Yt ndër majat e shpirtit tim soditi,
Edhe pse ish një mirazh, zemra ime gjeti qetësi,
Të përmenda sërish Ty, çdo gjë nga mendja m’u fshi.

Ah! Sikur çdo çast vetëm me dashurinë për Ty ta jetoja,
Të ngrihesha lart si shpirtrat, në horizontin Tënd të fluturoja,
Të gjeja një rrugë e në shpirtin tënd të depërtoja,
Ah! Sikur çdo çast vetëm me dashurinë për Ty ta jetoja.

Sikur ta dija kohën kur urdhri i takimit do të afrojë,
Ky shpirt i djegur nga malli për Ty pa pushim do të rënkojë,
Do të rënkojë e me ndjenjat më të pastra do të t’kërkojë,
Sikur ta dija kohën kur urdhri i takimit do të afrojë.

Teksa zemra ime prej emrit Tënd si zemër pëllumbi pulson,
Të lutem për të arritur tek Ti, nga krahët e Tu,
Një pendë më jep, pas teje të fluturoj përgjithmonë,
Teksa zemra ime prej emrit Tënd si zemër pëllumbi pulson.

O Trëndafil, që shkretëtirat e thata i lulëzon,
E me ato ngjyra mahnitëse, në zemrën time depërton,
Është çasti i duhur qeshi syrit tim që vajton,
O Trëndafil, që shkretëtirat e thata i lulëzon.

Si robi Yt i çmendur pas Teje dua të vrapoj,
Ndiz një prush brenda meje, si oxhaqet të flakëroj,
Nga kjo ëndërr e keqe pa Ty, dua të shpëtoj,
Si robi Yt i çmendur pas Teje dua të vrapoj.

Mendja ime ditët larg Teje është duke numëruar,
Shpirti im një shqetësim mbytës është duke përjetuar,
Duku Ti, sepse dielli ynë është duke perënduar,
Mendja ime ditët larg Teje është duke numëruar.

Të paktën, si frymë e fundit, perëndimi im lindje të jetë,
Shpirti im ngjyrat më të freskëta të horizontit Tënd të prekë,
Anë e kënd të bien tamburet të dëgjohen haretë,
Të lutem, të paktën, perëndimi im lindje të jetë.

[HamatieL]

Panverë e Virgjër

Uduk horizonti i majave të maleve manushaqe,
Ndërsa të fjeturit notojnë në gjumë te harruar;
Agimet rozë me radhë në të zbardhuar,
Në ujrat e mjellmave ku drita u shkri në të shuar,
Ndjemë frymëmarrjet drithëruese të pranverës së re.

Prehje kaltëroshe lëshohej mbi përfytyrimet si jehona
Dhe kup’ e qiellit me shpresë na shkilte syrin që atje;
Në çastin kur patëm mbetur vetëm pa mbështetje,
Favori vendosmërisht na zbriste nga kup’ e qiellit ne,
Mezashet na i vishnin në vjollcë ëndrrat tona.

Krojet po e gurgullonin ujin përsëri,
Dhe frynin gjithandej flladet e lartësimit;
Po mbështillte gjithçka bukuria e gëzimit;
Pas ndjesive kaluar ditët e përjemit
Po jetoheshin dhe një herë gjer në thellësi.

Brenda një smeraldi një pranverë e virgjër ngjet;
Tëpkë me ngjyrat e së shkuarës piktura e bukurive;
Dantela sikur thur sendërtimi i përsosmërive,
Si gjokset e përmalluar vizioni i malleve,
Në lartësitë parajsore jargavanë violet.

Tash era fryn, rrëgethet gjelbërimi,
Trëndafilat e gjallë-të prekur nga vjeshta, përdhe,
Prej tingujsh ahengu të vdekurit ringjallur mbi dhe,
Në këtë kaltërsi iluzore bashkë me ta dhe ne,
Gjokset e djegur në vetmi në shkrirje bashkimi...

[HamatieL]

Rrethi i Zjarrtë

Reth zjarrtë m’është dhe nata
dhe dita;
Në zemër vojtja më e imtë se e imta.
Emri i të dashurit
fjalët ka pushtuar;
Përfytyrimi i tij,
vende-vende, nga nata në natë,
në ëndrra përvijuar.

Brenda vetes më tingëllon
melodia e vetmisë;
Kubeja e ndjenjave lëkundet gjithandej;
Që larg zëri i ndarjes
më vjen si fërfëllizë
dhe përplaset në shpirt
nga qeliza në qelizë.

Vera m’u zverdh,
në vjeshtë u shndërrua;
Mu në çastin e takimit, edhe drita m’u shua.
Faqehënë duke shkuar,
me drojtje u mbështoll
dhe s’i duket më fytyra
perçe-perçe e mbuluar.

Dhe çdo vend duket se gjak pikon,
bota e shkretë;
Lulet u thanë,
kordelet e buqetave u këputën vetë.
Vjeshtë fryn,
erë malesh më fryn në zemër;
Gonxhe trëndafilet
m’u shkoqën fletë-fletë...


Të Vuash Pas Lulesh

Sam i vetëm, i hutuar,
Zemra copash vajti e shkoj,
U dhashë pas një trëndafileje,
Ma dhuroni, e kërkoj.

Se ç’më çmendi, ç’më hutoi
Dhe më bëri të lotoj.

Se ç’më humbi udh’ e drejtë,
Majtas? Djathtas? Nuk kuptoj.
Mërzi natë e mërzi ditë,
Pa shërim, pa shpresë rroj.

Se ç’më çmendi, ç’më hutoi
Dhe më bëri të lotoj.

Shpirti i mjerë, lot rrëke,
Malli shpirtin ma gufoi;
Dhe lulishtet në mjerim,
Edhe mali më besoi.

Se ç’më çmendi, ç’më hutoi
Dhe më bëri të lotoj.

Duke ecur i hutuar,
Nga trëndafilja udha m’çoi;
Pritë i zura në lulishte,
Kryelartë, nuk kaloi.

Copa-copa më dërrmoi,
Dhe më bëri të lotoj.

Tani veten më s’e njoh,
Asnjë hile nuk më shkoi;
Gjithë dashnorëve u qenka shkruar:
Si u nisi, u mbaroi.

Se ç’më çmendi, ç’më hutoi
Dhe më bëri të lotoj.

[HamatieL]

Poezia s’është gjë tjetër veç shprehjes në shpirtrat poetikë të bukurisë dhe simetrisë të ndodhura fshehur në shpirtin e gjithësisë, të buzëqeshjes dhe vetisë zemërgazmuese në çehren e qenies. Mes këtyre shpirtrave të lartë ka të tillë që zemra iu është bërë shishe, kurse frymëmarrja e Shpirtit të Shenjtë,[1] boja e tyre.

***

Poezia është zhurma që dëgjohet në rrugën e ngacmimit të botëve përtej ose rënkimet e përpjekjes për këtë qëllim. Zërat dhe tingujt në poezi, sipas situatës shpirtërore dhe thellësisë së brendshme, disa herë dalin të kthjelltë e gurgullues, disa herë, të hollë, tepër të hollë. Nisur nga kjo, çdo zë dhe fjalë që i përket poezisë, mund të rroket e plotë vetëm me anë të situatës shpirtërore të çastit kur u shqiptua.

***

Poezia lind dhe formësohet sipas mënyrave të besimit, kulturës dhe mendimit që ndikojnë mbi vështrimin dhe ndijimin e poetit. Ndërkaq, burimi i vetëm që, duke i dhënë thellësi poezisë, e ngre atë në nivel përtej njohjes, është frymëzimi. Në zemrën që merr flatra me anë të frymëzimit, molekula bëhet diell, kurse pika e ujit, det!

***

Sado i madh të jetë në poezi roli i mendjes dhe mendimit, zemra njerëzore ka një aspekt të thellë të posaçëm në vetvete. Siç thotë edhe Fuzuliu, “Fjala ime është, për armatën e poetëve, flamur që prin!” Idetë e bleruara në zemër, të bërë me krahë nga imagjinata, shkojnë e nisin të shtyjnë dyert e pafundësisë...

***

Poezia është një rreze që ndriçon të tashmen, një projektor që hedh dritë drejt së ardhmes dhe një melodi ashku dhe emocionesh me burim nga përtej... Në klimën e poezisë së vërtetë, sytë fitojnë ndriçim, largësitë afrohen dhe shpirtrat arrijnë një ngazëllim dhe dëshirë që s’ka të shuar...

***

Ashtu si përgjërimet, edhe poezitë bëjnë fjalë për ulje-ngritjet në botën e brendshme të njeriut, për gëzimet dhe hidhërimet e tij si dhe shndërrohen në frymëmarrje qiellore me aq sa individi të përqëndrohet në të vërtetën e lartë. Ç’është e drejta, çdo lutje është një poezi, çdo poezi, një lutje, mjafton që poezia të dijë të hapë flatrat drejt pafundësisë...

***

Poezia që, e bleruar në mendimin mbi të pafundmen, zë vend, me anë të flatrave të zemrës dhe fuqinë e shpirtit, në qiejt e mendimit të kulluar, nuk i jep fort konsideratë mendimit pozitiv siç ndodh me shkencat. Ajo merret me konkreten vetëm si një mjet. I gjithë synimi i poezisë është ta gjejë abstrakten e t’i shkojë pas për ta zënë...

***

Nëse çdo gjë e ndjerë dhe e menduar në poezi, mund të përfytyrohet, nëse përfytyrimet mund të kalojnë nëpër gjykim pa firo dhe, pastaj, nëse këto elementë të fshehtë të shfaqur si nga një frymë në botën e brendshme të poetit, munden ta ruajnë praninë dhe gjallërinë e vet gjer në çastin kur të kthehen në fjalë dhe fjali, ajo poezi është kandidate për të mbetur gjithnjë e gjallë dhe e freskët. Në të kundërt, gjërat që i nxjerrim në shesh duke u thënë “poezi”, s’kanë ndryshim prej një unaze bakri me gur krizoliti ose një gjerdani margaritarësh imitues...

***

Poezia, për shkak se zgjodhi për synim të kërkojë atë “Qenien e Panjohur”, është lëmshinj enigme në mendim, gjysmerrësirë e rrugëve nga kalohet dhe një zë shumëpërmasor e vështirësisht i kuptueshëm i një atmosfere të mbyllur në shumë aspekte të saj. Eshtë për këto arsye që në çdo fjalë e fjali të poezisë së vërtetë ndihen soditjet dhe ndijimet e një udhëtari jashtëzakonisht të ndjeshëm i cili, në një sható enigmatike, habitet e tërhiqet prej çdo zëri dhe pamjeje...

***

Poezia është një rrahje zemre, një emocion shpirti dhe një lot syri; në të vërtetë, edhe lotët e syve do të thonë poezi e kulluar që ka ngritur krye kundër fjalëve...

***

Poezi do të thotë ca lule poetësh të pavyshkshme dhe aroma që u shpërndajnë ato mjedisit. Kur ta kenë dheun të pastër, ujin të kulluar dhe rrënjën të zhvilluar, njeriu s’di të ngopur atëherë me ngjyrën dhe aromën e këtyre luleve...

***

Nuk është i paktë numri i poetëve që flasin shumë pa e ditur ç’thonë, por edhe i atyre që e dinë mirë se ç’thonë, por flasin pak. Në ndryshim prej lumit të fjalëve të të parëve, vështrimi dhe mendimi poetik i të dytëve mund t’u thonë shumë gjëra njerëzve pa pasur nevojë për shumë fjalë...

***

Eshtë gabim ta kuptosh poezinë vetëm në formën e fjalës metrike. Ka sa e sa fjalë prozaike, kuptimi figurativ dhe mënyra e të shprehurit e të cilave zgjon mahnitje dhe habi ndër zemra, të cilat janë secila nga një monument poetik më vete!

***

Edhe poezia, ashtu si çdo degë e artit, nisur nga përfundimi, është e zbehtë dhe shterpë nëse nuk merr e jep me të pafundmen. Shpirti njerëzor i shtënë pas bukurive të pafundme, zemra njerëzore e pasionuar pas pafundësisë, ndërgjegjja njerëzore që s’ngopet me tjetër gjë veçse me të përjetshmen dhe përjetësinë, i pëshpërisin pa prá artistit të merret me botërat përtej. Artisti që nuk i ndien këto rënkime e dëshira që ngrihen lart prej shpirtit, zemrës dhe ndërgjegjes, merret një jetë të tërë vetëm me imitimin e fytyrës së jashtme të gjërave dhe qoftë edhe një herë të vetmez nuk arrin dot të shohë se ç’ka përtej kësaj perdeje prej tenteneje...

***

Kur, në poezi, forma të mos flijohet për përmbajtjen dhe përmbajtja për formën, në të kundërt, kur të dyja anët të trajtohen në marrëdhënie të tilla si ato mes trupit e shpirtit, ajo poezi arrin një akord dhe harmoni që çdo ndërgjegje, duke e parë si krejt të natyrshme, e do. Dhe nuk mund të mendohet që, për këtë lloj poezie, imagjinata të propozojë ndonjë çfarëdo motiv tjetër, të ri.

***

Poezia ka një fytyrë të jashtme ku sundojnë më shumë fjalët, fjalitë dhe veçori të tilla si metrika, forma e vargëzimit, etj. Sa për fytyrën e brendshme, atje, shpirti, për pohimin e ideve që tharmoi në botën e tij të brendshme, kërkon, atje ku duhet, fjalitë më të zbukuruara e më të hijshme si çehreja e luleve dhe krahët e fluturave, atje ku duhet, fjalët që, si shpuza, ndezin zjarr atje ku bien dhe, atje ku duhet, fjalët që do të shkaktojnë rënkime si të fyellit; i kërkon, i gjen dhe i vë nëpër vende ashtu që kësaj mund t’i themi muzikalizim i poezisë.

***

Nisur nga fakti që simbolet dhe figurat janë një prej burimeve kryesore të poezisë, në të ndihet një gjerësi dhe konceptualitet tej asaj ç’ka është në të vërtetë. Megjithatë, ky konceptualitet, në të gjitha përmasat e tij, ndodhet brenda intimitetit të shenjtë të poezisë dhe i rrethuar prej mureve të tij. Edhe kur poezia, duke përftuar dimensione në krahët e asociacioneve, përhapet e zgjerohet drejt klimave kuptimore shumëngjyrëshe, prapë është po vetë ajo!

***

Esencialisht, është një ton urdhër që i vjen poezisë nga bashkimi dhe njësimi i idesë me ndjenjën. Ndërkaq, janë edhe dy elementë të rëndësishëm si qëllimi dhe vështrimi të cilët, ashtu si hipofiza, i urdhërojnë idenë dhe ndjenjën duke u qëndruar në praparojë si dhe të cilët e bëjnë të ndihet praninë e vet në çdo moment; këta dy elementë u reflektohen si nga një ngjyrë të gjitha vargjeve e strofave, e kapin për dore mendimin atje ku i rrëshqet këmba dhe, si një llambë magjike para ndjenjës, përhapin nëpër rrugë dritë pa prá...

***

Me urrejtjet dhe armiqësitë, me emocionet dhe dhimbjet, me shpresat dhe zhgënjimet, poezia është frymëmarrja e shoqërisë ku filizoi e u rrit. Edhe poeti është, atje ku duhet, trakea dhe mushkëria e kësaj shoqërie, atje ku duhet, gjuha, buza e saj. Prandaj, ndërsa çdo poezi pohon ca gjëra kur trajtohet në kuadrin e veçorive të shoqërisë ku bleroi dhe u rrit, të shoqërisë që përbën material për të, është mjaft e vështirë të kuptosh diçka prej saj pa mbajtur parasysh shoqërinë që i shërben si dado asaj.

[HamatieL]

Mbi Kohën

Kur hajet e pijet, pasi i fusim në gojë, ia japim trupit, ndiejmë kënaqësi dhe përfitojmë prej tyre. Kështu është edhe koha: në atë masë që i bëjmë tonat sekondat, minutat, ditët dhe javët, e shijojmë kënaqësinë e saj dhe nuk duam që të na ikë. Ndërsa jeta është një dhunti, me shijimin e të cilës s’kemi të ngopur në atë masë sa t’ia ndiejmë shijen dhe gëzimin, në atë masë sa të na premtojë ca gjëra për të sotmen e të ardhmen, kur jetohet në mënyrë të pavetëdijshme e të paqëllimshme, s’është gjë tjetër veçse një barrë e rëndë mbi supet e njeriut...

***

Koha është si telat spiralë të një gjeneratori me ndryshimin që zgjatet gjer në pafundësi. Nuk është një vijë e drejtë dhe as e rrafshtë; aty ka ngjitje e zbritje. Trupi i vërtetë i kohës është çasti që jetohet...

[HamatieL]

Marrëzia e Bilbilit

Bilbili veç në bahçe të vetmuara ia thotë,
Ku lulet janë kredhur e harruar në vallëzim...
Çdo tingull i zërit i fryn si erë e ftohtë,
N’ato vende ku çudurit vijinë rrotull n’harrim...

Britmat e tij si psherëtimet në gjoksin tim...
Dhe nëpër shpate si jehonë zëri i tij;
Përplaset gjer të lindë dielli në agim,
Tëpkë si buqetë flakësh fryma e tij...

Pa mundur të bëje diçka, majë pemëve,
Një jetë te tërë rënkon pa pushim;
Buzëplasjë i shpërthen nga lotët e syve,
Kush sheh, kush dëgjon dhe kush i jep një kuptim?

Njeriu i Shqetësimit

Dridhet si qiri dhe gjoksi flakë-flakë i rënkon,
Shëtit nëpër malet ku zbardhon agimi;
Vetë në Parajsë në qoftë, në shpirt magma vlon,
Nëpër kohra të lumtura i vërtitet përfytyrimi...

Horizonti zi sterrë si malet e thatë,
Gjithë prozhmet si dhe majat manushaqe;
Me vjeshtat i lëkundet çdo agim jjoks’ i ngratë,
Shpirtin duke rrahur havaneve fundi u bje.

Zemra i rreh si zogu, sytë të përzhitur;
Me tinguj tokmaku ngjarjet i rrahin në shpirt.
Çdo natë lutfon me orët, çdo ditë nëëndrra i nemitur,
Ndër buzë veç këngë shqetësimi ia thotë e shëtit.

Aty-këtu me shpresë nxiton, brenda-gëzim i ndritur,
Koka-aty ku të vdekurit nga amshim i dallon;
Ne tingull çeliku me avaz duke bërtitur,
Ndër gjokse valë-dridhje rrezonon...

Dashuristh ngashërehet tek rrugët talëpjetë venë;
Rënkon vërdallë pa pra, rënkojnë me të dhe rrugët;
Çdo ditë një pengesë, një viktimë para do të kenë
Krahët e stinës që do ndriçojnë horizontet.

Herë sinqeriteti s’bëzan, çdo gjë shurdhohet...
Dhe në shpirt gërvishtin thonjtë e përgjakur;
Herë-herë aromë pranvere vjen e kundërmohet,
Prej mijra firomash nina-nana era e mpakur...