Kosova me TC te ri, 2.5 miliardë euro

[dodoni]

GJIGANDET BOTERORE IA MESYJNE KEK-UT

Shpallja e tenderit për ndërtimin e termocentralit të ri pritet të bëhet në shtator të këtij viti. TC i ri do të
ketë kapacitet deri në 2100 megavat dhe do të kushtojë 2.5 miliardë euro. Për të investuar në energjetikë
janë të interesuar gjigandë botërorë si General Electric, Siemens, CEZ, Alatom e shumë kompani tjera.
FOTO: FLAKA KUQI

Kushtrim Ahmeti
Ministria e Energjetikës dhe
Minierave mund të ketë shumë
punë pas zgjidhjes se statusit të
Kosovës. Në strategjinë
afatmesme energjetike parashihet
ndërtimi i të paktën një termocentrali
prej 1800-2100 megavatesh
dhe i një mihjeje të re, çmimi
i të cilave e tejkalon shumën
investuese prej më tepër se 2.5
miliardë eurosh.
"Sipas studimeve dhe politikave
të ministrisë, parashihet që TC i
ri të ketë kapacitetin 1800-2100
megavat. Ky projekt do të arrinte
shumën deri në 2,5 miliardë euro.
Sidoqoftë, investitorët potencialë
janë të informuar për kapacitetet
e pritura të këtij TC të ri,
andaj edhe projektet e tyre duhet
të jenë në përputhje me kërkesën,
tha Ilir Rama, koordinator i donatorëve
dhe investitorëve të
jashtëm në MEM.
Sipas burimeve të Express, shpallja
e tenderit për termocentral
të ri pritet të bëhet në shtator të
këtij viti dhe përfundimisht në energjetikë
do të futet kapitali privat.
Ndërtimi i këtij TC duket se nuk
do të jetë ndonjë problematikë aq
e madhe. Kjo mund të bëhet realitet
shumë lehtë. Sipas Ramës,
që nga themelimi i ministrisë janë
takuar me rreth 30 kompani të
ndryshme. "Nga kompanitë me
të cilat jemi takuar, si më të rëndësishmet
mund të përmendim
General Electric, Siemens, Cez,
Çalik, Enerji, , Aes, Areva, Alstom
etj," tha Rama për Express.
MEM ka përpiluar politikat rreth
ndërtimit të Termocentralit (TC)
C të ri dhe rehabilitimit të TC A si
dhe hapjes së minierës së Sibovcit,
dhe kërkohet që investitori t'u
përshtatet politikave të MEM-it
për TC të ri.
Sipas Ramës, një nga kriteret që
duhet të përmbush investitori potencial
është që pakoja e TC të ri
të përfshijë edhe rehabilitimin e
Termocentralit ekzistues Kosova
A dhe hapjen e minierës së linjitit
të Sibovcit.
Por, ndërtimi i kapaciteteve të
reja nuk do të thotë edhe zhdukje
e reduktimeve të rrymës në aspektin
afatshkurtër. Për ndërtimin
e TC të ri do të duhen 5-6 vite të
plota.
"Politikat e ndërtimit varen nga
kriteret që i vendos MEM. Pas zgjedhjes
së investitorit, ndërtimi i
TC të ri parashihet të zgjasë deri
në 6 vite. Synimi është që njësitë
e TC të ri të fillojnë me aktivitetet
komerciale që nga viti 2012-2013.
Gjithashtu edhe investitorët e zgjedhur
do të kryejnë studime të
veta rreth ndërtimit në të cilat përcaktohen
afatet," tha Rama.
KEK gjatë këtij viti ka filluar të
ketë edhe mungesë të furnizimit
me thëngjill. Deri në vitin 2009
parashihet që të ndërtohet edhe
mihja e re, e cila do të mbështesë
kapacitetet ekzistuese. Ndërtimi
i kësaj mihjeje parashihet të kushtojë
mbi 800 milionë euro. KEK
tashmë ka filluar t'i blejë tokat e
sibovcasve.
Shpallja e tenderit për ndërtimin e termocentralit të ri pritet të bëhet në shtator të këtij viti. TC i ri do të
ketë kapacitet deri në 2100 megavat dhe do të kushtojë 2.5 miliardë euro. Për të investuar në energjetikë
janë të interesuar gjigandë botërorë si General Electric, Siemens, CEZ, Alatom e shumë kompani tjera.
FOTO: FLAKA KUQI

[FЯODO]

A je i sigurte qe do kushtoje 2.5 miliard $?
Une lexova qe do kushtoje 1 miliard $ dhe do prodhoje 2.000 megavat/o

[dodoni]

Para disa muajsh, kur u morr vendimi per te filluar kete projekt, flitej se do kushtoje diku rreth 1 miliarde euro, por sipas parashikimeve paraprake. 500 milione per TEC-in dhe 500 milione per minieren e linjitit nga e cila do furnizohet TEC-i 2100 MegaWatesh. Por tani, zyrtaret e Ministrise se Energjetikes, me konkretisht Ilir Rama qe eshte koordinator i donacioneve dhe investitoreve te jashtem ne Ministri, thote se do kushtoje rreth 2.5 miliarde euro, dhe kjo eshte e bazuar ne nje studim me te thelle te projektit. Dmth. do kushtoje rreth 2.5 miliarde euro. Vetem miniera e linjitit thuhet se do kushtoje diku rreth 800 milione euro dhe thuhet se Kosova ka linjitin me kualitativ/cilesor ne bote sipas disa studimeve te fundit.

[dodoni]

Projekti i parë ambicioz



Prishtinë, 18 gusht 2006 - Projekti i Ministrisë së Energjetikës dhe Minierave për investime të reja në energjetikë konsiderohet nga ekspertët kosovarë si tejet ambicioz. Reagimet e tyre vinë një ditë pasi që MEM ka bërë publike shprehjen e interesit për tërheqjen e investitorëve strategjikë për zhvillimin e sektorit të energjisë në Kosovë.

Sipas Musa Limanit, ekspert i energjetikës, ndërtimi i termocentraleve është shumë i rëndësishëm, por nuk duhet bërë investime të tepërta që të furnizojmë tërë rajonin me energji elektrike.

"Më e rëndësishmja është se nëse investohet më tepër se nevojat tona atëherë duhet të dihet se ku do të shkojë ajo energji, por jo vetëm kjo, duhet të dihen dhe të bëhen të qarta edhe shumë gjëra tjera. Ne ende nuk e dimë se cili do të jetë interesi ynë që do t'ia japim atë tokë ndonjë investitori privat", ka deklaruar Limani.

Në anën tjetër pos plotësimit të nevojave të konsumit kosovar projektuesit mendojnë se me këtë projekt do të ketë edhe zhvillim ekonomik të Kosovës, pasi që do të krijohen kushtet për eksport të energjisë dhe do të rritet punësimi në rajonet afër termocentralit të ri.

Ministri i Energjisë dhe Minierave, Ethem Çeku, ka deklaruar se projekti për investime në sektorin e energjisë do ta shndërrojë Kosovën në një faktor të rëndësishëm të fushës energjetike në Evropën Juglindore dhe do ta bëjë atë faktor stabiliteti.

"Furnizimi i mjaftueshëm me linjit për të përmbushur nevojat e të gjitha blloqeve të të gjitha termocentraleve dhe nevoja për thëngjill për termocentralin e ri me një zgjatje prej 40 vitesh tregon faktin se Kosova është e pasur me linjit dhe ofron kosto të ulët të prodhimeve të thëngjillit, gjë që bënë të gjitha centralet elektrike të saj konkurruese në tregun energjetik", tha Çeku. Sipas tij Kosova me resurset që ka do të kontribuojë në furnizimin e konsumit të brendshëm dhe po ashtu do të shndërrohet në një eksportues të energjisë elektrike.

Ndërsa në anën tjetër edhe Bedri Hamza, ekspert i ekonomisë dhe drejtues i Departamentit të Ekonomisë dhe Financave në kabinetin e qeverisjes së mirë të PDK konsideron se mungesa e transparencës dhe mos dhënës së mundësisë së dhënës së kontributit edhe nga ana e ekspertëve të tjerë ka bërë që projekti i MEM të ketë shumë të meta.

Sipas tij ende nuk dihet se në çfarë baze ligjore MEM ka parapa futjen e investimeve private në energjetikë. Veç kësaj edhe mungesa e transparencës është njëra ndër çështjet që kanë përcjellë këtë projekt të MEM dhe qeverisë aktuale që nga fillimi deri tani.

"Ekziston arsyeshmëri e madhe për ndërtimin e kapaciteteve të reja energjetike për nevojat kosovare. Mirëpo, duhet shikuar edhe strategjitë rajonale, sepse ne ndërtojmë termocentrale me kapacitete të larta mirëpo edhe vendet e rajonit kanë strategji për ndërtimin e hidrocentraleve dhe me kosto edhe më të ultë të prodhimit dhe atë herë ku do ta shesim ne rrymën që do ta prodhojmë me një kosto shumë më të lartë", ka deklaruar Hamza.

Edhe nëse nuk ndodh kjo, sipas tij, Kosova nuk e tejkalon krizën energjetike, sepse kompania e cila do të prodhojë energjinë elektrike do t'ia shesë atë Kosovës dhe nëse gjen treg për një çmim më të lartë prapë se prapë Kosova do të ngelet në terr.

Ministria e Energjetikës dhe Minierave ka publikuar shprehjen e interesit për tërheqjen e investitorëve strategjikë për zhvillimin e sektorit të energjisë në Kosovë. Projekti i investimit në fushën energjisë përbëhet nga tri komponente, duke përfshirë ndërtimin e një termocentralit të ri Kosova C, hapjen e mihjes së re të linjitit në Sibofc dhe rehabilitimin e pesë blloqeve të termocentralit Kosova A.

Komiteti gjatë periudhës tremujore, do të shikojë kushtet e investitorëve të interesuar dhe do të hartojë një listë të shkurtër të investitorëve potencialë të fushës së energjisë.

Ndërsa shpallja e ofertuesve të parakualifikuar do të bëhet në tremujorin e parë të vitit 2007.


MJETET QË DUHET TË INVESTOHEN
- Ndërtimi i termocentralit Kosova C 2.7 miliardë euro
- Hapja e mihjes së re 237.5 milionë euro
- Rindërtimi i bllokut A1, kostoja prej 9.45 milionë euro
- Rehabilitimi i bllokut A2 nuk është përfshirë në studim
- Rindërtimi i bllokut A3, kostoja prej 24.4 milionë euro
- Rindërtimi i bllokut A4, kostoja 60.3 milionë euro
- Rindërtimi i Bllokut A5, kostoja 60.3 milionë euro


Gazeta Express

[Davius]

Çeku: Termocentrali “Kosova C”, investimi më i madh i pasluftës

Investimi, 2 miliardë euro

Kryeministri Agim Çeku tha se interesi i ndërkombëtarëve për ndërtimin e termocentralit të ri “Kosova C” do të kapë vlerën 1 miliard e gjysmë deri në 2 miliardë euro dhe se përbën investimin më të madh të huaj që prej përfundimit të luftës. Në fjalimin e tij të përjavshëm nëpërmjet radios, Çeku tha se ky investim do të kontribuojë në masën prej 1 % në Prodhimin Kombëtar Bruto për një periudhë 4 deri 5-vjeçare, është një hap më shumë drejt përfshirjes së Kosovës në hartën e investitorëve ndërkombëtarë.

Sipas tij, “Kosova C” do të jetë një investim i jashtëzakonshëm dhe do të inkurajojë investitorët potencialë të marrin seriozisht në konsideratë vendin tonë. Sipas Çekut, nuk mund të pritet rritje e vrullshme ekonomike në asnjë nga fushat e tjera të ekonomisë nëse nuk i sigurohet industrisë furnizim i vazhdueshëm me energji elektrike. Prandaj, tha ai, energjia është vënë si element lehtësues i rritjes ekonomike dhe një ndër tri E-të e platformës për zhvillimin e Kosovës.

Gazeta BALLKAN

[djaloshari]

Pershendejte,

Kosova le te ndertoje edhe 2 termocentrale nese deshiron por prape se prape nuk zgjidhet qeshtja e rrymes, sepse fajor kryesor per kete kolaps eshte faktori njeri.
si ishte e mundur para lufte (bile edhe gjate lufte ) kishim rryme elektrike e menjehere pas lufte u prishen blloqet .

[kiniku]

Pershendejte,

Kosova le te ndertoje edhe 2 termocentrale nese deshiron por prape se prape nuk zgjidhet qeshtja e rrymes, sepse fajor kryesor per kete kolaps eshte faktori njeri.
si ishte e mundur para lufte (bile edhe gjate lufte ) kishim rryme elektrike e menjehere pas lufte u prishen blloqet .

Apsolutikisht ke të drejtë!!! Topi i Turkit nuk e luan; fajtor është dora e njeriut, apo gishti i gjashtë me të cilin vjedhin rryme.

[buki19]

Pershendejte,

Kosova le te ndertoje edhe 2 termocentrale nese deshiron por prape se prape nuk zgjidhet qeshtja e rrymes, sepse fajor kryesor per kete kolaps eshte faktori njeri.
si ishte e mundur para lufte (bile edhe gjate lufte ) kishim rryme elektrike e menjehere pas lufte u prishen blloqet .

Zgjidhet zgjidhet.Vetem edhe me nje prej 2 GW.Para luftes sistemi elektroenergjetik ishte i lidhur ne sistemin e Jugosllavise - Serbise,dhe secili konsumatore paguente per rrymen e hargjuar!

[alibaba]

Zgjidhet zgjidhet.Vetem edhe me nje prej 2 GW.Para luftes sistemi elektroenergjetik ishte i lidhur ne sistemin e Jugosllavise - Serbise,dhe secili konsumatore paguente per rrymen e hargjuar!

Zgjidhet, vetëm nëse dëbohen ato stërvinat e KEK-ut prej foteleve të tyre që nuk i meritojnë.Edhe në kohën e shkijeve shumë njerëz nuk kanë pagur rrymën asnjëherë derisa përfundoi lufta e me të edhe borxhet që i patën Serbisë.
Sa miliardë janë dhënë deri tash për KEK-un?
Të gjitha janë vjedhë.Tash kërkojnë të vjedhin hala.

[djaloshari]

Zgjidhet zgjidhet.Vetem edhe me nje prej 2 GW.Para luftes sistemi elektroenergjetik ishte i lidhur ne sistemin e Jugosllavise - Serbise,dhe secili konsumatore paguente per rrymen e hargjuar!

Buki19

po a Serbia e ka furnizuar Kosoven me rryme para lufte a ??? nese eshte ashtu pse atehere luftuan serbet ??mos valle per kishat e tyre apo varrezat???.

[buki19]

Sa miliardë janë dhënë deri tash për KEK-un?

Sipas ministrit te energjetikes dhe fjaleve po thuaj se te njejta te kryeministrit,per KEK - un deri me tani jan dhene rrumbullak 700.000.000 E.
300.000.000 jan shpenzuar per blerje te rrymes nga fqinjet,
400.000.000 jan shpenzuar per riparime.

po a Serbia e ka furnizuar Kosoven me rryme para lufte a ??? nese eshte ashtu pse atehere luftuan serbet ??mos valle per kishat e tyre apo varrezat???.

Po.Eshte e vertet se Serbia e ka furnizuar Kosoven me rryme.Termoelektranat e Kosoves kan qene rezerve dhe kan punuar vetem ne momentet e pikeve,gjgj.ne ato momente kur ka patur nevoj per shtim te prodhimit te rrymes,ose kur jan bere riparime ne sistemet tjera.
Mirepo keto elektrana nuk kan qen pikesynim i Serbise, kan qene rezervat e medha te qymyrit ( ne mes tjerash).

[alibaba]

Sipas ministrit te energjetikes dhe fjaleve po thuaj se te njejta te kryeministrit,per KEK - un deri me tani jan dhene rrumbullak 700.000.000 E.
300.000.000 jan shpenzuar per blerje te rrymes nga fqinjet,
400.000.000 jan shpenzuar per riparime.

Pom vjen keq o buki19, po ato 700 miljon jane vetem sa kane shpenzu per KEK-un edhe 4 a 5 here ma shume kane marrë për veti.
Edhe ato 300 mijë nuk jan shpenzu per blerje të rrymes se rryma nuk blehet po huazohet e masanej kur vjen koha ja lan borxhin me rrymë.Kështu osht qysh e kan pasë rregullin deri tash.

[dodoni]

E duan linjitin e Kosovës



Prishtinë, 10 tetor 2006 - Kosovarët mund t'ua kenë marrë inati kapaciteteve energjetike të vendit, por të huajt duket se i duan ato tej mase. Si asnjëherë deri sot, në një konferencë të Ministrisë së Energjetikës për energjetikën kosovare kanë marr pjesë 30 kompani të huaja me rreth 90 deri në 100 pjesëmarrës nga vendet e rajonit dhe të Evropës.

Krerët më të lartë të institucioneve kosovare u kanë premtuar investitorëve të huaj dhe vendorë se ata do të avancojnë shërbimet publike, do të krijojnë lehtësira fiskale dhe buxhetore me qëllim që të krijohen parakushte për zhvillimin ekonomik të gjithmbarshëm të Kosovës.

Krijimi i kushteve për investime të jashtme në vend do të jetë prioritet edhe i Planit Kombëtar të Zhvillimit Ekonomik të Kosovës. Kryetari i Kosovës, Fatmir Sejdiu, tha se gjatë shtatë viteve të fundit institucionet kosovare së bashku me UNMIK-un kanë ngritur një bazë të mirë ligjore dhe institucionale në të mirë të zhvillimit ekonomik të vendit.

"Korniza ekzistuese ligjore u garanton investitorëve një siguri të plotë të aktivitetit, të pronës dhe përdorimit të fitimit", tha kryetari Sejdiu.

Mirëpo, ai pranoi se institucionet e vendit duhet të punojnë edhe më shumë për krijimin e kushteve më të mira për investime përmes zbatimit të ligjeve dhe praktikave më bashkëkohore. Sipas Sejdiut, zhvillimi i sektorit të energjisë është faktor shumë i rëndësishëm për krijimin e parakushteve për zhvillimin e përgjithshëm ekonomik të vendit.

"Duke pasur parasysh se energjia është një input tepër i rëndësishëm i prodhimtarisë dhe shërbimeve, por edhe një determinant kyç i standardit të jetesës së qytetarëve, investimet e reja në këtë sektor, qofshin ato të hapjes së mihjes se re, rehabilitimit të blloqeve ekzistuese apo ndërtimit të kapaciteteve të reja gjeneruese, duhet të sigurojnë shfrytëzim efikas të resurseve dhe standardeve evropiane të ambientit", tha kryetari Sejdiu.

Ndërsa shefi i UNMIK-ut, Joachim Ruecker, tha se Kosova me kapacitetet e saj mundëson edhe furnizim për vendet tjera me energji elektrike.

"Kosova përmban 45 për qind të depozitave të përgjithshme të linjitit të Evropës, ka aftësi për të qenë një prodhues i madh i energjisë për tërë rajonin. Sektori i energjisë ka një potencial mjaft të madh dhe Kosova ka mundësi që të prodhojë energji me çmim më të arsyeshëm", tha ai.

Sipas Ruecker, me hartimin e strategjisë energjetike, UNMIK-u dhe institucionet e Kosovës po mundohen të krijojnë një ambient të mirë për tërheqjen e investitorëve.

Ai vlerësoi se deri në fund të vitit 2007, nxjerrja e linjitit duhet të marrë përmasa komerciale. Kosova ka një bazë mjaft të mirë ligjore për funksionimin e ekonomisë së tregut, që garantohet nga zyrat e pavarura rregullative. Në Kosovë gjithashtu është aplikuar një program i suksesshëm i privatizimit", tha Ruecker.

Ndërsa kreu i qeverisë së vendit, Agim Çeku, tha se beson fuqimisht që Kosova mund të jetë një vend shumë atraktiv për investimet e huaja në të ardhmen në shumë sfera, por energjia është elementi kryesor i rritjes ekonomike në të ardhmen.

Kreu i ekzekutivit kosovar tha se vendi ka mundësi për rritje ekonomike prej 4.5 deri 5 për qind në vit dhe e vetmja mënyrë e arsyeshme për të arritur këtë është duke i rritur investimet, duke i rritur ato në mënyrë të dukshme dhe të rëndësisë së lartë dhe në mënyrë permanente.

Çeku tha se institucionet e Kosovës janë të përkushtuara për përpilimin e një strategjie të qëndrueshme ekonomike dhe fiskale, dhe si më tepër një strategji, e cila është duke u menaxhuar brenda një kornize afatmesme të shpenzimeve.

"Ekonomia e Kosovës ka nevojë për 100-150 milionë euro shtesë në vit për një periudhë shumëvjeçare. Ne shohim participimin e sektorit privat të jashtëm si një element të rëndësishëm në zhvillimin e ekonomisë vendore", tha Çeku.

Ndërkaq ministri i Energjisë dhe Minierave, Ethem Çeku, tha se Kosova ka nevojë për investitorë që investojnë, sidomos në sektorin e energjisë. Çeku tha se përmes realizimit të këtij projekti, Kosova do t'i zgjidhë shumë sfida dhe probleme të energjisë në periudha afatshkurta.

Shefi i USAID, Michael Farbman, edhe pse tha se makroekonomia në Kosovë viteve të fundit është stabilizuar dhe institucionet e menaxhimit ekonomik janë përforcuar në masë të madhe, problem, sipas tij, ende mbetet fakti se Kosova është kapur në kurthin e rritjes së ulët të zhvillimit ekonomik.

Sipas Farbman, për të dalë nga ky kurth dhe për të siguruar një nivel më të lartë të rritjes dhe sigurisë ekonomike që, sipas tij, është çelës për mirëqenien e qytetarëve, Kosovës i duhet rritja e investimeve në sektorë të caktuar strategjikë të ekonomisë.

"Institucionet e mëdha financiare ndërkombëtare dhe donatorët, siç është edhe USAID-i, e shohin të qartë se e vetmja qasje e mundshme për zhvillimin e Kosovës është hapja e burimeve të konsiderueshme të energjisë dhe vetë tregut të saj", tha ai.

Shefi i misionit të Bankës Botërore në Prishtinë, Kanthar Shankar, tha se zhvillimi ekonomik është shumë i rëndësishëm sidomos për sfidat me të cilat përballet Kosova, siç janë krijimi i vendeve të punës dhe zvogëlimi i varfërisë. "Edhe ne mendojmë se sektori energjetik do të ndihmojë shumë zhvillimin ekonomik të Kosovës", tha Shankar.

Banka Botërore, sipas Shankar-it, përveç këshillave teknike, ajo tash aktivitetin e vet në sektorin e energjisë do ta vazhdojë me një financim të ri prej 8.1 milionë eurosh, që ka të bëjë për financimin e projektit të asistencës teknike për minierat e linjitit.

Ndryshe, Ministria e Energjisë dhe Minierave është sponsoruese e Strategjisë për zhvillimin energjetik në vend. Në këtë strategji përfshihet ndërtimi i kapaciteteve të reja, riparimi i kapaciteteve ekzistuese si dhe hapja e mihjes se re të linjitit në Sibofc, projekte të cilat parashihen të arrijnë investime prej 2.8 miliardë eurosh.

Gazeta Express

[kiniku]

Projekti të pezullohet deri në Pavarësinë e Kosovës

Për këtë Projekt, të vetmin të një dimensioni kaq të madh që duket në horizont për qytetarët e Kosovës e në veçanti për shumë gjenerata të reja, duhet hartuar një plan zhvillimor për të nxjerrë maksimumin nga ky oportunitet. Duhet kohë dhe implikim i të gjithë përfituesve potencial. Duhet një kantier debati me paraqitje të kjartë opsionesh për të zgjedhur më të mirat: me plot përgjegjësi. Andaj, ky Projekt duhet thjeshtë të pezullohet me qëllim që aktorët kryesorë ta thonë fjalën e tyre dhe që vazhdimi i realizimit të Projektit të bëhet në rrethanat e mbara që do të krijohen me Pavarësinë e Kosovës.


Genc Gorani
Deputet i Kuvendit të Kosovës (PR ORA)
Anëtar i Komisionit Parlamentar për Tregti, Industri, Energjetikë, Miniera, Transport, Telekomunikacione.

Po pra; shtyhet, nuk ka si ndryshe. TC e re do te ndertohet diku rreth vitit 2030.

[dodoni]

Verejtjet e Genc Goranit ne lidhje me planin zhvillimor dhe marrjen e inputit nga te gjithe perfituesit potencial jane shume me vend, mendoj une, por jo edhe pezullimi deri ne pavaresine e Kosoves. Pavaresia e Kosoves do vije brenda dy muajsh dhe edhe ashtu nuk mund te kryhen te gjitha punet rreth koncesionimit te ketij termocentrali ne nje afat me te shkurter. Do ishte sukses nese vendimi per kompanine fituese te mirret apo te filloj ndertimi i tij para shkurtit apo marsit te vitit te ardhshem.

Duke pare krizat energjetike ne Europe e vecmas ne rajon (tani me mbylljen e centralit nuklear ne Bullgari), Shqiperia e Kosova kane nje rast shume te mire tani te shendrrohen ne burimet dhe eksportuesit kryesore te energjise ne rajon, gje qe do ndihmonte shume ekonomite tona. Keshtu qe, Shqiperia duhet te pershpejtoj aq sa eshte e mundur ndertimin e TC-it te Vlores dhe hidrocentraleve sikur qe Kosova duhet te pershpejtoj punet rreth ketij TC-i ne menyre qe ne mesin e vitit te ardhshem me se largu te fillojne punimet rreth tij dhe te jene gati sa me shpejt qe eshte e mundur.

[dodoni]

Vendet e rajonit janë në një garë të fortë për marrjen në administrim të minierave të qymyrit dhe dy centraleve të prodhimit të energjisë

Shqipëria humbet minierat e Kosovës

Serbia është formalisht e përjashtuar nga proceset privatizuese

Leonard Mitro

Shqipëria është tërësisht jashtë lojës për tregun e burimeve energjetike të Kosovës, në një kohë kur vendet e rajonit kanë përparuar ndjeshëm në krijimin e lobingjeve, që do t‘u mundësojnë marrjen në administrim të minierave të qymyrit dhe centraleve të prodhimit të energjisë. Siç ka theksuar pak kohë më parë, në një intervistë për "Shqip", kreu i KESH-it, Andi Beli, mundësitë e Shqipërisë për të investuar në burimet energjetike janë të limituara dhe përkohësisht mund të flitet vetëm për shtrirjen e linjave të transitit mes dy vendeve dhe asgjë tjetër. "Kapacitetet tona janë të tilla, që nuk na lejojnë investime në burimet energjetike të Kosovës", është shprehur Beli. Ky deklarim i tij u vërtetua pak ditë më parë, kur ministri i Energjetikës, Genc Ruli, nënshkroi me homologun e tij kosovar, në prani edhe të kryeadministratorit të OKB-së, Joachim Rucker, marrëveshjen e ndërsjellë për depozitimin energjisë dhe ndërtimin e një linje të re transitimi. Nga ana tjetër, fqinji ynë jugor, Greqia, po përpiqet të shfrytëzojë "pasaportën amerikane" për të bërë të mundur marrjen në përdorim të minierave të qymyrit në Trepçe të Kosovës. Përveç synimit për të menaxhuar linjitin e Kosovës, Korporata Elektroenergjetike Greke, në bashkëpunim me kompaninë amerikane "Contour Global" dhe me ndihmën e firmës "South Eastern Energy Capital" (SENCAP), do të fillojnë futjen në tregun energjetik të Ballkanit Perëndimor. Paralelisht me këto zhvillime, mësohet se pala serbe është përjashtuar nga pjesëmarrja në proceset privatizuese në Kosovë dhe për këtë ajo sheh si dëmin më të vogël blerjen e minierave të linjitit nga kompania SCENAP, në vend të futjes së ndonjë kompanie shqiptare në këtë treg.

Bosnja, Maqedonia, Shqipëria, Mali i Zi dhe Bullgaria janë disa nga vendet që do të shprehin interesin e tyre për privatizimin e minierave të qymyrit në Kosovë dhe centraleve të prodhimit të energjisë. Biznes-plani dhe e objektivat e ardhshëm të Korporatës Elektroenergjetike Greke, u diskutuan javën e kaluar në një takim të zhvilluar mes përfaqësuesve të saj dhe kompanisë amerikane "ContourGlobal", pas të cilit bashkëpunimi i tyre do të përqendrohet në dy drejtime, ku hapi i parë do të jetë pjesëmarrja në procesin e privatizimit të minierave të qymyrit në Kosovë dhe marrja e tyre në përdorim brenda dhjetorit të vitit 2006, ose në fillim të vitit 2007. Nëse kjo do të rezultojë e suksesshme, atëherë kompanitë do të avancojnë në ndërtimin e dy centraleve të prodhimit të energjisë.

Banka Botërore

8,5 milionë USD për qymyrin


Banka Botërore miratoi një grant 8,5 milionë $ për Kosovën, për një projekt që ka për qëllim investimin në zhvillimin e minierave të linjitit dhe ndërtimit të kapacitetit shtesë për prodhimin e energjisë termike. Fondet do të shkojnë për forcimin e politikave të qeverisë dhe kuadrove ligjore e rregullatore në sektorin e energjisë.

© Gazeta Shqip - 2006

Nje korigjim i vogel ketu, minierat e qymyrit dhe linjitit jane miniera tjera jashte Trepces, minierat e Trepces nxjerrin plumb, zink, etj. por jo qymyr dhe linjit, keto miniera te qymyrit dhe linjitit gjenden ne Bardh te Madh, Hade, Sibofc, etj. kurse minierat e Trepces ne Mitrovice.

[dodoni]

Kush do ta fitojë energjetikën?



Nga 100 kompani botërore të interesuara për të investuar miliardat në energjetikë, MEM, deri më 1 nëntor, do të selektojë rrethin e ngushtë prej disa kompanive. Deri tani vetëm kompania çeke CEZ ka zyrën e saj në Kosovë.

Prishtinë, 24 tetor 2006 — Fundi i këtij muaj është data kur do të dihet rrethi i ngushtë i firmave për investime në energjetikë. Konferenca e parë dhe e vetme që është mbajtur pak kohë më herët për investime në sektorin e energjetikës, shumë kompani të mëdha botërore i ka detyruar të orientohen për në Kosovë.

Rezervat e mëdha të linjitit të cilat i ka Kosova janë arsyeja kryesore që këto kompani janë të interesuara që një pjesë të kapitalit të tyre ta investojnë këtu.

Zyrtarët nga Ministria e Energjetikës dhe Minierave (MEM), shprehen të bindur që faza parakualifikuese do të përfundojë më 31 tetor, ndërsa gjatë vitit 2007 do të zgjidhet edhe investitori i cili pranon kriteret e qeverisë dhe ofron kushtet më të mira.

"Në fund të tetorit do të mbyllet faza parakualifikuese e investitorëve, pas kësaj faze do të zgjidhet një grup i ngushtë i atyre kompanive që janë të interesuar të investojnë këtu, më pas në bazë të kritereve tona, dhe kushteve që ofrojnë ata do të zgjidhet investitori i cili do ta ketë të drejtën të investojë në Kosovë në sektorin e energjetikës", tha Agron Dida, zëvendësministër i Energjetikës dhe Minierave.

Komiteti Drejtues në fund do ta shpallë investitorin fitues, dhe zyrtarët nga Zyra e Rregullatorit te Energjisë konsiderojnë se ende është herët të flitet se kush mund të jetë fitues potencial i cili do ta ketë të drejtën të investojë këtu, dhe, sipas tyre, krejt do të bëhet e ditur pasi të vendosë Komiteti Drejtues.

"Do të ketë mbledhje Komiteti Drejtues, dhe pastaj ata do ta shpallin edhe fituesin dhe do kohë që të vendoset. Ndërsa kush mund të llogaritet favorit të jetë fitues ende është shumë herët të flitet, sepse është mbajtur vetëm një konferencë dhe ka shumë për t'u bërë më vonë", tha Naim Bejtullahu, zëvendësdrejtor në Zyrën e Rregullatorit për Energji.

Kompania çeke CEZ, njëra ndër kompanitë e cila është treguar e suksesshme vitet e fundit në sektorin e energjisë dhe e cila pretendon që do ta fitojë të drejtën për të marrë në shfrytëzim kapacitetet tona energjetike, tregon për Express planet e saj rreth investimit në Kosovë. CEZ është i vetmi nga rreth 100 kompanitë e interesuara për energjetikën, që ka hapur zyrën e saj në Kosovë osova new Energy", për të cilën kompani është i angazhuar ish-kryeministri Bajram Rexhepi.

Sipas Rexhepit, kjo kompani konsiderohet si njëra ndër kompanitë më të fuqishme, dhe e cila, një pjesë të kapitalit të saj, është e interesuar ta bartë në Kosovë, duke investuar në energjetikën e Kosovës.

"CEZ menaxhon me një kapital të mjaftueshëm, është kompani e kombinuar shtetërore dhe private, ku 70 për qind të aksioneve të kësaj kompanie i ka shteti dhe 30 për qind janë aksione private.

CEZ-i është një prej kompanive që ka shpreh interesim për të investuar në Kosovë në sektorin e energjetikës, edhe në riparimin e blloqeve të termocentralit Kosova A, edhe në termocentralin Kosova C, i cili pritet të ndërtohet, ku CEZ është një kompani e cila ka kapacitete të shitblerjes së energjisë elektrike", tha Rexhepi, i cili është këshilltar i jashtëm i CEZ-it dhe shef i Zyrës " Kosova new Energy".

Rexhepi tha se vetë hapja e zyrës në Kosovë nënkupton seriozitetin e saj për investim këtu, ku, sipas tij, CEZ pret ta kalojë fazën parakualifikuese, apo, pra, rrethin e parë, në të cilin janë katër kritere mjaft të ashpra, dhe të shkojnë më tutje. Por, ai, gjithashtu, tregoi se jo të gjitha kompanitë do ta kalojnë fazën parakualifikuese, por, sipas tij, CEZ do ta kalojë këtë fazë duke marrë parasysh kapacitetin e saj.

"Edhe përkundër interesimit të shumë kompanive për investim këtu, një numër i vogël do të kualifikohen për më tutje deri sa të shpallet investitori. Ne jemi optimist se nëse tenderi hapet në mënyrë transparente, atëherë ndoshta do të mund të fitonim. Këtë e them duke parë seriozitetin e kësaj kompanie, por nuk dua të them se kompanitë tjera nuk janë serioze. Përkundër kësaj interesim për investim në energjetikë kanë shprehur edhe shumë kompani tjera të mëdha botërore dhe kjo neve na bënë që të jemi edhe më serioz duke pasur parasysh konkurrencën", shtoi ai.

Rexhepi tha se kjo kompani është në gjendje të bashkëpunojë edhe me Qeverinë e Kosovës, që të arrihet një marrëveshje sa më profitabile për Kosovën, ku në këtë mënyrë edhe Kosova përmes qeverisë do të ketë aksione pas investimeve.

"Kjo kompani është e gatshme që të bëjë bashkëpunim edhe me Qeverinë e Kosovës, duke ndarë aksionet sipas marrëveshjes, që në këtë rast të përfitonte Kosova më shumë, duke mos pasur të drejtë vetëm investitori të vendosë më pas për atë pjesë të investimit", përsëriti Rexhepi.

Paralajmërime për investime në energjetikën kosovarë kanë paraqitur edhe kompani tjera. Deri tash si të interesuar të marrin pasuritë më të mëdha të Kosovës janë paraqitur disa kompani. Investitor potencial i apostrofuar edhe nga mediat me renome botërore është një konzorcium amerikano-grek, ku bëjnë pjesë kompania amerikane CounturGlobal, që thuhet të jetë e afërt me familjen e vet presidentit amerikan George W. Bush, dhe kompanisë shtetërore greke të energjetikës DEI. Në anën tjetër, disa herë interesim ka shprehur edhe kompania e miliarderit rus Oleg Deripaska, Basic Element.

Gazeta Express

[dodoni]

Edhe një muaj afat për investitorët



31 tetori nuk do të jetë dita kur do të zgjidhet faza parakualifikuese për investime në energjetikë. Komiteti Drejtues i Projektit e ka shtyrë këtë afat për një muaj më vonë. Kjo, sipas vendimmarrësve, është bërë për shkak të kritereve të ashpra për investitorët.

Prishtinë, 30 tetor 2006 — Kompanitë e mëdha botërore, të cilat kanë shprehur interesim të investojnë në energjetikën e Kosovës, duhet të presin edhe një muaj për të kaluar fazën parakualifikuese, e cila ka qenë paraparë të bëhet më 31 tetor.

Komitetit Drejtues i Projektit në një mbledhje ka shqyrtuar të gjitha komentet që kanë ardhur në adresë të tyre pas mbajtjes së Konferencës për investitorët më 10-11 tetor në Prishtinë dhe është dakorduar që ta shtyjë këtë afat.

Ky afat është shtyrë për një muaj më vonë, duke u konsultuar me ekspertë vendorë dhe ndërkombëtarë, se duhet të mbahet niveli i njëjtë i kritereve, por me disa modifikime, duke marrë parasysh edhe vërejtjet e shprehura në Konferencën me investitorë.

Ndërsa, zyrtarë nga Ministria e Energjisë dhe Minierave, MEM, thanë se kjo shtyrje nuk është bërë për probleme teknike, apo për probleme të tjera.

"Afati për fazën parakualifikuese është shtyrë për një muaj më vonë, do të thotë më 30 nëntor. Nuk është shtyrë për probleme teknike apo për diçka tjetër të ngjashme, por është shtyrë që investitorëve t'u jepet më shumë kohë që të jenë më mirë të përgatitur, për shkak të kritereve të ashpra, të cilat janë të parashtruara për investitorët e interesuar", tha Agron Dida, zëvendësministër në MEM.

Por, edhe Bajram Rexhepi, i cili është i angazhuar si këshilltar i jashtëm i kompanisë çeke, CEZ, tha se nuk e dëmton procesin e investimit në energjetikë shtyrja njëmujore e afatit të fazës parakualifikuese.

Rexhepi është edhe shef i zyrës së kësaj kompanie në Kosovë, e cila edhe aktualisht është e vetmja kompani që ka hapur zyrë në Kosovë.

Sipas tij, kompania për të cilën është angazhuar ai, ka qenë e gatshme që faza parakualifikuese të mbahet më 31 tetor, por prapëseprapë nuk është kundër shtyrjes njëmujore.

"Vendimi për shtyrjen e afatit të fazës parakualifikuese është marrë njëzëri. Kjo nuk mendoj se do ta dëmtojë procesin e zgjedhjes së investitorit, përkundrazi, do ta forcojë edhe më shumë. Një muaj nuk është kohë shumë e gjatë, dhe nuk besoj se do të ketë ndonjë problem. Edhe nëse do të fillonte faza parakualifikuese më 31 tetor, siç ishte paralajmëruar, ne kemi qenë të gatshëm", tha Rexhepi.

Nga kompanitë më të rëndësishme, të cilat kanë pasur kontakte deri tani, zyrtarë të MEM-it ërmendin firmat General Electric, Siemens, Cez, Çalik, Enerji, Aes, Areva, Alstom e tjerë.

Sipas studimit që ka bërë MEMi, termocentrali i ri në Kosovë ka arsyeshmëri të lartë ekonomike për shkak të çmimit të ulët të prodhimit të bazuar në depozitat e mëdha të linjitit që ka Kosova.

Gazeta Express