Dialog mbi tolerancën

[oiseau en vol]

Druvari : Mirëdita zonjushe.
Administratorja : Miredita zoteri.
Druvari : Desha të regjistrohem në forum, ju lutem.
Administratorja (duke i hedhur një vështrim mëdyshës) : Po, zotëri, mund të regjistroheni.
Druvari : Falemnderit. Duhet të plotësoj ndonjë gjë ?
Administratorja : Sigurisht. Forumi ynë është ndër më të njohurit në botë, dhe ne bëjmë shumë kujdes në pranimin e kandidatëve.
Druvari : Ju kuptoj. Fundja, gjithandej është bërë njëlloj. Mosbesimi është kthyer një natyrë e dytë. Ku është formulari, ju lutem ?
Administratorja : Urdhëroni, zotëri. Mund ta plotësoni këtu mënjanë.

(pas pak minutash, druvari i zgjat asaj formularin e plotësuar)

Administratorja : Ah, po shoh që profesioni juaj qenka ‘druvar’, e çuditshme kjo.
Druvari : Po, zonjushe, druvar që punon me dru. Më pëlqen shumë ky profesion.
Administratorja : Ju kuptoj, por më duket se jeni adresuar gabim. Forumi ynë ka standarte të larta përsa u përket profesioneve, dhe me sa di unë, profesioni ‘druvar’ nuk është parashikuar këtu. Më vjen keq.
Druvari : Ah, nuk e dija zonjushe. Le të themi që jam druvar por që kohën e lirë e kalon me libra, ju e dini, librat janë material druri.
Administratorja : Kjo nuk më kishte vajtur në mendje. Dakort, po e pranoj formularin. Fundja, në forumin tonë, ne jemi shumë tolerantë.
Druvari : Oh, ju lutem, nuk ka vend për tolerancë këtu. Ju e dini, toleranca ka dy anë : shpërfilljen ose mëshirën. Në majë nuk rrihet, e pamundur të zësh vend atje.
Administratorja : Ç’doni të thoni me këtë ? Ju lutem, pak më qartë…
Druvari : Po ja, zonjushe, toleranca është kur ju lejoni diçka që nuk e besoni ju vetë, kur ju e dini që tjetri ka po aq të drejtë sa dhe ju në ushtrimin e të thënurit apo të të bërit të diçkaje, me kusht, sigurisht, që interesat e tyre të ndërthuren.
Administratorja : Që interesat tona të ndërthuren ? Nuk e kuptoj këtë…
Druvari : Shumë e thjeshtë. Nqs ju merreni me diçka që nuk ka asnjë lidhje me atë çka bën një tjetër, atëherë nocioni ‘tolerancë’ as që ka kuptim, ato nuk ndërhyjnë tek njëri-tjetri. Ja të marrim një shembull : unë jam duke prerë dru në malin tim dhe duke zbritur që andej me trupat e prerë, më dalin në rrugë përpara dhe duke iu marrë fryma, më thonë që nusja e Rrahmanit ka vendosur të vishet në të zeza kur ndodhet në shtëpi të vet dhe me të bardha kur del nga shtëpia. Dhe më kërkojnë mendimin tim se a duhet toleruar kjo apo jo ? E ç’tu them unë tjetër atyre përveçse që kjo punë nuk futet tek bathët e mia.
Administratorja : Ehë… e lezetshme kjo…
Druvari : Kështu mendoj. E pra, mos vallë qenkam tolerant unë kundrejt nuses së Rrahmanit ? Aspak, thjesht shpërfillës.
Administratorja : Po mëshira atëherë, ku vendoset ajo ?
Druvari : Mëshira është në krahun tjetër. Ju e dini, një mal ka dy shpate. Dhe më falni nqs e përmend si shpesh fjalën ‘mal’, sepse ai është vendi im i punës, jetoj me të. Pra, po thoshim që mëshira kërcen dhe hyn në skenë sapo që shpërfillja të zhduket dhe unë të filloj të rrudhë pak vetullat. Ju e dini, nga shpërfillja kalojmë në përfillje. Pra, në konsideratë. Të marrim një shembull tjetër ? Ok, le të themi që Rrahmani dëshiron që edhe gratë e tjera të fshatit të bëjnë si gruaja e tij, përndryshe ai do të vrasë veten. Sipas tij, kjo e bën fshatin më të lidhur, më të bukur, dhe më të fortë përballë Rrahmanëve të fshatrave përreth të cilët, për çudi, kanë dëshirë të kundërtën : që gratë e tyre të vishen me të bardha jashtë dhe me të zeza brenda. Dhe kjo nuk është pak.
Administratorja : Po, e pastaj çfarë ngjet ?
Druvari : Atëherë, mua më duket se nuk mund të jem shpërfillës, sepse ka qëlluar që gruaja ime të jetë nga një fshat ku ngjyra blu e çelur vlerësohet shumë. Prandaj, menjëherë e shoh që më kap mëshira. Por, për kë ? Për Rrahmanin tonë, sigurisht, sepse, të rrimë shtrembër e të flasim drejt, ai është një njeri shumë i mirë, por pakëz i goditur nga koka. Dhe atëherë, ç’të bëj unë ? Ta lë Rrahmanin t’ia heqë vetes ? Jo, jo, as që bëhet fjalë. Po si të dal nga ky hall ? T’i them gruas bëj siç të them unë ? Nuk mendoj se është tolerancë kjo, pasi e thashë më lart, gruaja ime vjen nga një fshat tjetër me zakone të tjera.
Administratorja : Hmm… vërtetë e vështirë.
Druvari : E pra, unë jam i detyruar që nga mëshira për Rrahmanin dhe nga toleranca ndaj gruas sime, unë e hedh lumin duke kaluar në shpërfillje, me një fjalë, duke ia kaluar topin gruas sime. Grua, bëj si të duash, ke Rrahman ditëziun nga njëra anë, dhe rrobat aq të bukura blu që i ke blerë sa s’bën nga ana tjetër. Bëj ç’bëj, unë po ngjitem në mal sepse dimri nuk po del sivjet, dhe shtëpia do të ngrohtë.
Administratorja : Ahaaaa… me sa mora vesh, toleranca qenka vetëm fjalë librash. Çudi vërtetë, sepse unë mendoja që isha megjithë mend tolerante në forumin tonë ku vijnë nga e gjithë bota. Siç duket, nuk qenkam fare e tillë.
Druvari : Po, keni të drejtë, ju nuk jeni aspak e tillë, ju jeni thjesht jashtë sistemit të vlerës së tolerancës. As tolerante, as intolerante.
Administratorja : Dakort, por në punën time jam e detyruar të vë disa kufinj, disa rregulla, dhe nuk mund të lejoj që emri i mirë i këtij forumi të nëpërkëmbet lehtë.
Druvari : Po, e vërtetë, rregullat duhen, por nqs ju i zbatoni ato pikë për pikë, detyrimisht që ju nuk jeni tolerante. E thamë, kjo hyn vetëm atëherë kur interesat tuaja janë të prekura. Ndryshe, ju nuk keni ç’të bëni tjetër përveçse t’i bini violinës.
Administratorja : Violinës ?! E nga e dini ju që unë i bie asaj ?
Druvari : Oh, më falni, është thjesht një shprehje nga anët tona, nuk ka lidhje me juve drejtpërdrejt.
Administratorja : Nuk e kisha dëgjuar këtë shprehje më parë. Çudi, nuk ma merrte mendja që violina ishte kaq e njohur andej nga ju.
Druvari : Ja që edhe ne druvarët e fshatit ia themi pakëz në muzikë, por kjo s’ka lidhje me ç’po flasim.
Administratorja : Ok, zotëri, mendoj që ju mund të merrni pjesë në forumin tonë. Oh, më kuptoni, keqkuptimi po na ndjek këmba-këmbës. Me të thënë ‘ju mund’, menjëherë këtu futet fuqia ime e krijimit të mundësive, e për pasojë e gjykimit tim të lirë për të qenë ose jo ‘tolerante’. Dhe nuk e di pse dreqin në këtë moment më përzihen këto dy shpatet e malit që thamë…
Druvari : Eshtë thjesht ngaqë nuk jeni mësuar, zonjushe. Por do të vijë me kohën.
Administratorja : Ashtu shpresoj dhe unë. E përndryshe, mirë shkojnë punët me tregtinë e drurit ?
Druvari : Shumë mirë, falemnderit. Në këto kohë, është bërë i pazëvendësueshëm. E keni dëgjuar ju shprehjen ‘jepi dru kokës’ ? Ja kështu, padashur jam bërë i njohur në fshat dhe më gjerë, dhe prandaj erdha këtu të shkëmbej përvojën time me druvarët e tjerë të botës.
Administratorja : Po ne nuk kemi vetëm druvarë këtu, madje ato janë fare të paktë në numër. Ne kemi këtu politikanë të dëgjuar, poetë të mëdhenj, të dashuruar, të përvëluar, të përcëlluar, të djegur, e të shkrumbuar, tek-tuk dhe ndonjë çift bashkëjetuesish tepër ‘tolerantë’ ndaj njëri-tjetrit.
Druvari : Oh, tani po e shoh që ardhja ime këtu më paska vajtur dëm.
Administratorja : Jo, zotëri, jo, këtu nuk do të zhgënjeheni, por ju lutem, le të jetë e thënë midis nesh, nuk kam shumë dëshirë të ma diskutojnë fjalën, më kupton ?
Druvari : Sepse përndryshe…
Administratorja : …në djall të venë të gjitha ‘filozofirat’ e tua mbi tolerancën ! Jam njeri dhe unë, dua që edhe unë të ndihem pak si administratore, dhe është normale apo jo ?
Druvari : Krejt normale, zonjushe. Por druvarët janë mësuar të lirë, ato nuk kanë nevojë për të parë parashikimin e kohës në lajmet e orës tetë, por thjesht ngrejnë kokën në mëngjes dhe e dinë ç’kohë do të bëjë. Dhe sipas rastit, ose marrin sëpatën e dalin në bjeshkë, ose rrinë ashtu ngrohtë para zjarrit duke menduar për ditët që kanë shkuar…
Administratorja : Mirë se erdhët në forumin tonë, druvar.
Druvari : Mirë se ju gjeta, administratore, por ku janë druvarët e tjerë ? Mezi pres t’i takoj…
Administratorja : Kanë vajtur në mal, dhe do të rrinë ca kohë atje. Ndërkohë, më kanë lënë mua që ta ngre telefonin herë pas here, ju e dini, reklamat e blah blah blah…
Druvari : Ok, po kthehem edhe unë në mal, zonjushe. Nuk po ju shqetësoj, këtu ju gjeta e këtu po ju lë…
Administratorja : Qofshi mirë, druvar.
Druvari : Gjithashtu dhe ju, administratore.

Dialog i zhvilluar midis një druvari dhe administratores së Forumit Davios në Zwicër, në një ditë të ftohtë dimri.

Çdo ngjashmëri me persona realë është krejt e rastit.

[oiseau en vol]

Zonjëza nga Qyteti : Atëherë, le të prezantohemi. Unë jam Zonjëza nga Qyteti. Ka shumë që më drejtohen me Zonjë, por në fakt jam Zonjëzë, ose siç i thonë katundarët me edukatë, zonjushë.
Shoku nga Fshati : Kurse unë jam Shoku nga Fshati. E di, e di, e kam të vështirë ta mbaj këtë emër, por ja që njerëzia këtë punë kanë, vetëm të ngjesin bishta. Tani jam mësuar me këtë dhe nuk më bën më përshtypje. Po ju, i treti, ju kush jeni ?
Dituri Gjithja : Unë jam Dituriu, ai pra, ai që i di të gjitha.
Shoku nga Fshati : Mos ! Zonjëzë, më duket kemi këtu pranë Zotin dora vetë !
Zonjëza nga Qyteti : Jo ore jo, mos u ngutni. Zoti ka vajtur të bëjë ushqimet për këtë javë, e pashë vetë tek doli nga shtëpia.
Dituri Gjithja : Jo miq jo, e kisha fjalën, që jam Dituri Gjithja, kështu e kam emrin qysh nga lindja. Ma ka vënë emrin gjyshja, ka kthyer mbrapsht emrin e vet Gjithe Dituria.
Shoku nga Fshati : Ahaaaaa… po thuaj ore, desh e besova unë që po flisja me Zotin. Ju e dini që ne katundarët kur bie shi, ngrejmë sytë nga qielli dhe ia luajmë syrin Zotit që sivjet do kemi shumë misër dhe lakra.
Zonjëza nga Qyteti : Mirë, mirë, i lëmë këto. Për ç’do të flasim sonte ?
Shoku nga Fshati : Unë them për filozofi. Ne nga katundi vdesim për një çikë filozofi. Kur zbres në qytet me autobusin e Rustemit, gjysma e autobusit flet për Niçen, dhe gjysma fle. Këta që flenë, ne i quajmë « të pagdhendurit ».
Dituri Gjithja : Jo, jo, unë them të flasim për « Ndikimin e sektit japonez ‘katamatsu’ në përçarjen e kombit tonë ». Më duket shumë aktuale kjo temë.
Shoku nga Fshati : Po ju Zonjëzë nga Qyteti, si mendoni ju ?
Zonjëza nga Qyteti : Ndërsa unë nuk jam dakort as me njërin, as me tjetrin. Unë them të flasim për Kumingun, shkrimtar i madh i hemisferës veriore andej nga hyn dielli. Jeni dakort të dy ?

(Po, po, dakort jemi, thanë të dy njëzëri)

Zonjëza nga Qyteti : Ok, po filloj unë e para që të hap temën. Kumingu ishte një shkrimtar shumë i madh, ai shkruante shumë bukur, unë e dua shumë atë, mua më pëlqen jashtëzakonisht…
Shoku nga Fshati : … dhe veç kësaj, mendoj që ai ishte dhe filozof. Siç dhe Sokrati për shembull. Do të ishte aq bukur të bënim një studim mbi lidhjet e Sokratit me filozofinë e shekullit të XX-të, edhe me Kumingun madje. Ju e dini, asgjë nuk është e pamundur sot. Molla mund të shartohet me rrush dhe të dalin kajsia. Ose gjeli mund të mbarsë një lopë dhe të dalë një struc. Ç’nuk po na shohin sytë.
Dituri Gjithja : Keni shumë të drejtë. Ç’nuk po na shohin sytë vërtetë. Po ja, që e tërë bota të na ketë halë në sy, kjo duhet të dihet mirë. Sepse përndryshe, ç’punë ka sekti « katamatsu » me popullin tonë mijëra vjeçar, trim e liridashës (dikur), që sot nuk di të flasë shqip, që është europianizuar, që ka dalë nga shinat e shqiptarisë, që…
Shoku nga Fshati : Dituri Gjithja, të lutem boll me këto, se e dini çfarë ? Po flisnim për Kumingun. Atëherë, ju lutem, thoni nja dy fjalë për të.
Dituri Gjithja : Po, ja tani. Ju nuk e dini, por ky Kumingu ka patur lidhje, përveç Sokratit, dhe me këtë sektin japonez. Nuk e dini ju, por kjo nuk do të thotë që nuk ekziston. Kam shfletuar të gjitha bibliotekat e Gjermanisë dhe Amerikës, kam pyetur dëshmitarë okularë, e plot e plot të dhëna të tjera. Prandaj, unë them që Kumingu është antishqiptar…
Zonjëza nga Qyteti : Jo, jo, këtë nuk ua lejoj në asnjë mënyrë. Për mua, Kumingu mund të jetë dhe ufo por antishqiptar jo. Bile ai e donte shumë Shqipërinë. Ka shkruar dhe disa vargje për të :

bin-
te
shi,
bo-
rë
as-
pak,
dhe
unë
ec-
ja
rru-
gë-
ve
të
bu-
ku-
me
një
zo-
nju-
shë
të
bu-
kur
nga
Shqi-
pë-
ria.

E shihni, ka folur shumë bukur për Shqipërinë.
Shoku nga Fshati : Shumë e bukur vërtetë.
Dituri Gjithja : Po, por pse ka thënë ai një zonjushë ? Unë e dija që ai ishte homoseksual, të gjithë perëndimorët janë të tillë, medet për ne, kuku çfarë na ka gjetur…
Zonjëza nga Qyteti : Dëgjoni, më mirë e lëmë, sepse nuk po merremi vesh fare. Unë u mundova t’ju flas për dikënd vërtetë të shquar, dhe ky Dituri Gjithja na çan veshët me përralla, e ky tjetri, Shoku nga Fshati, i bie fyellit në anën tjetër me filozofët e vet, më mirë ta mbyllim.
Shoku nga Fshati : Ashtu them dhe unë, mirë e keni.
Dituri Gjithja : Po, por më përpara të miratojmë një rezolutë në përkrahje të partisë « Nëpërkëmbja », e vetmja parti shqiptare e formuar në Shqipëri dhe jashtë saj.

Ja të na rrojë Partia !

(Dialog të shurdhërish ndërmjet tre tolerantësh, dialog i tipit « Njëri thumbit, tjetri patkoit ».)

[F_LASKU]

Sa te dashur dhe te mirepritur jane tek njerezit ata qe i thone shkurt dhe qart gjerat qe mendojne.
Sa te padurueshem jane tjeret qe dicka qe mund ta thone per nje minut pershembull, e thone per dhjete minuta.Duhet jesh tolerant i madh ti degjosh.

[Hyllien]

Nga ke humbur more Oiseau? Si eshte koha andej?

Dialog shume i gjate per te qene serioz, dhe shume serioz per te qene komik. Me duket se nuk jam mesuar me te tilla dialogje. "Druvari" eshte personazh i goditur (ne disa kuptime), te tjeret mund te ishin me reale po te kishe me teper fantazi.

Meqenese harxhova disa minuta duke e lexuar nuk me rrihet pa bere koment.

Interesante por jo e plote ajo qe shkruhet per tolerancen:

Ju e dini, toleranca ka dy anë : shpërfilljen ose mëshirën.

Mali ka dy ane, ate qe duket dhe ate qe nuk duket, por mund te kete me teper se dy shpate. Ne fakt nuk mjafton qe te shohesh ne anen qe duket dy shpate per te kuptuar qe te kete ndonje edhe ne anen qe nuk duket (sepse ka nje ane qe nuk duket perderisa asnje druvar nuk qendron dot ne maje fare), pasi mund te mendosh qe ana qe nuk duket nuk permban asgje te re veçse vazhdimin e nje shpati te dukshem, ose mund te mos mendosh fare. ...

Nga kjo ana ku ndodhem une do doja te bertisja per ke nuk e ka degjuar se toleranca ka te pakten nje ane te trete, qe eshte respekti. Respekt per ate qe thote dikush, qe sjell ose pranimin e saj ose perpjekjen per t'iu pergjigjur ne menyre te ndershme nese nuk je dakort. Por respekti ka kufijte e vete. Dhenia e respektit dikujt ose diçkaje qe nuk e meriton, eshte mosrespekt ndaj vetes. Merita eshte relative, mund te humbase ku fillon injoranca por patjeter duhet te humbase ku nuk ka ndershmeri. Pikerisht ketu kalojme tek shperfillja dhe meshira dhe ndonje ane tjeter qe mund te identifikojne ata qe do kene meshiren/shperfilljen ose pse jo respektin e duhur per te vazhduar kete teme.

si ben zogu, sikur po aplikon tek "royal academy"

Ti do beje sikur do votoje pro pranimit apo jo?

Shenim 1 Tek poezia mungon nje ra, e qellimshme ose jo.

Shenim 2 Duhet perpjekje per ta mbajtur temen ne teme. Je i sigurte qe nuk duhet te ishte nga forumi i Artit ose Letersise? Tek stilet e rinj me mendime te vjetra, apo tek stilet e vjetra me mendime te reja?

Shenim 3 Pa ofenduar kend, respekti ne kete rast mund te kete qene respekt per kohen, respekt qe detyrimisht duhej te fyente kohen.

[oiseau en vol]

Klienti : Ufff… jam i këputur, nuk e di, këtë javë kam punuar shumë, dhe për më tepër shokët donin të dilnin në mbrëmje…
Roja : Shumë mirë kanë bërë që të kanë marrur me vete. Duhet nganjëherë…
Klienti : Po, ka mundësi. Duhet nganjëherë thjesht për të mos u harruar nga shokët.
Roja : Po argëtohesh ?
Klienti : Po, po, falemnderit. Kalon bukur këndej. Ka plot njerëz që lodrojnë, kërcejnë, këndojnë, flenë, dashurojnë, shumë bukur më duket.
Roja : Ehhh, rinia…
Klienti : Por më duket sikur jemi pak ngushtë sonte… Sikur nuk jemi dhe aq të lirshëm, kështu është gjithmonë ?
Roja : Po, po, kohët e fundit kemi patur shumë klientë, pak të lëvizshëm por në përgjithësi kalojmë mirë.
Klienti : Keni shumë që punoni këtu ?
Roja : Oh, ja do bëhen tre vjet tashmë. Kemi pronar shumë të mirë, ia vlen të punosh për të.
Klienti : Doni të thoni « me të » ?
Roja : Pse si thashë ?
Klienti : Thatë « me të ».
Roja : Më falni atëherë, një lapsus.
Klienti : Nuk besoj të keni shumë punë, njerëzit duken të urtë e secili në punën e vet.
Roja : Po, po, rrallë ndërhyj. Ju e dini, ne nuk lejojmë që të kalohet masa asnjëherë.
Klienti : Po pse nuk thoni ju atëherë që qenkeni moderator ?
Roja : Nga modestia, kuptohet. Njerëzve iu duket sikur po mburrem kur ju them që jam moderator këtu. Por në fakt, atë punë bëj. Moderoj njerëzit.
Klienti : Njerëzit kanë prirje, në fakt, ta kalojnë shpesh herë masën. Dhe në një sallë si kjo, ky kalim mase do të ishte një katastrofë e vërtetë. Pronari i vendit ka menduar shumë mirë t’ju pajtojë si moderator, dmth si roje.
Roja : E ç’nuk kam bërë të fitoj një post si ky ! Më është dashur të aplikoj disa herë, të ndërhyj me letra rekomandimi, t’i futem në zyrë vetë pronarit e t’i them troç që unë e dua këtë vend pune. Ai e ka parë vendosmërinë time dhe më në fund ka pranuar.
Klienti : Mirë, jam kureshtar të di, ato pak raste kur klientët e kalojnë masën, pse e bëjnë ata një gjë të tillë ?
Roja : Dëgjoni, ne jetojmë në një demokraci dhe njeriu është i lirë të bëjë ç’të dëshirojë. Ka njerëz që abuzojnë me këtë liri. Ja për shembull, një ditë ishte njëri që kishte pirë shumë dhe ngacmonte çupat që ndodheshin në sallë në atë çast. Iu afrova dhe i thashë me mirësjellje që po qe se do të vazhdonte, do ta nxirrnim jashtë. Çka dhe u bë. Ai tipi kishte qenë vërtetë i pabindur. Një ditë tjetër, një çupë e kemi përjashtuar thjesht ngaqë ajo kërcente një lloj vallëzimi që nuk përdoret më këtu. Kështu do shefi. Pa po të kishte qenë për mua, nuk shihja ndonjë gjë të keqe. Ehhh… jeta…
Klienti : Ju kuptoj shumë mirë, fundja ju nuk mund të bëni në kokën tuaj. Toleranca është brenda kufinjve që ju ka vënë shefi juaj, apo jo ?
Roja : Po, le të themi kështu.
Klienti : Më falni nqs nuk ka lidhje me ç’po flasim, por kam mësuar dikur që çiftëzimi i një boshti me një vrimë mund të bëhet në tre mënyra : me hapësirë, me hapësirë të ndërmjetme dhe me shtrëngim. Me hapësirë ishte ai çiftëzim ku boshti kishte gjithmonë diametër më të vogël sesa vrima. Por shikoni, këtu ka një kleçkë : thuhet në këtë rast që ndërmjet vrimës dhe boshtit ka një hapësirë, ose një tolerancë. Por, a ka kuptim të flitet për tolerancë kur boshtit nuk ia kemi lejuar mundësinë që ai të zmadhojë diametrin ? Dhe këtu do të ishte ajo që do të shihnim sa tolerante do të ishte vrima. Por ç’ndodh ? Boshti i shkretë rri aq sa e kemi prodhuar që më përpara, pra pa asnjë lloj të drejte për t’iu afruar sadopak diametrit të vrimës. Atëherë, unë mendoj që këtu nuk mund të flasim për tolerancë të mirëfilltë.
E dyta, me hapësirë të ndërmjetme : këtu fillon e rregullohet pak çështja. Ky është rasti kur boshtit i lejohet nganjëherë, ama nganjëherë, të kalojë diametrin e vrimës dhe ta shtrëngojë këtë të fundit t’i bëjë pak vend. Çka vrimës nuk i pëlqen në fakt kjo. Atëherë boshti këmbëngul, ai mendon që kur i erdhi një herë në shteg të « detyrojë » vrimën, pse të mos e bëjë xhanëm ? A nuk kishte duruar ai aq shumë për një gjë të tillë ? Vrima hidhet e përdridhet, e pakënaqur që i ra mbi krye kjo « gjëmë ». A nuk kishte qenë ajo gjithmonë që vendoste kush duhej të hynte dhe kush jo ? E kështu, ky është një rast ku boshti mund të ketë fatin të bjerë mbi një vrimë « tolerante » ose mbi një vrimë vërtetë « kokëshkëmb ».
Roja : Ehë, më pëlqen kjo…
Klienti : Po, dhe e treta është « me shtrëngim ». Ky është një rast flagrant, në fakt. Këtu rolet janë përmbysur. Është boshti ai tani që bën çmos ta « thyejë » vrimën. Ai është prodhuar posaçërisht me diametër më të madh sesa vrima, dhe kësaj rradhe, vrimës, do apo s’do ajo, i duhet të jetë « tolerante ». Me një fjalë, të detyrojnë të jesh tolerante. Boshti dëshiron dhe bën gjithçka të hyjë në këtë vrimë, e cila dukshëm, nuk është e gatshme ta pranojë atë. Atëherë, si do i bëhet hallit ? Po ja, kemi harruar çekiçin. I bekuar në fakt ky çekiçi, sepse pa të, boshti nuk do ia arrinte kurrë. Atëherë ai godet, pak nga pak e nganjëherë me furi, derisa të bëj vend në vrimën. Por kujdes ! Nuk mund të pretendosh për të çiftëzuar çdo lloj vrime dhe boshti. Ju nuk mund të futni një shtyllë betoni në një vrimë gjilpëre. E pamundur kjo. Është bërë në atë formë që vrima të jetë sadopak « tolerante », dmth që ekziston një mundësi e vogël që boshti, me ca goditje, të hyjë në të.
Roja : Vërtetë ngela i habitur nga ç’më thatë. Nuk e di në ka lidhje me punën time, por qenka vërtetë e bukur historia e çiftëzimeve.
Klienti : Po, po, dhe duhet thënë që ne patëm fatin e madh këtu të mos kishim dhe një të tretë, përndryshe nuk do të kishim folur kaq hapur.
Roja : Pse, ç’do të pengonte i treti ?
Klienti : Po ja, ka njerëz që mendojnë që nqs kemi më shumë se dy veta, atëherë kjo quhet bisedë, dhe jo dialog. Bile kanë filluar t’i vënë emra dhe « trialog », « « katërlog », e me rradhë deri tek « shumëllogjet ». Por, në fakt, unë mendoj krejt ndryshe.
Roja : Po, dhe a mund ta dimë mendimin tuaj ?
Klienti : Jua thashë, patëm fatin e mirë të jemi vetëm për vetëm dhe të bëjmë një dialog të mirëfilltë. Sepse, më ka rastisur shpesh që të bëjë ndonjë dialog me disa vetë njëherësh. E kam fjalën që shpesh, dhe pothuaj gjithmonë, ndodh që kur tre veta janë duke folur për diçka, ai që merr fjalën flet gjithmonë vetëm me njërin prej tyre, sepse tjetri është ose duke kruar hundët, ose duke shikuar dritat shumëngjyrëshe të sallës. Në fakt, ai nuk është aty ndërsa këta dy të tjerët flasin. Pastaj, me të marrë fjalën ky i fundit, jam ose unë që e dëgjoj ose ai tjetri me të cilin po dialogoja pak më parë. Pra, asnjëherë nuk gjenden të tre në të njëjtin vend. Dhe kjo ndodh kur njerëzit dëgjojnë vetëm nga njëri vesh, çka për hir të së vërtetës, duhet thënë që të gjithë njerëzit dëgjojnë vetëm nga një vesh. Madje, keni vënë re ju që edhe kur ulen në tavolinë, tre apo katër persona, ato bëjnë pak fjalë në fillim në këmbë për të caktuar vendet. Këtë e bëjnë që secili të ketë anën e veshit që dëgjon nga ai që ato dëshirojnë të dëgjojnë. Pak e trishtë, por ja që kështu është.
Roja : Ahaaa… tani po e kuptoj më mirë fjalën dialog. Me sa mora vesh, ka dialog edhe kur të gjithë flasin në të njëjtën kohë. Dmth nqs në një tavolinë gjenden shtatë vetë, ka të paktën tre dialogje, i shtati me siguri duhet të jetë duke dialoguar me veten mbi dialogjet e të tjerëve.
Klienti : Pikërisht, e keni kuptuar shumë drejt.
Roja : Nuk kisha dëgjuar nga këto më parë. Kam kaluar një shërbim të shkëlqyer. Njerëzit kërcenin, pinin, flisnin, ndonjë dhe flinte, dhe nuk më është dashur fare të ndërhyj. Po si quheni ju, se as që u prezantuam…
Klienti : Më quajnë Boshtuk Sangfaim. Po ju ?
Roja : Pinsemens de la Fléchette.
Klienti : Kalofshi mirë, de la Fléchette.
Roja : Gjithashtu dhe ju, Sangfaim.

Dialog i zhvilluar në portën e hyrjes së diskotekës « No potere, no rrëmujë, only qejf », në qytetin Nullepart të Babelistanit.

[oiseau en vol]

E çuditshme, thashë me vete. E pabesueshme madje. On croit rêver ! Që një forum francez mbarëkombëtar të interesohet kaq shumë për gjendjen sociale të Shqipërisë, edhe kjo s’më kishte vajtur në mendje. Hapa forumin bavardagesansfrontières.fr dhe shoh që kjo temë ishte më e gjalla. Nuk priste posti postin. Francezë të shumtë nga e gjithë bota shkrinin talentin e tyre analizues mbi sistemin social në Shqipëri. U bëra kureshtar. Fillova të lexoja.

Po ja, thoshte një francez që punonte si dredhës zinxhirash në Indi, Shqipëria nuk mund të vazhdojë më kështu sepse atje nuk punohet aq sa në vendet e tjera. Shqiptarët nuk mund të jenë kaq të zgjuar saqë të rrinë me duar në xhepa dhe të shkojnë të firmosin ndihmën që u jep shteti. E pamundur kjo. Mua po më bie bretku në punë duke dridhur zinxhirat këtu në Indi e ata dashkan të jetojnë pa i bërë pis duart. Nuk ka kështu. Fjalë me mend. Më pëlqeu ky shkrues.

Një tjetër, anti-imperialist i orëve të para, thoshte që shumë mirë bëjnë shqiptarët që nuk punojnë, sepse kështu ata nuk shfrytëzohen siç në vendet kapitaliste me Amerikën në krye. Rroftë Shqipëria ! thoshte ai. Mu mbushën sytë me lotë. Sa bukur, thashë me vete. Njerëz si ky na duhen neve. Shqipëria, flamurmbajtjësja e luftës kundër anglo-amerikano-sionizmit në botë, përfundonte ai.

Jo ore jo, dale pak, ndërhynte tjetri. Nuk është ashtu. Ishte një vajzë që punonte në Korenë e Jugut, ku kishte gjetur shumë mirëkuptim, pasiqë Franca atje ishte shumë e dashur. Neve këtu punojmë, thoshte ajo, punojmë dhe lodhemi aq sa na del shpirti, dhe nuk kemi asgjë të garantuar. Por kemi lirinë ama. Ne mund të bëjmë ç’të duam, mund të bëhemi gjithçka. Në Shqipëri nuk ka liri, thoshte ajo. As për meshkuj as për femra. As dhe për fëmijë xhanëm. Ata dinë vetëm të shtrijnë dorën dhe të jetojnë për kokërr të qejfit pa e lagur fare. Nuk bën kështu. Herët apo vonë, Shqipëria do të thyejë hundët. Oh Zot, bëj që të mos i dalë fjala, thashë me vete unë.

Postet vërshonin e vërshonin, dhe për çudi, nëpër këto poste nuk shihja pikëpyetje, pikëçuditëse, presje, apo viza ndarëse. Jo, jo, vetëm PIKA. Pikë këtu e pikë atje, nuk kishin të sosur. Vetëm fjali dëftore. Fjali të tipit : « Unë shkoj në shkollë. » ose « Ne hëngrëm bukë e marmalatë. » Eshtë e vështirë të lexosh një fjalim tërë pika. Sikur ta pret hovin. Nejse.

Nga fundi i diskutimit « unë me murin, muri me një mur tjetër, dhe muri tjetër me murojat », ia beh administratorja e forumit. Një franceze elegante, e imët dhe tërë vëmendje në veprimet e saj. Pasi i bëri një pasqyrë të shkëlqyer gjendjes socio-ekonomiko të Shqipërisë, ajo parashtroi idetë e saj. Ja për shembull, thoshte ajo, pse të mos vdesin njëherë të gjithë Shqiptarët atje në Shqipëri, dhe pastaj ata të plotësojnë një formular ku të shprehin dëshirën për të punuar. Nqs është i motivuar, ai le të ringjallet me dekret qeverie. Të tjerët të rrinë atje derisa tu mbushet mendja. Pse ku jemi ne, tha ajo, që të biem erë Calvin Klein pa ia bërë çap kazmës. Ide e padëgjuar më parë, por vura re që u shkonte shumë përshtat pjesëmarrësve. Çështja ishte kaq e ngutshme, puna nuk priste. Shqipëria duhej shpëtuar me çdo kusht. Eskimezët kishin hyrë në « grevë hurmash » për që Shqipëria të bëjë diçka. Japonezët ishin si të çoroditur nga lëvizjet e shpeshta të bursës së Tokios. U bënë ca palo shqiptarë të trondisin botën, pika që s’na bie neve dhe atyre, përfundonte një gazetë e Hokaidos.

U ngrita. Mbylla forumin, pasi e vura në favoritet e mia, i bindur që do t’i rikthehesha përsëri. E pse jo ? A nuk jetoja unë në Shqipëri ? Mua më duheshin mendimet e Francezëve mbi vendin tim. Nuk jam aq mospërfillës.

Sa për tolerancën, koha nuk ishte e saj. Duheshin marrë vendime. Tolerancë dhe vendim kanë qenë gjithmonë një çift si mos më keq. Toleranca e tërheq jorganin gjithmonë nga vetja, e vendimi nuk lëshon pe për qamet. Më kujtohet njëherë, kur isha më i ri, në një sallë televizori të përbashkët, hyra brenda dhe nuk kishte asnjeri. Fillova të ulesha nëpër të gjitha karriket. Provo këtë e provo atë, derisa gjeta pikën optimale të shikimit. Drita, këndi i vështrimit, hutimi nga të tjerët, ndjenja rehat, të gjitha këto llogariteshin. E mbajta mend dhe gjithmonë ulesha aty. Derisa televizori filloi të thithte gjithnjë e më shumë shikues. E pastaj, më duhej të ulesha ku të kishte një vend bosh, madje duke u thënë të tjerëve të shtyheshin pak se nuk po arrija as të prekja në dërrasën e vendeve. E kështu, toleranca…

[Foleja_]

Postet vërshonin e vërshonin, dhe për çudi, nëpër këto poste nuk shihja pikëpyetje, pikëçuditëse, presje, apo viza ndarëse. Jo, jo, vetëm PIKA. Pikë këtu e pikë atje, nuk kishin të sosur

Mire se te lexoj prap Zogu

[Bani gjk]

Citim: F Lasku: Sa te dashur dhe te mirepritur jane tek njerezit ata qe i thone shkurt dhe qart gjerat qe mendojne.
Sa te padurueshem jane tjeret qe dicka qe mund ta thone per nje minut pershembull, e thone per dhjete minuta.Duhet jesh tolerant i madh ti degjosh.

hahahahaha F Lasku, shummmmmm e vertet eshte kjo qe ke then. Shum nuk me pelqejn ata tipa qe p.sh nje ngjarje qe duhet trreguar per 2 min, ata e trregojn per 10 min. Ktu automatikisht trregon qe aj person eshte ka genjen (shpif) diqka.

[oiseau en vol]

Po sikur kësaj rradhe të shikonim tolerancën e mendjes sonë ? E dimë këtë, tolerancë vjen nga latinishtja tolerantia, dhe kjo e fundit nga tolerare, që shqip do të thotë « të durosh ». Pra toleranca do të ishte durim. Unë jam tolerant ndaj asaj, do të thoshte që unë jam i durueshëm ndaj diçkaje që në thelb duhet të jetë e padurueshme. Atëherë, i bie që toleranca hyn në skenë në një marrëdhënie kundërshtie. Durimi i së padurueshmes, ja toleranca.

Duke e lidhur me fjalinë e parë të këtij shkrimi, mund të jemi tolerantë dhe ndaj vetes. Dmth kur ne durojmë veten tonë, vete e cila, në momentin e tolerimit, do të ishte e padurueshme. Kur kthehet e padurueshme vetja jonë ? Atëherë kur ne jemi kthyer të vetëdijshëm që kjo vete po shkon në një drejtim tjetër nga ç’lejonim deri atëherë. Pra caqet kapërcehen. Paradoks : ne e dimë shumë mirë që e kemi kaluar masën, dhe në të njëjtën kohë mundohemi të jemi të durueshëm ndaj kësaj gjëje. Si arrihet kjo ? Duke zgjeruar caqet e pranimit të vetes. Më shkoqur : deri para pak për shembull, unë nuk duroja që të përdorja fjalën « njeri kot ». Dhe kisha të drejtë, nuk ka njeri « kot ». Mirëpo, ditën kur një "tutkun" apo "tutkall" më kryqëzoi rrugën, qysh prej asaj dite u detyrova t'i thyej pak caqet që i kisha vënë vetes.

Mirëpo, duke qenë se unë e kisha mundësinë për këtë, atëherë kjo tregon që tekefundit kjo nuk ishte e padurueshme. Sepse tani e tutje unë e duroj fare mirë këtë. Atëherë, ku qëndron kufiri ndërmjet së padurueshmes dhe së durueshmes ? Kurrkush nuk e di këtë. Jo se jemi injorantë por ky kufi është mjegull. I paqartë. Por megjithatë, disa e dinë më mirë lehtësinë me të cilën i kalojnë këto caqe, dhe disa të tjerë jo.

Për të parë tolerancën, pra durimin, e mendjes sonë, duhet parë sa e gatshme është ajo për tu zgjatur si llastik. Dihet që diçka nuk mund të zgjatet pafundësisht, përndryshe këputet. Edhe vetë universi nuk është i pafundëm. Është provuar që universi ynë është një grumbull i shpërndarë galaktikash dhe se ai ka caqet e veta. Përtej këtyre caqeve, universi nuk ekziston. Njëlloj dhe me mendjen tonë. Duron dhe duron dhe pastaj ajo lëshon. Mirëpo, duhet saktësuar çfarë është ajo nga ku vjen zgjatja e mendjes. Çfarë forcash veprojnë mbi të që e detyrojnë atë të tërhiqet deri në këputje. E kemi dëgjuar për shembull shpesh shprehjen : « Atij i janë këputur fijet », me një fjalë truri i tij nuk punon më, dhe është si një orë e çakërdisur.

Atëherë, për të parë pra objektin e tërheqjes, na duhet të merremi dhe tu drejtohemi fjalëve. Mendja nuk është diçka që mund ta kapim për dy cepash dhe ta tërheqim deri sa ta këpusim. Por fjala është ajo që e bën këtë punë. Pra, duhen gjetur fjalë « tërheqëse », « zgjatëse », « këputëse », « shkatërruese », shkurt, fjalë të çmendura. Çmendëse dhe të çmendura në të njëjtën kohë. Ku gjenden këto fjalë ? Atje ku bëhet sikur flitet. Jo atje ku flitet, sepse këtu, fjala është gjithmonë në vendin e vet. Por atje ku bëhet sikur flitet, këtu duhen kërkuar caqet e mendjes sonë, dhe për rrjedhojë këtu duket durimi ose toleranca jonë.

Fjalët përgjithësisht formojnë fjali. Përgjithësisht sepse nganjëherë ato nuk formojnë asgjë. Ose tekefundit një mish-mash. Gjellë shumë e preferuar për « kungujt ». Diku në një faqe interneti, njëri pyeste në gjuhën e tij (frëngjisht) se ku ndodhej Franca në hartë. Nuk mu « durua ». U regjistrova shpejt dhe shkrova vetëm këtë : « Për të ditur ku ndodhet Franca në hartë duhet mësuar së pari ku ndodhet harta në Francë. ». Dhe e mbylla me kaq.

Me një fjalë, mendja jonë ose për materialistët e përjetshëm, truri ynë, nuk është pafundësisht i zgjatshëm. Vjen një moment ku ai këputet, ku ai e humbet « durimin », dmth ku ai bëhet intolerant. Pra, nuk është e thënë që toleranca të jetë e lidhur vetëm me tjetrin, por edhe me veten tonë. Këtë, ka shumë që nuk e marrin parasysh.

Për ta mbyllur, një ditë, duke kaluar pranë një are të mbjellur me gjithfarëlloj kulturash bujqësore, mbarë e mbrapsht në fakt, bujku kishte qëlluar një pseudo-bujk, dëgjova një dialog të çuditshëm midis dy kungujsh :

Kungulli 1 : Si u gdhive shoku im ?
Kungulli 2 : Unë mirë, e ti ?
Kungulli 1 : Mirë, falemnderit.
Kungulli 2 : Dëgjo, pse na thonë kunguj neve, këtë se kuptoj. Nuk na u hoq që nuk na u hoq kjo fjalë. Pse na kanë kaq inat xhanëm ?
Kungulli 1 : Nuk e di mirë, por thonë ngaqë kemi gjethe shumë të mëdhaja dhe që rritemi nën hije. Sikur nuk e durojmë shumë diellin.
Kungulli 2 : Ahaaa… prandaj na thonë kungull i papjekur ! Të na marrin të keqen, të na marrin ! Ne kunguj jemi vërtetë, por ama ne rrimë të bashkuar ndërmjet vetes sonë, nuk përzihemi me bostanin dhe pjeprin. Kur e merr fjalën një kungull nga tanët, e dimë shumë mirë që ai do të flasë si kungull, sepse ke parë ti, këto kohët e fundit kanë dalur ca raca të çuditshme as bostan as pjepër, as mollë as dardhë, as mish as peshk…
Kungulli 1 : Po, kungulli im i dashur, mirë e ke. Më mirë t’i qëndrojmë besnik kungullitetit sesa të mos marrim më vesh kush është kush. Por e di ç’ke ti, t’i lëmë këto se u bë vonë, ne kunguj jemi fundja, s’marrim shumë vesh, më mirë të hedhim gjethet tona përsipër dhe të piqemi ngadalë nën hije, po u poqëm ama… se edhe kjo nuk është e sigurtë. Eja, meqë mu kujtua, eja më mirë luajmë lojën e kungulleshkës...

[oiseau en vol]

Mulla Omeri : Hmmm...
Papo Stafidhi : Nuk ju pëlqen ?
Mulla Omeri : Jo, jo, nuk e kam aty, por po mendoja për mesin.
Papo Stafidhi : E ke fjalën për belin ?
Mulla Omeri : E kujt ?
Papo Stafidhi : Të femrës pra…
Mulla Omeri : Oh, jo, ku të vete mendja dhe ty…
Papo Stafidhi : Epo tani, edhe na vete…
Mulla Omeri : Jo, në fakt po mendoja për mesin e bisedës.
Papo Stafidhi : Domethënë ?
Mulla Omeri : Po ja, e filluam mirë, dihet që do ta përfundojmë mirë, por nuk po e kuptoj ku dreqin do të zihemi, nga mesi, nga treçereku, apo pak më këndej, se më tutje sikur është afër fundit, apo jo ?
Papo Stafidhi : Mirë e ke menduar mulla efendi, je shumë i hollë.
Mulla Omeri : Hahaha… shkolla e hyqymetit papo Stafidhi, shkolla e hyqymetit i ka këto…
Papo Stafidhi : Dhe ti do të thuash që neve të pis miletit nuk ditkemi gjë, kështu ?
Mulla Omeri : Jo, nuk them këtë, por ju i dini për së prapthi.
Papo Stafidhi : Oh, jo, këtë nuk mund ta kaloj, jeni ju ato që mësoni për së mbrapshti, nga 325 kaloni në 324 e me rradhë, e kështu në faqen 1 keni kuptuar gjithçka.
Mulla Omeri : Më mirë kështu sesa ju që prisni 478 faqe për të kuptuar atë çka ne e kuptojmë në faqen 1, kjo është afër mendsh.
Papo Stafidhi : Nuk e di, mulla Ymeri, kam përshtypjen që ndaj nga kreu dhe fundi fryn shumë erë, andej i kam parë gjithmonë furtunat më të forta.
Mulla Omeri : Po, por kjo ndodh vetëm kur zihesh me veten tënde, kurse kur je me një tjetër, mesi është thëllim, acar, nuk dilet përjashta. Le që edhe të duash, nuk të lënë të tjerët.
Papo Stafidhi : Po mirë, mulla, kam dëgjuar që shumë ju bien juve në qafë për këtë qejfin e mesit. Bëni ç’bëni, veni nga veni, dhe hop… në mes që në mes rrini. Nuk e kuptoj këtë dëshirën tuaj për sherr.
Mulla Omeri : Sherr i thënçin…
Papo Stafidhi : I thënçin, por ama fusni të tjerët në sherr.
Mulla Omeri : Ah, po, këtu keni të drejtë.
Papo Stafidhi : Kurse ne të rrasozezës jemi ndryshe nga ju të rrasobardhës, ndryshojmë nga gjysma e dytë.
Mulla Omeri : Po, por këtë pak kush e di, ose nuk ju shkon në mendje…
Papo Stafidhi : … që ua kemi hequr ne…
Mulla Omeri : …me pallavrat tona…
Papo Stafidhi : … që nuk na lënë pa bukë gjithmonë.
Mulla Omeri : Rrofsh e qofsh o papo Stafidhi !
Papo Stafidhi : Qofsh me ymër o mulla Omeri !
Mulla Omeri : Zenepe ! Pa jepja pak asaj këngës…
Papo Stafidhi : …dhe tunde pak mesin, se edhe ne rrasozezot vdesim për një çikë mes, jo vetëm këto rrasobardhot…
Mulla Omeri : Mirë, Zenepe, mirë, qenke sëmurë, ska gjë, njëherë tjetër... Ku e lamë ?
Papo Stafidhi : Pakëz mbi mesin…
Mulla Omeri : Po, po thosha që mesi ka qenë gjithmonë një histori më vete.
Papo Stafidhi : Ku të dyja skajet janë të barazlarguara nga ai.
Mulla Omeri : Dmth, edhe kur nuk e kemi ndërmend të ndezim gjakrat, jemi të detyruar…
Papo Stafidhi :… nga mesi sigurisht.
Mulla Omeri : Papo, të të pyes për diçka ?
Papo Stafidhi : Urdhëro, mulla efendi.
Mulla Omeri : Në ç’moshë e keni bërë për herë të parë ?
Papo Stafidhi : Kë kështu ? Meshën ?
Mulla Omeri : Jo, ore jo, lëri psallmet e palljet, jemi në pushim të madh këtu, nuk e sheh ?
Papo Stafidhi : Po çfarë pra, se nuk po e kuptoj.
Mulla Omeri : Kalimin e mesit, pa prekur qoshet… e rreshtave të karrikeve.
Papo Stafidhi : Ah, isha i vogël, bashkë me nënën, madje ajo ma ngjiti virusin…
Mulla Omeri : Kurse unë, qysh ditën kur babai më dërgoi për të ruajtur lopët, atje e kam bërë për herë të parë…
Papo Stafidhi : Ç’ke bërë more ditëzi, që Perëndia të faltë…
Mulla Omeri : Atje kam pëllitur për herë të parë, imitoja lopën e Hafizit kur kau i Qatipit i fërkonte faqen.
Papo Stafidhi : Eh ç’na gjeti neve more mulla efendi, halli hallit nuk i ngjan…
Mulla Omeri : Ama shkojmë mirë bashkë…
Papo Stafidhi : … sidomos kohët e fundit.
Mulla Omeri : Nuk e kuptoj.
Papo Stafidhi : Kohët e fundit po flasin shumë për ne, por vetëm fjalë të mira. Unë jam i mirë për mua, por i keq për ty, sipas atyre. Dhe ti je i keq për mua dhe i mirë për veten tënde, gjithmonë sipas atyre.
Mulla Omeri : Rezultati : ne bëjmë qejf, populli argëtohet, ne në mes e ata në qoshe, hidh njëri e prit tjetri, kanë qëlluar të gjithë të fuqishëm, nuk u shkon asnjëherë huq. Dielli nuk na vret shumë, na bëjnë hije ATA, mendjendriturit që i kemi zdritur.
Papo Stafidhi : Sa mirë po e thua, mulla. Nuk të dija kaq të mençur.
Mulla Omeri : Hyqymeti papo, hyqymeti, mos e harro këtë.
Papo Stafidhi : Ika unë, nuk përzihem me politikë.
Mulla Omeri : Ika dhe unë, shihemi një herë tjetër.

[oiseau en vol]

Mhm… më duket se i ka ardhur rradha rrugaçërisë… dmth tolerancës së dhe në rrugaçëri.

T’i rikthehem postit të parë. Aty kam lënë të kuptohet që toleranca ka dy anë, shpërfilljen dhe mëshirën. Një lexues i nderuar hodhi një hipotezë tjetër duke thënë që mungon një faqe e tretë, respekti. Nuk kërkoj asnjë lloj debati me askënd, sidomos jo me kungullin n°1 dhe kungullin n°2, as me takalartën dhe xhinsngushtën, dhe as me filloretën në bulëzën e saj prej ajri të qelbur. Këto lloj shigjetash dalin huq, sa nga e majta, sa nga e djathta. Huqi është fjalë e përafërt me hiçin, sidomos për ato që nuk shohin qartë në mes ‘ç’ dhe ‘q’. Hiçi është kur themi : « zëre se nuk ishte asgjë ». Me një fjalë, ishte diçka por krejt e papërfillshme, dmth që mund ta krahasojmë me zero. Dhe me një xhufkë nga prapa.

Në fakt, lexuesi i nderuar kishte parë drejt që mungonte diçka në dyshpatëshin e përshkruar. Mungonte një element i tretë. Por jo ajo çka ai përshkruan në postin e tij. Më duket se kam harruar diçka shumë të rëndësishme : FRIKEN. Mendoj që toleranca ka dhe një faqe tjetër që është frika.

Toleranca për shkak të frikës

Ma merr mendja që të gjithë duhet ta kenë parë këtë, ose t’ju ketë ndodhur të paktën një herë. Në përgjithësi, kjo lloj tolerance vihet re në një marrëdhënie ku të paktën njëri nga palët strehohet në rrugaçëri. Më e shpeshta është që të dy të jenë të tillë.

Fillon pak a shumë kështu : ndërsa në ushtri e në luftë, armët futen në përdorim nga më e lehta tek më e rënda, këtu është e kundërta. Në fillim gjuhet me aviacion, topa dhe tankse, e pastaj kalohet tek mitralozi e tek pushka, shtihet një herë në dyfek, dhe në fund provohet edhe guri nga larg duke ia lënë vendin puthjes vëllazërore të paharruar.

Ja të marrim një shembull : Hunderri e ka shumë të vështirë që të mos bjerë mbi një Piliherdhë, me një fjalë, pothuaj gjithmonë Hunderri është i shoqëruar nga ajo. Ato pak raste kur Hunderri nuk ka në krah të saj Piliherdhën u përkasin rasteve ku Hunderri ndodhet në burg. Por, me të dalë që andej, e sigurt që ata të dy do të dinë ta gjejnë njëri-tjetrin. Mirëpo, qysh nga kohët e lashta që mbahen mend, ekzistojnë disa qenie të tjera jo më pak të çuditshme që quhen Hundëlesha. Këto mund të qëllojnë dy llojesh : t’i kenë hundët me lesh ose jo. Nqs po, ai nuk e ka të vështirë të prezantohet. Nqs jo, atëherë ai duhet të bëjë përpjekje për të merituar emrin.

Piliherdha, në rastin e dytë, është ajo çka sjell ndihmën e çmuar. Fundja, për atë punë gjendet ajo aty. Dhe për ndonjë darkë në një restorant ku venë të gjithë. Të hash në një qoshe ku nuk ka njeri, kjo është e pamendueshme për Hunderrin dhe Piliherdhën. Mirëpo, është provuar që në këto restorante gjendet dendësia më e madhe në Hundëlesha. Restorantet, në ditët tona, janë kthyer nga një vend ku dikur hahej, në një vend të « a më pe mbrëmë ». Shkohet thjesht për të treguar që isha këtu e atje, me këtë dhe atë, dhe qesha shumë, dhe ligjërova shumë, dhe u talla pak me një shok që kishim në tavolinë, Hunderri im është më i zgjuari, më i bukuri, që i rrah të gjithë në shpulla, etj., etj. Kurse Hunderri shkon nëpër restorante ose me Hunderra të tjerë, ose me Piliherdhën e vet e cila në përgjithësi nuk është as e bukur as e zgjuar, por thjesht ‘‘gjoja’’ e bukur dhe ‘‘gjoja’’ e zgjuar. Dhe, diçka është e sigurtë : Hunderrat me Piliherdhat e tyre nuk dalin asnjëherë të zhgënjyer nga këto restorante.

Tani, mjaft shpesh, për të mos thënë gjithmonë, mbrëmja (duhet theksuar kjo, në restorante shkohet gjithmonë në mbrëmje, shikuesit janë më të shumtë) përfundon në një « F... you ! », ose dhe « F… you all ! » kur Hunderri ka qëlluar vërtetë një kockë e fortë. Piliherdha, duke u larguar me Hunderrin e vet, shton dhe një « Shkër… ! », për t’i mbushur mendjen vetes që ajo është një femër e pavarur dhe aq i bën ç’mendon njerëzia. Duke dëgjuar këtë « Shkër… ! » të Piliherdhës së vet, Hunderri përkatës merr zjarr dhe më shumë dhe i vërsulet Hunderrit tjetër, që, duhet thënë kjo, atë mbrëmje kishte qëlluar fort ligsht. Dhe pas nja 15 ose 20 minuta hakërrimash, kërcëllimash, sharjesh, grushtash, pështyrjesh, kapjesh për fyti, etj., etj., me një fjalë i tërë arsenali tipik « rrugaç, por krenar », shohim që Hunderri tjetër, i ligështuar atë natë nga një pirje e tepërt apo ngaqë një natë më parë kishte ndenjur gjatë para TV duke parë filmin « Trëndafili i kuq », tërhiqet. Po, po, tërhiqet. Por si ? Duke u treguar TOLERANT ! Duke thënë që ai kishte qenë gjithmonë mik i tyre, që ua donte të mirën, që ato e kishin marrë për ters, pra, ai tregohet i kuptueshëm, i durueshëm (tolerant), dhe ndonëse paksa i bezdisur nga fakti që nuk po i shkon deri në fund hunderrllëkut të vet, ai e kupton më në fund ç’është të jesh tolerant nga frika.

Por, a është vërtetë një tolerancë kjo ? Po, atë natë ai ka lëshuar pe. Ai është treguar i duruar. Dakort, mund të thotë ndonjëri, por ai nuk e bëri me vetëdijen e tij të plotë, por thjesht nga frika. Po, zotëri, por frika i ruan vreshtat. Ai nuk do të jetë shembulli i tolerancës, është e sigurtë kjo, ai do të presë ditën tjetër kur do të ketë fjetur pak më herët, dhe ngrënë pak më mirë se atë natë, ai do të presë që edhe ai ta ketë Piliherdhën e tij me vete, dhe atë natë do të shohim ç’do të shohim !

Dy Hunderra, dy Piliherdha, duke u kacafytur deri në mëngjes për të treguar kush është më pak tolerant. Dikur hallka do të këputet nga njëra anë, dhe Hunderrit fitues do t’i jepet « Puthja e Artë » nga Piliherdha e tij e cila, tani e prapa, do të jetë mëse e bindur që ka zgjedhur Hunderrin që duhej. Eh… deri mbrëmjen tjetër në fakt, the show must go on...

[oiseau en vol]

Ndërsa po flija, pashë këtë ëndërr të çuditshme :

Mu bë sikur trokiti dera e shtëpisë, dhe kur u ngrita as zgjuar as fjetur, para derës qëndronte administratorja. Sapo më pa, ajo filloi të më bërtiste në anglisht : "How did you find the keylogger ? How ? How ? And why ? Why ?"
Të them të drejtën, u kapa në befasi dhe në një të folur përçart gjysmë-anglisht gjysmë-shqip (keni parë ju që në ëndrra flasim shumë gjuhë të botës !), iu përgjigja : "Because I kur have qenë i vogël, zgjidhja often many many fjalëkryqe and rebuse matematike, and my father më kishte abonuar in the Horizont revistë, that's why".

Administratorja u kthye prapa dhe u largua, ashtu qetë-qetë, njëlloj "sikur" të mos kishte trokitur fare...

Ps : Që të mos ketë keqkuptime, tek puna ku punoj, kam arritur të futem tek emaili i shefes, mon Dieu, sa në siklet jam ! Ka filluar të dyshojë tek unë, dhe nuk jam fare i sigurtë nëse kam ndonjë të ardhme në këtë ndërmarrje...

Ps 1 : Ishte nje post që më duhej patjetër ta ndaja me dikë, e kam kokën kaq të rëndë, kam fjetur vonë më duket.

Ps 2 : Lexuesi i nderuar të cilin e përmenda në postin më lart, nqs ka dëshirë dhe kohë, mund ta ftillojë më mirë dhe më lezetshëm shpatin e katërt të tolerancës, respektin. Por me sa duket, toleranca nuk është piramidë, ma merr mendja diku andej nga oktaedri duhet të ndalet.

Ps 3 : Një përshendetje pra për lexuesin e nderuar dhe për dashamirësen buzagaz të ca posteve më lart.

[Cupke_pe_Korce]

Ne nje perpjekje modeste per te kuptuar karakterin poliedrik te tolerances, po mundohem ta shoh kete te fundit nga fenomeni popull. Besoj se gjithkush nga ne e ka degjuar shprehjen popullore "Nuk mban me uje pilafi." Nje njeri me diapazon te gjere popullor menjehere e kupton se shprehja ne fjale ka te beje me tolerancen e pilafit, ose me saktesisht, njohjen e koeficiontit te tolerances nga pilafxhiu. Ne vetvete, ky perben nje problem sa delikat e strategjik, po aq edhe jetik: shume uje e ben pilafin supe; me pak uje pilafi mbetet pa zjere, e per rrjedhoje, pilafxhiu e mysafiret mbeten pa ngrene. Per te mos u dukur sikur po rrahim uje ne hava, eshte e domosdoshme te marrim nje shembull konkret: Dikujt i ka shkuar mendja per pilaf. Ose me mire (per te menjanuar ndonje keqkuptim me dashje apo pa dashje) le te themi qe dikujt i eshte dhene detyra e pilafxhiut i cili duhet ta kete gatuar pilafin as me shpejt as me vone por ekzaktesisht ne oren dymbedhjete te drekes. Fillimisht, pilafxhiu me mend e kupton se hapi i pare drejt suksesit eshte parashtrimi i strategjise, dmth si duhet "goditur" problemi ne menyre qe te zberthehet, dhe per kete, cdo pilafxhi ka sekretin e vet. Do te thote ndonjeri: perse tere kjo shamate kur sot ne dyqan gjenden me mijera libra qe te udhezojne fije e per pe sesi duhet gatuar pilafi? Shume e drejte! Por, zonja dhe zoterinj, e padyshim zonjushe, ky nuk eshte thelbi i problemit tone. Pak me pare thashe se po e analizojme koeficientin e pilafit nga kendveshtrimi popull, recetat e gatimit te te cilit, e ne vecanti te pilafit, nuk jane as te gdhendura me ndonje gur apo shkaravitura me ndonje karte -- ato jane te gdhendura ne zemer! Po, po, ne zemer!!! dhe repertori i tij i larmishem deshmon per kete fakt konkret. Dhe te mos harrojme se ceshtja e gatimit te pilafit eshte e vjeter sa edhe bota, qe do te thote se ajo ekzistonte Perpara Krishtit, perpara se Kristofor Kolombi te zbulonte ameriken (madje thone se qellimi i vertete i Udhetimeve te Magelanit nuk ishte zbulimi i rrumbullaksise se tokes por zbulimi i recetave te reja te gatimit dhe confiskimi i tyre), perpara Revolucionit Freng, e padyshim, para luftes se pare boterore dhe pas te dytes. Shkurt muhabeti, ndersa per ceshtjet e rendesise se dyte thuhet se fillimi i mbare eshte gjysma e punes, per pilafin thuhet se llokocitja eshte vetem gjysma e fillimit. Pilafxhiu, pasi i ka vene flaken tenxheres, ka hedhur orizin, ujin dhe i ka dhene nje te trazuar te mire, eshte ulur dhe mban vesh llokocitjen e pilafit te tij. Dhe dihet qe llokocitja e pilafit nuk mund te krahasohet me asnje lloj tingulli qe nje"man-made instrument" kane nxjerre ndonjehere: nga te gjitha simfonite, nga te gjitha operetat, ajo eshte me superiorja! Vlen te theksohet se problemi arrin piken kulminante kur pilafi ka mbaruar se llokocituri, dhe nepermjet nje ceremonie luksoze qe titullohet "Rrekellisja e Kapakut," dhe qe ka mbetur e pandryshuar qysh nga antikiteti e deri ne ditet e sotme, pilafxhiu vete, ne prani te gjithe mysafireve, rrekellen kapakun e tenxheres dhe ashtu, nen avullin e nxehte, te gjithe se bashku kendojne hymnin e larte te pilafit, i cili eshte lartesisht me i larte se ai i engjujve Hosana.
E ndersa ceshtja e pilafit (kur patatja apo fasulja kane po aq vlera ushqimore) eshte dhe mbetet nje mister, i padyshimte ngelet fakti qe pilafi vazhdon te transformoje ne menyre rrenjesore jeten moderne. Me fjale te tjera, shprehja "Nuk mban me uje pilafi" shume mire mund te shnderohet ne "Nuk haet as me vaj e as me uthull" e perseri te ruaje vlerat e saj te fillimit.

Dhe tani, zonja e zoterinj, e padyshim zonjushe, nga Pilaf Headquarters ju uroj Bon Appetit!

rp (aka reporterja)

[EXODUS]

Duke marre shkas nga veprimet 'fiasko' e duke u perpjekur serish per te 'inflirtruar' sadopak "dialogun e llojit te duhur mbi tolerancen" e kesaj teme, lind automatikisht pyetja si rrjedhim e qorr'veprimit: si eshte e mundur qe kjo teme te permbaje shkrime paçavurre a me keq se aq si ky me siper e te tjere mbi te e te mos lejoje ato shkrime te cilat reflektojne dicka te tille?! A nuk eshte mungese aftesie nga persona qe kryejne vepra te nje makabriteti (lol) te tille, o modi yne i/e dashur?! Fshije edhe kete shkrim nga pamundesia per te pare me syrin realist e jo ate servilist 'dukurine' e te kam bere naften m'u ne punen qe ben!

[Cupke_pe_Korce]

Fakti qe toleranca ka karakter popullor, eshte i rendesishem, por ajo qe eshte me e rendesishme eshte se toleranca ka karakter universal. Per shembull, tragji-komedite e Villjam Shekspir shquhen per trajtimin e temave universale, dhe per rrjedhoje, trajtimin e tolerances nga pikepamja universale. Dhe pikerisht, "Nata e Dymbedhjete" eshte nje nga keto kryevepra ku tema, ideja dhe kompozicioni rrezohen pingule mbi tolerancen, duke i dhene kesaj te fundit nje kend TE DREJTE.
Per ata te cilet nuk jane familiare me veprat e shekspirit, nje introdukte eshte me se e domosdoshme:

Personazhet ne permbledhje:

Orsini - Ndryshe Duka, Governor i Ilirise, dashuruar pas Olivias (qe s'ja var fare)
Viola - Motra binjake e Sebastjanit, maskuar si djaloshi bukurosh "Cezario" dhe padyshim, e maskuar keshtu ajo duket si kopje e vellait te vet. "Cesario" i sherben Dukes.
Olivia - Zonja e pasur, melankolike e delikate; dashurohet pas "Cezarios" dmth, Sebastjanit te vertete.
Meri - Sherbetorja e Olivias
Malvolio - Administratori i devotshem i Olivias, i vetmi qe shqetesohet per te qene "i virtytshem." mundohet te "mbroje" te zonjen e vet me cdo kusht.

Ne perpjekje per te qene " i virtytshem" Malvolio eshte gjithmone i pasjellshem me Merin dhe sherbetoret e tjere, te cilet e konsiderojne administratorin si nje oportunist, karierist me ego kolosale, qe gjoja sillet si i virtytshem. Meri vendos ta vere ne loje duke shkruar nje leter qe te duket sikur eshte nga Olivia, duke sugjeruar qe kjo e fundit ka rene ne dashuri me Malvolion. Malvolio gjen letren e hedhur perdhe, e hap dhe lexon titullin: "Dashurise sime te panjohur." Pak a shume, letra duket se eshte nje deklarate dashurie e Olivias per sherbetorin e vet. Mes fjalesh te tilla si "Mos ju tremb madherise. Disa lindin te medhenj; te tjere behen te madherishem, ndersa disa te tjereve madheria u ze deren," letra e udhezon Malvolion te veshe corrape te verdha me fjongo te lidhura kryq, dhe ti buzeqeshe zonjes se vet. Malvolio e ha kete, dhe rend i gezuar. Te tjeret mezi presin gallaten.

Dhe tani:

Akti III, Skena IV

Kopshti i Olivias

[Hyjne Olivia dhe Meri duke biseduar sesi duhet ta argetojne "Cezarion" djaloshin bukurosh qe ka rrembyer zemren e Olivias. E padyshim qe per kete atyre u duhet ndihma e Malvolios.]

Olivia: I kam derguar fjale; ai thote qe do te vije.
Si ta gostis? C'fare ti dhuroj?
Pasi, me teper se lypet apo merret hua, rinia blihet.
...
Ku eshte Malvolio? ai eshte i sjellshem e civil,
dhe i shkon posti i mekembesit te gjese sime.
Ku eshte Malvolio?

Meri: Po vjen madame, dhe duket i cuditshem. Sikur te vuante nga hypersensitiviteti, a thua se e kane pushtuar djajte.

Olivia: C'ka ngjare? Eshte egersuar?

Meri: Jo madame. S'ben gje tjeter vecse buzeqesh. Ben mire qe zonja juaj te kete kujdes.

Olivia: Ma thirre. [ Del Meri]

[Olivia me vete, duke menduar per "Cezarion"]

Une jam po aq e cmendur sa ai
Ne qofshin te njejte trishtimi e cmendakja lumturi.
Po ti s'e di, ti s'e di
Si per ty po digjem shkrumb e hi
Se per ty urrej gjithe rracen mashkullore
E s'do te ngopesha edhe sikur
Te tere ne varr ti shtrij!

[ Hyjne Meri me Malvolion]

Olivia: Si je Malvolio?

Malvolio: Zonje e embel, ho ho.

Olivia: Po buzeqesh? Te thirra per nje rast te merzitur.

Malvolio: E merzitura zonje! mund te jem i merzitur. Keto corrapet e verdha ne kembe me keto fjongot e lidhura kryq me bllokojne qarkullimin e gjakut, por per syte e dikujt do kisha dhene e driten time. Kaq e vertete eshte kjo sa edhe kenga "Te pres sa te duash ti; te pres tere jeten; te pres ne perjetesi."

Olivia: Qysh keshtu? C'ka ndodhur me ty?

Malvolio: S'jam i erret ne mendje, megjithese i verdhe nga kembet. Deshira jote eshte komanda ime dhe do te ekzekutohet. Me lejoni madame tju kujtoj se une jam burre me karakter, per kete te mos kini piken e dyshimit.

Olivia: Mos eshte me mire te shkosh ne shtrat Malvolio?

Malvolio: Ne shtrat! Oh e dashur, po vij! [ i turret]

Olivia: [ stepet e trembur] Zoti te ndjefte!

Meri: Si ndihesh Malvolio?

Malvolio: Me urdhrin tend...[nderhyn Meri]

Meri: C'eshte tere ky guxim qesharak perpara zonjes sime?

Malvolio: "Mos ju tremb madherise," ish shkruar mire.

Meri: C'do te thuash me kete?

Malvolio: "Disa lindin te medhenj," --

Olivia: Ha!

Malvolio: "te tjere behen te madherishem," --

Olivia: C'fare po thua?

Malvolio: "ndersa disa te tjereve, madheria u ze deren."

Olivia: Zoti te shpetofte.

Malvolio: "Kujtohu kush te urdheroi per corapet e verdha," --

Olivia: Corrapet e verdha!

Malvolio: Me fjongo te zeza te lidhura kryq.

Olivia: Me fjongo te lidhura kryq!

Malvolio: Ktheju lojes tende, ne deshiron keshtu.

Olivia: Lojes sime?

Malvolio: Ne mos, me ler te shoh ende sherbetoren ne ty.

Olivia: Kjo eshte vertet cmenduri.

[pasi urdheron sherbetoret te kujdesen per Malvolion qe duket se ka rrjedhur nga trute, hyjne te tjeret, dalin te tjeret; e pastaj "Cezario." Olivia mundohet te mbaroje biseden me "Cesarion" duke i kerkuar ndjese per sjelljen e padenje, duke i thene qe dashuria e saj eshte kaq e fuqishme sa nje gjest i tille nuk ja erreson shkelqimin:]

Olivia: Shume i kam thene nje zemre te gurte
E nderin tim kam vene nen kembet e saj
Kjo ndjenje faji gabimin ma provon
Dhe faj i tille eshte kaq e forte
Sa te dyten prove e percmon.

["Cesario" i thote se Dashuria e zotnise se tij eshte po kaq e zjarrte dhe i kerkon Olivias ti fale dashurine e saj te zotit. Kjo i pergjigjet se dashuria e saj tashme i perket atij, "Cezarios." Ky i fundit e kercenon se po largohet:

Olivia: Mire-ardhsh neser, lamtumiren mos ma merr
Nje djall si ty shpirtin po ma con ne ferr! [alivanoset]

[Dalin jashte]

E, duke qene se nga veprat shekspiriane njeriu nuk del kurre ashtu sic hyn, mjafton tu kujtoj se per nje mirekuptim shumepalesh, toleranca eshte e domosdoshme, per te mos thene e vetjma ure qe lidh shpirtrat, si ata fisnike, po ashtu dhe ata te pushtuar nga djajte. Hiri i zotit qofte mbi te gjithe ne. Amin.

----------------------

ps. per te shmangur ndonje keqkuptim: nuk eshte faji i shkrimeve nese persona te caktuar identifikohen me pilafin, hundederrin, apo ymer agane. Me tolerante please!

[EXODUS]

Ne nje perpjekje per te 'konglomerizuar' aspekte te mirefillta te nje tolerance te hermetizuar nga cdo tipar shtazarak, qenie te po te njtejtit kaliber, perdorin metoda nga me te sofistikuarat per t'ja arritur qellimit parimor me tipare 'bumbashiriane' por mgjth, perdorimi nga ana e tyre le per te deshiruar, pasi evetimi i pamundshem i katastrofes se vet'kurdisur paralajmeron kurthin e rradhes, si gjithnje.
Per te ilustruar kete i drejtohemi nje situate te shpejte:

"Na me na, navash moj Esmeralda navash, ça kishe pire nje ndizaj, se sikur s'ma mbushte mendjen se ishte ti ajo qe i kish kaleruar mushkes se prapthi - e pyeti Kaleshi teksa ajo kalonte nxitimthi rrugen. Ajo dukej e vendosur te mos pergjigjej dhe duke u perpjekur ta injoroje ate dhe per me teper pozitat e pakendshme ne te cilat u vu, vazhdoi rrugen ashtu 'me bisht nder shale.' (sic i thone nje llafi popullor)"

[oiseau en vol]

Vonë e kam kapur këtë, por më duket se është diçka që nuk mund ta mohojmë. Mund të dallojmë : tolerancë në shkrim, dhe tolerancë në të shkruar.

Tolerancë në shkrim është për shembull kur shkrimi është i shkruar në nota të buta, përkëdhelëse, që nuk lëndon askënd, që lë një fushë të lirë para lexuesit, me një fjalë një shkrim « ekologjik » ose « higjienik ».

Kurse tolerancë në të shkruar është ajo çka më intereson më tepër. Do të marr një shembull, një tekst të shkurtër të Samuel Beckett (me siguri keni dëgjuar për të, por edhe nëse jo, ska gjë, nuk keni dëgjuar thjesht ngaqë nuk keni qenë aty kur është folur, asgjë për tu shqetësuar…).

Me sa kam parë deri tani, në ca poste më lart, toleranca është hapësirë (posti i çiftëzimit vrimë-bosht) dhe durim (posti i forumit francez). Në rastin që vjen më poshtë, toleranca është hapësirë fizike (e llojit të parë), por që ka lidhje me durimin (e llojit të dytë). Për të mos e zgjatur më, po ju lë ta shikoni dallimin vetë, dhe do ta ndjeni përnjëherë lodhjen ose humbjen e durimit. Nqs ka nga ata që do të lodhen në variantin n° 2, atëherë ka diçka që nuk shkon. Në fakt, ekziston një lloj fobie nga rregulli, nga pastërtia, ka njerëz që iu humbet durimi kur gjithçka është e pastër dhe e rregulluar. As që e kam idenë sa mund të jetë përqindja e këtyre në mëhallat e karafillakëve por ma merr mendja që ato nuk duhet të mungojnë.

Ja, i njëjti tekst, në dy variante :

varianti durim-madh (anti-tolerant) dhe varianti… varianti ‘‘comme il faut’’

1.

Ku janë plaçkat tona? tha Camier.Ku është çadra jonë? tha Mercier.Duke dashur të ndihmoj Helenën, tha Camier, kam bërë një lëvizje pa dashje.Asnjë fjalë më tepër, tha Mercier.E kam hedhur në pellg, tha Camier.Të dalim që këtu, tha Mercier.Për të shkuar ku? tha Camier.Skiç përpara nesh, tha Mercier.Plaçkat tona? tha Camier.Ta mbyllim këtë, tha Mercier.Ti do të më bësh të mallkoj veten, tha Camier.Ti do hollësi? tha Mercier.Camier nuk u përgjigj. Nuk ka ç’të thotë, tha me vete Camier.Të kujtohet biçikleta jonë? tha Mercier.Po, tha Camier.Fol më fort, tha Mercier, nuk dëgjoj asgjë.Më kujtohet biçikleta jonë, tha Camier.Po të flasim me mend në kokë, tha Mercier, nga biçikleta jonë, e lidhur fort pas një grile, ka ngelur ajo çka mund të ngelet nga një biçikletë së cilës ia kanë hequr të dy rrotat, shalën, zilen, dhe shportën. Edhe pasqyrën, shtoi ai, për pak harrova. Çfarë koke kam.Edhe pompën, natyrisht, tha Camier.Në daç beso në daç mos beso, tha Mercier, kjo aq më bën, por pompën na e kanë lënë.Ajo ishte e mirë megjithatë, tha Camier. Ku është ajo? Kam menduar që bëhej fjalë ndoshta për një harresë të thjeshtë, tha Mercier. Atëherë e kam lënë. Kam besuar që veproja mirë. E ç’do të frynim ne, tani? E kam kthyer kokëposhtë, për shembull. Nuk e di pse.Dhe ajo mbahet mirë kështu? tha Camier.Oh, po aq mirë, tha Mercier.Ata dolën jashtë. Frynte erë.Bie ende shi? tha Mercier.Për momentin jo, më duket, tha Camier.Ajri është megjithatë i lagësht, tha Mercier.Nëse ne nuk kemi gjë për të thënë, tha Camier, të mos themi asgjë.Ne kemi gjëra për të thënë, tha Mercier.Atëherë pse nuk i themi? tha Camier.Ngaqë nuk dimë, tha Mercier.Atëherë të heshtim, tha Camier.Por ne përpiqemi, tha Mercier.Ne kemi dalur pa pengesa, dhe të paprekur, tha Camier.E sheh, tha Mercier. Vazhdo.Ne ecim mundimshëm –.Mundimshëm! thirri Mercier.Vështirësisht… vështirësisht nëpër rrugë të errëta dhe pak a shumë të braktisura, për shkak të orës padyshim, dhe të kohës së turbullt, pa ditur kush prin, e kush ndjek.Në qoshe të zjarrit, të ngrohur mirë, dremisim, tha Mercier. Libri bie nga duart, dhe koka mbi gjoks. Flakët ulen, prushi zbehet, ëndrra gufon dhe rrjedh drejt kullotës së vet. Por përgjuesi ruan, zgjohemi dhe shkojmë të shtrihemi, duke falenderuar Zotin për gjendjen, të fituar aq vështirë, që ofron gëzime të tilla, ndër shumë të tjera, një prehje të tillë, ndërkohë që era rrah dritaret, edhe shiu, dhe mendimi endet, frymë e pastër, midis atyre që nuk kanë strehë, të ngathtët, të mallkuarit, të dobëtit, të pafatët.

2.

Ku janë plaçkat tona ? tha Camier.
Ku është çadra jonë ? tha Mercier.
Duke dashur të ndihmoj Helenën, tha Camier, kam bërë një lëvizje pa dashje.
Asnjë fjalë më tepër, tha Mercier.
E kam hedhur në pellg, tha Camier.
Të dalim që këtu, tha Mercier.
Për të shkuar ku ? tha Camier.
Skiç përpara nesh, tha Mercier.
Plaçkat tona ? tha Camier.
Ta mbyllim këtë, tha Mercier.
Ti do të më bësh të mallkoj veten, tha Camier.
Ti do hollësi ? tha Mercier.
Camier nuk u përgjigj. Nuk ka ç’të thotë, tha me vete Camier.
Të kujtohet biçikleta jonë ? tha Mercier.
Po, tha Camier.
Fol më fort, tha Mercier, nuk dëgjoj asgjë.
Më kujtohet biçikleta jonë, tha Camier.
Po të flasim me mend në kokë, tha Mercier, nga biçikleta jonë, e lidhur fort pas një grile, ka ngelur ajo çka mund të ngelet nga një biçikletë së cilës ia kanë hequr të dy rrotat, shalën, zilen, dhe shportën. Edhe pasqyrën, shtoi ai, për pak harrova. Çfarë koke kam.
Edhe pompën, natyrisht, tha Camier.
Në daç beso në daç mos beso, tha Mercier, kjo aq më bën, por pompën na e kanë lënë.
Ajo ishte e mirë megjithatë, tha Camier. Ku është ajo ?
Kam menduar që bëhej fjalë ndoshta për një harresë të thjeshtë, tha Mercier. Atëherë e kam lënë. Kam besuar që veproja mirë. E ç’do të frynim ne, tani ? E kam kthyer kokëposhtë, për shembull. Nuk e di pse.
Dhe ajo mbahet mirë kështu ? tha Camier.
Oh, po aq mirë, tha Mercier.
Ata dolën jashtë. Frynte erë.
Bie ende shi ? tha Mercier.
Për momentin jo, më duket, tha Camier.
Ajri është megjithatë i lagësht, tha Mercier.
Nëse ne nuk kemi gjë për të thënë, tha Camier, të mos themi asgjë.
Ne kemi gjëra për të thënë, tha Mercier.
Atëherë pse nuk i themi ? tha Camier.
Ngaqë nuk dimë, tha Mercier.
Atëherë të heshtim, tha Camier.
Por ne përpiqemi, tha Mercier.
Ne kemi dalur pa pengesa, dhe të paprekur, tha Camier.
E sheh, tha Mercier. Vazhdo.
Ne ecim mundimshëm –.
Mundimshëm ! thirri Mercier.
Vështirësisht… vështirësisht nëpër rrugë të errëta dhe pak a shumë të braktisura, për shkak të orës padyshim, dhe të kohës së turbullt, pa ditur kush prin, e kush ndjek.
Në qoshe të zjarrit, të ngrohur mirë, dremisim, tha Mercier. Libri bie nga duart, dhe koka mbi gjoks. Flakët ulen, prushi zbehet, ëndrra gufon dhe rrjedh drejt kullotës së vet. Por përgjuesi ruan, zgjohemi dhe shkojmë të shtrihemi, duke falenderuar Zotin për gjendjen, të fituar aq vështirë, që ofron gëzime të tilla, ndër shumë të tjera, një prehje të tillë, ndërkohë që era rrah dritaret, edhe shiu, dhe mendimi endet, frymë e pastër, midis atyre që nuk kanë strehë, të ngathtët, të mallkuarit, të dobëtit, të pafatët.


Ekziston dhe një variant tjetër, por ai ekziston në këtë formë :

I P A L E X U E S H E M ! ! ! ! ! !

[oiseau en vol]

Kemi A dhe B. Dy vetë. Jo tre. As një. Dy do të thotë një plus një. Ballë për ballë. A mund të ketë ballë për ballë tre-vetash ? Jo. Ballet e tyre do të formonin kënde 60°. Sa më shumë vetë, aq më i gjerë këndi, aq më e pakët ballë për ballësia. Teoremë : limiti i ballë për ballësisë kur numri i balleve shkon në infinit është zero. Në një numër të pafundëm ballesh, të vendosura në një rreth të stërmadh (që do të ngjasonte në fakt me një drejtëz rrethore), këndi i shikimit të balleve me njëri-tjetrin është 180°. Ballet janë në një linjë. Goja, nga vetë formimi i kokës së njeriut, është në të njëjtin drejtim me ballin, hundën, nofullën, etj. Ka dhe përjashtime, për shembull nofull-shkallmuarit ose hundë-thyerit. Por këta, nuk e di pse, e kanë vdekje të ndenjurit në rreth. Kështu që rasti i tyre nuk merret parasysh. Ku e lamë ? Po, tek goja. Atëherë, meqë goja gjendet në drejtimin e ballit, ajo mund të flasë në një drejtim paralel me drejtimin e fjalëve të një goje tjetër. Si rrjedhim, në një numër të pafundëm njerëzish, të vendosur « ballë për ballë » në mënyrën e tyre, gojët janë krejt të pavarura nga njëra-tjetra.

Por le të marrim vetëm rastin e dy balleve. A dhe B. Jo C. Duhet detyrimisht që ato të jenë fqinjë. Përndryshe ato do të pyesin njëri-tjetrin (A dhe C) se çfarë u bë me B. Kështu që biseda shmanget nga synimi i parë. Pra A dhe B ballë për ballë. A fillon të flasë i pari. B dëgjon. Normalisht. Sepse ka mundësi dhe të mos dëgjojë. Por kjo është gjë tjetër. Atëherë B dëgjon ç’thotë A. Pa e kthyer kokën anash. Përndryshe këndi i balleve ndryshon. Dhe kjo nuk është fort e hijshme. A përfundon. Ka thënë diçka. Ose ashtu i duket. Por sidoqoftë është dëgjuar diçka. B mendohet. Ç’të bëjë ? Të përgjigjet ? Apo të heshtë ? Fundja, do ta provoj, thotë ai me vete. B fillon të flasë. A dëgjon. Kjo është më e pakta që ai duhet të bëjë. A nuk ishte dëgjuar ai deri pak çaste më parë ? Po, të paktën atij kështu iu duk, që B po e dëgjonte. Atëherë, shut up ! B flet e flet. A dëgjon dhe dëgjon. Në një moment, stop ! thotë A. Këtë jo. Këtë nuk mund ta lejoj. Çka ndodhur ? A mendon që ka dëgjuar diçka që nuk duhej ta dëgjonte. Të paktën ashtu mendon ai. Dhe ai mendon që ai duhet ta thotë këtë, domethënë që ai nuk e priste këtë. B habitet. Po pse, pyet ai ? Sepse, thotë A. Nuk kuptoj, thotë B. Atëherë A thotë që ai mund të durojë gjithçka, por këtë jo. Ai nuk është gati për ta kapërdirë këtë. Kufinjtë e tij kaq ishin. B rri gojëhapur. Ai fillon më në fund të kuptojë që kufinjtë e tij qenkan ndryshe nga të A. Me një fjalë, janë dy ara të ndara me një gardh, dhe kur të dy të zotët e arave shkojnë të lërojnë, gardhi iu duket gjithmonë më larg se ç’është, nga këndvështrimi këndej. I zoti i arës këndej mendon që mund të lërojë dhe pak më andej, jo ngaqë ka dëshirë të punojë arën e tjetrit, por ngaqë gardhi lëviz, ose është i turbullt. Po njëlloj i zoti i arës andej. Përfundimi : beli n°1 takohet me belin n°2, kjo në rastin më të mirë. Rasti më i keq është kur belet takojnë ballet. Kështu, B duke mos kuptuar pse është ndërprerë nga A, dhe A duke mos kuptuar habinë e B, ata bëjnë dhe një përpjekje të fundit : A i thotë B që ai do të tregohej më i duruar nëse B e pranon një gjë të tillë. B hap sytë. Pse duhet të pranonte ai ? Pranim, e dimë këtë, do të thotë të qasësh diçka, ta afrosh për ta mbajtur aty rreth teje, mundësisht ngjitur. Po mirë, mendon B, e pse të mos ishte ai i afruari dhe jo afruesi ? B nuk e kupton fort këtë.

A më në fund e kupton që B nuk është ai që duhej. Edhe B njëlloj. Kur je ballë për ballë, ka dy rrugë : ose përpara ose prapa, skiçi është i ndaluar. Këtu tani është pika kulmore : nqs A e kupton që durimi i tij ka vend vetëm me një B aty përballë që e pranon këtë durim, atëherë do të kemi ecjen prapa. Nqs A mendon që durimi i tij duhet të dëgjohet edhe me një B që nuk e çan kokën fare për këtë durim, atëherë ka ecje para.

Balli A dhe balli B luajnë poker. Kaq.