Ishin së bashku floriri dhe ëmbëlsia
JORGE LUIS BORGES
Tregimi im do t’i mbetet besnik realitetit, së paku kujtimit vetjak të realitetit, çka në fund të fundit është e njëjta gjë.
Ngjarjet ndodhën fare pak kohë më parë, por e di që zakoni letrar kërkon pikërisht të ndërkallësh copëza rrethanore e t’ia mëshosh emfazës. Dua të rrëfej takimin tim me Ulrica-n (nuk e mora vesh mbiemrin e saj e ndoshta nuk do ta marr vesh kurrë) në qytetin e York-ut. Kronika do të përfshijë një natë e një ditë.
Nuk do të më kushtonte hiçgjë të thoja që e takova për herë të parë përskaj Pesë Motrave të York-ut, ato vetrata të papërlyera nga kurrfarë shëmbëlltyre, të respektuara prej ikonoklastëve të Cromwell-it, por e vërteta është se u njohëm në saletin e Northern Inn-it, që ndodhet në anën tjetër të murajave. Ishim pak vetë dhe ajo më kishte kthyer shpinën. Dikush e ftoi për një gotë dhe ajo nuk pranoi.
“Jam femministe”, tha. “Nuk dua të shkërbej burrat. Alkooli dhe duhani më neverisin.”
Fraza mëtonte të ishte inteligjente dhe e kuptova se nuk duhej të ishte hera e parë që e shqiptonte. Më pas mora vesh se nuk ishte një frazë e saj tipike, por ajo çka themi jo gjithnjë ngjan me ne.
Tha se kishte mbërritur me vonesë në muze, por se e kishin lejuar gjithsesi të futej, me të mësuar që ishte norvegjeze.
Njëri prej të pranishmëve vërejti:
“Nuk është hera e parë që norvegjezët hyjnë në York.”
“Është e vërtetë”, ia ktheu ajo. “Anglia dikur ishte e jona dhe e humbëm, ta zëmë, siç mund të kihet diçka apo mund të humbet diçka.”
Në atë çast e vështrova. Një varg i William Blake-ut flet për vashëza prej argjendi të ëmbël apo floriri të duhishëm; por te Ulrica ishin së bashku floriri dhe ëmbëlsia. Ishte gjatoshe e hollake, me tipare të mprehta e sy të hirtë. Ajo që më bëri përshtypje nuk qe dhe aq fytyra e saj, sa ajo çehrja e qetë plot mister. Buzëqeshte kollaj dhe buzagazi i saj dukej sikur e largonte. Vishej me të zeza, gjë e rrallë në vendet e Veriut, ku në përgjithësi përpiqen ta gjallërojnë me ngjyrat tonin e shuar të mjedisit. Fliste një angliste të kulluar e të përpiktë, duke e theksuar paksa r-në. Nuk jam një vëzhgues i hairit; të gjitha këto i zbulova pak nga pak.
Na prezantuan. I thashë se isha profesor në Universitetin e Andeve në Bogotà. I shpjegova se isha kolumbian.
Me pamje mendimtare më pyeti:
“Ç’do të thotë të jesh kolumbian?”
“Nuk e di”, iu gjegja. “Një akt besnikërie.”
“Si të jesh norvegjez”, pohoi.
Nuk arrij dot të sjell ndërmend asgjë tjetër nga çka biseduam atë mbrëmje. Të nesërmen zbrita herët në sallën e ngrënies. Nga xhamat pashë se kishte rënë borë: hapësirat e shogëta treteshin mëngjesit. Nuk kishte njeri tjetër. Ulrica më ftoi në tryezën e saj. Më tha se i pëlqente të dilte për të shëtitur fillikat.
M’u ndërmend një batutë e Schopenhauer-it dhe i thashë:
“Edhe mua. Mund të dalim së bashku.”
Mbi dëborën e freskët, u larguam nga shtëpia. Nëpër fusha nuk kishte frymë njeriu. I propozova të shkonim në Thorgate, që ndodhej ca milje më poshtë. E di se isha tashmë i dashuruar me Ulrica-n. Nuk do të kisha dashur askënd tjetër përbri meje.
Papritmas dëgjova ulurimën e largët të ujkut. Kurrë nuk kam dëgjuar të ulërijë ndonjë ujk, por e di se ishte një ujk. Ulrica nuk u tjetërsua. Befas, si të ishte duke menduar me zë, tha:
“Ato pak shpata të gjora që pashë dje në York Minster më kanë mallëngjyer më shumë se anijet e mëdha të muzeut të Oslo-s.”
Udhët tona kryqëzoheshin. Atë pasdite Ulrica duhej të vazhdonte rrugëtimin drejt Londrës, unë drejt Edinburgut.
“Në Oxford Street”, më tha, “do të shkel sipër gjurmëve të De Quincey-t, që kërkonte Anën e tij të humbur midis turmës së Londrës.”
“De Quincey”, ia ktheva, “reshti së kërkuari. Unë, me kalimin e kohës, vazhdoj ta kërkoj.”
“Ndoshta”, tha ajo me zë të ulët, “e ke gjetur tashmë.”
Kuptova se një gjë e pashpresuar nuk ishte e ndaluar për mua dhe e putha në buzë e në sy. Më shkëputi nga vetja me vendosmëri të ëmbël dhe tha:
“Do të jem e jotja në bujtinën e Thorgate-it. Deri atëherë të kërkoj të mos më prekësh. Është më mirë kështu.”
Për një beqar disi të thyer në moshë, oferta e dashurisë është një blatim që nuk e pret më. Mrekullia ka të drejtë të vërë disa kushte. Mendova për dashuriçkat në Popayàn dhe për një vajzë nga Texas-i, leshverdhë e hollake si Ulrica, e cila ma kishte mohuar dashurinë e saj. Nuk bëra gabimin ta pyesja nëse më dashuronte. Kuptova se nuk isha i pari e nuk do të isha as i fundit. Ajo aventurë, ndoshta e fundit për mua, për atë ithtare të mrekullueshme e të vendosur të Ibsen-it do të ishte veç njëra prej të shumtave.
Vazhduam të çapiteshim duke u mbajtur për dore.
“E gjitha kjo është si një ëndërr”, thashë, “dhe unë nuk ëndërroj kurrë.”
“Porsi ai mbreti”, ma ktheu Ulrica, “që nuk ëndërroi deri kur një magjistar e shpuri të flinte në një thark derrash.”
E më pas shtoi:
“Mbaj vesh. Një zog po gatitet të cicërojë.”
Pak më pas u dëgjua cicërima.
“Këtyre anëve”, thashë, “mendojnë se nëse dikush po heq shpirt, di të parashikojë të ardhmen.”
“Dhe unë po heq shpirt”, tha ajo.
E vështrova i habitur.
“Presim shkurt nga pylli”, e nxita. “Do të mbërrijmë më shpejt në Thorgate.”
“Pylli është i rrezikshëm”, gjegji.
Vijuam fushave.
“Do të doja që ky çast të zgjaste përgjithmonë”, mërmërita.
“Fjala gjithmonë nuk u lejohet njerëzve”, ma ktheu Ulrica dhe, për të zbutur emfazën, më kërkoi t’i përsërisja emrin tim, sepse nuk ia kishte kapur veshi mirë.
“Javier Otárola”, thashë.
Deshi ta përsëriste, por nuk ia arriti. Edhe unë, fundja, dështova gjithaq me emrin Ulrikke.
“Do të të quaj Sigurd”, pohoi me buzën në gaz.
“Nëse unë jam Sigurd”, ia ktheva, “atëherë ti je Brynhild.”
E kisha ngadalësuar hapin.
“E njeh sagën?”, e pyeta.
“Afërmendsh”, tha ajo. “Historia tragjike që gjermanët e kanë katranosur me Nibelungët e tyre të vonshëm.”
Nuk desha të diskutoja e thashë:
“Brynhild, ti ecën sikur të doje që mes nesh të ishte një shpatë në krevat.”
Përnjëherësh u gjendëm kundruall bujtinës. Nuk më habiti që quhej si tjetra, Northern Inn.
Që nga lart shkallës, Ulrica më thirri:
“E dëgjove ujkun? Në Angli ka ende ujq. Nxito.”
Teksa ngjitesha në katin e sipërm, vërejta se faqet e mureve ishin veshur në stil William Morris, me një të kuqe tejet të thellë, me fruta e shpezë të gërshetuar.
Ulrica hyri e para. Dhoma ishte e ulët dhe e errët, me çati dyujëse. Krevati i lakmuar dyfishohej në një xham të vagëlluar dhe mogani i murrëtyer më bëri të mendoj për pasqyrën e Shkrimeve. Ulrica tashmë ishte zhveshur. Më thirri me emrin tim të vërtetë, Javier. Dëgjova që bora kishte zënë të binte më fort. Nuk kishte më as orendi, as pasqyra. Nuk kishte një shpatë mes ne të dyve. Si rërë rridhte koha. Shekullore, në terr, valoi dashuria dhe unë shtiva në dorë për të parën e të vetmen herë imazhin e Ulrica-s.
Përktheu Dritan Çela
http://www.milosao.org/
Përgjigju Duke Cituar
Krijoni Kontakt