Yes Man-et dhe ceshtja kombetare

[Dita]

Nje dukuri e vlefshme edhe per jeten politike shqiptare.

Per kete nga libri Mes Kosoves dhe Epirit me autor Mitro Cela kam shkeputur kapitullin Yes Man ne permbajtje te se cilit do te gjeni zhvillime nga politika shqiptare qe prej vitit 1991.





Yes Man

“U flas Shteteve, a njërit nga ata, a çdo qytetari në Shtete: “Kundërshtoni shumë, binduni pak”: se bindja e verbër të shpie në skllavëri të plotë: prej skllavërisë së plotë asnjë popull i botës, nuk e fiton dot përsëri lirinë.”Këto vargje, të shkruara një shekull më parë, janë të Uitman, një ndër poetët më të mëdhenj të Amerikës. Për ironi të fatit, shumë politikanë shqiptarë bëjnë të kundërtën e asaj që thotë poeti. Në një “kor kukuvajkash” i këndohet nënshtrimit, vasalitetit dhe servilizmit ndaj të huajve. Si shok natyral pseudopolitikani gjen edhe ndonjë gazetar.
Ndryshimi midis meritokratit dhe shkruesit është se i dyti as e njeh dhe as bën përpjekje për të njohur konjunkturat diplomatike botërore. Në këtë injoranti është shumë më i mençur se politikani, që edhe pse merr pjesë në tryezat rotondo dhe investohet për kualifikimin e tij, në mënyrë servile pranon vasalitetin duke i kthyer shpinën partneritetit të Shqipërisë, sidomos me Greqinë, Italinë dhe SHBA-në.
Ndërsa shkruesi mediokër i shkon prapa ustait, për të përfituar ndonjë kockë, domethënë, një vizë, një viaxho xhaba nëpër botë a ndonjë studim pasuniversitar! Në kuptimin figurativ kemi Don Kishotin dhe Sanço Pançon e kohëve moderne!


Greku Kanellas në garë me italianin Kardili

Me këto komplekse inferioriteti, politikani dhe shkruesi anadollak i bëjnë hosana ambasadorëve që venë e vinë në Tiranë. Në kohën e Qeverisë së Stabilitetit (1991, Kardili (Ambasador i Italisë) dhe Kanellas (Konsull i Greqisë)) ishin personazhet më të spikatur të skenës politike shqiptare. Po si u bënë të tillë? Me viza nën dorë, me peshqeshe, me bursa për fëmijët e “Familjeve të mëdha”, me darka e me dreka, me joshje për shërbimet sekrete, me organizim të turneve nëpër hotele me pesë yje dhe plazhet ekzotike.
Zyra dhe shtëpia e Kanellasit priste e përcillte miq të rangut të lartë. Aty thureshin skena e prapaskena.(Gjatë Kryengritjes Mbarëpopullore të vitit 1997, një nga frymëzuesit e revoltave, për një javë rresht gjeti strehë në selinë e Ambasadës Greke në Tiranë.)
Prapa nuk mbetej as Kardili, ambasadori i Italisë. Me buzëqeshjen e tij meskine, me ofertat për biznese, me takimet tetatet, me dashurinë për artin, me intervistat plot bereqet në TVSH-ë, mblodhi rreth vetes një elitë politikanësh që i lëpiheshin para e prapa!
Po pse more evlat? Sepse mendonin, pa kokën mbi supet, që fati i Shqipërisë (Lexo fati personal) varej nga mustaqet spic të Kardilit! I rrethuar nga servilë të tillë, duke futur hundët kudo, ai jo vetëm “shiti” etikën e tij si ambasador, por edhe nuhatjen politike. Dy ditë para zgjedhjeve elektorale të 22 marsit ’92, Kardili njoftoi zyrtarisht Romën: fitorja do t’i buzëqeshte Partisë së Punës! Paradoks për një diplomat karriere, pas asaj fitoreje të bujshme të PD-së!


Një këshillë e Andreotit

Në shtator të vitit 1992, së bashku me disa politikanë takuam kryeministrin e Italisë, Andreoti. Ai na tregoi faksin e zotit Kardili.Pastaj tha:
“Diktatura është jashtë njeriut dhe brenda tij. E para rrëzohet siç u shemb muri i Berlinit. Diktatura e brendshme jeton ende te disa politikanë, të cilët kane komplekse ndaj të huajve. Paaftësinë e mbulojnë me servilizëm. Thone “Si” kur duhet të thonë “No”. Në politikë këta quhen “Yes Man” dhe janë virusi më i rrezikshëm për fatet e një kombi. Ata me dëshirë dhe për përfitime personale, bëhen shërbëtorë besnikë të diplomatëve të huaj, shesin shpirtin dhe kompetencat tek të huajt , duke e kthyer partneritetin midis vendeve në vasalitet! Te këta politikanë vendas, qëndron sekreti i suksesit por edhe i dështimit t ambasadorit italian në Tiranë!
(Disa ditë më vonë, karriera diplomatike e Kardilit përfundoi në një nga vendet e Afrikës! Kjo ishte kostoja e skenave dhe prapaskenave që gatoi në Shqipëri.)


Delegacion qeveritar në Romë

Korrik 1991. Qeveria Nano 2 ia kishte lënë stafetën Qeverisë së Stabilitetit. Ende pa bërë mirë “pagëzimin” në Parlamentin e sunduar nga komunistët dhe pa u tharë boja e firmës së Presidentit tashmë të pavarur Ramiz Alia, një ftesë mbërriti nga Roma. Prapa ftesës fshihej eminenca gri, sinjor Kardili!
Pasi qeveria tha “Yes”, një aeroplan çarter qëndroi në “Rinas”. Njëri pas tjetrit hipën Kryeministri me një tufë ministrash. Të gjithë nën shoqërinë e grave. Isha edhe unë. Kuptohet solo, sepse unë me një rrugë do të bëja dy punë: Pjestar delegacioni de juro dhe një vizitë mjekësore de fakto. (Në atë mot mjekët shqiptarë ma kishin prerë biletën për botën tjetër! Nuk u doli fjala falë aftësive profesionale! Qelepir për mua, sepse firmosa në bordero badjava: 6 vjet si deputet dhe 3 vjet me status deputeti!)
Nga rëndësia dhe pesha e delegacionit, nuk qëndruam në aeroportin civil. Do të zbresim në aeroportin ushtarak të Romës, për efekt sigurie, na tha një nga shoqëruesit. Sepse larg qoftë, ruana Zot, mund të bënte vaki ndonjë atentat...dhe pastaj si do të shkonte fati i Shqipërisë! Një eskortë e dubluar na shoqëroi drejt hotelit “Ambasador”. Veç pesë yjeve, kishte dhe dy policë te pragu i derës se çiftit kryeministror. Njëri mashkull. Tjetra femër.
Pas një ore na priti Andreoti me një takëm ministrash. Shkëlqente Xhani de Mikelis, ministër i jashtëm i Italisë në atë vit. Në një sallon, brenda mureve të godinës së qeverisë hëngrëm edhe drekë. Biro o Mina! Salltanet si në përrallat e Arabisë! Piktura që mbushnin muret dhe tavanet. Një “tabor” me lugë, pirunë e thika të argjendta për kokë! Unë që e kisha udhëtimin e parë jashtë Atdheut, më shumë pashë se hëngra!
Lamë Andreotin dhe takuam presidentin Kosiga. Më tej na prisnin afaristët që përfaqësonin FIAT-in, AGIP-in, ENI-n, Kremoninin, Parmalatin, Feruçion. Një ditë më vonë takuam Papën. Në fund një koncert simfonik me muzikantë nga Shqipëria. Pasi u firmosën një takëm marrëveshjesh, delegacioni u kthye në Tiranë. Unë qëndrova në Romë. Kuptohet, u transferova nga hotel “Ambasador” në një pension.


Ideja e priftit dhe marrëveshja e partive

Në pritje të doktorëve për t’u shtruar në spitale, më mori në telefon Kardili. Më tha: “Një person i rëndësishëm i elitës politike italiane, mik i Shqipërisë, ndërmjetës i Papës pranë Andreotit, kërkon të bisedoni së bashku! Ai më tha se ju ka takuar në Tiranë, katër muaj më parë. Quhet Vicenzo Palia.”
Futemi në një ndërtesë. Një burrë i veshur me kostum, pasi më përqafoi dhe buzëqeshi ëmbël, më ftoi të ulesha në një kolltuk. Vetëm nga një shirit i bardhë, si kollaro, dallohej se qe prift. Një ditë në Tiranë, ky prift-diplomat kishte vënë kollaro të kuqe për të takuar një nga sekretarët e komitetit Qëndror të Partisë së Punës. Bisedën e nisi duke u futur drejt e në “temë”:
Prifti: -Ju jeni deputet, Kryeredaktor i gazetës “RD” dhe anëtar i Komisionit Nismëtar të Partisë Demokratike. Ju e patë pritjen madhështore që iu bë Zotit Bufi! Me një protokoll të tillë nuk u prit as Kryeministri i Kinës, që vizitoi Romën disa ditë më parë! Tani le të dalim tek pyetja: Në qoftë se qeveria italiane hap “thesin” e kredive dhe ndihmave për Shqipërinë, a mund të qëndrojë Zoti Bufi për një kohë të gjatë si kryeministër?
Unë: -Edhe sikur të gjithë shqiptarët të hanë me lugë të florinjtë, Qeveria e Stabilitetit nuk mund të qëndrojë mbi fik më shumë se një vit. “Ditët ja ka prerë” marrëveshja e pesë partive.
Ai: -Ka shumë ministra në qeveri, bile edhe nga ata që përfaqësojnë Partinë Demokratike që i kanë thënë “Si” kësaj ideje. Problem mbetet vetëm Berisha!
Unë: -Unë nuk shoh ndonjë problem te Berisha. Problemi nis e mbaron te kumbarët që pagëzuan Qeverinë e Stabilitetit.
Tre muaj më vonë, në vjeshtën e parë të 1991-it, u prish marrëveshja midis pesë partive (PD, PS, PR, PSD dhe Partisë Agrare.) Lindi një marrëveshje treshe: PR, PSD, PA. Kjo datë shënoi edhe vdekjen klinike të qeverisë Bufi. Në dhjetor ’91 Këshilli Kombëtar i PD-së vendosi që ministrat demokratë të largohen nga qeveria. Pikërisht në këtë kohë mblidhet Këshilli i Ministrave. Veç kamerave të televizorit, ishte ftuar edhe Sali Berisha.
Dhe nisi realizimi i skenarit të bekuar nga vetë shoku Ramiz. Të parët folën ministrat demokratë: Nuku e lëshojmë karriken! Njëri prej tyre tha: Pas rrëzimit të qeverisë shoh katastrofë, gjak, vdekje. Të tjerët i mbajnë ison. Mua m’u kujtua biseda me priftin në Romë: Për qeverinë kanë thënë “Si” ministrat demokratë...


Athina imiton Romën!

Pas Romës kryeministri Bufi, në korrik 1991 u nis për në Janinë. De more de! Një muaj mbi kolltuk dhe pas Andreotit të Italisë do të takonte Micotaqisin, kryeministrin e Greqisë. Nuk pata rast të këqyrja vizitën. Unë nuk isha ministër që të ndiqja kryeministrin nga pas.
Por për një gjë isha i bindur: Nga ana protokollare Greqia e imitonte deri në detaj Italinë. Bile në vitet që do të vinin, Greqia u bë parajsë e shkuar parajsës për politikanët “Yes man-ë”.


Kryeministri premton tre konsullata greke!

Vazhdojmë kronikën e vitit 1991. Kur Kryeministri u kthye në Tiranë nga Janina, nisën sirenat e alarmit. Gjatë bisedës zoti Bufi i kishte premtuar Micotaqisit të hapeshin në Shqipëri tre konsullata: Në Korçë, Gjirokastër dhe Sarandë.
Në Partinë Demokratike ra bomba. U mblodh kryesia e Partisë. Isha edhe unë. Të gjithë diskutuan ashpër. Lajtmotivi: Qeveria e Stabilitetit ka mandat të përkohshëm. Kryeministri nuk ka të drejtë të thotë “Ne’ (Po) për probleme delikate në marrëdhëniet diplomatike midis Shqipërisë dhe Greqisë.
“Kjo e drejtë i takon Parlamentit. Por jo një Parlamenti ku 70 për qind e deputetëve janë komunistë 24 karat, - tha Azem Hajdari.”
Po ministrat demokratë çfarë thanë? Në protokoll mungon fjala e tyre, sepse nuk vinin në çdo mbledhje të Kryesisë së Partisë. Në atë mot kishte dalë teoria: Jemi të “ngurtësuar” në parti, sa kohë që jemi me kolltuqe në qeveri! Për marrëveshjen e Janinës, publikisht ata nuk bënë asnjë deklaratë në shtypin e kohës.


Një ftesë në shtëpinë e Kanellos

Fund korriku ’91. Në zyrë hyri Filip Çakuli. Atë mot unë isha kryeredaktor i “RD”-së. Ai zëvendës.
-Më mori në telefon Niko Kanellasi, -tha Filipi. Na ka ftuar për darkë në shtëpinë e tij. Unë do të luaj rolin e përkthyesit. Ti të politikanit. Do të jenë edhe një tufë ministrash.
-Di gjë pse harxhohet Kanellasi? Pyeta unë.
-Kaq shumë të shqetëson hollimi i qeses së konsullit, qeshi Filipi. Në fund të fundit ne me lugë në brez shkojmë! Sa për dijeni: Nikua (Kanellasi) nuk i njeh paratë. Ai vetëm vë firmën në faturë. Pagesën e bën qeveria greke!


Dosjet e Shqipërisë në fund të pusit të BE-së...

Nikua banonte në një apartament diku afër stadiumit “Selman Stërmasi”. Tek dera na priti Kanellasi me një burrë të gjatë, i veshur shik dhe me mustaqe. Prezantimin na e bëri i zoti i shtëpisë:
-Qiria Koqinos është këshilltar i kryeministrit dhe përfaqësues i Greqisë në Bashkimin Evropian. Njeri me peshë!
-Harruat kryesoren,- ndërhyri Koqinos. –Unë jam Arvanitas dhe i dua shumë shqiptarët. (Me këtë mbiemër, në Shqipëri vështirë të bësh katandi. Ndryshon puna në Greqi, mendova unë!) Kam marrë në shtëpi një djalë të bukur nga Elbasani. Kaloj orë të këndshme me të, sepse është shumë inteligjent! (Mos është homo ky këshilltari, që lë punërat e shtetit për t’u englendisur me elbasanlliun, i thashë Filipit!)
Ndërsa zumë vend dhe prisnim të ftuarit e tjerë, Koqinos vazhdoi bisedën. Tha se Bashkimi Evropian, në kuptimin figurativ të kujton një pus të thellë. “Pusi” është mbushur me dosje për kredi dhe ndihma ekonomike për vende të ndryshme. Dosja e Shqipërisë është në fund të pusit. Dy janë shtetet që mund ta nxjerrin në sipërfaqe: Greqia në radhë të parë dhe Italia në radhë të dytë.
Pse Greqia? Sepse së bashku me Portugalinë janë vendet më të varfëra të Bashkimit Evropian. Duke qenë më të varfër, sipas një mekanizmi të njohur, marrin më shumë subvencione. Edhe ndihma për Shqipërinë do të kalojë nëpërmjet Greqisë dhe Italisë (Raporti i Puljas). Ja mekanizmi. Bashkimi Evropian jep kredi për Tiranën nëpërmjet Athinës. Kur nisen kreditë nga Athina, sidomos për zonat e Jugut të Shqipërisë, i bëhen dy shtesa: 30 për qind nga Brukseli dhe 15 për qind nga Greqia. Të flas me gjuhën e aritmetikës? Nisen 100 dollarë nga Brukseli. “Pushojnë” në Athinë dhe pasi bëhen 14 dollarë shkojnë në Tiranë. Pse? Sepse Bashkimi Evropian me një gur vret dy zogj: Ndihmon Shqipërinë dhe zhvillon Greqinë.


Pasi “lënë peng” shpirtin dhurojnë çdo pasuri kombëtare

Në shtëpinë e Kanellasit filluan të vijnë të ftuarit e parë. Eshtë një natë behari ’91 me vapë shumë. Para se të zëmë vende në tryezë, i zoti i shtëpisë na tregon një koleksion pikturash. Një pjesë të blera. Shumica dhurata nga piktorë, që i kam miq, tha Nikua. (Gënjeni, por mos kaloni masën! Nuk e di pse më erdhi ndër mend kjo shprehje e Leninit, ndërsa kujtoja fjalët e një piktori nga Pogradeci: Kisha hall për djalin. Më duhej një vizë. Më ndihmoi Nikua. Në shenjë respekti për artin, me shumë mirësjellje, vizën e shkëmbeva me një nga pikturat e mia më të mira!)
Këtë dashuri për artin, e diplomatit nga Greqia, e çoi më tej ambasadori italian Foresti. Koleksionet e pikturave të tij nga Shqipëria, të kujtonin një galeri të vërtetë arti. Në një bisedë konfidenciale, zonja Foresti, edhe kjo një njohëse e mirë e artit, tha:
-Të gjitha pikturat i kemi blerë, si i thonë fjalës në Shqipëri, për një copë bukë! Disa i kemi blerë në qytete të ndryshme të Shqipërisë, nga piktorë të varfër, por shumë të talentuar! Të tjerat na i kanë bërë peshqesh politikanët, miq të Forestit!
Yes-man-ët pasi “lënë peng” shpirtin në ambasada, u dhurojnë të huajve edhe objektet që përbëjnë kulturën e një vendi! Vjedhja dhe nxjerrja jashtë shtetit e veprave të artit është bërë “pjesa e luanit” në kontrabandën e këtyre 10 vjetëve të fundit. Kjo kontrabandë lulëzon nën kujdesin e meritokratëve. Ajo arriti kulmin me vjedhjen unikale në botë të thesarit të shtetit, të veprave të artit nga Butrinti, Ardenica, Muzeu i Artit Mesjetar në Korçë, etj.


Dy probleme madhore: Kosova dhe Çamëria

Ndërkohë filluan të vijnë të ftuarit. VIP-i i parë ishte zëvendësi i parë i Bufit. Në krah i rrinte e zonja. (Nga krahu socialist nuk kishte të ftuar. Në fillim nuk e kuptova shkakun!) Pastaj erdhën me radhë një takëm ministrash demokratë me zonjat. I fundit në apartament u fut Azem Hajdari me gruan. Nuk u ul në tryezë. U përshëndet me të gjithë dhe tha:
-Erdha për mirësjellje, sepse më ftuat. Do të më falni! Nuk mund të qëndroj, jo vetëm për ato që do të diskutohen, por jam i ftuar në një koktej që organizon Berisha për Rugovën. Për mua Kosova është problem jetik i politikës shqiptare, ashtu siç është dhe çështja çame.
Edhe pse u mundua të ishte diplomat, nga toni dhe përmendja e çështjes çame, ndjeva se Azemi kishte një mllef. Fjalët e Azemit, bënë që Koqinos ta shikojë me një sy të vëngër Kanellasin, sikur donte t’i thoshte: Po këtë pse e ftove? Diplomati ngriti supet instiktivisht.
Largimi i Azemit më ngjalli një hije dyshimi për arsyet e darkës. Azemi, aq sa e kam njohur unë, kishte një informacion të gjerë për çdo lëvizje politike, për skenat dhe prapaskenat që luheshin për Shqipërinë. Kur të tjerët shihnin te diplomatët e huaj dashurinë për vendin tonë, ai dallonte thikën pas shpine.


Hall mbi hall për kryeministrin grek.

Pasi u largua Azemi dhe përfundoi kërcitja e lugëve, thikave e pirunëve, e mori fjalën Koqinos:
-Të nderuar miq! Kam ardhur në Tiranë me porosi të kryeministrit tim. Ju e dini që zoti Bufi u takua në Janinë me Micotaqisin. Gjatë bisedës u ra dakort që të hapen tre konsullata në Shqipëri. Pas Janinës kryeministri shkoi në parlamentin grek. Kur foli për konsullatat dhe nënvizoi se e para do të hapet në Korçë, për nder të poetit Seferis, që në vitet ’30 ka punuar në këtë qytet, brohoritën të gjithë deputetët! Të nesërmen gazetat shkruan: Triumf i Micotaqisit! Pa u shuar jehona e haberit të mirë nga Janina, mbërriti në Athinë njoftimi zyrtar nga Tirana: Qeveria e Stabilitetit mendon se nuk janë pjekur kushtet për të hapur tre konsullatat!
-Ky lajm ra si bombë, - vazhdoi oratori! Në fillim kryeministrin e vunë në shënjestër gazetat. Disa shkuan aq larg sa e quajtën trillim hapjen e ambasadave për përfitime elektorale. Në parlament shkëlqeu oratoria e shefit të PASOK-ut, Papandreu: “Pse zoti Kryetar e bëtë qimen tra! Me këtë lojë ju kërkoni të talleni në radhë të parë me kombin grek dhe së dyti me minoritetin që jeton në Shqipëri! Eshtë e pahijshme për një politikan karriere!” Ndërsa Kisha greke është gati për të lëshuar mallkimin mbi Liderin tonë!
-Ju lutemi zotërinj: Na ndihmoni të nxjerrim Micotaqisin nga skandali ku ka rënë! Unë nuk e kuptoj pse ky kundërshtim? Çfarë janë konsullatat? Disa zyra të thjeshta për të ndihmuar qytetarët shqiptarë të marrin viza për të shkuar në Greqi! Pse të vijë korçari, gjirokastriti a sarandioti deri në Tiranë për një vizë? A nuk është kjo humbje kohe, shpenzim mbi shpenzim për shqiptarët e varfër?
Në fillim ra heshtja. Pastaj foli zëvendësi demokrat i Bufit:
-Jemi këtu për darkë apo për politikë! Por me që ra llafi, problemi duhet studjuar më parë nga ekspertët.
E drejtë tha një tjetër: konsullatat nuk janë muhabet pazari! Të tjerët folën si miza në qyp. M’u krijua përshtypja se ndrojtja nuk vinte nga bindjet, por nga pjesëmarrja e gjerë. Të gjithë thoshnin “YES” me mend dhe “OQI” (Jo) me gojë.



Metamorfoza e çensurës në autoçensurë

Pse lindin “Yes man-ët”? Politikanët tanë vinin nga diktatura. Në diktaturë njerëzit jetonin në fund të gropës dhe nuk mund të shihnin qiellin e lirisë. Kush guxonte të ngrinte kokën, domethënë të takonte një të huaj, të thoshte një ide nga shtypi perëndimor, ta “rrethonte” kaptinën me flokë të gjata, të vishte minifund a pantallona bluxhins, të thoshte një ide për pluralizmin a kundër realizmit socialist, të mbështeste Shtrausin për të marrë kredi nga Gjermania, të thoshte një mendim për të shtuar dy qingja në familje, nga një që “recitonin” direktivat e Ramiz Alisë për tufëzat dhe arëzat, kishte dy alternativa: Burgun ose internimin!
Për disa vargje ndryshe që nuk panë as dritën e botimit, Visar Zhiti përfundoi në Spaç. Duke ëndërruar për socialdemokracinë, Pjetër Arbnori ka nderin e madh të quhet Mandela i Shqipërisë, por me një kosto mbinjerëzore: 28 vjet burg! Për një studim “ndryshe” për blegtorinë Viktor Puka u damkos revizionist!
Ra Muri i Berlinit. U vendos pluralizmi edhe në Shqipëri. Njerëzit dolën nga gropa dhe u verbuan nga liria. Diktatura mori me vete edhe çensurën. Mirëpo nga disa politikanë u shkëput pjesa e jashtme, maska e diktaturës. Në shpirt nisi të lulëzojë ajo që deri dje kishte mbetur e vyshkur, e pa zhvilluar, në embrion. Nisi kështu metamorfoza e çensurës në autoçensurë.
Duke qenë një klasë politike pa tradita, pa kulturë demokratike, disa eksponentë u bënë kozmopolitë. Çdo i huaj, qoftë ky edhe një nëpunës ambasade, personifikonte simbolin e demokratit, e personit që mendonte dhe ëndërronte për prosperitetin e Shqipërisë. Kishte deputetë që qëndronin orë të tëra para zyrave të Kanellos a Kardilit për të marrë një vizë. Ka politikanë që i janë lëpirë Çuderusë, Doris Pak, Mariza Linos, Krist Hillit, Dan Everts, Ahrens, Limreht a Vranickit. Bile është shkuar më larg: vizita e Ministrit të jashtëm Rus në Tiranë, u vlerësua si historike dy muaj më parë se të niste lufta në Kosovë!


Informatorët e ambasadave

Kështu u “gatuan Yes man-ët”. Ata shkonin ambasadë më ambasadë dhe informonin për çdo gjë dhe dilnin prej andej me dosjet të mbushura me pasaporta. Një ditë Kanellasi na tregoi, së bashku me Filip Çakulin dy letra nga ministra demokratë. E para e shkruar me finesë:
Zoti Kanellas! Sipas bisedës që bëmë, po të dërgoj 60 pasaporta për viza. Ju lutem përgatitini sa më shpejt, se të gjithë janë të sëmurë dhe duan të shkojnë në Greqi për vizitë mjekësore.
E dyta e shkruar me arrogancë: Ja lista me 80 pasaporta. Vizat më duhen nesër! I pari, tha Kanellosi ende nuk është në listën e personave VIP të ambasadës. I dyti na bën shërbime me vlerë, sidomos për lëvrimin e kredisë greke.
Duke e kthyer politikën në biznes, disa politikanë e humbën identitetin. Ia ****ën shpirtin të huajve. Bile disa u bënë agjentë të shërbimeve të huaj sekrete. Ç”është më keq “rolin e spiunit” e pranuan me dëshirë, badjava, pa pagesë, sepse me naivitet mendonin se kështu i shërbenin vendit të tyre. Marsi ’97 tregoi: Agjentët albanezë në shërbimin e të huajve, nuk kishin asnjë ndryshim nga bashkëpunëtoret e sigurimit të shtetit. Ata u ****ën të huajve çdo sekret ushtarak, politik, ekonomik.
Ka njerëz që me naivitet mendojnë se populli shqiptar pjell “Yes man-ë”. Kjo nuk është e vërtetë. Një qytetar i thjeshtë nuk ka pse t’i servilet një diplomati, sepse problemet e tij i zgjidh vetë. Dhe po të ketë nevojë për të shkuar në Itali, Greqi, Gjermani a Amerikë, portat e ambasadave janë kthyer në një Mur Berlini. Më lehtë mund të ikësh me skaf në Itali, sesa të futesh në ambasadën italiane në Tiranë! Sipas konceptit tim, “Yes man-ët” nuk dalin nga radha e popullit të thjeshtë, por nga “mitra” e politikanit vasal. Ja një shembull:
Javën e parë të qershorit 2000, u bë një seminar me gratë për çarmatimin në Peshkopi. Seminari nisi në mbrëmje vonë. Në presidium Ahrens i OSBE-së, ambasadori i Norvegjisë, një përfaqësues nga PNUD-i etj. Pasi folën dy-tre oratorë, ikën dritat. Në sallë ra errësira dhe nisi kënga:
“Dy dele 300 pare, çou Ahrens na hidh një valle!’ Erdhën dritat. Kënga vazhdoi!


Gjeografia e konsullatave

Pas kësaj paranteze, le të rikthehemi te darka politike. Koqinosi dirigjonte tryezën. Kur kishte ndonjë tension në bisedë, ndërhynte me takt e diplomaci dhe fliste kodra pas bregut. Tregonte për trimëritë e Bubulinës dhe Marko Boçarit që u bënë heronj të Revolucionit Grek. Pastaj përsëri e kthente bisedën tek i “dhimbte dhëmballa”.
Ai: -Ju zoti Mitro, duke qenë gazetar, duhet të jeni më i pavarur në gjykimin e problemeve. Cili është mendimi juaj?
Unë: -Ju thatë, se konsullatat i hapni për të shpëtuar shqiptarët e varfër nga telashet! Kjo më duket gjë e mirë. Prandaj unë them që tre konsullatat e para të hapen në Veri të Shqipërisë. Këto krahina janë më të varfëra. Andej rrugët kanë me shumë gropa. E para të inaugurohet në Tropojë. Dhe pastaj me radhë në Kukës dhe Malësi të Madhe...
Ai: -...E dini që një miku im ka shkruar një libër për Marko Boçarin...
Darkës i kishte ardhur fundi...duhet të kalonin vite që ëndrra e Micotaqisit të bëhej realitet...


Konsullatat “biberon” për korrupsionin

Më 29 qershor 1997, në pushtet erdhën socialistët. Njëra pas tjetrës i përuruan konsullatat në Gjirokastër e Korçë. Por çfarë ngjau? Pas një kontrolli që bëri në dimrin e vitit 2000, një Gjykatë e Pavarur greke në Ambasadën dhe konsullatat, doli se ato ishin kthyer në qendra korrupsioni!
Për këtë skandal nuk mbeti gazetë greke pa shkruar. Mbi të gjithë shkëlqenin për vizat e marra një takëm ministrash socialistë. (Nuk i hyri njeriut gjemb në këmbë, sepse problemin e mbylli vjedhja e floririt të Thesarit të Shtetit në tunelet e Krrabës!) Fitimi nga vizat, llogaritet me miliona dollarë. Kuptohet të gjitha këto para janë vënë në shërbim të mirëqënies dhe begatisë së popullit. (Edhe ministrat me soj e sorollop janë pjesë e sovranit! Nuku?)


Një paradoks që mund të ndodhë në protektorat

Një javë para vizitës së Berishës në Vlorë (Maj 2000) të gjithë pushtetarët paralajmëruan “gjëmën”: I thanë “JO” mitingut në Vlorë. Një ditë para mitingut, ministri i Rendit kërkoi zyrtarisht shtyrjen e mitingut për një datë tjetër. Në të njëjtën ditë, në orën 20 bëri një deklaratë publike Limpreht, ambasadori i Amerikës: “Opozitës në një vend demokratik, nuk mund t’i mohohet e drejta e lëvizjes...’
Dhe ndodhi mrekullia: një orë më vonë, kryeministri dha viston për mitingun e Vlorës! Një paradoks të tillë, ku një diplomat i huaj, i kujton kryeministrit të drejtat më elemetare të qytetarëve që qeveris, mund të ndodhë vetëm kur vendi është protektorat!
(Kur Kushner, i plotëfuqishmi i OKB-së në Kosovë, vendosi të mbylli për një javë gazetën “Bota’ nuk i “mori dorën” as Thaçit e as Rugovës. Nuk kërkoi as mendimin e shefit të OSBE-së Dan Everts. Ai vendosi, me të drejtën që i jep pushteti një të huaji, në një vend si Kosova që është shpallur protektorat i OKB-së!)


Një debat nëpërmjet internetit

Në fillim të vitit 2000, nëpërmjet internetit u regjistrova në gazetën “The New York Times”. Një ditë, në rubrikën “Opinione” lexova disa mendime për protektoratin. (Në këtë rubrikë autorët shënojnë adresat dhe debati mund të vazhdojë edhe nëpërmjet internetit.)
Një analist i njohur nga Bostoni shkruante për Kosovën. I befasuar për njohuritë e tij, i nisa një e-mail. Pas disa ditëve mora përgjigje. Duke e gjykuar me vlerë për lexuesin, mendoj ta botoj korrespondencën me shkurtime.
E-mail nga Tirana: I nderuari zoti Xhekson!
...Vitet e fundit politika zyrtare e Tiranës, në disa raste është bërë rob i disa diplomatëve të huaj. Shqipëria ka një Kryeministër de juro dhe dy-tre guvernatorë de fakto. Nga dita në ditë balanca e pushtetit anon nga guvernatorët. Cili është komenti juaj?
E-mail nga Bostoni: I nderuari zoti Çela!
...pas rebelimit të popullit në pranverë ’97, Shqipëria është bërë objekt debatesh jo vetëm në shtyp, por edhe në rrethe të ngushta analistësh. Ka opinione nga më të ndryshmet. Unë po veçoj për ju vetëm dy.
Opinioni i parë: Shqiptarët nuk dinë të qeverisin! Shqipëria duhet të kthehet në protektorat. Argumentet: vrasja e Deputetit Hajdari dhe Ministrit të Mbrojtjes të Kosovës. Precedenti “skaf”: Qindra të mbytur në Otranto dhe mijëra kurdë, kinezë, kosovarë, shqiptarë që ilegalisht mbërrijnë në Itali. Mafia shqiptare, e lidhur me disa emra qeveritarësh, (Emrat janë botuar në shtypin botëror), duke komanduar drogën, prostitucionin dhe makinat e vjedhura, është bërë rrezik real për Evropën. Metastazat e saj janë shtrirë edhe në Amerikë. Pikën mbi “i” e vuri një material i FMN-së dhe Bankës Botërore mbi korrupsionin, që u botua në vitin 1999 dhe u bë objekt i një seminari ndërkombëtar në Tiranë. Sot statistikat e radhitin Shqipërinë ndër vendet më të korruptuara në botë, së bashku me Ugandën dhe Afganistanin.
Opinioni i dytë: Qeveria socialiste mund ta qeverisë vendin. Argumentet vijnë nga informacionet që dërgojnë diplomatë që punojnë në Tiranë dhe nga një grup ekspertësh të pavarur. (shkëlqejnë informacionet gojore dhe me shkrim të një tresheje ekspertësh të pavarur nga fusha e ekonomisë, medias dhe biznesit. Nuk më kujtohen emrat, por nuk është e vështirë të gjenden.) Sipas pikëpamjes sime këtu nuk kemi të bëjmë me analiza, studime ose anketime, por me interesa meskine personale. Sipas disa informacioneve të shërbimeve sekrete, çdo ditë nëpërmjet Shqipërisë qarkullojnë 100 milionë dollarë. Pjesën e luanit në këtë fitim përrallor e kanë të huajt! (Shënim: Vite më parë kontrabanda ishte monopol i Jugosllavisë. Vendin e saj sot e ka zënë Shqipëria dhe Mali i Zi, që janë kthyer në një Kolumbi të Ballkanit.)
E-mail nga Tirana: I nderuari zoti Xhekson!
Duke ju falënderuar për analizën tuaj, më lejoni t’ju bëj edhe një pyetje: Më e drejtë është që një vend të jetë protektorat me Guvernator General, apo i pavarur me një kryeministër dhe një tufë guvernatorësh?
E-mail nga Bostoni: I nderuari zoti Çela!
Kur një vend është protektorat, klasa politike organizohet dhe ngre popullin në këmbë, deri ditën sa të përzërë Guvernatorin dhe të fitojë pavarësinë e vërtetë. Ndërsa qeveritarët vasalë, që për të fituar miliona, i dorëzojnë një pjesë të pushtetit diplomatëve të huaj, janë turpi i kombit. Ata duan të kthejnë rrotën e historisë prapa, gjoja në emër të përparimit, duke të kujtuar Don Kishotin e Mançes!


“Moda” e vitit 2000: Takim me Krist Hillin!?

Gjatë vitit 2000 doli një modë e re në politikën tonë jallane! Politikanët për të bërë karrierë dhe për të marrë sa më shumë vota nga populli shqiptar, në fillim kërkonin sponsorizim për të kapërcyer Atlantikun. Pastaj i vinin vërdallë Shtëpisë së Bardhë. Mos vallë kërkonin takim me Bill Klintonin? Meazallah. Nuk preferonin (Lexo nuk i qaste tek dera) as Al Gorin e as Olbrajtin! Të gjithë në radhë para zyrës së Krist Hillit! Në qoftë se nuk më besoni mua, të nderuar këndonjës, kujtoni lajmet që jep shtypi. Aty do të gjeni: “Kryetari Nano u prit dhe zhvilloi një bisedë të ëmbël me Krist Hillin...Reformatorët në takim me Hillin...”
Kur isha në Amerikë, më thoshte një ekspert i pavarur, takova Kristin. Pasi i zbërtheva situatën, ai më tha: Opozita duhet të jetë ndryshe!...po me Mariza Linon u takove? I thashë unë, jo pa ironi...Si pse? Deri më dje, sa ishte ambasadore në Tiranë, nuk lije rast pa shkëmbyer ide nga ato të mëdha?
Një miku im deputet në radhët e socialistëve, kur u kthye nga Amerika më përralliste serbes-serbes:
-U habita! Më priti vetë Krist Hilli! Jo vetëm më priti, por mbante edhe shënime për idetë e mia!...I kërkova që Amerika t’i japë më shumë kredi Shqipërisë!...
-Me sa di unë, kreditë e marrin viston në Kongres! Ndërsa Kristi punon në Shtëpinë e Bardhë!...
-E ke gabim, tha babai ynë i Kombit! Për problemet shqiptare, fjala e Kristit në Kongres, peshon më shume sesa vetë ligjërata e Presidentit!...
Në vend të debatit i tregova një histori nga e kaluara: Në vitin 1991 erdhi në Tiranë Sekretari i shtetit Bejker. Në podiumin e ngritur para Skënderbeut deklaroi: Qeveria amerikane do t’i japë popullit shqiptar 7 milionë dollarë...Kur u kthye në Amerikë, gjeti belanë. Kongresmenët e bënë Bejkerin të hajë fjalën!


Qeveria e Stabilitetit: Më i rëndë bishti se sqepari!

Gusht 1991. Qeveria e Stabilitetit ishte bërë pa ngjyrë. Demokratë e socialistë “hanin” në një çanak. Pasi ndenja një muaj në spital, përfundova në një hotel afër selisë së ambasadës në Romë. Një ditë, në oborrin e ambasadës takova dy ministra nga Shqipëria. Diskutonin për ndihmat financiare të Italisë.
I pari: -Italianët ngulin këmbë për të ngritur në Tiranë një fabrikë. Parashikohen 10 miliardë lireta. Aty do të prodhohen ushqime për fëmijë. Duhet edhe firma ime, prandaj na kërkon deputeti socialist De Karli. Mos janë shumë para?
I dyti: -Me këto që thua, më kujton një nga meseletë e Nastradinit. I fali njëri një gomar. Ky në vend që ta tërhiqte nga kapistalli, e shihte nga dhëmbët për moshën!...Dëgjo mua: Vure firmën pa bërë naze! Fundja paratë të italianëve janë...


Ustai nën hijen e çirakut

U nisëm drejt zyrës së De Karlit. Në paradhomë na priti një mesoburrë...
Ky është zoti Morandi, tha një nga ministrat. Eshtë aq i pasur, sa me paratë e tij, mban për deputet De Karlin, duke punuar si sekretar i tij. Paradoks? Jo realitet i politikës italiane. Morandi e përdor deputetin si karem për të kapur miliona nga paratë që buxheti italian derdh për vendet e botës së tretë, ku futet edhe Shqipëria.
Hapet dera. Përpara kemi portretin e deputetit, që një ditë do të flasë edhe në Kongresin e Partisë Socialiste në Tiranë, duke i sjellë Nanos përshëndetje nga Kraksi!
Nisi biseda. Larg e larg për politikë. Bitisi për fabrikën. De Karli, duke parë nga sekretari, e quajti fabrikën si dallëndyshe që do të sjellë ekonominë e tregut në Shqipëri...Pas disa kohësh, atje ku mbaron muri i kombinatit ushqimor në Tiranë, u hapën themelet. Erdhën makineritë. U ngrit karabinaja. Por kurrë nuk u pre shiriti i inaugurimit.
Sot kemi një ndërtesë të rrethuar me mure të lartë, si dëshmi për 10 miliardë lireta që u tretën në ekonominë “pazar” midis ustallarëve dhe çirakëve në të dyja anët e Adriatikut. Përgjegjësia si zakonisht ka mbetur jetime. Kraksi shkoi në egzil në Tunizi, ku edhe dha shpirt. De Karli “lustron” këpucët e Morandit, sepse sot nuk luajnë më teatër. Ish ministrat tanë, janë bërë të pavarur: kanë hapur OJQ!


Një telefonatë nga Italia

E premte 7 korrik 2000. Mbrëmje. Vapë. Përballë meje televizori. Për një çast ekranin e mbushi ambasadori amerikan. Konferencë shtypi. Si zakonisht në të tilla raste, dhomën e përpiu qetësia.”...Situata e rendit dhe sigurisë është përmirësuar mjaft...” Mbaroi konferenca e shtypit. Vendin e ambasadorit e zuri kronika e zezë: Një polic i vrarë. Katër maska sulmojnë një autobus. 50 shqiptarë të kthyer nga Italia, pasi kishin udhëtuar me skaf. Një foshnjë e mbytur në brigjet e Puljas...
Pikërisht në këtë moment nisa gërmëret me vetveten, sepse për fat të keq jam gazetar profesionist dhe politikan amator.
Gazetari: -Kemi rend dhe siguri në vendin tonë?
Politikani: -Kemi, përderisa e tha vetë Ambasadori i Amerikës! Do të dyshoja po ta thoshte këtë deklaratë Ministri i Rendit!
Gazetari: - Në qoftë se ka rend, pse je mbyllur brenda në shtëpi pa vajtur ora 10 e mbrëmjes?
Politikani: -Në raste të tilla duhet ndjekur këshilla e priftit: Bëni si bëj unë dhe mos bëni siç them unë! Të njëjtin parim ndjek edhe ambasadori. Flet për rend e siguri, por Ambasada Amerikane në Tiranë, të kujton më shumë një kështjellë të blinduar, sesa një institucion diplomacie...t’i them këto për konsum personal, Sakën se i boton në gazetë!
Gazetari: -Do t’i botoj...
Politikani: -Allah! Luajti burri nga fiqiri! Diplomatët amerikanë në veçanti dhe ata të OSBE-së në përgjithësi, janë “mollë e ndaluar” për kritikë të hapur!
Gazetari: -Në shtyp gjërat thuhen në shesh të Mejdanit. Në politikë kemi “Diplomacinë e koridorëve”. Pse? Sepse “Yes man-ët” duke shitur shpirtin ambasadë më ambasadë për interesa të vogla, u bënë “evazion” e drejta e fjalës. Për argument po të tregoj dy fakte nga Amerika.


Kenedi, gazetarët dhe sulmi në “Gjirin e dosave”

Kur ishte President Kenedi, në vitet ’60-të nisi kriza kubaneze. Pas debateve pa bereqet midis Moskës, Uashingtonit dhe Havanës diplomacia u tërhoq mënjanë. Në plan të parë dolën gjeneralët. Në sekret të madh, ushtarakët hartonin planet e sulmit ndaj ishullit rebel. Pikërisht në këtë kohë, Kenedi bëri një takim me gazetarët. Pasi foli në përgjithësi dha këtë mesazh:
-Këto ditë Amerika do të sulmojë Kubën. Eshtë në interes të kombit, që shtypi të qëndrojë mënjanë. Çdo dalje e sekretit ushtarak në shtyp, përpara sulmit ushtarak, shkon në interes të Bashkimit Sovjetik...
Dhe nisi zbarkimi në “Gjirin e Dosave”. U pasua me një sulm masiv në “Plazhin Zhiron”. Paradoks! Amerikanët u mundën. Sulmi dështoi. Përsëri Kenedi midis gazetarëve. Deklarata. Pyetje. Përgjigje. Në fund Kenedi tha:
-Eshtë paradoks që media amerikane, pushteti i katërt, mbeti memece për ngjarjet që do të ndodhnin në “Gjirin e Dosave”!...
-Zoti President! Ju na porositët të mos shkruajmë,-tha një gazetar! Sot thoni të kundërtën. Eshtë lapsus apo harresë?


Unë bëra detyrën si President! Ju humbët pavarësinë si gazetarë!

-Kur thashë të ruani sekretin, - u përgjigj Kenedi, -unë bëra detyrën time si president. Detyra juaj si gazetarë është të shkruani. Dhe ju duhet të shkruanit. Duke pranuar mesazhin tim, humbët pavarësinë e pushtetit që përfaqësoni. Kush humbet pavarësinë, kthehet në vasal. Amerika nuk mund të ecë përpara me pushtete vasale të njëri-tjetrit.


Sekrete bërthamore të shitura në skajet e 50 vjetëve në Amerikë

Një muaj më parë lexova në internet, një nga rubrikat e gazetës “The New York Times”. Pasi e rilexova, nisa ta ripërtyp sipas koncepteve të gazetarisë shqiptare. (Disa ditë më parë Berisha deklaroi se fati i zgjedhjeve lokale të tetorit 2000 varet nga vigjilenca e shqiptarëve. Një ditë më vonë një e përditshme shkroi me gërma kapitale: Berisha u çmend: Kritikoi Amerikën!?)
Përfundimi: Kryeredaktori i gazetës kryesore amerikane është çmendur! Pse? Lexoni dhe gjykoni ato që kanë shkruar e zeza mbi të bardhë në “The New York Times”.
Në vitin 1950-të u ekzekutuan në karriken elektrike dy shkencëtarë, burrë e grua, Rozenbergët. Çfarë kishte ngjarë? Çifti punonte në një nga institutet shkencore amerikane që merrej me studimet bërthamore. Duke qenë komunistë, ishin vënë në shërbim të KGB-së. (Shqip: Sigurimi rus i kohës.) Ata i ****ën Bashkimit Sovjetik disa sekrete bërthamore.
Akuzat i ngriti CIA. Gjyqi vazhdoi për muaj të tërë. Ndërkohë në mbarë Amerikën dhe në shumë vende të botës nisën protestat në mbrojtje të Rozenbergëve. Por drejtësia amerikane i dënoi me vdekje. Protestat vazhduan për shumë kohë edhe pas ekzekutimit, sepse një pjesë e opinionit publik, mendonte se gjyqi ishte i manipuluar...(Vitet e fundit, kur u hapën dosjet e KGB-së e verteta anoi nga drejtësia amerikane: Rozenbergët kishin qenë agjentë të zbulimit rus. Shënimi im.)
Kthehemi në ditët tona. Jemi në vitet kur President është Klintoni. Administrata zyrtarisht, në mes të ditës i shet Kinës materiale strategjike. A nuk është ky një paradoks, shtron pyetjen gazetari amerikan? Gjysmë shekulli më parë dy shkencëtarë u ekzekutuan në karriken elektrike sepse i ****ën disa sekrete bërthamore një vendi komunist siç ishte Bashkimi Sovjetik?
Sot përsëritet e njëjta skenë: Amerika i shet një vendi komunist si Kina materiale strategjike! Ka vetëm një ndryshim: Dje shitja u bë nëpërmjet kanaleve të shërbimeve sekrete! Sot bëhet me bekimin e administratës së Klintonit, përfundon artikullin gazetari amerikan.
No coment, i nderuari lexues!


Dy kunguj nën një sqetull

Më 22 mars 1992 fitoi Partia Demokratike. Nisën reformat në ekonominë e tregut. U hodhën hapat e para në fushën e demokracisë. Por disa politikanë e quanin veten të barabartë midis të barabartëve, duke menduar se meritat në politikë, kishin si barometër ditën e startit në Sheshin Demokracia. Të parët në start, duhet të ishin të parët edhe në drejtim! Duke kërkuar më shumë të drejta në pushtet, vetë e drejta në shumë raste u ç’bë, emigroi! Kjo sentencë e Eskilit, në politikën shqiptare solli metamorfozën e demokratit në karrierist. Karrierizma u kthye më vonë në “mitër” për të pjellë “Yes Man-ët”!
Kur gatuhej qeveria Meksi në Pranverën ’92, një anëtar i kryesisë së PD-së mori dy portofole: Ministër i Rendit dhe zv.kryeministër. Dy kolltuqe “përlau” një tjetër anëtar i kryesisë: Ministër i bujqësisë dhe Zëvendës i Meksit! Pas gjashtë muajsh, duke mos qenë të aftë për të mbajtur dy kunguj nën një sqetull, e lëshuan një për tokë! Dylber Vrioni, një natë dimri u bë Guvernator i Bankës, duke pasur diplomën e inxhinierit! Një natë vere shkoi më tej: Pranoi fronin e Ministrit të Financave dhe të zëvendëskryeministrit! Tritan Shehu theu çdo rekord. Nën sqetull mbajti tre kunguj: Kryetar i PD-së, ministër i Jashtëm dhe zëvendës i Meksit!
Kur hidheshin themelet e diplomacisë së re, kishte 12 vende vakant dhe 500 kërkesa për ambasadorë! “Orekset” u plotësuan në mënyrë të tillë, sa që kur partia Demokratike ishte në vitin e saj më të vështirë, diplomatët shtegtuan në Amerikë, Gjermani a Angli, duke kërkuar strehim politik! Koston e strehimit politik e paguan duke shkëmbyer lëkurën, duke u bërë jo vetëm vasalë politikë por edhe armiqtë më të egër të PD-së! Dëshmitë e tyre që sot janë pronë e shërbimeve sekrete të huaja, nesër kur të publikohen dosjet, ata do të jenë turpi i kombit!


Autocensura që zëvendësoi censurën

Në Mars ’97 shteti që krijoi Partia Demokratike u zhbë. Nga “maja e Olimpit” të opozitës është më lehtë për të gjykuar se ndër “bëmat” që i hapën shtegun kryengritjes së Armatosur, karrierizmi brenda PD-së ka pjesën e luanit.
Çfarë tregojnë faktet? Për të qenë sa më afër të vërtetës, analizën po e filloj nga vetja. Duke kthyer kokën prapa, nuk gjej asnjë diskutim publik dhe asnjë artikull ku të kem folur ose shkruar për karrierizmin dhe “Yes man-ët” demokratë. Duke bërë zanatin e Sokratit, fërkimin e hundës për të njohur vetveten, parafytyroj ato qindra biseda nën avujt e kafesë për marrëzitë e pushtetit demokrat për ato dhjetra yje gjeneralësh që shpërndau: në emërimin e atyre “djemëve” të njomë në postet e ministrave që sot nuk dinë ku e ka adresën PD-ja: në caktimin e një piktori a dhaskali në postin e diplomatit! Për mua nuk ka pasur censurë në të shkruar. Kurajon time e ka stepur autocensura, qëndrimi meskin për të mos u prishur me miqtë e së njëjtës llogore. Kur në vitin 1999 shkrova ciklin “Kronikë e një politikani të dështuar”, e kishte marrë ferra uratën!
Duke “fshirë pluhurin” që ka hedhur koha, në riplay ndjek me sytë e mendjes ato dhjetëra mbledhje të Kryesisë së Partisë Demokratike, të Këshillit Kombëtar, të grupit Parlamentar. Aty dhe vetëm aty, vendosej “vula” e fundit për pushtetardhësit. Nuk “shoh” asnjë zë kundër edhe nga “demokratët” që sot tundin e shkundin flamurin e reformatorit, intelektualit, të moderuarit. Kush e gjykon Partinë Demokratike nga jashtë, mendon se të gjitha këto kanë ndodhur, sepse ka munguar elementi bazë i demokracisë: institucioni i votës së fshehtë! Edhe po të shkruaj unë se kjo nuk është e vërtetë, shumëkush nuk do të më besojë: propaganda nga brenda dhe jashtë PD-së, ka skalitur në kujtesën e shumë njerëzve disa tabu, që vështirë të “fshihen” me fjalë. Në këto rrethana më mbetet të përdor disa fakte të ‘forta”.


Unë dhe Teodor Keko votë-kundër Presidentit Berisha

Pranverë 1992. Cili ishte skenari i jetës politike? PD-ja kishte larguar nga skena e pushtetit Partinë e Punës. Ende nuk ishte zgjedhur presidenti. Pa Presidentin nuk kishte as qeveri. Kjo do të thotë se të gjithë “ëndërronin” për një të shkretë karrige. Ndërkohë në PD ishte kristalizuar një grup fraksionist. Nga ky grupim lindën mocionistët. (Sa për kureshtje, nuk është më sekret, sepse e kam botuar në një nga kronikat e mia: unë kam qenë një çikë mocionist – si puna e asaj virgjëreshës që kishte qenë një çikë me barrë!) Pastaj ndodhi metamorfoza: Mocionistët krijuan partinë Aleanca Demokratike e të tjera, e të tjera!
Mbrëmjen që do të zgjidhej Presidenti i Republikës, unë përfundova në klub me Teodor Kekon. Të dy kishim bindjen se ishim të paaftë për pushtet, prandaj e hodhi Dori:
-Sikur të pimë nga një të vockël! Paguaj unë, me honoraret që do të më japësh ti si kryeredaktor i RD-së!
Unë: -Dakort! Por kam një mendim: Berisha e ka të sigurtë fronin e Presidentit. Po nuk fitoi me dy të tretat e votave, kurorëzohet me 50 për qind! Po votuam ne të dy kundër, Berisha fiton me variantin e dytë. Ky “dështim” i vogël, ndoshta do të jetë një mësim i madh për të ardhmen politike të Berishës!
Teodori: -Më pëlqen ideja, por më parë le të bëjmë llogaritë...Kemi pro partitë e Gjinushit me Godon. Fraksionistët kundër. Por kemi pro Dritëronë dhe...Po të fusim edhe dy votat tona, Saliu nuk fiton me raundin e parë! Do të jetë kryevepër!
Pasi përsëritëm ca mbledhje e ca zbritje, hodhëm me eks edhe nga një dopjo konjak dhe u futëm në sallë...
Filloi votimi i fshehtë dhe nominal. Teodori hiqte viza...Nisi numërimi i votave...u dëgjua një zë nga podiumi: Sali Berisha shpallet president me dy të tretat e votave!...Mbi kokat tona, një femër që qëndronte në lozhë “tundte” një shishe shampanje!
Unë: -Dori! Na vajtën llogaritë për dhjamë qeni!
Teodori: -Vizat e mija tregojnë se votë-pro kanë futur në kuti të gjithë fraksionistët, që nga Pashko, Imami, Ruli...mendojnë se mund të rrëmbejnë ndonjë “kockë” nga Berisha.


Anëtarët e Promemorjes votë-pro për Presidentin!

Ecim në vite. Pranverë 1997. Skena politike: Socialistët kishin muaj që nuk bënin jetë parlamentare. Kishte nisur kriza e fajdeve. Ishin shembur me radhë Xhaferri, Driza, Vefa, Gjallica and Co. Në Vlorë studentët ishin futur në grevë urie për të rrëzuar Berishën. Një grup politikanësh të PD-së kishin krijuar një lëvizje me emrin Promemorje. Në gjenezë Promemorja ishte anti Berishë. Duke respektuar mendimet publike “Anti Berishë” të çdo politikani, sidomos brenda radhëve të PD-së, le të ndjekim se çfarë do të ndodhë me institucionin më të shenjtë të demokracisë: Votimin e fshehtë!
3 mars 1997. Futemi në sallë. Nisi votimi i fshehtë dhe nominal...Filloi numërimi i votave...Sali Berisha shpallet president. Asnjë deputet që kishte firmosur Promemorjen nuk votoi kundra!
Pas këtij paradoksi: No Coment!