Shpjegimi i emrave të qyteteve shqiptare

[sulioti]

A je i sigurt per kto te dyja suliot?
Se "fier" nuk e kam degju asiher qe i thone gjarprit ne gegnisht.
Per Shkodren e dija se vjen nga SHKO-DRIN , pra aty ku shkon drini. Edhe emri i vjeter eshte SCODRINON

per fierin ma ka thon nje mik i imi nga malesia e madhe se gjarprit pleqet i thoshin dhe fier;per vete faktin se gjerprinjt zakonisht ne fierishta rrin;

kurse per shkodrin mu duk interesante pse jo mund te jete dhe keshtu .
vete u nisa nga fakti se qyteti antik ndodhet ne koder kjo me shtyu ta lidh emertimin me kodren po dhe mendimi yte eshte shum i mire ka mundesi te jete dhe keshtu.

[Kreksi]

[QUOTE=necky;2119809][QUOTE=iliria e para;
Prishtine= u prishe
une sa di emri prishtin ka domethenien qyteti i Perandorit bizantin Justinian(me prejardhje nga Dardania me sakt nga rrethina e Medvegjes qe sot ndodhet ne Kosoven Lindore nese nuk gaboj)[/QUOTE]
Krejte afer jeni.

Kur u shkattrua apo u mbulua me hirin e vullkanit qyteti i famshem Pompeii ne vitin 79 pas ktishti, te mbijetuarit me nuk u kthyen te rindertojne Pompeun e shkatrruar por u instaluan kete here ne nje koder me te sigurt dhe me large nga krateri i vullkanit Vezuf...qe kete qytete pastaj e quajten Noviumpolis, Qyteti i Ri qe sot e njohim me emrin pake a shume te dryshur, Napoli...
Edhe per Prishtinen mendohet dhe jam i sigurt se pas termetit shkatrrues qe ndodhi ne vitin 527 pas eres sonë ne kosoven e sotme, dikur daradnia, me se 16 qytete u rrenuan krejtsishte nga faqja e dheut (kemi deshmi ) e nder keto qytete edhe Ulpiana e famshme qe duhet te jete sot Lipjani, afer aeroportit, ku ne kete rast Justiniani qe kishte emer tjeter ishte vetem se nje Gjeneral i ushtrise romake te lindjes mori masa te rrepta per rindertimin e qytetit te ri Ulpiana e re(apo sekunda) qe me vone historianet moderne e identifikojne nje qytet tjeter en serbi me kete emer, afer valeves, mirepo une besoj se ketu eshte nje gabim.
ka mundesi qe te jete ndertuar nga Justiniani edhe Valeva mirepo sa i perkete prishtines, une mendoj se muret e ketij qyteti jane te ndertuara me siguri nga rrnojat e Ulpianes te goditur nga termeti i vitit 527, pra ne kohen e Gjeneralit Justinian, qe sipas logjikes spjegohet ne shqipe se ky qytet i sotem eshte ndertuar nga guret dhe materiali i rrenojave te Ulpianes ku pastaj ne popull mori emrin Prishtina, nga materiali i nje qyteti te prishur.

shenet

[Kreksi]

Duke lexuar nje liber per Romen antike zbulova diçka: Romaket quanin "scutari", disa luftetare iberike qe perdornin nje mbrojtese te madhe. "scutari" nda latinishtja "scutum"
A thua te jete kjo arsyeja qe e quajne Shkodren Scutari?
Megjithese Shkodres i thone Scùtari, me theks tek u-ja, kurse luftetareve iberike "scutàri", me theks tek a-ja.

PS: Nuk e kam fjalen per emrin shqiptar "Shkodra", qe ka 2-3 interpretime te tjera

Ka mundesi, por, mos harroni se kemi edhe nje Skutari( Scutar) tjeter ne turkine e sotme i kohes bizantine...mirepo se si erdhi deri tek ky devijim dueht bere ende hulumtime ne libra te vjeter...
E sa i perkete emrit tjeter te Shkodres qe romaket e quajne edhe Scoder, Skodra e ku ne fund edhe sllavet e quajten Skadar, por kjo nuk do thot se ata nuk e moren nga shqiptaret vendas, se nje qytet i tille me nje pozite aqe te rendndesishme, Jo larg detit qe terhiqte gjithenje pushtues te huaj, ka mundesi qe vendaset e quajten S'ka der ne fillim nga vete kuptimi fjales=s'ka port detar por permes bunes gati se lidhet me detin...
Kjo teori me hyn ne mendje duke krahasuar qytetin tjeter detar ne delmaci, Zara ku dikur quhej Adera, do thote qyteti qe ka portin..kurse ky qyteti tjeter me i njohuri i ilirisë nuk kishte port por ishte teper i rendesishem...
per mua mbetet pra kjo hipotez se Shkodra vjen nga emri i nje qyteti te rendesishem qe nuk kishte port detar.

[Kreksi]

Per here te pare ne dokumentet e shkruara hasim ne emrin Pristina, ne nje dokument te nje udhepershkruesi gjermanë... botuar ne vitin 1531

[Val9]

E kam nje pytje. Emri Kosova/Kosovo a ka ndonje send shqip? E kam ndegju ne emisionin "Shqiptaret e Turqis" nga nje plaku qe thonte Kosova esht shqip dhe esht prej fjales "kosa" pra tha n'Kosove u duke me pas kosa per me kosit dhe ketu esht prejardhja e emrit Kosova.

Po un besoj se ky emer esht ploteshisht sllav.

Mendimi juaj...

[neptun]

Emrat e qyteteve me origjine latine ose qe jane huazuar drejpersedrejti nga latinishtja jane: Lezhe (Lissus), Puke (Via-Publika), Shkoder (Scutari), Durres (Dyrracium) etj.

Mua më duket se emri durrës e ka origjinën e shqipes. Meqë durrësit i kanë thënë dyrrah del se te ne ne kosovë rrahë-rraha i thonë fshatarët kur dimrit bie borë dhe duhesh ta largosh borën për të kaluar, pra për ta çelur rrahën, për ta bërë një shteg sa për kalim. Gjithashtu edhe ne pyll kur të shkosh, duhet çelur rraha, pra te priten deget dhe drunjtë sa për kalim. E di që në durres nuk bie borë, por sigurisht deri në qytet ka pasur dy rrugë këmbësore për të ecur popullsia. Pra durrës= qytet që i ka dy rraha, dy rrugë.

[XH.GASHI]

Pershnetje

Po nderhyj pa te keq per fjalen qe fole me nalt nuk pelqej sepse fjala rrah ne kuptimin orgjinal don te thothe rrafsh apo i shtrire dhe jo rruge -shteg bore e cila ka nje dallim te vogel .
Shtegu i bores apo bora e shkelur emrohet me emrin rre qe kjo fjale perfundon shpesh me nje ndryshim te germes e ne a shum pak e theksuar.
Ndersa fjala rrah dallon ne perfundim me germen e theksuar h .


Pra mos e mer kete shkrim timin si kundershtim ndaj shkrimit tuaj.

Dyrrah mund te jet me e afert me kuptimin per vendin qe ashte i eksponuar nga dy anet i rrahurr nga valet , dhe rrafsh deti i eksponuar rrezeve te diellit.

[Burreli1924]

burrel = burre vendi ku kishte burra qe e prodhonin barutin dhe trimerin vete dhe e eksportonin nder vite me emra si pirro aleksandri, gjon kastrioti, i biri gjergj kastrioti skenderbeu, pjeter budi, ahmet zogu, baba faja martaneshi dhe krahina quhet rrethi i matit= mat nga fjala mat se romaket turqit serbet greket iatalianet astrohungarezet gjermanet na i pleruan tokat ku ngelnin mat ne grykat tona dhe sherbyen si pleh per pemet e bimet qe rriten ne krahinen tone

--------------------------------------------------------------------------------------------------
Mat- Emathia,,-E-madhia- Madheshtoria,

Mati eshte emri i vjeter i Maqedonise ,,

ne Emathia perfshiheshin Kruja-Kurbini-Mati-Lura,Bulqiza.

Aleksandri i Madhe, Aleksandri i Emadhies.

ne perkrenaren e skenderbeut shkruhet (Principe di Emathia) princ i Matit.



zona me e vjeter e Matit eshte Shkopeti dhe Ulza,, Barutin e ka prodhuar Klosi dhe e ka djegur Macukulli.

[alfeko sukaraku]

per fierin ma ka thon nje mik i imi nga malesia e madhe se gjarprit pleqet i thoshin dhe fier;per vete faktin se gjerprinjt zakonisht ne fierishta rrin;

kurse per shkodrin mu duk interesante pse jo mund te jete dhe keshtu .
vete u nisa nga fakti se qyteti antik ndodhet ne koder kjo me shtyu ta lidh emertimin me kodren po dhe mendimi yte eshte shum i mire ka mundesi te jete dhe keshtu.

per Shkodren kemi edhe punime te tjera qe e paraqesin si "skodra"-kodra?.

Emri Skudra eshte mjafte i njohur ne lashtesi edhe eshte shume i perhapur ne mesdhe.

dijetaret qe mbrojn autoktonin tone krenohen me "shkodren" edhe e vendosin ate si nje nga zonat me te vjetra te banuara ne mesdhe.

[ZANOR]

sa emra vendbanimesh janë sllavisht sot në shqipëri?

[Kreksi]

per Shkodren kemi edhe punime te tjera qe e paraqesin si "skodra"-kodra?.

Emri Skudra eshte mjafte i njohur ne lashtesi edhe eshte shume i perhapur ne mesdhe.

dijetaret qe mbrojn autoktonin tone krenohen me "shkodren" edhe e vendosin ate si nje nga zonat me te vjetra te banuara ne mesdhe.

te bejmi nje krahasim tjeter alfeko;
per shembull per Zaren e sotme ne dalmaci dikur quhej Adera, po te shtjellojmi edhe me tej, do thote se aty eshte "dera" = porti ku zbarkojne anijet, Ä= Dera !
Mirepo "shkodra" , vend qe me poziten e tij gjeografike ishte i rendesishem afer detit por nuk kishte "der" ne vend qe te quhej qyteti "pa der" i kane thene "ska der" sepse shtrihej ne nje vend te fshehur ne "skuta"=vend i fshehur, me siguri me ardhjen e bullgarve ka mbetur ky emri i dyrte..
Mandej kemi emrin e trete; Iskanderia= Aleksandria, emer sipas themeluesit te pare Aleksandrit te Madh, prendryshe pse ti vihet Aleksandria ?

Duke i analizuar te gjitha keto emertime per Shkodren;

Ska der,
Scut ari,
Iskan deria,
Shko der,
por pse te mos te vije edhe nga shprehja; Ku shkoni ?
-shkoj ne skader, shkoj ne skader shpejte ngatrrohet keshtu qe ka mbetur me shkurte;
Po shkoj ne Shkoder !


Atehere mendoj se me e aferta me shqipen duhet te jete Skader sepse i afrohet per se tepermi me A dera.

P.S; nuk jemi te detyruar ti besojmi njeri tjetrit !

[Aeneas]

Cabej e nxjerr edhe emrin e Fierit dhe Gramshit nga shqipja, kete e di, por nuk e mbaj mend sakte se me cilet fjale i shpjegon. A e dini ju?

[morrison]

Pershnetje

Po nderhyj pa te keq per fjalen qe fole me nalt nuk pelqej sepse fjala rrah ne kuptimin orgjinal don te thothe rrafsh apo i shtrire dhe jo rruge -shteg bore e cila ka nje dallim te vogel .
Shtegu i bores apo bora e shkelur emrohet me emrin rre qe kjo fjale perfundon shpesh me nje ndryshim te germes e ne a shum pak e theksuar.
Ndersa fjala rrah dallon ne perfundim me germen e theksuar h .


Pra mos e mer kete shkrim timin si kundershtim ndaj shkrimit tuaj.

Dyrrah mund te jet me e afert me kuptimin per vendin qe ashte i eksponuar nga dy anet i rrahurr nga valet , dhe rrafsh deti i eksponuar rrezeve te diellit.

Mendimi jot me duket me i sakti sepe durrsi deri para rregjimit te hoxhes rrihesh nga te dyja anet nga uji... Enveri e thau lagunen (punistat i thone keneten qe te duket veper madheshtore) dhe durrsi laget tashme vetem nga perendimi.

Rrezik se dhe ne hyrje te durrsit prandaj i thone ura e daj-lanit sepse e lidhe direkt me pjesen tjeter pa u dashur qe ti biesh verdalle.. pra dy rrahje...

Persa i perket versionit qe eshte ne greqisht dyrrah- dy kurrize, glosologet greke e hedhin posht sepse sepse ka problem me sintaksen, do te duhej te shkruhej dyrah (me nje r) qe te kish kuptimin dy kurrize.

[ilia spiro]

Shume emra qytetesh e fshatrash te Shqiperise shpjegon nga sllavishtja. Ndoshta kjo ka ardhur nga pushtimi prej tyre per nja 2 shekuj...
Ja disa qe mendoj se kane kete origjine (ndoshta mund te jene thene me pare, nuk e di):

Pogradec (Pod-grad)
Novosela (Novo- selo)
Bozhigrad (Bozhi-grad)
Corovode (Cerna-voda)

[Aeneas]

Shume emra qytetesh e fshatrash te Shqiperise shpjegon nga sllavishtja. Ndoshta kjo ka ardhur nga pushtimi prej tyre per nja 2 shekuj...
Ja disa qe mendoj se kane kete origjine (ndoshta mund te jene thene me pare, nuk e di):

Pogradec (Pod-grad)
Novosela (Novo- selo)
Bozhigrad (Bozhi-grad)
Corovode (Cerna-voda)

Eshte e vertet. Pogradec domethene "Nenkala, apo nen keshtjelle" ne gjuhen sllave. Novosela ne perkthim i bien "fshat i ri". Bozhigrad i bien "Qytet i Zotit". Corovode, qe ne origjinal duhet te kete qene Chernavoda, perkthehet si "Ujet e Zi".

Prania e toponimise sllave ne Shqiperi i perkasin periudhave te ndryshme. Shumica e tyre jane te hershme, nga invazioni i hershem sllav, kurse emri i qyteteve si Pogradeci duhet te jete i mevonshem, sigurisht nga koha e pushtimit bullgar te car Symeonit. Gjithashtu, perkunder ate cfare thone serbet, shumica e ketyre emrave sllav i perkasin dialektit bullgar, jo atij serb, me pak perjashtime.

[heneu]

nuk e di sa eshte e sakte kam lexuar se qyteti i Pejes (Kosove)rrjedh nga gjuha shqipe psh pej(peri)ne toskerisht, per te punuar apo per te gravuar sepse ishte qytet tregtar po ju çka mendoni?

[fegi]

Mua më duket se emri durrës e ka origjinën e shqipes. Meqë durrësit i kanë thënë dyrrah del se te ne ne kosovë rrahë-rraha i thonë fshatarët kur dimrit bie borë dhe duhesh ta largosh borën për të kaluar, pra për ta çelur rrahën, për ta bërë një shteg sa për kalim. Gjithashtu edhe ne pyll kur të shkosh, duhet çelur rraha, pra te priten deget dhe drunjtë sa për kalim. E di që në durres nuk bie borë, por sigurisht deri në qytet ka pasur dy rrugë këmbësore për të ecur popullsia. Pra durrës= qytet që i ka dy rraha, dy rrugë.

Artikullii kryesor Historia e Durrësit
Durrësi mund të krahasohet me qytetet më të medhenj të Mesdheut antik dhe Mesjetar. Qyteti Epidamn Dyrah u ndertua nga Iliret Taulante, dallendyshasit ne shekuj XIII-XI p.K Banoret e pare te Dyrrahut, para ilireve te quajtur protoilir, pellazgë, ngriten ne rrethinat e ketij qyteti, vendbanimet e para parahistorike. Ne kushtet e nje klime mesdhetare, zona me e pershtateshme per banim ishte ajo e lumit Erzen (Ululeus) si dhe Ultesira Perendimore perreth saj. Ne bregdetin e Gjirit te Durresit u vendos qendra e pare apo limani me emrin Dyrrah. Sipas autoreve antik, ky qytet u themelua nga dy mbreter me origjine ilire te quajtur Dyrah dhe Epidamn.
http://sq.wikipedia.org/wiki/Lista_e_qyteteve_shqiptare

[labi i maleve]

Eshte e vertet. Pogradec domethene "Nenkala, apo nen keshtjelle" ne gjuhen sllave. Novosela ne perkthim i bien "fshat i ri". Bozhigrad i bien "Qytet i Zotit". Corovode, qe ne origjinal duhet te kete qene Chernavoda, perkthehet si "Ujet e Zi".

Prania e toponimise sllave ne Shqiperi i perkasin periudhave te ndryshme. Shumica e tyre jane te hershme, nga invazioni i hershem sllav, kurse emri i qyteteve si Pogradeci duhet te jete i mevonshem, sigurisht nga koha e pushtimit bullgar te car Symeonit. Gjithashtu, perkunder ate cfare thone serbet, shumica e ketyre emrave sllav i perkasin dialektit bullgar, jo atij serb, me pak perjashtime.

Po, mendoj se ke shume te drejte,pasi edhe historiksht njihet nje pushtim goxha i gjat i bullgareve dhe kryesisht ne shqiperine e jugut ku ane lene keto emra si mbetje pas terheqjes se tyre kur filluan te fuqzoheshin pozitat e vendasve shqipetare me forcimin e principatave te Arbrit.
Psh:
Mezhgoran ( Miezh du goran = Mes maleve )
Zagori ( Za gori = Prapa malit )
Hormove, Rehove, Borrove, Mavrove, Drashovice, Topove, Drenove, Mecove etj qe indikojne per nje pushtim goxha te gjate sllav dhe madje edhe me dyndje popullsie ne brendesi te trevave shqiptare por qe per fat te mire nuk munden te nguleshin perfundimisht aty sikunder ne vende te tjera ku banojne sot sllavet ne Ballkan.

[fegi]

gjirokastra e morri emrin nga "Argjiroja" qe u hodh nga kalaja

Histori
Për herë të parë emri i Gjirokastrës përmendet në shekullin XIII. Fillimet e qytetit mendohet të jene në shekullit e XVII siç tregojnë edhe themelet e kështjellës së këtij qyteti. Kështjella e Gjitokastrës mendohet të jete filluar nga Prijesi Shqiptar Gjin Bue Shpata, i cili i dha dhe emrin qytetit. Zgjerimet e keshtjelles janë bere nga Ali Pashe Tepelena, dhe nga Qeveria e Zogut, e cila me pas e konvertoi pjesen veriore te kalase ne burg. Ky burg majti te burgosurit politike ne kohen e komunizmit dhe sot i është bashkangjitur pjeses muzeale te kalase. Kalaja e Gjirokastres si shume pjese te tjera te trashegimise Shqiptare është ne rrezik imediat. Kalaja është e ndertuar mbi shkemb, dhe rreth tij ka pas peme te shumta, te cilat ndalonin erozionin dhe rreshkitjet e tokes. Prerjet e pemeve dekaden e fundit ka shkaktuar rreshkitje te medha dhe ka zbuluar komplet themelet e kalase. Muret lindore te kalase kane carjet me te thella dhe qe kerkojne nderhyrje te menjehershme. Pa kete nderhyrje kjo pasuri e trashegimise Shqiptare rrezikon te humbase. Gjirokastra është shpallur qytet-muze në vitin 1963 dhe në vitin 2005 është shpallur pasuri botërore nga UNESKO.
Në nëntor të vitit 1670, udhëtari turk, Evlija Çelebi, pas një udhëtimi nëpër Kosovë në dhjetor të vitit 1660, dhe një udhëtimi në Shqipërinë e Veriut dhe në Malin e Zi në shkurt të vitit 1662, filloi udhëtimin e tij të tretë dhe më të gjatë në trevat shqiptare. Kësaj radhe ai hyri në Shqipëri nga jugu. Pas një qendrimi të shkurtër në Delvinë, Zhulat dhe Kardhiq, ai erdhi në qytetin e Gjirokastrës, turqisht Ergiri, ku u habit shumë nga zakonet e gjirokastritëve.
Më 16 tetor 1908 në Gjrokastër lind Enver Hoxha figurë e rëndësishme në historin e Repulikës së Shqipërisë.
Ne Gjirokaster ka lindur ne vitin 1936 dhe shkrimtari i madh Ismail Kadare, i cili ka kushtuar asaj nje nga librat e tij me te hershem dhe pa dyshim me te bukur "Kronike ne gur"

Kultura
Ne Gjirokaster mund te vititoni Muzeun Kombetar te Armeve, Muzeun Etnografik e nje sere muzeumesh. Gjirokastra është qyteti i festivale folklorike kombetare prej vitit 1968. Në kështjellë mblidhen çdo katër vjet grupe shqiptare popullore nga Shqipëria, Kosova, Maqedonia, Mali i Zi, Italia dhe treva ku flitet shqip.

[Eve]

Ulqin= shkepute fjalen dyshe dhe e kuptoni
Shkoder = ne koder tek kalaja
Lezh = Lesh
Tirane = kjo dihet se te gjithe jan tiran ne qytet
Kruje=krua
Sarande= sa rande(rende, peshe

Korce= korre dhe çane
Librazhd= dicka me libra
Elbasani= dicka me elbin (drith)
Milot= mbi lot
Tetove= dicka me 8
Kumanove= ku mbarove
Prishtine= u prishe
Gjakove= u derdhe shum gjak
Guci=kusi
Koplik= kopil ik:
Kukes= ku ka kesi

shume mire, vazhdoje listen...