Vraresit e Lumit te Vlores
Nga BESIM VRANISHTI
Ngjarjet nė Lumin e Vlorės janė tė lidhura me gjithė linjat e pėrgatitjes dhe zhvillimit tė revolucionit me armė tė vitit 1997. Unė jam njė arsimtar qė kam pėrjetuar me dhimbje pėrgatitjet e kėsaj tragjedie qė nga viti 1995. Qė nė atė kohė nė Kotė, Drashovicė, Brataj, Vranisht, Tėrbaē e Kuē nė forma ilegale disa per so na mblidheshin natėn nė orėt e vona. Nė pėrbėrje tė kėtyre grupeve ishin njerėz tė nomenklaturės sė PPSH-sė nė zonėn e Lumit tė Vlorės si dhe ish-oficerė tė dalė nė lirim apo pen sion si dhe disa persona qė nė zonėn tonė njihen si spiunė e rezidentė tė sigurimit tė shtetit komunist. Ka qenė e pabesueshme qė njė grup njerzish tė pa dinjitet nė Lumin e Vlorės tė mund tė organizonin dhe ekzekutonin vrasje, shkatėrrime, djegie e grabitje masive nė kėtė zonė dhe tė mos t'u bėnte ballė njeri. Njerzit kėtu i kishin frikė pėr shkak tė lidhjeve qė ata mbanin me Zabit Brokajn, Skėnder Gjinushin, Neritan Cekėn, Arben Malajn e Eduard Alushin. Me atė zjarr qė ishte ndezur ne e dinim qė shumė shpejt kėta do tė zinin vend nė piramidėn shtetėrore me ēdo ēmim. Atėhere kėto mostra bajate, personifikim i gjithė ligėsive tė mundėshme do tė shfrynin nėn ombrellėn e Ligjit dhe kjo na shtyu drejt heshtjes. Nga kjo heshtje ata pėrfituan dhe na shtynė gjithnjė e mė tepėr drejt greminės qė kishin pėrgatitur.
Sot kanė ndryshuar raportet. Trimave tė vjetshėm po u dridhen gjunjėt. Mbi ta rėndojnė akuza tė ashpra pėr vepra tė rėnda kriminale. Sot njerzit akuzojnė hapur autorėt e krimeve nė zonėn e Lumit tė Vlorės. Veē krimeve tė kryera kėtu, mbi ta rėndojnė njė mal me akuza pėr krime nė qytetin e Vlorės.
Nė Kotė organizator i drejtpėrdrejtė i gjithė veprimeve kriminale dhe i aktivizimit tė vrasėsve, grabitėsve e rrugaēėve pėr shkatėrrimin e djegien e institucioneve ėshtė Bexhet Rrapi, ish kryetar i kooperativės dhe sot kryetar i P.S.-sė nė Kotė. Bexheti nuk njihet pėr trim, po e shtyjnė nė kėtė rrugė Eduart Alushi e Gramoz Ruēi qė nė shtator tė vitit 1995. Atėhere Bexhetit i kėrkonin tė mblidhte njerėz rreth vetes dhe tė krijonte urrejtje pėr pushtetin. Si lindje kryesore pėr ti bėrė njerėzit pėr vete u pėrcaktua lufta kundėr korrupsionit tė PD-sė. Eduart Alushi e Gramoz Ruēi nė atė kohė ishin tė kėnaqur me Bexhetin pėr pritjen qė ky u pat bėrė nė vitin 1995 nė njė pijetore nė Kotė. Vėrtet pati p-ak njerėz qė i pritėn, po ata qė ishin plotėsonin kriteret e atyre pėr urrejtje ndaj pushtetit. Bexheti pati aktivizuar llumin e Drashovicės qė drejtohej nga Vladimir Zanaj. Vladimirit i patėn premtuar se do ta bėnin deputet ose kryetar dege nė Vlorė. Kjo e dyta i pėlqente mė shumė. Bexheti i pat thėnė sikur pėr njė vit tė bėhesh kryetar dege s'do tė kesh mė nevojė. Po se mos na harron ne tė tjerėve pastaj...
Vladimiri ka qenė dhe mbetet njė njeri i urryer jo vetėm nė Drashovicė po nė gjithė Lumin e Vlorės. I jati dhe vetė ky kanė qenė bashkėpunėtor tė sigurimit tė shtetit dhe kanė marrė nė qafė plot bashkėfshatarė tė tij dhe banorė tė tjerė qė pėr vite me rradhė kanė vuajtur nėpėr burgje pasojat e spiunimit tė tij. Kjo ėshtė arsyeja kryesore qė tė gjithė fshatarėt i urrejnė si familje. Mė tė besuarit nė komitetin e Bexhetit bėnin pjesė Namik Hadėri, kryetar i PSD-sė nė Kotė, vėllai i tij Naim Hadėri dhe Ago.
Namiku ka qenė sekretar i byrosė sė PPSH-sė nė Gjorm. Eshtė njeri i diskretituar pėr shkak tė moralit tė tij tė ulėt. Kur ishte sekretar byroje i pat dalė boja me ato probleme qė i di fshati.
Namiku dhe Naimi njihen pėr moral nėn nivelin e Lumit te Vlorės. Njė vėlla u ėshtė vrarė para disa vjetėsh nė territorin e Brigadės sė Kėmbėsorisė nė Kotė. Ai pat hyrė brenda territorit dhe vodhi qingjin e repartit dhe ushtari roje e vrau.
Ago ėshtė nga Berati. Eshtė mik i ngushtė i Zabit Brokajt. Thonė qė kėtė miqėsi e kanė qė nė fėmijėri. Ka qenė oficer dhe banonte nė Fier. Ago ėshtė nxjerrė nė lirim si njė nga ofocerėt enveristė qė ka tentuar tė hapė zjarr mbi protestuesit kur hodhėn bustin e Enver Hoxhės nė Fier. Nė vitin 1993 largohet nga Fieri dhe blen shtėpi nė Kotė. Fėmijėt i la nė Fier ndėrsa vetė pat ardhur pėr tė forcuar punėn e partisė. Ne qė e kemi parė se si punonte duke e krahasuar me ato ē'ka kemi lexuar pėr veprimet guerile nė kohėn e luftės me italianėt s'e kemi tė vėshtirė tė nxjerrim qė kėta janė nė rrjedhojat e origjinės sė tyre kriminale komuniste.
Tė katėr kėta, Bexheti, Namiku, Naimi, dhe Ago janė organizatorėt e shkatėrrimeve, djegieve e vjedhjeve tė institucioneve shtetėrore nė kėtė zonė. Kėta organizuan shkatėrrimin e ndėrtesės sė Komunės nė Kotė dhe gjithė dokumentacionit qė ishte aty, djegien e postės sė policisė e vjedhjen e ēdo gjėje qė ndodhej nė kėto objekte.
Kėta mblodhėn rreth vetes hajdutė e kriminelė tė pashpirtė, emrat e disa prej tė cilėve po i rendis mė poshtė:
Seit Bruti nga Velēa dhe banues nė Kotė, ėshtė i njohur si trafikant droge. Me furgonin e tij ka transportuar drogė dhe mall tė kundėrligjshėm. Me sa di unė nga njė punonjės policie, Seiti ka qenė i regjistruar si kontigjent nė krime dhe punohej pėr dokumentimin e veprimtarisė sė tij tė paligjshme.
Nga mesi i muajit shkurt 1997, pasi u godit policia nė Vlorė, Seit Brunti grabiti njė makinė transporti IFA nė repartin e FNSH qė ėshtė tek Kampi i Pionierėve. Me kėtė automjet ka vjedhur njė sasi tė tė konsiderueshme karburantesh nė bazėn e marinės nė Pashaliman. Janė me qindra mijra njerėz qė e kanė parė nė atė kohė Seitin me kėtė makinė policie me tė cilėn vidhte rezervat e bazės ushtarake detare tė Pashalimanit. Vetėm prokuroria e Vlorės dhe oficerėt e policisė ndoshta mbyllnin sytė kur kalonte Seiti me IFA-n e mbushur me fuēi karburanti. Karburantin e vjedhur Seiti e ka shitur nė disa pika karburanti nė Vlorė ndėrsa nė Kotė i ėshtė shitur njė sasi shumė e madhe pronarit tė karburantit tė Kotės tė ndjerit Gėzim Mema. Gėzimit i ēonin naftėn e vjedhur nga baza detare si dhe njė sasi shumė tė madhe karburanti qė Seiti e vodhi nė depot e rezervave nė Poēem dhe i merrnin paratė. Mė pas Gėzimin e vret Mondi Ēela, djali i Zaim Ēelės.
Seit Bruti ėshtė personi qė ka grabitur sasinė mė tė madhe tė grurit nė depot e rezervave tė shtetit nė Poēem.
Eshtė autor i thyerjes e grabitjes sė disa dyqaneve dhe supermarketit tė firmės Vefa.
Mė datėn 26 janar 1997 ditėn kur opozita do tė bėnte miting nė Sheshin e Flamurit, Seiti bashkė me Bexhet Rrapin, kryetar i PS nė Kotė, Namik Hadėrin kryetar i PSD-sė, Maim Hadėrin, Vladimir Zanajn etj kishin mbledhur me vete nga ēdo fshat atė kategori qė kishin probleme me policinė pėr kultivimin e trafikun e hashashit, pėr vjedhje bagėtish apo pėr armė mbajtje pa leje. Me ta ishin edhe disa ish funfsionarė tė kooperativave bujqėsore e tė fermės, tė cilėt tani pa poste edhe pse shumė mė tė pasur nga ē'ishin mė parė shprehnin jo vetėm pakėnaqėsi, por urrejtje pėr demokracinė e Partinė Demokratike.
Seit dhe njė nga trafikantėt e njohur tė drogės nė zonėn tonė, Halim Hoxha, kanė qenė shumė aktivė nė sulmin kundėr Bashkisė atė ditė nė Vlorė. Aktet e tij prej banditi atė ditė i ka treguar me qindra herė nė klubet e Kotės si trimėri tė tija kundėr regjimit tė Berishės .
E cilėsova kėtė rast se veprime tė tilla shkatėrruese ky grup nėn urdhrat e Bexhet Rrapit e Namik Hadėrit do tė kryenin mė pas me njė egėrsi tė pashoqe nė lumin e Vlorės dhe nė Vlorė.
Ky grup ka shkatėrruar publikisht stallat e lopėve nė Brusnje dhe tė gjitha tullat i morėn dhe i shitėn. Nė mes tė ditės kėta banditė shkatėrruan pikėn e karburantit tė tė ndjerit Gėzim Mema. Janė kėta qė shkatėrruan zyrėn e PTT sė Kotės dhe vodhėn aparaturat qė ndodheshin nė tė. Janė kėta qė shkatėrruan me eksploziv shtyllat telefonike prej betoni dhe u morėn hekurin. Kėto i dinė masivisht njerėzit nė Kotė e fshatrat pėrreth. Kėto vepra tė trimėrisė sė tyre kundėr regjimit tė Berishės i kanė parė dhe policėt qė banojnė nė kėtė zonė. Por as atėhere dhe as sot nuk ndjehen tė gjallė pėr tė kėrkuar pėrgjegjsinė ligjore pėr kėto shkatėrrime.
Ky grup thonė se janė autorėt e grabitjes peng tė djalit tė Kristaq Goxhit, kryetar i shoqatės sė arumunėve dhe ja liruan kundrejt njė shume prej 250.000 dollarė. Unė dėnoj aktin e kėtyre banditėve ashtu siē dėnoj dhe qendrimin e Kristo Goxhit i cili dhe pse ėshtė deputet i PBDNJ prej kaq muajsh nuk ndjehet pėr tė denoncuar kriminelėt qė i morėn peng djalin. Kjo heshtje vjen edhe pėr faktin qė nuk e ka ndjerė dėmin e 250.000 dollarėve. Zoti Kristo si drejtor i firmės Cenaj CO ka pėrvetėsuar sa ja ka marrė mendja nga depozitat e kreditorėve tė kėsaj firme. E kam dėgjuar nėpėrmjet televizorit kur shan nė parlament qeverisjen e PD dhe Sali Berishėn. Ka tė drejtė ky rrjepės tė shajė sepse ėshtė ky dhe shokėt e tij qė na morėn paratė dhe na kėputėn shpirtin. Janė kėta qė shlyejnė llogari e gjoba banditėsh dhe bėjnė qejf rrugėve e hoteleve lluksoze tė Athinės me paratė tona. Njė tjetėr personazh krimesh nė zonėn e Kotės ėshtė Hamdi Mara, i biri i Raziut dhe nipi i Zoto Mares. Raziu ka patur njė karrierė tė gjatė si spiun i sigurimit tė shtetit. Hamdiun kėtu nė Kotė e njohin si zagari i Bexhetit (Bexhet Rrapi). Bexheti, si usta qė e mban veten, e ka poshtėruar deri nė kufijtė ekstrem Hamdiun. Pėr tė mbuluar gjurmėt Bexheti e ka bėrė zėvendės nė Kotė.
Dane Dervishi, veterinieri nga Brati. Eshtė njė nga organizatorėt e grumbullimit tė njerėzve qė i nisnin pėr nė Vlorė. Danja ka qenė spiun. Kėtė fakt e dinė jo vetėm nė Brataj po nė gjithė fshatrat e lumit tė Vlorės.
Sotir Zahaj, teknik televizorėsh nė Brataj ėshtė njė tjetėr personazh i veprimeve kriminale qė u kryen nė fillim tė vitit 1997. Mbase Sotiri e ka vėshtirė ta quajė veten kriminel, prandaj po i kujtoj vetėm njė rast nga tė shumtat veprime tė kundraligjshme qė ka kryer nė emėr tė revolucionit pėr pėrmbysjen e pushtetit. Sotiri ishte pjesėtar i grupit tė Bexhetit qė shkonin ēdo ditė rregullisht nė Vlorė qė nga data 5 shkurt pėr tė demonstruar. Sotiri ato ditė rrinte bashkė me Neim Hadėrin.Neimi ka qenė sekretar i byrosė sė PPSH-sė pėr fshatrat Brataj, Gjorm e Velēa. Mesa duket shija qė i patėn lėnė ato vite veprimet e tij tė poshtra prej morali e shtynė nė veprime tė dhunshme kundėr shtetit. Kam qenė nė Vlorė me 10 shkurt kur u krye sulmi kundėr policisė. Unė po kėrkoja njė mikun tonė polic me objektet nė komisariat. Kur turma njerėzish rrethuan komisariatin dhe filluan tė qėllonin policėt me gurė. U largova pak mė tutje pėr tė mos ngrėnė ndonjė gurė kokės; dhe po shikoja instiktivisht atė ēmenduri njerėzish. Ndėr ta kam dalluar Sotir Zahajn dhe Neim Hadėrin tė cilėt tė mbushur me shishe shkuan dhe i mbushėn me benzinė nė karburantin qė ndodhet afėr komisariatit dhe menjėherė me vrap si tė babėzitur u kthyen dhe i hidhnin brenda murit rrethues tė komisariatit. Kėto veprime ata i kryenin pa pushim dhe pas pak minutash aty rreth orės 12 ose 12.30 filloi tė dilte tym prapa godinės sp policisė. Pak mė vonė zjarri u rrit dhe shtėllungat e tymit po bėheshin mė tė fuqishme.
Nė kėto momente, kur shikoja pėrpjekjet e policėve pėr tė mbijetuar vetė dhe pėr tė ruajtur godinėn e tyre dhe ēmendurinė e njė mase njerėzish qė jo vetėm s'kishin tė ndalur po tani po tentonin t'i digjnin tė gjallė policėt, nuk durova dot mė dhe u largova. Ecja dhe s'mė bėnin kėmbėt. Kur dola nė Rrugėn e Re m'u mbush mendja tė kthehem dhe me ndonjė hekur a ēfarė tė gjeja rrugės t'u bija kokės e ti lėshoja pėrdhe. Kėta bastardė tė pashpirt. Pasi ndejta disa sekonda mendja mė shkoi tek fėmijėt dhe kjo mė dobėsoi. Duke menduar pėr fatin e fėmijėve u tėrhoqa nga ky vendim i ēastit qė sado qė pėrbėn krim mė shtynte motivi pėr tė eliminuar kėta vampirė qė kėrkonin tė digjnin qindra jetė njėherėsh.
Kjo ishte dita e ēmendurisė. Kėtu ėshtė zanafilla e turpit dhe e krimit i uli kokėn Vlorės dhe qė do t'ia mbajė varur pėr dhjetra vjet qė do tė vijnė mė pas. Nėse atė ditė do tė kish hedhur pėrdhe Sotir Zahajn dhe Naim Hadėrin, nėse kėtė fat do tė kishin patur dhe disa tė tjerė kriminelė tė fshehur brenda asaj turme sado qė do tė mbanim peshėn e njė krimi do tė kishim shpėtuar Vlorėn nga mijra krime qė kėta e shokėt e tyre na shkaktuan atė vit tė mallkuar!
Sotir Zahaj mbante nė krahė dhe kriminelin tjetėr Namik Hadėrin (vėllai i Neimit). Namiku, nė atė kohė qe bėrė trim, kėrcėnoi kryetarin e komunės Fatmir Hodo qė tė braktiste detyrėn. Urdhri qe dhėnė nė Vlorė nga Eduart Alushi dhe Liza Hoxha pėr largimin nga detyra tė Fatmir Hodos me ēdo ēmim. Fatmiri ėshtė i krahut tė djathtė dhe me shumė reputacion nė gjithė Lumin e Vlorės. Kjo ishte arsyeja qė donin ta largonin nga ajo detyrė ose do ta zhduknin fare fizikisht. Kur Fatmiri nuk pranoi tė braktiste detyrėn, u bė plani pėr vrasjen e tij nga grupi i Sotir Zahajt. Se si shpėtoi Fatmir Hodo pa vrarė e dinė mirė banorėt e Kotės dhe shumė banorė tė Lumit tė Vlorės.
Bexhet Rrapi Namik Hadėri, dhe grupi i tyre disa prej tė cilėve i cilėsova mė lart janė autorėt e hartimit tė listave pėr likuidimin fizik tė demokratėve nė zonėn e Lumit tė Vlorės nga Drashovica deri nė Kuē.
Nė kėtė grup banditėsh bėnte pjesė dhe Uzo Zeka nga Kuēi dhe me banim nė Kotė. Uzo ėshtė pensionist. Njė njeri me moral tė ulėt. Pėr kėtė shkak ėshtė dėnuar (pėr imoralitet). Ky ishte njė nga autorėt e shtabit tė Bexhetit nė Kotė dhe njė nga koordinatorėt e kėtij shtabi me komitetin e Vlorės.
Nga tė gjithė burrat e Lumit tė Vlorės Komiteti i shpėtimit kishte zgjedhur si me tė besuar kėtė farė Uzo Zekėn qė nuk ka qenė ndonjėherė i vlefshėm as pėr familjen e tij! I kategorisė sė Uzos ka qenė dhe ndonjė tjetėr qė mbante lidhje tė drejtpėrdrejta, me atė Komitet qė na dogji e pėrvėloi Vlorėn!
Uzo Zeka ėshtė personi qė ka nxjerrė sekretin pėr likuidimin fizik tė Fatmir Hodos me urdhėr tė Eduart Alushit e Liza Hoxhės. Nė atė bisedė e cila pėr fat tė mirė sot ruhet e regjistruar flitet dhe pėr antarėt e grupit qė do tė zhduknin Fatmirin qė nuk po bindej tė largohej nga detyra e Kryetarit tė Komunės.
Anėtar jetėr shumė aktiv i strukturave tė tilla ka qenė Agron Meta nga Vravishti. Ky ishte njė nga organizatorėt kryesorė pėr grumbullimin e njerėzve nga fshatrat e Mesaplikut dhe qė i transportoi nė Sheshin e Flamurit me autobuzėt e tij. Agroni nuk llogariste shpenzimet e karburantit e konsumin e automjeteve. Shqetėsimi i vetėm i tij ishte grumbullimi e transportimi i sa mė shumė fshatarėve pėr tė demonstruar nė qytet. Agroni i siguronte gratis edhe kthimin nga Vlora. Kur u hapėn depot nė Vlorė, automjetet e tij u pėrdorėn edhe pėr transportim armatimi e minicioni tė tė gjitha llojeve e kalibrave.
Pjesėtar aktiv i grupit tė kriminelėve qė drejtonte Bexhet Rrapi ishte dhe Ardian Ēela nga Lpardhaja. Ardianit ia dhanė shpėrblimet me pushkatim nė Kotė menjėherė pas zgjedhjeve tė 29 qershorit e formimit tė qeverisė. Ai ka qenė njė nga mė aktivėt nė bandėn e Zani Caushit. Ka shoqėruar Zabit Brokajn e Neritan Cekėn. Njė farė kohe pati shoqėruar edhe Eduart Alushin e Arben Malajn. Vrasja u krye nga policia me maska qė patėn ardhur nga Tirana. Kėtu nė Kotė thonė qė Ardianin e vranė ata lart pėr tė mbuluar krimet qė ata bėnė me bandat nė Vlorė, nė Kotė e nė Himarė. Njė miku im gjatė njė bisede tė gjatė me shumė kopetencemė ka shpjeguar planin e vrasjes sė Ardian Ēelės. Sipas tij ministrat dhe deputetėt e Vlorės pėr tė mbuluar gjurmėt e krimeve nė tė cilat janė implikuar gjatė vitit tė kaluar nėpėrmjet Neritan Cekės qė drejtonte M.Brendshme realizuan vrasjen e Ardianit nė zbatim tė ligjit apo siē thuhet ndryshe pėr arsye shtetėrore. Forcat speciale qė kanė ardhur nga Tirana janė orientuar nė Kotė nga Bexhet Rrapi Seit Kurti e Ēuman Xhaferri:
Kėta kanė informuar pėr vend ndodhjen e Ardianit, u kanė dhėnė karakteristika njėhėse pėr Ardianin si dhe i kanė orientuar kėto forca pėr realizimin e atentatit pėr krimet e kryera nė zonėn e Lumit tė Vlorės nuk mjaftojnė kėto pak rradhė qė kam shkruar kėsaj rradhe. Ne kemi parė shumė e kemi hequr ato qė nuk mund t'i imagjinojė askush qė nuk i ka jetuar personalisht.
Ne na vranė njė grup njerėzish tė pamoral tė cilėt ishim tė detyruar ti duronim nė drejtim gjatė viteve tė PPSH-sė por qė fati i keq e solli qė tė duronim dhunėn e zjarrin e tyre gjatė 5 muajve tė parė tė vitit 1997!
I kemi dėgjuar me qindra e mijra herė kėta e shefat e tyre tė ēirren kundėrdiktaturės sė Berishės. Kundėr kėsaj diktature; vetshpallėn luftėtarėt qė hapėn depot dhe rrėmbyen armėt e minicionet pėr tu vėrsulur mė pas kundėr institucioneve dhe jetės sė njerėzve. Kėta kundėrshtarė tė Berishės vranė djemtė e Vlorės dhe na shkatėrruan jetėn tė tėrėve. Janė kėta qė na veshėn nė zi!
Nė Vlorė u vranė e u plagosėn mijra djem nėnash, njė pjesė e tė cilėve u dogjėn nga vrasėsit apo u zhdukėn pėr tė mos patur kurrė njė varr as sa pėr ti qarė. Ne i njohim mirė vrasėsit e Vlorės. Le tė bėrtasin sa tė duan qeveritarėt tanė kundėr Berishės si shkaktare i tragjedive tė Vlorės. Ne labėt dimė tė ēmojmė standartin ekonomik tė kohės sė Berishės dhe mjerimin qė na ka zėnė prej gryke tani. Ne dimė tė dallojmė shumė mirė atė kohė tė artė tė Berishės, kur rendi e qetėsiaishin tė garantuara, kur policia kishte autoritet dhe i bėri zap kriminelėt e trafikantėt pa asnjė dallim. Nė atė kohė lėviznim lirshėm ditėn e natėn me miliona lekė me vete brenda e jashtė rrethit tė Vlorės ndėrsa sot nuk guxojmė tė lėvizim as me duar nė xhepa e pale me para!
Vrasėsit, ata qė i pamė nėpėr rrugėt e sheshet e Vlorės herė me maska e herė pa maska, ata qė grabitėn bankat e Vlorės rrobaqepsitė e firmat e tjera private ata qė tė merrnin shpirtin pėr njė fjalė goje shumica e tyre sot kanė veshur uniformat nė polici, nė doganė, nė SHIK, nė tatime etj. Kur ne labėt shohim se ku jemi katandisur sot, nėn thundrėn e kriminelėve tė veshur me pushtet, tė gjendur nė kufijtė mes vdekjes e jetės mallkojmė ditėt qė u tėrhoqėm kur pamė tė na sulmonte e keqja.
Ne sot kemi vrarė frikėn. Ata qė na vranė njėherė nuk do tė mund tė na vrasin mė.
Krijoni Kontakt