Close
Duke shfaqur rezultatin -19 deri 0 prej 2
  1. #1
    i/e regjistruar Maska e Shpresmiri
    Anėtarėsuar
    16-04-2002
    Vendndodhja
    Zagreb (CRO)
    Postime
    405

    ANTROPOLOGJIA e krishterė

    Shpresmiri
    Besimtar
    Posts: 180
    (12/13/01 12:32:22 pm)
    Reply ANTROPOLOGJIA e krishterė
    --------------------------------------------------------------------------------

    Kush ėshtė njeriu? Kush jam unė? Kush je ti? Ē'ėshtė vuajtja, e keqja, vdekja, qė pėr ēdo ditė e pėrcjellin njeriun, megjithė pėrparimin dhe zhvillimin e gjithė asaj me se mirret njeriu? Ē'e pret njeriun dhe botėn nė ardhmėri? A ekziston ndonjė jetė tjetėr pas kėsaj jete tokėsore?

    Tė dashur lexues, kėto dhe pyetje tė ngjashme e pėrcjellin njeriun gjatė tėrė jetės, veēanėrisht kur nė jetėsimin e tij ndodhin gjėra «tė ēuditshme», kur pėrjeton ndryshime mė tė thella apo kur i duhet tė merrė vendime tė rėndėsishme pėr jetė.
    Njeriu gjithmonė ka qenė njeri-pyetės; secili prej nesh pyet, mirėpo askush nuk mund qė tė japė pėrgjigje nė ēdo pyetje, sė paku jo gjithmonė tė tilla pėrgjigje qė do tė vlenin. Kush atėherė m u n d t'i pėrgjigjet njeriut? Ideologji dhe shkenca tė ndryshme si dhe sisteme tė ndryshme politike kanė ofruar dhe ofrojnė pėrgjigje tė tyre nė pyetje themelore njerėzore pėr njeriun. Filozofia, astrologjia, biologjia, sociologjia, historia e kulturave, psikologjia... po ashtu japin pėrgjigjet e tyre nė pyetjet pėr njeriun, pėr natyrėn e tij, pėr fatin e tij. E pra, duke u takuar me kėto pėrgjigje dhe duke menduar pėr to, a thua me tė vėrtetė e kemi kuptuar (njohur) se kush dhe ēka ėshtė njeriu? Psh., shkencat biologjike dhe medicina na pėrgjigjen nė pyetjen s i lind njeriu dhe s i vdes, por nuk japin kurrėfar pėrgjigje p ė r s e ka lindė dhe p ė r s e vdes dikush!
    Krishtėrimi qė nė fillim e ka pasur traktatin e vet pėr njeriun me tė cilin ėshtė orvatur tė japė pėrgjigje nė pyetjet pėr fillin e njeriut dhe botės sė tij, pėr «elementet» e tija trupin dhe shpirtin, pėr (pa)lirinė e tij, pėr pavdekėsinė e shpirtit, etj.
    Sot teologjia e krishterė (shkenca pėr Zotin) kur flet pėr njeriun nuk mund t'i lė anash pyetjet qė i parashtron jo vetėm njeriu, por edhe shkencat tjera. Antropologjia teologjike (shkenca pėr njeriun) flet pėr njeriun nga ana teologjike, dmth. orvatet t'i afrohet njeriut dhe ta shpjegojė misterin e njeriut nga shikimi i fesė. E shikon njeriun nw lidhjen e tij qenėsore me Zotin; duke dalė para Zotit, njeiu zbulon misterin e ekzistencės sė vet, si dhe kuptimin apsolut dhe domethėnien e jetės sė vet. E pra, mendimi teologjik pwr njeriun ndodh nė perspektivėn e veēantė tė zbulesės sė Zotit, sipas tė cilės raporti ndėrmjet Zotit dhe njeriut ėshtė mundėsuar nėpėr Jezu Krishtin, i cili ėshtė zbulues (kumtues) edhe i Zotit Atė (krahaso: Gjoni 14,9+) edhe i vetė njeriut.

    Kėtu tė dashur lexues, do tė mundohem tė parashtroj shikimin e krishterė tė njeriut nė pėrgjithėsi, nė mėnyrė qė sa mė shumė ta njohim botėn e njėri-tjetrit (tė krishterė dhe myslimanė sė bashku). Sepse, duhet tė vetėdijėsohemi se edhe vetė koncepti i njeriut (dhe Zotit) nė kėto dy fe ndryshon. Kėtu ndėrlidhet edhe Bibla, Tradita dhe Mėsimi i Kishės nė tė cilat bazohet feja e krishterė. Sqarimi dhe informimi pėr mėsimin e krishterė pėr njeriun mund tė ēojė deri te afrimi dhe respektimi mė i madh kundrejt shoqi-shoqit.
    Lejohet tė shtrohen pyetje, madje janė tė preferueshme nga tė gjithė, lidhur me qėndrimin e fesė sė krishterė ndaj njeriut dhe gjithė asaj ēka e pėrbėn atė. Ftoj edhe tė tjerė tė japin mendimet e tyre, dhe tė bashkėbisedojmė me mirėkuptim, sė paku tė mundohemi siē kemi bėrė deri mė tani. Qėllimi ėshtė qė tė pėrparojmė nė dialogizim, tė tregojmė se dijmė tė shtrojmė pyetje me interes serioz por edhe tė dėgjojmė dhe tė mundohemi pėrnjėmend ta kuptojmė bashkėbiseduesin. Nė qoftė se diēka kupton, atėherė mos ngurro ta pranosh: kėtė nuk e kam pasur tė qartė, por tani po e kuptoj mė mirė, dhe sipas mundėsisė trego pėrse mendon se e ke kuptuar (!), ose tė kundėrtėn: jo nuk e kam kuptuar, atėherė trego pėrse nuk e ke kuptuar (sipas mundėsisė jep ndoshta edhe mendimin tėnd pėr zgjidhjen e njė ēėshtjeje nė fjlaė).
    Pra, tė mėsohemi tė mendojmė me arsye dhe dialog tė shėndoshė, pa ndonjė nerozizėm tė ēoroditur - tė kemi njė besim tė qetė te bashkėbiseduesi dhe njė interes mė tė madh dhe mė tė sinqertė pėr fjalėn e tij.
    Falėminderit
    Shpresmiri

    Shpresmiri
    Besimtar
    Posts: 181
    (12/13/01 12:51:56 pm)
    Reply Jezusi pyet: kush thua se jam?
    --------------------------------------------------------------------------------
    Interesi i antropologjisė teologjike tė krishterė ndėrlidhet me njeriun si partner tė Zotit, si krijesė e Tij, duke u bazuar nė mėsimin e fesė sė krishterė, qė ėshtė e pėrmbajtur nė Shkrimin shenjtė, Taditėn dhe deklaratat e mėsimit tė kishės. E pra, kjo s'do tė thotė se antropologjia teologjike paraqitet «konkurente» me shkencat tjera qė mirren me njeriun; ajo vendoset nė njė nivel tė ndryshėm nė gjurmimin e saj dhe nė metodat e saja, nė mėnyrė qė sa mė shumė tė jetė e mundur ta kuptojė misterin e njeriut. Me atė rast ajo nuk i injoron hulumtimet dhe rezultatet e shkencave tė tjera antropologjike, por shėrbehet edhe me to, veēanėrisht me antropologjinė filozofike. Teologjia e krishterė nė pėrgjithėsi me respekt i shikon kėto shkenca dhe metodat e tyre; ato, natyrisht, nuk mund t'i zgjedhin problemet dhe ēėshtjet qė i parashtron (vetes) teologjia, respektivisht antropologjia teologjike e krishterė, mirėpo mund t'i ndihmojnė asaj qė tė lirohet prej problemeve dhe ēėshtjeve gabimisht tė parashtruara si dhe prej pėrgjigjeve tė pakėnaqura. Nga ana tjetėr teologjia dhe antropologjia teologjike e krishterė mund t'i ndihmojnė shkencave tjera qė me pėrgjegjėsi tė punojnė rreth promovimit tė jetės, dinjitetit dhe lirisė sė njeriut. Pėrveē kėsaj feja e krishterė nuk e ka vėshtirė ta pranojė se ajo nuk ėshtė i vetmi burim i njohurisė pėr botėn dhe njeriun. Kėshtu pėrsiatja e krishterė pėr botėn dhe njeriun pasurohet me metodat dhe rezultatet qė i arrin filozofia, filozofia antropologjike si dhe shkenca tė tjera natyrore si dhe pėrvoja e pėrditshme e jetesės sė njeriut.
    Pyetja: «Kush ėshtė njeriu?», meqenė se nuk hasė nė pėrgjigje tė kėnaqshme nė pėrvojėn njerėzore, shpie nė Zotin, nė fjalėn e tij dhe, veēanėrisht, nė Fjalėn pėrfundimtare tė Zotit, nė Jezusin nga Nazareti, Krishtin, Birin e mishėruar tė Hyjit, pėr jetėn, vdekjen dhe ringjalljen e tė cilit flasin Ungjijt dhe shkrimet e tjera tė Besėlidhjes sė re. Antropologjia teologjike e krishterė, pra, dėshiron tė japė pėrgjigje nė pyetjen e parashtruar, duke dėgjuar atė ēka Zoti, veēanėrisht nė Jezu Krishtin, i ka thėnė njeriut dhe pėr njeriun, duke e vėshtruar nė dritėn e fesė dhe nė perspektivėn mbinatyrore. Nė kėtė mėnyrė pyetja filozofike «Kush ėshtė njeriu?» bėhet edhe pyetje teologjike, sepse Zoti e ka krijuar njeriun nė shembėlltyrėn e vet dhe pandėrprer kujdeset pėr tė (krahaso Psalmi 8,5).


    shkodra13
    Moderator
    Posts: 178
    (12/13/01 8:21:20 pm)
    Reply Shpresmir
    --------------------------------------------------------------------------------
    Kur njeriu lexon shkrimet tuaja ka nje ndjenje paqeje (se paku per mua).Te eshte dhuruar ky talent e ben mire qe e ve ne sherbim tone.

    Desha te di c'mendon ti per faktin qe njeriu eshte krijuar i lire e raporti i kesaj lirie me bindjen.A eshte bindja realizim i lirise?

    Shpresmiri
    Besimtar
    Posts: 182
    (12/14/01 9:42:03 am)
    Reply Liria dhe varėsia e njeriut
    --------------------------------------------------------------------------------
    Shkodra13, ma ke bėrė njė pyetje shumė tė rėndėsishme, tė vėshtirė por tė bukur. Unė ndoshta mund tė flasė dhe do tė them shumė gjėra, por qė ta kuptosh ėshtė punė e Shpirtit tė Zotit qė ėshtė i pranishėm nė secilin njeri (si krijesa tė Tij). Mund tė them qė pėr pyetjen tėnde s'do tė ishte keq qė tė shohim njėherė vetėm disa aspekte tė kėsaj tė vėrtete qė mund ndoshta tė largojnė shumė paqartėsi, e ndoshta edhe tė ndikojnė nė mėnyrėn e tė pyeturit. Edhe diēka ēėshtja e lirisė sė njeriut ėshtė problematika mė delikate qė ekziston pėr njeriun, pyetja mė e mistershme, por, sipas mendimit tim, edhe mė serioze dhe mė e bukur. Ekzistojnė shumė koncepte pėr lirinė qė nė tė shumtėn e rasteve dallojnė njėra nga tjetra. Unė do tė flasė pėr qėndrimin qė ka feja e krishterė ndaj kėsaj ēėshtjeje.


    Gjatė historisė sė mendimit teologjik pėr njeriun ėshtė diskutuar shumė rreth tentimit tė «pajtimit» tė dy «ekstremeve», qė – nė shikim tė parė – ėshtė shumė vėshtirė tė pėlqehen (harmonizohen): nga njėra anė, prania e njėmendė e Zotit nė botė, sepse Zoti nuk ėshtė kurrėfar «zoti i largėt» i cili e ka krijuar botėn, qė pastaj ta ketė «lėshuar»; Zoti ėshtė i pranishėm nė botė, mirėpo kjo prani e tij nuk e mohon as qė e «zvogėlon» transcendencėn (matanshmėrinė) e tij. Mirėpo, nga ana tjetėr ekziston edhe realiteti i krijesave, mė konkretisht: ekziston krijesa e l i r ė (njeriu), qė megjithatė ėshtė e v a r u r prej Zotit. Si ndėrlidhet kjo liri e krijesave me praninė e Zotit nė botė dhe me «bashkėpunimin e Zotit»? Tė gjehet njė spjegim (sqarim) racional i kėsaj problematike ėshtė gati e pamundur. E pra, sido qė tė jetė, mund tė themi me sa vijon: secili akt (vepėr) dhe secili realizim i njeriut tė lirė ka nevojė pėr ndihmėn e Zotit dhe bashkėpunimin e Zotit, qė i japin krijesės vetė mundėsinė e veprimit, mirėpo me kėtė njė vepėr e caktuar njerėzore nuk pushon tė jetė e tij. Tė mendosh nė ēfarėdo mėnyre tjetėr, do tė thoshte tė vėrtetosh ekzistimin e «hapėsirave» tė caktuara nė botė, qė janė «jashtė» gjithpushtetėsisė sė Zotit. Gjithēka nė mėnyrė tė barabartė varet prej Zotit, si dhe vetė veprimi i krijesės sė lirė (njeriut) si tė tillė; do tė ishte apsurde tė mendosh se e krijuara (e ashtq. «causa secunda») tė ketė autonomi tė plotė prej Zotit.
    Fakti se nuk mund tė gjehet njė shtjellim (spjegim) i plotė racional i raportit ndėrmjet veprimit tė Zotit (bashkėpunimit) dhe lirisė sė njeriut, nuk do tė thotė se kėshtu duhet ta mohosh apo ta reduktosh (rrudhėsh) ose njėrėn ose tjetrėn. Zotin s'mund ta mendosh si tė tillė qė kufizon lirinė, sepse ai ėshtė i vetmi qė krijon botėn dhe i cili e mban. Liria dhe pėrgjegjėsia qė ka njeriu domosdoshmėrisht shpiejnė nė Zotin, qė i vetmi jep kuptimin autentik tė kėsaj lirie. Me fjalė tė tjera, nuk mund ta paramendosh Zotin dhe njeriun si dy fuqi konkurente, qė qėndrojnė njėra pėrkundrejt tjetrės; ēdo veprim ėshtė veprim i Zotit, edhe pse jo vetėm i tij, dhe ēdo veprim ėshtė verpim njerėzor, edhe pse jo vetėm i tij.
    Duke ardhur deri te njė pohim i kėtillė mbi «dy ekstreme» (prania konstante e Zotit nė gjithēka dhe liria e njeriut) qė nė vehte dhe vetvetiu nuk janė konkurentė, lypset tė pėrmbahemi prej spjegimeve tė mėtejme. Domethėnė, mėnyra e veprimit, si reflektim i qeniesisė sė tij, megjithatė ėshtė jashtė njohjes njerėzore; nė tė njėjtėn kohė, misteri i lirisė sė njeriut ėshtė gjithashtu reflektim i pranisė sė Zotit (nė njeriun), i cili megjithatė ėshtė i pakapshėm pėr arsyen (intelektin) tonė. Prania e pėrhershme nė botė (bashkėpunimi i Zotit) mund ta frymėzojė kėshtu tė folurit pėr transcendencėn dhe imanencėn (e kundėrta e matanshmėrisė = pėrkatėsia e brendėsisė) e Zotit nė raport me krijesat; e para rrjedh prej lirisė apsolute tė Zotit te krijimi, e dyta prej varėsisė radikale prej Zotit tė gjithēkasė qė ekziston.


    shkodra13
    Moderator
    Posts: 180
    (12/14/01 12:52:18 pm)
    Reply Re: Liria dhe varėsia e njeriut
    --------------------------------------------------------------------------------
    Duke u nisur nga pohimet e Koncilit Vatikan II se :

    "Vetem ne misterin e Fjales se bere njeri gjen drite misteri i njeriut" dhe
    "Krishti [...] zbulon ne menyre te plote njeriun njeriut" (Gaudium et spes 22)

    e duke qene te bindur se "kultivimi" i njeriut ,pasurimi i brendshem i tij,behet nepermjet vlerave absolute si e verteta,drejtesia,e bukura qe na afrojne me Krishtin i cili eshte e verteta,drejtesia, e bukura

    a mund te arrijme ne perfundimin se rezultatet e vepres se njeriut ne shume fusha te ndryshme (marr shembull artin) jane rezultat i atij "bashkepunimi,harmonie" mes lirise se njeriut e pranise se Zotit per te cilen ti flet me siper?

    A duket kjo edhe ne faktin kur njerezit krijues (apo bashkekrijues) krijojne vlera autentike edhe pa qene te bindur se keto vlera jane pasqyrim i drites se Krishtit,pra edhe kur ato s'jane te ndergjegjshem per ekzistencen e ketij bashkeveprimi?

    Duke pranuar nje gje te tille,besoj jemi ne gjendje te vleresojme e te ushqehemi nga cdo demostrim i te vertetes,se bukures ngado qe vjen e ne menyrat qe manifestohet.
    Mendoj se te ky "bashkveprim" kane bazen vlerat universale te krijuara.Per kete shen Tommaso thote:
    "Cdo e vertete,ngado qe te vije,vjen nga Shpirti i Shenjte".

    Duke lexuar shkrimin tend mu kujtuan keto gjera e mendoj se jane ne lidhje me te.





    Shpresmiri
    Besimtar
    Posts: 183
    (12/14/01 4:20:47 pm)
    Reply Hiri i Zotit - Shpirti Shenjt = Dhuratė e Zotit pėr njeriun
    --------------------------------------------------------------------------------
    Shkodra13, po tė kuptoj se ēka dėshiron tė thuash. Ėshtė e vėrtetė se ēdo e mirė vjen prej Shpirti tė Zotit, prandaj ēdo vepėr tė mirė duhet pranuar ngado qė tė vijė (qoftė edhe nėse vjen nga njė njeri pagan, sepse ėshtė rruga pėr pranimin e njė tė mire mė tė madh). Pėrveē kėsaj mėsimi i krishterė flet pėr hirin e shenjtė qė nė saje tė Shpirtit Shenjt banon nė shpirtin e tė drejtit. Prandaj sa herė qė flasim pėr Shpirtin Shenjt njėkohėsisht flasim edhe pėr hirin e Zotit. E pra, kur ėshtė fjala pėr hirin, ai ka domethėnie dominante tė dhuratės, mirėsisė. Feja e krishterė dallon hirin nė kuptimin e gjerė tė fjalės, qė domethėnė dhuratė e dhėnė nga dashamirėsia. Kėtu me fjalėn “dhuratė” kuptohet ēdo e mirė qė na jep Zoti qoftė nė mėnyrė natyrore, qoftė mbinatyrore (psh. krijimi ynė, liria etj.). “E dhėnė nga dashamirėsia” domethėnė se dhurata na ėshtė dhėnė falas dhe pa e merituar.
    Hiri nė kuptimin e ngushtė tė fjalės ėshtė dhuratė mbinatyrore (besimi/feja) e dhuruar nga Zoti krijesės sė arsyeshme falas (pa merituar) nė prizmėn e jetės sė tij (njeriut) tė amshuar (pėr kėtė arsye themi se pa besim s’ka shpėtim = jetė tė amshuar). Pra, i jipet natyrės duke e tejkaluar thelbin-esencėn (shpirti, trupi), fuqitė (arsyeja, vullneti) dhe kėrkesat e saja (ajri, ushqimi).
    Gjithmonė duhet ta kemi para sysh tė vėrtetėn se hiri si dhe njeriu ėshtė pikė ndėrprese e veprimit tė Zotit dhe formimit tė kozmosit, pėr kėtė arsye ai pėrmban tė gjitha pikėpamjet e raportit tė Zotit ndaj njeriut dhe njeriut ndaj Zotit, tė gjitha pikėpamjet e njeriut ndaj kozmosit dhe kozmosit ndaj njeriut, si dhe tė gjitha pikėpamjet e njeriut ndaj njeriut, dmth. tė gjitha lidhjet e tija interpersonale – qofshin individuale, qofshin shoqėrore.
    Prandaj, kur ėshtė fjala pėr “kultivimin” e njeriut, pasurimin e brendshėm, krijimi i vlerave autentike... qė i pėrmende Shkodra13, mund tė shtojmė se vepra e mirė nuk mund tė ndahet nga personi i cili e kryen kėtė vepėr. Mirėsia dhe merita i vijnė veprės (aktit) nga subjekti qė e bėn kėtė vepėr. Mirėpo, besimtari, nė dritėn e fesė kryen vepra tė mira si bir/bijė nė perspektivėn e bashkimit me Atin qiellor, dhe nga dashuria qė ka ndaj Tij. Qė vepra tė jetė e meritueshme (shpėtimprurėse) duhet patjetėr tė rrjedhė nga hiri i shejtnueshėm. Me veprat e mira tė drejtuar kah amshimi dhe Zoti, njeriu e sėnderton vetveten ekzistencialisht, duke u rrėnjėsuar gjithnjė thellė e mė thellė nė amshim dhe nė Zotin. Zoti kėshtu shpėrblen veprat e njeriut.
    Me fjalė tė tjera, thėnė shkurt, ekzistojnė vepra tė mira tė njeriut qė nuk kanė karakterin e meritės pėr jetėn e amshuar – karakter shpėtimprurės, dhe tė atilla qė rrjedhin nga bindja e thellė e besimtarit nėpėrmjet Shpirtit tė Shenjtė – hirit, qė sjell shpėtimin – jetėn e amshuar me Zotin. Kėshtu dhuratat natyrore tė hirit janė: kur kemi prindėr tė mirė, vėllezėr, motra, se dijmė tė shkruajmė mirė, tė vizatojmė..., mirėpo hiri i mbinatyrshėm e tejkalon kėtė natyrė: qė natyra ime tė merrė pjesė nė jetėn e mashuar hyjnore, kjo ėshtė dhuratė e Zotit.
    “Mbarė historia kaloi njė luftė tė rreptė kundėr pushtetit tė territ. Kjo luftė, e cila u nis qysh prej fillimit sipas fjalėve tė Zotit, do tė zgjasė deri nė ditėn e fundit. Nė kėtė luftė gjendet edhe njeriu i cili gjithmonė do tė luftojė pėr ta pėrkrahur tė mirėn dhe vetėm me mundime tė mėdha dhe me ndihmėn e hirit tė Zotit mund tė ruajė unitetin e brendshėm.” (Gėzimi dhe shpresa, 37).


    nga jugu
    Deputet
    Posts: 210
    (12/14/01 7:17:14 pm)
    Reply Ne lidhje me ekstremet.
    --------------------------------------------------------------------------------
    Te nderuar zoterinj, pranoni pergezimet e mia per dialogun e paster intelektual qe keni hapur e ushqeni ! Me lejoni besoj, te marr edhe une pjese ne te ( ne ditet qe jetojme plot tensione e pasione, tingellon pak si luks...);
    gjithmone kam pasur interes per tema te kesaj natyre, pasi mundohen t'ju japin pergjigje pyetjeve nga me madhoret ne lidhje me ekzsitencen tone, qe prej krijimit, ardhjes apo prejardhjes e deri tek motivi i te qenit ne faqe te ketij planeti. Si e tille edhe tema ne fjale me terhoqi vemendjen. Per te mos u zgjatur e per te shmangur ndonje perseritje te besdishme, kam nje pyetje qe me lindi duke lexuar repliken e fundit te Shpresemirit:
    si ndikojne tek njeriu, veprimtaria e ndertimi i tij psikologjik te qenit midis ketyre dy ekstremeve qe pershkruani ? E thene ndryshe, a mund qe termi "liri" me te gjitha sa mbart ky koncept per njeriun-qytetar te sotem por edhe ate te se kaluares, te bashkekzistoje ne nje simbioze te tille si ajo qe pershkuani ? Personalisht konsideroj se sistemet shoqerore perndimore jane deri tani, shpreheset me te qarta e me te fuqishme te konceptit te lirise njerezore, me pak dallime joesenciale midis tyre. Meqenese te gjitha, sic thoni ju, jane rezultat te simbiozes ne fjale, dmth, njerezit qe kane shkruar keto kushtetuta jane frymezuar prej zotit, si e shpjegoni kontradikten e pamohueshme te njeriut si individ me pushtetin te cilin vete e krijoi e persos, kur dime se ky pushtet eshte kufizim i lirive personale e ne te bejne pjese edhe police, burgje, gjykates, etj ? A mund te themi se kemi arritur ekuiliber midis pjeses njerezore me ate hyjnore te veprimtarise se njeriut, gjithmone sipas jush ? Po evolucioni ideor ne konceptimin e lirise qe prej fillimeve te saj, ne c'raport ka qene me krishterimin e shekujve te shkuar ? Me sa di une, gjithmone ne perplasje te vazhdueshme...
    Sipas meje, kontradikta qendron ne faktin se o do jesh i krishtere i mire e i sinqerte, o do jesh qytetar e partiot i mire per vendin tend. Te dyja nuk mund te bashkjetojne. Shembujt qe mund te sjell jane te shumte, duke filluar qe nga pervoja personale e deri tek historia e kombit tone e ajo e kombeve te tjera... Krishterimi nuk pranon gjysem te krishtere, apo te krishtere te dyshimte, me pyetje e dilema brenda vetes. Ata thrriten te besojen apriori me gjithe fuqine e shpirtit te tyre qe te gjejne pastaj, nepermjet tij pergjigjet e tyre. Kam idene se e kunderta do ishte me e logjikshme.
    Per te mos u zgjatur, kaq kesaj radhe, e kerkoj falje per ndoshta, paqartesine e renditjes te sa kam shkruar.
    Gjithe te mirat e pershendetje !

    Shpresmiri
    Besimtar
    Posts: 184
    (12/15/01 12:26:23 pm)
    Reply Atdhetarizmi = njė prej idealeve tė krishtera
    --------------------------------------------------------------------------------

    Nga jugu, tė falėnderoj pėr interesimin tėnd pėr temėn e parashtruar. Nė rend tė parė dėshiroj tė tėrhjek vėrejtjen lexuesve se shkrimet e mia janė interpretime tė asaj qė unė lexoj, pėr qėllim qė tė jem sa mė i qartė nė shprehje tė mendimeve dhe bindjeve tė mia. Prandaj ėshtė e kuptueshme vėrejtja e Nga jugu-t se kjo tingėllon pakėz luks. Duhet pasur para sysh atė fjalėn e urtė: Si ėshtė vendi bėhet kuvendi. Me tė vėrtetė po tė flisnim pėr bujqėsi do t’i pėrdornim fjalėt: arė, bujk, tė vjelėsh, tė mihėsh... E pra, nė rastin tonė kemi tė bėjmė me gjėra shumė suptile - siē ėshtė koncepti i lirisė sė njeriut, prandaj edhe mėnyra e tė shkruarit dhe argumentuarit ndryshon. Do tė mundohemi hap pas hapi ta shiqojmė kėtė realitet tė ndėrlikuar qė e quajmė l i r i, sepse ėshtė e pamundur qė menjėherė t’i kuptojmė tė gjitha. Nuk e di Nga jugu sa je i vetėdijshėm pėr pyetjet qė ke bėrė – janė tė shumta. Unė do tė mundohem t’u pėrgjigji atyre qė mė duken mė me rėndėsi.
    Liria qė Zoti ia dhuroi njeriut ėshtė shenjė dalluese e vetė njeriut nė raport me tė gjitha krijesat tjera. Pikėpamja pozitive e kėsaj lirie ndriēon aftėsinė e njeriut ta dojė, ta lavdėrojė dhe t’i shėrbejė Zotit, Krijuesit tė tij. E pra, liria si shenjė dalluese e njeriut ka edhe pikėpamjen negative: flet se njeriu ka mundėsi qė edhe tė largohet prej Zotit, ta mohojė, ta zėvendėsojė me “zotėra” tė tjerė. Pra, pėrveē asaj se njeriu e pėrdor, ai mund edhe ta keqpėrdorojė lirinė! Kėto tė vėrteta na nxisin nė pėrsiatje pėr realitetin e sė keqes, pėr praninė e sė keqes nė botė, nė histori, nė zemrėn e njeriut. Feja e krishterė nė kėtė kuptim flet pėr mėkatin: kundėrshtimin e njeriut ndaj paramendimit tė dashurisė sė Zotit dhe shėlbimit qė ofron Ky.
    Ta shohim si e pėrdorim nė pėrgjithėsi domethėnien e fjalės “liri”. Po e marrim, pėr shtazėt e egra themi se janė “tė lira” nė natyrė. Njeriu qė nuk ėshtė nė burg ose nė burgim, thuhet se ėshtė “nė liri”. Ėshtė fjala pėr lirinė e jashtme o pėr atė fizike. Ne jemi duke folur pėr lirinė e brendshme.
    Sa sende ekzistojnė tė cilat mund tė na robėrojnė, aq ka edhe mėnyra tė lirisė sė jashtme dhe tė brendshme: liria nga ndėshkimi, nga ligji, nga frika, nga kėrcėnimi, nga detyra...
    Kur flasim pėr lirinė e brendshme, mund tė dallojmė:
    a) lirinė qė tė veprojmė ose tė mos veprojmė
    b) lirinė tė bėjmė kėtė ose diēka tjetėr
    c) lirinė qė tė bėjmė mirė ose keq
    Kemi tė bėjmė me dy ekstreme: ndėrmjet determinizmit tė pozitivistėve dhe materialistėve mekanikė si dhe indeterminizmit apsolut (lirisė hyjnore qė Jean-Paul Sartri i jep njeriut). Mohimi i lirisė ka qenė dhe do tė jetė shpeshė herė ikja nga pėrgjegjėsia. Nėse nuk jemi tė lirė dhe ku nuk jemi tė lirė, nuk kemi as faj. Por edhe kur dikush e tepron me liri, liria prej tė gjitha pengesave morale dhe shoqėrore, mund tė jetė ikje nga pėrgjegjėsia dhe detyra.
    Njeriu gjithėsesi nuk ėshtė gjithmonė dhe nė gjithēka i lirė. Nuk janė as tė gjithė njerėzit barazi tė lirė. Trupi fare nuk ėshtė vetvetiu i lirė, vetėm shpirti ėshtė i lirė. E pra meqė ėshtė thelbėsisht i lidhur me trup, do tė luftojė pėr njė liri sa mė tė madhe. Nuk kemi, psh., liri qė mos tė mendojmė pėr asgjė, kurse shpesh herė edhe u jemi tė nėnshtruar nevojave imperative tė trupit.
    Liria iracionale pa marrė para sysh vlerat nuk ka vlerė, ajo ėshtė e pakuptimtė. Lirinė e kemi qė tė vendosim pėr vlera.
    Sa pėr pohimin: “Sipas meje, kontradikta qendron ne faktin se o do jesh i krishtere i mire e i sinqerte, o do jesh qytetar e partiot i mire per vendin tend. Te dyja nuk mund te bashkjetojne.” Mendoj se ėshtė qėndrim i gabueshėm, edhe pse shumica e kanė ndoshta njė mendim tė kėtillė. (Do tė shėrbehem me mendimet e njė kleriku katolik pėr kėtė pyetje). Ta pėrkujtojmė njė gjė: secili prej nesh ka njė profesion tė veēantė; por nuk pushojnė sė qeni njerėz dhe sė qeni shqiptarė, pse, pėr shembull, njėri ka vėnė si ideal jete artin, njė tjetėr edukatėn, njė tjetėr diturinė dhe njė tjetėr njė send tjetėr. E kur arti, dituria dhe idealet e tjera nuk na pengojnė tė jemi atdhetarė, pse ai qė ndjek idealin e besimit nuk do tė mund tė jetė shqiptar? Ėshtė dikush fetar, por ka tagre dhe detyra shoqėrore, nuk rron as nė erė, as nė re, por nė kėtė tokė qė quhet Shqipėri, Kosovė..., midis kėtyre njerėzve qė janė shqiptarėt; jam fetar, e dua tė mbaj marrėdhėnie tė ngushta me Zotin, por gjaku shqiptar qė mė vlon ndėr dej, shpirti shqiptar qė mė frymėzon mendimin dhe fjalėn, rrethi shqiptar dhe traditat shqiptare qė, duke ma pėrshkuar anembanė jetėn mendore e morale, shpėrthejnė ndėr hove tė shpirtit, ndėr ndjenja dhe zakone, mund tė zhduken prej meje me sa mund tė zhduket natyra; jam fetar, e ky fakt, sikurse nuk mė ndalon aspak qė tė jem njė njeri i pėrkryer, tė kem dituri dhe kulturė, ashtu nuk mė pengon qė tė jem atdhetar. Edhe atdhetarizmi ėshtė njė ndėr idealet e krishterimit. Nuk jemi tė krishterė tė mirė, pa qenė njerėz tė mirė, po tė jemi nėnshtetas dhe atdhetarė tė dobėt. Atdhetarizmi nė kuptimin e krishterė ėshtė njė virtyt i shenjtė si drejtėsia dhe dashuria.
    Pėr tjerat pyetje mė duhet tjetėr herė tė pėrgjigjem sepse u bė shumė. Falėminderit pėr duresė!
    Shpresmiri


    shkodra13
    Moderator
    Posts: 187
    (12/15/01 3:08:23 pm)
    Reply Re: Atdhetarizmi = njė prej idealeve tė krishtera
    --------------------------------------------------------------------------------
    Po nisem nga keto fjale te Jugut:"Krishterimi nuk pranon gjysem te krishtere, apo te krishtere te dyshimte, me pyetje e dilema brenda vetes"

    Ndersa une mendoj te kunderten.Krishterimi nuk pranon krenare per nivelin e besimit.Shenjtoret me te medhenj jane lutur per te rritur besimin ne ta duke qene te bindur se eshte pak ne krahasim me ate qe duhet.S'kane rreshtur se quajturi te vetvetes mekatare e se penduari.Kjo se perballe kishin dashurine e pafund e para pafundesise cdo mase,sado e madhe,eshte e vogel.

    Krishti thote se cobani le tufen e shkon te kerkoje delen e humbur ose ne nje rast tjeter na flet per festen per kthim ne rruge te drejte.Pra per krishterimin kane rendesi ato "gjysme te krishtere" ,sic thua Jugu,bile dhe ato "hic te krishtere"..Kujto parabolen e djalit plangprishes.

    Lum te fundit se do jene te paret.

    Ne ikonografine e krishtere shpesh here gjejme nje shkalle ku pikturohen njerezit ne rrugen drejt Zotit.E shohim se ne toke nganjehere bien edhe ato qe ishin ngritur mjaft me lart se tjeret.E ne rastin tjeter Krishti merr ne Parajse hajdutin e kryqezuar prane tij.Pra s'me duket se ka kuptim termi "gjysem i krishtere",sepse nuk ekziston "krejt i krishtere",pasi perballe kemi miresine e pafund,keshtu qe do jemi gjithmone te padenje perballe saj.
    Per kete kemi nevoje per meshiren e Zotit.Te gjithe,pa perjashtim!

    E sa per pyetjet e dilemat nje i krishtere s'ka kuptim pa to.Pyetja kryesore eshte kerkimi i Zotit.E dyshimet e dilemat jane tundimet qe te gjithe perballemi me to.Mos harro se djalli perpiqet te tundoje edhe vete Krishtin.

    Por besoj se Shpresmiri do skjaroje me mire kete pike.Une shkrova ato qe me erdhen ne mend,pa pretenduar te pergjigjem sakte.



    Edited by: shkodra13 at: 12/16/01 8:36:39 am

    deshmuesi
    Jezusi te do
    Posts: 359
    (12/17/01 9:05:23 pm)
    Reply Liria dhe njeriu.
    --------------------------------------------------------------------------------
    Cfare do te thote : "Liri"?
    Koncepti biblik na tregon se "Liria" eshte e kunderta e skallaverise. Pra ne baze te ketij arsyetimi dalim ne konkluzion se , ne liri nuk ka skallveri, pra te dyja keto gjera jane krejt te kunderta me njeratjetren. Eshte e njejta llogjike si me driten, Gjoni thote se eresira nuk ka asgje te perbashket me driten, pra ne drite nuk ka eresire.
    Mendoj se kjo duhet te jete mundesia baze ne te cilin duhet te diskutojme.
    Perendia e krijoi njeriun nje qenie krejt te lire, ku i lire do te thote, jashte skllaverise. Por lirija nuk mbaron ketu, Zoti Perendi i dha njeriut ne shpirt te tij, liri te plote. Pra njeriu i pare ishte nje qenie e lire, i cili jetonte ne lirine e Perendise, por po keshtu ai kishte liri te plote ne shpirt te tij, dhe kjo liri quhet : "Vullnet i Lire " .
    Nese do ta shohim "Vullnetin e lire" tek njeriut, ai perbehet nga tre faktore baze: I lire per te menduar. I lire per te perzgjedhur. I lire per te vetevendosur.
    Ju lutem mbajini mend keta tre faktore, sepse jane pjesa me thelbesore ne jeten e njeriut.Pikerisht e gjithe jeta e jone udhehiqet dhe drejtohet prej ketyre tre faktoreve.
    Cfare ndodhi ne Eden?
    Edeni eshte fillimi i jetes ne toke, pra atje ne shohim se si filluan gjerat, dhe pikerisht prej atje shohim se si do te rrjedhin gjerat ne jeten dhe mjedisin e njeriut.
    Bibla eshte nder te vetmit liber qe jep fillimin dhe mbarimin e jetes, dhe asaj qe ne na rrethon.
    Por cfare ndodhi ne Eden?
    Perendia na tregon se si njeriu e humbi Lirine. Por ke Liri?
    Pikerisht ketu fillon te kuptuarit drejt ,te asaj se, cfare eshte Liria . Njeriu ne Eden humbi te qenit i lire ne prani te Perendise, Pra te humbasesh te qenit i lire , do te thote : te kalosh nga liria nen skllaveri, dhe kjo skallveri e ka emrin , Mekat.
    Ne mekat nuk ka liri, kush ngatron kete eshte njesoj si te ngatroje naten me diten. Pyetja tjeter eshte :
    Po lirine e shpirtit , ose vullnetin e lire ate cka Krijuesi i vendosi ne shpirt te tij , e humbi njeriu?
    Ketu eshte celsi i njohjes . Njerezit nuk arijne qe ta kuptojne kete te vertete, ata ngatrojne dhe nuk kane konceptin e drejte te lirise se Perendise . Tjeter gje eshte Liria , qe Krijuesi i dha njeriut ne shpirtin e tij, dhe tjeter gje eshte , te qenit e njeriut ne Liri te Perendise.
    Me renien e njeriut nen mekat, njeriu e humbi njehere e pergjithmone Lirine e Perendise , duke rene ne skllaveri te mekatit, por e megjithkete ai ne shpirt te tij nuk e humbi lirine qe Krijuesi i i dha atij ne krijim, pra ai nuk e humbi vullnetin e tij te lire.
    Le ta konkretizojme kete gje me shembelltyren e djalit plangprishes.
    Kjo shembelltyre eshte nje nder mesimet me te mrekullueshme qe Jezusi na tregon persa i perket , Lirise ne shpirt , e cila eshte vullneti i lire i njeriut, dhe te qenit i Lire me Perendne.
    Shikoni fillimin e kesaj shembelltyre. Djali me i vogel kerkon pasurine sepse deshiron qe te largohet prej atit te tij. ky vendim vjen te djali plangprishes , si rezultat i vullnetit te tij te lire. Pra ai ne liri te plote e mendoi planin e tij, e perzgjodhi ate dhe e vendosi. Me pas Krishti thote se djali pasi e mori pasurine , u nis ne nje vend te larget. Por cfare ndodhi ? Ai me ikjen prej atit te tij , humbi te qenit biri i atit, humbi pasurine, u be sherbetor i dikujt duke i ruajtur derat, dhe perfundimisht ai ishte i kercenuar prej vdekjes. Krishti na tregon dy vendodhje krejt te kunderta me njeratjetren . Epara : kur biri ishte tek ati, dhe e dyta kur ai ishte larg atit.Pra Krishti ketu na tregon : Te qenit i lire , dhe te qenit ne skllaveri. Djali plangprishes humbi te qenit i lire tek ati dhe hyri ne skllaveri, por ai nuk e humbi vullnetin e tij te lire. Ku e shohim kete fakt?
    Le te shohim perseri djalin plangprishes. Djali pasi pa se po shkonte drejt shkaterimit perfundimtar, erdhi ne vete dhe tha: Do te kthehem tek ati im e do ti them: Me fal o ate se mekatova kunder teje dhe qiellit , dhe nuk jam me i denje qe te quhem biri yt. Cfare na tregojne keto fjle te djalit plangprishes? keto fjale vertetojne plotesisht se ai nuk e kishte humbur vullnetin e tij te lire. Pra ai mendoi ne liri te plote,duke ardhur ne vete, po keshtu perzgjodhi ne liri te plote atin e tij, si te vetmin shpetimtar, sepse ai ishte biri i tij edhe sepse ishte larg tij, dhe gjithashtu ai vendosi ne liri te plote te kthehet tek ati i tij.
    E njejta gje ndodhi edhe me njeriun ne Eden. Njeru humbi te qenit i Lire me Perendise, duke hyre ne skllaveri te mekatit, dhe kjo beri te mundur qe ai te linde dhe te jetoje nen mekat. Por ne shembelltyra qe sapo pame , djali plangprishes, mori vendim qe te kthehej tek ati i tij. Me kete Krishti na tregon se : Njeriu e ka plotesisht vullnetin e tij te lire per te mare kete vendim edhe per tu kthyer tek Ati Perendi.Ai eshte i lire plotesisht te mendoje, te perzgjedhe dhe te vetvendose per te ardhmen e tij.
    Ps. Nese deshironi , mund te vazhdoj ne nje shkrim tjeter.
    Deshmuesi
    IHS

  2. #2
    i/e regjistruar Maska e Shpresmiri
    Anėtarėsuar
    16-04-2002
    Vendndodhja
    Zagreb (CRO)
    Postime
    405

    Dinjiteti i njeriut = jeta me Zotin Dashuri

    Aristoteli pėr njeriun tha se ėshtė "kafshė mendore" (qenie e gjallė qė posedon Logosin).
    M. Scheler: njeriu ėshtė egėrsirė qė dėshiron tė dijė gjėra tė reja, apo qenie e dashuruar apo e dashur. Njeriu ėshtė ai qė mund tė thotė jo.
    Pėr Schopenhauerin njeriu ėshtė qenie metafizike.
    Pėr Platonin njeriu ėshtė qenie dykėmbėshe pa pupla apo "kafshė qė ia ka frikėn zotit".

    Kėshtu renditetn definicionet e njeriut dhe mund t'i numrojmė shtatėdhjetė si tė njohura, mirėpo asnjėra prej tyre megjithatė nuk mund ta pėrfshijė tėrėsinė e njeriut.

    Nė Bibėl lexojmė pėr njeriun nė Psalmin 8: "Ēka ėshtė atėherė njeriu qė ta kujtosh, biri i Adamit qė tė pėrkujdesesh pėr tė?... e bėre pak mė tė vogėl se engjėjt..." Psalmisti ka shprehur vetėdijen e vogėlsisė dhe kalueshmėrisė sė njeriut para madhėrisė sė kozmosit.

    Pėrnjėmend njjeriu ėshtė qenie e ēuditshme.

    Askush nuk jeton vetėm vetė pėr vete. Tė gjithė kemi nevojė pėr tė tjerėt; kemi nevojė pėr dikė kujt mundemi apo madje edhe guxojmė t'i besohemi, para tė ciliti mund tė afirmohemi; dikė qė mund tė na japė zemėr, tė na plotėsojė, pasurojė. Njeriu dėshiron tė jetė i pranuar, i dashur. Njė "Unė" qė vetėm ngre mure rreth vehtes varfėrohet dhe thahet. Njeriu si "Unė" ėshtė i drejtuar kah njė "ti", "ne". Secili ėshtė i zhytur nė hapėsirėn e lirisė nė tė cilėn secili duhet tė jetė i pranuar si person.

    Bibla, meqenė se flet pėr Zotin, e shikon njeriun vetėm pėrball Zotit. Ai ėshtė i krijuar nė pėrngjasimin (ikonėn) e Tij. Zoti e krijoi njeriun dhe vet u bė njeri pėr ta shpėtuar.

    Kreu 2 i librit tė Zanafillės nuk ndėrlidhet vetėm me historinė e njė njeriu por mė historinė e tėrė njerėzimit, ashtu siē e tregon kėtė termi "Adam", qė domethėnė "Njeri".
    Nė tregimin e Biblės mbi Adamin dhe rėnjen e tij (mėkatimin) mund tė shohim se si Ligji tregon ku ėshtė shpėtimi, por ai nuk mund ta japė atė. Mėkati ėshtė aq i madh sa qė njeriu ėshtė i pafuqishėm ta pėrmirėsojė vet.
    Jezu Krishti ia kthei njeriut dinjitetin e vet, sepse e pajtoi atė me Zotin duke u bė fli pėr mėkatet e "Njeriut". Kėshtu secili qė beson nė Tė do ta ketė jetėn e pasosur.
    Askush nuk vdiq pėr mua qė ta kem jetėn, pėrveē Jezu Krishtit.
    IHS

Tema tė Ngjashme

  1. Premisa tė gabuara
    Nga Arrnubi nė forumin Komuniteti musliman
    Pėrgjigje: 3
    Postimi i Fundit: 30-04-2012, 18:25
  2. Muhamedi a.s. sipas kėndvėshtrimit tė krishterė
    Nga presHeva-Lee nė forumin Komuniteti musliman
    Pėrgjigje: 1
    Postimi i Fundit: 10-04-2010, 22:15
  3. Pėrgjigje: 0
    Postimi i Fundit: 14-03-2007, 09:06
  4. Kriptokrishtėrimi nė Shqipėri
    Nga Kryeengjelli nė forumin Komuniteti orthodhoks
    Pėrgjigje: 1
    Postimi i Fundit: 12-12-2006, 08:02
  5. I krishtere dhe sherbestar.
    Nga deshmuesi nė forumin Komuniteti protestant
    Pėrgjigje: 1
    Postimi i Fundit: 08-01-2005, 15:10

Regullat e Postimit

  • Ju nuk mund tė hapni tema tė reja.
  • Ju nuk mund tė postoni nė tema.
  • Ju nuk mund tė bashkėngjitni skedarė.
  • Ju nuk mund tė ndryshoni postimet tuaja.
  •