Kujt i takon Kosova?

[Davius]

Niveli i ulët i kulturës politike ka qenë dhe vazhdon të jetë karakteristikë kryesore e traditës politike të dy komuniteteve kryesore në Kosovë dhe Metohi, serbëve dhe shqiptarëve. Kjo hapësirë, me Shqipërinë dhe Maqedoninë, ka qëndruar më së gjati nën sundimin otoman, deri në vitin 1912, që do të thotë se izolimi i rreptë nga tradita moderne dhe epoka bashkëkohore - duke përfshirë reformimin, qytetërimin, dhe liberalizimin - ka zgjatur gatu plot 5 shekuj. Traditat politike të trashëguara nga epoka e rënies të Perandorisë Otomane, të mbështetura në antagonizmat fetare-kombëtare, janë zhvilluar në një rreth vicioz të dhunës të ndërsjellë, të cilat, vetëm për kohë të shkurtë, ndërpriteshin nga periudha të qetësisë të përkohshme. Ndërprerjet në vazhdën e konflikteve më së shpeshti ishin rezultat i detyrimit nga ana e ndonjë rrethimi të jashtëm autoritar, e jo ndonjë rezultat i vullnetshëm apo bashkëjetesës së pranuar nga të dyja palët e karakterizuar me tolerancë politike, fetare, e etnike.

Konflikti ndëretnik në Kosovë, ngjashëm me konfliktet e tjera në Ballkan, vetëm se në një formë më të ashpër, ka natyrën e luftës për territore, që është në kundërshtim me konceptet bashkëkohore të bashkëjetesës në një model të shoqërisë shumëkulturore. Krahas kësaj, janë krijuar dy pamje të krahasueshme të së kaluarës dhe të reales, dy bota paralele ku, në një përzierje ndezëse të traditës, stereotipeve dhe miteve, së bashku me pengesa të theksuara gjuhësore, fetare, dhe shoqërore, kanë zënë fill bazat e konfliktit të sotëm ndëretnik, i cili në periudha të krizës domosdoshmërish çon në përshkallëzimin e dhunës.

Kështu edhe vet fjala “Kosovë” ka kuptim të kundërta në bashkësi etnike të ndryshme. Për serbët, nocioni Kosovë nënkupton hapësirën e “Jerusalemit serb”, zhvillimi i shkëlqyeshëm ekonomik dhe kulturor i të cilit është ndërprerë në shekullin e mesëm nga ana e pushtuesve otoman. Vuajtja e Kosovës e shfaqur me rastin e betejës në mes të serbëve dhe turqve në vitin 1389 është bërë realitet nga mesi i shekullit të XV. Pas shekujsh të sundimit otoman, kur vuajtja e Kosovës ka marrë përmasa legjendare përmes poezisë epike, Kosova pas Luftës të Parë Ballkanike më 1912-me strukturë të ndryshuar etnike e cila deri në fund të shekullit XVII deri te luftërat ballkanike ka shënuar zvogëlim të popullatës serbe dhe rritje të asaj shqiptare-prapë futet në përbërje të Mbretërisë të Serbisë, përderisa Metohia mbetet pjesë përbërëse e shtetit tjetër serb, Mbretërisë së Malit të Zi, ndërsa në vitin 1918, bëhet pjesë e shtetit të Jugosllavisë.

Për një serb të zakonshëm, fjala Kosovë, në ideologjinë kombëtare, nënkupton tokë të shenjtë nga e cila serbët, gjatë disa shekujve të fundit e deri në ditët tona, janë shtypur dhe përndjekur sistematikisht me anë të forcave të bashkuara, para së gjithash nga ana e shqiptarëve mysliman-imigrant legal apo ilegal të ardhur në periudha të ndryshme të sundimit të otomanëve, fashistëve italian, apo komunistëve të Titos.

Hapësira e krahinës jugore të Serbisë, tash nën administrimin e OKB-së, përfshin 1300 kisha, manastire, dhe varreza, me emrin zyrtar Kosovë (me Metohinë e cila që nga viti 1968, me vendim administrativ të shqiptarëve të Kosovës është hequr nga komunikimi zyrtar, dhe më pas edhe nga komunikimi i përditshëm politik), sipas shumë studiuesish, është fjala më e rëndësishme simbolike në gjuhën serbe. Me emrin Kosovë, pas emrit të Zotit, Shën Savës, nënkuptohet edhe identiteti kulturor i tërë kombit serb në historinë e tij moderne.

Për shqiptarët, fjala Kosovë është simbol i “tokës së lashtë shqiptare” e cila direkt e lidhë bashkësinë antike ilire me atë bashkëkohore shqiptare, përderisa sot është simbol i tipit të diasporës të nacionalizmit i cili ushqehet me zgjerimin demografik, për hir të legjitimimit etnik të mëtimeve në hapësira të caktuara. Fakti se nuk ka dëshmi të prekshme mbi lidhshmërinë në mes të ilirëve dhe shqiptarëve të sotshëm, me një zbrazëti të madhe, me një mungesë të pakalueshme në aspektin e burimeve historike nga shekulli VI deri në atë të XI, nuk ka ndikuar fare në themelimin e mitit ilir si element bazë për themelimin e identitetit kombëtar shqiptar.

Kosova, në projektimin idealist të historisë romantike shqiptare nga koha e Enver Hoxhës, për shqiptarët në shekullin e XX është bërë simbol i territorit etnik të okupuar. Manastiret serbe të ndërtuara në një numër jashtëzakonisht të madh në periudhën në mes të shekullit XII dhe atij XV, për ta janë vetëm kisha të cilat shpesh janë ndërtuar në themelet e kishave “ilire” (në fakt ato janë themele bizantine) nga ana e sundimtarëve “okupues” serb në kohën e dinastisë të Nemanjiqëve.

Nga kjo del se në Kosovë, nën kushte të paqes, nën administrim të plotë të KFOR-it dhe UNMIK-ut, të vendosura pas bombardimeve të NATO-së në vitin 1999, janë bërë aq shumë përpjekje që në një afat sa më të shkurtër dhe atë në një numër sa më të madh, në një aksion sistematik, të shkatërrohen gjurmët e dëshmive të pakëndshme –pra kishat dhe manastiret serbe – si gjurmët më bindëse të prezencës të dikurshme të serbëve. Fjala është për një lloj të hakmarrjes kolektive të tipit fisnor, e cila në vend se të drejtohet kundër individëve fajtorë po drejtohet kundër pjesëtarëve të një etnie të tërë. Modeli i nacionalizmit ekstrem parasheh shkatërrim përfundimtar të monumenteve serbe dhe përndjekje të bashkësisë serbe në mënyrë që të argumentohet një realitet i ri politik – pra Kosova si një tokë ekskluzivisht shqiptare – i papranueshëm për Serbinë. Kosova sot i takon edhe serbëve edhe shqiptarëve, dhe përcaktimi i ardhmërisë stabile të provincës është i mundshëm vetëm përmes një marrëveshje të ndërsjellë.

(Dushan T. Batakoviq, ambasador, këshilltar i kryetarit të Serbisë)

[asnjanesi]

Hapja e temes se Kujt i Perkitka Kosova me ane te nje shkrimi apo opinioni serb, sado "akademik", nuk eshte aspak i goditur.

Zaten nga Akademia Serbe u faktorizua idilizimi nacionalist-ekstremist serb.

Batakoviq t'i adresohet batakut ne Beograd, e te tregohet "diplomat" per te mos ngarkuar vetem individet serbe per krimet monstruoze sllave ndaj Shqiptareve, e nga ana tjeter na ngarkon me pergjegjesi kolektive keta te fundit ne Kosove per ca gure e drure ... duke harruar njerezit, ne dac Shqiptare, ne dac Serbe, duke iu shmangur realitetit te sotem ne Kosove.

Batakoviq na qenka keshilltar, por me mendje e vepra eshte nxites ultra-nacionalist i nderhyrjes serbe ne Kosove.

Batakoviq ta lere rehat Kosoven e te mos i bie ne qafe. Le t''i jape ai keshilla realiste kryetarit te vet, e jo ti fuse ura zjarrit te armiqesise nderetnike ... ne Serbi.

Me qe ra fjala, kujt i perket Lugina e Presheves, apo Kosova Lindore?

[Davius]

Asnjanesi, edhe une mendoja se ky kendveshtrim i nje keshilltari serb mbi ceshtjen e Kosoves nuk eshte per te diskutuar fare ne forum...se dihet nje serb se si mund te flase per Kosoven dhe shqiptaret. Por ne te verteten e dime dhe kjo qe thone ato as qe na merzit. Por nganjehere populli thote qe edhe armikut degjoja fjlaet te keshe ne pasqyre me te qarte te gjerave...

[Dito]

Kosova! akoma ne dileme kjo pyetje, Kosova u takon kosovareve dhe gjithe minoriteteve qe jetojne ne ate bashkesi, cdo aludim tjeter eshte i tepert.

Dito.