Gjuha shqipe, 4500 fjalë nga orienti

[Kinezja]

A. Mile

Pas 33 vitesh pritjeje, ka parë dritën e botimit Fjalori i Orientalizmave në Gjuhën Shqipe. Ky fjalor, i cili përban 4500 fjalë nga gjuhët turke, perse dhe arabe, është mbledhur nga filologu Tahir Dizdari, i cili është ndarë nga jeta vite më parë. Sipas gjuhëtarëve që kanë marrë pjesë në promovimin e fjalorit, rëndësia e kësaj vepre qëndron në evidentimin e fjalëve të huazuara në gjuhën shqipe, takimeve që kanë kulturat dhe popujt me njëri-tjetrin. Sipas gjuhëtarit Miço Samara, i cili ka dhënë ndihmesën e vet si specialist i Institutit të Gjuhësisë, “një pjesë e mirë e këtyre fjalëve kanë zënë vend të qëndrueshëm në leksikun e shqipes dhe i nënshtrohen rregulave morfologjike e sintaksore të shqipes, ndërsa shumë të tjera tashmë janë kthyer në historizma, pasi i përkisnin një periudhe të caktuar historike dhe kanë dalë nga leksiku së bashku me sende apo dukuri që ekzistonin në këto periudha”. Gjithsesi edhe këto fjalë shpesh ngrenë krye si ngjyrime të ndryshme figurative në tekste letrare. Krijuesi i këtij fjalori, Tahir Dizdari, ka qenë një njohës mjaft i mirë i gjuhëve orientale kështu që nuk e ka pasur të vështirë të qëmtojë në leksikun shqip fjalët e huazuara nga gjuhët orientale. Megjithatë për të realizuar këtë punë voluminoze, atij i është dashur 30 vjet punë. Në të mund të gjesh fjalë, të cilat ne i përdorin në leksikun tonë të përditshëm, pa e ditur origjinën e tyre.


SHEKULLI
09/06/2005

[Hyllien]

E papame je Miranda ...

[Qerim]

Kisha nje pyetje .Keto fjalet orientale qe gjenden me shumice ne gjuhen shqipe, e zbukurojne apo e shemtojne gjuhen tone ?Kisha nevoje per nje pergjigje specialistesh.

[fejer_nagy]

Kisha nje pyetje .Keto fjalet orientale qe gjenden me shumice ne gjuhen shqipe, e zbukurojne apo e shemtojne gjuhen tone ?Kisha nevoje per nje pergjigje specialistesh.

Qerim bej,

Nuk ka perse te kerkosh mendimin e nje specialisti per kete punen e huazimeve orientale. Pergjigjet qe do te marresh nga spiecialistet mund te dallojne shume nga njera tjetra, gje qe eshte normale kur ke parasysh natyren subjektive te pyetjes & pergjigjes.
'Beauty is in the eye of the beholder', thote nje fjale e urte angleze .

[MI CORAZON]

Fjale te huazuara nga turqishtja:

baba
fesate
kabul(l)
hesap
xhambaz
sebep
kanun
tutkal
zamk
gurultu ( gjullurdi)
mesele
karshi
karar
niyet
hava
haber
meyhane
yabanci
soy
hayvan
ters
maskaralik
tuhaflik
ilaç
top
zaten
çardak
maymun
meydan
hesap
marifet ( art)
damar
sanatçi ( artist)
zift
avukat
telash
bekar
zarar
torba
çanta
bayrak

.........

u lodha ! Apo si bejne keto fjaloret me shkronja mikroskopike.

[Zëu_s]

Keto fjalet me lart jan me te vertet turqisht, shume prej tyre i kan marre turqit nga persishtja dhe arabishtja. (perveq fjaleve Zift, Kanun, Baba. Keto fjale nuk jan as turqisht, as persisht e as arabisht)

Vetem nje fjale per imagjinatet tuaj se a kan turqit fjale nga shqipja a jo, vetem nje fjale dhe asnje me shume.

Katramit ose Katranit i thone turqit ZIFT, qe shihet shume kjart se eshte nga shqipja, pra nga fjala ZI (e zeze).

Ne shqiptaret sot ne gjuhen letrare i themi Katran (fjale e huaj), kurse turqit Zift (shqip). (ne Kosove, Maqedoni dhe Mal te Zi i thon ende Zift)


Me siguri edhe fjala Zift eshte ne mes te atyre 4500 fjaleve qe thot ai se jan orientale, sikur fjala VAJZ qe na qenka fjale e huazuar, siç po thone "shkenctaret" tane.


Po ne kemi shkenctare shume "te zgjuar", te lumt ne qe i kemi. Zoti mos na lasht pa ta se nuk dihet çka bahet me neve.


-----------------------------
Armiku më i madh që i ka shkaktuar dëmet më të mëdha popullit Pellazgo-Iliro-Shqiptarë, ka qenë gjithmonë Shqipfolsi …

[Edvin83]

Shume nga fjalet qe dhe ti si psh hesap, hava, nuk perdoren me dhe perdoren vetem nga njerez te vjeter, ato jane llogari dhe qiell.

[DEN_Bossi]

Kush tha qe nuk perdoren maj naq
Une se paku i perdori nja 10 here ne dite keto fjale qe the ti.
Dhe po ashtu i degjoj me qindra.

Varet ku jeton ti dhe ne cfare ambjenti jeton.

[alibaba]

Edhe disa orientalizma:

Pasaporte := surrat defter
Avion := lezet hava
Mesues := llafazan hajvan
Gjarper := llahtar ushkur
Kallash := baterdi dyfek
Prezervativ := lezet llastik
Sutjena := cica rehatllik
Lavatrice := gjurulltu kazan
Frigorifer := kallkan dollap
Regjister := mynxyr defter
CD := aheng tepsi
Veteriner := hajvan doktor
Plazh := maskarallik sehir
Medresist := qyqar evlat
Bankier := dallaverexhi adam
President := kolltuk pasha
Dhimbje koke := siklet tepelek
Seks oral := pockallari qejf
Teleskop := sehir hava
Ndihme ekonomike := fukarrallek sevap
Autostrade := hyxhym xhade
Shqiponje := turbo bylbyl
Demostrada := kallaballek gjurulldi
Eklipsi i diellit := bicim aksham
Zezak := katran insan
Polic := dajak usta
Gratacele := xhamllik kala
Gay := bicim hanim
Kompjuter := qerrata dollap
Impotence := qejf mazallah
Impotent := bibilush sakat
Marreveshje paqeje := rehatllik ujdi
Psikiater := budallallek insan
Pediater := mistrec insan
Kinema := kallaballek sehir
Shfaqje := carcaf sehir
Seks := qejf marshallah
Gazete := maskarallek defter
Reviste porno := maskarallek qitap
Burg := edepsez xhehenem
Film porno := maskarallek sehir
Trangull := jeshil dajak
Avion ushtarak := bimladen hava
Diarre := me nder siklet
Radio := aheng dollap
Doganier := shejtan hesap
Disko := gjurulldi bodrum
Celular := muhabet kuti
Shirit kasete := aheng ushkur
Intrige & dashuri := sherr & sevda
Djale striptist := jazik efendi
Film erotik := sevda sehir
Rroba banjoje := lemeri benevrek
Spirance := bulldum cengel
Fushe lufte := kasaphane mejdan
Titanik := qamet vapor
Printer := hazer defter
Autoporlant := teneqe muhabet
Grek := jazik milet
Serb := surrat milet
Italian := gallat milet

[Legjion]

................

[D@mian]

marifet ( art)

I bie qe Akademise se Arteve t'i thone Marifet Medrese, Artistit te Merituar=Hallall Marifetci dhe Artistit te Popullit=Milet Marifetci. Popo, e thaj turqishten...

[DEN_Bossi]

Budalla = TARABUK (SA I SHKON KY EMER DISAVE KTU)

[ajzberg]

Ky studim eshte bere neTurqi apo ne Shqiperi,po me duken shume fjale te huaja.Si nuk doli nje liberth per ndikimin e shqipes ne gjuhet europiane Megjithate suksese gjahetareve tane.,i presim te na nxjerin ndonje studim per ndikimin e kinesces ne shqip