TRADITAT/ Grekët e lashtë i konsideronin desktruktive, romakët të paafta, ndërsa arabët fatkeqësi
Një vështrim islam mbi femrën
Të përbashkëtat e kulturave orianetale deri në zbritjen e Kur’anit, që i dha gruas të drejtën e pronës
Napolon Zeqiri
Kur flitet për qëndrimin e gruas gjatë periudhave të ndryshme kohore, Islami dallon prej civilizimeve të tjera. Islami i dha femrës status të lartë dhe qëndrim të barabartë me mashkullin. Para ardhjes së Islamit, ato nuk kishin identitet dhe asnjë të drejtë. Religjionet dhe sistemet e mëparshme me femrën janë sjellë si të ishte një mjet, si objekt, e cila mund të blihet dhe të shitet, por edhe të hidhet sipas dëshirës.
Para ardhjes së Islamit statusi i femrës pothuaj në të gjithë botën ishte i keq. Në shumë vende femrat nuk kishin asnjë të drejtë. Me ato është sjellë më keq se sa me kafshët.
Shkrimtari pakistanez Siddiqui thotë: “Në tërë botën femra u ishte ekspozuar torturave të papërmbajtura nga ana e meshkujve, të cilën e kishin trajtuar si egërsirë në xhungël”.
Është menduar se vendi i gruas është në shtëpi; të punojë në fushë dhe të bëjë punët e tjera. Pra, ajo ishte pa identitet dhe pa brengën më të vogël për ndjenjat e saj. Në disa pjesë të botës diskutohej se a thua femra ka shpirt ose a mund të konsiderohet si qenie njerëzore? Në perëndim, gjatë shekujve V-VI të erës së re diskutohej në konferenca të veçanta rreth këtyre pyetjeve.
Le të japim disa shembuj se si në disa civilizime në periudha të ndryshme janë sjellë ndaj femrës:
Greqia e vjetër
Femra është shikuar si një prej burimeve më të mëdha të destruktivitetit në Tokë. Mendësiani që kishte njeriu për femrën në Greqinë e vjetër ishte i tillë që emri i saj duhej të fshehej, ashtu siç mbulon trupin e saj. Demosteni në pika të shkurtëra e kishte sqaruar vlerën e femrës: “Meshkujt, për nevoja merrrnin laviret në mënyrë që t’i plotësojnë kënaqësitë e tyre seksuale, konkubina të cilat kujdeseshin për trupin e tyre, ndërsa gratë për pasardhësit e tyre legjitimë”.
Italia e vjetër
Në pjesën më të madhe të qyteteve femra është shikuar si malli që duhet të shitet dhe në të njëjtën kohë është konsideruar si robëreshë. Ajo është menduar se është më pak e vlefshme se mashkulli, është dashur që para tij të ulet në dysheme dhe të ecë apo vrapojë derisa ai të kalëronte.
Romakët
Sipas ligjit romak femra është konsideruar si e paaftë, njëlloj si fëmijët dhe të shurdhët. Babai në familjen romake kishte të drejtë që vajzën e tij ta shiste. Vajza nuk kishte status të lirë, derisa e kishte babanë gjallë. Ky rregull vlente edhe për gruan. Mashkulli kishte autoritet që femrën ta shiste, ta rrihte, ta largonte dhe ta mbyste.
Kinezët
Femra i ishte caktuar mashkullit dhe nuk kishte kurrfarë të drejte. Ajo ishte më pak e vlefshme dhe në atë mënyrë duhet të sillej me atë. “Asgjë nuk është më e pavlerë se femra”, thotë urtësia kineze. Sipas kësaj, gruaja kineze është më e ulëta e tërë gjinisë njerëzore dhe si rezultat i kësaj ajo duhet t’i kryejë punët më të ulëta dhe më të lira.
Indianët
Femra në Indinë e vjetër ishte e pavlerë. Professor Indra në librin e tij “Statusi i femrës në Muhabharata” thotë: “Nuk ka krijesë më të gabueshme se femra”, “Femra është zjarri, i cili ndizet”, “Ajo është pjesa e mprehtë e shpatës”.
Ndërsa Hatimiu thotë: “Femra në Indi ishte e mësuar ta thërriste burrin e saj; “Zotëriu im”, “Zoti im”, pasi që ai konsiderohej si zot i tokës. Asnjëherë nuk ushqehej së bashku me të. Kur shëtisnin së bashku, ajo duhej të ecte disa metra prapa tij dhe detyrohej ta adhuronte burrin e saj.
Hebrenjtë
Disa grupe të hebrenjve mendonin se gruaja është ndihmëse shtëpiake apo objekt. Te çifutët gruaja nuk e kishte të drejtën e trashëgimisë, deri sa ekzistonte si trashëgimtar burri apo i biri.
Sipas Nenit 36 të Ligjit Civi Izraelit, i cili deri vonë është praktikuar në Egjipt, thotë: “Derisa mungon trashëgmtari, e veja duhet të martohet më të vëllanë e bashkëshortit të vdekur dhe ajo duhet të jetë për të, derisa ai nuk e ndalon atë martesë. Ky rregull burimin e ka te libri i Ekzodit. Ky ligj konsiderohet si ligj i shenjtë i Torës, praktikohet edhe sot si në të kaluarën.
Arabët
Në Arabi vrasja e fëmijëve femra nuk është diçka e panjohur. Atë e pritnin dy fate; ose do të rritej në gjirin familjar, ose do të varrosej e gjallë me shpresën se turpi i lindjes së saj do të varrosej së bashku me të. Lindja e fëmijës femër ishte shenjë ogurzezë, ndërsa në anën tjetër lindja e fëmijës mashkull është pritur me kënaqësi dhe gëzim. Femrat nuk ishin të mirëseardhura, sepse arabët mendonin se ato ishin obligim material. Është menduar se femrat janë të paafta të marrin pjesë në sferat politike dhe ekonomike të jetës dhe se ato janë të panevojshme gjatë periudhave të luftrave, përshkak të dobësive të tyre trupore.
Arabët nuk ishin të vetëm në kryerjen e këtyre veprave johumane. Zakone të tilla ekzistonin edhe në Japoni dhe Kinë. Në Indi, për më tepër, nuk lejoheshin që të prekej idhulli i tyre me dorën e tyre dhe nëse kjo ndodhte, atëherë atë idhull e shkatërronin.
Gjendja aspak më e mirë nuk ishte as në Japoni, ku femra konsiderohej si e paaftë të merrte pjesë në ndonjë aktivitet fetar.
E drejta e femrës myslimane
Është bërë trend të mendohet se nga femra myslimane kërkohet të jetë e vërbër dhe, pa as më të voglin kundërshtim, e nënshtruar ndaj burrit të saj.
Për dallim nga kulturat e tjera, Islami femrës i jep të drejta të shumta; njëra prej tyre është që ajo ta mbajë mbiemrin e saj pas martesës. Ajo ka të drejtë të ketë identitetin e vet dhe për dallim nga kulturat e tjera ajo nuk e ka caktuar raportin me burrin e saj.
Pasuria që sjell në shtëpinë e burrit mbetet e saj dhe vetëm ajo ka të drejtë në shfrytëzimin e saj.
Megjithatë, ne duhet që gjithnjë të kemi në mendje rëndësinë e ndryshimeve të traditave të një populli dhe Islamit dhe nuk guxojmë të akuzojmë Islamin për shkak të traditave të ndonjë populli. Për fat të keq, disa shtete islame kanë disa tradita, të cilat janë larg Islamit të vërtetë dhe për këtë arsye e akuzojnë Islamin se e trajton gruan inferiore në krahasim me mashkullin. Në të vertetë kjo është shpresëdhënëse, se sa më shumë që akuzohet Islami për keqtrajtimin e femrës, aq më shumë femra e pranojnë Islamin si besim të tyre.
LINDJE
Aty ku seksi vendoste për jetën
Në Arabi vrasja e fëmijëve femra nuk është diçka e panjohur. Atë e pritnin dy fate; ose do të rritej në gjirin familjar, ose do të varrosej e gjallë me shpresën se turpi i lindjes së saj do të varrosej së bashku me të. Lindja e fëmijës femër ishte shenjë ogurzezë, ndërsa në anën tjetër lindja e fëmijës mashkull është pritur me kënaqësi dhe gëzim. Femrat nuk ishin të mirëseardhura, sepse arabët mendonin se ato ishin obligim material. Është menduar se femrat janë të paafta të marrin pjesë në sferat politike dhe ekonomike të jetës dhe se ato janë të panevojshme gjatë periudhave të luftërave, për shkak të dobësive të tyre trupore. Arabët nuk ishin të vetëm në kryerjen e këtyre veprave johumane. Zakone të tilla ekzistonin edhe në Japoni dhe Kinë.
MENDËSIA/ Në Francë diskutimi kryesor i teologëve ka qenë: Të njihet gruaja si krijesë, me shpirt apo jo
Krimet që i paraprinë barazisë në Evropë
Nuk është asgjë e fshehtë se ndaj femrës kanë kryer krime të papara. Mjeti i që shërbente për keqtrajtimin e tyre ishte rripi i mbështellë fort, i cili shërbente që të pamundësonte kontaktin seksual me meshkujt e tjerë, deri sa ai ishte i papranishëm. Ky rrip quhej rrip i pafajësisë (virgjërisë).
Tregtia me femra ishte e lejuar në Angli deri në vitin 1805. Çmimi i tyre ishte 5 peni. Në vitin 1931 një anglez e shiti gruan e tij për 500 funta. Edhe pse avokati i tij e përkrahte, gjyqi e hodhi posht vendimin e tij, sepse ligji i tillë vlente deri në vitin 1805. Ndërsa i akuzuari u dënua me 10 muaj burgim.
Në shek.V “Këshilli nga Makoni” u mblodh në mënyrë që të shqyrtonte “Të vërtetën rreth femrave”. Me qëllim të shqyrtimit të mendimit se a thua ka ajo shpirt si njeriu? Dhe erdhën në përfundim se të gjitha femrat kanë shpirt të prishur dhe të gjitha ato janë të dënuara me mallkim të përjetshëm, dhembje dhe qëndrim në zjarr, përveç Marijes, nënës së Jezusit. Etërit e shenjtë të ritit katolik e kanë konsideruar femrën si përgjegjëse për mëkat. Ndërsa të tjerët mendonin se “Trupi i femrës është derë për hyrjen e djallit” dhe si e tillë ajo duhet të jetë e mallkuar përgjithmonë.
Në vitin 586 Këshilli i të Shkathtëve shpalli se gruaja nuk i takon gjinisë njerëzore dhe se ajo është krijuar vetëm për t’i shërbyer njeriut.
Kur shpërtheu Revolucioni Francez, Liri, Vllazëri dhe Barazi nuk vlente për femrat. Para ndryshimeve të vitit 1942, ligji francez nuk e ka konsideruar femrën si të barabartë. Asaj nuk i lejohej të nënshkruante ndonjë marrëveshje pa pjesëmarrjen e ndonjë të afërmi. Vendi i femrës ishte në shtëpi dhe puna më e madhe e saj ishte kujdesi që bënte për fëmijët. Ato ishin plotësisht të varura nga burrat e tyre apo meshkujt e tjerë në shtëpitë e tyre. Një lloj i tillë i dhunës kishte vazhduar me shekuj.
Khan, autor i librit “Femrat në Islam”, thotë: “ Në Angli në shekullin e 16-të të gjalla janë djegur rreth 8 milionë femra. Vetëm më 1850 femra është konsideruar si qytetare, ndërsa më 1882 kishte të drejtën e posedimit të pronës. Në Francë më 1586 ende diskutohej nëse femra është me shpirt dhe se a i takon gjinisë njerëzore. Vetëm më 1938 është shpallur ligji për të drejtën e pronës dhe posedimin e llogarisë bankare.
Ndërsa E. Figar thotë: “Deri vonë gruaja nuk ka pasur të drejtën e votës, ishte e përjashtuar nga jeta kulturore dhe punët publike”.
Shumë është folur për luftën e ashpër që ka bërë gruaja në perëndim në kërkim të të drejtave të tyre. Feministet Mari Uollstonkraft dhe Margaret Fuller theksonin se femrave duhet që së paku t’u jepet mundësia të tregojnë shkathtësitë e tyre dhe t’u lejohet që të përparojnë. Ato ftonin që femrat të njihen si qenie njerëzore. Kështu ishte situata në lidhje me femrat jo shumë larg.
Në krishterizëm gruaja është fajtore për gabimin e Adamit dhe ata besojnë se pikërisht për këtë është dashur të vdesë i biri i Zotit (Jezusi).
Islami është në kontrast të madh sa i përket kësaj çështjeje. Sepse ai nuk e njeh Havanë si gabimtare të vetme. Të dy, edhe Ademi edhe Havaja, janë fajtorë për ngrënien e frutit nga pema e ndaluar, siç është qartë e cituar në Kur’an:
“Ata të dy hëngrën nga ajo (pemë) dhe që të dy u zhveshën e ia nisën ta mbulojnë veten e tyre me gjethe që i mblidhnin nëpër xhennet dhe kështu Ademi theu urdhrin e Zotit të vet dhe gaboi”. (Kur’an: 20:121).
Mahatma Gandi
“Nëse do të isha grua, do të revoltohesha”
Ja se ç’thotë Gandi, udhëheqësi i pavarësisë së Indisë, në lidhje me femrën: "Në qoftë se në shoqëri prania e femrës nuk shërben për gjë tjetër, vetëm për të kënaqur pasionet e burrave, ne të gjithë, në emër të burrave (si seks) duhet të ulim kokën nga turpi. Do të doja që raca njerëzore të shkatërrohej në tërësi se sa ta kthenim në një objekt dëfrimi e poshtërimi femrën, krijesën më delikate të Zotit. Kjo do të thotë të përpiqemi t‘i shkelmojmë thesaret që i ka derdhur Zoti në këtë botë duke krijuar mashkullin e femrën. Për këtë qëllim nuk dua të jap vetëm një këshillë morale, por u drejtohem të gjithë burrave të botës që me veprimet e tyre të mos e ulin femrën, për të cilën gjithmonë kanë ëndërruar që të fitojë një liri të vërtetë. Në anën tjetër më vjen shumë keq kur shoh tek disa prindër që shfaqin një neglizhencë kriminale për sa i përket edukimit e shkollimit të vajzave të tyre duke i lënë këto në një injorancë më të thellë se djemtë e tyre. Ata përpiqen vetëm të gjejnë një burrë të pasur për të dhe pa asnjë vlerë tjetër. Sikur të isha femër do të revoltohesha shumë kundër pretendimit të burrave se gjoja femra ka lindur vetëm për t‘u bërë një objekt dëfrimi e loje. O femra; nëse ju grimoheni vetëm për të tërhequr burrin dhe për të nxitur shthurjen e tij, hiqni dorë e mos iu nënshtroni këtij poshëtrimi”.
Dita.
Përgjigju Duke Cituar
Postuar më parë nga Xhuxhumaku
Krijoni Kontakt