Hobbes

[Veshtrusja]

Hobbes, qe i perket shkolles mekaniciste te filozofise, pas nje studimi shume te ngaterruar ne teza, hipoteza dhe antiteza, perfundoi qe: jeta eshte levizje e organizmave per te mbaruar ne pushim, qe eshte vdekja. Njeriu eshte, per natyre, nje kafshe egoiste ne lufte te vazhdueshme me njeri-tjetrin dhe me veten e tij, me natyren dhe me pengimet qe i dalin perpara gjate ekzistences.

Besimet, mendon filozofi, e kane komplikuar jeten e njeriut, duke i vene pengesa artificale kunder ligjeve te natyres. Kisha kristiane dhe, me shume kisha katolike, eshte me fajtore se ndarjet e saj dhe se besimet e tjera, sepse krijoi mentalitetin per te menduar dhe per te besuar ne korrolarin e saj: ne jete ekzistojne "e mira dhe liga si tendenca shpirterore dhe logjike; e para, domethene, e mira eshte jeta fetare me tipin perfekt shenjtorin; dhe, e dyta, eshte jeta tokesore (terrenale) me tipin perfekt Dreqin".

Ne natyre, arsyeton Hobbes-i ne nje studim te gjate dhe te qarte, keto dy koncepte nuk ekzistojne vecse kur ne i krijojme artificialisht per demin tone. Njeriu qe ndjek ligjet e natyres eshte i lumtur, pa qene nevoja te komplikoje jeten me nomenklatura imagjinare demtuese...

Isuf Luzaj
Pertej se mires dhe se liges

[oiseau en vol]

Ju falemnderit Veshtruse për mundësinë e krijuar për të folur mbi njërin nga filozofët më të përfolur këto kohët e fundit (dhe kjo nga të gjitha anët).

Nëse Machiavel ka qenë shpikësi i politikës moderne, është Hobbes ai që e ka ngritur atë në një shkencë. Nga principi që njeriu shtyhet gjithmonë për t'u vetëruajtur, ai do të nxjerrë nga këtej një logjikë të kësaj vetëruajtje. Kur vetëruajtja i lihet në dorë vetvetes, në gjendje të lirë të natyrës, ajo shndërrohet në një egoizëm që bëhet shkak lufte. Nga ku lind nevoja e Shtetit. Njerëzit hyjnë në shoqëri, ia japin të drejtën e dhunës një Sovrani më mirë sesa të marrin përsipër rrezikun të vdesin orë e çast në gjendjen e luftës. Për Hobbes, vetëm një shtet që ka monopolin e dhunës mundet për të ndaluar luftën.

Uniteti i njerëzve në një shtet shprehet kështu për Hobbes : "unë autorizoj këtë njeri apo këtë ansamble, dhe i lë atij apo asaj të drejtën time për të më qeverisur; me kushtin që ti gjithashtu t'i dorëzosh atij apo asaj të drejtën tënde dhe të autorizosh të gjitha veprimet e tyre në të njëjtën mënyrë."

Të vijmë në ditët tona : si mendoni ju, që më 1997 në Shqipëri vlente më mirë anarkia apo ushtrimi i dhunës për të ndërprerë anarkinë ? Nëse do të kishte patur atëherë një shtet të fortë, me monopolin e dhunës të dhënë ndaj tij, ne nuk do të kishim numëruar me mijëra të vrarë për asgjë në shtëpitë e tyre, apo në rrugë duke ecur. Hobbes do të kishte qenë në ato ditë një filozof mjaft i përshtatshëm. Nocionet e lirisë së pakufizuar do të binin menjëherë poshtë. Sepse në ato kohë, vetëruajtja ishte në rrezik.

Njê shembull tjetër i sotëm : lufta në Irak. Kishte dy përplasje filozofish : ajo europiane (po themi më mirë ajo franceze) me vringëllimin e moralit kantian, dhe ajo amerikane me vringëllimin e forcës. USA duke qenë se sot është fuqia më e madhe ekonomike, ushtarake, dëshiron (dhe me të drejtë bile) për marrjen e autoritetit moral për të luajtur rolin e Leviathan, sepse bota e sotme është një shumësi shtetesh dhe këtu gjen nga të gjitha : demokratike, diktatura, terroriste, anarkike, etj. Kështu që për të mbajtur pak rregull në kêtë botë ku vdekja mund të të vijë nga gjithkund, mirë është që t'i lihet dikujt e drejta e dhunës (në rastin tonë, një shteti demokratik), për që t'i jepet fund gjendjes së anarkisë dhe luftërave ndërmjet shteteve. Megjithatë debati mbetet i hapur...

[D&G Feminine]

As une nuk i kam shpetuar tundimit per te bere nje lidhje mes "Leviathan" te Hobbes-it dhe luftes ne Irak. Kam bere nje essay per kete, te shikoj mos e kam akoma ne shtepi dhe ta hedh ketu. Shpresoj se pranohen shkrimet ne anglisht se nuk kam kohe ta perkthej

[Veshtrusja]

D&G Feminine,

do isha mirenjohese ta sillje esen.. (edhe pse ne anglisht)...

[Kryeplaku]

"Njeriu eshte ujk per njeriun" Thomas Hobbes