Intervistë me violinisten Ervis Gega-Dodi

[GrafvD]

Marrë nga gazeta "Shekulli", 10.12.2004


Intervistë me violinisten Ervis Gega, sensacionin e jashtëzakonshëm të koncertit „Tre Tenorët dhe Ervis Gega“


Muzika, filozofia e shpirtit të saj


Ajo është e ëmbël, e qeshur, e sinqertë si një fëmijë. Ka pak droje kur e pyes, sepse ajo më të lehtë e ka që mendimet, ndjesitë t’i shprehë me telat e violinës. Por një shpirt artisti arrin të gjejë gjuhën e komunikimit, e pa dyshim që ajo është e sinqertë, e veçantë, gjuhë shpirti. Ju ftoj të lexoni intervistën e saj për të kuptuar më mirë se nuk ka diktaturë në botë që të shpyrfytyrojë shpirtin e një artisti.

Ervis Gega ka lindur në Fier me 8 prill 1974. Shkollën e mesme të muzikës e ka mbaruar në Fier. Studimet jashtë vendit i nisi në Konservatorin e Maincit, në Gjermani. Dhe i përfundoi me gradë PHD në Londër. Është larguar nga Shqipëria me 2 korrik 1990 me familjen në Ambasadën Gjermane, më pas kanë mbërritur në Mainc. Ka njohur aty rastësisht një nga profesorët më të famshëm të botës, Yfrah Neaman. Pas tri vjet studimesh, kur Ervisi ishte vetëm 19 vjeç, Neaman e merr atë në klasën e tij të solistëve të zgjedhur, në Londër. Atje Ervisi studioi tetë vjet. Pasi mbaroi studimet ajo punoi dy vjet në të famshmen Orkestër Simfonike të Londrës, pastaj u kthye në Gjermani, në shtëpinë e saj. Aty filloi punë si pedagoge e Konservatorit ku ka studiuar dhe që prej një viti, ajo ka paralelisht edhe një klasë tjetër në Universitetin Johanes Gutenberg. Gjithashtu bën edhe jetë koncertale në gjithë botën. I pëlqen të merret me shumë gjëra në të njëjtën kohë.

- Ervis, pas debutimit tuaj të pak ditëve më parë bashkë me tri tenorët, ishit ju që u vlerësuat nga kritikët dhe publiku si sensacioni, apo surpriza befasuese e mbrëmjes. Ju kënaq kjo?
- Po, më bën të ndihem mirë për faktin se ky vlerësim këtë herë më vjen nga vendi im i origjinës. Jam e lumtur dhe mirënjohëse për pritjen shumë të ngrohtë dhe vlerësimin.
- Ju lëvizni në të gjithë botën dhe luani në violinë. E merrni ju muzikën me vete apo lëviz muzika dhe ajo ka nevojë për ju?
- Mendoj që të dyja kemi nevojë për njëra tjetrën. Unë nuk jetoj dot më pa muzikën. Muzikën e dashuroj mbi gjithçka, sepse përjetimin që marr nga muzika nuk mund të ma japë asgjë tjetër.
- Oscar Wilde thotë se muzika është arti më i çuditshëm sepse ajo nuk e zbulon kurrë sekretin e vet të fundit. A është udhëtimi drejt këtij sekreti magjia e muzikës?
- Po, absolutisht. Çdo lloj sekreti është inspirues sepse udhëtimi drejt të panjohurës, është një lloj njohjeje drejt objektit ku ti shkon, por që në fakt shërben për njohjen e vetes tënde. Më ndodh shpesh që kur luaj muzikë, bashkë me sekretin e notave, zbuloj dhe një sekret tjetër që është brenda meje, është si një lloj drite që ndriçon skuta të shpirtit tim, të cilat s’i kisha njohur më parë. Kjo ndodh në mënyrë të pandërprerë pa arritur kurrë në fund, sepse sa fiket një dritë ndizet një tjetër. Është si puna e yjeve në qiell që nuk mund të numërohen.
- A ju duket se shpesh si partiturë ju lexoni shpirtin e kompozitorit që e ka krijuar atë muzikë?
- Po, sepse ai është frymëzimi që unë marr për ta interpretuar dhe ai është ngacmimi që më bën të depërtoj thellë. Muzika ka dy mosha, moshën e kohës kur është kompozuar, e cila daton në kohë dhe moshën e përjetshme, e cila nuk mund të formulohet me shifra. Prandaj që të orientohesh në botën e muzikës duhet të njohësh klimën ku ajo ka lindur. Mekanizmin historik që e ka frymëzuar, rrethanat njerëzore që e kanë ngjizur. Kjo duhet bërë me shumë seriozitet. Sepse është virtuti i parë i një muzikanti serioz.
- Muzika është një art abstrakt, shpeshherë ajo bashkohet me arte të tjera si baleti, piktura, opera. A do të pranonit një përkufizim të tillë: muzika është filozofia shpirtërore e të gjitha arteve?
- Unë nuk do të doja të jepja përkufizime strikte, por për mua muzika është e vetmja që të jep frymëzim dhe inspirim për të jetuar dhe për të provuar pafundësisht në gjitha fushat.
- Ervis, ju keni një mbiemër interesant, Gega. Në Shqipëri ka edhe një territor verior që shpesh quhet Gegëri dhe një dialekt që quhet gegërishte. Ndërsa ju jeni nga Gjirokstra, krejt në jug. Sa krenare ju bën ky mbiemër i familjes?
- Jashtëzakonisht shumë krenare, mbasi vij nga një famije e shquar me shumë tradita patriotike. Kjo është ajo që më bën të ndihem mirë që jam shqiptare, mbasi familja ime brez pas brezi ka luftuar dhe punuar për këtë komb.
- Na vjen në mendje një grua shqiptare e quajtur Liri Gega, e pushkatuar mizorisht në mes të shekullit të 20 nga ata që ajo i kishte pasur shokë të luftës. Ka një semantikë të çuditshme, ajo quhej Liri dhe u martirizua për liri. A luan ti violinë edhe për atë Liri aq të dashuruar nga shqiptarët nën diktaturë?
- Në qoftëse Liria luftoi për këtë vend që popullit t’i dhuronte lirinë, unë mundohem të luaj muzikë dhe me anë të muzikës t’i dhuroj popullit tim lirinë shpirtërore. Unë s’e kam njohur personalisht Liri Gegën, hallën e babait tim. Por edhe pasi i morën jetën asaj, ndaj gjithë familjes sonë rëndoi persekutimi. Prindërit e mi dhe unë u përpoqëm që ta sfidonim diktaturën me anë të muzikës, ashtu siç thotë Gëtja: “atje ku luhet muzikë, shko se nuk të vrasin...”
- Çfarë do t’u sugjeronit bashkëatdhetarëve në qëndrimin e tyre ndaj lirisë, si formë e të ekzistuarit në një shoqëri demokratike?
- Është shumë e vështirë që t’i përgjigjem kësaj pyetjeje, megjithatë posedimi që duam t’i bëjmë lirisë është qëndrimi më antiliri. Liria jetohet dhe zgjerohet përmes humanizmit dhe nuk posedohet dhe pronësohet përmes interesave ekonomike dhe politike. Prandaj shpesh shqiptarët ndihen në liri dhe jo të lirë, të lirë dhe nën peshën e anarkisë.
- Në kohën e diktaturës, në familjen tuaj ju jeni parë si një qenie që mund të dhurojë liri. Me prindërit tuaj violinistë, sot profesorë të violinës në Mainc, ju përgatitët dhe luajtët që në moshën 8 vjeçare Mendelsonin. Çfarë ndjeni sot kur ktheheni në ato kujtime të fëmijërisë?
- Është një miks ndjenjash që unë kam kur kujtoj fëmijërinë time. Këtë pyetje ia kam bërë një ditë nënës time dhe ajo m’u shpreh: i vetmi satisfaksion që ne, prindërit e tu mund të kishim në atë kohë mizore, ishte ta realizonim tek vajza jonë atë që ne nuk e arritëm dot në jetë. Ëndrra jonë ishte të nxirrnim në dritë me të gjitha mënyrat një gjeni, me çfarëdolloj çmimi.
- Thonë se fjala violinë vjen nga violencë. A mos vallë çmimi i gjeniut kishte të bënte me violentimin e fëmijërisë tuaj? A keni pasur fëmijëri Ervisi?
- Kam pasur një fëmijëri të vështirë. Ndaj më vonë jam munduar që paralelisht te përjetoj edhe fëmijërinë time të humbur. Dua të ruaj nga fëmijëria si moshë vetëm një virtyt, sinqeritetin. Në këtë kuptim do të mbetem një muzikante me fëmijëri të pazakontë, por dua të jem një njeri me sinqeritet fëmije, sa të jem në këtë jetë.
- Çfarë moshe ka muzika?
- Muzika nuk njeh moshë, sepse vetë zëri njerëzor është forma e parë e tingullit ndërsa tingulli muzikor është forma më e përkryer e zërit shpirtëror. Provoni t’i vini një fëmije të porsalindur të dëgjojë pak muzikë dhe e qara e tij do të jetë me e ëmbël. Përpiquni që të përcillni për në parajsë me muzikë një njeri të dashur. Dhimbja do t’ju kthehet në dashuri hyjnore.
- Ju dukeni një tip shumë i gëzuar, çka reflektohet në sytë tuaj. Ku e gjeni frymëzimin?
- Frymëzimin e parë e kam nga muzika, pastaj nga dashuria e jetës sime dhe nga ambienti
- ku jetoj.
- Pas largimit nga Shqipëria, për 9 vjet ju nuk erdhët asnjëherë këtu. Tashti ju thoni se nuk jetoni dot pa Shqipërinë. Është kjo një thirrje e geneve, është ky një kthim tek fillesat e ëndërrimeve, apo pjekuria e një artisti të madh i cili përveç identitetit artistik, njeh dhe vlerëson identitetin kombëtar?
- Ka të bëjë me fillimin e ëndrrave të mia të parealizuara që lindën në Shqipëri dhe me patosin kombëtar. Unë tani e njoha Shqipërinë dhe tani mu dha rasti të lidhem shpirtërisht me të panjohurën e vendit tim.
- Ervis, prej disa muajsh ju jeni edhe nënë, a e kuptoni ju muzikën e vajzës tuaj dhe a e kupton ajo muzikën e shpirtit tuaj?
- Natyrisht që po, sepse nuk ka fëmijë që të mos kuptojë muzikën e shpirtit të nënës dhe nuk ka nënë që të mos kuptojë muzikën e shpirtit të fëmijës që ka sjellë në jetë.
- Pranë muzikës mund të qëndrojnë për nivel abstraksioni matematika, piktura dhe filozofia. Cilën nga këto të tre do ta quanit binjake të muzikës?
- Padyshim filozofia, sepse matematika është një shkencë ekzakte dhe piktura është vizuale, ndërsa filozofia është abstragim shpirtëror. Prandaj filozofia dhe muzika ngjajnë dhe të dyja janë si fundi i oqeanit që është gjithmonë enigmatik.
- A do ta kemi fatin që në një të ardhme të afërt t’ju shikojmë të luani në Tiranë?
- Patjetër, mbasi kjo është një nga ëndrrat e mia të parealizuara të fëmijërisë që të luaj muzikë, të luaj në violinë për kombin tim, që t’ju tregoj edhe shqiptarëve me tingujt e violinës diçka nga vetja – e ndoshta t’ju dhuroj atë gjë që nuk kisha mundësi t’jua dhuroja më parë.
- Diku në fillim të shekullit që lamë pas, një tjetër shqiptar më mbiemrin Gega, arkitekti Karl Gega, ndërtoi tunele mes malesh dhe hekurudha për të bashkuar njerëzit. A është Ervis Gega në rrugë e sipër për të ndërtuar një tunel tjetër, krejt virtual ku të kalojë muzika si frymëzim që i bashkon të gjithë njerëzit pa dallim kombësie apo çfarëdo dallimi tjetër?
- Dëgjoni kohën e katërt të Simfoninë së 9 – të të Bethovenit e cila u shpall edhe hymni i Bashkimit Evropian. Ajo është ngritur mbi fjalët e Shilerit. Në fund të këtyre fjalëve thuhet: Vëllezër sulmin drejt qiellit / botës mbarë përqafim/ le të ngrihen këngët tona/ deri tek yjet për ngadhnjim. Pra hymni është muzikor, as testament filozofik, as kod ligjor. Ky është humanizmi universal që mund ta dhurojë vetëm muzika.

marr nga Gazeta Shekulli

[DKulla]

ehste me te vertet Violiniste e shkelqyer. E kam patur ne shkolle dhe e kam takuar (si ashtu dhe degjuar) dhe ne gjermani

[Xhuxhumaku]

E Merkure, 02 Mars 2005


EVIS GEGA, SHQIPTARJA E DENJE NE BOTE

Mbi bazen e propozimeve te deputetit Petro Koci, Artistit te Popullit Ibrahim Madhi, te Profesor Doktor Vasil S. Tole, kompozitor, President i Keshillit te Muzikes Shqiptare, te deges se Shkrimtareve dhe Artisteve Fier me Kryetar Kristaq Shtembari si dhe te Keshillit te Kultures prane Bashkise Fier, Keshilli i Bashkise se Fierit, ne mbledhjen e 2 marsit 2005, vendosi:

1. T'i jape titullin "Qytetar Nderi" Zj. Evis Virgjil Gega me kete motivacion:

"Muzikante me cilesi te larta profesionale si interpretuese, soliste ansambliste, si pedagoge, pjesemarrese ne orkestra te nivelit boteror, si ne Angli, Gjermani, Kili, etj., qe perfaqeson denjesisht atdheun dhe qytetin e saj kudo ne bote duke dhene imazhin e nje vendi te civilizuar".

Kush eshte Evi Gega?

Eshte lindur ne 1974 ne qytetin e Fierit. Ajo u rrit dhe u formua si artiste ne gjirin e nje familjeje violinistesh, te Virgjil dhe Valentina Geges, pjesemarres aktive ne veprimtarite muzikore simfonike ne Fier dhe ne shkalle kombetare.

Evis Gega eshte nje talent kombetar dhe evropian, e cila u rrit si e tille ne shkollen e mesme artistike "Jakov Xoxa" dhe me pas ne "Jordan Misja", Tirane.

Ne vitin 1990 ajo u shperngul ne Gjermani, ku u shkollua ne skenat me kalorsiake te violines evropiane.

Ne vitin 1990 - 1993 studioi ne Konservatorin e Peter Cornelius ne Mainz te Gjermanise. Ne 1993 - 1999, vazhdoi studimet ne Londer, ne "Guildhall of music and drama"" - nje nga shkollat e larta me te famshme te botes. Ne vitin 1996 mori diplomen "Concert Recital Diploma" (Premier Prix) te "Guidhall School of Music and drama". Nga viti 1996 - 2000, ka qene pjesetare e Orkestres Simfonike te Londres.

Eshte fituese e Cmimit te Pare te Konkursit Nderkombetar per Violine Yfrah Neaman dhe cmimeve te tjera, si me Emily English Aeard, me Ian Fleming Aeard, me Pecskai Price dhe me cmimin e konkursit per solist 7. Haverhill Symphony.

Evis Gega eshte themeluese e Duetit Spohr, per violine dhe harpe. Per veprimtarine e saj koncertale, ne vitin 2001 ajo u zgjodh se bashku me harpisten e saj Silke Aichhorn Artiste e Vitit e Republikes gjermane te Rheinland - Pfalz -it.

Evis Gega ka luajtur si soliste me orkestra ne skena boterore ne Gjermani, Angli, Ameriken e Jugut dhe Afriken e Jugut, koncerte per violine dhe ka marre pjese ne disa festivale nderkombetare per violine si ne Bromsgrove Music Festival ne Angli, ne Semanas Musicales de Frutillar ne Kili, ne Schleseig - Holstein Musicfestival dhe ne Mostel Festspile ne Gjermani.

Ajo luan si e ftuar ne formacione te ndryshme muzikantesh te Akademise se Muzikes se Dhomes Villa Musica, ne Mainz.

Prej fillimit te vitit 2002, Evis Gega eshte pedagoge ne Konservatorin Peter Coernelius ne Mainz dhe ne Universitetin Johannes Gutenberg ne Mainz.

Ajo eshte violinistja me e re ne moshe ne historine e Akademise se Muzikes se Dhomes Villa Musica, e pranuar atje si pedagoge.

Koment

Evis Gega eshte nje deshmi e prekshme e talentit te spikatur dhe vlerave artistike ne muziken bashkekohore shqiptare. Perkushtimi i saj i vecante per te mos e ndare Shqiperine, atdheun e saj, nga karriera e saj artistike, per te sjelle arritjet me te fundit per muzikantet e rinj shqiptare, per te interpretuar edhe muziken e kompozitoreve shqiptare si pjese e pandare e repertorit te saj.

Duke e cmuar emrin, talentin dhe karrieren e shkelqyer si violiniste dhe pedagoge, dashurine e krenarine kombetare, sidomos per Fierin, Ervis Gega eshte simbol i ndritur i artit shqiptar dhe evropian. Nderimi i artisteve te kalibrit bashkekohor si ajo, eshte nderim per qytetarine, perparimin, artin dhe kulturen e vendit tone, dhe ne vecaneti te qytetit te saj te lindjes, Fier.

Eshte ne nderin e bashkise dhe te qytetit te Fierit dhenia e titullit "Qytetar Nderi" nje muzikanteje me te tilla permasa, e cila perfaqeson denjesisht atdheun dhe qytetin e saj kudo ne bote, duke dhene imazhin e nje vendi te civilizuar dhe me kulture.

Elsajed Rexha

http://www.kohajone.com/lexo.php?id=31005

[sirena_adria]

[sirena_adria]

Video shoqerohet me titra ( edhe ne shqip )

[sirena_adria]

[sirena_adria]

[sirena_adria]

[sirena_adria]

2008 - Interviste me Adi Krasten

[sirena_adria]

2015

[sirena_adria]

[sirena_adria]

Violinistja dhe docentja Ervis Gega Dodi, nderohet me çmim në Gjermani

Universiteti-Johannes Gutenberg Mainz në Gjermani ka nderuar violinisten dhe docenten Ervis Gega Dodi me çmimin më të lartë për mësimdhënësit e muzikës.

Ambasada e Shqipërisë në Gjermani, bën të ditur se çmimi iu dha Gega Dodit me motivazionin “rezultate të shquara” në veprimtarinë mësimdhënëse të docentes së muzikës me origjinë shqiptare .

I gjithë bordi i rektoratit votoi njëzëri për prof. Gega-Dodi. Një numër i madh studentësh universitarë të saj fitojnë prej vitesh çmime të njohura kombëtare në Gjermani dhe në botë.

Me veprimtarinë 18 vjeçare si mësimdhënëse ndër të tjera në Universitetin-Johannes Gutenberg, në Konservatorin e Muzikës Peter Cornelius, në Akademinë më të madhe të Muzikës së Dhomës Villa Musica, në kurse të suksesshme masteri në Gjermani dhe në Itali prof. Ervis Gega-Dodi ka bërë një emër të shquar dhe të vlerësuar në komunitetin e docentëve të muzikës në Evropë.

Televizione kombëtare gjermane si ZDF, SwF kanë theksuar në disa emisione të veçanta për Ervis Gega-Dodin edhe punën e saj shumë të suksesshme si mësimdhënëse.

Veprimtarinë si docente Ervis Gega-Dodi e zhvillon krahas veprimtarisë koncertale në sallat më të shquara koncertale të Gjermanisë dhe jashtë saj.

Loja e saj virtuoze në violinë është vlerësuar gjithashtu me çmime të larta.


http://www.kohajone.com/2018/06/11/v...m-ne-gjermani/