Aleksandri i Madh nuk ka qenė grek, siē kuptohet nga filmi i Oliver Stone-it. Faktet tregojnė se ai ka qenė shqiptar
Aleksandri i Madh dhe Shqipėria
James Wm. Pandeli
Nuk ėshtė e habitshme qė producentėt apo historianėt nuk kanė mundur tė pushtojnė gjithė figurėn e Aleksandrit tė Madh. Para sė gjithash, nėna e tij ka qenė nga fisi i ilirėve (shqiptarėve). Emri origjinal i Maqedonisė ka qenė Emathia qė nė shqip do tė thotė vendi i madh, prej tė cilit u quajt edhe Aleksandri i Madh. (E njėjta gjė ka ndodhur edhe me Kostandinin e Madh, Justinianin e Madh, pra nga e njėjta krahinė e Maqedonisė. Ndonjėherė krahina, ka qenė mė gjithėpėrfshirėse nė periudhėn Romake).
Pėr tė kuptuar figurėn e Alaksandrit si njė ushtarak, nevojitet vetėm tė shohėsh brezat e mėvonshėm tė ilirėve. Literatura shqiptare kur flet mbi Perandorinė Otomane pėrmend familjen e Qyprillinjve, me origjinė nga Shqipėria.
Nė Greqi, nė fillim tė 1800-ės, Lord Bajroni, dėshmon qė familjet shqiptare, kanė luftuar pėr pavarėsinė e Greqisė dhe presidenti i parė grek, ka qenė George Kondouriti nga Hidra nė Shqipėri. Nė Egjipt, Mehmet Aliu i cili e shpalli veten Mbret nė fillim tė 1800-ės, ka pasur njė origjinė tė errėt shqiptare. I pari kryeministėr nė Itali, Francesco Crespi, ka qenė shqiptar.
Duhet tė jetė e vėshtirė tė ndryshosh tė kuptuarit e Aleskandrit tė Madh si grek, por bėhet fjalė vetėm pėr njė krijim dhe jo pėr fakte. E vėrteta duhet nxjerrė dhe duhet kuptuar qė Aleksandri i Madh, ka qenė njė ilir (shqiptar) dhe kėrkimet e bėra dėshmojnė pėr karakteristikat etnike tė shqiptarėve gjatė shekujve. Kėrkohet njė mjeshtėri e dukshme pėr tė futur nė film dhe nė libra dritėn e vėrtetėsisė. Audienca duhet me tė vėrtetė tė njohė faktet dhe jo fiksionin.
Marrė nga agjencia Sun-Sentinel
Florida
01/12/2004
Mendoj se autori po ngatėrron njė ēikė territorin e sotėm tė Maqedonisė ilire me atė tė Maqedonisė sė lashte ilire. Perandori Justinian fakt qė ka qenė ilir nga Shkupi por Shkupi ka qenė dhe ėshtė qytet dardan. Bile edhe sot Vatikani, dioqezėn Prizren-Shkup e quan dioqeza e Dardanisė. Poashtu edhe perandori Kostandini i Madh qė ka qenė ilir nga Nishi (qė sot ėshtė Serbi) nuk ka qenė nga fisi dhe provinca ilire e Maqedonisė apo Emadhisė por nga fisi dhe provinca dardane sepse Nishi ka qenė qytet i kėsaj province. Bile Nishi ka qenė deri mė 1878, qytet shqiptar (nga i cili qytet edhe vet familja ime ka prejardhjen).
Sidoqoftė, pėrveē kėtyre korrigjimeve tė vogla nė kėto detaje qė edhe nuk janė shumė tė rėndėsishme pėr thelbin e kėtij shkrimi, tė Lekės shqiptar, gjithēka tjetėr ėshtė perfekte dhe shumė e qėlluar.
Pėrgėzime shqiptaro-amerikanit James Pandeli sidomos pėr publikimin e kėtyre fakteve nė agjensitė e huaja, dhe kėshtu duhet tė veprojmė tė gjithė ne.
Duhet tu'a bėjmė tė ditur tė tjerėve historinė tonė dhe tė marrim kreditat qė na takojnė ne si komb pėr gjithė kontributin qė i kemi dhėnė qytetėrimit botėror.
Krijoni Kontakt