20 shkurt 1991 - Dita e rrezimit te bustit te diktatorit Enver Hoxha

**Brari** · 01-07-2004, 13:51

gsh
-----
DOSSIER

Neritan Ceka tregon për situatat e vështira të pasviteve '90, kur në Shqipëri po ndodhnin ndryshimet e mëdha politike. Si shmangëm gjakderdhjen e provokuar të Bllokut

"Grushti i shtetit" i Sulo Gradecit, pas rrëzimit të Enverit

--------------------------------------------------------------------------------

Fatos Veliu

Neritan Ceka flet ekskluzivisht për "Gazetën Shqiptare" momentet më të vështira që kanë kaluar njerëzit e ndryshimeve të mëdha politike të pasviteve '90, kur përballë tyre ishin forcat e armatosura të shtetit komunist.Çfarë ndodhte në të vërtetë në Tiranë në ato çaste kur gjakderdhja ishte në prag. Ditët që shoqëruan situatat e favorshme deri në aktin final, kur në qendër të kryeqytetit u rrëzua monumenti i Enver Hoxhës.Si u bë i mundur rrëzimi i monumentit dhe roli i drejtuesve kryesorë të Partisë Demokratike në manaxhimin e situatave për të mos çuar njerëzit në tragjedi. Si u rrëzua monumenti dhe përdhosja e tij nga mijëra njerëz, duke e tërhequr zvarrë nëpër rrugët e kryeqytetit.Janë këto disa nga sqarimet që bëri në intervistën e numrit të kaluar zoti Ceka, i cili në ato momente ka qenë njëri nga drejtuesit e rëndësishëm të Partisë Demokratike, ndërkohë që aktualisht ai është President i Aleancës Demokratike.Në numrin e sotëm ai shpjegon për situatën e krijuar ditën e dytë pas rrëzimit të monumentit të Enverit. Fjala e hapur në njerëzit e irrituar, se Sulo Gradeci kisht bërë grusht shteti, duke vrarë fillimisht Ramiz Alinë dhe se do të rivendoste situatën me çdo formë, duke i qëndruar kështu besnik Enverit.Si u bë e mundur përmbajtaj e asaj turme që desh çoi njerëzit në gjakderdhje. Roli i Neritan Cekës në atë moment, që do ta fuste emrin e tij në Histori.Si është e vërteta e thënies se ai me një foshnjë në duar ka dalë para zinxhirëve të tankut të Gardës , si dhe shumë hollësi të tjera, që do t'i lexoni në intervistën e mëposhtme, pra të zotit Ceka.
(Vijon nga numri i kaluar)

Zoti Ceka , çfarë situata u paraqitën në Tiranë ditën e parë pas rrëzimit të monumentit të Enverit?
Për periudhën që po flasim, kur në arenën politike shqiptare për herë të parë kishte dalë partia e parë opozitare, anëtar i Kryesisë të së cilës isha dhe unë , aktualisht punoja si drejtor i Institutit të Arkeologjisë. Konkretisht për datën 21 shkurt mund të them se ne me shumë shokë arritëm të shmangim një tragjedi, ndoshta me përmasa të mëdha.

Çfarë ndodhi në të vërtetë?
Në mëngjesin e asaj dite unë si zakonisht po pija kafen me dy miq të mi të arkeologjisë , pikërisht me Myzafer Kurkutin dhe Namik Bodinakun. Kafen e pinim në një lokal diku aty mbi Gardën e Republikës. Gjendja deri sa ne pimë kafen ishte e qetë dhe nuk kishte ndonjë shenjë që të ndodhte ajo që ndodhi.

Po nga territori i repartit të Gardës ,a konstatonit ndonjë formë organizimi?
Absolutisht s'ndihej asgjë. Dukej se ndiqej veprimtaria e përditshme normale.

Sa ka qenë ora për momentet që flisni?
Po të them se ka qenë aty mbi 10.00.Se pas kësaj ore unë çdo ditë çohesha nga kafja dhe kthehesha sërish në zyrën e punës, të cilën e kisha siç të thashë te Instituti i Arkeologjisë ,i cili ndodhej në krah të sheshit që sot mban emrin "Nënë Tereza". Duhet të kemi qenë aty nga mesi i sheshit, shumë afër shatërvanit, kur nga thellësia e Bllokut ku banonte akoma një pjesë e udhëheqjes komuniste u dëgjua një breshëri automatiku . Ishin disa të shtëna karakteristike që dhe na ngjallën një kërshëri,por që gjithsesi pas pak çastesh nuk u vumë rëndësi.

Sa zgjatën?
Jo më shumë se 3-4 minuta.Mirëpo sa kaluam disi sheshin dhe afrohem te dera e godinës për të hyrë brenda në zyrë shikoj tanket që dolën në rresht dhe me alarm nga territori i repartit të Gardës së Republikës.Duhet të ketë qenë ora pa frikë aty te 10.30 minuta.

Po juve a ishit në kryesinë e PD-së?
Po. Unë të thashë dhe diçka në intervistën e ditës së kaluar, që ne vetëm në mbasdite shkonim në zyrat e partisë, se gjatë orarit zyrtar kryenim detyrat tona ku merrnim rrogën.

Ku shkuan tanket?
Siç të thashë ata dolën me një urgjencë aq të madhe sa që nuk vihej në dyshim se diçka kishte ndodhur.Unë kujtova menjëherë breshërinë e automatikut që dëgjova pak çaste më parë në territorin e Bllokut. Aq shpejt dolën tanket sa që njëri nuk mundi të manovronte dot dhe u përplas me një shtyllë në anë të sheshit. Pas tankeve pamë që dolën po me të njëjtën shpejtësi dhe ushtarët këmbësorë, si dhe shumë mjete të tjera të repartit. Ata morrën rrugën e shëtitores.

Dhe ku përfunduan?
U vendosën menjëherë në mbrojtje të Bllokut. Kjo u kuptua nga fakti se po zbatonin skemën sekrete të vendosjes që ishte përpiluar që herët për rastet e jashtëzakonshme.

Nga e kuptonit se zbatohej skema sekrete?
Sepse si dolën të gjithë me një shpejtësi të madhe, siç të tregova pak më parë , në vetëm pak çaste secili grup dhe mjet shkoi në një pozicion të caktuar sa që bllokoi të gjitha rrugëkalimet, qoftë kryesore dhe qoftë dytësore, që të çonin në lagjen e "Bllokut".

Çfarë bëtë juve?
Nuk kishte më dyshim se diçka kishte ndodhur . Mua, pas gjithë kësaj, detyrimisht më dilte detyrë për të shkuar në zyrat e Partisë apo diku tjetër, ku mund të kishte ndodhur ajo për çka dilnin forcat gardiste ,se isha anëtar i Kryesisë qendrore të partisë. Kështu që hipa menjëherë në makinën time tip "Aro"dhe mora drejtimin për nga Presidenca, duke dalë majtas në drejtim të shkollës "11 janari" dhe mandej të dilja te ura e Lanës, e cilia ndodhet përballë Drejtorisë së Policisë së Tiranës.

Pse kishit makinë?
Unë të thashë që isha drejtor i Institutit të Arkeologjisë dhe kishim makinën e institutit.

Pse ndryshuat drejtimin e shëtitores?
Lëviza i detyruar, pasi, siç të thashë ,që të gjitha rrugëkalimet ishin bllokuar nga forcat gardiste. Madje, dhe te ura tjetër e Lanës, e ndodhur përballë Drejtorisë së Policisë, kur dola pak çaste si isha nisur me makinë, u ndesha me një postobllok policie. Kuptova se ishte vendosur jo vetëm Garda në gadishmëri, por edhe policia. Unë u shpjegova policëve se isha anëtar i Kryesisë së Partisë Demokratike dhe po shkoja të shikoja se çfarë po ndodhte . Ata nuk më penguan, por më lejuan menjëherë.Si dola në Unazë pashë se në drejtim të shëtitores së madhe dhe pikërisht duke filluar që nga ura e madhe e Lanës në bulevardin kryesor dhe deri në thellësi për nga drejtimi i hotel "Dajtit" vendi nxinte nga njerëzit. Ishte e pabesueshme që të mblidhej ajo masë njerëzish në një kohë aq të shkurtër, pasi pak kohë më parë nuk ishte ndier fare se do të ndryshonte situata.

Vërtet nuk kishit dijeni se nga çasti në çast mund të ndodhte diçka e tillë?
Unë dija një gjë , që ishte dita e parë që Tirana ishte gdhirë pa monumentin e diktatorit në qendër .Për këtë fakt dihej gjithashtu se kishin ardhur shumë njerëz nga rrethe të ndryshme të vendit, të cilët vetiu karakterizoheshin nga ai entuziazmi i brendshëm për atë çka kishte ndodhur një ditë më parë. Jo vetëm kaq, por edhe me atë parandjenjën se tashmë ishin bërë të përditshme protestat, ku shteti i kuq po merrte goditje të njëpasnjëshme.Kështu që sa ishte dhënë një shkëndijë njerëzit sikur të mbinin nga dheu mbushën sheshin dhe ishin nisur pikërisht për në drejtim të Bllokut me një irritim të papërmbajtshëm.

Kur e mësuat se po shkonin te Blloku?
Unë shkova menjëherë te turma dhe aty gjeta shumë elementë të PD-së, por që gjithsesi jo të njohur apo si të thuash jo nga kryesorët e saj, si Pëllumb Karameta, Emin Riza , Edmond Budina e shumë të tjerë që për momentin nuk po i kujtoj.Ata mundoheshin me mish e me shpirt për të përmbajtur turmën e elektrizuar që të ndalej sa të sqarohej gjithçka . Por nuk donte t'ia dinte njeri nga turma që kishte shpërthyer një urrejtje dhe zemërim i madh.

Cili ishte shkaku?
Atje mësova se gjithçka që po ndodhte ishte për shkakun e një thashethemnaje të tillë që Sulo Gradeci, pas rrëzimit të monumentit të Enverit, kishte vrarë Ramiz Alinë, kishte mobilizuar Byronë Politike dhe po merrte masa që me të gjitha rrugët e mundshme të rivendoste gjendjen në vend. Për këtë po mobilizonte ushtrinë dhe policinë. Pra sipas fjalës së përhapur kuptoje që nga shteti po bëheshin përpjekje për të bllokuar tërë proceset demokratike që kishin nisur.Dhe shkak për këtë gojëdhënë ishte bërë breshëria e automatikut që ishte ndier minuta më parë në drejtim të Bllokut.

Për sa kohë juve arritët te turma?
As 5 minuta kohë nuk u vonova. Ishin çaste vetëm shpejtësie. Situatat ishin alarmante dhe nuk prisnin sqarime të mëdha.

Ç'menduat për këtë që dëgjuat?
Të them të drejtën u çudita, por edhe u mpiva. Nuk dija se çfarë të thoja . Vetëm se pashë që, sido që të ishte puna, situata ishte e vështirë. Ishim përballë një katastrofe që mund të ndodhte nga çasti në çast, sido që të ishte lajmi , qoftë i vërtetë dhe qoftë i pavërtetë. Dhe e keqja është se këto situata kaq kritike po i ndeshnim përditë.

Pse, ju kishit bërë tashmë shumë mitingje dhe i kishit kapërcyer mirë?
Po këtë herë turma e njerëzve që donin të mbronin fitoret demokratike të arritura mes aq e aq peripeci , rreziqe dhe sakrifica ,donin me patjetër të sulmonin Bllokun dhe të merrnin vesh se si ishte puna .Ata donin që atë ditë më shumë se kurrë , të pushtonin kryeministritë , ministritë dhe të merrnin pushtetin në një formë që e konsideronin mundësinë më efikase.Mirëpo, ku ishte rrezikshmëria do të thoni ju?Njerëzit ishin përqendruar te ura e Lanës, siç të thashë . Atje ishin bllokuar nga forecat speciale dhe nga policia në bazë të skemës së parapërgatitur për mbrojtjen e Bllokut në situatën luftarake.Këto forca kemi parasysh se ishin armatosur deri në dhëmbë, madje dhe të përforcuara me tanke, të cilët i kishin predhat brenda në grykën e zjarrit. Nga krahu i protestuesve njerëzit gjithashtu ishin të vendosur për të sulmuar , të gatshëm që të paguhej kjo me çdo çmim.Ata mblidhnin gurë, tulla dhe çdo gjë që gjenin përreth, duke qëlluar mbi forcat e policisë të ndodhura përballë.

Konkretisht si ishin vendosur forcat shtetërore?
Në mes të urës ishin vendosur forcat speciale të repartit 326 ,që quheshin atëhere.Mbrapa tyre ishte Garda në një gadishmëri të atillë që dukej se nuk do t'i kursenin plumbat jo vetëm ndaj njerëzve që do të guxonin të hynin në Bllok, por edhe ndaj forcave speciale, në qoftë se lëshonin pe.Pas forcave të Gardës vinin një rresht me tanke.

Sa tanke ishin?
Vetëm te ai vend ishin rreth 10 copë. Por ata ishin shpërdarë dhe në rrugëkalime të tjera. Me një fjalë situata ishte e atillë që mund të shpërthente vetëm në pak çaste. Nga forcat e policisë (të 326-ës) një oficer i policisë kishte marrë një megafon dhe u bënte thirrje popullit për qetësi dhe të distancoheshin nga veprime të tilla, që mund të çonin në gjakderdhje. Madje, po u lutej i ziu oficer, por nuk po e dëgjonte njeri.Edhe nga krahu këtej bëhej një përpjekje e madhe nga njerëzit e Partisë Demokratike, por sërish nuk i dëgjonte njeri. Se të thashë që ishin të panjohur.

Po ju njiheshit?
Jo, nuk isha njeri publik atëhere.Kështu që edhe unë nuk e kisha të thjeshtë, por që sidoqoftë isha anëtar i Kryesisë së PD-së dhe gjithashtu isha diçka i njohur te shumë njerëz..

Çfarë mendonit për momentin e tmerrshëm që ndodheshin njerëzit tuaj?
Unë ,që të të them të drejtën ,nuk kisha përcaktuar se cilët ishin njerëzit tanë , por e shikoja problemin shumë më gjerë. Njerëzit tanë ishin të gjithë. Situata do të derdhte gjak në të gjitha krahët. Ata ishin të urdhëruar të qëllonin. Të paktën forcat speciale të ndodhura në mes të urës nuk mund të tërhiqeshin se mbrapa kishin ushtarët e Gardës, që nuk diskutohej se në rast kritik do të qëllonin. Ç'ta zgjasim , si në situatë luftarake.Në ato çaste më ka shkuar mendja se gjithë sa thuhej ishte një sajesë e poshtër që nuk do të shpëtonte pa risqe të mëdha.

E çfarë bëtë?
Menjëherë shkova te oficeri i forcave speciale, që fliste me megafon. Madje, më kujtohet shumë mirë dhe emri i tij që quhej Sejdo Brahimi. E pyes se si ishte e vërteta , i kishte ndodhur gjë Ramiz Alisë. Më përgjigjet se nuk kishte ndodhur asnjë gjë dhe lajmi që ishte përhapur kishte qenë i rremë.E pyeta se çfarë ishin krismat që janë dëgjuar në Bllok . Më tha se ishte vetëm një veprim adoleshentësh, të cilët kishin hipur në një motor dhe kishin tentuar të hynin në Bllok. Por ushtari, duke qëlluar në ajër, i urdhëroi që të ktheheshin nga kishin ardhur . Pas kësaj dy adoleshentët ishin kthyer mbrapsht po me të njëjtën shpejtësi nga kishin ardhur. Kaq kishte mjaftuar për të dalë Garda në situatë luftarake numër një. Pas kësaj ishte përhapur thashethemnaja e mësipërme , duke vënë si shkak daljen e Gardës dhe krismat në Bllok. Kështu, në pak çaste situata degjeneroi në madhësinë dhe rrezikshmërinë që konstatohej. "Nga të të besoj unë ,i thashë oficerit që më shpjegoi ngjarjen, se po të jetë e kundërta ata njerëz na bëjnë katërqind copa mua dhe ty". "Të jap besën e nderit, më tha ai.Unë ju njoh juve, se ne kemi një mik të përbashkët që është në Ballsh. Kë mik, i them. "Kemi Faik Dinen. Kjo është e vetmja garanci që mund të të jap." "Më jep megafonin, i them. Ndërkohë që të garantohem tamam do të marrësh dy njerëz nga të mitë dhe t'i çosh ta shikojnë vetë Ramiz Alinë, që është i gjallë , ndërsa unë do të mundohem të kthej njerëzit.

Ikën njerëzit te Ramiz Alia?
Po u nis menjëherë Agron Çika dhe Bashkim Sala. Në të njëjtën kohë unë hipa në një fiat të PD-së që ndodhej rastësisht aty pranë . Kjo pjesë është e pafilmuar, se pjesa e dytë që është filmuar dhe e keni parë në sinkron është pjesa e dytë.Kështu si hipa në fiat ,iu ktheva njerëzve duke u folur me megafonin që i mora oficerit ."Jam anëtar i Kryesis së PD-së, u thashë. Nuk ka ndodhur asnjë gjë .Nuk ka ndonjë grusht shteti,prandaj kthehuni të mos humbasim njerëz .Çdo gjë është bërë e qëllimshme, prandaj mos bini në grackë…etj, etj". Fiati ndërkaq mori drejtim për nga sheshi ku unë flisja me megafon .Në këtë çast njerëzit morën drejtimin e kthimit për në sheshin "Skënderbej". Vetura mbi të cilën rrija unë me megafon vijonte drejt sheshit ndërsa gjithë moria e njerëzve më ndiqte nga pas. Pas më se çerek ore, si kisha shkuar në shesh, mësova se një turmë tjetër ishte mbledhur të ura e shëtitores para "Dajtit". Këtë herë hipa në "Aron" time që më kishte ardhur nga mbrapa dhe u nisa prapë për te vendi ku ktheva turmën e parë për në shesh. Këtë herë më erdhën dhe shokët që kishin takuar Ramiz Alinë, të cilët vërtetuan që ai ishte i gjallë.Kjo vajtje- ardhje , për të kthyer njerëzit e elektrizuar që grumbulloheshin herë pas here te ura e blokuar , u bë tre herë derisa u rivendos situata dhe shpëtuam njerëzit.

Thuhet se i keni dalë tankut përpara me një foshnjë në duar. Sa është e vërtetë?
Ka vetëm një pjesë të vërtetë. Ndërsa ishte momenti që unë u flisja njerëzve me megafon, ndërsa rrija mbi "Aro", rastisi që kaloi gruaja ime që kishte marrë fëmijën tonë dy vjeç në çerdhe. Ajo sa më pa u çudit dhe m'u afrua se çfarë po bëja para asaj turme të papërmbajtur. Mirëpo ky çast korrespodonte saktësisht me momentin që njerëzit e irrituar shprehnin mosbesim te unë, duke më akuzuar se i gënjeja. Atëhere unë mora nga rrobat, duke e kapur te qafa foshnjën time dyvjeçare dhe ia tregoj turmës, duke thënë se kjo është besa ime. "Unë ju betohem - ju thashë - për vete dhe për fëmijën. Në rast se ju gënjej as njëri prej ne të dy , nuk e do jetën … etj. Pas gjithë kësaj skene detyrimisht s'kisha si të mos bëhesha i besuar. Rëndësi për mua kishte të shpëtonim njerëzit nga të papriturat që i çonte momenti dhe emocioni.

Pse u tmerruat kaq shumë se mos humbisnit Ramiz Alinë?
Ramizi ishte e keqja më e vogël e asaj kaste që kishim përballë. Madje dhe loja që bëhej duke thërritur "Presideni është me ne", ishte një formë që ai të mos bëhej ekstremist. Pra fjala është se ai ishte më i pranueshëm, jo se nuk ishte komunist apo enverist, por që e kishte kuptuar të ardhmen e pakthyeshme politike të vendit më shumë se dogmatikët e tjerë të Bllokut .

------

Koment i im..

kush do jen valle ata "dy adoleshentet" me motorr qe kane dashur te hyjne ne Bllok??

Kam pyetur dikur katundaret qe ja mesynin portit te durresit.. Kush ju tha se do hapet porti?

Njeri me tha..
Isha tu punu ne are buz rruges kurre ca me motorra kaluan andej e na thane..ej do hapet porti i durrsit..

Nuk harrohen ato dite te tmerrshme..

Ktu ka nje dore..qe i leviz turmat kur do e ku i do..

**Llapi** · 01-07-2004, 22:21

Qe intervista e plot.
--------------------------

Neritan Ceka, njëri nga drejtuesit kryesorë të Partisë Demokratike të porsakrijuar flet ekskluzivisht për "Gazetën Shqiptare". Si shmangëm tragjedinë e madhe të 20 shkurtit 1990

„Çfarë ndodhi në Tiranë ditën që rrëzuam Enverin“ Intervistë me Neritan Cekën

Fatos Veliu

Në 20 shkurt të vitit 1991, në sheshin kryesor të kryeqytetit u rrëzua dhe simboli i fundit i komunizmit shqiptar, monumenti i Enver Hoxhës. Ajo periudhë është shoqëruar me situata tepër të nxehta, aq sa njerëzit e irrituar dhe të ekzaltuar disa herë arritën në prag të gjakderdhjes. Neritan Ceka, një nga drejtuesit kryesorë të lëvizjes së re që kishte zënë fill në Qytetin Studenti dhe një nga drejtuesit kryesorë të partisë së parë opozitare në Shqipëri, të cilin shqiptarët do ta mbajnë mend për gjakderdhjen që evitoi pas sulmit që turmat e irrituara mund t‘i bënin Bllokut ku jetonte kasta komuniste, flet ekskluzivisht për "Gazetën Shqiptare". Cilat ishin situatat politike që sollën 20 shkurtin e shumëpritur. Si nisi lëvizja e parë në sheshin e universitetit shtetëror. Mitingu i madh i 20 shkurtit dhe çfarë ndodhte në zyrat e Partisë Demokratike në momentin e rrëzimit të monumentit. Si u mësua lajmi i shumëpritur nga liderët e rinj politikë dhe si u gjendën të gjithë pas monumentit që përdhosej nga turma, duke u hequr zvarrë pas një makine. Këto e të tjera do t‘i lexoni në intervistën e mëposhtme të zotit Ceka, aktualisht president i partisë "Aleanca Demokratike " .
Neritan Ceka flet ekskluzivisht për "Gazetën Shqiptare" momentet më të vështira që kanë kaluar njerëzit e ndryshimeve të mëdha politike të pasviteve ‘90, kur përballë tyre ishin forcat e armatosura të shtetit komunist.Çfarë ndodhte në të vërtetë në Tiranë në ato çaste kur gjakderdhja ishte në prag. Ditët që shoqëruan situatat e favorshme deri në aktin final, kur në qendër të kryeqytetit u rrëzua monumenti i Enver Hoxhës.Si u bë i mundur rrëzimi i monumentit dhe roli i drejtuesve kryesorë të Partisë Demokratike në manaxhimin e situatave për të mos çuar njerëzit në tragjedi. Si u rrëzua monumenti dhe përdhosja e tij nga mijëra njerëz, duke e tërhequr zvarrë nëpër rrugët e kryeqytetit.Janë këto disa nga sqarimet që bëri në intervistën e numrit të kaluar zoti Ceka, i cili në ato momente ka qenë njëri nga drejtuesit e rëndësishëm të Partisë Demokratike, ndërkohë që aktualisht ai është President i Aleancës Demokratike.Në numrin e sotëm ai shpjegon për situatën e krijuar ditën e dytë pas rrëzimit të monumentit të Enverit. Fjala e hapur në njerëzit e irrituar, se Sulo Gradeci kisht bërë grusht shteti, duke vrarë fillimisht Ramiz Alinë dhe se do të rivendoste situatën me çdo formë, duke i qëndruar kështu besnik Enverit.Si u bë e mundur përmbajtaj e asaj turme që desh çoi njerëzit në gjakderdhje. Roli i Neritan Cekës në atë moment, që do ta fuste emrin e tij në Histori.Si është e vërteta e thënies se ai me një foshnjë në duar ka dalë para zinxhirëve të tankut të Gardës , si dhe shumë hollësi të tjera, që do t‘i lexoni në intervistën e mëposhtme, pra të zotit Ceka.

Zoti Ceka, mund të përshkruani situatën politike të Shqipërisë më 20 shkurt të vitit 1991, kur në sheshin kryesor të kryeqytetit u rrëzua monumenti i Enver Hoxhës?
Gjithçka që ndodhi atë 20 shkurt, kur u rrëzua figura që mbante të gjallë komunizmin shqiptar, kishte filluar prej kohësh. Ju e keni parasysh qysh herët se çfarë vlerësimi pati për publikun tonë vizita që bëri Perez de Kuelari në Shqipëri. Po kështu edhe ju duhet ta keni përjetuar si të gjithë shqiptarët pritjen e jashtëzakonshme që iu bë vizitës së Bejkerit në Tiranë. Kuptohet se në të gjitha këto veprime lexohej fare qartë një protestë e hapur e njerëzve ndaj regjimit të vjetër, që kishte filluar të jepte shpirt. Më vonë gjërat erdhën normalisht, në mënyrën më të shpejtë që ishte e mundur, për kushtet politike të kohës ku jetonim ne. Nuk do të mundohem të sjell shëmbujt e shumtë që kanë përfshirë situatat politike të asaj kohe, por do t‘ju kujtoja juve vetëm Grevën e madhe të urisë së studentëve të universitetit për heqjen e emrit të Enver Hoxhës. A e keni parasysh se çfarë vendosmërie kishte nga studentët dhe çfarë guximi gjendej në radhët e tyre, aq sa e tronditën nga themelet shtetin e vjetër, i cili u detyrua të shpallë jo ndarjen e Universitetit në disa të tillë, siç kishte planifikuar, por të pranonte heqjen e emrit të Enver Hoxhës nga universiteti shtetëror.
Unë do të doja të ndaleshim te dita e rrëzimit të monumentit, pasi ju keni qenë një ndër udhëheqësit kryesorë të opozitës së parë në Shqipëri…
Për atë jam duke të folur, por, së pari, jam duke përshkruar dhe njëherë situatën politike që karakterizohej në atë periudhë. Kështu p.sh. meqenëse juve flisni për rrëzimin e Monumentit të diktatorit në qendër të kryeqytetit, unë kujtoj se gjithçka kishte nisur që pas viteve ‘90. Dhe fjala është se deri në atë çast kishin ardhur shumë situata të favorshme për t‘u bërë dhe ai veprim që konsiderohej dhe finali. Kemi parasysh që ishin hequr bustet e Stalinit dhe të Leninit, ndërkohë që kishte ngelur vetëm monumenti i Enverit, i cili mbahej si "Mit" nga gjithë shtresa konservatore e popullsisë apo nga ata që i kishin si me frikë ndryshimet politike që kishin nisur në Shqipëri.
Çfarë roli po luante PD-ja e atëhershme, ndërsa po gatitej situata për t‘u rrëzuar monumentin kryesor i Enverit?
Sigurisht, Partia Demokratike ishte forca e re politike që përfaqësonte të renë në arenën shqiptare, rreth të cilës u mblodhën të gjitha forcat që kërkonin ndryshimet. Akoma më shumë që PD-ja ishte shpresa dhe kurajua e të gjithëve, të cilët krijuan besimin te evolimi politik i pakthyshëm i vendit tonë. Të thashë këto se kam parasysh që nuk diskutohet roli organizativ dhe manaxhues i situatave të vështira, duke bërë të mundur evitimin e mjaft ngjarjeve të jashtëzakonshme, të cilat ishin në prag të çdo ore apo dite të atëhershme.
Konkretisht, atëherë kishte dalë një ligj i veçantë nga administrata e lartë komuniste, i cili bënte fjalë për të ruajtur monumentet e rëndësisë së veçantë, ku ishte përfshirë dhe ai i Enverit. Kështu që natë e ditë monumenti ruhej me ushtarë të gardës me armë. Në këto kushte situata mund të evoluonte nga momenti në moment, se njerëzit ishin shumë të revoltuar dhe të papërmbajtshëm. Rrjedhimisht në ato situata, që të dalim sërish te konkretizimi i përgjigjes sonë, PD-ja, anëtar i Kryesisë së të cilës isha edhe unë, kërkonte pandërprerë rrugë normale për të hequr simbolin e komunizmit. Fjala ishte që të mos kishte rrezikshmëri për njerëz.
Ekzistonte mundësia?
Ishte situataë jo pak e vështirë. Diçka të shpjegova dhe më lart, se në njërën anë ishin forcat progresiste, që kërkonin ndryshimet politike të padiskutueshme, të cilat kishin qëllim kryesor të momentit rrëzimin e monumentit, ndërsa përballë ishin forcat e armatosura të shtetit, veç enveristëve të betuar, që në çdo moment zgërdhinin
hëmbët. A nuk ishin ndërtuar kështu strukturat e të dy fronteve?
Nuk ka meritë shteti komunist në tolerimet e mëdha që bëri ndërsa njerëzit vepronin duke shkelur dhe ligjet?
Thuhet shumë, madje gjithandej, se forcat demokratike në Shqipëri u favorizuan nga administrata që po lëshonte karriget, por harrohet në një gjë, që mua më duket dhe vendimtarja, se çdo lëshim u bë tejet nga detyrimi absolut, se nuk ka pasur aspak dëshirë. Kështu, unë po ju kujtoj juve se para rrëzimit, përveç anës ligjore që po e mbronte Enverin prej bronzi, shteti i vjetër po bënte të gjitha përpjekjet që ta mbante të paprekur monumentin, duke vendosur rreth tij për ditë dhe netë të tëra dhjetëra policë dhe ushtarë të armatosur. Më së fundi, kur e pa se nuk kishte më mundësi që të mbrohej, u udhëzuan forcat e tyre që të mos qëllonin apo të mbanin fishekë manovre. Pra, kjo ishte situata e fundit, kur ne kishim triumfuar.
Mund ta përshkruani ju situatën konkrete të 20 shkurtit?
Shiko, gjithçka nisi nga sheshi i konvikteve të universitetit ose nga sheshi "Demokracia", që u quajt më mbrapa. Atë ditë, me sa kujtoj, në sheshin që bëhet fjalë kishte ndodhur një grumbullim i jashtëzakonshëm, sa që pa frikë mund të thuash se numri po arrinte te 100 mijë vetët.
Ishin studentë?
Studentët ishin nismëtarët, por që kishin shkuar dhe punëtorë dhe njerëz të thjeshtë nga të gjitha ndërrmarrjet dhe lagjet e Tiranës. Kjo gjë ishte kthyer e përditshme në shesh. Ishte si diçka festive. Të gjithë njerëzit qeshnin dhe talleshin me sistemin. Çdo ditë studentë të ndryshëm, por edhe njerëz të tjerë kryesisht nga shtresat e inteligjencies, mbanin fjalime dhe solidarizonin njerëzit për diçka të re që po lindtte në Shqipëri. Gjithë kënaqësia e tyre kuptohej që ishte te ajo që tani mund të thonin çfarë të donin. pa pasur më frikë nga shteti. që tashmë u dukej krejt i mbaruar. Këto takime të përditshme, që po grumbullonin çdo ditë e më shumë njerëz të të gjitha kategorive, sollën dhe atë që do të mbahet mend nga shqiptarët e të gjithë kohëve, takimin më madhështor, të datës 20 shkurt, kur në sheshin kryesor të kryeqytetit rrëzohej Monumenti i diktatorit të egër komunist. Këtu hynte roli dhe shqetësimi i madh, që unë ta shpjegova më lart, i Partisë Demokratike, sepse situata kishte ardhur aq e furishme dhe e vrullshme sa që nuk mbahej të ndodhte çfarë të donte përballë.
Si u nis turma drejt sheshit ku ishte monumenti?
Edhe në datën 20, kur ishte mbushur sheshi si asnjë herë tjetër, gjithçka filloi si zakonisht. Në fillim dolën në tribunë studentë oratorë, si Blendi Gonxhe dhe të tjerë, të cilët elektrizuan situatën në atë shkallë që nuk përmbahej vrulli dhe entuziazmi. Aty mbaj mend që të gjithë njerëzit të ekzaltuar më shumë se kurrë po luanin me veprat e Enverit, duke shfaqur kështu në mënyrën më të qartë protestën ndaj komunizmit. Të gjithë kishin një prirje drejt elektrizimit sa më të madh të situatës.
Ju folët për situatën që mund të çonte në momente gjakderdhjeje?
Pavarësisht se mitingjet ishin bërë si të thuash të përditshme, ku shprehej çdo ditë e më shumë vendosmëria për ta rrëzuar atë shtet që po mbahej me llafe, por gjithsesi ata ishin të armatosur. Ata kishin armë dhe municion, ashtu siç kishte njerëz konservatorë të regjimit komunist, që mund të ishin të pakontrolluar. Pra, jemi përballë forcash të pakontrolluara, jo vetëm në njërin, por edhe në tjetrin krah. Këtu Partia Demokratike bënte të pamundurën që këtë lëvizje ta mbante sa të mundej në kontroll për të ruajtur gjakderdhjen.
Dhe si ndodhi më tej, kur u rrëzua monumenti?
Në atë moment unë dhe shumë drejtues të tjerë të lartë të PD-së kemi qenë në zyrën e Berishës te Rruga e Kavajës. Dëgjuam që nga zyra se në shesh kishte filluar një lëvizje e madhe, pasi zhurma ishte e përmasave të jashtëzakonshme. Nuk kaloi shumë dhe dëgjojmë si një tërmet gumëzhitjen që u rrit ndjeshëm në një moment kulminant. Kur dalim në ballkon të merrnim vesh sa të mundeshim se çfarë po ndodhte konkretisht, shikonim veç njerëz që iknin me vrap, tepër të gëzuar, sikur donin të jepnin sihariqin në çdo rrugë e rrugicë .
Aty marim vesh nga të bërtiturat e tyre se ishte rrëzyar pikërisht ai që pritej prej ditësh, Monumenti i errët i Enver Hoxhës në qendër të kryeqytetit tonë të bukur.
Çfarë thonin?
"Te sheshi, te sheshi, e hodhëm qelbësirën!", " Te sheshi, te sheshi, e hodhëm qelbësirën!"; apo "E hodhën, e hodhën, e hodhën qelbësirën!". Mirëpo ky ishte një kor i jashtëzakonshëm, që po oshëtinte aq fuqishëm nga ai masiv njerëzish sa po kthehej në një hymn të fuqishëm.
Si ka mundësi që në momentin më kulminant ju u ndodhët në zyrën e Berishës?
Sepse gjithçka erdhi në mënyrë tepër të natyrshme dhe jashtë çfarëdo sforcimi. Pastaj unë të shpjegova që mitingjet e atyre ditëve ishin diçka e përditshme dhe kështu ne, si çdo herë, rrinim herë në zyrë dhe herë në mitingje. Ishte ai moment që u ndodhëm në zyrë, ku morëm dhe sihariqin e madh.
Çfarë bëtë pas kësaj?
Nuk diskutohej që do të shkonim menjëherë në shesh. Por çfarë të shihnim! Ishte një elektrizim dhe entuziazëm i paparë. Humori dhe hareja kishin kaluar caqet. Njerëzit kishin lidhur monumentin e diktatorit pas një makine të madhe me karroceri dhe e tërhiqnin zvarrë, duke e përdhosur në lloj-lloj mënyrash. Ju duhet t‘i kini parasysh ato skena, pasi janë transmetuar rregullisht nga televizionet.
Juve deri ku e ndoqët?
Ndërsa e tërhiqte pas makina, unë shkova deri te Akademia e Arteve. Pataj, kur shkova më mbrapa, te sheshi kryesor i mitingjeve te konviktet e universitetit, e pashë që e kishin shtrirë atje dhe po i punonin lloj-lloj formash deri te më banalet.
Thuhet se monumenti ishte çbullonuar gjatë natës nga shtrati prej betoni.
Absolutisht s‘është e vërtetë një gjë etillë. Unë të thashë që aty ishin njerëz të vendosur nga shteti, të cilët ishin të armatosur.
Si është e vërteta e sulmit ndaj Bllokut, ku banonte udhëheqja komuniste?
Dëgjo, ka qenë ditën e nesërme, kur ishte rrëzuar monumenti i diktatorit, pra data 21 shkurt. Atë ditë situata në orët e para të paradites dukej e qetë, dhe pa shumë tension. Unë atëherë kam qenë drejtor i Institutit të Arkeologjisë, e kam pasur zyrën te sheshi që sot quhet "Nënë Tereza". Kështu që kisha shkuar në zyrë si zakonisht.
Ju shkonit në punë?
Megjithëse ishim drejtues kryesorë të Partisë Demokratike, paradite shkonim të gjithë në punët që kishim qenë dhe vetëm pas orëve të punës shkonim në selinë e partisë. Aty merrnim udhëzimet dhe detyrat, apo përpilonim plane drejtimi të partisë, e cila po shkonte e sigurtë drejt pushtetit të pakthyeshëm.
Kur ndryshoi situata?
Faktikisht dukej e qetë në pamje, por që dihej një fakt që, meqenëse një ditë më parë ishte rrëzuar monumenti, kishin ardhur nga rrethet jo dhjetëra por qindra e qindra njerëz. Ka qenë ora aty te 10.30 minuta. Kur unë, që isha duke pirë kafe në një lokal mbi Gardën e Republikës, pashë se në një moment Garda kaloi në gadishmëri të menjëhershme dhe doli në mënyrë të rrufeshme nga territori i saj, duke rrethuar Bllokun. Ishin me dhjetëra tanke dhe ushtarë të armatosur deri në dhëmbë. Mendova menjëherë se diçka kishte ndodhur, se pak minuta para kësaj dëgjuam një zbrazje karakteristike automatiku, tip breshërie e ndërprerë, që erdhi nga thellësia e Bllokut. U nisa menjëherë për te sheshi në qendër, ku mësova që ishin mbledhur mijëra njerëz.
Zoti Ceka , çfarë situata u paraqitën në Tiranë ditën e parë pas rrëzimit të monumentit të Enverit?
Për periudhën që po flasim, kur në arenën politike shqiptare për herë të parë kishte dalë partia e parë opozitare, anëtar i Kryesisë të së cilës isha dhe unë , aktualisht punoja si drejtor i Institutit të Arkeologjisë. Konkretisht për datën 21 shkurt mund të them se ne me shumë shokë arritëm të shmangim një tragjedi, ndoshta me përmasa të mëdha.
Çfarë ndodhi në të vërtetë?
Në mëngjesin e asaj dite unë si zakonisht po pija kafen me dy miq të mi të arkeologjisë , pikërisht me Myzafer Kurkutin dhe Namik Bodinakun. Kafen e pinim në një lokal diku aty mbi Gardën e Republikës. Gjendja deri sa ne pimë kafen ishte e qetë dhe nuk kishte ndonjë shenjë që të ndodhte ajo që ndodhi.
Po nga territori i repartit të Gardës ,a konstatonit ndonjë formë organizimi?
Absolutisht s‘ndihej asgjë. Dukej se ndiqej veprimtaria e përditshme normale.
Sa ka qenë ora për momentet që flisni?
Po të them se ka qenë aty mbi 10.00.Se pas kësaj ore unë çdo ditë çohesha nga kafja dhe kthehesha sërish në zyrën e punës, të cilën e kisha siç të thashë te Instituti i Arkeologjisë ,i cili ndodhej në krah të sheshit që sot mban emrin "Nënë Tereza". Duhet të kemi qenë aty nga mesi i sheshit, shumë afër shatërvanit, kur nga thellësia e Bllokut ku banonte akoma një pjesë e udhëheqjes komuniste u dëgjua një breshëri automatiku . Ishin disa të shtëna karakteristike që dhe na ngjallën një kërshëri,por që gjithsesi pas pak çastesh nuk u vumë rëndësi.
Sa zgjatën?
Jo më shumë se 3-4 minuta.Mirëpo sa kaluam disi sheshin dhe afrohem te dera e godinës për të hyrë brenda në zyrë shikoj tanket që dolën në rresht dhe me alarm nga territori i repartit të Gardës së Republikës.Duhet të ketë qenë ora pa frikë aty te 10.30 minuta.
Po juve a ishit në kryesinë e PD-së?
Po. Unë të thashë dhe diçka në intervistën e ditës së kaluar, që ne vetëm në mbasdite shkonim në zyrat e partisë, se gjatë orarit zyrtar kryenim detyrat tona ku merrnim rrogën.
Ku shkuan tanket?
Siç të thashë ata dolën me një urgjencë aq të madhe sa që nuk vihej në dyshim se diçka kishte ndodhur.Unë kujtova menjëherë breshërinë e automatikut që dëgjova pak çaste më parë në territorin e Bllokut. Aq shpejt dolën tanket sa që njëri nuk mundi të manovronte dot dhe u përplas me një shtyllë në anë të sheshit. Pas tankeve pamë që dolën po me të njëjtën shpejtësi dhe ushtarët këmbësorë, si dhe shumë mjete të tjera të repartit. Ata morrën rrugën e shëtitores.
Dhe ku përfunduan?
U vendosën menjëherë në mbrojtje të Bllokut. Kjo u kuptua nga fakti se po zbatonin skemën sekrete të vendosjes që ishte përpiluar që herët për rastet e jashtëzakonshme.
Nga e kuptonit se zbatohej skema sekrete?
Sepse si dolën të gjithë me një shpejtësi të madhe, siç të tregova pak më parë , në vetëm pak çaste secili grup dhe mjet shkoi në një pozicion të caktuar sa që bllokoi të gjitha rrugëkalimet, qoftë kryesore dhe qoftë dytësore, që të çonin në lagjen e "Bllokut".
Çfarë bëtë juve?
Nuk kishte më dyshim se diçka kishte ndodhur . Mua, pas gjithë kësaj, detyrimisht më dilte detyrë për të shkuar në zyrat e Partisë apo diku tjetër, ku mund të kishte ndodhur ajo për çka dilnin forcat gardiste ,se isha anëtar i Kryesisë qendrore të partisë. Kështu që hipa menjëherë në makinën time tip "Aro"dhe mora drejtimin për nga Presidenca, duke dalë majtas në drejtim të shkollës "11 janari" dhe mandej të dilja te ura e Lanës, e cilia ndodhet përballë Drejtorisë së Policisë së Tiranës.
Pse kishit makinë?
Unë të thashë që isha drejtor i Institutit të Arkeologjisë dhe kishim makinën e institutit.
Pse ndryshuat drejtimin e shëtitores?
Lëviza i detyruar, pasi, siç të thashë ,që të gjitha rrugëkalimet ishin bllokuar nga forcat gardiste. Madje, dhe te ura tjetër e Lanës, e ndodhur përballë Drejtorisë së Policisë, kur dola pak çaste si isha nisur me makinë, u ndesha me një postobllok policie. Kuptova se ishte vendosur jo vetëm Garda në gadishmëri, por edhe policia. Unë u shpjegova policëve se isha anëtar i Kryesisë së Partisë Demokratike dhe po shkoja të shikoja se çfarë po ndodhte . Ata nuk më penguan, por më lejuan menjëherë.Si dola në Unazë pashë se në drejtim të shëtitores së madhe dhe pikërisht duke filluar që nga ura e madhe e Lanës në bulevardin kryesor dhe deri në thellësi për nga drejtimi i hotel "Dajtit" vendi nxinte nga njerëzit. Ishte e pabesueshme që të mblidhej ajo masë njerëzish në një kohë aq të shkurtër, pasi pak kohë më parë nuk ishte ndier fare se do të ndryshonte situata.
Vërtet nuk kishit dijeni se nga çasti në çast mund të ndodhte diçka e tillë?
Unë dija një gjë , që ishte dita e parë që Tirana ishte gdhirë pa monumentin e diktatorit në qendër .Për këtë fakt dihej gjithashtu se kishin ardhur shumë njerëz nga rrethe të ndryshme të vendit, të cilët vetiu karakterizoheshin nga ai entuziazmi i brendshëm për atë çka kishte ndodhur një ditë më parë. Jo vetëm kaq, por edhe me atë parandjenjën se tashmë ishin bërë të përditshme protestat, ku shteti i kuq po merrte goditje të njëpasnjëshme.Kështu që sa ishte dhënë një shkëndijë njerëzit sikur të mbinin nga dheu mbushën sheshin dhe ishin nisur pikërisht për në drejtim të Bllokut me një irritim të papërmbajtshëm.
Kur e mësuat se po shkonin te Blloku?
Unë shkova menjëherë te turma dhe aty gjeta shumë elementë të PD-së, por që gjithsesi jo të njohur apo si të thuash jo nga kryesorët e saj, si Pëllumb Karameta, Emin Riza , Edmond Budina e shumë të tjerë që për momentin nuk po i kujtoj.Ata mundoheshin me mish e me shpirt për të përmbajtur turmën e elektrizuar që të ndalej sa të sqarohej gjithçka . Por nuk donte t‘ia dinte njeri nga turma që kishte shpërthyer një urrejtje dhe zemërim i madh.
Cili ishte shkaku?
Atje mësova se gjithçka që po ndodhte ishte për shkakun e një thashethemnaje të tillë që Sulo Gradeci, pas rrëzimit të monumentit të Enverit, kishte vrarë Ramiz Alinë, kishte mobilizuar Byronë Politike dhe po merrte masa që me të gjitha rrugët e mundshme të rivendoste gjendjen në vend. Për këtë po mobilizonte ushtrinë dhe policinë. Pra sipas fjalës së përhapur kuptoje që nga shteti po bëheshin përpjekje për të bllokuar tërë proceset demokratike që kishin nisur.Dhe shkak për këtë gojëdhënë ishte bërë breshëria e automatikut që ishte ndier minuta më parë në drejtim të Bllokut.
Për sa kohë juve arritët te turma?
As 5 minuta kohë nuk u vonova. Ishin çaste vetëm shpejtësie. Situatat ishin alarmante dhe nuk prisnin sqarime të mëdha.
Ç‘menduat për këtë që dëgjuat?
Të them të drejtën u çudita, por edhe u mpiva. Nuk dija se çfarë të thoja . Vetëm se pashë që, sido që të ishte puna, situata ishte e vështirë. Ishim përballë një katastrofe që mund të ndodhte nga çasti në çast, sido që të ishte lajmi , qoftë i vërtetë dhe qoftë i pavërtetë. Dhe e keqja është se këto situata kaq kritike po i ndeshnim përditë.
Pse, ju kishit bërë tashmë shumë mitingje dhe i kishit kapërcyer mirë?
Po këtë herë turma e njerëzve që donin të mbronin fitoret demokratike të arritura mes aq e aq peripeci , rreziqe dhe sakrifica ,donin me patjetër të sulmonin Bllokun dhe të merrnin vesh se si ishte puna .Ata donin që atë ditë më shumë se kurrë , të pushtonin kryeministritë , ministritë dhe të merrnin pushtetin në një formë që e konsideronin mundësinë më efikase.Mirëpo, ku ishte rrezikshmëria do të thoni ju?Njerëzit ishin përqendruar te ura e Lanës, siç të thashë . Atje ishin bllokuar nga forecat speciale dhe nga policia në bazë të skemës së parapërgatitur për mbrojtjen e Bllokut në situatën luftarake.Këto forca kemi parasysh se ishin armatosur deri në dhëmbë, madje dhe të përforcuara me tanke, të cilët i kishin predhat brenda në grykën e zjarrit. Nga krahu i protestuesve njerëzit gjithashtu ishin të vendosur për të sulmuar , të gatshëm që të paguhej kjo me çdo çmim.Ata mblidhnin gurë, tulla dhe çdo gjë që gjenin përreth, duke qëlluar mbi forcat e policisë të ndodhura përballë.
Konkretisht si ishin vendosur forcat shtetërore?
Në mes të urës ishin vendosur forcat speciale të repartit 326 ,që quheshin atëhere.Mbrapa tyre ishte Garda në një gadishmëri të atillë që dukej se nuk do t‘i kursenin plumbat jo vetëm ndaj njerëzve që do të guxonin të hynin në Bllok, por edhe ndaj forcave speciale, në qoftë se lëshonin pe.Pas forcave të Gardës vinin një rresht me tanke.
Sa tanke ishin?
Vetëm te ai vend ishin rreth 10 copë. Por ata ishin shpërdarë dhe në rrugëkalime të tjera. Me një fjalë situata ishte e atillë që mund të shpërthente vetëm në pak çaste. Nga forcat e policisë (të 326-ës) një oficer i policisë kishte marrë një megafon dhe u bënte thirrje popullit për qetësi dhe të distancoheshin nga veprime të tilla, që mund të çonin në gjakderdhje. Madje, po u lutej i ziu oficer, por nuk po e dëgjonte njeri.Edhe nga krahu këtej bëhej një përpjekje e madhe nga njerëzit e Partisë Demokratike, por sërish nuk i dëgjonte njeri. Se të thashë që ishin të panjohur.
Po ju njiheshit?
Jo, nuk isha njeri publik atëhere.Kështu që edhe unë nuk e kisha të thjeshtë, por që sidoqoftë isha anëtar i Kryesisë së PD-së dhe gjithashtu isha diçka i njohur te shumë njerëz..
Çfarë mendonit për momentin e tmerrshëm që ndodheshin njerëzit tuaj?
Unë ,që të të them të drejtën ,nuk kisha përcaktuar se cilët ishin njerëzit tanë , por e shikoja problemin shumë më gjerë. Njerëzit tanë ishin të gjithë. Situata do të derdhte gjak në të gjitha krahët. Ata ishin të urdhëruar të qëllonin. Të paktën forcat speciale të ndodhura në mes të urës nuk mund të tërhiqeshin se mbrapa kishin ushtarët e Gardës, që nuk diskutohej se në rast kritik do të qëllonin. Ç‘ta zgjasim , si në situatë luftarake.Në ato çaste më ka shkuar mendja se gjithë sa thuhej ishte një sajesë e poshtër që nuk do të shpëtonte pa risqe të mëdha.
E çfarë bëtë?
Menjëherë shkova te oficeri i forcave speciale, që fliste me megafon. Madje, më kujtohet shumë mirë dhe emri i tij që quhej Sejdo Brahimi. E pyes se si ishte e vërteta , i kishte ndodhur gjë Ramiz Alisë. Më përgjigjet se nuk kishte ndodhur asnjë gjë dhe lajmi që ishte përhapur kishte qenë i rremë.E pyeta se çfarë ishin krismat që janë dëgjuar në Bllok . Më tha se ishte vetëm një veprim adoleshentësh, të cilët kishin hipur në një motor dhe kishin tentuar të hynin në Bllok. Por ushtari, duke qëlluar në ajër, i urdhëroi që të ktheheshin nga kishin ardhur . Pas kësaj dy adoleshentët ishin kthyer mbrapsht po me të njëjtën shpejtësi nga kishin ardhur. Kaq kishte mjaftuar për të dalë Garda në situatë luftarake numër një. Pas kësaj ishte përhapur thashethemnaja e mësipërme , duke vënë si shkak daljen e Gardës dhe krismat në Bllok. Kështu, në pak çaste situata degjeneroi në madhësinë dhe rrezikshmërinë që konstatohej. "Nga të të besoj unë ,i thashë oficerit që më shpjegoi ngjarjen, se po të jetë e kundërta ata njerëz na bëjnë katërqind copa mua dhe ty". "Të jap besën e nderit, më tha ai.Unë ju njoh juve, se ne kemi një mik të përbashkët që është në Ballsh. Kë mik, i them. "Kemi Faik Dinen. Kjo është e vetmja garanci që mund të të jap." "Më jep megafonin, i them. Ndërkohë që të garantohem tamam do të marrësh dy njerëz nga të mitë dhe t‘i çosh ta shikojnë vetë Ramiz Alinë, që është i gjallë , ndërsa unë do të mundohem të kthej njerëzit.
Ikën njerëzit te Ramiz Alia?
Po u nis menjëherë Agron Çika dhe Bashkim Sala. Në të njëjtën kohë unë hipa në një fiat të PD-së që ndodhej rastësisht aty pranë . Kjo pjesë është e pafilmuar, se pjesa e dytë që është filmuar dhe e keni parë në sinkron është pjesa e dytë.Kështu si hipa në fiat ,iu ktheva njerëzve duke u folur me megafonin që i mora oficerit ."Jam anëtar i Kryesis së PD-së, u thashë. Nuk ka ndodhur asnjë gjë .Nuk ka ndonjë grusht shteti,prandaj kthehuni të mos humbasim njerëz .Çdo gjë është bërë e qëllimshme, prandaj mos bini në grackë…etj, etj". Fiati ndërkaq mori drejtim për nga sheshi ku unë flisja me megafon .Në këtë çast njerëzit morën drejtimin e kthimit për në sheshin "Skënderbej". Vetura mbi të cilën rrija unë me megafon vijonte drejt sheshit ndërsa gjithë moria e njerëzve më ndiqte nga pas. Pas më se çerek ore, si kisha shkuar në shesh, mësova se një turmë tjetër ishte mbledhur të ura e shëtitores para "Dajtit". Këtë herë hipa në "Aron" time që më kishte ardhur nga mbrapa dhe u nisa prapë për te vendi ku ktheva turmën e parë për në shesh. Këtë herë më erdhën dhe shokët që kishin takuar Ramiz Alinë, të cilët vërtetuan që ai ishte i gjallë.Kjo vajtje- ardhje , për të kthyer njerëzit e elektrizuar që grumbulloheshin herë pas here te ura e blokuar , u bë tre herë derisa u rivendos situata dhe shpëtuam njerëzit.
Thuhet se i keni dalë tankut përpara me një foshnjë në duar. Sa është e vërtetë?
Ka vetëm një pjesë të vërtetë. Ndërsa ishte momenti që unë u flisja njerëzve me megafon, ndërsa rrija mbi "Aro", rastisi që kaloi gruaja ime që kishte marrë fëmijën tonë dy vjeç në çerdhe. Ajo sa më pa u çudit dhe m‘u afrua se çfarë po bëja para asaj turme të papërmbajtur. Mirëpo ky çast korrespodonte saktësisht me momentin që njerëzit e irrituar shprehnin mosbesim te unë, duke më akuzuar se i gënjeja. Atëhere unë mora nga rrobat, duke e kapur te qafa foshnjën time dyvjeçare dhe ia tregoj turmës, duke thënë se kjo është besa ime. "Unë ju betohem - ju thashë - për vete dhe për fëmijën. Në rast se ju gënjej as njëri prej ne të dy , nuk e do jetën … etj. Pas gjithë kësaj skene detyrimisht s‘kisha si të mos bëhesha i besuar. Rëndësi për mua kishte të shpëtonim njerëzit nga të papriturat që i çonte momenti dhe emocioni.
Pse u tmerruat kaq shumë se mos humbisnit Ramiz Alinë?
Ramizi ishte e keqja më e vogël e asaj kaste që kishim përballë. Madje dhe loja që bëhej duke thërritur "Presideni është me ne", ishte një formë që ai të mos bëhej ekstremist. Pra fjala është se ai ishte më i pranueshëm, jo se nuk ishte komunist apo enverist, por që e kishte kuptuar të ardhmen e pakthyeshme politike të vendit më shumë se dogmatikët e tjerë të Bllokut .

**mesuesi_1** · 19-02-2011, 03:08

20 VJET ME PARE POSHTERIMI I DIKTATURES, SI U RREZUA BUSTI

QELBESIRA, ZVARRE NE TIRANE PER 8 ORE

RD

Tre ditët e grevës së urisë të studentëve kishin tensionuar situatën në Tiranë. Disa qindra mijëra vetë morën rrugën drejt Kinoklubit të Qytetit "Studenti" për të shprehur solidaritetin dhe mbështetjen e tyre për studentët grevistë. Më 20 shkurt 1991, sheshi para Kinoklubit ishte mbushur më shumë se kurrë ato ditë. Thirrjet e turmës "Studentët janë heronj", "Jemi me studentët", "Poshtë diktatura", "Enver-Hitler", si dhe do ta heqim qelbësirën, ishin një kurajo e madhe për studentët grevistë.

Afro 900 studentë grevistë u ngujuan në këto ambiente. Komisioni organizator i grevës nuk lejoi të hynin në ambientet e grevës operatorët me kamerat e Televizionit Shqiptar, si dhe asnjë qytetar që nuk ishte student ose pedagog i Universitetit të Tiranës. Në ambientet e Qytetit "Studenti" u mblodhën me mijëra e mijëra qytetarë dhe familjarë të studentëve grevistë, të shqetësuar për të afërmit e tyre. Mbajmë mend parullat, qytetarët thërrisnin jashtë në mbështetje të studentëve: "Ejani mblidhuni këtu, këtu, bashkë me ne". "Poshtë burokratët" dhe mjaft parulla të tjera patriotike. Brenda tek studentët hyri vetëm operatori televiziv i Partisë Demokratike, Agim Buxheli, që kreu filmimet e rralla të studentëve të ngujuar.

Nga ballkoni i godinës së konviktorëve të Gjeologjisë, oratorë të ndryshëm mbanin fjalime kundër qeverisë dhe PPSH, të cilat po flijonin studentët për emrin e një të vdekuri.

Falë organizimit të mirë të sindikatave, sidomos të atyre të minatorëve, u arrit që të mblidheshin afro 100 mijë veta midis tyre punëtorë, studentë, pedagogë, qytetarë të tjerë të Tiranës që protestuan në Qytetin "Studenti", në përkrahje të grevës së urisë së studentëve. Të parët që erdhën ishin minatorët e Valiasit, të cilët duke brohoritur nga Rruga e Durrësit e deri tek Qyteti "Studenti" arritën të mblidhnin rreth vetes një turmë prej afro 10 mijë qytetarësh.

Rreth orës 10:00 në Qytetin "Studenti" ndodheshin, duhet të kenë qenë, 100 mijë protestues. Ata të gjithë së bashku brohorisnin për fitore dhe shprehnin urrejtjen e tyre ndaj regjimit komunist me promovimin e parullave si: "O Ramiz o zagar, do të varim në litar", "Poshtë diktatura", "Liri Demokraci", etj. Në mbarim të fjalimeve të disa oratorëve demonstrues, aktorja e talentuar Rajmonda Bulku, duke e mbyllur mitingun solidarizues, u bëri thirrje protestuesve të shkojnë

tek sheshi "Skënderbej". Thirrja e Rajmondës u bë në një çast kur u duk se të gjithë protestuesit e dëgjuan atë. Një grup protestuesish, të përbërë kryesisht nga familjarë dhe nëna të studentëve të grevës së urisë, nisen në drejtim të Presidencës për të takuar Ramiz Alinë. Ndërsa turma kryesore e protestuesve niset në drejtim të Liceut Artistik. Në krye të protestuesve, ne vumë gratë dhe fëmijët e vegjël në mënyrë, që policia të mos keqtrajtonte turmën e protestuesve.

Një turmë rreth 100 mijë vetash ka lëvizur nëpërmjet rrugës së "Elbasanit". Tek Liceu njerëzve u dalin përpara rreshta policësh me skafandra dhe armë. Qentë e policisë u vërsulën njerëzve, ndërsa zbrazen kallashnikovë mbi kokat e protestuesve, të cilët qëllojnë me gur dhe sende të forta policinë dhe forcat speciale. Turma çan përpara, por tashmë në drejtim të sheshit "Skënderbej".

Beteja e sheshit është vendimtare. Pas një përleshje mes popullit dhe forcave të Ministrisë së Brendshme busti ndjen lëkundjet e para. Në ora 14.00, monumenti i Enver Hoxhës bie në krah të majtë të tij, pas tre-katër lëkundjesh të forta. Disa njerëz kishin punuar tek këmbët e bustit, ku ishin edhe vidat mbajtëse, ndërsa të tjerë i kishin hedhur kavon në grykë. Enveri ra dhe bashkë me të edhe miti i tij. Policë dhe qytetarë u përqafuan për disa çaste në shesh.

Atmosfera ishte mjaft e ndezur. Qindra dhe mijëra njerëz shtyheshin kush e kush të shkelte më shumë me këmbë shtatoren që nëpërkëmbej. Për tetë orë rresht statuja e diktatura i zvarrit nëpr Tiranë. Urrejtja ndaj diktaturës po dëshmohej mjaft qartë në ato momente. Pas rrëzimit, busti i ndarë në dy pjesë u lidh me kavo në një makinë plehrash, e cila nisi ta tërhiqte zvarrë për ta dërguar në ambientet e Qytetit "Studenti", ku po vazhdonte greva e urisë së studentëve. Përgjatë gjithë rrugës njerëzit vazhdonin të pështynin dhe të shkelnin me këmbë bustin e copëtuar të diktatorit. Nëpër rrugët e Tiranës shihje njerëz të përlotur nga gëzimi, të cilëve nuk u besohej se, busti i diktatorit ishte rrëzuar. Të gjithë u bashkuan në një varg të gjatë, duke vazhduar ecjen në drejtim të godinës, ku po zhvillohej greva e urisë së studentëve. Pikëtakimi ishte pikërisht ajo, godina e studentëve të grevës së urisë. Mbi njëqind mijë njerëz në një kor gjigand thërrisnin pa pushim "e hoqëm, e hoqëm, e hoqëm qelbësirën".

Reagimi i diktaturës

Menjëherë pas rrëzimit të bustit, përfaqësuesi i qeverisë, ministri i Arsimit, Skënder Gjinushi, pranoi se emri i diktatorit do të hiqej nga universiteti. Ndërkohë u publikua një lajm i dalë nga kabineti i Kryeministrit, Adil Çarçani, në të cilën thuhej: "Meqë do të riorganizohej, Universiteti i Tiranës nuk do të ketë më emrin e Enver Hoxhës. Ky dekret hyn në fuqi menjëherë".

Pas humbjes së bustit, vullnetarët e Enverit kërcënuan se do të marshonin në Tiranë për të rivendosur monumentin dhe se do të shpallnin kryeqytet të ri të Shqipërisë, Vlorën. Më 21 shkurt 1991, ora 11.00 nga Blloku i udhëheqjes dëgjohen krisma. Ndodh një grumbullim spontan, i cili marshon drejt Bllokut. Turma ndalohet nga Neritan Ceka tek Hotel "Dajti".

Në këto rrethana Ramiz Alia shpalli krijimin e Këshillit Presidencial, Adil Çarçani largohet dhe vendin e tij e zë Fatos Nano, ish-zëvendësdrejtor i Institutit të Studimeve Marksiste-Leniniste. Më 22 shkurt, gjendja acarohet më shumë, nis revolta e ushtarakëve në Akademinë e Bashkuar të Oficerëve "Enver Hoxha". Sigurimi i Shtetit fillon goditjen ndaj demokratëve. Goditen shumë veprimtarë të PD në Tiranë, në Elbasan, në Korçë, Fier, Lushnjë etj. Ushtarakët shpallin një Komision Nismëtar të Lëvizjes për Mbrojtjen e Institucioneve të Popullit. Ata u lëshuan një ultimatum forcave politike për një referendum për Enverin, si dhe për zbatimin e ligjit për mbrojtjen e monumenteve dhe vënien e RTSH nën varësinë direkte të Këshillit Presidencial.

Ushtarakët kërkojnë revansh. Më 22 shkurt, zhvillohet një takim mes tyre dhe politikanëve. Takimi i 22 shkurtit pati një ndeshje të ashpër mes përfaqësuesve të opozitës të kryesuar nga Abdi Baleta dhe ushtarakëve. Baleta deklaroi menjëherë se, veprimet e ushtarakëve mund të quhen grusht shteti.

Situata u tensionua pas lajmit se, ushtarakët do të vinin natën bustin e diktatorit që kishin në shkollën e tyre, në sheshin "Skënderbej". Turma e popullit rrethoi Akademinë. Ndërkohë edhe brenda në shkollë pati përleshje mes studentëve ushtarakëve, por dhe kundër Enverit. Ushtarakët kulmin e presionit do ta arrinin kur thirrën Ramiz Alinë në Ministrinë e Brendshme. Ata i kërkuan atij llogari se, përse nuk kishte marrë masa për mbrojtjen e Enver Hoxhës. Ramizi u mbrojt duke thënë se, "kishte dhënë urdhër për të qëlluar, por nuk e kishin zbatuar urdhrin".

Më 23 shkurt, Tirana gdhihet e tronditur nga përgjakja. Sipas lajmeve të kohës ka patur katër të vrarë, përfshirë një polic dhe një vajzë 12-vjeçare me emrin Olta. Ajo vdiq, duke parë televizorin në shtëpinë e saj nga një plumb qorr. Vendi po shkonte drejt katastrofës dhe dëshpërimit. Ndërsa më 6 mars, 20 mijë vetë hipën nëpër anije në Durrës dhe u nisën drejt Italisë, duke lënë pas pak shpresë për një jetë në paqe dhe qetësi.

Fotoreporterët e parë që fiksuan rrëzimin e bustit

Më 20 shkurt 1991, të gjitha kanalet televizive të botës transmetuan si lajm të parë një vullkan urrejtjeje, që u zbraz mbi një statujë shtatë metra të lartë të diktatorit Enver Hoxha. Ndonëse busti i udhëheqësit komunist nuk ishte veçse një tog bronzi, i vendosur në sheshin më të madh të Tiranës, përmbysja e tij ishte simboli i rrëzimit të një sistemi dogmatik që i kishte ardhur koha të ikte. Lulëzim Lika, në atë kohë fotoreporter i Agjencisë Telegrafike Shqiptare, ishte një nga të paktët që arriti të fiksonte këtë moment historik. Fotoja e rrëzimit të bustit u transmetua nga ATSH-ja, me diçiturën "Pamje nga rrëzimi i bustit të Enver Hoxhës", paçka se, për ironi të fatit, në agjencinë e vetme të lajmeve punonte në një post drejtues nusja e djalit të Enver Hoxhës. Por, do të ishte kjo foto që do t'i ndryshonte karrierën fotoreporterit Lika, sepse të nesërmen, drejtues të "Reuters" i kërkuan atij të punonte për agjencinë prestigjioze, me të cilën Lika punon edhe sot.

Armando Babani, fotoreporter, kujton se në ato ditë gri e mbante aparatin gjithnjë me vete. Studentët në qytezën e tyre ishin në kulm të protestave kundër regjimit komunist. Për fat, Babani u ndodh në sheshin "Skënderbej", në momentin e duhur. Në tarracat dhe ballkonet e ndërtesave, përbri bustit, kishin hipur qindra njerëz. Ishin disa syresh që e ngjitën Babanin në një nga ballkonet e katit të dytë, ku ai do të arrinte të fiksonte momentet historike. "Hipeni lart se është fotograf!", kujton sot Babani. "Mund të kem bërë 9-10 shkrepje dhe ishte e gjitha kjo, gati 1 sekond e gjysmë, se më pas bustin e mbuluan njerëzit. Unë nuk e dija ç'do të ndodhte më vonë, por sot them se këto kanë qenë fotografitë e jetës sime", thotë Babani, një nga fotoreporterët më të njohur në Shqipëri. Fotografitë e Babanit u botuan në gazetën "Republika" dhe "Rilindja Demokratike", ndërsa sot fotot e Likës nga ATSH-ja, të Babanit, por edhe një fotoreporteri italian, ndodhen në të gjitha arkivat e medias në botë.

Fatmir Çepani, operator në Televizionin Shqiptar, ishte i vetmi që hodhi në celuloid këto momente historike. "Me kameran në sup, ku mbaja edhe peshën e dhjetëra njerëzve që vrojtonin mbi trupin tim, arrita të xhiroja atë që po ndodhte në shesh".

17 minuta xhirim të Fatmir Çepanit, shprehin përjetimet e këtyre momenteve historike, ku mbretëronte kaotizmi, turmë e revoltuar, plumba, gurë dhe forca të blinduara të policisë.

Tre ditët e grevës së urisë të studentëve kishin tensionuar situatën në Tiranë. Disa qindra mijëra vetë morën rrugën drejt Kinoklubit të Qytetit "Studenti" për të shprehur solidaritetin dhe mbështetjen e tyre për studentët grevistë. Më 20 shkurt 1991, sheshi para Kinoklubit ishte mbushur më shumë se kurrë ato ditë. Thirrjet e turmës "Studentët janë heronj", "Jemi me studentët", "Poshtë diktatura", "Enver-Hitler", si dhe do ta heqim qelbësirën, ishin një kurajo e madhe për studentët grevistë.

Afro 900 studentë grevistë u ngujuan në këto ambiente. Komisioni organizator i grevës nuk lejoi të hynin në ambientet e grevës operatorët me kamerat e Televizionit Shqiptar, si dhe asnjë qytetar që nuk ishte student ose pedagog i Universitetit të Tiranës. Në ambientet e Qytetit "Studenti" u mblodhën me mijëra e mijëra qytetarë dhe familjarë të studentëve grevistë, të shqetësuar për të afërmit e tyre. Mbajmë mend parullat, qytetarët thërrisnin jashtë në mbështetje të studentëve: "Ejani mblidhuni këtu, këtu, bashkë me ne". "Poshtë burokratët" dhe mjaft parulla të tjera patriotike. Brenda tek studentët hyri vetëm operatori televiziv i Partisë Demokratike, Agim Buxheli, që kreu filmimet e rralla të studentëve të ngujuar.

Nga ballkoni i godinës së konviktorëve të Gjeologjisë, oratorë të ndryshëm mbanin fjalime kundër qeverisë dhe PPSH, të cilat po flijonin studentët për emrin e një të vdekuri.

Falë organizimit të mirë të sindikatave, sidomos të atyre të minatorëve, u arrit që të mblidheshin afro 100 mijë veta midis tyre punëtorë, studentë, pedagogë, qytetarë të tjerë të Tiranës që protestuan në Qytetin "Studenti", në përkrahje të grevës së urisë së studentëve. Të parët që erdhën ishin minatorët e Valiasit, të cilët duke brohoritur nga Rruga e Durrësit e deri tek Qyteti "Studenti" arritën të mblidhnin rreth vetes një turmë prej afro 10 mijë qytetarësh.

Rreth orës 10:00 në Qytetin "Studenti" ndodheshin, duhet të kenë qenë, 100 mijë protestues. Ata të gjithë së bashku brohorisnin për fitore dhe shprehnin urrejtjen e tyre ndaj regjimit komunist me promovimin e parullave si: "O Ramiz o zagar, do të varim në litar", "Poshtë diktatura", "Liri Demokraci", etj. Në mbarim të fjalimeve të disa oratorëve demonstrues, aktorja e talentuar Rajmonda Bulku, duke e mbyllur mitingun solidarizues, u bëri thirrje protestuesve të shkojnë

tek sheshi "Skënderbej". Thirrja e Rajmondës u bë në një çast kur u duk se të gjithë protestuesit e dëgjuan atë. Një grup protestuesish, të përbërë kryesisht nga familjarë dhe nëna të studentëve të grevës së urisë, nisen në drejtim të Presidencës për të takuar Ramiz Alinë. Ndërsa turma kryesore e protestuesve niset në drejtim të Liceut Artistik. Në krye të protestuesve, ne vumë gratë dhe fëmijët e vegjël në mënyrë, që policia të mos keqtrajtonte turmën e protestuesve.

Një turmë rreth 100 mijë vetash ka lëvizur nëpërmjet rrugës së "Elbasanit". Tek Liceu njerëzve u dalin përpara rreshta policësh me skafandra dhe armë. Qentë e policisë u vërsulën njerëzve, ndërsa zbrazen kallashnikovë mbi kokat e protestuesve, të cilët qëllojnë me gur dhe sende të forta policinë dhe forcat speciale. Turma çan përpara, por tashmë në drejtim të sheshit "Skënderbej".

Beteja e sheshit është vendimtare. Pas një përleshje mes popullit dhe forcave të Ministrisë së Brendshme busti ndjen lëkundjet e para. Në ora 14.00, monumenti i Enver Hoxhës bie në krah të majtë të tij, pas tre-katër lëkundjesh të forta. Disa njerëz kishin punuar tek këmbët e bustit, ku ishin edhe vidat mbajtëse, ndërsa të tjerë i kishin hedhur kavon në grykë. Enveri ra dhe bashkë me të edhe miti i tij. Policë dhe qytetarë u përqafuan për disa çaste në shesh.

Atmosfera ishte mjaft e ndezur. Qindra dhe mijëra njerëz shtyheshin kush e kush të shkelte më shumë me këmbë shtatoren që nëpërkëmbej. Për tetë orë rresht statuja e diktatura i zvarrit nëpr Tiranë. Urrejtja ndaj diktaturës po dëshmohej mjaft qartë në ato momente. Pas rrëzimit, busti i ndarë në dy pjesë u lidh me kavo në një makinë plehrash, e cila nisi ta tërhiqte zvarrë për ta dërguar në ambientet e Qytetit "Studenti", ku po vazhdonte greva e urisë së studentëve. Përgjatë gjithë rrugës njerëzit vazhdonin të pështynin dhe të shkelnin me këmbë bustin e copëtuar të diktatorit. Nëpër rrugët e Tiranës shihje njerëz të përlotur nga gëzimi, të cilëve nuk u besohej se, busti i diktatorit ishte rrëzuar. Të gjithë u bashkuan në një varg të gjatë, duke vazhduar ecjen në drejtim të godinës, ku po zhvillohej greva e urisë së studentëve. Pikëtakimi ishte pikërisht ajo, godina e studentëve të grevës së urisë. Mbi njëqind mijë njerëz në një kor gjigand thërrisnin pa pushim "e hoqëm, e hoqëm, e hoqëm qelbësirën".

Reagimi i diktaturës

Menjëherë pas rrëzimit të bustit, përfaqësuesi i qeverisë, ministri i Arsimit, Skënder Gjinushi, pranoi se emri i diktatorit do të hiqej nga universiteti. Ndërkohë u publikua një lajm i dalë nga kabineti i Kryeministrit, Adil Çarçani, në të cilën thuhej: "Meqë do të riorganizohej, Universiteti i Tiranës nuk do të ketë më emrin e Enver Hoxhës. Ky dekret hyn në fuqi menjëherë".

Pas humbjes së bustit, vullnetarët e Enverit kërcënuan se do të marshonin në Tiranë për të rivendosur monumentin dhe se do të shpallnin kryeqytet të ri të Shqipërisë, Vlorën. Më 21 shkurt 1991, ora 11.00 nga Blloku i udhëheqjes dëgjohen krisma. Ndodh një grumbullim spontan, i cili marshon drejt Bllokut. Turma ndalohet nga Neritan Ceka tek Hotel "Dajti".

Në këto rrethana Ramiz Alia shpalli krijimin e Këshillit Presidencial, Adil Çarçani largohet dhe vendin e tij e zë Fatos Nano, ish-zëvendësdrejtor i Institutit të Studimeve Marksiste-Leniniste. Më 22 shkurt, gjendja acarohet më shumë, nis revolta e ushtarakëve në Akademinë e Bashkuar të Oficerëve "Enver Hoxha". Sigurimi i Shtetit fillon goditjen ndaj demokratëve. Goditen shumë veprimtarë të PD në Tiranë, në Elbasan, në Korçë, Fier, Lushnjë etj. Ushtarakët shpallin një Komision Nismëtar të Lëvizjes për Mbrojtjen e Institucioneve të Popullit. Ata u lëshuan një ultimatum forcave politike për një referendum për Enverin, si dhe për zbatimin e ligjit për mbrojtjen e monumenteve dhe vënien e RTSH nën varësinë direkte të Këshillit Presidencial.

Ushtarakët kërkojnë revansh. Më 22 shkurt, zhvillohet një takim mes tyre dhe politikanëve. Takimi i 22 shkurtit pati një ndeshje të ashpër mes përfaqësuesve të opozitës të kryesuar nga Abdi Baleta dhe ushtarakëve. Baleta deklaroi menjëherë se, veprimet e ushtarakëve mund të quhen grusht shteti.

Situata u tensionua pas lajmit se, ushtarakët do të vinin natën bustin e diktatorit që kishin në shkollën e tyre, në sheshin "Skënderbej". Turma e popullit rrethoi Akademinë. Ndërkohë edhe brenda në shkollë pati përleshje mes studentëve ushtarakëve, por dhe kundër Enverit. Ushtarakët kulmin e presionit do ta arrinin kur thirrën Ramiz Alinë në Ministrinë e Brendshme. Ata i kërkuan atij llogari se, përse nuk kishte marrë masa për mbrojtjen e Enver Hoxhës. Ramizi u mbrojt duke thënë se, "kishte dhënë urdhër për të qëlluar, por nuk e kishin zbatuar urdhrin".

Më 23 shkurt, Tirana gdhihet e tronditur nga përgjakja. Sipas lajmeve të kohës ka patur katër të vrarë, përfshirë një polic dhe një vajzë 12-vjeçare me emrin Olta. Ajo vdiq, duke parë televizorin në shtëpinë e saj nga një plumb qorr. Vendi po shkonte drejt katastrofës dhe dëshpërimit. Ndërsa më 6 mars, 20 mijë vetë hipën nëpër anije në Durrës dhe u nisën drejt Italisë, duke lënë pas pak shpresë për një jetë në paqe dhe qetësi.

Fotoreporterët e parë që fiksuan rrëzimin e bustit

Më 20 shkurt 1991, të gjitha kanalet televizive të botës transmetuan si lajm të parë një vullkan urrejtjeje, që u zbraz mbi një statujë shtatë metra të lartë të diktatorit Enver Hoxha. Ndonëse busti i udhëheqësit komunist nuk ishte veçse një tog bronzi, i vendosur në sheshin më të madh të Tiranës, përmbysja e tij ishte simboli i rrëzimit të një sistemi dogmatik që i kishte ardhur koha të ikte. Lulëzim Lika, në atë kohë fotoreporter i Agjencisë Telegrafike Shqiptare, ishte një nga të paktët që arriti të fiksonte këtë moment historik. Fotoja e rrëzimit të bustit u transmetua nga ATSH-ja, me diçiturën "Pamje nga rrëzimi i bustit të Enver Hoxhës", paçka se, për ironi të fatit, në agjencinë e vetme të lajmeve punonte në një post drejtues nusja e djalit të Enver Hoxhës. Por, do të ishte kjo foto që do t'i ndryshonte karrierën fotoreporterit Lika, sepse të nesërmen, drejtues të "Reuters" i kërkuan atij të punonte për agjencinë prestigjioze, me të cilën Lika punon edhe sot.

Armando Babani, fotoreporter, kujton se në ato ditë gri e mbante aparatin gjithnjë me vete. Studentët në qytezën e tyre ishin në kulm të protestave kundër regjimit komunist. Për fat, Babani u ndodh në sheshin "Skënderbej", në momentin e duhur. Në tarracat dhe ballkonet e ndërtesave, përbri bustit, kishin hipur qindra njerëz. Ishin disa syresh që e ngjitën Babanin në një nga ballkonet e katit të dytë, ku ai do të arrinte të fiksonte momentet historike. "Hipeni lart se është fotograf!", kujton sot Babani. "Mund të kem bërë 9-10 shkrepje dhe ishte e gjitha kjo, gati 1 sekond e gjysmë, se më pas bustin e mbuluan njerëzit. Unë nuk e dija ç'do të ndodhte më vonë, por sot them se këto kanë qenë fotografitë e jetës sime", thotë Babani, një nga fotoreporterët më të njohur në Shqipëri. Fotografitë e Babanit u botuan në gazetën "Republika" dhe "Rilindja Demokratike", ndërsa sot fotot e Likës nga ATSH-ja, të Babanit, por edhe një fotoreporteri italian, ndodhen në të gjitha arkivat e medias në botë.

Fatmir Çepani, operator në Televizionin Shqiptar, ishte i vetmi që hodhi në celuloid këto momente historike. "Me kameran në sup, ku mbaja edhe peshën e dhjetëra njerëzve që vrojtonin mbi trupin tim, arrita të xhiroja atë që po ndodhte në shesh".

17 minuta xhirim të Fatmir Çepanit, shprehin përjetimet e këtyre momenteve historike, ku mbretëronte kaotizmi, turmë e revoltuar, plumba, gurë dhe forca të blinduara të policisë.

**medaur** · 19-02-2011, 05:43

Kam qene aty ate dite.Sot kur e mendoj mire deshperohem qe baballaret tane nuk munden ta benin derisa Enveri ishte gjalle,sistemi u rrezua eshte e vertete dhe shyqyr qe ndodhi por ato shperthime urrejtjeje ndaj Enverit mbasi kishte vdekur nuk e di pse me lene nje shije te hidhur.Populli shqiptar do te ishte me trim e me i perparuar sot sikur te ngrihej ne kohen qe tirani ishte gjalle.Por ndodhi keshtu e smund ta kthejme mbrapa tani... Ajo kohe nuk duhet te kthehet me kurre e nuk do te kthehet ,te shijojme pra lirine e te shpresojme qe brezat e ardhshem do te jene me te mire ,me te zgjuar, me perparimtare e ne fund me shume trima sesa brezi yne.

per ke nuk e mban me mend po ju shkruaj vjershen qe kendonte turma:

Xhaxhi Enver-xhaxhi Enver
e ke gojen me sheqer
me sheqer me voj ullini
na je bo si qen kufini
hum hum hum

**mesuesi_1** · 19-02-2011, 07:10

OPINION

Rrëzimi i diktatorit
19-02-2011 / Nga Qemal Sakajeva

Gazeta 55

Nxjerrë nga libri “Qendërcikloni”, 2002

Po përshkonim sheshin “Skënderbej”, që të tre: Sali Berisha, Mehmet Elezi dhe unë. Saliut i ishte ndezur një llampë mendimi në kokë që, për hir të së vërtetës, na u duk pakëz e hershme, tek tha: “Ka ardhur koha për të bërë deenverizimin. Shqipëria duhet çliruar nga hija e Diktatorit”. Sytë vetëtishëm u kthyen kah shtatorja gjigande e hijerëndë. Hetova se do të kishte patjetër zhvillime të mëdha. Po askush nuk ua dinte cakun apo çastin. Djegien, për shembull, të librarisë “Flora”, që tregtonte veprat e Enver Hoxhës, shumëkush nxitoi ta krahasonte me djegien e librave nga nazistët në kohën e Hitlerit.

Greva e urisë e studentëve, pas 12 ditë bojkotimi, për t’i hequr Universitetit të Tiranës, këtij tempulli të dijes dhe shkencës, emrin e Diktatorit, përshkallëzoi politikën drejt radikalizimit të saj. Atë ditë caktova gazetarin Vladimir Zoto për të ndjekur ngjarjet. Aty nga ora 12, ai u dha te kati i dytë, pa hyrë brenda në redaksi. I thamë se qe kthyer shumë shpejt. Për të shkruar dhe botuar reportazhin kishte ende mjaft kohë. Prandaj duhet të shkonte prapë te studentët, në grevën e urisë. Shkrimi të ishte një kronikë e vërtetë e kërkesave dhe sakrificës së tyre.

Rreth orës 13, të 20 shkurtit 1991, të gjithë gazetarët dolën në sheshin “Skënderbej” që, për çudi, po mbushej nxitimthi. Pamjet e përjetësuara me teknologji televizive është e kotë të përshkruhen. Heronjtë e demokracisë shqiptare ishin aty, mes mijëra njerëzve, për rrëzimin e Diktatorit. Sulme të guximshme dhe kundërsulme të frikshme, Një përballje mes trimave dhe forcave të egërsisë.
Vërtetë shtatorja u lëkund. E vërejtën sytë e të gjithëve.
Vërtetë lëvizi. E besuan të gjithë sa ishin.
U anua nga e majta. Shpresuan të gjithë se po ndodhte rënia.
U shëmb përdhe me rropamë. Brohoritën mbi 100 000 njerëz.
Sheshi i mijra zërave buçiti fiks në orën 14.05. Ai ishte kori madhështor i simfonisë më heroike shqiptare të gjysmëshekullit. Ndoshta, do të vijë koha që, të hidhet në nota muzikore, me po atë fuqi artistike, si Kori i Skllevërve nga “Nabuko”, i Xh. Verdit.
Kamioni gjermanolindor IFA “Made in DDR”, një markë e shpifur makinash, nga që u njehsua si mjet i përorur nga Sigurimi i Shtetit, u mor peng prej demonstruesve. U ndryshua detyra. Ai tërhoqi zvarrë shtatoren e lidhur pas vetes, ngarkuar plot e përplot me protestues, si mbi karroceri dhe trupin e bronxtë, me dendësinë e thneglave në një cung zgrabull. Nga pesha e madhe mbi të, nëpër asfalt u thelluan vrragat e ikjes pa kthim.

Hipur në biçikletë, frymën e mbajta te Blloku i Udhëheqjes. Sheshi i madh qe çliruar. Por, Blloku aspak. Brenda vilave zotëronte qetësi mortore. Lumturia qe arratisur. Blloku qe tkurrur edhe më, për t’u bërë i pakalueshëm nga rrethimi me autiblinda. Në kryqëzime rrinin tanke me mitrolozë të rëndë në kupolat e tyre. Pasi u solla rrotull, përsëri u ktheva në shesh. Liria kurrë nuk kishte qenë më e besueshme. Mes njerëzve të panumërt, takova gazetarin Pëllumb Bataj dhe sekretaren e kolegjumit Luçije Doçi. Iu thashë se duhet të përgatisnin një shkrim me titull “Blloku i blinduar”. Ata e kryen menjëherë dhe shprehën fort këtë ide: Ndarja përfundimtare e byrositëve me popullin kishte ndodhur. Udhëheqja e Partisë së Punës nuk mund të drejtonte më. Populli e urrente.

Gazeta “Bashkimi”, më 21 shkurt 1991, botoi reportazhin e gjatë shoqëruar me fotografi të Petrit Sheqerit, nga tërheqja rrëshqanë e shtatores së Diktatorit, si dhe shkrimin e shkurtër “Blloku i blinduar”.

Aty, nga ora 9, ra telefoni. Njoha zërin e sekretarit të Përgjithshëm të Frontit Demokratik të Shqipërisë, Leka Shkurti. Ai kërkoi për t’i shkuar në zyrë pa vonesë. Aparati i Komitetit Qendror të Partisë së Punës përbëhej nga një treshe e fuqishme: Sofo Lazri, Leka Shkurti, Mihal Bisha.

Profesori, ose shoku Sofo, ose eminenca gri, bënte autorin dhe oponencën e politikës së jashtme të Shqipërisë. Për të thuhej: “ Kur Sofua tund palën e xhaketës, në Ministrinë e Jashtme të Reis Maliles ngrihet furtunë”.

Leka Shkurti ishte për politikën e brendshme, që bëhej përmes organizatave të masave, ose levave të Partisë. Përflitej se, ai i kishte forcuar pozitat, sidomos në fillim të viteve ‘70, në përballjen e ideologjisë komuniste me një prurje liberale, sidomos në art dhe kulturë. Thuhej, gjithashtu, në ato kohëra kritike, pas pyetjes së Enver Hoxhës se, “ Cili ishte më i rrezikshëm për ideologjinë e Partisë dhe ndërtimin socialist të vendit, Konservatorizmi apo Liberalizmi?”, aparatçikët burokratë të ndodhur aty, të gjithë sa ishin, qenë përgjigjur: Konservatorizmi. Flitej se, vetëm njëri u vendos në anën e kundërt, duke thënë: Liberalizmi. Ky ishte Leka Shkurti. Nëpër korridore tregohej se, Enver Hoixha e kishte përgëzuar: Të lumtë!

Mihal Bisha ishte Dosja e gjallë e strukturës hierarkike partiake. Për të thirrej, herë emri Gabriel, sipas Biblës, dhe herë Xhebrail, sipas Kuranit. Sepse, shqiptimet për ngritje në përgjegjësi të larta, bëheshin edhe në zyrat më të epërme. Por, atyre që u hiqej karrikja ndën vete, ishte Bisha që u a këndonte “shpirtmarrjen si kuadër”. Ai ua shpallte vdekjen atyre që dënoheshin me pushkatim politik.

Kështu, njëri prej treshes, Leka Shkurti, kërkoi t’i shkoja në zyrë. Kishte marrë pamje meiti. Së brendshmi nxirrte ftohtësirë. Gjuha thyente fjalë si makineri guroreje.
-Përse e ke mbushur gazetën me shkrime për rrëzimin e monumentit të shokut Enver?- kërkoi llogari duke pyetur, me të folurën e veçantë, nga që nuk e shqiptonte dot shkronjën “rr”.
-Sepse shtatorja u rrëzua.
-E rrëzuan 100 rrugaçë,- vijoi.- Gazeta le të botonte për ngjarjen, por të kritikonte ashpër vandalët, që s’janë shqiptarë. Enver Hoxha ka qenë Kryetari i Frontit Demokratik të Shqipërisë dhe është turp që gazeta “Baskimi”, organ i Frontit Demokratik të shkruaj në atë mënyrë të shëmtuar e çnjerëzore. Shkrimet tuaja thonë edhe sikur paska pasur gëzim gjatë rrëzimit të monumentit!
-Unë isha vetë në shesh. Aty nuk gjendeshin 100 vetë, por së paku 100 000 që brohorisnin kur monumenti u hodh për tokë.
Ndoshta priti diçka tjetër, U kërlesh dhe u skuq.
-Do të largoheni nga puna… Këto po i them edhe me porosi të shoqes Nexhmije.
Dy drejtime të mëdha lëvizjesh:
Forcat demokratike, të mbledhura në një front popullor, rrëzuan simbolin e diktaturës - shtatoren e Enver Hoxhës.
Komunistët fanatikë, të shtrënguar në “Bashkimi i vullnetarëve të Enverit”, rrokën në duar e tezga bustet prej allçije apo bronzi, dhe nguteshin t’i vendsonin prapë nëpër piedestalet e zbrazura, siç përbetoheshin, “edhe me gjak”, madje, edhe me grusht shteti të parealizuar, më 22 shkurt

**Brari** · 19-02-2011, 07:37

e mbaj mend dhe une ate dite.
kam kaluar aty prane dhe u trondita.
mijra milet qellonin me gure te ngratet ushtare e police te shtetit.. dhe gjith kjo masaker .. behej per te hedhur nje kolos metalik..
pra derrmoheshin bij nenash polic e ushtar aspak fajtor per 50 vitet diktature.. nga nje turme laramane pa koke per te rrezuar nje cop metal..

as at dit e as sot nuk jam pajtuar me ate huliganizem.. nga i cili me von buruan qindra huliganizma.. deri tek ky i fundit.. 21 janari i ed rucit..

cfar ishte imperativi i dites ato dite..

e drejta per Pluralizem..

Pastaj vinte radha.. formimi e forcimi i Partise se Dhjetorit e cila ne se do fitonte zgedhjet do ta cvidhoste kolosin metalik pa u gjakosur kerkush..

vendim..

keshilli bashkiak i Tiranes ne miratim te qeverise merr vendim te liroje sheshin nga busti i ish-diktatorit..

te nesermen mbas vendimit te marre me shumice votash.. nisej nje zuk me saldatore e mekaniko c'montatore.. dhe bente urt e but c'vidhosjen e bustit dhe pastaj nje vinc po urt e bute e ngarkonte bustin mbi nje kamion.. dhe e vidhiste bustin diku ne nji magaze te shtetit..

keshtu benen punet..

.

**xhori** · 19-02-2011, 08:34

tre dit biruc dhe te rrahura qe nuk harrohen, qen me thoshnin u bere ti te vish nga vlora e te rrezosh bustin e bamp me grushta, ma thyen edhe nje gisht ashtu me gisht te thyer dhe me fleten per tu paraqit ne gjy erdha ne itali

**Mr Zeid** · 19-02-2011, 08:57

Nje gje eshte e vertet, qe brezi i prinderve tane ka qene brezi me i keq ne historin e popullit shqiptar. enver hoxha ju mohoj cdo gje dhe ata e duartrokisnin. eshte per te ardhur keq kur mendon se edhe ata qe dilnin jashte per pune ose shkolle. benin nje propagande antiperendimore.
enver hoxha meritonte te hiqej zvar i gjalle, ndiej keqardhje qe kjo nuk u be sa ai ishte gjalle.

vlen te theksohet. ka qene nje pakic shume e vogel qe deshin ta leminonin, por ishin shume pake dhe te pa fuqishem. prandaj dhe u leminuan

poshte komunizmi, dhe vdekje e komistave

**ASrock4u2** · 19-02-2011, 16:20

QELBESIRA, ZVARRE NE TIRANE PER 8 ORE..thote RD

..ne fakt per tete ore zvarre neper tirane eshte terhequr.. teneqja..llamarina..kurse qelbesires i kemi marre te keqen..te gjithe po vazhdojme ta mbajme akoma ne kurriz per 20-vjet me rradhe ate..qelbesiren.

**mesuesi_1** · 19-02-2011, 16:32

________________________________________

**ASrock4u2** · 19-02-2011, 16:54

..Edi Rama, me daten 26-Janar-1991,nepermjet gazetes RD , kundershton vendimin e Kuvendit Popullor qe mbronte bustin e Enver Hoxhes. Me poshte eshte artikulli i plote i botuar ate dite ne Rd. I menjehershem kundershtimi nga Zeri i Popullit.

Artikulli i Ramës në RD (26 janar 1991)

Edi Rama: Dje, Sot, Nesër.

Dje vdiq një njeri.
Dje vdiq një njeri. Një njeri si shumë të tjerë. Një shqiptar. Një komunist i ndershëm. I pëlqente të bisedonte me çunat siç i quante ai të rinjtë. Kështu, prej kohësh ishin miq të mirë, edhe pse me diferencë të madhe moshe. Kohët e fundit pothuajse nuk fliste. Dilte nga shtëpia vetëm për të kryer ritualin monoton të radhëve të gjata. Kur takoheshim s’më jepte më këshilla si dikur. Një ditë i kishte thënë gruas: u ndamë me çunat. Erdhi puna që u ndamë me të vërtet me të, edhe fizikisht, në varrimin më të trishtuar që kam parë në jetën time. Autobusët atë ditë ishin në grevë dhe njerëzit që kishin ardhur për ta përcjellë për në banesën e fundit, pak kohë patën që të mendonin për të vdekurin. Mund të thuash që e harruan. Tymi i duhanit mbi fytyrën e zbrazët të mikut tim pa jetë, kujtimi i freskët i preshve me baltë në torbën heroike, një kokë legjendare prej allçie e futur në raft, interferenca e politikomanisë që rrinte pezull mbi kokat tona pa përfillur as vdekjen- të gjitha këto me ndihmonin që të bindesha se pas një diktaturë të egër gjysmë shekullore, demokracisë mund ti afrohesh me llafe, po aq sa mund ti afrohesh vijës së horizontit me vrap.Të gjithë e duam demokracinë, të gjithë flasim për të, të gjithë do ta presim tek dera me 31 mars. S’na mbetet gjë tjetër veçse të zgjedhim midis programeve të partive, zatëm idealen , të hedhim diku një firmë që i nënshtrohemi pa kushte partisë që disponon programin e parapëlqyer dhe të shkojmë në punë për të fituar bukën e përditshme deri në ditën e zgjedhjeve. Ditë shpëtimi, që mbase duhet të shpallet festë zyrtare përpara se të zyrtarizohen vetë krishtlindjet. Por, po të ngurosh të bindesh për një çast, e sheh menjëherë se lumi i fjalëve, përveç një deponimi civil e të pafuqishëm të së drejtës, kthehet në një vorbull kritikash demagogjike, ku fati më i mirë është të mbytesh pa u vënë re. Në dhomë kishin mbetur të afërmit, unë dhe një oficer në pension, me të cilin njëherë ishim grindur për demokracinë. Para se të mbyllej arkivoli i dhamë lamtumirën e fundit mikut tonë, oficeri i pari e pas tij unë. Edhe kur në ato çaste njeriu nuk ka kohë të mendojë, çuditërisht m’u ngulit në mend që të dy bëmë të njëjtin gjest: unë jokomunisti dhe ai komunisti, e puthëm të vdekurin. Kur erdhi momenti për të ngritur arkivolin e kuq, si për të më thënë diçka, rastësia na vendosi të dyve krah për krah, me peshën e mikut të përbashkët, mbi supe. Natyrisht që me të ishim lidhur në mënyra dhe për arsye të ndryshme, megjithatë, po bënim diçka të njëjtë dhe ndjenjat tona ishin shumë ta afërta. Imazhi i thjeshtë dhe njerëzor i zbritjes së shkallëve me barrën mbi supet tona, më solli krejtësisht vizionin e varrimit të sistemit. I tillë duhet të jetë ai, paqësor, pa asnjë iluzion përpara realitetit të vdekjes së tij.

Sot lindi një dekret.

Mbrëmë lexova vonë “Të pesë anarkitë” e Nolit. Megjithëse fjalët e Nolit janë një terapi e vlerë antidemagogjike, sot në mëngjes mezi u zgjova nga një gjumë me ëndrra rraskapitëse. Pa hapur mirë sytë, si zakonisht, kreva lëvizjen instiktive që më çon çdo mëngjes te dera e shtëpisë për të marrë “Zërin e Popullit”. Menjëherë sytë e lodhur më vanë te dekreti i ri që mbron nga keqbërësit përmendoret, bustet dhe memorialet e Skënderbeut, vëllezërve Frashëri, Ismail Qemalit, Fan Nolit. Hapa sytë mirë. Fan Noli! Nga dëshira që të ulërija se ai nuk ka përmendore, gjë që nuk e bëra nga frika se mos zgjoja të tjerët, për pak e harrova që personaliteti i shënuar i luftës për demokraci, siç thuhet në dekret, e ka një kokë në allçi, e cila nuk e di se ku ka përfunduar, pasi ka vite që nuk e kam parë më. E lashë gazetën dhe fillova të rrëmoj nëpër rrëmujën e librave të mi, sepse diku e kisha fotografinë e skulpturës së Fan Nolit, të cilën e pat realizuar për një ekspozitë me iniciativën e tij personale, Thoma Thomai. Kisha një shpresë të vakët, se mos ishte shënuar nën të vendin se ku ndodhej. E gjeta më në fund, por nuk pashë asnjë shënim poshtë, përveç konfirmimit të panevojshëm për mua që ishte në gips. Vetëtimthi m’u ngatërrua me fjalët e Nolit mendimi se në qindra mijëra tonelata bronz që janë harxhuar për të hyjnizuar këtu, “idealet e errëta, të shtrembra e të mumifikuara të Fanarit e të Buhares që përfyten e përleshen në një luftë për vdekje me idealet më të gjalla, elegante, e të ndritshme të Perëndimit”, nuk pati as dëshirë dhe as zjarr për të shkrirë pak bronz për kokën e tij. Gjithsesi ajo që më mundonte më shumë ishte pikëpyetja se për ç’nevojë shqetësohej kaq shumë shteti për të mbrojtur me ligj përmendoret e këtyre njerëzve të ndritur që populli i do sepse e deshën, i respekton sepse e respektuan dhe i mbron vetë, sepse e mbrojtën. Ndërsa e bëja këtë pyetje, një zë nga dekreti më pyet mua: “Po armikun e brendshëm që mezi ç’pret rastin të fyejë ndërgjegjen kombëtare duke kundërshtuar unitetin dhe normat morale të popullit, e harrove?”. “Këtu ambiciet janë pa fre e pa kufi; këtu i padituri i di të gjitha dhe i pazoti është i zoti për të gjitha”. Kjo përgjigje e Nolit m’u duk e mirë, por e pasigurt për të dialoguar me nenin e dekretit, kështu që i thashë se çuditesha pasi nuk dija ndonjë rast që populli të sulmonte përmendoret e heronjve të tij. Lexova më poshtë se dekreti i ri ruante edhe përmendoren e Enver Hoxhës. M’u duk e çuditshme që pushteti popullor për të cilin ai është njeriu më i shquar i kësaj epoke, udhëheqësi i shquar i Luftës Nacionalçlirimtare, dhe themeluesi i shtetit të ri shqiptar, të kishte nevojë për ndihmën e ligjit që ta mbronte përmendoren e tij. Mos vallë kjo është një ndjesia ime personale?
“Na mungojnë vetëm idealet e antropofagëve, po për të zënë vendin e tyre kemi kolltukofagë”. Befasia ime qe e plotë, kur midis rreshtave të dekretit njoha stilin e vjetër të ligjeve me mundësira të pakufishme dënimi për njeriun, në frazën “çdo fyerje ose veprim që poshtëron figurën e personaliteteve të tilla dënohet me heqje të lirisë”. Që kjo frazë e shkëputur nga dekreti i përkiste posaçërisht tendencës për të ndaluar gojët e njerëzve të kritikonin Enver Hoxhën, kjo është jashtë çdo dyshimi; që çdo njeri që fyen simbolet e shenjta të gjakut dhe djersës së derdhur për liri e pavarësi duhet ndëshkuar, dhe kjo është jashtë çdo dyshimi, por fatkeqësia e re që e gjeti të gjithë opozitën nga ky dekret është se kush i ka në dorë ligjet dhe policinë sot në Shqipëri, është jo vetëm i pamësuar me demokracinë, por dhe aq i mësuar të mos dëgjojë të tjerët, saqë edhe toni i të folurit i duket fyerje, apo edhe një pakënaqësi të shfaqur haptas e quan veprim poshtërues ndaj figurës së Enver Hoxhës. Zoti na ruajt nga kjo “anarki patriotike”. E vura fotografinë e Nolit në vend dhe vendosa të shkruaj, ashtu siç ishte, gjithë përjetimin e këtij mëngjesi, që edhe pse zgjati pak, ishte i mjaftë për t’i shtuar shijes së keqe të një nate të shqetësuar dhe një ëndërr me sy të hapur në Botën e Demagogjisë.

Po nesër?

Dje vdiq një njeri, sot lindi një dekret, po nesër ç’do të ndodhë? Hëpërhë s’mbete gjë tjetër veçse të këndojmë dy vargjet e këngës shumë të njohur: Për nesër, kushedi/Por për këtë arsye/Jeta ime nuk mbaron tani.

Përgjigja e ZP për Edi Ramën

Në numrin e datës 27 janar 1991, “Zëri i Popullit” botoi një përgjigje për Edi Ramën të titulluar “Pse çuditet Edi Rama?!”

“Dje”
Zotit Edi Rama duke lexuar gazetën Zëri i Popullit i paska bërë shumë përshtypje dekreti i presidiumit të kuvendit popullor që mbron përmendoret dhe bustet e personaliteteve të shquara të historisë së popullit tonë. i ka bërë aq përshtypje, sa që është çuditur, pasi në numrin e RD së ditës së djeshme, shkruan në shkrimin “Dje, sot, nesër”, “nuk dija ndonjë rast, që populli të sulmojë përmendoret e heronjve të tij”. Së pari ai s’ka përse çuditet, sepse ligje të tilla kanë edhe vendet e tjera të botës, e ai, po të interesohej, edhe mund ta mësonte këtë që të mos çuditej. Po të interesohej, ai si pedagog që është, do të mësonte gjithashtu se ligje të tilla nuk dalin për t’i mbrojtur monumentet nga populli, por nga keqbërësit, nga ata që nuk kanë asnjë kredo tjetër përveç asaj të dhunës.
“Sot”
Por, mesa duket ai e ka hallin gjetkë. Ai çuditet që ka lexuar në dekret emrin e Enver Hoxhës, çuditet që pushteti popullor, për të cilin ai është njeriu më i shquar, pra Enver Hoxha, udhëheqësi i shquar i LANÇ dhe themeluesi i shtetit të ri shqiptar, të kishte nevojë për ndihmën e ligjit, që ta mbronte përmendoren e tij. Ai çuditet se ndoshta do tu shërbejë atyre forcave destruktive, që duan të fshijnë me dhunë gjithçka ka arritur populli me punë e sakrifica në këto dekada me në krye PPSH. Por ai nuk duhet të harrojë se edhe ndonjë nga liderët e PD-së ka deklaruar që nën drejtimin e shokur Enver Hoxha, Shqipëria pati arritje në shumë fusha. Askush nuk e ndalon Edi Ramën për të shprehur pikëpamjet e tij, për çfarë të dëshirojë. Kjo tashmë është mundësuar në shtypin e opozitës, por është krejt e natyrshme që aktet e dhunës dhe fyerjet publike, shteti t’i ndalojë me ligj. Sepse ato nuk i shërbejnë demokracisë, madje e frenojnë atë. Zoti Edi Rama, që i lutet Zotit ta ruajë nga “anarkia patriotike” do t’i thoshim se më e ndershme do të ishte të shfaqte hapur ndjesitë e tij personale, dhe t’i përgjigjej pyetjes: mos vallë ti je përkrahës i atyre që duan t’i shembin monumentet. Nëse je, thuaje troç dhe populli pastaj, do të gjykojë më saktë se kush i shërben anarkisë patriotike, ti apo ligjet e shtetit, e ata që i zbatojnë ato.
“Po nesër?!”
I shkreti! E gënjen mendja se historia i ka hapur portat për të, se piedestalin e ka gati dhe… mjafton që të ngjitet mbi të. Por lavdia nuk është si gripi, që ti ngjitet kujtdo.”
Shperndaje:

**mesuesi_1** · 19-02-2011, 16:58

**BlueBaron** · 19-02-2011, 20:20

Postuar më parë nga Brari

e mbaj mend dhe une ate dite.
kam kaluar aty prane dhe u trondita.
mijra milet qellonin me gure te ngratet ushtare e police te shtetit.. dhe gjith kjo masaker .. behej per te hedhur nje kolos metalik..
pra derrmoheshin bij nenash polic e ushtar aspak fajtor per 50 vitet diktature.. nga nje turme laramane pa koke per te rrezuar nje cop metal..

as at dit e as sot nuk jam pajtuar me ate huliganizem.. nga i cili me von buruan qindra huliganizma.. deri tek ky i fundit.. 21 janari i ed rucit..

cfar ishte imperativi i dites ato dite..

e drejta per Pluralizem..

Pastaj vinte radha.. formimi e forcimi i Partise se Dhjetorit e cila ne se do fitonte zgedhjet do ta cvidhoste kolosin metalik pa u gjakosur kerkush..

vendim..

keshilli bashkiak i Tiranes ne miratim te qeverise merr vendim te liroje sheshin nga busti i ish-diktatorit..

te nesermen mbas vendimit te marre me shumice votash.. nisej nje zuk me saldatore e mekaniko c'montatore.. dhe bente urt e but c'vidhosjen e bustit dhe pastaj nje vinc po urt e bute e ngarkonte bustin mbi nje kamion.. dhe e vidhiste bustin diku ne nji magaze te shtetit..

keshtu benen punet..

.

Ushtar e polic te shtetit ate dite ishin sampistet e 326. Ata dollapet levizes, 100 kg muskuj. Sa e kishte normen e ushqimit ushtria ??? Buke, çaj e djathe. Sa e kishin normen sampistet ??? Sekret shteteror per kohen. Te krahasosh sampistet me policet e shtetit sot, eshte si te krahasosh SS me Bundespolizei. Kujto gjakosjet e studenteve neteve te dhjetorit '90. Ishin po te njejtet "sherbetore te ngrate" te shtetit qe nuk kursenin grushtat e shqelmat.

**Pa_doreza2** · 19-02-2011, 21:02

Postuar më parë nga Mr Zeid

Nje gje eshte e vertet, qe brezi i prinderve tane ka qene brezi me i keq ne historin e popullit shqiptar. enver hoxha ju mohoj cdo gje dhe ata e duartrokisnin. eshte per te ardhur keq kur mendon se edhe ata qe dilnin jashte per pune ose shkolle. benin nje propagande antiperendimore.
enver hoxha meritonte te hiqej zvar i gjalle, ndiej keqardhje qe kjo nuk u be sa ai ishte gjalle.

vlen te theksohet. ka qene nje pakic shume e vogel qe deshin ta leminonin, por ishin shume pake dhe te pa fuqishem. prandaj dhe u leminuan

poshte komunizmi, dhe vdekje e komistave

Kame qeshur me lot

per ket shkrime ky zoteriu thote poshte komunizemi E komunizemit i sherben po mendoj komunizemit Islam si nuk kane dallime nga diktatura e Enverit Besa diktatura e myslimanve jane me te rrezikshem se ta shkatrrojne çdo gje shqiptare

**TetovaMas** · 19-02-2011, 22:28

Postuar më parë nga Mr Zeid

Nje gje eshte e vertet, qe brezi i prinderve tane ka qene brezi me i keq ne historin e popullit shqiptar. enver hoxha ju mohoj cdo gje dhe ata e duartrokisnin. eshte per te ardhur keq kur mendon se edhe ata qe dilnin jashte per pune ose shkolle. benin nje propagande antiperendimore.
enver hoxha meritonte te hiqej zvar i gjalle, ndiej keqardhje qe kjo nuk u be sa ai ishte gjalle.

vlen te theksohet. ka qene nje pakic shume e vogel qe deshin ta leminonin, por ishin shume pake dhe te pa fuqishem. prandaj dhe u leminuan

poshte komunizmi, dhe vdekje e komistave

Kushe ka guzuare ti dale perpara Enver Hoxhes, sa ishte gjalle ??!!!

Shume shqipetare bile bile jane friguar nga fotografia e Enverit ,edhe mbas vdekjes se tije .

Sa veshtire e ka demokracia e mirrefillte te deportoje ne Shqiperi, ende coftinat komuniste jane gjalle.

**PLAKU** · 19-02-2011, 22:29

http://www.botasot.info/img/faqja20.jpg

''Si e vura litarin ne grryken e diktatorit''

Në datën 19 shkurt '91 rreth orës 15:00 Plenumi i KQ-së të PPSH-së del me një deklaratë, duke theksuar se kushtet e jetesës së studentëve janë përmirësuar mjaft dhe u refuzua kërkesa e studentëve për heqjen e emrit të Enver Hoxhës nga Universiteti i Tiranës, si i pabazuar. Qëndresa e KQ-së mori fund pas dy muajsh, kur emri Enver Hoxha i Universitetit të Tiranës, u hoq.

Forca të shumta speciale, të ruajtjes së rendit dhe të ndërhyrjes së shpejtë, të pajisura me skafandra kauçuku, shkopinj gome, gaz lotsjellës dhe qen kufiri kishin bllokuar rrugën që të çonte nga Liceu Artistik tek godina e Radiotelevizionit. Gjithashtu për këtë qëllim ato kishin bllokuar rrugën automobilistike edhe me dy makina IFA të ushtrisë. Një zjarrfikëse e madhe lëshoi me presion ujë me ngjyrë të kuqe në një rreze të madhe hedhëse prej 20-30 metrash, duke lagur të gjithë protestuesit. Kjo gjë irritoi pa masë popullin demonstrues dhe ai filloi të drejtohej tek gardhi i madh i policisë dhe forcave të ndërhyrjes së shpejtë. Nga presioni i madh i ujit të zjarrfikëses, shumë gra dhe fëmijë u rrëzuan përtokë. Kishte shumë me fëmijët e vegjël të tyre dhe ndër to ishte edhe zonja Liri Berisha me djalin e saj të vogël, Shkëlzenin. Zjarrfikësja hidhte ujë me ngjyrë të kuqe dhe nga kjo nuk shpëtoi as Liri Berisha, e cila u lag nga uji i ngjyrosur me të kuqe dhe u dëmtua edhe nga sytë si pasojë e presionit të madh të ujit të hedhur nga pompat e fuqishme të zjarrfikëses. Duke parë këtë moment të rrezikshëm, protestuesit filluan të bërtisnin që gratë me fëmijët e vegjël të kthehen prapa. Policia arriti të zmbrapste një pjesë të protestuesve deri tek ish-Shkolla Kosova ku edhe aty u bënë përleshje fyt më fyt deri në goditje me tulla e tjegulla.

Ndërsa turma kryesore e protestuesve prej mijëra vetash, duke valëvitur disa flamuj kombëtarë, iu sul me një vrull dhe kurajo gardhit të madh të ushtrisë dhe policisë. Pas përleshjeve dhe përpjekjeve të pandalshme të protestuesve, policia u detyrua të tërhiqej tek godina e Radiotelevizionit. Këtu policia filloi të shtënat në ajër, të hedhë gaz lotsjellës dhe të vërë në veprim edhe qentë e kufirit ndaj protestuesve. Në këtë moment duhet të falënderojmë punonjësit e Radiotelevizionit Shqiptar dhe të Institutit të Informatikës, që në numër të shumtë kishin dalë jashtë godinës së tyre dhe ndërkaq bërtitën me të madhe: "Mos qëlloni, mos qëlloni". Këtu u bë një përleshje e dytë midis turmës tonë të protestuesve dhe policisë edhe forcave të ndërhyrjes së shpejtë. Këto të fundit, të ndodhura përballë presionit dhe qëndresës heroike të protestuesve u tërhoqën pranë godinës së Kryeministrisë, duke krijuar një gardh mjaft të fuqishëm mbrojtës në mënyrë që të mos lejonin turmën e protestuesve prej afro 5 mijë vetash që i ndiqte ata, të drejtoheshin drejt Bllokut qeveritar.

Afro 10 deri 15 ushtarë të forcave të ndërhyrjes së shpejtë ishin të rrethuar nga protestuesit pranë murit të ish-Drejtorisë së Pritjes. Protestuesit i rrëmbyen atyre mburojat prej kauçuku dhe shkopinjtë e gomës. Ndërkaq, disa prej ushtarëve filluan edhe të qanin. U Nxitën protestuesit që ata të fillonin thirrjet: "Ushtria është me ne. Ushtarët janë vëllezërit tanë". Ata i lirojnë ushtarët, iu dhanë edhe pajimet përkatëse me vete, si dhe nuk lejuan që të dhunoheshin fizikisht nga njerëzit e irrituar. Tek Liceu Artistik, një turmë tjetër e madhe forcash të ndërhyrjes së shpejtë dhe të rendit, të shoqëruar edhe me qen kufiri, kishin përçarë dhe ndaluar turmën e madhe të protestuesve që vinte mbas nesh nga Qyteti "Studenti".

Adrian Heta: Unë në makinën që rrëzoi bustin e Enverit

Turma e protestuesve qe dhe më energjike kur arriti në sheshin "Skënderbej", për t'u vendosur afër monumentit të diktatorit komunist. Për arsye se numri i forcave të policisë dhe i forcave të ndërhyrjes së shpejtë që ndodheshin pranë sheshit "Skënderbej" dhe Muzeut Historik Kombëtar, ishte tepër i madh, u vendos që protestuesit të prisnin valën tjetër të protestuesve që vinin nga Qyteti "Studenti". Në sheshin "Skënderbej" kaloi një veturë e bardhë dhe me sa morëm vesh brenda saj ndodhej Sali Berisha, kryetar i Partisë Demokratike. Kjo gjë i entuziazmoi protestuesit. Një grup protestuesish që ishin tek Liceu Artistik, pasi u përleshën me policinë, u futën tek lulishtja pranë Parlamentit nëpërmjet Rrugës së Elbasanit. Pastaj, pasi kaluan pranë godinës së Bashkisë, u vendosën rreth monumentit të Skënderbeut. Policia dhe forcat e ndërhyrjes së shpejtë të shoqëruara me qen kufiri, të cilët i kishin fshehur prapa Muzeut Historik Kombëtar, filloi t'u bëjë presion protestuesve të shumtë për t'u tërhequr dhe për t'u shpërndarë larg monumentit të Skënderbeut. Policia përdori edhe zjarrfikësen, e cila hidhte me presion ujë me ngjyrë të kuqe që njolloste rrobat e protestuesve. Turma tjetër e protestuesve që ishin të bllokuar tek godina e Kryeministrisë, e frikësuar nga breshëritë në ajër të armëve të policisë, u tërhoq nga tentativa për të hyrë në Bllokun qeveritar. Ata kaluan në lulishten mbrapa Kryeministrisë dhe mbërritën tek sheshi "Skënderbej", për t'u vendosur tek kolonat e Pallatit të Kulturës. Ndërkohë, ky grup protestuesish tentoi të sulmojë për nga shatërvani, por u zmbrapsën nga policia. Disa makina të vogla të policisë qarkullonin nëpër sheshin "Skënderbej", duke u rënë sirenave për t'u bërë protestuesve presion psikologjik. Një djalë i ri, i quajtur Durim Hoxha, shkëputet nga grupi kryesor i protestuesve që ndodhej pranë Bankës së Shtetit, për t'u kapur pas kabinës së zjarrfikëses. Por, pas pak ai rrëzohet i dëmtuar nëpër trup dhe me fraktura të brinjëve.

Grupi i katërt i protestuesve vjen nga Qyteti "Studenti" dhe vendoset përreth sheshit "Skënderbej". Ndërmjet protestuesve (banorë kryesisht në Rrugën e Kavajës, në Laprakë, në rrugën "Ali Demi", Kombinat etj.), që ndodheshin pranë Bankës Kombëtare dhe monumentit të diktatorit, hodhën mendimet se si të sulmohej monumenti. Fillimisht, duheshin thyer pllakat e mermerta të shkallëve për të zmbrapsur dhe për t'u përleshur me policinë. Gjithashtu, pas kësaj nevojitej të ndalohej ndonjë makinë e rastit, e tonazhit të rëndë për të rrëzuar me kavo monumentin e diktatorit komunist. Për të realizuar këtë aksion, Saimir Maloku së bashku me shokët e tij i kërkojnë ndihmë protestuesve për të gjetur midis tyre një shofer. Prania e ushtarëve të armatosur me snajper sipër Pallatit të Kulturës, hotel "Tiranës", Muzeut Historik Kombëtar dhe në pallatet përreth e bënte të pamundur dhe tepër të rrezikshëm këtë aksion dhe ky mund të lihej për një ditë tjetër kur të krijohej mundësia. Minutë pas minute shtohej numri i protestuesve në shesh. Për një moment u dëgjua një e thirrur: "Mos u prapsni dhe mos u trembni nga policia, se ata janë të armatosur me fishekë manovër" (fishekë stërvitjeje që bëjnë zhurmë, pa pasur plumb brenda). Kjo u dha shumë kurajo protestuesve. Tri makina IFA të policisë të mbuluara me tenda shkarkojnë pranë shatërvanit një grup të madh forcash speciale të pajisura me skafandra plastike dhe me shkopinj gome. Ata krijojnë një gardh të fuqishëm mbrojtës përreth sheshit tek monumenti.

Ndërkohë sheshi "Skënderbej" ishte mbushur plot e përplot nga dhjetëra mijëra vetë dhe të vendosur rreth e përqark tij, që bërtisnin duke thirrur: "Ushtria është me ne, Të hiqet qelbësira, Liri-Demokraci" etj. Një grup prej 40 deri 50 vetësh shkëputet nga turma e popullit protestues dhe vendoset pranë monumentit të diktatorit. Ata filluan të thyejnë pllakat prej mermeri të shkallëve dhe nisën të qëllojnë policinë. Forcat speciale, të ruajtjes së rendit dhe të ndërhyrjes së shpejtë, të armatosura me shot gun dhe armë të ndryshme filluan të qëllojnë në ajër me fishekë manovër dhe të sulmonin herë pas here grupin e protestuesve tek monumenti. Ndërkaq protestuesit i kundërpërgjigjeshin duke i qëlluar me gurë e copa mermeri. Nga krahu lindor i Muzeut Historik Kombëtar, në ndihmë të policisë erdhën forca të shumta të ushtrisë dhe të ndërhyrjes së shpejtë me qen kufiri. Një protestues pranë monumentit mbante një flamur kombëtar. Sipër godinës së Bankës Kombëtare, Muzeut Historik Kombëtar dhe pallateve në hyrje të Rrugës së Durrësit dhe të Kavajës etj., policia kishte vendosur snajper dhe kamera të fshehta. Në mes të radhëve të protestuesve policia dhe Sigurimi i Shtetit kishin infiltruar shumë informatorë, të cilët kishin për detyrë të raportonin mbi veprimtarinë e elementeve të rrezikshëm rebelë. Por, përpjekjet e policisë dhe të forcave të ndërhyrjes së shpejtë ishin të kota para turmës së madhe të protestuesve, të cilët u sulën nga të gjitha krahët dhe i detyruan ata të tërhiqen. Protestuesit duke bërtitur: "Fitore, Fitore" u sulën drejt monumentit dhe u bënë zot të sheshit "Skënderbej". Një helikopter policie fluturonte dhe filmonte protestuesit e shumtë që u mblodhën përreth monumentit. Një kameraman i quajtur Agim Buxheli bënte filmime me një kamera amatore. Në mes të turmës, një qytetar rreth 70 vjeç i quajtur, Hysen Berberi, vjehrri i Saimirit, ishte i goditur në kokë dhe i mbuluar tërë gjak në fytyrë. Disa gra protestuese e morën për ta çuar në mjekim pranë ambulancës nr. 5 që ndodhej përballë ish-godinës së Lidhjes së Shkrimtarëve. Një qytetar tjetër në gjendje të plagosur ishte i shtrirë përtokë. Gjashtë qytetarë e marrin në krah e vendosin tek një makinë aty pranë dhe e nisin drejt spitalit. Gjatë kohës së përleshjeve të protestuesve me forcat speciale tek monumenti, qytetari Ardian Heta (nipi i kirurgut të njohur prof. dr. Hysen Heta), mori një makinë IFA të braktisur, që ndodhej në sheshin "Skënderbej". Ardiani merr drejtimin e makinës IFA dhe pasi bën dy xhiro rreth shatërvanit, godet me spond një makinë zjarrfikëse që lagte popullin me ujë të ngjyrosur me bojë të kuqe. Makina zjarrfikëse nga kjo goditje ndalon së lëvizuri. Ndërkohë, aty pranë ndodhej një polic rreth 35 vjeç, i plagosur në kokë nga gurët e protestuesve dhe i mbuluar me gjak. Ardian Heta së bashku me shokun e tij Indrit Sukaj, e marrin në makinë policin e plagosur dhe e transportojnë në Spitalin Ushtarak në Laprakë. Para se të nisej makina, shumë protestues i thonë Ardianit që të kthehej prapa se makina mund të nevojitej edhe për rrëzimin e monumentit. Ai e mbajti premtimin dhe u kthye me makinën përsëri në shesh.

Astrit Hatellari: Unë vura litarin në grykën e diktatorit

Një grup i madh qytetarësh ishin të vendosur pranë vendit ku qëndronte akoma monumenti i diktatorit komunist. Nga Rruga e Durrësit vijnë dy djem të rinj me një rrotull litari prej liri. Po në këtë kohë mbërrin tek sheshi "Skënderbej" makina IFA e drejtuar nga Ardian Heta. Ai e drejton makinën drejt e tek vendi ku ndodhej monumenti i diktatorit. Pastaj një grup njerëzish ndihmojnë Astrit Hatellarin që të vendoste litarin tek monumenti i diktatorit. Përpjekja e parë dështon sepse litari shkëputet. Nga makina sjellin një kavo çeliku jo shumë të gjatë, të cilën e lidhin me litarin. Në përpjekjen e dytë, Astrit Hatellari i ndihmuar edhe nga një qytetar tjetër e vendos litarin pranë gishtave të dorës së majtë i ulur poshtë, të monumentit të diktatorit. Pastaj u larguan të gjithë njerëzit, që të mos dëmtoheshin nga rreziku i shembjes së monumentit gjigant. Makina e tërheq 3-4 herë monumentin e derdhur në bronz të diktatorit komunist, i cili bie anash në drejtim të Muzeut Historik Kombëtar. Afro 100 mijë vetë që ndodheshin tek sheshi "Skënderbej", duke u përqafuar me njëri-tjetrin nga gëzimi i madh i kësaj ngjarjeje të papërsëritshme, filluan të brohorasin të entuziazmuar tej mase. Ra simboli i komunizmit. Ndërsa në momentin që do të rrëzohej ky monument, populli demokrat i Tiranës me entuziazëm të papërshkruar bërtiste: "Ta heqim, ta heqim qelbësirën". Njerëzit nga kureshtja e madhe shkuan tek koka e monumentit të diktatorit dhe me veprime nga më të çuditshme shprehnin urrejtjen e tyre të madhe ndaj tij. Pastaj protestuesit i vënë kavon kokës së këtij monumenti gjigand. Makina IFA e drejtuar nga Ardian Heta i shoqëruar në kabinë nga shoku i tij, Indrit Sukaj, e tërheq zvarrë këtë monument gjigand përgjatë sheshit "Skënderbej". Mbi makinë dhe mbi monument, rrinin të ulur njerëz të shumtë. Gjithë populli i Tiranës, që ndodhej në sheshin "Skënderbej" e shoqëronte kamionin me thirrje dhe brohoritje të shumta.

Sulo Jaupaj: Me autobusin e minierës hoqa zvarrë Enverin

Pas gjithë këtyre, makina IFA e drejtuar nga Ardian Heta vazhdon itinerarin në drejtim të Rrugës së Elbasanit. Pesëdhjetë metra larg nga godina e ish-të përndjekurve politikë (sot), shkëputet busti nga pjesa tjetër e monumentit gjigand të diktatorit. Gjithashtu makina IFA pëson defekt (i digjet freksioni) për arsye të peshës së madhe të demonstruesve të hipur mbi makinë dhe mbi monumentin e diktatorit. Turma e demonstruesve shkëput kavon nga makina dhe fillon të tërheqë vetë bustin e diktatorit, deri pranë parkut të lodrave në Rrugën e Elbasanit. Gjithashtu, tek pjesa e mbetur e monumentit të diktatorit, nga këmbët deri tek gjoksi, afrohet një "Skodë" e parkut të mallrave me shofer Sulo Jaupaj. Shumë demonstrues e lidhin këtë pjesë të mbetur të monumentit me "Skodën". Shoferi Sulo Jaupaj me makinën e tij lëviz afro dy kilometra nëpër rrugët e Tiranës i përshëndetur nga mijëra qytetarë. Në pjesën malore të Rrugës së Elbasanit për t'u ardhur në ndihmë demonstruesve të lodhur vjen një autobus me ngjyrë të kuqe, që ishte i punëtorëve të minierës së Kërrabës. Kjo makinë drejtohej nga një shofer zeshkan 50-vjeçar, që quhej Hysen Alla. Autobusi ishte i mbushur me minatorë. Minatorët dhe protestuesit e lidhën shpejt e shpejt bustin e diktatorit pas autobusit. Pastaj, Hysen Alla e drejton makinën e tij për tek godina e studentëve grevistë. Kur autobusi mbërriti atje, shpërtheu një gëzim i jashtëzakonshëm midis studentëve grevistë të urisë të ngujuar dhe protestuesve. Busti i diktatorit u la i varur lart tek godina e studentëve grevistë. Pasdite, mjaft qytetarë mblidhen përsëri tek sheshi "Skënderbej". Shumë prej tyre filluan të thyejnë bazamentin prej mermeri të errët të ish-monumentit të diktatorit. Mbasi u errësua, minatorët e Kërrabës e rilidhën përsëri bustin e diktatorit tek autobusi i tyre. Pas kësaj, autobusi me disa minatorë brenda vazhdon itinerarin për tek Rruga e Kavajës. Në zonën pranë ambasadave, policia gjuan me snajper autobusin dhe i thyen dy xhama. Arrestohen dhjetë minatorë, midis tyre zotërinjtë Hysen Alla, Vladimir Xhillari, Agim Abazi, Arben Lame, Luan Paja (ish-themeluesi i degës së PD-së për minierën e Kërrabës, i vdekur) etj. Po atë ditë në qytetet e Gjirokastrës dhe të Korçës rrëzohen monumentet e diktatorit komunist. Radiotelevizioni Shqiptar si dhe agjencitë e huaja të lajmeve jepnin njoftimin se në Tiranë, në mesditë, u rrëzua monumenti gjigand i diktatorit komunist.

Në ora 20:00 shfaqet në televizionin shqiptar Ramiz Alia, ish-President i Republikës, i cili në një prononcim të tij publik ndër të tjera thotë: "Sot kryeqyteti ynë kaloi një nga ditët më dramatike dhe të rënda të jetës së tij. Turma të irrituarish, duke humbur çdo arsye logjike kaluan në akte vandalizmi dhe arritën të rrëzonin monumentin e Enver Hoxhës".

Pas orës 21:00 të asaj nate dhe në ditët në vazhdim, policia dhe Sigurimi komunist bazuar në filmimet e kamerave sekrete dhe nga të dhënat e informatorëve të tyre të infiltruar midis protestuesve, arrestoi rreth 300 protestues. Ndër ta, afro 70 veta u dënuan me burgime të ndryshme me akuzat për grumbullime të paligjshme, shkatërrim monumentesh dhe goditje të përfaqësuesve të shtetit. Me qindra qytetarë të tjerë u pushuan nga puna.

**benseven11** · 19-02-2011, 22:50

Muhabete kot.Ajo kohe ka vdekur....

**Mr Zeid** · 19-02-2011, 23:45

Postuar më parë nga Pa_doreza2

Kame qeshur me lot

per ket shkrime ky zoteriu thote poshte komunizemi E komunizemit i sherben po mendoj komunizemit Islam si nuk kane dallime nga diktatura e Enverit Besa diktatura e myslimanve jane me te rrezikshem se ta shkatrrojne çdo gje shqiptare

nigjo ketu mer kacure.l ketu diskutojme njerez qe e dine se kush eshte komunizmi dhe e kane jetuar ate, plera te kalibrit tende qe nuk dine gje tjeter vecse te sillen verdall forumit te ofendojne fene time, nuk e kuptojne kete teme.

**Ozzy** · 20-02-2011, 06:51

Ato ngjarje athere treguan shume qarte se sa thelle i kemi greqerit dhe jugo serbet.
Shpresoj qe cdo shqiptar te nxjerre mesimet e veta nga ato ngjarje te athershme qe gjasme rrezuan bustin por ne te vertete installuan kaosin vandalizmi dhe terrorin ne kryeqytetin e shqipetarve.

**Mike Oldfield** · 20-02-2011, 07:12

Postuar më parë nga Brari

e mbaj mend dhe une ate dite.
kam kaluar aty prane dhe u trondita.
mijra milet qellonin me gure te ngratet ushtare e police te shtetit.. dhe gjith kjo masaker .. behej per te hedhur nje kolos metalik..
pra derrmoheshin bij nenash polic e ushtar aspak fajtor per 50 vitet diktature.. nga nje turme laramane pa koke per te rrezuar nje cop metal..

as at dit e as sot nuk jam pajtuar me ate huliganizem.. nga i cili me von buruan qindra huliganizma.. deri tek ky i fundit.. 21 janari i ed rucit..

cfar ishte imperativi i dites ato dite..

e drejta per Pluralizem..

Pastaj vinte radha.. formimi e forcimi i Partise se Dhjetorit e cila ne se do fitonte zgedhjet do ta cvidhoste kolosin metalik pa u gjakosur kerkush..

vendim..

keshilli bashkiak i Tiranes ne miratim te qeverise merr vendim te liroje sheshin nga busti i ish-diktatorit..

te nesermen mbas vendimit te marre me shumice votash.. nisej nje zuk me saldatore e mekaniko c'montatore.. dhe bente urt e but c'vidhosjen e bustit dhe pastaj nje vinc po urt e bute e ngarkonte bustin mbi nje kamion.. dhe e vidhiste bustin diku ne nji magaze te shtetit..

keshtu benen punet..

.

.....po ti mer lal ke cili "dyqon e ble buken " se spo ta morim vesh muhabetin???

Tema: 20 shkurt 1991 - Dita e rrezimit te bustit te diktatorit Enver Hoxha

Funksionet e Temës

20 shkurt 1991 - Dita e rrezimit te bustit te diktatorit Enver Hoxha

Qelbesira, Zvarre Ne Tirane Per 8 Ore

..qelbesires i kemi marre te keqen ne.

RD-ja e dates 26 Janar 1991

''Si e vura litarin ne grryken e diktatorit''

Tema të Ngjashme

Presidenti dekoron viktimat punonjes te SHISH vrare ne Vlore ne 1997

Deshifrimi i gjuhës së lashtë etruske dëshmon se Etruskët ishin Ilirë!

Gonxhe Bojaxhiu - Nënë Tereza

Nishani refuzon prokurorinë, nuk dëshmon për padinë e Ramës

Mbi 4 Shkurtin

Regullat e Postimit

Projekti Albasoul

Komuniteti i Forumit

Rreth Nesh

Kërko

Krijoni Kontakt