Close
Faqja 0 prej 2 FillimFillim 12 FunditFundit
Duke shfaqur rezultatin -19 deri 0 prej 35
  1. #1
    i/e regjistruar
    Anëtarësuar
    20-08-2002
    Vendndodhja
    Montreal, Kanada
    Postime
    35

    Edhe një herë për shqiptarizimin e shqipes.

    Shumë nga ju mund të keni lexuar një vepër të Ismail Kadaresë dhe të keni vrarë mendjen se ç'do të thotë fjala "nënkresë". Shkrimtari ynë i shquar e krijoi këtë fjalë për të zëvendësuar fjalën turke "jastëk". Është e udhës një veprim i tillë? Në faqet muzikore të fajtori.com në internet mund të lexoni disa nga tekstet e këngëve të postuara nga vetë dëgjuesit. Në këngën e kënduar nga Rovena Dilo "Për një çast më ndali zemra", Sonila Kuqo nga Nju Jorku në pamundësi për të kuptuar fjalët e këngës shkruan: "Mbi në mbres të ndjeva frymën, ku je ti" në vend që të shkruante: "Mbi nënkresë të ndjeva frymën, ku je ti". Mund ta përfytyroni se sa herë duhet ta kthente këngën në atë strofë Sonila dhe prap të mos e kuptonte përmbajtjen e një fjale të këgës fituese të Festivalit Kenga Magjike 2001.

    Në korrik gjëndesha për vizitë në Shqipëri dhe Kosovë. Në kanalin televiziv shtetëror TVSH më kujtohet të kemë shikuar një dokumentar për ato ç'farë folësi i quante "rrokaqiejt" ose "qiej-gërvishtësit" e Nju Jorkut. Sigurisht, menjëherë e kuptova se bëhej fjalë për gradaçelat. Jam i mendimit se edhe bashkë-kombësja jonë Sonia Kuqo i quan ndërtesat e larta të Manhatenit gradaçela (fjalë italiane).

    A bën mirë Z. Kadare ose dikush tjetër që shqipëron dhe pastron shqipen e sotme? Për ti dhënë një përgjigje të drejtë kësaj pyetje duhet të pyesim gjithashtu nëse bëri mirë që shqipëroi Naim Frashëri?

    Dritare, hapësirë dhe gjithësi janë vetëm disa nga fjalët e Naimit. Ka edhe "hekurudhë", ndërtesë, banesë etj. Por prap pjesa dërrmuese për faj të mosdijes dhe moskokëçarjes përdorin fjalë si "penxhere"(turqisht), "godinë"(rusisht), apo "kozmos" (greqisht). Na pëlqen fjala "planet" se sa "rruzull", "jeshil" se sa "i gjelbërt" ose i "blertë". Më e keqja është se kemi të bëjmë me fjalë të përdorimit të përditshëm.

    Edhe gjuha e njësuar parapëlqen të përdorë fjalë të huaja se sa fjalë më përdorim të kufizuar dialektik. Sipas kësaj mendësie më mirë të themi "tigan" (greqisht) se sa "fërtere" ose "ftere". Më mirë "gradaçelë", "pallat" e "apartament" se sa "rrokaqiell", "ndërtesë" dhe "banesë" siç përdoren në Kosovën "e prapambetur"!

    Si studiues i historise nuk e kuptoj se pse ishim aq me fat që të ruanim gjuhën tonë Iliro-Pellasge. Sot kjo gjuhë është më e rrezikuar se kurrë. Shtypi dhe mediat shqiptare po kryejnë një masakër të vërtetë ndaj gjuhës shqipe. Edhe ne, populli, jemi shumë moskokëçarës. Është detyra jonë që jo vetëm të mbrojmë gjuhën por edhe ta pastrojmë atë.

    Pra, mallkue njai bir Shqyptari,
    qi këtë gjuhë të Perëndis',
    trashigim, që na la i Pari,
    trashigim s'ia len ai fmis;
    edhe atij iu thaftë, po, goja,
    që përbuzë këtë gjuhë hyjnore;
    qi n'gjuhë t'huej, kur s'asht nevoja,
    flet e t'veten e lèn mbas dore. (Fishta, Gjuha Shqype)
    Mos pyesni se ç'bën vendi për ty, por se ç'mund të bësh ti për vendin tënd.

  2. #2
    Warranted Maska e Qerim
    Anëtarësuar
    06-12-2003
    Vendndodhja
    Home
    Postime
    1,641

    re

    Po keni te drejte .Edhe une jam dakort.Duhet te punohet me shume ne kete drejtim, por theksoj nga njerez te pergjegjshem ne kete lem.Une mendoj se asnjeri qofte Ismail Kadare nuk ka te drejte te paraqese fjale te reja sipas deshires.Kur kam lexuar veprat e fundit te Ismail Kadarese kam hasur me shume fjale qe as nga larg nuk kam mundur tua gjej kuptimin.Perpara se te sillen disa fjale duhet me pare te lajmerohen ne shtyp ose TV ose ne shkolle aty ku mesohet shqipja.Ndryshe rrezikojme te hyjme ne nje qark te rreme.Pra te kemi shume fjale shqip dhe asnjeri te mos i kuptoje ose ti kuptoje gabim dhe te humbi interesi per te folur shqip.Pastaj cdo fjale e re qe hyn duhet te pershtatet me tingullimin shqip, qe eshte nje veti e jashtezakonshme e gjuhes shqipe, ku cdo tingull ka domethenjen e vet.Psh sado e mencur te jete shpikja e Ismail Kadarese per "jastek" une mendoj se fjala "nenkrese" kurre nuk ka per te hyre ne fjalorin e perditshem shqip pasi nuk tingellon sic duhet.Per kete send do te ishte me e pershtatshme nje fjale qe te tregoje cilesite e buta dhe familjare te "jastekut" psh ( marr guximin )"pambut".Une mendoj se duhet te shqiperohet fjala "mrekulli" ne "mirekulli",pasi edhe fjala latine nga e cila e ka origjinen eshte "miracolo".
    Kisha edhe disa pyetje. 1.Pse cilesohen zhargone fjalet "llafe","qoke" etj qe per mendimin tim jane fjale te pastra shqipe?Une nuk e di origjinen e sakte te ketyre fjaleve por ato tingellojne shqip.
    2.Pse nuk mbeshtetemi me shume te fjalori arberesh, dhe rrezikojme te humbim fjale si "hora" etj.
    3.Pse nuk merren masa ndaj gazetave, televizioneve apo edhe personaliteteve publike te cilet perdorin ne menyre te forcuar fjale te huaja, dhe fyejne keshtu fjalet shqipe?Ka arritur deri atu sa kam degjuar te perdoren fjale si "i involvuar" ne vend te fjales "i perfshire".
    Kjo teme eshte shume e gjere, por per momentin po ndalem ketu.

  3. #3
    Promete (i lidhur) Maska e Kryeplaku
    Anëtarësuar
    12-09-2002
    Vendndodhja
    në realitetin e hidhur
    Postime
    2,202
    Frasheri urime per shkrimin! Problemi eshte se eshte e veshtire te kuptojne Shqiptaret rendesine e gjuhes, harrojne qe jane Shqiptar vetem sepse flasin Shqip!

  4. #4
    Konservatore Maska e Dita
    Anëtarësuar
    17-04-2002
    Postime
    2,925
    Frasheri,

    shkrim me vlera. Nuk e di nese te eshte e mundur, por mendoj se tema do te ishte akoma dhe me e bukur, nese asaj i shtoje nje fjalor "Fjale te huaja ne gjuhen shqipe - Fjale shqipe" qe te pakten ata qe lexojne ne forumin e gjuhes ketu, te arrijne te mesojne.

    Falemnderit.

  5. #5
    Warranted Maska e Qerim
    Anëtarësuar
    06-12-2003
    Vendndodhja
    Home
    Postime
    1,641

    re

    Pra edhe nje here tjeter terheq vemendjen per tingellimin e duhur shqip.Perse valle shqiptaret diferencojne fjalet "shtrat ' dhe "krevat".Pasi "shtrat" eshte nje tingull me i vrazhget dhe ngjan me shume me "eshtra" dhe mund te thuhet " ne shtratin e vdekjes" por nuk mund te thuhet "rashe te fle ne shtrat".Fjala "krevat" eshte pak me lozonjare duke u afruar me mire me kuptimin e ketij sendi.Fjala "nenkrese" mund te perdoret shume mire per sendin ku mbeshtetet koka ne nje kolltuk, por kurre nuk mund te perdoret per "jastek".Prapashtesa -se ne shqip ka nje kuptim zyrtar dhe figurativ psh. vone-se, marte-se,mbare-se,kujte-se, por nuk mund te themi gure-se, por gurore,jashttoke-se, por jashttoke-sore etj.Prandaj me gjithe respektin per Ismail Kadarene ne kete rast ka gabuar.

  6. #6
    i/e regjistruar
    Anëtarësuar
    20-08-2002
    Vendndodhja
    Montreal, Kanada
    Postime
    35

    Lozonjare???

    Dikujt mund ti tingëlloj gjuha greke ose italiane më bukur, por fjalët e mara nga këto gjuhë, sado "lozonjare" të na duken janë fjalë të huaja. Shtrat është shqip! Është vendi ku shtati dhe eshtrat gjejnë rehati. Kemi shtrat për të fjetur sikurse kemi shtrat lumi. "Krevat" është greqisht.

    Kadare nuk ka bërë gabim me prapashtesë sepse "kresë" është fjala që përdoret në dialektin verior. Psh. " I rash kresë". Nuk mund të thuash "i rashë kreut, kryesisë, apo kryetarit" kur bëhet fjalë për atë pjesë të shtatit të njeriut që quhet kokë.

    Naimi i madh shkruajti kryepunë të letërsisë shqiptare pa përdorur asnjë fjalë të huaj. Le të përpiqemi edhe ne ta flasim dhe shkruajmë shqipen sa më shqip.
    Mos pyesni se ç'bën vendi për ty, por se ç'mund të bësh ti për vendin tënd.

  7. #7
    Warranted Maska e Qerim
    Anëtarësuar
    06-12-2003
    Vendndodhja
    Home
    Postime
    1,641

    re

    Keni te drejte, une flas dialektin e Shqiperise se Mesme dhe nuk e di shume mire dialektin e Veriut.Por kur kam degjuar per here te pare fjalen "nenkrese" nuk e di pse mu kujtua "rrasa" e gurte qe vihet mbi varrr.Ndoshta jam une me fiksime, .Une kam nje ide .Pse mos propagandojme ne si forum fjalen ambut" qe mua me duket me e pershtatshme per "jastuk"?


    Si thoni Zonja dhe Zoterinj?

  8. #8
    Warranted Maska e Qerim
    Anëtarësuar
    06-12-2003
    Vendndodhja
    Home
    Postime
    1,641

    re

    Pra "pambut" ose "nenkrese"


    ??????

  9. #9
    Warranted Maska e Qerim
    Anëtarësuar
    06-12-2003
    Vendndodhja
    Home
    Postime
    1,641

    Ose...

    Nese dikush tjeter ka ndonje ide per kete send ta thote.Nuk e kuptoj pse Ismail Kadare duhet pranuar symbylltasi? Kemi edhe ne drejten e replikes.Fjala "nenkrese" ka me shume vlera gjuhesore se sa te perdorimit te perditshem.Jam shume kurioz te di mendimin tuaj.

  10. #10
    i/e regjistruar
    Anëtarësuar
    28-04-2003
    Vendndodhja
    USA
    Postime
    49
    Frasheri,

    mendoj se ke hapur nje teme shume te rendesishme.

    Gjuha shqipe keto pak vitet e fundit ka ndryshuar shume. Gazetat, televizjoni, madje dhe librat e rinj qe dalin ne botim me bejne te mendoj qe po te mos kisha studiuar gjuhe te huaja ne femijeri tani nuk do isha ne gjendje te kuptoja nje shkrim ne gjuhen time!!! Robert Shvarci nuk ishte shqiptar por shqiperonte ne menyre te mrekullueshme, kurse perkthyesit e tanishem lene shume per te deshiruar...

    Ne lidhje me fjalet qe thoni me lart: 'Shtrati' eshte shqip, une personalisht jam mesuar qe ne femijeri me 'krevat', ndersa kam degjuar qe perdoret shume dhe fjala 'jatak' e cila eshte turqisht.

    Per mendimin tim 'nenkrese' eshte fjale e bukur, megjithese me duhet ta pranoj se 'jastek' eshte shume me popullore, 'pambut' nuk e kisha degjuar ndonjehere, ka nje tingellim te kendshem..

    'llaf' eshte turqisht, perket me 'fjale' shqip.

    Ne duhet te kujdesemi per gjuhen tone. Kuptohet qe ndikime te jashme do te kete, ashtu sikurse dhe ka patur ne shekuj, por e rendesishme eshte qe gjuha jone te jetoje dhe te perterihet me keto fjale te reja, dhe jo te zevendesohet me kalimin e kohes. Une kesaj i trembem...

    Faleminderit.
    Ndryshuar për herë të fundit nga Ora : 13-02-2004 më 15:15
    Shprese

  11. #11
    Warranted Maska e Qerim
    Anëtarësuar
    06-12-2003
    Vendndodhja
    Home
    Postime
    1,641

    Fjala "jastuk"

    Kam edhe propozime te tjera per kete send.
    Psh. nga "fjolle" -"fjollon"
    "bore"-"bortak" etj.
    Z. Frasheri edhe Ju kur dhate nje shembull per fjalen "krese" e perdoret ne nje kuptim te kobshem, pra fjala "krese" ne pergjithsi sjell nje ndjenje te kobshme per veshin e shqiptarit.

  12. #12
    kokeforte Maska e elisabet
    Anëtarësuar
    06-10-2003
    Vendndodhja
    kendej
    Postime
    200
    Ne fjalorin e shqipes shume fjale kane shume kohe qe kane hyre dhe perdoren nga njerezit, keshtu qe mendoj se eshte shume e veshtire qe tani ti zevendesojme.
    Gjeja me e mire qe mund te bejme eshte ta ruajme nga fjalet e reja te huaja qe hyjne perdite, te cilat po e demtojne gjuhen tone.
    Dhe kjo duke filluar nga ne qe jemi jashte vendit, pasi jemi ne ata qe i perdorim me shume.
    Pershendetje dhe urime per temen.
    O bote, o dreq
    une linda te te ndreq
    Po bota u shthur
    per te mos u ndrequr me kurre.
    :^Globi

  13. #13
    i/e regjistruar
    Anëtarësuar
    20-08-2002
    Vendndodhja
    Montreal, Kanada
    Postime
    35

    nënkresë kundër jastëk

    Mos u kapni me një fjalë sepse fjalën nënkresë e dhash thjeshtë si shembull.

    Kresë në veri = kokës në jug
    Krye = kokë
    Nuk shoh kuptim të kobshëm këtu! Z. Kadare e gjykoi si më tingëlluese te thonte nënkresë se sa nënkokës.

    Kjo temë është shumë e gjerë. Në të mund të flitet jo vetëm për pushtimin e shqipes nga fjalët e huaja por edhe për sintaksën. Por meqë fjalët janë më të dukshme, le të vazhdojmë të merremi me to.

    Ja një fjalorth:

    Uikend - fundjavë
    Ambient - mjedis
    tavolinë - tryezë
    startim - fillim
    rurale - fshatare
    inter-urban - ndër-qytetas
    internacional - ndërkombëtar
    jeshile - e gjelbërt, e blertë
    shofer - vozitës
    kooperim - bashkëpunim
    gratis - falas
    elektoral - zgjedhor
    bipartizan - dypartiak
    multilateral - shumëpalësh
    maxhorancë - shumicë
    opozitë - kundërshtare
    survejim - mbikqyrje
    lokal - vendor (zgjedhje vendore jo lokale)
    fazë - shkallë
    sistem - rrjet
    aktiv - mbledhje
    deklaratë - shpallje
    periudhë - kohë
    kredibilitet - besueshmëri
    diskutim - fjalim, bisedë
    aprovim - miratim

    Shqiptar! Gjuha është e vetmja gjë që na bën me të vërtetë të veçantë nga të tjerët. Ajo pasqyron një botkuptim të veçantë prandaj edhe nuk mund të sjellim në këtë gjuhë fjalë apo shprehje të huaja. Ato janë të panevojshme!

    Nuk duhet të themi "staf pune" kur fjala "punëtorët" mjafton. Skemi pse themi "stafi drejtues" kur "drejtuesit" mjafton. Fjalë si "lançim" nuk kopjohen ashtu siç vijnë nga gjuhët e huaja por i përshtaten gjuhës edhe pse fjala nuk përputhet me përkthimin fjalë-për-fjalë. Thuhet: "U hodh në treg" ose doli në treg", por jo u "lançua në treg".

    Sa fjalë të tjera janë që na vrasin veshin çdo ditë!? Top Albania anonçon lajmin; policia, dekonspiron krimin; disa rrugë po pajisen me ndriçim pedonal; pub-et, club-et, disco-t , bar España, Fame, Cowboy; ciao, bye... etj, etj.

    Kjo vjen nga padituria dhe jo nga kultura! E pres me padurim ditën kur në Shqipëri të filloj nga puna policia gjuhësore.

    ***"Falenderoj" gazetën Zëri i Popullit për "ndihmesën" e dhënë për këto shembuj. Mund të kisha vazhduar edhe më gjatë po mu mpie koka nga politika. Është për të ardhur keq që gazetat shkruajnë me një shqipe kaq të përdhosur. Nëse kjo do të ishte një gazetë franceze ose kroate, ajo do të falimentonte nga gjoba e vënë për shkrimet e një dite të vetme.
    Mos pyesni se ç'bën vendi për ty, por se ç'mund të bësh ti për vendin tënd.

  14. #14
    kokeforte Maska e elisabet
    Anëtarësuar
    06-10-2003
    Vendndodhja
    kendej
    Postime
    200
    Ke shume te drejte
    Vetem doja te te beja nje korrigjim te vogel.
    Ke vene shofer dhe vozites
    Per mua vozites nuk eshte shqip eshte fjale sllave
    O bote, o dreq
    une linda te te ndreq
    Po bota u shthur
    per te mos u ndrequr me kurre.
    :^Globi

  15. #15
    i/e regjistruar
    Anëtarësuar
    20-08-2002
    Vendndodhja
    Montreal, Kanada
    Postime
    35
    Ke të drejtë! Vozitës përdoret në trojet shqiptare në ish-Jugosllavi.
    Mos pyesni se ç'bën vendi për ty, por se ç'mund të bësh ti për vendin tënd.

  16. #16
    i/e regjistruar
    Anëtarësuar
    30-08-2002
    Vendndodhja
    durres
    Postime
    9

    masakrimi I gjuhës shqipe nga mediat

    KREJT RASTESISHT HASA KETE MATERIAL TE CMUAR TE PERKTHYESIT TE MADH SHQIPTAR ROBERT SHVARZ. LEXONI SE C'THOTE PER KRIMIN QE PO BEHET ME GJUHEN TONE TE DASHUR. LEXONI DHE JEPNI EDHE JU MENDIMIN TUAJ.


    Prej kohësh prisja që të binin kambanat e alarmit për këtë krim ndaj gjuhës sonë. E prisja nga Akademia e Shkencave, nga Instituti i Gjuhësisë, nga katedrat filologjike të universiteteve tona të shumtë, nga Ministria e Arsimit dhe e Kulturës, nga mësuesit shembullorë dhe vetëmohues të gjuhës shqipe në shkollat e të gjitha niveleve Por kambanat nuk ranë dhe ende nuk po bien… Dhe, në qoftë se unë po i bie tani kësaj kambane, dëshiroj që zëri im të mos mbetet një zë në shkretëtirë. Mendoj se për këtë kam njëfarë të drejte. Për një gjysmë shekulli kam dhënë ndihmesën time për gjuhën tonë amtare, e cila ishte dhe është dashuria ime më e flaktë.
    “Pasurimi” i gjuhës shqipe në mediat
    Nga Prof. Robert Shvarc
    * * *

    Unë, që jam ulur t’i hedh në letër këto radhë, jam shumë i mllefosur. Jam i mllefosur, i mërzitur dhe me gjak të prishur, ndonëse këto nuk m’i lejon gjendja ime tejet e rënduar shëndetësore, sepse prej kohësh prisja që të binin kambanat e alarmit për këtë krim ndaj gjuhës sonë. E prisja nga Akademia e Shkencave, nga Instituti i Gjuhësisë, nga katedrat filologjike të universiteteve tona të shumtë, nga Ministria e Arsimit dhe e Kulturës, nga mësuesit shembullorë dhe vetëmohues të gjuhës shqipe në shkollat e të gjitha niveleve. Por kambanat nuk ranë dhe ende nuk po bien… Dhe, në qoftë se unë po i bie tani kësaj kambane, dëshiroj që zëri im të mos mbetet një zë në shkretëtirë. Mendoj se për këtë kam njëfarë të drejte, për një gjysmë shekulli kam dhënë ndihmesën time për gjuhën tonë amtare, e cila ishte dhe është dashuria ime më e flaktë.
    Pra, që të kthehem te thelbi i çështjes: A e ka dëgjuar ndonjëherë ky brez i ri i “njerëzve të penës”, se në vitin 1972 është mbajtur në Tiranë “Kongresi i drejtshkrimit dhe i gjuhës së njësuar letrare shqipe”, kongres në të cilin kanë marrë pjesë dhe e kanë miratuar edhe vëllezërit kosovarë, madje duke qenë nën thundrën e rëndë të serbëve?! Fakti që ata, ndoshta nuk kishin lindur ende në atë kohë, nuk do të thotë kurrësesi se historia e Shqipërisë fillon pas lindjes së tyre, nuk do të thotë kurrësesi që ata të lejohen të bëjnë diellin dhe shiun dhe të fshijnë, madje, veprën e lavdishme dhe plot sakrifica të Rilindasve tanë të mëdhenj dhe veprën e përkushtuar të një Kristoforidhi, Xhuvani, Çabej, Kostallari, Shuteriqi, Cipo, Dodbiba, Domi, Riza etj.etj.!
    Në emër të cilit “mision iluminist” veprojnë kështu? Në emër të modernizmit, të snobizmit, të dritëshkurtësisë! Apo (siç dëgjojmë shpesh) me pretendimin se ai kongres na qenkëj mbajtur në epokën e PPSH dhe tani duhet të konsiderohet i paqenë, tani gjuha duhet t’u përshtatet kohërave moderne, duhet varrosur përgjithmonë parimi fonetik i shqiptimit të emrave, duhet të mos respektohet fare lakimi i emrave në rasat emërore, gjinore, kallëzore, dhanore etj., duhet të huazohen modelet e anglishtes apo të italishtes, sepse janë gjuhë më dinamike, më elastike, më praktike se ajo jona?! Me sa di unë, as Rilindasit tanë, patriotë të kulluar, as Naim Frashëri apo Kristoforidhi, as Konica apo Noli dhe as Xhuvani apo Çabej, pra, e gjithë ajo plejadë që i vuri themelet e shëndosha gjuhës shqipe, nuk kanë qenë ndonjëherë “anëtarë të PPSH”. Atëherë, nga na vjen gjithë kjo përbuzje dhe gjithë ky nënvleftësim për veprën e tyre të lavdishme?
    Duket sikur dikush aty në Agjencinë Telegrafike Shqiptare ka marrë përsipër atributet e Institutit të Gjuhësisë. Këtë e them, ngaqë po vë re përditë se të gjitha buletinet e lajmeve që kjo Agjenci u shpërndan mediave të shkruara dhe elektronike, përmbajnë të njëjtat gabime të rënda gjuhësore, dhe ato lajme fliten nga spikeret ose shkruhen nga gazetarët papagallçe, pa marrë as mundimin më të vogël të reflektojnë për ato gabime të panumërta, duke të krijuar kështu përshtypjen sikur janë njerëz me katër klasë fillore - gjë që nuk është e mundur! Në qoftë se ky dikushi në ATSH apo në cilindo gazetë ose stacion televiziv, i urdhëron punonjësit e vet: “Do të bëni siç ju them unë!”, atëherë do të ishte e udhës që këta njerëz me kaq shumë “pushtet” t’i anullonin zyrtarisht vendimet e “Kongresit të drejtshkrimit dhe të gjuhës së njësuar letrare shqipe të vitit 1972 dhe të mbanin një kongres tjetër, në të cilin t’ia argumentonin popullit shqiptar “shpikjet” e tyre të fundit dhe përse donin t’ia vinin kazmën gjuhës sonë të trashëguar e të kristalizuar brez pas brezi. Për të mos e zgjatur së tepërmi (sepse materiali është shumë, shumë i bollshëm), dëshiroj të jap vetëm disa shembuj të masakrimit të gjuhës sonë. Ata, ndoshta, janë vetëm disa pika në detin e paanë të marrëzisë së përditshme në mediat
    * * *

    Dëgjojmë, për shembull, spikerët e TV-ve dhe të radiove si edhe gazetarët e medias së shkruar të thonë apo të shkruajnë pa të keq: DEKLARATA E ARAFAT (dhe jo: DEKLARATA E ARAFATIT); TAKIMI i BUSH ME PUTIN (dhe jo: TAKIMI i BUSHIT ME PUTININ); NJË GRUSHT i RËNDË PËR BIN LADEN (dhe jo: NJË GRUSHT i RËNDË PËR BIN LADENIN); PAUELL DO TË TAKOHET ME ARAFAT (dhe jo: PAUELLI DO TË TAKOHET ME ARAFATIN); SIPAS BLER (dhe jo: SIPAS BLERIT); PRIVATIZIMI i TELEKOM (dhe jo: PRIVATIZIMI i TELEKOMIT); FATURAT E KESH (dhe jo: FATURAT E KESH-it). Mund të vazhdoja me qindra e qindra shembuj të tjerë, por besoj që edhe me kaq kuptohet se ç’dua të them. Pra, sipas kësaj logjike brilante, gjoja për hir të ruajtjes së origjinalitetit të emrave, na u dashka të themi e të shkruajmë, për shembull: KAM NJË TAKIM ME SKËNDER (dhe jo: KAM NJË TAKIM ME SKËNDERIN); ose: ALI U FEJUA ME LILIANA (dhe jo: ALIU U FEJUA ME LILIANËN)! Nuk kam si të mos ndalem edhe te përkthimet e filmave të huaj, subtitrat e të cilëve kullojnë nga idiotizma të pashembullta: ata janë të mbushur me konstrukte krejt të huaja për shqipen; dialogjet përkthehen mekanikisht fjalë për fjalë, duke mos e dhënë forcën që duhet të ketë një dialog dhe, thuajse githmonë, ndër ta gjen gafa të tilla, si: TI E DI SE ÇFARË NDIEJ PËR TY. A MUND T’JU FTOJ SONTE PËR DARKË? Pra, i njëjti personazh kalon në të njëjtën frazë nga njejësi në shumës. Po emrat e personazheve? Ata jepen herë në origjinalin e tyre (natyrisht me plot gabime) dhe herë me parimin fonetik të shqipes. Nuk dua të ndalem fort gjatë as me zëvendësimin përmbytës të fjalëve të shqipes me fjalë të huaja, sepse për këtë problem ka vite që bien daullet, por askush nuk do t’i dëgjojë. Këto fjalë janë p.sh të tipit MOMENTI (në vend të: ÇAST); EVENIMENT (në vend të: NGJARJE); GJENERATË (në vend të: BREZ); AGRAVIM (në vend të: RËNDIM); APERTURË (në vend të: HAPJE, HYRJE),etj., etj. Kam frikë se, në vazhdofsha t’i rendis këta xhevahire, do të mbushej një fjalor i tërë me titull: “Fjalor i gjuhës moderne shqipe, i pasuruar me rreth 20.000 fjalë të gjuhëve anglisht, frëngjisht, italisht, rusisht etj.”.
    Jam i bindur se gjuha jonë shqipe nuk ka as më të voglën nevojë për kësilloj “pasurimesh”. Ajo e ka vërtetuar shumë e shumë herë se është në po atë lartësi të gjuhëve të huaja të ashtuquajtura “të mëdha”. Shikojini veprat e Kadaresë apo të prof. Qoses! Shikojini përkthimet letrare nga autorë të shquar të të gjithë shekujve! Mos, vallë, duhet të kërkojmë nga Kadareja që të heqë dorë nga gjuha e tij e kulluar dhe e pasur letrare dhe të shkruajë vetëm në dialektin gjirokastrit?! Apo prof.Qoses të shkruajë në dialektet e katundeve kosovare?! Shtetet e mëdhenj mund të kenë me dhjetëra e dhjetëra dialekte, por kur vjen puna për gjuhën zyrtare, përdorin vetëm një gjuhë të njësuar. Atje, çdo fëmijë i fillores e di fort mirë se ku duhet ta verë edhe presjen, pale t’i lejohet të bëjë gabime trashanike gramatikore…. Shqiptarët pak se i ka zënë e keqja e madhe që fëmijët e tyre të shpërndarë nëpër botë, të moshës shkollore apo të porsalindur, nuk do ta mësojnë ndoshta kurrë gjuhën amtare – por tani i kërcënon edhe rreziku që, në vetë vendin e tyre, të flasin një gjuhë të bastarduar!
    * * *

    Së fundi desha të theksoj që, edhe nëse gjuhëtarët tanë të shquar nuk janë në mes nesh, nxënësit e tyre të denjë janë ende gjallë. Prandaj dëshiroj t’u drejtoj një apel të gjithë mësuesve të të gjitha kategorive të shkollave, të gjithë trupit pedagogjik të universiteteve tona, Akademisë së Shkencave, Institutit të Gjuhësisë, Ministrisë së Arsimit dhe asaj të Kulturës që të japin kushtrimin dhe të mos e lejojnë më tej masakrimin e gjuhës shqipe. Ata duhet ta shfaqin medoemos opionionin e tyre, përpara se të jetë tepër vonë, përpara se ky masakrim të sjellë me vetë pasoja të paparashikueshme! Në qoftë nevoja, mund t’i drejtohet një peticion edhe Presidentit të Republikës apo Kryeministrit për ndërmarrjen e sanksioneve – sepse, fatkeqësisht, në këtë vend të bekuar, ku demokracinë ende e ngatërrojnë me anarshinë totale, vetëm gjobat i sjellin në vete disa kokëbetonë, që më kujtojnë tri vargjet e paharruara të Bertolt Brehtit: “Nga tigrat munda të shpëtoj,/ Me gjakun tim ushqeva çimkat,/ Por kokën ma hëngrën mediokrët!

  17. #17
    Konservatore Maska e Dita
    Anëtarësuar
    17-04-2002
    Postime
    2,925
    Kam nje pyetje lidhur me perkthimet e emrave te autoreve apo personazheve ne libra, etj.
    Perse keta emra shqiptarizohen ne germat tona te alfabetit, nderkohe qe ne perkthime te tjera ata lihen ne gjuhen origjinale? Psh., zoti Robert Shvarc ka shkruar Bertolt Breht, nderkohe qe nese ky artikull do te ish shkruar ne nje gjuhe tjeter, ta zeme anglisht apo italisht, emri i autorit te madh gjerman do te ish lene ne formen origjinale, Bertolt Brecht.
    Per kete mjafton te shihni ne yahoo literature ne italisht apo anglisht, dhe i gjeni emrat e autoreve ne origjinal.

    A mund te me thote dikush me shume mbi kete rregull te ndjekur ne shkrimet dhe perkthimet ne shqip?

    Personalisht me duket dicka e gabuar. Nese deshirohet qe dhe publiku te ndihmohet ne shqiptimin e ketyre emrave te pervecem, atehere le te vendosen keta ne kllape sesi lexohen, si shenime te perkthyesit apo si nenshkrime ne fund te faqes, apo shkrimit.

    Po te nisemi me llogjiken e ndjekur deri me sot ne Shqiperi (shkrime dhe perkthime), atehere i bie qe edhe emrat tane neper diplomat e huaja, apo te shkrimtareve shqiptareve ne librat qe u botohen jashte vendit, t'u vihen emrat sipas alfabeteve perkatese, psh. emri Kreshnik ne gjermanisht nuk do te shkruhej si ne shqip, por Kreschnik, apo Çimi po ne gjermanisht i bie qe do shkruhej Tchimi, se gjermanet e shkrete nuk kane as "sh" e as "ç" ne alfabet. Po Gjok, po Dhurata....Akoma dhe me keq, "gj" dhe "dh" nuk bejne pjese as ne shqiptimin e gjuhes gjermane.

    Po te kish jetuar ne Amerike autori i artikullit qe ka sjelle me lart Okubona, emrin nuk do ia shkruanin sic e njohim ne, por sic e ka pasur ne te vertete, Robert Schwarz.

  18. #18
    i/e regjistruar Maska e klevis2
    Anëtarësuar
    24-04-2002
    Vendndodhja
    Tirane
    Postime
    87
    Më duket se për këtë ka vendosur Kongresi i Drejtshkrimit (nuk më kujtohet viti) mbase në 70-ën duke e shpjeguar shkrimin në shqip të emrave të huaj ashtu si lexoheshin në shqip dhe jo ashtu siç shkruheshin në gjuhen origjinale per thjeshtësi ne leximin e tyre. Sidoqoftë ndryshimi i këtij rregulli së bashku me të tjera rregulla kërkon një Kongres të ri të Drejtshkrimit.

  19. #19
    i/e regjistruar
    Anëtarësuar
    20-08-2002
    Vendndodhja
    Montreal, Kanada
    Postime
    35
    Rregulli është vendosur në Kongresin Drejtëshkrimor të vitit 1972. Shumë gjuhë të botës e kanë këtë rregull. Në greqisht bëhet e njëjta gjë edhe për faktin se kjo gjuhë përdor alfabet tjetër. Psh. në greqisht filozofi i lashtë grek Tuqididi në greqisht i thonë Thukidhidhi ndërsa në anglisht i thonë Thucydides.

    Çdo gjuhë kja rregullat e saj prandaj ato duhen respektuar. Z. Zhvarz jep shembuj shumë të bukur për të shpjeguar arsyen. Si mund ta shkruaj në shqip emrin Washington kur në shqip nuk ekziston "w"-ja? Prandaj edhe shkruhet Uashington. Edhe Çekisë nuk i themi Czech!
    Mos pyesni se ç'bën vendi për ty, por se ç'mund të bësh ti për vendin tënd.

  20. #20
    i/e regjistruar
    Anëtarësuar
    20-08-2002
    Vendndodhja
    Montreal, Kanada
    Postime
    35

    nënkresë

    Ndërsa po lexoja një poezi të vjetër arvnitase, hasa papritur në këtë fjalë kaq shumë të përfolur në këtë temë. Poezia thotë:

    ...afër pranë të të bie
    krerëtë ndë nënkrie...

    Me sa duket Ismail Kadare nuk e ka shpikur këtë fjalë por ajo përdorej edhe më parë në gjuhën e vjetër shqipe. Sigurisht, shqiptarëve nuk ja solli turku nënkresat (jastëqet). Ato duhet të kenë qenë në përdorim edhe më parë dhe ka pasur fjalën e saj shqipe, nënkresë.
    Mos pyesni se ç'bën vendi për ty, por se ç'mund të bësh ti për vendin tënd.

Faqja 0 prej 2 FillimFillim 12 FunditFundit

Tema të Ngjashme

  1. Emra shqip
    Nga AsgjëSikurDielli në forumin Gjuha shqipe
    Përgjigje: 225
    Postimi i Fundit: 11-05-2018, 16:54
  2. Me ndihmoni me nje emer shqip
    Nga prishtinase në forumin Ndihmoni njëri-tjetrin
    Përgjigje: 32
    Postimi i Fundit: 22-03-2010, 14:52
  3. Info per Eqerem Cabej?
    Nga rrogozhinsi në forumin Gjuha shqipe
    Përgjigje: 6
    Postimi i Fundit: 18-04-2009, 18:36
  4. A Mund Te Zgjerohet Baza Dialektore E Shqipes Standard?
    Nga [A-SHKODRANI] në forumin Gjuha shqipe
    Përgjigje: 0
    Postimi i Fundit: 14-11-2006, 17:04
  5. Emrat Ilire
    Nga Leila në forumin Ndihmoni njëri-tjetrin
    Përgjigje: 18
    Postimi i Fundit: 12-05-2006, 20:33

Regullat e Postimit

  • Ju nuk mund të hapni tema të reja.
  • Ju nuk mund të postoni në tema.
  • Ju nuk mund të bashkëngjitni skedarë.
  • Ju nuk mund të ndryshoni postimet tuaja.
  •