Mr.sc. Nikė Gjeloshi; REAGIM
Mark Krasniqi, gjykatėsi porot i "Gjyqit populluer krahinuer", njė ndėr urat mė tė vlefshme nė mes shqiptarėve dhe serbėve
26.01.2004, 01:19
Mark Krasniqi ishte pjesmarrės i Kuvendit tė Prizrenit. Ishte edhe sekretar i njė komune. Nė Sesionin e I-rė tė rregulltė tė legjislaturės sė parė tė KAKM ėshtė zgjedhur gjykatės porot i Gjyqit Populluer Krahinuer, kishte numrin rendor 32. Sipas dokumente tė seancave tė KAKM-sė, nga 15 korriku deri mė 15 dhjetor 1945, nga gjyqtarėt e Gjyqit Populluer Krahinuer dhe ndihmaqartė e tyre, porotnikėt, nė Kosovė do tė vriten e kalojnė nėpėr kazamate jugosllave rreth 13 mijė shqiptar, armiq shqiptaromdhej. Kuvendi i Kosovės duhet tė inicojė procedurėn pėr shkarkimin e tij.
Kliko nė foto pėr t'i parė nė madhėsi tė plotė.
Ndaj reagimit tim tė datės 15 janar 2004, i cili u botua nė Epokėn e re dhe nė masmedia elektronike (pasi qė Bota sot pėrkundėr obligimit ligjor nuk e botoi), bėrė ndaj njė kumtese tė kryesisė se PSHDK-sė, tė datės 19 dhjetor 2003, nuk u demantua asnjė fakt, por pėrmes gazetės Bota sot, mė 19.01.2004, f. 7, sėrish u lansuan denigrime, kėtė herė tė bėra nga Mark Krasniqi.
Ne reagimin tim, i cili tashmė i ėshtė i njohur opinionit, kam bėrė publike gjendjen dhe problemet me tė cilat ballafaqohet PSHDK dhe i kam bėrė ftesė anėtarėsisė pėr pėrkushtim ndaj koncepteve mbi baza tė tė cilave ėshtė themelur ajo, njėkohėsisht e kam ftuar Kuvendin e Kosovės qė tė inicojė procedurėn pėr shkarkim tė anėtarit tė tij, pėrkatėsiht kryetarit aktual tė PSHDK-sė.
Pėrmes insinuatave e shpifjeve tė pa kripė, qė i pohon njeriu i tipit tė Mark Krasniqit nė Bota sot, pėrforcohet edhe njė herė bindja e lexuesit dhe anėtarėsisė sė PSHDK-sė nė pėrgjithėsi, se me tė tillė, tash e 10 vjet, PSHDK vetėm ka humbur: si nė program, nė organizim dhe poashtu edhe nė numėr njerėzish. Gjithashtu, pėrforcohet bindja se PSHDK nėn drejtimin e Mark Krasniqit nuk i ka shėrbyer anėtarėsisė e as ēėshtjes kombėtare nė pėrgjithėsi. Si e tillė, ajo ka mbetur parti minore, mė e vogėl se partia e minoritetit rom! Prandaj, si themelues i PSHDK-sė dhe hartues i dokumenteve bazė mbi tė cilat u themelua PSHDK, e ftoj edhe kėsaj here anėtarėsinė tė vlerėsojė gjendjen e krijuar nė kėtė parti dhe tė shkojė drejt ndryshimeve nė udhėheqjen e saj. Edhe kėsaj radhe pohoj se poqėse do tė kem mbėshtetje tek anėtarėsia do ta marrė drejtimin e PSHDK-sė. Dhe letrat e Mark Krasniqit e tė kryesisė sė tij, qė po i dėrgon nėpėr ca degė tė PSHDK-sė, bashkė me direktivat e tij, qė tė mos jam anėtar, sado qė pohohen si demokratike, nuk janė tė vlefshme pėr mua. Letrat dhe faktet duhet tė shtrohen aty ku do tė jam edhe unė. Ē do degė qė mė fton nė Kuvend tė saj unė do tė marrė pjesė, ashtu qė bashkarisht tė analizohet veprimtaria e deritashme dhe tė pėrcaktohen synimet e mėtejme tė PSHDK-sė. Vetėm ashtu mund tė vlerėsohen rrugėt demokratike. Ato far letrash, sado qė i gjasojnė edhe periudhės sė stalinizmit, unė sot i konsideroj tė njėjta me letrat qė ua shpėrndanė partisė se vet Sllobodan Millosheviqit, nga Haga.
Nė kėtė reagim, nė vazhdim, do tė jap ca pėrgjigje, qoftė nė intrigimet qė bėn Mark Krasniqi, qoftė mbi veprimtarinė dhe karakterin e tij, qė tė njoftohet edhe lexuesi.
Pėr ēfar do tė bėhet fjalė?
Nėn njė; Mark Krasniqi ishte kundėrshtar i themelimit tė PSHDK-sė, ngjashėm siē ishte regjimi i Serbisė, edhe pėrmes gazetės serbe Borba nė vitin 1990.
Nėn dy; Mark Krasniqi, katėr vjet pas themelimit tė PSHDK-sė, nga pensioni, vėhet nė krye tė PSHDK-sė, pa qenė as anėtar i saj.
Nėn tre; nėn udhėheqjen e Mark Krasniqit, PSHDK ėshtė shndėrruar nė parti sa pėr emėr, pa strukturė organizative dhe me njė anėtarėsi fare simbolike, ai e ka sjellė atė parti nė fund tė pusit. Kjo nėnkupton se anėtarėsia e ka shansin tė lirohet nga njė drejtues i tillė, dhe duhet ta bėjė kėtė, sepse ėshtė nė interesin e saj, sepse ėshtė nė interesin e Kosovės.
Nėn katėr; Mark Krasniqi ishte pjesėmarrės i Kuvendit tė Prizrenit, ishte edhe sekretar i njė komune, dhe nė Sesionin e I-rė tė regulltė tė legjislaturės sė parė tė KAKM, ėshtė zgjedhur gjykatės porot i Gjyqit Popullor Krahinor dhe ka numrin rendor 32.
Mark Krasniqi akuzonte: Ju po formoni parti tė Romės e Vatikanit!
Nė vitin 1990, kur donim tė krijojmė njė parti demokristiane, mes tjerash edhe pėr tė vėnė kontakte mė tė shpejta me Perėndimin, nė mėnyrė qė ta ndihmojmė edhe pėrmes organizimit partiak zgjidhjen e ēėshtjes sonė kombėtare, pas shumė takimesh e bisedash, fillimisht tė tre - katėr vetave, kishim vendosur ta kemi bisedėn pėrfundimtare pėr themelimin e asaj partie. Takimi ishte caktuar nė Sallėn Kolegium Kantorum, nė Prishtinė. Pensioneri i atėhershėm dhe i sotėm, Mark Krasniqi (me dy pensione; njėrin nga Serbia e tjetrin nga vjetėrsia, flitet se ato pensione i merr edhe sot dhe bėn politikė pėr shqiptarė qė e dėgjojnė!), kishte hyrė i paftuar nė sallėn e Kolegium Kantorumit (i sjellur nga tjetėrkush, ashtu siē qe sjellė nė Forumin e Intelektualve, pjesėmarrėsit e dinė kėtė detaj, por nuk i zgjatė shumė qendrimi nė atė Forum, ashtu siē nuk i zgjati as nė krye tė Akademisė sė Shkencave mė vonė!) dhe akuzon themeluesit e partinė qė do tė krijonim: Ju po formoni parti tė Romės e Vatikanit! Kjo ėshtė tradhėti nė ēėshtjen kombėtare. Reagimet ishin aq fyese pėr Markun, saqė vetėm ndėrhyrja me urtėsi e Nikė Gjeloshit, jo siē pėrpiqet tė denigron sot Marku nė Bota sot, ia arrinė ta shpėtojė nga e keqja (pjesėmarrėsit e atėhershėm janė dėshmitar). Megjithatė, Nikė Gjelosh e kishte bėrė tė qartė edhe atėherė se ne formojmė parti shtyllė tė ēėshtjes kombėtare, e jo parti tė Romės e Vatikanit ., dhe poashtu i kishte dhėnė edhe emrin parti shqiptare. Disa kohė me vonė, gazeta beogradase Borba do tė hudhė vlerėsime se PSHDK ėshtė formuar si parti e Vatikanit dhe Nėnė Terezės. E kisha kuptuar atėherė reagimin e tillė tė gazetės Borba, por lidhmėrinė kauzale tė njė reagimi tė asaj gazete me akuzat e Markut, qė na i kishte bėrė atėherė, nuk e kisha shti mendjen ta kuptoj. Sot, ato lidhmėri tė vlerėsimeve tė ngjashme pėr krijimin e PSHDK-sė, le ti supozon lexuesi vet.
Pse kishte ndėrhyrė Nikė Gjeloshi ndaj sulmeve tė ca themeluesve qė t'i shpėtohet pak fytyrė Mark Krasniqit, sadoqė i njėjti na kishte akuzuar e ofenduar?
Atė ndėrhyrje e kisha bėrė duke mos njohur historinė e identitetit tė Markut dhe duke patur bindjen se ėshtė i vjetėr, nė pension, ėshtė akademik. Nuk e kisha ditur, atėherė, se i njėjti kishte njė histori, shkaku i sė cilės nuk do tė duhej ndėrhyrė e as respektuar nga ana ime, e mbase as nga ndonjė tjerėr.
Pėr ēfarė historie tė identitetit tė tij ėshtė fjala? - Vitet e 40-ta Marku na del fashist dhe ka privilegje nga fashizmi, duke e dėrguar vetė tė tretin nė shkollė tė mesme, nė Padovė tė Italisė. Pas rėnjes se fashizmit (1943) ai kyqet si SKOJ-ist (Lidhja e Rinisė Komuniste tė Jugosllavisė) dhe i veshet Fadil Hoxhės nė Brigadėn e Sharrit (sipas instruksioneve te kryeqetnikut te fshatit tė tij, Dashiq!), bėhet kryetar i njė komune afėr Prizrenit e mė vonė sekretar rrethi nė Kliqinė, afėr Peje.
Marku ėshtė pjesėmarrės i Kuvendit tė Prizrenit dhe jo vetėm njė student fare i panjohur, siē e pohon nė deklaratėn e tij nė Bota sot, mė 19.01.2004. Kėtė fakt Marku mundohet t'ua mveshė si shpifje tė tjerėve, veēmas historianėve Hakif Bajrami e Muhamet Pirraku. Sigurisht se ata do t'i pėrgjigjen vetė atij me faktet qė kanė. Por, unė theksoj edhe me kėtė rast se nė librin tim tė ri: Kosova 1999-as republikė e proklamuar as autonomi e imponuar, kam bėrė publike faktet qė flasin se Marku ishte pjesėmarrės i Kuvendit te Prizrenit, dhe nė Sesionin e I-rė tė rregulltė tė legjislaturės sė parė tė Kėshillit Antifashist tė Kosovės e Metohisė (KAKM), Mark Krasniqi ėshtė zgjedhė gjykatės porot i Gjyqit Popullur Krahinur dhe ka numrin rendor 32. Pėr kėtė lexuesi mund tė bindet vet nga faksimili i dokumentit.
Pos dokumenteve, dėshmojnė edhe njerėzit e gjallė qė kanė qenė tė pranishėm aty. Edhe vetė Fadil Hoxha i ndjerė u kishte pohuar disa herė njerėzve pėr pjesėmarrjen e Markut nė atė Kuvend dhe privilegjet e mėvonshme tė tija.
Mark Krasniqi, mė poshtė, nė prononcimet e veta, bėrė pėrmes Botės sot, nė lidhje me Kuvendin e Prizrenit (1945) e thotė edhe ketė: . Edhe kėta shqiptar qė kanė qenė nė Kuvendin e Prizrenit askush nuk i ka pytur pėr kurrgja, e qe as kanė votue fare, por me aklamacion ėshtė votuar, duke mos u dėgjue fare zėri i shqiptarėve. Sėrish rrenė opinionin Marku, sepse pati burra shqiptarė qė ngritėn zėrin, por atyre as sot nuk ju dihet varri. Njėkohėsisht pati edhe tė tillė qė bėnė pytje se si ishte marrėveshja , por edhe ata pėrfunduan nė kazamate. Vetėm ata qė menduan si Marku patėn fatin tė drejtojnė parti edhe nė pleqėri!?
Sipas tė njėjtave dokumente tė seancave tė KAKM-sė, nga 15 korriku deri mė 15 dhjetor 1945, nga gjyqtarėt e Gjyqit Popullur Krahinur dhe ndihmaqartė e tyre, porotnikėt, nė Kosovė do tė vriten e kalojnė nėpėr kazamate jugosllave rreth 13 mijė shqiptar, armiq shqiptaromdhej. Lexuesi mbase ka patur rast tė shiqojė ndonjė dokumentar bisede pėrmes TV me tė ndjerin Hysen Tėrpeza, nėse jo, ėshtė mirė tė konsultojė edhe shkrimet e tija.
Shtrohet pyetja: Sa ka dorė nė ndonjė burgosje apo vrasje tė shqiptarėve nė atė kohė porotniku e sekretari politik i rrethit tė Kliqinės, Mark Krasniqi? Lexuesin e pėrkujtoj se pėr kėtė diēka ka patur tė shkruar rreth vitit 1997 nė gazetėn studentore Bota e re.
Dhe, jo pak njerėz pyesin: prej nga kapitali i Markut?
Njė tjetėr rast: pas themelimit tė njė dege tė PSHDK-sė, nė Klinė, nė vitin 1995, ku merrė pjesė kryetari i instaluar i PSHDK-sė, Mark Krasniqi, nė darkėn e organizuar, njė plak moshatar i tij i kishte shtruar pytjen: A je ti Mark Krasniqi i vitit 1945, , na ke pa marrė edhe drithin nė kosh e s'na le gja tė gjallė! Marku, nuk ishte parė mė nė atė rrethinė!? Nikė Gjeloshi nė vitin 1990 nuk kishte ditur se Mark Krasniqi, si i punėsuar nė Akademinė Serbe tė Shkencave (SANU), ishte marrė me mbledhje faktesh pėr jetėn familjare kolektive tė shqiptarėve nėpėr Kosovė, pėr nevojat strategjike tė asaj Akademie. Roli i Akademisė serbe - SANU-s shqiptarėve iu kujtohet, ndėr tė tjera, edhe pėrmes Memorandumit tė famshėm tė vitit 1986 (Beograd, shtator). Se ėshtė i martuar me serbe dhe e ka vajzėn me serbe, e dinė te gjithė bashkėkohanikėt e tij dhe mė tė rinjė, por mund tė lexohet edhe nė faqen e internetit tė B-92- shit, ku janė dhėnė nė mėnyrė kronologjike edhe lidhjet martesore tė shqiptarėve nė Beograd. Aty shkruhet edhe pėr Mark Krasniqin. Por dihet gjithashtu, se edhe disa vėllazni i kishte martuar me serbe dhe i vendosė pėrgjithmonė nė Serbi. Edhe fakti se nė vitin 1998 Marku udhėton nga Zvicra pėr nė Qipro, nė vizitė vajzės, i pėrcjellė nga ca demokristianė shqiptar, duke ia paguar me paratė e kafshatės sė gojės sė tyre edhe shpenzimet e udhėtimit e tė tjera, ėshtė marrė vesh kudo. Po nė atė Qipro, vajza e Markut qenka dėrguar nga Beogradi, me punė nė Bankėn ku kishte akumuluar kapitalin bankar i akuzuari pėr krime nė Tribunalin e Hagės, Sllobodan Millosheviqi! Dhe, jo pak njerėz pyesin: prej nga kapitali i Markut? Nė Prishtinė dy banesa (njė tė blerė nga njė serbe nė tetor 1999, kryetari i PSHDK -sė!), nė katundin Gllaviqicė shtėpinė, e cila gjatė luftės i shpėton nga djegja vetė e dyta, kurse tė gjitha shtėpitė tjera tė atij katundi djegėn; nė Ulqin (Shtoj) shtėpi e truall; nė Beograd shtėpi e tokė! Gjithashtu, ėshtė ditė se Marku ka trashėgimtar nė Beograd dhe patundshmėritė ėshtė problem i tij se kujt ia len. Por, kurrė s'mė kishte shkuar mendja tė bėhem far I adaptuari i tij, qe t`mė len si testament njė shtėpi?! Ngjashėm ai lanson halucinacione pėr kėrcėnime e pėrralla tjera. Ndoshta intelekti i shterrur i Mark plakut nuk ia ka kujtuar prononcimin se jo rrallė e kam takuar edhe nė Perėndim dhe e kam strehuar e mbrojtė nga far rreziku eventual. Nuk do t'i pėrmend rastet, por ka tė tilla qė i dinė edhe disa bashkėpunėtor tė tij qė ishin me tė.
Marku e pėrmend edhe ruajtjen e banesės qė ma paskan bėrė serbėt, por dihet se banesa e Nikės, e vetmja nė atė hyrje tė ndėrtesave, ėshtė thyer, vjedhjė e demoluar. Kėtė e dinė fqinjtė shqiptarė, tė cilėt janė pėrkujdesė pėr tė. Por dihet po nga ata fqinjė qė kėrkohej jo rrallė nė atė banesė mos gjendej rastėsisht Nika, edhepse jetoja nė emigrim, nė pėrpjekje vetėmohuese, bashkė mė tė tjerė, qė ta bėjmė shtetin e Kosovės.
Nikė Gjeloshi nuk ka qenė i punėsuar nė Komitetin e Partisė Komuniste, gjė qė e di ēdo kush, sepse, pėrkundėr asaj qė e ka patur edhe shkollimin superior, nuk ka qenė i pėrshtatshėm pėr asi vendi, nuk e kanė lėnė bashkėpunėtorėt e regjimit politik tė tipit tė Mark Krasniqit, ashtu siē bėjnė sot, duke hudhė denigrime, vetėm e vetėm qė t'i ruajnė me ēdo kusht ato pozita, tė cilat nė esencė kanė arritė nė pozicione fare tė pa vlera. Nika nuk ka qenė i punėsuar as nė komitetin e Pejės, porse ėshtė ai qė e ka paditė komitetin e Pejės nė gjyq, qysh para mė tepėr se njė qerek shekulli, pasi qė nuk ishin respektuar kushtet e konkursit, e jo se nuk i paska dhėnė kryetari i atij far Komiteti pozita mė tė larta! Po tė kisha qenė atėherė i pėrgdheluri i regjimit serb, si Marku, do tė gjeja punė e ngritje nė funksione tė larta. Dhe, rrenat e tilla tė lansuara pėrmes Botės sot, mund tė konstruktojnė vetėm intelektet e shterrura, siē ėshtė rasti me 84 vjeēarin Mark Krasniqi. Nė Angli njerėzit e moshės se Markut, edhe para 20 vitesh, nuk do tė ftoheshin as pėr dėshmitar okular, e jo tė instalohen nė krye tė njė partie tash e 10 vjet, dhe t'i jepet hapėsirė nė gazetėn Bota sot qė tė pėrhapė sa mė shumė rrena, trillime e shpifje.
Nikė Gjeloshi funksionin mė tė lartė nė politikėn e kosovare para vitit 1990 e ka patur nė Lidhjen Socialiste tė Kosovės, si profesionist nė Sektorin pėr sistem politik, pėrfshi edhe bashkėsitė lokale e sektore tjera tė asaj fushe, deri tek krijimi i strukturave zgjedhore nė tė gjitha nivelet e pushtetit autonom. Dhe pėr atė punė tė bėrė kam shkruar edhe ne librin tim tė fundit. Nė vitet 1987/ 1988, gjatė ndryshimeve kushtetuese, Nikė Gjeloshi ėshtė njėri nga mbrojtėsit e subjektivitetit tė Kosovės. Kėtė e din populli nėpėr tubime masive ku kam marrė pjesė, e dinė inteligjencia, e dinė delegatėt e atėhershėm, ndėr tė tjera edhe pėrmes Analizės mbi debatin publik e cila ishte hartuar nga grupi i ekspertėve nė krye me Nikėn, i qe dėrguar Kuvendit te KSAK me firmen e Nikės ashtuqe delegatėt tė votonin mbi bazė tė deklarimit tė popullit qė pėrfaqėsonin. Kėto fakte janė tė njohura, por Mark pensionerit tė atėhershem i kanė dalė nga kujtesa. Ndėrsa nė vlugun e demonstratave tė vitit 1988 edhe pse i kishin shkuar gazetarėt t'i merrnin njė prononcim, Marku nuk kishte pranuar tė prononcohej, por ishte arsyetuar: Shihni, nė njėrėn anė kam ushtrinė, nė tjetrėn policinė, nuk mund tė jap deklaratė!?
Funksione udhėheqėse Nikė Gjeloshi ka patur nga viti 1990 e tutje si nė politikė - nė PSHDK- tė cilėn e themelon me tė tjerėt, por edhe nė Republikėn e Kosovės, tė shpallur me referendum tė shtatorit 1999 si shtet sovran e tė pavarur, si nėnkryetar i qeverisė se exilit dhe Ministėr i Mbrojtjes (Nika ėshtė autor i tekstit tė atij referendumi, gjė qė ka theksuar edhe nė libėr), dhe po tė isha karrierist, e mbase edhe far lakmiqari, si Mark plaku nėpėr Unione fondesh, etj., nuk do tė kisha dhėnė as dorėheqje nga postet nė atė qeveri exili.
Nikė Gjeloshi nuk kishte ditur se Mark Krasniqi ka statusin e luftėtarit, nga 1 korriku i vitit 1943. Kėtė do ta pohon vetė Marku, pėrmes njė letre (mė 17 janar 1983), duke i kėrkuar ndihmė (!) kryetares sė Kėshillit Ekzekutiv tė ish-federatės jugosllave, Millka Pllaninc. Nė atė letėr, ndėr tė tjera, i shkruan asaj: jam pjesėmarrės i LNĒ, kam tė pranuar statusin e luftėtarit nga 1 korriku i vitit 1943. Nga Brigada e parė Kosovare menjėherė pas luftės mė 1944 mė kanė dėrgue pėr tė organizue pushtetin popullur nė rrethinė tė Pejės kėshtu qė kam qenė sekretar i Kėshillit Komunal Nacinalēlirimtar tė Kliēinės mė shumė se njė vit (Mark Krasniqi, Reagime II, Prishtinė 1995, f. 59 67). Kjo do tė thotė se Mark Krasniqi ka qenė funksionar i pushtetit popullor, mbi baza tė tė cilit funksion ka qenė pjesmarrės edhe i Kuvendit tė Prizrenit, dhe mė vonė gėzon edhe privilegjet e dala nga statusi i luftėtarit tė 1 korrikut 1943, tė cilin status e kishin fare pak shqiptarė tė Kosovės. Me pohimet e tija nė gazetėn Bota sot, se atėherė kam qenė vetėm njė student fare i panjohur, Marku rren edhe njė herė opinionin, dhe Bota sot i krijon hapėsirė pėr t'i mbuluar gjynahet qė nuk mbulohen e as lahen, dhe nė kėtė drejtim Marku njėjtė ka vepruar edhe me retushimin e letrave tė tija, tė botuara si libra nga PSHDK (Byroja Politike!), ashtu siē kanė botuar komunistėt dikur veprat e tyre, duke detyruar njerėz qė tė japin firma pėr vlerėn e tyre shkencore! Mirėpo, gjebrail Emini, qė iu paska lajmėruar, nuk ia falė ato gjynahe. Sepse nė botėn tjetėr duhet shkuar pastėr! Mark Krasniqi edhe para tre vjetėsh patė lansur rrena se e kanė kėrcnuar. Kjo, sepse kur i ishin marrė vesh darkat e fshehta nė Lug tė Baranit , Marku pėrhapė parullėn: Mė kanė kėrcnue se po pėrkrahi LDK-nė! A thua sa mund tė ketė patur ndikim Mark Krasniqi nė aso planesh ngatėrrestare kundėr njerėzve tė luftės, kundėrshtarėve politik?
Edhe nė procesin kundėr Marie Shllakut kishte gisht Mark Krasniqi
Nikė Gjeloshi nuk ka patur dijeni se Mark Krasniqi nė vitin 1965 qe dekoruar me Dekoratė tė artė , tė cilėn ia ishte dhėnė kryetari i atėhershėm i Jugosllavisė, satrapi Josip Broz Tito. Kjo dekoratė, e thonė shumė njohės tė rrethanave nėn sundimin jugosllav tė shqiptarėve, nuk ka mundur t'i ndahet Markut pa bėrė punė tė mėdha pėr Jugosllavinė komuniste, por as pa aminin e Aleksander Rankoviqit. Rankoviqi, siē dihet nga dokumente historike dhe njerėz tė gjallė, ishte njeriu mė i fuqishem i Jugosllavisė dhe pėrgjegjės pėr Kosovėn e shqiptarėt e saj. Populli i sakrifikuar shqiptar dhe letrat i dinė rolet e Rankoviqit dhe ndihmėtarėve tė tij nė proceset e ndryshme nė Kosovė, nga vitet 1946 e deri nė largimin e tij nė vitin 1966, ndėr ta edhe ai i Prizrenit, mbedhja e armėve etj. Jo pak njerėz e thonė se edhe nė procesin kundėr Marie Shllakut kishte gisht Mark Krasniqi, tė paktėn si dėshmitar!? Markut, dy vjet pas rėnjes sė Rankoviqit, siē thonė disa bashkėkohanik tė tij, i pėrzėnė nga gruja (nė afėrsi gjaku me Qosiqin!) e punėsuar nė SANU dhe grupacionet serbe tė ndikimit, tė dala pas Plenumit tė Brioneve, i kishin treguar rrugėn nga ka ardhė. Por, lidhjet me miq serb, si urė e vlefshme nė mes shqiptarėve e serbėve nuk do t'i shkėputen. Kėshtu, me rastin e shpėrthimit tė demonstratave studentore tė vitit 1968 nė Kosovė, miku i Markut, N. Cariq nga Novi Sadi, pos qė i kėrkon shpjegime lidhur me demonstratat, ndėr tė tjera i shkruan: Pėr mua ti ke qenė dhe mbetesh njė ndėr urat mė tė vlefshme nė mes shqiptarėve e serbėve (letėr, datė 22.12.1968).
Sa pėr dijeni lexuesit: nėn flamurin kombėtar kuqezi, tė blerė fshehurazi nga dy nxėnės tė Normales sė Pejės (Nikė Gjeloshi e Ajvaz Bacaj) nė Napredakun e ēarshisė sė gjatė nė Pejė, dhe fillimisht tė ngritur nė dritaren e katit tė katėrt tė asaj Normale, do tė valon nė tėrė qytetin, edhe nė Pejė shpėrthejnė demonstratat e vitit 1968. Si parantezė, profesori i atėhershėm i gjeografisė ekonomike nė Universitetin e Prishtinės, i ardhur nga Beogradi, Mark Krasniqi (thuhet se Fadil Hoxha ia kishte siguruar atė vend), del sė merrej me shpjegime lidhur me demonstratat, qė duhej bėrė padronėve dhe , , luante rolin pėr tė qenė e mbetė njė ndėr urat mė tė vlefshme nė mes shqiptarėve e serbėve. Nga ana tjetėr, makineria e sigurimit serb ia bėnte propagandėn qe studentėt ta zgjedhin Rektor tė parė tė Universitetit!?
Roli i Mark Krasniqit do tė luhet edhe me rastin e nxjerrjes sė Kushtetutės sė KSA tė Kosovės, tė vitit 1974. Bashkė me Fadil Hoxhen, Mark Krasniqi ėshtė anėtar i Komisonit tė Serbisė nga Kosova, vitet e 70-ta. Pėrkundėr inicimeve tė mėsuesve tė mij tė ēpikur, shkaku i tė cilėve paskam patur ngatėrresa, Kardelit e Bakariqit, tė cilėt ua kishin bėrė shqiptarėve tė shpallin Kushtetutėn e Republikės sė Kosovės, ashtu si republikat tjera nė federatėn e atėhershme, anėtarėt e komisioneve, ndėr ta edhe Marku, qenė dakorduar me njė Kushtetutė tė njė krahine autonome socialiste! Nė shenjė revolte dhe kundėrshtimeve publike ndaj asaj tradhėtie ordinere tė atyre anėtarėve tė komisioneve dhe qendrimeve tė komunistėve shqiptar, prokurori krahinor Rrezak Shala, e tjerė, jo vetem qe humbin funksionet e perspektivėn pėr tė jetuar me shtėpia tė fildishta nė ēdo qytet tė nevojshėm, apo bregdetė, por burgosen, dhe para ca vjetėsh pėrfundojnė nė amshim! Edhe nga kjo del qartė se kush sa ka bėrė pėr kombin! Poashtu, po t'i kisha njohtė Kardelin e Bakariqin dhe tė isha nxėnės i tyre, do tė ishte nderim i madh pėr mua, edhe nga fakti se nxėnėsit e pasardhėsit e tyre kombėtar krijuan shtetet sovrane edhe me luftė, dhe dolen nga ish-Jugosllavija. Megjithatė, dihet se unė kam mbaruar Fakutetin e Shkencave Politike nė Universitetin e Zagrebit dhe kam magjistruar aty nė kohėn kur nė Kosovė kishte aq politolog sa gishtat e njerės dorė, sot jam shkencėtar i politikės. Fakultetet qė kam kryer unė dhe tė tjerėt, dhe postdiplomat, nuk ishin tė partisė komuniste si nė kohėn e OZNE-s e Rankoviqit, kur Marku ka qenė student nė Beograd dhe dihet fort mirė se kush mund tė studjonte atė kohė aty. Nxėnėsit e atėhershėm tė Dashiqve, Keqoviqve, Dushan Mugoshės, Aleksander Rankoviqit, e viq-ve tė tjerė, qe lidhėn edhe miqėsi me ta, si Mark Krasniqi, edhe sot, pas luftės sė bėrė nė Kosovė dhe gjithė asaj pranie ndėrkombėtare aty, intrigojnė, shpifin e ēka nuk pėrpiqen tė bėjnė ndaj tė tjerėve, vetėm e vetėm qė ta kryejnė misionin e tyre tė mbetjes ndėr urat mė tė vlefshme nė mes shqiptarėve e serbėve!
Mė 30 tetor 1999, Mark Krasniqi: Pėrshėndesim Nikė Gjeloshin, njėrin nga themeluesit e PSHDK-sė!
Me rastin e njė pritjeje te njė delegacioni nga Parlamenti Europian mė seli nė Bruksel, qė rastėsisht kishte trokitur nė derė tė PSHDK-sė, nė Prishtinė (30 tetor 1999), dhe ishte hera parė qė dikush i huaj ua kishte mėsyer derėn, nė pytjen qė shtrohet nga ky delegacion: A jeni pėr bashkim, Mark Krasniqi me shumicėn e asaj kryesie do tė pergjigjen njėzėri: Jo, nuk jemi pėr bashkim, ne jemi pėr Kosovėn e pavarur. Pas reagimit tė Nikė Gjeloshit, se jemi pėr Kosovėn shtet sovran dhe tė pavarur dhe kemi ide programore bashkimin, udhėheqėsi i parlamentarėve Europian do tė bėjė pyetjen shtesė: Mendoni vetem Ju apo edhe kėta pėr bashkim?. Unė ua pėrsėrisė se ky ėshtė mendimi im dhe kjo ide ėshtė theksuar nė Program, pasi qė jam njėri nga themeluesit e PSHDK-sė. Pas pėrcjelljes sė atij delegacioni parlamentarėsh, do tė vazhdojnė polemikat me drejtues aktual tė PSHDK-sė rreth pavarėsisė, por Nikė Gjeloshi do t'ua thotė qartė: me askėnd qė ėshtė kundėr bashkimit nuk do tė pajtohem kurrė. Nė prononcimet shpifėse e intriguese tė Mark Krasniqit nė Bota sot mund tė kuptohet roli i tij, tė provojė denigrimin e tė tjerėve, vetėm e vetėm qe . tė veprohet mbi baza tė urave lidhėse nė mes shqiptarėve e serbeve?!
Ato ditė Mark Krasniqi nuk mundi tė hudhte rrena para meje e te tjerėve, por as nė gazeta, se nuk qenkam themelues i PSHDK-sė, bile janė dėshmitar rreth 30 veta tė asaj kryesie, kur me rastin e pėrshėndetjes qė ma bėn para tyre, kishte pohuar: Pėrshėndesim Nikė Gjeloshin, njėrin nga themeluesit e PSHDK-sė . Njerėzit e dinė se ishte krijuar problemi mbi baza konceptuale tė programit jashtė asaj qė ishte votuar nė Kuvendin e themelimit, dhe poashtu e dinė se ishte Nikė Gjeloshi ai qė nuk kishte lejuar ndryshime programore sipas kėrkesės sė ish-federatės jugosllave. Nė kėtė qėndrim, ishte pėrkrahur nga mėse 80 % e kryesisė, e mė vonė edhe anėtarėsisė sė gjerė. Kėtė fakt e kam bėrė publik edhe nė reagimin tim tė 15.01.2004. Aty kam pėrmendė dhe takimin e Korenicės, nė rrethinėn e Gjakovės, ku qenė berė ndarjet e para mbi baza programore, nga tė cilat ndarje krijohet Partia Liberale. Kėto fakte i janė tė njohura anėtarėsisė sė atėhershme dhe organizimit tė PSHDK-sė, mbase Marku s'ka patur lidhje me atė parti. (Pėr me gjatė mund tė lexohet edhe nė librin tim: Kosova 1999- as...).
Nė vitin 1996 sėrisht ndodhėn probleme tė ngjashme konceptuale, programore. Kjo, sepse atė qė nė vitin 1990 Nikė Gjeloshi i mbėshtetur edhe nga drejtues tjerė tė PSHDK-sė nuk kishte pranuar ta bėnte ta heqė nga Programi bashkimin kombėtar, pėrkundėr sakrificės ligjore apo tjetėr tė mundėshme nga regjimi okupues i Serbisė, do ta bėjė Mark Krasniqi me sejmenėt e vet pėrafėr. Dhe ēuditėrisht pas Kuvendit tė Bashkėsive tė Degėve nė Luzern tė Zvicrės, nga i cili kuvend unanimisht propozohet tė zgjedhet Nikė Gjeloshi anėtar kryesie i PSHDK-sė pėr Diasporė (kishte dhėnė dorėheqje nga postet nė qeverinė e exilit dhe nuk mund tė kthehej nė Kosovė; ishte njėri nga tre themeluesit e PSHDK-sė dhe hartues i dokumenteve bazė tė saj, nė qeveri kishte shkuar nga funksioni i nėnkryetarit tė PSHDK-sė) dhe kishte pranuar propozimin para mbi 100 delegatėve, Mark Krasniqi ende pa marrė fund Kuvendi ishte shporrė, pėr tė mos e parė deri nė tetor 1999, ashtu qė mbetet i pazbatueshem propozimi i bashkėsive tė degėve tė diasporės dhe dakordimi im.
Siē do tė bėhet transparente atė vit (1996) me rastet nė Klinė, Deqan, e Zvicėr, del se njerėzit qė mbrojnė idenė e bashkimit kombėtar, sa tė mos ja hjekin atė barrė qė i kanė vue, Marku do t'i lufton me tė gjitha mjetet.
Sa herė qė e kishin ftuar bashkėsitė e degėve, veēmas nė Deqan, qė t'i shoshisnin problemet sė bashku, Marku atė vit iu kishte bishtruar takimeve, duke u arsyetuar me pleqėrinė e tij dhe pamundėsinė e levizjės. Kėshtu, do tė vije deri tek largimet e atyre degėve nga PSHDK tė cilat mbronin bashkimin, si: nė Klinė, rreth 14 degė; nė Deqan, afro 20; nė Zvicėr, afro 10 degė. Ndėrsa njė pjesė e drejtuesve tė Bashkėsisė sė Degėve nė Deqan do tė fitojnė disa vjet vuajtje dėnimi me burg. Mbase edhe nga kjo shihet se kush sa ka bėrė pėr kombin. Bemat e Markut per kombin qenė parė edhe me shkatėrrimin e Unionit demokristian shqiptar me seli ne Tiranė, por edhe nė perpjekjet e tija grushtshteti partiak ne Partinė demokristiane te Shqipėrisė (1996), me qrast per ato perzierje ne politiken e nje shteti tjeter, konform konventave nderkombėtare , urdhėrohet urgjentisht te braktisė Shqipėrinė, dhe natėn braktisė kufirin!
Para fillimit tė Konferencės sė Rambujesė, pasi nuk e fton askush nė atė Konferencė, sado qė kishte bėrė pėrpjekje ti lyhet Ibrahim Rugovės, Marku kishte marrė rrugėn pėr nė arrati, pėr t'u kthyer pasi arrinė KFOR-i nė Kosovė. Aktivist tė PSHDK thonė se miqtė e kishin njoftuar pėr eren e barutit qė do tė shprazej nė marsin qė po vinte, mirėpo pėr anėtarėsinė e kėsaj partie nuk kishte ndėrmarrė asgjė. Lėnia e anėtarėsisė nė mėshirėn e fatit, pa asnjė udhėzim nė gjendjen e krijuar, sidomos nė ato lokalitete ku populli pėrjetojė masakrat tejet tė rėnda, sot do tė duhej t'ia hapte sytė anėtarėsisė sė PSHDK-sė qė tė lirohen nga drejtuesi i tillė.
Aktivistėt demokristian nė Zvicėr e Gjermani thonė se Mark Krasniqi me dredhitė e tija ia kishte arritė tė nxisė ca bashkėpunėtor tė afėrt tė tij, kėshtu qė ndodhė edhe ndarja e PSHDK-sė nė dy krah. Marku qysh nė maj tė vitit 1999 nė Gjermani i kishte pohuar Lazėr Krasniqit nė prani tė ca kryetarėve te degeve: Bani ēka tė doni me PSHDK-sė, unė jam letėr e djegur! Porse, Marku pasi qė kthehet nė Kosovė, organizon Kuvend tjetėr, pas atij tė Lazrit!
Mark Krasniqi edhe nė prononcimin e tij lidhur me njė letėr marrėveshje, tė cilėn e ka shkruar dhe nėnshkruar me dorė tė vet (tė diktuar nga unė), mė 26 qershor 2001, rrenė lexuesin e Botės sot dhe pėrgjithėsisht opinionin nė Kosovė, duke e falsifikuar tė vėrtetėn. Edhe renditjen e pikave qė i bėn publike nė gazetė, Marku nuk e ka prezentuar ashtu siē duhet. Nuk e thekson as faktin se aty ishte theksuar qė Marku tė zgjedhej kryetar nderi i PSHDK sė. Nuk e thotė se si mė vonė u ėshtė kajtė njerėzve se Nika don me ma marrė kryetarllakun! Rrenė edhe pėr tė nesėrmen, sepse tė nesėrmen Nika e ka takuar nė Blin vet tė dytin, duke ngrėnė suxhuka dhe i ka thanė se mė dhimbsesh nė ē'shkallė tė kulturės politike tė kanė vėnė! Megjithatė, tė vetmen gjė qė ai e pranon, ėshtė se atė marrėveshje ai e ka firmosur! Pa marrė parasyshė qė ai e mohon tė vėrtetėn e saj, ajo ishte njė marrėveshje tė cilėn Marku nuk e zbatoj. E, ē'ėshtė mė e keqja, s'ka turp tė thotė nė Bota sot se kur bėn marrėveshje pėr mbarvajtjen e PSHDK-sė, i firmosė sa pėr shaka! Kėshtu, duket se Mark Krasniqi, sa pėr shaka, ka nėnshkruar edhe shumė letra tjera dhe i ka futė nė skuta(!), por ndoshta dikujt i kanė kushtuar shumė!? Shaka tė ngjashme kishte bėrė edhe Rrahman Morina, nė vitin 1988, por pasi dolen xehtarėt nga zgafella e Minieres sė Stari Tėrgut, ndėrroj mendjen! Njerėzit e thonė se Marku paska pasė lidhje dashamirėse edhe me Rrahmanin! Shtrohet pyetja: Shakat e tilla Mark Krasniqi t'i ketė mėsuar edhe nga Rrahman Morina?
Mark Krasniqi nė prononcimet e tij nė Bota sot ka pėrmend edhe lėvizjet e mia nėpėr parti tjera, dhe atyre lėvizjeve ėshtė munduar t'u jap karakter sa mė denigrues, veprim qė mund ta bėn njė njeri i intelektit tė tillė si ai. Sikur intelekti i shterrur i tij nuk ia ka pėrkujtuar se Nikė Gjeloshi edhe nė diasporė ka lėvizė nėpėr parti, por jo si anėtar partie, sepse partia kryesore pėr Nikėn ėshtė populli qė i takon, ndėrkaq partia poilitike e tij ėshtė ajo tė cilėn, bashkė me tė tjerėt, e ka formuar pėr t'i realizuar qėllimet e pėrbashkėta kombėtare dhe botkuptimet e veta politike.
Pėr mė tepėr, Marku, i cili me sejmenet e vet, ca prej tė cilėve qenė edhe bashkėpunėtor tė Arkanit, heret o vonė do tė dalin para drejtėsisė shqiptare, nuk e deshėn ndihmėn time, tė ofruar jo pėr ta por pėr interesin e PSHDK-sė dhe pėrgjithėsisht tė Kosovės, as gjatė fushatės se atėhershme zgjedhore, mbase edhe nga friga qė i ka kapluar edhe kėsaj radhe, se po i humbėn pozicionet nė kėtė parti, kah do t'ia mbajnė ata? Tė tjerėt, vizitat e mia qe ua beja, i nderonin ata, por mė nderonin edhe mua. Kėshtu qė, Nike Gjeloshi ka vizituar dhe gjithmonė do tė vizitojė miq e parti qė i njeh dhe e ftojnė nė vizitė. Nikė Gjeloshi ka folė dhe flet kudo kur e don interesi ynė kombėtar. Dhe e din sot fare mirė, edhe nė saje tė funksioneve qė kishte nė qeverinė e ekzilit, pėrmes fakteve e dėshmive qė i janė bėrė tė njohura nga burime tė ndryshme profesioniste, se kush sa ka ba pėr kombin!? Kam folė me njerėz edhe nė Gjakovė dhe nė vende tjera. Kam qenė edhe nė Mitrovicė, nė parti tjetėr! Kam qenė i pritur nė mėnyrėn mė zyrtare nė disa nga partitė tjera, sepse ato janė edhe pjesė e idealit tim. Fjalėt e mia kudo qė i kam thanė, me asgjė nuk tregojnė ngjyrime politike qė ndajnė e pėrēajnė, siē bėn Mark plaku duke iu lye tė tjerėve, ashtu si i ėshtė lyer Dashiqve, Keqoviqve, Mugoshve e Rankoviqve.
Kėto ditė Mark plaku, edhe ashtu i molisur, thuhet se paska marrė sėrisht fuqi, pasi e paskanė vėnė nė veprime plotėsuese, prandaj edhe i ėshtė dhėnė hapėsirė prononcimi nė gazetėn Bot sot tė sa mė shumė denigrimeve ndaj kundėrshtarėve politikė, vetėm e vetėm qė tė mbetet edhe mė tej nė krye tė PSHDK-sė, ashtu qė ta kryen pjesėn e misionit tė tij; pėr ta pėrforcue(!) Kosovėn nga pozicioni i urave mė tė vlefshme nė mes shqiptarėve e serbėve!? Marrja e asaj farė fuqie e paska ēuar sėrish Markun tė merr dorė, qė tė thuhet se ka mbėshtetje edhe nga tė tjerėt. Andaj, me nxitim ka nisur edhe letra partiake tė tipit stalinist kundėr kundėrshtarėve. Por, ajo anėtarėsi e mbetur nė dinjitetin e saj ėshtė lodhė me akadamikun e intelektit tė shterrur dhe klyshtė e tij, tė cilėt duke bashkėpunuar me regjimin okupues, veēmas nė dekadėn e fundit, pėrfituan dhe e dėmtuan popullin edhe nė luftė, pėr ē'gjė ėshtė folė e shkruar.
Ajo anėtarėsi nuk e meriton njė kryetar tė tillė kukullė, si Mark Krasniqin. Prandaj ėshtė vėnė nė lėvizje pėr t'ia treguar vendin, si atij ashtu edhe sejmenve tė tij. Ajo duhet tė pėrkrahet dhe fuqizohet. Nė kėtė drejtim, si gjithnjė, do ta ketė edhe mbėshtetjen time me tė gjitha forcat, sepse e meriton. Sepse kjo i hapė perspektiva tė reja dhe e bėn tė denjė dhe tė nderuar PSHDK-nė; sepse kjo do tė shkojė nė favorin e zgjidhjes sė drejtė tė ēėshtjes sė Kosovės dhe pėrgjithėsisht ēėshtjes sonė kombėtare.
Si pėrfundim: Kėtė pėrgjigje timen ndaj denigrimeve qė mė janė bėrė pėrmes gazetės Bota sot, si mė 21.12.03 ashtu edhe mė 19.01.2004, nga ana e akadamikut Mark Krasniqi dhe klyshėve tė tij, e konsideroj tė mbyllur.
Nuk mendoj se e meritojnė tė humbi kohėn time aq tė ēmuar pėr t'u marrė mė shumė me ta. Kėtė reagim e bėra nė shenjė respekti ndaj lexuesit dhe opinionit nė pėrgjithėsi.
Kush e di, ndoshta Marku e ka pasur prapė sa pėr shaka!? Ku t`i dihet kur ai e ka pėrnjėmend ?!
-----
Leter percjellse qe i ėshtė derguar gazetės Bota sot, bashk me tekstin e Reagimit dhe dy dokumentet lidhur me Kuvendin e Prizrenit.
Mr.sc. Nikė GJELOSHI
E-mail: gjeloshi@gmx.ch
23.01.2004
REDAKSISĖ BOTA SOT
Zürich
E- mail: bota-sot@bluewin.ch
Edhe se reagimin tim tė datės 12.01.2004, lidhur me njė Kumtesė te kryesisė se PSHDK, datė 21.12.2003, nuk e botuat, perkunder obligimit ligjor - Ligjit zvicėran mbi procedurėn civile; kėsaj here, mbi baza te tė njetit Ligj, per botim ne gazetėn tuaj Bota sot, u dergoj reagimin tim lidhur me prononcimet denigruese tė bera ndaj meje, nga ana e kryetarit tė PSHDK, Mark Krasniqit, te botuara ne gazetėn e juaj Bota sot , datė 19.01.2004, f. 7.
Pershendetje miqėsore,
Teksti ne Vijim:
Krijoni Kontakt