Historia e Sigurimit te Shtetit

[Albo]

Enveri në kërkim të këshilltarëve sovjetikë

Luan Kondi

Enver Hoxha i ka thirrur këshilltarët sovjetikë për Sigurimin e Shtetit kur ai ishte Kryeministër i Shqipërisë. Në Arkivin Qendror të Shtetit gjendet e deklasifikur, nga sekret, një letër që Hoxha i ka dërguar Qeverisë së Bashkimit Sovjetik, ku i kërkon kësaj të fundit këshilltarë për Sigurimin e Shtetit.

Kërkesa të tilla kishte bërë edhe dy herë të tjera ish-kryeministri Enver Hoxha, në dhjetor 1949 dhe janar të vitit 1950, por pala sovjetike nuk e kishte parë të arsyeshme dërgimin e tyre, si dhe të materialeve që nevojiteshin për këto forca. Duke parë neglizhencën e rusëve dhe nevojat emergjente që kishte vendi ynë i varfër për materiale ushtarake, veshmbathje dhe teknikë për forcat e Sigurimit, Enver Hoxha i shkruan për së treti Moskës plot tre faqe letër, ku pika e parë e kërkesës ishte dërgimi në vendin tonë i 8-të këshilltarëve për Siguri-min e Shtetit dhe pastaj kërkesat për veshmbathje, municion, mjete transporti dhe pajisje ndërlidhjeje. Më vonë, Enveri do ta “harronte” një gjë të tillë dhe do t´i përvishej ashpër Hazbiut në mbledhjen e Byrosë Politike më 8 tetor 1982. Jo vetëm kaq, por ai do të arrinte të shkonte në akuzat e tij, deri te mënyra e punës në Sigurimin e Shtetit, të cilat ishin trashë-guar nga rusët, kur ishte ai që kishte dashur të veprohej kështu. Edhe trajnimi i kuadrove tanë të Sigurimit në Bashkimin Sovjetik është bërë me miratimin e Enver Hoxhës, ndërsa më vonë ai e mohoi, si shumë të tjera, edhe këtë.

Enveri i thirri, Kadriu "pergjegjes" për shtimin e këshilltarëve

Megjithëse Enveri i thirri vetë këshilltarët sovjetikë, ai, megjithatë, në mbledhjen e 8 tetorit të vitit 1982, ku u diskutua Kadri Hazbiu, shprehet se ky ishte fajtor për rritjen e numrit të tyre në Ministrinë e Brendshme. Debat i madh u bë edhe në Byro për këtë çështje. Ja se ç´thotë Enver Hoxha atëherë: “Kur erdhi Mehmet Shehu kryeministër dhe Kadriu ministër i Brendshëm në vitin 1954 u krijua një situatë krejt ndryshe, krejt e re në favor të sigurimit sovjetik…. Këshilltarët rusë kanë ardhur duke u shtuar pas vdekjes së Stalinit dhe Kongresit të 20-të të Bashkimit Sovjetik…. Në Ministrinë e Brendshme nga viti 1954 e deri në vitin 1960 kanë ardhur 39 specialistë e mos më shumë. Pse janë shtuar?! Kush i ka lejuar?! A e dini shokë se përse janë shtuar këta?! Janë shtuar se ishte rritur rezistenca jonë kundër revizionistëve sovjetikë, prandaj këshilltarët erdhën me shumicë dhe u pranuan nga drejtuesit e Ministrisë së Brendshme, pikërisht për të forcuar situatat e tyre brenda…. Ne e dimë që në krye të kësaj agjenture, ku je implikuar edhe ti Kadri, kanë qenë Mehmet Shehu, Beqir Balluku dhe oficerë të tjerë të lartë, spiunë të KGB-së sovjetike dhe të shërbimit informativ të ushtrisë…”. Sipas Enverit dhe përkrahësve të tij, sigurimsat shqiptarë kishin qenë në duart e rusëve, por përsëri ky harronte që u deshën tre letra të tij drejtuar qeverisë së Moskës për të ardhur ata në vitin 1951, pra dy vjet para se të merrte detyrën e ministrit të Brendshëm, Kadri Hazbiu. Alibitë e Hoxhës ngritur herë pas here se KGB-ja kishte depërtuar për vite me radhë në Shqipëri dhe se agjentët e saj mundën të bënin për vete shumë nga punonjësit e shërbimit të fshehtë Shqiptar, merreshin nga Byroja si absolutisht të vërteta. Atëherë vërtet metodat sovjetike të rekrutimit ishin nga më të sofistikuarat, aq sa ndonjëherë ishe pa e kuptuar brenda lojës së tyre, por kjo nuk vlente për të tërë ata që kishin studiuar atje. Edhe pse ndodhte që rusët, duke pasur në dorë materiale komprometuese, bënin presion mbi “rekrutët” që të vepronin me ndërgjegje, përsëri shumë shqiptarë nuk bënë lojën e tyre. Përgjegjësi e Kadriut, u quajt edhe raportimi me vonesë në instanca më të larta rreth çështjes se një pjesë e mirë e oficerëve ishin vënë në shërbim të KGB-së kur këta kishin studiuar në akademitë sovjetike. Puna armiqësore, sipas logjikës së përkrahësve të Sekretarit të Parë të PPSH-së, kishte depërtuar edhe në njerëz të besuar të sistemit. Hazbiu e kishte radhën të akuzohej për mungesë vigjilence.

Hazbiu, ministri që u akuzua si agjent i rusëve

Kadri Hazbiu ishte ministri i Brendshëm më jetëgjatë i Shqipërisë komuniste. Ai kishte studiuar në Bashkimin Sovjetik në akademi ushtarake dhe nga bashkëkohësit njihet si “njeriu i hekurt” i Sigurimit të Shtetit. Ngjitjen në postin e ministrit të Brendshëm, Kadriu e kishe “dhuratë” nga Mehmet Shehu, i cili ia propozoi kandidaturën e vlonjatit Enver Hoxhës. Detyrën tepër të rëndësishme në drejtimin e Ministrisë së Brendshme shqiptare e mori në vitin 1953. Dokumente sekrete thonë se Kadri Hazbiu ishte një nga ministrat e Brendshëm më inteligjent, njohës i mirë i psikoanalizës dhe gëzonte reputacion të padiskutueshëm. Megjithatë, edhe ky njeri kishte pjesën e vet të fajit në ushtrimin e diktaturës. Me firmën e Hazbiut dhe urdhër të Enverit u dënuan si armiq të popullit Bedri Spahiu, Tuk Jakova, Liri Belishova, Koço Tashko. Maqo Çomo, Tahir Kadareja, Hulusi Spahiu, Beqir Balluku e shumë gjeneralë, Abdyl Këllëzi, Kiço Ngjela, Koço Theodhosi, Fadil Paçrami, Todi Lubonja, Dashnor Mamaqi e shumë figura të njohura të luftës dhe drejtues të lartë shtetërorë pas çlirimit të vendit. Sekretari i Parë i KQ të PPSH-së mes të tjerave, në debatin e tyre në mbledhjen e 8 tetorit të vitit 1982, kërkoi me ngulm që Hazbiu të pranonte se gjithçka ai e kishte bërë në bashkëpunim me Mehmet Shehun dhe Beqir Ballukun, të shpallur armiq përpara tij, në favor të rusëve. Byroja i përmend Kadriut një lojë me zbulimet e huaja, që e kishte zhvilluar pa njoftuar Enver Hoxhën, apo dhe dërgimin e një kuadri të lartë ushtarak në Bashkimin Sovjetik. Në mbledhjen e Byrosë u analizuan edhe disa raste rreth qëndrimit të Kadriut në prag të prishjes së marrëdhënieve me rusët. Prania e Flotës së Gjashtë amerikane në Mesdhe shkaktoi panik tek udhëheqësit e lartë të Partisë së Punës. Atëherë, Kadri Hazbiu mbante postin e ministrit të Bre-ndshëm. Nomenklatura e lartë shtetërore kishte frikën e një sulmi amerikan ndaj vendit tonë. Ndërkohë edhe Hrushovi kishte filluar bisedimet me amerikanët. Përkrahja sovjetike sa vinte e po zbehej. E vetmja shpresë ishin 12 nëndetëset në Bazën e Vlorës. Polemikat u bënë më tendencioze kur Ramiz Alia lexon një informacion të Hysni Kapos. Debati ishte në fazën më interesante kur “gabimet” Kadri Hazbiut i thuheshin me radhë, ndërsa byroistët me Enverin në krye u ndalën kryesisht te dërgimi në akademinë ushtarake të Bashkimit Sovjetik të Teme Sejkos, ish-komandanti i Flotës Luftarake dhe loja me këshilltarët sovjetikë në kohën kur marrëdhëniet ishin të ngrira. Kadriu i çoroditur përballë një sërë pyetjesh po harronte situatat, në të cilat kishte biseduar për këto probleme të rëndësishme me Hoxhën, i cili tashmë ia mohonte të gjitha.


Letra e Enver Hoxhës: Duam këshilltarë dhe ndihma

Qeveria e Republikës Popullore të Shqipërisë ka nderin t’i drejtojë Qeverisë së Bashkimit Sovjetik sa më poshtë:

Me anën e dy shkresave tona të mëparshme, njëra e shkruar në dhjetor të vitit 1949 dhe tjetra në muajin janar të vitit 1950, i jemi lutur Qeverisë sovjetike që të na ndihmonte për të përballuar nevojat e Ministrisë së Punëve të Brendshme të Republikës Popullore të Shqipërsisë në veshmbathje, armatim, municion, mjete transporti dhe ndërlidhjeje si dhe për të dërguar te ne, pranë Ministrisë së Punëve të Brendshme disa këshilltarë. Deri më sot, nuk kemi marrë ndonjë përgjigje në lidhje me kërkesat tona të parashikuara. Edhe një herë tjetër i lutemi Qeverisë sovjetike që të ketë mirësinë të na vijë në ndihmë për të përballuar nevojat e Ministrisë së Brendshme të Republikës sonë. Pasi i kemi revizionuar kërkesat e parashikuara me anë të shkresave të dërguara në muajin dhjetor 1949 dhe janar 1950, kërkesat tona të sotme për të plotësuar nevojat e Ministrisë së Punëve të Brendshme paraqiten si më poshtë:

1- Këshilltarë

= Këshilltarë për kundërinformacion në Sigurimin e Shtetit 1
= Këshilltar për hetuesi në Sigurimin e Shtetit 1
= Këshilltar për ekonomi dhe për organizatat kundërrevolucionare në Sigurimin e Shtetit 1
= Këshilltar për shërbimin e sigurimit të Udhëheqjes 1
= Këshilltar për kriminalistikën 1
= Këshilltar për zbulim e vërtetim në Sigurimin e Shtetit 1
= Këshilltar për kufirin 1
= Këshilltar për shkollën e policisë (sigurimit) 1

Gjithsej këshilltarë 8

Këta këshilltarë na nevojiten për të paktën për një kohë prej dy vjetësh.


2- Armatim

= Fishekë automatiku gjerman kalibri 9 mm copë 3.000.000
= Fishekë automatiku parashutist k. 7.92 mm copë 3.000.000
= Karikatore automatiku gjerman kalibri 9 mm copë 7.000
= Karikatore automatiku parashutist k.7.92mm copë 6.000


3- Veshmbathje

= Komplete veshje dimërore për oficerët e sigurimit 800
= Komplete veshje verore për oficerët e sigurimit 800
= Komplete veshje dimërore për oficerët e policisë 600
= Komplete veshje verore për oficerët e policisë 600
= Komplete veshje dimërore për oficerët e kufirit 300
= Komplete veshje verore për oficerët e kufirit 300
= Komplete veshje dimërore për n/oficera 4500
= Komplete veshtje verore për n/oficera 4500
= Komplete veshje dimërore për ushtarë 9000
= Komplete veshje verore për ushtarë 9000
= Çizme për oficerë 1700
= Këpucë me gozhdë për n/oficerë dhe ushtarë 13500


4- Transport

= Automobila “Gaz” tip 67 copë 30
= Automobila ngarkese 1 e 1/2 ton copë 50
= Motoçikleta dyvendëshe copë 20


5- Ndërlidhje

= Radiostacione marrëse-dhënëse Tor Fb-1 copë 25
= Motora për ngarkim baterish copë 25
= Radrizatorë për ngarkim akumulatorësh copë 25
= Akumulatorë plumbi 6 volt 90 AO copë 100
= Akumulatorë tip 2B 38 gjerman copë 200
= Akumulatorë gjerman 2-4 volt, 36 amp copë 400

I lutemi Qeverisë sovjetike që, po pati mundësi këtë material, në rast se do të na e akordojë, të na e drëgojë sa më parë dhe të parashikojë se materiali i veshmbathjes të mund të sigurohet edhe për vitet e ardhshme, mbasi ne nuk kemi mundësi ta sigurojmë gjetkë këtë material. Me shpresë se kërkesa jonë do të merret parasysh, më lejoni që t’u shpreh respektin më të thellë dhe më të sinqertë në emër të Qeverisë së Republikës Popullore të Shqipërisë dhe timin personal.

Kryetari i Këshillit të Ministrave
të Republikës Popullore të Shqipërisë
Enver Hoxha



Letër e vitit 1950
Kërkesa të Drejtorisë së Sigurimit për specializimet e kuadrove në BS

1- Të dërgohen në Bashkimin Sovjetik këtë vit 20 oficerë të Sigurimit për t’u specializuar në një kurs special dhe pasi të mbarojnë këta të dërgohen edhe 20 të tjerë. Në rast se kjo nuk është e mundshme të dërgohen nga Bashkimi Sovjetik disa oficerë të Sigurimit për të organizuar kursin special në Shqipëri

2- Të dërgohen dy instruktora sovjetikë për anën e brendshme; njëri për policinë dhe tjetri për kriminalogjinë

3- Të na jepet material i shkurtuar për mënyrën e organizimit dhe të funksionimit të policisë

4- Të na dërgohen instruktorë të shifrës për të organizuar një kurs pranë Ministrisë së Brendshme për shifrantët tanë dhe të na instruktojnë për ndryshimin e shifrës që kemi aktualisht, pasi ai është dekonspiruar

5- Të na jepen dy stacione radio “Pelingator” me të gjithë aksesorët bashkë me teknikët përkatës, për vënien në përdorim të tyre derisa të mësojnë t´i përdorin njerëzit tanë

6- Të na dërgohet një teknik për të instaluar radio-stacionin special që kemi marrë këto kohët e fundit nga Bashkimi Sovjetik. Ky duhet të qëndrojë dhe mbas instalimit për ta përdorur radiostacionin derisa të mësojnë njerëzit tanë