"Faktorėt e jashtėm" tė shfaqjes sė hipertensionit
Stresi, menopauza, jeta sedentare, ushqimi, janė kėto disa nga "shkaktarėt e jashtėm" tė shfaqjes sė hipertensionit arterial.
Sėmundja e hipertensionit arterial prek tė gjitha moshat qė nga ajo fėminore deri nė moshat e rritura. Hipertensioni qė shfaqet nė moshat e reja para 50 vjetėve ka tė bėjė mė shumė me hipertensionin arterial sekondar, kurse pjesa tjetėr qė haset nė moshat e rritura mbi 50 vjeē, ėshtė hipertension arterial primar. Nė pėrgjithėsi konsiderohet si sėmundje e moshės sė rritur, por vihet re se ėshtė mjaft e pėrhapur nė moshat e reja. “Fajtorėt” pėr kėtė duhen kėrkuar te trashėgimia, por dhe stili i jetės, aktiviteti i ulėt fizik dhe regjimi ushqimor me kalori tė tepėrta dhe pa vlera ushqimore.
Stresi konsiderohet si njė nga faktorėt qė ndikojnė nė shfaqjen e hipertensionit. Kjo sepse stresi krijon njė dominante nė sistemin nervor e cila shton prodhimin e adesteronit nė veshka, e pėr pasojė ēon nė ngushtimin e enėve tė gjakut dhe shfaqjen e hipertensionit.
Te gratė menopauza konsiderohet si njė nga faktorėt qė ndikon nė shfaqjen e sėmundjes. Kjo lidhet me ēregullimet nė prodhimin e hormoneve,sidomos estrogjenit qė ndihmon nė mbrojtjen e enėve tė gjakut nga arteriosklerozat. Nė moment qė kėto hormone janė nė nivele tė ulta, nis formimi i arteriosklerozave,e pėr pasojė hipertensionin.
Jeta sedentare ėshtė cilėsuar si njė ndėr faktorėt kryesorė tė rrezikut pėr shfaqjen e sėmundjeve kardiovaskulare. Zemra ėshtė organ muskulor dhe si i tillė, ajo duhet mbajtur nė formė. Me njė aktivitet fizik tė rregullt zemra bėhet mė e fortė dhe i reziston lodhjes. Nga ana tjetėr, shtohet kėrkesa pėr oksigjen nga ana e trupit dhe shtohet puna e zemrės dhe mushkėrive, duke bėrė qarkullimin e gjakut mė tė lehtė, e pėr pasojė uljen e vlerave tė presionit tė gjakut. Nė tė njėjtėn kohė mbajtja nėn kontroll e presionit tė gjakut ul rrezikun pėr shfaqjen e sėmundjeve kardiake apo hipertensionin.
Nikotina qė pėrmban duhani ēon nė ngushtim tė enėve tė gjakut, e pėr pasojė rritjen e presionit tė gjakut dhe shfaqjen e hipertensionit.
Marrja e kripės nėpėrmjet ushqimeve nė sasi tė tepėrt, depozitohet nė muskulaturėn e mureve tė enėve tė gjakut, i fryn ato dhe shkakton rritje tė tensionit tė gjakut.
Hipertensioni arterial ėshtė ngritja e presionit nė enėt e gjakut. Kjo shkaktohet nga disa shkaqe dhe pėr kėtė arsye ndahet nė dy grupe tė mėdha: a) hipertension arterial esencial, i cili edhe pse bėhen njė sėrė ekzaminimesh nuk arrin tė kuptohet se nga vjen. Kjo shpesh ka origjinė trashėgimie ose stresi, pra ka origjinė tė brendshme.
Grupi i dytė ėshtė hipertensioni arterial sekondar, qė tregon se ka njė shkak tė ndryshėm qė mund tė jetė njė person qė ka vuajtur nga veshkat, gjendrat e tiroides, diabeti, tumori i gjendrave mbiveshkore, etj.
Krijoni Kontakt