Projekti i LSI per Rinine, një projekt i gabuar

[pirro10]

Një nga gafat më të rënda që po shihen gjatë fushatës për zgjedhjet parlamentare në Shqipëri është fushata për të përfshirë rininë në politikë me pretekstin se rinia është e pastër dhe nuk është e inkriminuar e për pasojë mund të drejtojë vendin, duke zënë vendet si në Parlament, qeverisje, drejtime të ndryshme të shtetit, dhe në politikëbërjen e vendit. Mendoj se kjo thirrje është komplet e gabuar për disa arsye.

Së pari, rinia e vendit tonë ka nevojë për punë, të futet në punë, të punojë sipas profesioneve që ka zgjedhur, të japë kontributin e saj në përparimin e Shqipërisë dhe pasi të fitojë eksperiencën e nevojshme në punë mund të përzgjidhet në drejtim sipas profesionalizmit dhe meritokracisë.

Çfarë ka ndodhur këto 26 vite me rininë?

Është e njëjta gjë që ndodhi në rregjimet komuniste, qoftë në Shqipërinë e Enver Hoxhës i cili pas luftës eliminoi profesionistët dhe burokratët e shtetit dhe vendosi të rinjtë apo i dërgoi për disa vite jashtë shtetit për t’u profesionalizuar, por më pak në rregjimet e tjera komuniste në Europën Lindore dhe Qendrore. Deri sa erdhën grupet e specializuara dhe të profilizuara nga vendet Lindore pas 2-4 vitesh, Shqipëria hoqi të zitë e ullirit qoftë përsa i përket drejtimit të vendit, qoftë përsa i përket resurseve natyrore, qoftë përsa i përket burimeve njerëzore, të cilat i keqmenaxhuan. Për pasojë, deri nga vitet ’55, Shqipëria pati probleme të mëdha ekonomiko-financiare por edhe sociale dhe politike për shkak të gabimeve të rënda në qeverisje dhe në politikë, duke patur parasysh se në drejtim u vendosën të rinj pa eksperiencë apo militantë që nuk ishin të profesionit përkatës.

Rezultati?

Krahas dëmeve të luftës deri në vitin 1955, Shqipëria u ndesh me shumë probleme të cilat mund t’i kishte lehtësuar apo anashkaluar nëse do të kishte profesionistë në drejtimin politik dhe ekonomik e social të vendit, sepse ndodhi fillimi i diktaturës komuniste një partiake, u vranë patriotë dhe intelektualë pa hesap, u vendosën militantë pa shkollë në drejtime të rëndësishme, ndodhi prishja me jugosllavët, lufta me grekët në 1949 dhe lufta 10 vjeçare me bandat. Shqipëria mbeti e shkatërruar deri në 1955. Pas këtij viti, gjërat morën për mirë qoftë për shkak të ndihmës së pakursyer të BRSS, qoftë për shkak të ardhjes së kuadrove të reja të mirëpërgatitura profesionalisht. Por më vonë për shkak të spastrimeve për ruajtjen e pushtetit çdo 5-7 vjet, rregjimi i Enver Hoxhës gjithnjë gjendej përpara mungesës së burimeve të profesionalizuara dhe meritokrate, që duhej të drejtonin vendin e për pasoje propozimet e projektet shkonin keq.

Disa nga ato – më idiotet që shkatërruan ekonominë dhe financat e Shqipërisë ishin propozimet për militarizimin e vendit, idea idiote për të tufëzuar bagëtitë dhe për të bërë arëzat, duke shkatërruar kështu bujqësinë private, ide shkatërrimtare e shtetit ateist të vetëm në botë, idea e ngritjes se industrisë së rëndë në vend që të shkohej me përparësinë ndaj industrisë së lehtë dhe ushqimore e asaj të turizmit. Kjo shkaktoi një gjendje të rëndë që e dimë të gjithë, e cila solli revoltat popullore në fund të viteve `80 dhe më në fund ndryshimin e sistemit diktatorial në atë demokratik. Ky problem sigurisht ka ndodhur edhe gjatë kohës së Zogut, në të cilin u vendosën bejlerë pa shkolla në drejtim, duke e lënë Shqipërinë si vendin më të varfër në Europën e asaj kohe. Pas vendosjes së Demokracisë, gjendja filloi të ndryshojë, por përsëri idea e futjes së të rinjve në drejtim të politikës shqiptare duke eliminuar profesionistët vazhdoi të mbetet prioritet.

Një nga budallallëqet e PS e kryesisht të Fatos Nanos, i cili i detyruar t’i shmangej përgjegjësive të së kaluarës përdori kartën e rinisë duke ngritur Forumin Rinor Socialist, dhe duke vendosur me kalimin e kohës shumë nga ata në drejtimin e vendit, të qeverisjes e të partisë, krijoi precedentin e rrezikshëm por dhe aq të kamufluar me fjalë të bukura se `e ardhmja e vendit është rinia` etj., etj. Të vendosjes së të rinjve pa eksperiencë në Parlament, qeverisje, politikë.

Kjo krijoi një plejadë të rinjsh militantë që nuk kishin profesione përveç të bërtiturave dhe besnikërisë pro kryetarit të tyre, të cilët drejtuan Shqipërinë ndër vite. Këtë risi të PS e përvetësoi edhe PD edhe partitë e tjera, sepse kryetarët e vjetër të këtyre partive e kuptuan fare mirë që mund të drejtosh partinë dhe vendin pa hasur në pengesa qoftë në thyerjen e ligjit, qoftë në gabimet në drejtim: në qeverisje por dhe në politikë. Dhe nëse vërehej ndonjë gabim apo budallallëk në drejtim, i riu largohej, procedohej, burgosej ose jo – por e rëndësishme ishte që `partia mbetej e pastër`, `lideri i partisë` mbetej i pastër dhe impozant që nuk bën gabime`. Programi i partisë ishte i rregullt, etj., etj. Hipokrizi e gjallë. Pasojat e drejtimit të të rinjve militantë të partive në drejtim apo, pak më vonë të futjes së militantëve me moshë më të rritur por aspak profesionistë, ishte dhe mbetet katastrofike për Shqipërinë sepse:

- Mungesa e profesionalizmit shkatërroi përgatitjen zinxhir të kuadrove profesionistë.

- Mungesa e profesionistëve dhe meritokratëve në drejtim shkaktoi shkatërrimin e administratës shtetërore dhe lokale, duke shkaktuar humbje dhe keqpërdorim të fondeve të buxhetit.

- Mungesa e profesionistëve dhe meritokratëve shkaktoi një keqmenaxhim të burimeve njerëzore dhe gabime të rënda të qeverisjen e vendit dhe të asaj lokale.

- Mungesa e profesionistëve dhe meritokratëve shkaktoi rritjen e korrupsionit, hajdutërisë, keqpërdorimin e tenderave në të gjitha ministritë.

- Mungesa e profesionistëve në Arsim dhe Shëndetësi shkaktoi krijimin e shkollave të larta dhe disa shkollave private aspak cilësore, por thjeshtë për të zhvatur para dhe për të dhënë diploma të pamerituara, për pasojë daljen e një kontigjenti të madh studentësh me diploma ose false ose pa asnjë kualitet të atij që e mban.

- Mungesa e profesionistëve në Shëndetësi shkaktoi degradimin e sistemit publik shëndetësor parësor dhe sidomos atij spitalor. Shkelja e ligjeve dhe rregullave, drejtimi pa bord i spitaleve, tenderimet nëpërmjet spitaleve, mungesa e kontrollit dhe menaxhimit të mjekëve, infermierëve, futja në punë pa kritere, shkaktoi rënien e sistemit spitalor në nivele të spitaleve të lëmoshës, pa asnjë lloj cilësie dhe komoditeti dhe të ngarkuar me ryshfete dhe korrupsion galopant.

- Po kështu dhe në Polici e në Urbanistikë, në Hipoteka e kudo ku hynë në punë të rinj drejtues pa eksperiencën përkatëse. Idea e ish kryetarit të LSI që të vëmë rininë në drejtim mbetet po aq e gabuar sa dhe fshatareske, sepse duke kujtuar se jeta është ashtu si e kaloi ky kryetar partie: në moshën 20 vjeç pa asnjë kontribut u bë deputet (si shumë të tjerë), në moshën 30 vjeç u bë kryeministër (pa i thënë –punë të mbarë asnjë njeri), në moshën 40 vjeç kryetar Kuvendi dhe tani president i vendit, sidoqoftë ky shembull nuk është i një gjeniu që ndihmohet për të ecur përpara, por për mendimin tim është një shembull se si një njeri pa punë i futet politikës për të gjetur punë dhe duke gjetur përreth drejtues të korruptuar e plot mëkate në ndërgjegje, shfrytëzoi rastin për të drejtuar vendin e për t’u pasuruar. Mendoj se ky nuk duhet të jetë modeli për të rinjtë.

E rëndësishme është që rinia të futet në punë, të fitojë eksperiencë minimale 5 vjeçare dhe pastaj të drejtojë sipas meritokracisë dhe profesionalizmit. Këtë duhet t’u thonë politikanët të rinjve, dhe jo t’i orientojnë për t’u bërë servilë të drejtuesit partiak, e të thonë vetëm peqe lepe, e të mësojnë se si të korruptohen e të marrin ryshfete, sepse drejtuesi prandaj do të rinj në punë, që ti përdorë, sepse ata nuk dinë dhe nuk i njohin ligjet, kështu që gabojnë farë lehtë dhe në të ardhmen do të gjenden përpara ligjit për shkeljet që do të bëjnë.

Problemi që nuk është ekspozuar dhe është po aq i rëndësishëm sa problemi i të rinjve është problemi i moshës së mesme dhe para pensionit. Ç’do bëhet me ta në qeverisjet jashtë binarëve të partive shqiptare qoftë atyre të vogla e qoftë atyre të mëdha? Dihet se kjo moshë, pra mosha e mesme që ka shumë vite punë, që ka eksperiencë të jashtëzakonshme sipas profileve – në përgjithësi shmanget nga drejtimi, qoftë ai politik, qoftë ai ekonomiko-financiar dhe qoftë ai menaxhues, me pretekstin idiot që... `janë të vjetër`.

Harrohet se vendet e BE SHBA, Australisë, Kanadasë, etj., kanë ecur përpara pikërisht nga ky fakt sepse kanë vënë në drejtim njerëzit e duhur me eksperiencë, profesionistë apo meritokratë, sepse mosha e mesme dhe e vjetër (siç e quajnë moshën afër pensionit) janë në fakt me një barrë eksperience dhe novacionesh, ose janë biblioteka informacioni dhe përvoje. Në Shqipëri, mesa duke po ndodh (sigurisht me ndihmën e politikanëve) një urrejtje pa justifikim ndaj pjesës më me eksperiencë në Shqipëri, e cila po largohet nga puna në vend që të viheshin në drejtim, po pushohen nga puna në vend që t’i mbanin si konsulentë apo këshilltarë, po thellojnë hendekun midis moshës së vjetër me moshën e re, duke krijuar përshtypjen që mosha e vjetër është e padobishme. Nëse nuk vendoset mosha me eksperiencë në drejtim, Shqipëria do të ngecë në vend dhe do të pësojë vazhdimisht dhe në mënyrë ciklike gjithmonë këto mungesa stabiliteti në ekonomi, financë, politikë, në marrëdhëniet me të huajt dhe fqinjët. Kjo të kujton historinë e atyre pleqve që djemtë e tyre i hidhnin nga shkëmbi me pretekstin që nuk duheshin. Është një histori që gjendet vetëm në Folklorin shqiptar, dhe mendoj se kjo histori është zanafilla e keqdrejtimit të Shqipërisë dhe të trojeve shqiptare nga të rinj avdallë e të papjekur në vend të `pleqve të urtë`, të cilët mund ta drejtojnë timonin e anijes shqiptare, aty ku duhet.