Close
Duke shfaqur rezultatin -19 deri 0 prej 4
  1. #1
    i/e regjistruar Maska e Xhemis
    Anėtarėsuar
    17-11-2003
    Vendndodhja
    Iliri
    Postime
    1,431

    Historia e Ademit(Adamit) a.s

    Historia e Ademit(Adamit) a.s


    Hyrje


    Tė gjithė lavdet dhe falėnderimet ia dedikojmė Zotit tė gjithėsisė, paqja dhe pėrshėndetjet mė tė sinqerta ia dedikojmė profetit Muhamed a.s dhe tė gjithė atyre qė ndjekin rrugėn e tij gjer nė Ditėn e Shpėrblimit.
    Nė rreshtat nė vazhdim, ne do tė trajtojmė historitė e profetėve tė Zotit, histori tė cilat pėrmbajnė shumė mesazhe dhe mėsime plot vlera.
    Thotė Zoti i madhėruar nė Kuranin fisnik:"Ne tė tregojmė ty (Muhamed) historinė mė tė bukur pėrmes shpalljes sė kėtij Kurani, ndonėse ti, me tė vėrtetė, nuk ke qenė nė dijeni mė parė." (Jusuf, 3)
    "Ne po ta tregojmė ty historinė e tyre sipas sė vėrtetės." (Kehf, 13)
    "Tregojua atyre kėto ngjarje, nė mėnyrė qė ata tė mendojnė." (Araf, 176)
    Kėto ajete flasin mbi rėndėsinė e tregimeve dhe historive. Ato janė metoda qė Zoti i lartėsuar ka ndjekur pėr shpalljen e Kuranit famėlartė. Me histori tė tilla, Zoti i jepte zemėr dhe kurajė profetit Muhamed a.s qė tė qėndronte i paepur para sfidave dhe vėshtirėsive. Tė njėjtin ndikim ato kanė edhe pėr brezat pas Profetit a.s. Myslimanėt e kanė obligim qė t'i studiojnė kėto ngjarje, tė meditojnė rreth tyre dhe tė nxjerrin mėsime.
    Nė Kuran, Zoti ka pėrmendur histori tė shumta rreth profetėve dhe tė dėrguarve tė Tij. Disa prej kėtyre historive i gjejmė tė detajuara, ndėrkohė qė disa syresh na paraqiten tė pėrmbledhura.
    Profetėt e pėrmendur nė Kuran janė njėzet e pesė. Disa nga kėta profetė pėrmenden nė ajetin:
    "Ky ėshtė argumenti Ynė, tė cilin Ne ia dhamė Ibrahimit kundėr popullit tė tij. Ne ngremė kė tė duam nė shkallė tė lartė. Vėrtet, Zoti yt ėshtė i Urtė e i Gjithėdijshėm. Ne i dhuruam atij Isakun dhe Jakubin. Qė tė dy kėta i udhėzuam nė rrugė tė drejtė, ashtu siē patėm udhėzuar mė parė Nuhun. Ndėr pasardhėsit e tij Ne udhėzuam Daudin, Sulejmanin, Ejubin, Jusufin, Musain dhe Harunin. Kėshtu i shpėrblejmė punėmirėt. Ne udhėzuam edhe Zekerijan, Jahjain, Isain, Iljazin - tė gjithė kėta kanė qenė nga njerėzit e mirė. Po ashtu, udhėzuam edhe Ismailin, Eljesain, Junusin dhe Lutin - secilin prej tyre e ngritėm mbi tė gjithė njerėzit." (En'am, 83-86)
    Mbi shkakun pėrse historitė e profetėve janė trajtuar imtėsisht nė Kuran, Zoti thotė:"Ne po t’i tregojmė ty disa nga historitė e tė dėrguarve, pėr tė ta forcuar zemrėn. Nė kėtė sure tė ka ardhur ty e vėrteta. Ajo ėshtė kėshillė dhe kujtesė pėr besimtarėt." (Hud, 120)
    Pra, ato janė pėr tė forcuar zemrėn e Profetit a.s dhe pėr t'i dhėnė atij kurajė. Ato ishin identifikuese tė sė vėrtetės mbi tė cilėn njerėzit ishin nė dilemė, si dhe pėr tė korrigjuar shumė koncepte dhe parime tė lėna pas dore me kalimin e viteve dhe shekujve. Historitė e profetėve pėrmbajnė edhe shumė kėshilla dhe porosi pėr besimtarėt.
    Thotė Zoti i lartėsuar:"Nga kėta tė dėrguar, disa syresh i ngritėm mbi tė tjerėt. Disave Allahu u foli drejtpėrdrejt, kurse tė tjerė i ngriti nė shkallė tė larta. Ne i dhamė Isait, birit tė Merjemes, prova (mrekulli) tė qarta dhe e ndihmuam me Shpirtin e Shenjtėrisė (Xhebrailin a.s.). Sikur tė donte Allahu, njerėzit qė erdhėn pas tė dėrguarve nuk do tė vriteshin me njėri-tjetrin pas ardhjes sė provave tė qarta, por ata u pėrēanė: disa besuan, kurse tė tjerėt mohuan. Sikur tė donte Allahu, ata nuk do tė vriteshin me njėri-tjetrin, por Allahu bėn si tė dojė Vetė." (Bekare, 252)
    "Edhe para teje (o Muhamed) Ne kemi nisur tė dėrguar, pėr disa prej tė cilėve tė kemi treguar ty e pėr disa tė tjerė nuk tė kemi treguar." (Gafir, 78)
    Kėto histori qė ceken nė librin e Allahut, pėrmbajnė kėshilla e porosi dhe janė model pėr kėdo qė arsyeton dhe logjikon. Thotė Zoti lidhur me kėtė fakt:"Nė tregimet e atyre (tė dėrguarve) ka kėshilla pėr ata qė janė me mend. Ky (Kuran) nuk ėshtė tregim i trilluar, por ai ėshtė vėrtetues i atyre (librave) qė janė shpallur para tij, ėshtė shpjegues i ēdo gjėje dhe udhėrrėfyes e mėshirė pėr njerėzit
    besimtarė. (Jusuf, 111)
    Tė tillė ishin profetėt dhe tė dėrguarit e Zotit. Ata ishin fanarė qė udhėzonin tė humburit drejt rrugės sė drejtė dhe shpėtimit. Ata ishin dhe mbeten modelet mė tė mira pėr njerėzit. "Kėta janė ata, tė cilėt Allahu i ka udhėzuar nė rrugėn e drejtė, andaj edhe ti (o Muhamed) ndiq rrugėn e tyre." (En'am, 90)
    Qė nga krijimi i njeriut tė parė mbi tokė, Zoti ka dėrguar kohė pas kohe profetė dhe tė dėrguar, qė tė udhėzojnė njerėzit nė udhėn e drejtė. Nė njė hadith tė profetit Muhamed a.s, thuhet se numri i tė dėrguarve i kalon treqind syresh. Kurse numri i profetėve i kalon njėqind e njėzet e katėr mijė. Tek Benu Israilėt sa herė qė vdiste njė profet, dėrgohej njė profet tjetėr qė tė vazhdojė misionin. Madje ndodhte qė nė tė njėjtėn kohė dhe nė tė njėjtin vend, tė dėrgoheshin dy profetė. Ata dėrgoheshin nga Zoti me misionin e fisshėm, tė shpėtojnė njerėzinė. Sa herė qė njerėzimi pėsonte devijime nga rruga e Zotit, dėrgoheshin profetė dhe tė dėrguar qė t'i kthejnė sėrish nė udhė tė mbarė.
    Gjatė pėrmbushjes sė misionit tė tyre, profetėt dhe tė dėrguarit u pėrballėn me shumė sfida dhe probleme. Mundi dhe sakrificat e tyre nuk mund tė pėrshkruhen dhe tė gjitha kėto pėr tė pėrmbushur misionin me tė cilin i kishte obliguar Zoti. Ekzistenca e tyre ėshtė e vėrtetė, madje ėshtė nevojė e domosdoshmėri pėr njerėzimin mbarė. Ėshtė e paimagjinueshme qė Zoti t'i krijojė njerėzit dhe tė mos dėrgojė nga mesi i tyre profetė qė u tėrheqin vėmendjen sa herė qė gabojnė. Kjo bėhet qė njerėzit tė mos kenė arsye dhe tė mos justifikohen kur tė dalin para Zotit.
    "Kėshtu bėri Ai, nė mėnyrė qė ju (o njerėz) tė mos thoni nė Ditėn e Kiametit: “Kėtė nuk e kishim ditur.” (Araf, 172)
    Ēdo komb ka pasur profetėt e tij, fakt ky qė pėrmendet dhe nė Kuran:"...nuk ka pasur asnjė popull qė tė mos i ketė ardhur paralajmėrues." (Fatir, 24)

    Karakteristikat e historive tė profetėve
    Ajo qė i dallon historitė e profetėve nga historitė dhe tregimet e tjera, ėshtė se ata janė tė vėrteta dhe reale. Ato nuk kanė asgjė tė pėrbashkėt me historitė qė janė pjellė e fantazisė. Historitė e profetėve janė histori tė jetuara nga njerėzimi nė periudha tė ndryshme kohe.
    Njė karakteristikė tjetėr e tyre ėshtė se ato pėrmbajnė mėsime dhe dobi tė shumta. Ato nuk janė histori qė lexohen pėr tė kaluar kohėn dhe pėr t'u argėtuar. Ēdo histori prej tyre pėrēon parime dhe koncepte plot vlera e domethėnie. Ato janė udhėrrėfyese pėr ēdo njeri, nė ēdo kohė dhe vend. Ne duhet tė veprojmė sipas kėshillave dhe porosive tė kėtyre njerėzve tė menēur dhe tė distancohemi nga gafat dhe gabimet qė bėnė popujt e tyre.
    Duke studiuar thellė historitė e profetėve, vėrejmė se ato pėrbėjnė boshtin e historisė njerėzore. E gjithė historia njerėzore sillet e vėrtitet rreth profetėve tė Zotit. Ėshtė e vėrtetė qė shumė komandantė ushtarakė, shumė mbretėr e perandorė kanė pasur rol tė konsiderueshėm nė pėrcaktimin e rrjedhės sė ngjarjeve nė histori. Por ndikimi i profetėve nė pėrcaktimin e rrjedhės sė historisė, ėshtė shumė herė mė i madh dhe i thellė. Historia e njerėzimit ėshtė e cunguar dhe e pakuptueshme nėse nuk shoqėrohet me historitė e profetėve dhe tė dėrguarve tė Zotit. Kėtė e pėrforcon vetė fakti qė konfliktet e sotme, janė konflikte mes tė vėrtetės dhe tė shtrembrės, mes ithtarėve tė profetėve dhe armiqve tė tyre.
    Karakteristikė tjetėr e kėtyre historive ėshtė se ato e lehtėsojnė sė tepėrmi tė kuptuarit e Kuranit. Nėse nuk ke njohuri mbi historitė e profetėve, e ke shumė tė vėshtirė ta kuptosh Kuranin. Shumė ajete flasin mbi histori tė profetėve dhe nėse nuk e di historinė tė plotė, shumė koncepte nuk i kupton dot. Historia e Ademit a.s, Nuhut a.s, Benu Israilėve etj... pėrmendet nė njė numėr tė konsiderueshėm ajetesh. Shumė emra suresh, mbajnė emra profetėsh. Bazuar mbi kėtė, ai qė nuk e njeh historinė e profetėve, nuk kupton njė pjesė tė konsiderueshme tė Kuranit.
    Duke iu qasur historive tė profetėve, ne mėsojmė metodologjinė qė duhet tė ndjekim teksa ftojmė tė tjerėt nė islam. Secili prej nesh ėndėrron tė jetė ftues nė rrugėn e Zotit, tė urdhėrojė pėr mirė dhe tė ndalojė nga e keqja. Me qėllim qė tė ndjekim rrugėn mė pozitive nė kėtė aspekt, ne kemi nevojė pėr modele dhe shėmbėlltyra. Padyshim qė modeli ynė mė i mirė ėshtė profeti Muhamed a.s, gjė tė cilėn e konfirmon dhe Zoti nė Kuran ku thotė:"Nė tė Dėrguarin e Allahut ka njė shembull tė mrekullueshėm pėr atė, qė shpreson tek Allahu dhe Dita e Fundit dhe e pėrmend shumė Allahun." (Ahzab, 21)
    Profetėt dhe tė dėrguarit e tjerė, radhiten direkt pas profetit Muhamed a.s, si modele dhe shembuj praktikė. Sahabėt e Profetit a.s dhe njerėzit e ditur, vijnė pas profetėve dhe tė dėrguarve tė tjerė.
    Nė njė hadith tė saktė tė transmetuar nga Profeti a.s thuhet:"Pėr Zotin! Pas profetėve, nuk e ka shkelur mbi kėtė tokė njeri mė i mirė sesa Ebu Bekri."
    Pozita dhe grada e shokėve tė Profetit a.s, sado e lartė tė jetė, nuk ėshtė nė tė njėjtin nivel me atė tė profetėve dhe tė dėrguarve tė Zotit.
    Historitė e profetėve pėrmenden nė Kuranin fisnik si dhe nė traditėn profetike. Kėto dy burime ishin frymėzues pėr shumė dijetarė dhe historianė, tė cilėt shkruan libra historikė rreth jetės sė profetėve. Librat mė tė njohur mbi historitė e profetėve, ėshtė ai i Ibnu Kethirit, i cili mban emrin "Historitė e profetėve", libri i Taberiut, Ibnu Ethirit etj... Janė pikėrisht kėto referenca mbi tė cilat jam mbėshtetur gjatė pėrqasjes time tė kėtyre historive. E reja e trajtesės time, ėshtė se i kam shqyrtuar tė gjithė ato qė thuhen mbi profetėt, duke mos i pranuar rrėfenjat izraelite dhe hadithet e pasaktė, duke u mbėshtetur kryesisht tek hadithet e sakta si dhe komentet e eruditėve tė tefsirit. Komentet mė tė shpeshta tė ajeteve qė flasin mbi profetėt, janė ato tė Abdullah ibnu Abasit, si dhe Ibnu Kethirit e Ibnu Xheririt.
    "Ne po ta tregojmė ty historinė e tyre sipas sė vėrtetės." (Kehf, 13)
    "Kėshtu pra, Ne po tė tė tregojmė ty (o Muhamed) disa histori tė sė kaluarės. Ky (Kuran) qė tė kemi dhėnė, ėshtė njė Kėshillė nga ana Jonė." (Taha, 99)

    Zanafilla e krijimit
    Pas kėsaj hyrjeje tė shkurtėr, le t'i kthehemi historisė para profetėve, para tė dėrguarve tė Zotit, para krijimit tė njeriut, madje, para krijimit tė universit. Thotė Zoti i lartėsuar nė Kuran:"Allahu ėshtė Krijuesi i ēdo gjėje dhe Ai ėshtė Garantues i ēdo gjėje." (Zumer, 62)
    "Ai i krijoi qiejt dhe Tokėn pėr gjashtė ditė, pastaj u ngrit mbi Fron. Ai e di se ēfarė hyn nė Tokė dhe ēfarė del prej saj, ēfarė zbret prej qiellit dhe ēfarė ngjitet drejt tij. Ai ėshtė me ju kudo qė tė gjendeni; Ai sheh gjithēka qė bėni." (Hadid, 4)
    "Ėshtė Ai qė ka krijuar qiejt dhe Tokėn pėr gjashtė ditė, teksa Froni i Tij ndodhej mbi ujė." (Hud, 7)
    Transmeton imam Ahmedi – Zoti e mėshiroftė – se Ebu Ruzejn e pyet profetin Muhamed a.s:"O i dėrguar i Zotit! Ku qėndronte Zoti para se tė krijojė qiejt dhe tokėn?"
    Profeti a.s iu pėrgjigj:"Ai qėndronte nė zbrazėtirė. Sipėr Tij ishte hapėsirė e pafund dhe poshtė Tij ishte po hapėsirė e pafund. Mė pas, Ai krijoi Arshin e Tij mbi ujė."
    Nė njė hadith tjetėr, tė cilin e transmeton po imam Ahmedi, Ebu Daudi dhe Tirmidhiu e shumė tė tjerė, Ubade ibnu Samit thotė:"I dėrguari i Zotit ka thėnė:"Sendi i parė qė Zoti ka krijuar ishte pena. Ai e urdhėroi atė:"Shkruaj!" dhe qė nga ai ēast, pena shkroi gjithēka qė do tė sillet nė ekzistencė gjer nė Ditėn e Kiametit."
    Pena shkroi gjithēka qė i diktoi Zoti nga dijet e Tij, gjė e cila gjendet nė Leuhi Mahfudh.
    Dijetarėt myslimanė kanė mendime tė ndryshme mbi sendin e parė tė krijuar nga Zoti. Shumica e tyre mendojnė se sendi i parė ėshtė ai qė transmeton Amr ibnul As, i cili thotė:"Zoti e ka shkruar fatin e tė gjithė krijesave, pesėdhjetė mijė vite para se t'i krijojė. Asokohe, Arshi i Tij ndodhej mbi ujė."
    Pra, duket qartė qė Zoti fillimisht ka krijuar Arshin e tij dhe mė pas ka krijuar penėn. Pas tyre janė krijuar qiejt dhe toka. Prandaj, kur thuhet qė pena ėshtė sendi i parė qė ka krijuar Zoti, nėnkuptojmė qė ajo ėshtė e para qė ka krijuar nga gjėrat e kėsaj bote.
    Kėtė e vėrteton dhe hadithi tė cilin e transmeton imam Buhariu nga Umran ibnu Husejn i cili thotė:"Delegacioni i Jemenit i thanė tė dėrguarit tė Zotit:"Kemi ardhur qė t'i shtojmė dijet tona rreth fesė dhe tė pyesim mbi zanafillėn e krijimit." Profeti a.s u pėrgjigj:"Ekzistonte vetėm Zoti dhe nuk ekzistonte asgjė tjetėr para Tij. Arshi i Tij gjendej mbi ujė. Ai shėnoi nė Dhikr (pėrkujtues) gjithēka. Mė pas Ai krijoi qiejt dhe tokėn."
    Pasi Zoti ka krijuar Arshin, ka krijuar penėn, tė cilėn e urdhėroi tė shėnojė nė Leuhi Mahfudh, gjithēka qė do tė vijė nė ekzistencė gjer Ditėn e Kiametit.

    Krijesa tė tjera
    Lidhur me krijesat qė pasuan Arshin dhe penėn, posedojmė njė hadith tė profetit Muhamed a.s tė cilin e transmeton imam Muslimi, se Aisheja ka thėnė:"Njė ditė i dėrguari i Zotit mė kapi pėr dore dhe mė tha:"Zoti krijoi dheun ditėn e shtunė, krijoi malet ditėn e diel, krijoi pemėt ditėn e hėnė, krijoi tė ligėn ditėn e martė, krijoi dritėn ditėn e mėrkurė, krijoi kafshėt ditėn e enjte dhe krijoi Ademin a.s pasditen e ditės xhuma (premte)."
    Krijesa e fundit qė u krijua nga Zoti, ishte pikėrisht njeriu. Tashmė, qėndrimi i islamit ndaj teorisė sė evolucionit ėshtė i qartė. Asgjė nuk ka evoluar, por gjithēka ėshtė krijuar nė formėn e tij. Ademi a.s (njeriu) u krijua ditėn e fundit tė javės dhe orėn e fundit tė kėsaj dite.
    Para krijimit tė njeriut, Zoti kishte krijuar melekėt (engjėjt). Thotė Zoti nė Kuran:"
    "Qiejt gati sa nuk ēahen nga sipėr (prej madhėshtisė sė Allahut), ndėrkohė qė engjėjt lavdėrojnė e falėnderojnė Zotin e tyre dhe kėrkojnė falje pėr ata qė janė nė Tokė." (Shura, 5)
    Nė njė hadith tė saktė, Profeti a.s thotė:"Melekėt janė krijuar nga drita, xhindet janė krijuar nga zjarri, kurse Ademi ėshtė krijuar siē u ėshtė pėrshkruar."
    Pėr nga radha, krijimi i xhindeve pasoi atė tė melekėve. Thotė Zoti nė Kuran mbi krijimin e xhindeve:"ndėrsa xhindet i krijoi prej flakės sė zjarrit." (Rahman, 15)
    Xhindėt janė krijuar nga pjesa e fundit e flakėve tė zjarrit, nga majat.
    Faktin qė xhindėt janė krijuar nga zjarri, e pranoi dhe shejtani, i cili i tha Zotit:"Mua mė krijove nga zjarri." (Araf, 12)
    "kurse para tij kemi krijuar xhindet nga zjarri pa tym." (Hixhr, 27)
    Vetė shejtani (Iblisi) ėshtė prej xhindeve, fakt i cili pėrmendet nė njė ajet tjetėr, ku Zoti thotė:"pėrveē Iblisit. Ai ishte njė nga xhindet." (Kehf, 50)
    Thotė Hasen El-basrij, Zoti e mėshiroftė:"Iblisi nuk ka qenė melek qoftė dhe sa hap e mbyll sytė."
    Toka e cila sot banohet nga njerėzit, asokohe banohej nga xhindet. Ajo qė ndodhi ėshtė se xhindet bėnė shkatėrrime nė tokė, vranė e prenė njėri-tjetrin dhe derdhėn gjak.
    Ibnu Umer dhe Ibnu Abasi thonė:"Xhindet ekzistonin dy mijė vite para Ademit. Ata derdhėn shumė gjak. Atėherė Zoti dėrgoi ushtarė prej melekėve, tė cilėt i pėrzunė drejt ishujve nė oqeane."
    Deri nė ditėt e sotme, ishujt qė ndodhen nė oqeane, janė banesat e xhindeve. Nė shumė hadithe pėrmendet se Iblisi e ka fronin e tij mbi ujė.

    Krijimi i njeriut
    Thotė Zoti nė Kuran:"Xhindet dhe njerėzit i kam krijuar vetėm qė tė Mė adhurojnė." (Dharijat, 50)
    Nė kėtė ajet, Zoti flet mbi objektivin dhe qėllimin e krijimit tė njeriut dhe tė xhindeve. Padyshim qė Zoti nuk ka nevojė pėr adhurimin tonė. Ai ėshtė i Gjithėpushtetshėm dhe i panevojshėm pėr asgjė. Ai posedon emrat e bukur dhe cilėsitė e larta. Me qėllim qė kėta emra dhe cilėsi tė pasqyrohen, Zoti krijoi njeriun dhe xhindet. Me qėllim qė mėshira dhe dhembshuria e Tij tė pasqyrohet diku, ai krijoi krijesat qė t'i mėshirojė. Kjo vlen edhe pėr dijet e Zotit, urtėsinė e Tij, pushtetin dhe fuqinė.
    Historia e krijimit tė njeriu tė parė, Ademit a.s, fillon qė para krijimit tė tij, me njė dialog mes Zotit dhe melekėve.
    "Kur Zoti yt u tha engjėjve: “Unė do tė krijoj njė mėkėmbės (qė do tė zbatojė ligjet e Zotit) nė tokė”, (Bekare, 30)
    Sipas kėtij ajeti, njeriu ėshtė mėkėmbės dhe pėrgjegjės pėr mbarėvajtjen e jetės nė tokė. "Ai ju krijoi nga toka dhe ju vuri tė jetoni nė tė." (Hud, 61)
    Xhindėt nuk i kishin kapacitetet e duhura pėr ta pėrmbushur kėtė mision. Thonė dijetarėt myslimanėve rreth xhindeve:"Mė i menēuri prej tyre, ka aftėsi mendore sa njė fėmijė dhjetė vjeēar nga njerėzit."
    Kurse njeriun Zoti e ka krijuar nė formėn mė tė mirė dhe me aftėsitė maksimale pėr pėrmbushjen e misionit mbi tokė. Ishte Zoti Ai qė i dha formė njeriut dhe i fryu shpirtin.
    Kur dėgjuan mbi planin e Zotit, melekėt u ēuditėn dhe pyetėn:"ata thanė: “A do tė vėsh atje dikė qė do tė bėjė ērregullime e do tė derdhė gjak nė tė, ndėrkohė qė Ne tė madhėrojmė, tė lavdėrojmė dhe tė lartėsojmė ashtu si tė takon Ty?!” (Bekare, 30)
    Melekėt nuk e drejtuan kėtė pyetje si shenjė kundėrshtimi ndaj krijimit tė Ademit a.s. Aspak, melekėt janė krijesa tė pagabueshme dhe veprojnė gjithēka qė i urdhėron Zoti. Kėtė pyetje ata e shtruan thjesht pėr tė shuar kureshtjen e tyre.
    Pyetja qė lind ėshtė: Ku e dinin melekėt se njeriu do tė bėjė ērregullime e do tė derdhė gjak nė tokė?
    Kėtė e bėnė duke u bazuar mbi pėrvojėn qė kishin pasur me xhindėt, dy mijė vite mė parė.
    Shkaku i pyetjes sė melekėve, ishte edhe diēka tjetėr. Ata u frikėsuan se mos vallė kishin lėnė diēka mangėt nga adhurimet ndaj Zotit. Kėtė e pėrmendin qartė me fjalėt:" ndėrkohė qė Ne tė madhėrojmė, tė lavdėrojmė dhe tė lartėsojmė ashtu si tė takon Ty?!”
    Pėrgjigja e Zotit ishte:“Unė di atė qė ju nuk e dini”. (Bekare, 30)
    Para njė pėrgjigje tė tillė, me njėri-tjetrin melekėt thanė:"Le tė krijojė Zoti ynė ē'tė dojė, pasi ēfarėdo qė tė krijojė, nuk do tė jetė mė e privilegjuar dhe mė e ditur se ne."
    Melekėt kishin vėnė re se nga tė gjithė krijesat e krijuara gjer atėherė, qiejt, malet, bimėt, kafshėt, xhindet etj..., melekėt ishin krijesat e vetme qė e madhėronin, lartėsonin, falėnderonin dhe i bindeshin Zotit. Duke parė kėtė, melekėt menduan se krijesa e radhės, sido qė tė jetė, nuk do tė jetė mė e nderuar dhe as mė e ditur se ata.
    Kur Zoti krijoi Ademin a.s, e krijoi nga dheu i tokės. Nė njė hadith tė transmetuar nga imam Ahmedi, Tirmidhiu dhe Ibnu Hibani, Profeti a.s thotė:"Zoti e krijoi Ademin a.s nga njė grusht dheu tė cilin e mori nga e gjithė sipėrfaqja e tokės. Nisur nga kjo, bijtė e Ademit a.s morėn ngjyrat e tokės. Prej tyre kishte tė bardhė, tė zinj, tė kuq dhe tė pėrzier. Ashtu siē kishte zemėrbutė, tė dashur, tė ligė, tė vėshtirė dhe tė pėrzier."
    Sipas hadithit, larmia e ngjyrave tė njerėzve e ka origjinėn tek larmia e ngjyrave tė tokės, nga e cila u krijua njeriu i parė. Kjo vlen edhe pėr natyrėn dhe karakterin e secilit prej tyre.
    Dheu qė u mor pėr krijimin e Ademit a.s, u lag me ujė dhe u bė baltė. Pra, fillimisht ishte njė grusht dhe, i cili u lag me ujė dhe u bė baltė. Thotė Zoti mbi kėtė fakt:"
    "Kur Zoti yt u tha engjėjve: “Unė do tė krijoj njė njeri prej balte." (Sad, 71)
    Sasisė sė dheut iu shtua uji, derisa balta e krijuar u bė e ngjitshme. Thotė Zoti nė Kuran:"Ata i kemi krijuar nga balta ngjitėse." (Safat, 11)
    Kur balta u bė e pėrshtatshme, Zoti e mori dhe i dha formė me dy duart e Tij fisnike. Kjo pėrmendet nė Kuran:“O Iblis, ē’tė pengoi ty qė tė mos pėruleshe nė sexhde para atij qė e kam krijuar Vetė me duart e Mia?" (Sad, 75)
    Ai nuk i obligoi melekėt qė t'i jepnin formė njeriut tė parė, por kėtė e bėri vetė, me duart e Tij. Shtatorja prej balte, u la nė atė formė pėr njė periudhė kohe, derisa u tha. Pasi u tha, statuja mori ngjyrėn e baltės sė zezė, si ngjyra e vorbės.
    Nė Kuran, herė theksohet se njeriu ėshtė krijuar nga balta, herė nga balta e tharė e herė tė tjera nga dheu. Nė fakt, njeriu ėshtė krijuar nga tė gjitha kėto, por sipas njė kronologjie, ku zanafilla ishte dheu, balta, balta e ngjitshme, balta e tharė.
    Thotė Zoti nė Kuran:"Ne e kemi krijuar njeriun prej njė balte tė thatė tė marrė nga balta e zezė pa formė. kurse para tij kemi krijuar xhindet nga zjarri pa tym." (Hixhr, 26)
    "Ne ju krijuam e pastaj ju dhamė formėn." (Araf, 11)
    Siē e cekėm dhe mė lart, krijimi i Ademit a.s ndodhi nė orėn e fundit tė ditės sė xhuma. Veē kėsaj, duam tė theksojmė se ditėt e pėrmendura nė hadithin e mėsipėrm, pėrllogariten krejt ndryshe nga ditėt tona.
    Lidhur me pamjen dhe pėrmasat e Ademit a.s, nė njė hadith tė cilin e transmeton imam Buhariu, Profeti a.s thotė:"Zoti e krijoi Ademin a.s gjashtėdhjetė parakrahė tė gjatė. Qė nga ajo kohė, pėrmasat e njeriut kanė ardhur nė rėnie."
    Pėrveēse ishte njeriu i parė i krijuar, Ademi a.s ėshtė edhe njeriu mė i gjatė nė tė gjithė kohėrat. Tė gjithė banorėt e xhenetit, do tė kenė gjatėsinė e Ademit a.s.
    Nė njė hadith tjetėr tė transmetuar vetėm nga imam Ahmedi, Profeti a.s thotė se gjatėsia e Ademit a.s ishte gjashtėdhjetė parakrahė, kurse gjerėsia shtatė parakrahė. Pėrmasa tė tilla tregojnė se Ademi a.s i ngjante mė shumė njė gjigandi.
    Nė njė hadith tė transmetuar nga imam Muslimi, thuhet se kur Zoti i dha formė Ademit a.s, nuk e pajisi me shpirt menjėherė. Ai e la pėr njė kohė tė konsiderueshme ashtu si statujė. Thotė Profeti a.s:"Kur Zoti e krijoi Ademin, a la nė atė gjendje aq sa deshi. Kur e pa Iblisi, filloi t'i sillej rrotull i habitur. Kur dalloi se nga brenda ishte bosh, Iblisi e kuptoi se ishte njė krijesė qė nuk vetėpėrmbahej."
    Krijesė e papėrmbajtur, do tė thotė krijesė e pafuqishme. Kjo tregon se xhindet nuk janė bosh nga brenda (stomaku dhe mushkėritė).
    Tregon Abdullah ibnu Abasi:"Zoti urdhėroi qė t'i ēohej dheu i Ademit a.s. Ai e krijoi Ademin a.s nga balta e ngjitshme dhe balta e tharė. Ai i dha formė me duart e Tij dhe e la dyzet ditė nė atė gjendje, trup pa shpirt. Iblisi i sillej rrotull dhe e godiste me shqelma. Nga goditjet, statuja e Ademit a.s jehonte. Iblisi i thoshte:"Pėr diēka je krijuar." Pastaj hynte nga goja e Ademit a.s dhe dilte nga pjesa e pasme dhe u drejtohej melekėve, tė cilėt ishin frikėsuar kur e kishin parė:"Mos e kini frikė kėtė! Nėse Zoti mė jep pushtet mbi tė, do e shkatėrroj. Por nėse Zoti i jep pushtet mbi mua, do e kundėrshtoj."
    Qė ditėt e para tė krijimit tė njeriut, lindi dhe armiqėsia mes tij dhe shejtanit.

    Fryrja e shpirtit
    Tashmė gjithēka ishte gati qė Ademit a.s t'i fryhej shpirti, fakt tė cilin Zoti e pėrmend nė shumė ajete tė Kuranit famėlartė.
    "Kur t’i jap formėn dhe t’i fryj prej shpirtit Tim, ju t’i pėruleni atij nė sexhde”. (Hixhr, 29)
    "Rasti i Isait pėr Allahun ėshtė si rasti i Ademit qė e krijoi prej baltės e pastaj i tha: “Bėhu!” - dhe ai u bė." (Al Imran, 59)
    Nė njė hadith, jepen detaje mbi mėnyrėn si i ėshtė fryrė shpirti Ademit a.s. Kur Ademit a.s i hyri shpirti nė kokė, ai teshtiu. Melekėt i thanė:"Thuaj:"El-hamdulilah". Dhe Ademi a.s tha:"El-hamdulilah." Atėherė Zoti, nga ana e Tij i tha:"Tė mėshiroftė Zoti yt!"
    Qė para se t'i jepet i gjithė shpirti, Ademi a.s fitoi mėshirėn dhe dhembshurinė e Zotit.
    Kur shpirti i hyri tek sytė, Ademi a.s filloi tė dallojė frutet e xhenetit. Kur shpirti i vajti tek stomaku, atij i lindi oreksi pėr tė ngrėnė dhe u nis tė kapė nga frutet e xhenetit. Kjo ndodhte ndėrkohė qė shpirti nuk i kishte arritur tek kėmbėt. Duket qartė qė Ademi a.s kishte njė cilėsi, e cila nuk do i ndahet gjithė jetės, tė nxituarit.
    Thotė Zoti nė Kuran lidhur me kėtė:"Njeriu ėshtė krijuar i nxituar." (Enbija, 37)
    Pasi shpirti i depėrtoi tek ēdo pjesė e trupit dhe krijimi i Ademit a.s u plotėsua, Zoti e fshiu tek kurrizi, prej ku dolėn tė gjithė pasardhėsit e tij gjer Ditėn e Kiametit. Kjo pėrmendet si nė Kuran, ashtu dhe nė hadithet e Profetit a.s.
    Rrėfen Muslim ibnu Jesar, se Umer ibnul Hattabi ėshtė pyetur mbi komentin e ajeteve:"Kur Zoti yt nxori nga kurrizi i bijve tė Ademit pasardhėsit e tyre dhe i bėri tė dėshmojnė kundėr vetes sė tyre, u tha: “A nuk jam Unė Zoti juaj?” Ata u pėrgjigjėn: “Po, dėshmojmė se Ti je.” Kėshtu bėri Ai, nė mėnyrė qė ju (o njerėz) tė mos thoni nė Ditėn e Kiametit: “Kėtė nuk e kishim ditur. Ose qė tė mos thoni: “Me tė vėrtetė, etėrit tanė ishin idhujtarė para nesh, kėshtu qė edhe ne jemi pasardhėsit e tyre. A mos vallė do tė na shkatėrrosh pėr veprat e atyre qė ndoqėn mashtrimin?” (Araf, 172-173)
    Umeri u pėrgjigj:"Kam dėgjuar tė dėrguarin e Zotit a.s duke thėnė:"Pasi Zoti krijoi Ademin, e fshiu kurrizin e tij me dorėn e djathtė, duke nxjerrė prej andej tė gjithė pasardhėsit e Ademit. Ai u tha:"I kam krijuar kėta pėr nė xhenet dhe vepra tė tė banorėve tė xhenetit do tė punojnė. I kam krijuar kėta pėr zjarr dhe vepra tė banorėve tė zjarrit do tė punojnė."
    Njė burrė, ndėrhyri dhe e pyeti:"O i dėrguar i Allahut! Atėherė pėrse u dashka qė tė punojmė?!"
    Profeti a.s u pėrgjigj:"Nėse Zoti e ka krijuar dikė qė tė jetė banor i xhenetit, e shfrytėzon pėr vepra tė xhenetit, derisa tė vdesė me kėto vepra dhe kėshtu e ēon nė xhenet. Nėse Zoti e ka krijuar dikė pėr zjarr, e shfrytėzon pėr vepra tė zjarrit derisa tė vdesė me kėto vepra dhe kėshtu e ēon nė zjarr. Gjithēka ėshtė e lehtėsuar nė funksion tė qėllimit."

    Melekėt i pėrulen Ademit a.s
    Duke qenė se Iblisi edhe pse prej xhindeve, kishte qenė i lidhur me Zotin dhe e adhuronte Atė, Zoti e kishte bashkuar me melekėt, edhe pse nuk i pėrkiste atyre. Ai nuk i kishte thyer kurrė urdhrat e Zotit. Pėr kėtė, Zoti e kishte shpėrblyer duke e ngritur me melekėt nė qiell.
    Pasi pėrfundoi krijimin e Ademit a.s, Zoti i urdhėroi tė gjithė melekėt qė t'i pėrulen atij, si formė nderimi pėr tė. Meqė edhe Iblisi ishte me melekėt, ky urdhėr ishte i vlefshėm edhe pėr tė.
    "Ne ju krijuam e pastaj ju dhamė formėn; e u thamė engjėjve:“Pėruljuni nė sexhde Ademit!” – Tė gjithė iu pėrulėn, pėrveē Iblisit. Ai nuk ishte nga ata qė u pėrulėn. Allahu tha: “Ēfarė tė pengoi ty tė mos pėruleshe, kur tė urdhėrova?” Ai u pėrgjigj: “Unė jam mė i mirė se ai. Mua mė krijove nga zjarri, kurse atė e krijove nga balta”. Allahu i tha: “Atėherė, zbrit prej andej (Xhenetit)! Ti nuk ke tė drejtė qė tė krenohesh nė tė! Shporru, me tė vėrtetė, ti je prej tė oshtėruarve”. Iblisi tha: “Mė jep afat deri nė ditėn kur ringjallen njerėzit!” Allahu i tha: “Ti je nga ata qė u ėshtė dhėnė afati”. Ai tha: “Pėr shkak se Ti mė flake tej, unė do t’u zė pritė njerėzve nė rrugėn Tėnde tė drejtė e do t’u qasem atyre nga pėrpara dhe nga mbrapa, nga e djathta dhe nga e majta, e kėshtu Ti do tė vėresh se shumica prej tyre nuk tė janė mirėnjohės!” Allahu i tha: “Dil prej andej i pėrbuzur dhe i pėrjashtuar! Pa dyshim, Xhehenemin do ta mbush me ty dhe me tė gjithė ata qė
    shkojnė pas teje!” (Araf, 11-18)
    "Ne e kemi krijuar njeriun prej njė balte tė thatė tė marrė nga balta e zezė pa formė, kurse para tij kemi krijuar xhindet nga zjarri pa tym. Kur Zoti yt u tha engjėjve: “Unė do tė krijoj njė njeri prej baltės sė thatė tė marrė nga balta e zezė pa formė. Kur t’i jap formėn dhe t’i fryj prej shpirtit Tim, ju t’i pėruleni atij nė sexhde”, Tė gjithė engjėjt sė bashku iu pėrulėn atij nė sexhde, Pėrveē Iblisit. Ai nuk pranoi t’u bashkohej atyre qė bėnė sexhde.” Allahu i tha: “O Iblis, ē’pate ti qė s’u bashkove me ata qė u pėrulėn?" Iblisi tha: “Unė nuk i pėrulem njė vdekatari qė Ti e ke krijuar nga balta e thatė e marrė prej baltės sė zezė pa formė”. Allahu tha: “Atėherė, dil prej Xhenetit! Ti je vėrtet i mallkuar! Le tė jetė mallkimi mbi ty deri nė Ditėn e Kiametit”!Iblisi tha:“Zoti im, mė jep afat deri nė ditėn kur ata do tė ringjallen. Zoti tha:“Sigurisht qė do tė tė jepet afat deri nė njė ditė tė caktuar. Iblisi tha: “Zoti im, pėr shkak se mė ēove nė humbje, unė do t’ju zbukuroj atyre (njerėzve) rrugėn e gabuar nė Tokė dhe tė gjithė do t’i shpie nė mashtrim, pėrveē robėrve tė Tu tė sinqertė”. (Allahu) tha: “Kjo ėshtė rruga Ime e drejtė. Nė tė vėrtetė, ti nuk do tė kesh pushtet mbi robėrit e Mi, pėrveēse mbi tė humburit, qė tė pasojnė ty.” Pa dyshim, Xhehenemi ėshtė vendi i premtuar pėr tė gjithė ata." (Hixhr, 26-43)
    "Kur u thamė engjėjve: “Pėruluni nė sexhde para Ademit”, ata tė gjithė iu pėrulėn nė sexhde, pėrveē Iblisit! Ai tha: “Si?! Unė t’i bėj sexhde atij qė Ti e ke krijuar nga balta?!” Gjithashtu, tha: “A e sheh kėtė qė Ti e nderove mbi mua? Nėse Ti mė jep kohė deri nė Ditėn e Kiametit, unė do t’i shfaros me mashtrim pasardhėsit e tij, pėrveē njė pakice prej tyre!” (Allahu) tha: “Ik! Kushdo prej tyre qė tė pason ty, do tė ketė Xhehenemin si shpėrblim – njė shpėrblim i plotė. Bėj pėr vete, me zėrin tėnd, kė tė mundesh nga ata! Lėsho kundėr tyre tė gjithė kalorėsinė e kėmbėsorinė tėnde! Bėj pjesė nė pasurinė e fėmijėt e tyre dhe jepu premtime! -Premtimet e djallit janė vetėm mashtrime." (Isra, 61-64)
    Ėshtė sunet qė njeriu kur fillon tė hajė, tė thotė "Bismil-lah". Kjo me qėllim qė shejtani mos hajė nga ushqimi i tij. Kjo vlen edhe gjatė marrėdhėnieve seksuale mes bashkėshortėve.
    Nė tė gjithė ajetet e lartpėrmendura, trajtohet gjynahu i parė, me tė cilin u thye urdhri i Zotit. Nuk kishte bėrė vaki mė parė qė thyhej udhėri i Zotit. Duke qenė se thyesi i urdhrit tė Zotit ishte pikėrisht Iblisi, njė krijesė tė cilin Zoti e kishte nderuar, e quajti mosmirėnjohės.
    "Kur Zoti yt u tha engjėjve: “Unė do tė krijoj njė njeri prej balte. Kur t’i jap trajtė dhe t’i fryj prej shpirtit Tim, pėruljuni nė sexhde atij!”, tė gjithė engjėjt sė bashku u pėrulėn nė sexhde, pėrveē Iblisit; ai u bė mendjemadh e njė nga mohuesit." (Sad, 71-74)
    Bazuar mbi kėtė, dijetarėt myslimanė thonė:"Origjina e tė gjithė gjynaheve ėshtė mendjemadhėsia dhe vetėmashtrimi."
    Duke pasur parasysh rrezikun e kėtij gjynahu, Profeti a.s ka radhitur njė sėrė hadithesh, me tė cila na bėn thirrje qė tė qėndrojmė larg kėtij vesi.
    Thotė Profeti a.s:"Nuk hyn nė xhenet, ai qė ka nė zemėr qoftė sa njė atom mendjemadhėsi."
    Nė shumė hadithe tė tjera, Profeti a.s e ndalon zgjatjen e pantallonave nėn nyjėn e kėmbės, nėse bėhet pėr mendjemadhėsi. Thotė Profeti a.s:"Zoti nuk e shikon njė njeri qė i tėrheq rrobat si shenjė mendjemadhėsie."
    Kur Profeti a.s i dėgjoi njė herė myslimanėt duke u mburrur me fiset qė i pėrkisnin, u thirri:"Distancohuni nga kjo gjė, se ėshtė diēka e qelbėt!"
    Fanatizmi fisnor, mendjemadhėsia dhe mburrja, janė origjina e tė gjithė gjynaheve tė tjera. Prandaj mos u trego mendjemadh me punonjėsit, shėrbėtorėt apo ēdo kėnd tjetėr!
    Pasi shpirti i depėrtoi nė tė gjithė pjesėt e trupit, Zoti i tha Ademit a.s:"Shko tek ai grumbull melekėsh dhe u thuaj:"Es-selamu alejkum" (Paqa qoftė mbi ju). Gjuha qė fliste Ademi a.s ishte arabishtja. Pra, gjuha e melekėve dhe e banorėve tė xhenetit ėshtė arabishtja.
    Ademi a.s vajti tek melekėt dhe u tha:"Es-selamu alejkum" dhe melekėt iu pėrgjigjėn:"Ve alejkum selam ve rahmetullah" (edhe mbi ty qoftė paqa dhe mėshira e Zotit).
    Zoti i tha:"Kjo do tė jetė pėrshėndetja jote dhe e pasardhėsve tė tu."

    Ademi a.s u krijua i ditur
    Qė nga dita e parė qė iu dha shpirti, Ademi a.s ishte i ditur. Jo ashtu siē na thuhet sot se njeriu i parė ishte i paditur pastaj filloi tė mėsojė nga pėrvoja. Ai mėsoi si tė ndezė zjarrin, mėsoi tė folurėn etj... Allahu e krijoi njeriun tė ditur dhe jo injorant. Madje, ai ishte mė i ditur se vetė melekėt, gjė e cila pėrmendet nė shumė ajete dhe hadithe.
    Qė nga dita e parė, Zoti ia mėsoi Ademit a.s emrat e ēdo sendi. Kjo ėshtė kafshė, ky ėshtė zog, ky ėshtė det, ky ėshtė mal etj... Kėtė e pėrmend vetė Abdullah ibnu Abasi. Ademi a.s mėsoi gjithēka qė ekzistonte nė qiell dhe tokė.
    Veē kėsaj, Zoti i mėsoi tė gjithė zanatet e nevojshme, ai dinte tė ndezė dhe pėrfitojė prej zjarrit, punonte hekurin dhe drurin.
    "Allahu ia mėsoi Ademit emrat e ēdo gjėje, pastaj ua paraqiti engjėjve dhe u tha: “Mė tregoni emrat e tyre, nėse ajo qė thoni ėshtė e vėrtetė!” (Bekare, 31)
    Kur Zoti e kishte deklaruar se do tė krijojė njė krijesė tjetėr nė tokė, melekėt kishin thėnė:"Le tė krijojė Zoti ynė ē'tė dojė, pasi ēfarėdo qė tė krijojė, nuk do tė jetė mė e nderuar dhe mė e ditur se ne."
    Zoti u tregoi se Ademi a.s ishte mė i nderuar se melekėt, pasi i urdhėroi kėta tė fundit t'i pėrulen nė formė nderi. Pėrulja nė formė nderimi, lejohej mė parė, por tani ėshtė e ndaluar.
    Veē kėsaj, u tregoi se Ademi a.s ishte edhe mė i ditur, pasi dinte emrat e gjithēkaje, cilėsi tė cilėn nuk e kishin melekėt.
    "O Adem, - tha Ai - ua trego atyre emrat e gjėrave!” (Bekare, 33) Menjėherė Ademi a.s filloi tė rendisė emrat e gjithēkaje.
    "Kur ai ua tregoi emrat e tyre, Allahu tha:“A nuk ju kam thėnė se vetėm
    Unė i di fshehtėsitė e qiellit e tė Tokės dhe vetėm Unė e di ēfarė tregoni haptazi dhe ēfarė fshihni?!” (Bekare, 33)
    Ajo qė melekėt mbajtėn tė fshehtė ėshtė thėnia e tyre:"Le tė krijojė Zoti ynė ē'tė dojė, pasi ēfarėdo qė tė krijojė, nuk do tė jetė mė e nderuar dhe mė e ditur se ne."
    Siē e shihni, sa mė shumė tė zhytemi nė detajet e historive, aq mė shumė lehtėsohet tė kuptuarit e Kuranit famėlartė. Duke shtjelluar shkaqet e shpalljes sė ajeteve, na kthjellohen shumė gjėra qė i kishim tė mjegullta mė parė.

    Krijimi i gruas, Havasė a.s
    Pasi pėrfundoi plotėsisht krijimi i Ademit a.s, Zoti krijoi bashkėshorten e tij Havanė a.s. Havaja nuk u krijua menjėherė pas Ademit a.s. Ademi a.s jetoi njė periudhė kohe krejtėsisht i vetėm nė xhenet, gjė e cila e bėri tė ndihej i vetmuar dhe i mėrzitur.
    Njė ditė, ndėrkohė qė Ademi a.s ishte duke fjetuar, Zoti krijon Havanė, nga njė brinjė e krahut tė majtė tė Ademit a.s. Me anė tė kėsaj brinje, Zoti krijoi gruan e parė, Havanė a.s. Thotė Zoti i lartėsuar mbi kėtė fakt:"O njerėz! Frikėsojuni Zotit tuaj, i Cili ju krijoi prej njė njeriu, ndėrsa prej atij krijoi bashkėshorten e tij." (Nisa, 1)
    Kur Ademit a.s i doli gjumi, gjeti njė grua pranė tij. Ai e pyeti menjėherė:"Kush je ti?" Ajo u pėrgjigj:"Jam njė grua." Ademi a.s e pyeti:"Pėrse je krijuar?" Havaja u prėgjigj:"Qė tė gjesh prehje tek unė."
    Melekėt, kur e panė qė Zoti kishte krijuar njė krijesė tjetėr tė ngjashme me Ademin a.s, menduan ta vėnė nė provė Ademin a.s. Meqė ai dinte emrat e gjithēkaje, melekėt e pyetėn mbi emrin e Havasė. Kėshtu, i thanė:"Si e quajnė atė?" Ademi a.s u pėrgjigj:"E quajnė Hava." Gjė tė cilėn ia kishte mėsuar Zoti.
    Melekėt, e pyetėn sėrish:"Po pėrse ka marrė kėtė emėr?" Ademi a.s u pėrgjigj:"Sepse ėshtė krijuar nga diēka e gjallė."
    Imam Muslimi transmeton nga Ebu Hurejre se i dėrguari i Allahut a.s ka thėnė:"Kush beson nė Zotin dhe Ditėn e Gjykimit, le tė flasė drejt ose tė heshtė. U porosis tė silleni mirė me gratė, pasi gruaja ėshtė krijuar nga njė brinjė e lakuar dhe pjesa mė e lakuar e brinjės ėshtė maja e saj. Nėse do tentosh ta drejtosh, do e thyesh. Nėse e lė ashtu siē ėshtė, do tė vazhdojė e lakuar."
    Natyra e gruas ėshtė e tillė qė shpesh herė udhėhiqet nga ndjenjat dhe jo arsyeja. Nėse ti rrekesh t'i ndryshosh sjelljet, tė cilat burojnė nga bota emocionale e pasur e saj, ti po tenton tė ndryshosh vetė natyrėn e saj, gjė e cila ėshtė e pamundur. Me gruan duhet tė sillesh me tė butė dhe dashamirėsi, jo me dhunė dhe imponim.
    Nė shumė hadithe tė sakta, thuhet se gruaja e Ibrahimit a.s, Sara, ishte femra mė e bukur nė botė, por pas Havasė, gruas sė Ademit a.s. Sipas kėtyre haditheve, Havaja ka qenė femra mė e bukur e krijuar ndonjėherė nė tokė.

    Vesveset e shejtanit
    Ademi a.s dhe gruaja e tij Havaja, jetonin nė xhenet, sipas urdhrit tė Zotit. Thotė Zoti nė Kuran lidhur me kėtė:"Ne thamė: “O Adem, jeto ti dhe gruaja jote nė Xhenet dhe aty hani sa tė doni e kur tė doni, por mos iu afroni kėsaj peme, se ndryshe do tė bėheni tė padrejtė”. (Bekare, 35)
    Nė xhenet, Ademi a.s dhe Havaja a.s kishin tė siguruar gjithēka, pa lodhje dhe pa mundim.
    Qė nė fillim, Zoti i tregoi Ademit a.s mbi shejtanin, tė cilin e etiketoi si armik tė Ademit a.s. Kjo ishte qė para se shejtani tė fillojė me vesveset e tij.
    "Pastaj thamė: “O Adem, me tė vėrtetė qė ky ėshtė armiku yt dhe i gruas sate, prandaj mos e lini t’ju nxjerrė kurrsesi nga Xheneti, se pastaj do tė vuani nė mjerim! " Kėtu nuk do tė mbetesh kurrė as i uritur e as i zhveshur, dhe nuk do tė kesh as etje, as vapė.” (Merjem, 117)
    Pra, ato qė na thuhen se njeriu i parė ishte i pambuluar dhe mė vonė filloi tė mbulohet nuk ėshtė aspak e vėrtetė. Zoti i kishte veshur njerėzit e parė qė nė xhenet, ashtu siē i mėson si tė vishen pasi do tė vendosen nė tokė.
    "O bijtė e Ademit, Ne ju dėrguam rroba qė tė mbuloni vendet e turpshme, si edhe pėr zbukurim. por, petku i devotshmėrisė ėshtė mė i miri." (Araf, 26)
    Ademi a.s dhe e shoqja nuk e njihnin lakuriqėsinė qė kur u krijuan.
    Ibnu Xheriri dhe shumė tė tjerė, transmetojnė se Ebu Musa El-eshari ka thėnė:"Kur Zoti e zbriti Ademin a.s nga xheneti nė tokė, i mėsoi tė gjithė zanatet."
    Kur Ademi a.s zbriti dhe u vendos nė tokė, ishte i ditur, i veshur me rroba dhe njohės i tė gjithė zanateve themeltare. Ajo qė na mėsohet se njerėzit e parė jetonin pa rroba mbi trup, nuk ėshtė e saktė. Fiset afrikane dhe tė disa vendeve tė tjerė qė bėjnė njė jetė primitive, duke mos mbajtur rroba mbi trup, kanė devijuar nga natyra e pastėr me tė cilėn i krijoi Zoti fillimisht
    Nė xhenet, Ademi dhe Havaja a.s, nuk do tė ndjenin as etje dhe as vapė. Ata do tė jetonin nė kushte jetese luksi, pa u lodhur dhe pa u mundur.

    Vesveset dhe tundimet e shejtanit
    Vesveset dhe tundimet e shejtanit, Zoti i pėrmend nė disa ajete. Shejtani nuk banonte nė xhenet, por u lejua nga Zoti, qė tė hyjė dhe ta tundojė Ademin a.s.
    Shejtani filloi t'i joshė dhe t'i tundojė qė tė hanin nga pema qė Zoti ua kishte ndaluar.
    "Ndėrsa Ademit i tha: “O Adem! Bano ti dhe bashkėshortja jote nė Xhenet dhe hani ē’tė dėshironi, por mos iu afroni kėsaj peme, se bėheni keqbėrės!” (Araf, 19)
    Ai u thoshte se pema qė u ka ndaluar Zoti, ėshtė pema e pėrjetėsisė dhe e pushtetit. Kėtė e pėrmend vetė Zoti nė Kuran ku thotė:
    "Djalli u pėshpėriti, pėr t’ua zbuluar pjesėt e turpshme tė mbuluara tė trupit tė tyre dhe u tha: “Zoti juaj jua ka ndaluar pemėn, vetėm qė tė mos bėheni engjėj ose tė pavdekshėm.” (Araf, 20)
    Qėllimi i shejtanit ishte qė t'i ēojė drejt gjynahit dhe thyerjes sė urdhrit tė Zotit, si dhe t'u zbulojė pjesėt e turpshme tė cilat gjer atėherė i kishin tė mbuluara.
    Veē joshjes dhe tundimit pėr pushtet dhe pėrjetėsi, shejtani filloi edhe t'u betohej se po u tregonte tė vėrtetėn.
    "Dhe iu betua atyre (duke thėnė): “Vėrtet, Unė jam pėr ju kėshillues i sinqertė!” Dhe i mashtroi me dinakėrinė e tij." (Araf, 21-22)
    E ēfarė mund tė ėndėrronte mė shumė se tė jetojė nė xhenet Ademi a.s?! A nuk kishte gjithēka qė dėshironte?! A nuk jetonte nė luks dhe i rrethuar nga tė mirat?! Pėrse lakmoi edhe diēka tė cilėn ia kishte ndaluar Zoti?!
    Nė ēastin kur ata hėngrėn nga pema e ndaluar dhe thyen urdhrin e Zotit, u zhduken rrobat qė kishin veshur dhe befasisht u shfaqėn lakuriqė.
    "Pasi e shijuan frutin, atyre iu zbuluan vendet e turpshme" (Araf, 23)
    Me t'u ndodhur kjo, si Ademit a.s dhe Havasė a.s u erdhi turp. Natyra e njeriut e urren lakuriqėsinė dhe nuk ndihet rehat. Kur panė se rrobat qė i mbulonin u zhdukėn, si Ademi a.s dhe Havaja a.s, filluan tė mbulohen me gjethe pemėsh tė xhenetit. "dhe nisėn tė mbulohen me gjethet e Xhenetit" (Araf, 23)
    Ademi a.s nuk e pėrmbajti veten nga ajo qė i ndodhi dhe mori arratinė, duke vrapuar ku tė mundej nė xhenet. Nė njė hadith, thuhet se kur Ademi a.s filloi tė vrapojė, Zoti e thirri:"O Adem! A po arratisesh nga Unė?!" Ademi a.s i pėrgjigjet:"Jo o Zot! Por mė erdhi zor prej Teje."
    E para qė hėngri nga pema ishte Havaja a.s dhe ishte ajo qė e nxiti Ademin a.s qė edhe ai t'i bashkohej nė kėtė vepėr. Kjo pėrmendet nė njė hadith tė saktė, tė transmetuar nga imam Buhari, sipas tė cilit, Profeti a.s thotė:"Nėse nuk do tė ishte Havaja, asnjė femėr nuk do e tradhtonte burrin e saj."
    Nėse nuk do tė ishte Havaja, Ademi a.s nuk do kishte ngrėnė nga pema e ndaluar.
    Pasi kishin ngrėnė nga pema e ndaluar, Zoti u flet Ademit a.s dhe Havasė a.s:
    "..dhe Zoti i tyre i thirri: “A nuk jua kisha ndaluar atė pemė? A nuk ju pata thėnė se djalli ėshtė vėrtet armiku juaj i hapėt?” (Araf, 22)
    Vallė si do tė reagonte Ademi a.s dhe Havaja? Mos do tė silleshin si shejtani, duke kėmbėngulur nė kryeneēėsinė e tyre? Jo. Ata nuk do tė reagojnė si shejtani, por do tė pranojnė gjynahun qė kanė bėrė, me fjalėt:"Ata thanė: “O Zoti ynė! Ne e kemi futur veten nė gjynah, prandaj, nėse Ti nuk na fal dhe nuk na mėshiron, ne vėrtet qė do tė jemi nga tė humburit”. (Araf, 23)
    Si iblisi ashtu dhe Ademi a.s e thyen urdhrin e Zotit, por dallimi qėndron se Ademi a.s u pendua dhe kėrkoi falje, kurse iblisi vazhdoi me arrogancėn e tij. Dijetarėt myslimanė thonė:"Nuk ka gjynahe tė rėnda nėse pasohen nga istigfari, por as gjynahe tė vogla nėse pasojnė njėri-tjetrin."

    Vendosja nė tokė
    Edhe pse ishin kokėulur dhe tė penduar pėr atė qė kishin bėrė, duhej patjetėr njė qėndrim. Si ishte e mundur qė para njė sprove kaq tė lehtė, tė dorėzoheni dhe t'i shkoni pas pasioneve dhe tundimeve tuaja?!
    “Zbritni! Ju do tė jeni armiq me njėri-tjetrin. Nė Tokė do tė banoni dhe do tė jetoni deri nė njė kohė tė caktuar. Aty do tė jetoni, aty do tė vdisni dhe prej saj do tė ringjalleni.” (Araf, 24-25)
    Nė ajete tė tjera, Zoti e pėrshkruan kėtė moment me fjalėt:
    "Ne bėmė besėlidhje edhe me Ademin mė parė, por ai harroi, sepse nuk ishte i vendosur. Kur u thamė engjėjve: “Pėruluni nė sexhde para Ademit”, tė gjithė u pėrulėn, pėrveē Iblisit, i cili nuk pranoi. Pastaj thamė: “O Adem, me tė vėrtetė qė ky ėshtė armiku yt dhe i gruas sate, prandaj mos e lini t’ju nxjerrė kurrsesi nga Xheneti, se pastaj do tė vuani nė mjerim! Kėtu nuk do tė mbetesh kurrė as i uritur e as i zhveshur, dhe nuk do tė kesh as etje, as vapė.” Por djalli e cyti: “O Adem, a do tė tė tregoj pemėn e pėrjetėsisė dhe tė njė mbretėrimi qė nuk zhduket?” Kėshtu, ata tė dy, (Ademi dhe Havaja), hėngrėn nga ajo pemė e u ndėrgjegjėsuan pėr lakuriqėsinė e tyre, prandaj nisėn tė mbulohen me gjethet e Xhenetit. Ademi nuk e zbatoi urdhrin e Zotit tė vet, kėshtu qė devijoi (nga rruga e drejtė). Pastaj, Zoti i tij e zgjodhi atė, ia pranoi pendimin, e udhėzoi dhe tha: “Zbritni prej Xhenetit qė tė dy (Ademi dhe djalli)! Do tė jeni armiq tė njėri-tjetrit. Kur t’ju vijė udhėzim nga ana Ime, kush do ta pasojė udhėzimin Tim, as nuk do tė humbė, as nuk do tė bjerė nė mjerim. Kushdo qė i kthen shpinėn Kėshillės Sime, do tė ketė jetė tė mjeruar dhe Ne, nė Ditėn e Kiametit, do ta ringjallim tė verbėr." (Taha, 115-124)
    Kėshtu zbriti Ademi a.s nė tokė, si pasojė e thyerjes sė urdhrit tė Zotit. Pasi u pa se Ademi a.s ishte penduar mbi atė qė kishte bėrė, Zoti i mėsoi disa fjalė, si shenjė pendimi. "Ademi mėsoi disa fjalė (se si tė kėrkonte falje) nga Zoti i tij, kėshtu qė Ai ia pranoi pendimin."
    Kėto fjalė, Zoti i pėrmend nė Kuran ku thotė:"
    "Ata thanė: “O Zoti ynė! Ne e kemi futur veten nė gjynah, prandaj, nėse Ti nuk na fal dhe nuk na mėshiron, ne vėrtet qė do tė jemi nga tė humburit”. (Araf, 22)
    Bashkė me Ademin dhe Havanė, nė tokė zbriti dhe iblisi. Dijetarėt kanė mendime tė ndryshme mbi territorin ku u vendosėn fillimisht, por mendimi mė i arsyeshėm ėshtė ai i Ibnu Abasit, qė thotė:"Ademi a.s u vendos nė Indi, kurse Havaja nė Xhidda (Arabia Saudite). Ademi u vu nė kėrkim tė saj, derisa u takuan tė dy nė Arafat. Prej kėtu, ky vend e mori emrin Arafat (njohja)."

    Fėmijėt e Ademit a.s
    Nė njė transmetim, thuhet se Ademi a.s jetoi njė mijė vite. Sipas disa rrėfenjave izraelite, Ademi a.s arriti tė shohė katėrqind mijė nga pasardhėsit e tij. Gjithsesi, kėto janė gjėra qė, sipas porosisė sė Profetit a.s, as nuk i besojmė dhe as nuk i pėrgėnjeshtrojmė. Ne i besojmė asaj qė pohon Kurani famėlartė ku thotė:"kurse prej kėtyre tė dyve krijoi shumė meshkuj e femra." (Nisa, 1)
    Qė atėherė filloi njerėzimi tė shtohej. Havaja lindi shumė fėmijė. Taberiu thotė se Havaja lindi dyzet fėmijė, nė njėzet shtatzani. Nė ēdo lindje, Havaja lindte dy binjakė, njė djalė dhe njė vajzė. Fėmija i parė ishte Kabili, motra e tė cilit ishte Sulejm. Fėmija i fundit ishte Abdul Mugith, kurse motra e tij binjake Umul Mugith.
    Njerėzimi filloi tė shtohej dhe profeti i tyre ishte Ademi a.s, i cili u mėsonte ligjet dhe normat e fesė. Asokohe tė gjithė ishin monoteistė dhe nuk njihej idhujtaria.
    Ibnu Hiban transmeton njė hadith, se Ebu Dheri e ka pyetur Profetin a.s:"Kush ka qenė i dėrguari i parė i Zotit?" Profeti a.s i ėshtė pėrgjigjur:"Ka qenė Ademi." Ebu Dheri e pyeti:"Ka qenė profet i dėrguar?" Profeti a.s iu pėrgjigj:"Po."
    Ademi a.s ishte profet dhe i dėrguar i Zotit. Ai ishte krijuar nga vetė Zoti me duart e Tij fisnike dhe i kishte fryrė nga shpirti i Tij. Ademit a.s i foli Zoti i lartėsuar direkt, pa ndėrmjetės, siē ka bėrė me profetėt e tjerė.

    Kabili dhe Habili
    Ata janė dy djem tė Ademit a.s. Kabili ishte njeri i vrazhdė dhe i ashpėr nė karakter. Ndėrkohė qė Habili ishte zemėrmirė dhe i butė. Kabili merrej me bujqėsi, kurse Habili merrej me bagėti. Profesioni i Habilit shtron nevojėn pėr dhembshuri dhe dashuri karshi kafshėve dhe bagėtive. Duke qenė se nuk janė tė arsyeshme, ato kanė nevojė pėr pėrkujdesje, ushqim dhe ujė.
    Asokohe, njerėzimi kishte nevojė pėr njė kod familjar, sidomos lidhur me shtimin e njerėzimit, duke ditur se ata ishin vėllezėr dhe motra tė njėri-tjetrit. Kėshtu, ligji ishte i tillė, qė djemtė e Ademit a.s mund tė martoheshin me kėdo nga motrat, pėrveē binjakes. Nga ky ligj nuk bėnte pėrjashtim as Kabili dhe as Habili. Sipas transmetimeve, thuhet se binjakja e Kabilit, ishte mė e bukur se binjakja e Habilit. Kabili dėshironte qė ai tė martohej me binjaken, por kjo ishte e ndaluar sipas ligjeve tė asaj kohe. Duke qenė se Ademi a.s ishte profet dhe i dėrguar, kishte dhe legjislacionin e tij.
    Njė ligj tjetėr, ishte dhe ai i kurbaneve, flijimeve tė bagėtisė. Shenja qė Zoti e ka pranuar kurbanin e dikujt, ishte qė tė zbriste njė zjarr nga qielli dhe ta digjte. Kurbani qė nuk digjej nga zjarri, ishte i refuzuar nga Zoti.
    Kur deshi Habili tė ofrojė njė kurban, zgjodhi kafshėn mė tė mirė dhe e theri. Kurse Kabili ofroi njė sasi drithėrash tė prishur. Njė ditė mė vonė, dy vėllezėrit panė se kurbani i Habilit ishte pranuar nga Zoti, e kishte djegur zjarri. Kurse kurbanin e Kabilit e kishte refuzuar, nuk ishte djegur. Kjo ia shtoi urrejtjen dhe xhelozinė Kabilit pėr tė vėllain. Nė kėtė ēast, ndėrhyn dhe shejtani i cili e nxit Kabilin tė vrasė vėllain e tij. Vrasja ishte njė risi e re pėr jetėn e njeriut mbi tokė, ishte krimi i parė qė po ndodhte nė histori. I vendosur, Kabili vajti tek vėllai i tij Habili dhe i tregoi se dėshironte ta vrasė. Habili, nga ana e tij i tha se nuk do tė reagonte duke tentuar ta vrasė. Ai i tha se nga kjo vepėr nuk do tė fitojė asgjė pėrveē gjynahut dhe ndėshkimit.
    Nė njė natė tė errėt dhe tė zezė, Kabili vajti tek vėllai i tij Habili i cili ishte duke fjetur dhe me njė gur tė madh, e vrau duke e goditur nė kokė. Ishte krimi i parė nė historinė njerėzore.
    Pasi e vrau, Kabili nuk dinte ē'tė veprojė me kufomėn. Ishte hera e parė qė dikush vdiste nga njerėzit dhe nuk dinin si tė sillen me tė vdekurit. Mandej, Kabili e mbajti nė krahė kufomėn e tė vėllait dhe e transportoi nė njė vend tjetėr. Atje, Zoti dėrgoi dy sorra para Kabilit. Dy sorrat filluan tė ziheshin me njėra-tjetrėn, derisa njėra mbeti e ngordhur nė vend. Sorra triumfuese, filloi tė hapė njė gropė me kėmbėt e saj. Pastaj e shtyu sorrėn e ngordhur drejt gropės dhe e mbuloi me dhe.
    Nga kjo ngjarje, mėsoi Kabili se ēfarė duhet tė bėjė me kufomėn e tė vėllait. Ai hapi njė gropė menjėherė, e hodhi tė vėllain brenda dhe e mbuloi me dhe.
    Mė vonė, Kabili pendohet pėr atė qė kishte vepruar, por nuk bėri istigfar (nuk kėrkoi falje). Njė ndėr kushtet e pendimit (teubes) ėshtė qė tė shoqėrohet me kėrkim falje (istigfar). Nuk ėshtė e mjaftueshme qė pas njė krimi dhe gjynahu, tė pendohesh dhe tė ndihesh keq. Kjo duhet tė shoqėrohet me kėrkim falje nga Zoti i lartėsuar.
    Kėtė ndodhi Zoti e ka regjistruar nė Kuranin famėlartė, ku thotė:"Lexoju (o Muhamed) saktėsisht ngjarjen e dy bijve tė Ademit, kur ata bėnė nga njė kurban, njėrit iu pranua, kurse tjetrit jo. Njėri i tha tjetrit: “Ty gjithsesi do tė tė vras”. Tjetri tha: “Allahu pranon vetėm prej tė devotshmit. Nėse ti ngre dorė tė mė vrasėsh mua, unė nuk do ta ngre dorėn qė tė tė vras, sepse, nė tė vėrtetė, unė i frikėsohem Allahut, Zotit tė gjithėsisė. Unė parapėlqej tė marrėsh barrėn e gjynahut tim dhe tė gjynahut tėnd e kėshtu tė bėhesh ndėr banorėt e zjarrit. Ky ėshtė ndėshkimi i keqbėrėsve”. Vetja e tij e nxiti nė vrasjen e tė vėllait dhe e vrau. Kėshtu, ai u bė nga tė humburit. Allahu dėrgoi njė sorrė qė rrėmihte nė tokė, pėr t’i treguar sesi ta mbulonte kufomėn e tė vėllait. (Kabili) tha: “Mjeri unė, a nuk qenkam i zoti tė bėhem si kjo sorrė e ta mbuloj trupin e tim vėllai?!” E u bė nga tė penduarit." (Maide, 27-31)
    Transmeton imam Ahmedi, Ebu Daudi, Tirmidhij etj..., se Sad ibnu Ebi Vekas ka thėnė gjatė trazirave nė kohėn e Othman ibnu Affanit:"Dėshmoj se i dėrguari i Allahut ka thėnė:"Do tė ndodhin trazira (fitne). Ai qė qėndron ulur nė atė kohė, do tė jetė mė i mirė se ai qė qėndron nė kėmbė."
    Unė e pyeta:"Po nėse unė qėndroj i mbyllur nė shtėpi dhe dikush hyn brenda dhe me shpatė nė dorė tenton tė mė vrasė, ēfarė duhet tė bėj?"
    Profeti a.s u pėrgjigj:"Bėhu si djali mė i mirė i Ademit a.s." Kurse nė njė transmetim tjetėr, Profeti a.s thotė:"Bėhu biri i vrarė i Ademit dhe mos u bėj biri vrasės."
    Nė njė hadith tjetėr tė transmetuar nga imam Ahmedi, profeti Muhamed a.s thotė:"Ēdo njeri qė vritet padrejtėsisht, njė pjesė e gjynahut i shkon dhe djalit tė Ademit, pasi ai ėshtė njeriu i parė qė e shpiku vrasjen."
    Me vrasjen e tė vėllait, Kabili shpiku njė risi dhe krim qė nuk ishte dėgjuar gjer atėherė. Pėr kėtė, Zoti e ndėshkoi duke i dhėnė pjesė tė gjynahut tė ēdo tė vrari padrejtėsisht gjer Ditėn e Kiametit.
    Thotė Profeti a.s:"Kush shpik njė vepėr tė ligė, ai do tė ketė gjynahun e tij dhe gjynahun e atyre qė do e veprojnė pas tij, deri nė Ditėn e Kiametit.”

    Arratisja e Kabilit
    Pasi vrau vėllanė e tij, Kabili morri arratinė, duke mos dashur t'i dalė para babait tė tyre, Ademit a.s. Bashkė me gruan e tij, ai u vendos nė fusha, ndėrkohė qė fėmijėt e tjerė dhe prindėrit jetonin rrrėzė maleve.
    Fėmijėt dhe pasardhėsit e Kabilit u shtuan, por nė mungesė tė mėsuesit shpirtėror, mes tyre filloi tė pėrhapej degjenerimi moral. Kjo, edhe pse adhuronin njė Zot tė vetėm. Qė atėherė, njerėzit u ndanė nė dy kategori: Tė mirėt, qė jetonin me Ademin a.s dhe tė ligėt, qė jetonin me Kabilin.

    Vdekja e Ademit a.s
    Ademi a.s jetoi nėntėqind e gjashtėdhjetė vite.
    Nė fakt, ai kishte pėr tė jetuar njėmijė vite, por dyzet vite iu hoqėn me dėshirėn e tij. Kjo transmetohet nė shumė hadithe tė transmetuara nga imam Tirmidhiu dhe shumė tė tjerė. Sipas Ebu Hurejres, i dėrguari i Zotit a.s ka thėnė:"Kur Zoti krijoi Ademin, e fshiu kurrizin e tij, prej ku dolėn tė gjithė pasardhėsit e Ademit qė do tė vinin nė jetė gjer Ditėn e Kiametit. Mes dy syve tė ēdo njeriu, gjendej njė dritė. Kur Zoti ia tregoi Ademit, ky e pyeti:"O Zoti im! Kush janė kėta?!" Zoti iu pėrgjigj:"Kėta janė pasardhėsit e tu." Ademi a.s sheh njė burrė nga pasardhėsit e tij, tek i cili i pėlqeu drita mes syve. I habitur, ai e pyeti Zoti:"O Zoti im! Kush ėshtė ky?" Zoti iu pėrgjigj:"Ky ėshtė njė burrė nga gjeneratat e fundit tė pasardhėsve tė tu. Emri i tij ėshtė Daud." Ademi a.s e pyeti:"O Zoti im! Sa jetė i ke dhėnė kėtij personi?" Zoti u pėrgjigj:"Gjashtėdhjetė vite." Ademi a.s i tha:"O Zoti im! Merri gjashtėdhjetė vite nga jeta ime dhe jepja atij!" dhe Zoti ia plotėsoi kėtė dėshirė. Kur Ademi a.s mbushi nėntėqind e gjashtėdhjetė vjeē, i erdhi meleku i vdekjes. Duke e ditur se jeta e tij ishte njė mijė vjet, ai e pyeti melekun e vdekjes:"A nuk mė kanė mbetur edhe dyzet vite tė tjera nga jeta?!" Meleku i tha:"A nuk ia ke dhėnė djalit tėnd Daudit?!" Pėr shkak se Ademi a.s nuk e mbajti premtimin, nuk e mbajnė premtimin dhe pasardhėsit e tij. Pėr shkak se Ademi harroi, harrojnė dhe pasardhėsit e tij. Pėr shkak se Ademi a.s gaboi, gabojnė dhe pasardhėsit e tij."

    Vdekja e Ademit a.s
    Nga djemtė e Ademit a.s ishte dhe Shith, i cili kishte lindur pas vdekjes sė Habilit. Shith, do tė thotė "dhuratė e Zotit".
    Nė njė hadith, Profeti a.s thotė:"Zoti ka shpallur njėqind e katėr fletė. Vetėm Shith-it, Zoti i ka shpallur pesėdhjetė fletė."
    Kėto fletė pėrmbanin ligje dhe norma, pėr tė disiplinuar jetėn e njerėzve. Ademi a.s ia mėsoi djalit tė tij Shithit, shumicėn e njohurive dhe dijeve qė i kishte mėsuar Zoti. Pėrveē dijeve dhe shkencave fetare, Shithi u mėsonte njerėzve dhe zanatet e ndryshme, pėrllogaritjet e ditės dhe natės dhe kur duhej adhuruar Zoti i lartėsuar.
    Transmeton imam Ahmedi, se Xhumretu Sadij ka thėnė:"Pashė njė tė moshuar nė Medine duke folur. Kur pyeta kush ishte, mė thanė se ishte Ubej ibnu Kab (njė nga mė tė diturit e sahabėve rreth shkencave tė Kuranit dhe tefsirit). Ndėr tė tjera, ai tha:"Kur Ademit a.s iu afrua vdekja, u tha fėmijėve:"Mė ka marrė malli pėr fruta xheneti."
    Frutat e xhenetit janė tė ngjashme nė formė me ato tė kėsaj bote. Kėshtu, nė xhenet ka molla, dardha etj... Ajo qė i dallon, ėshtė se frutat e xhenetit nuk kalben, ndėrkohė qė ato tė kėsaj bote kalben. Frutet e kėsaj bote kanė shije tė zakonshme, ndėrkohė qė frutet e xhenetit kanė shije tė pazakontė. Ademi a.s dėshironte tė hajė fruta tė ngjashme me ato tė xhenetit.
    Thotė Ubej ibnu Kab:"Fėmijėt e Ademit a.s vajtėn tė kėrkojnė fruta dhe nė rrugė u takuan me melekėt (nė formė njerėzish), qė mbanin nė duar qefinė dhe materiale tė tjera pėr pėrgatitjen e tė vdekurit. Melekėt u thanė:"O bijtė e Ademit! Ēfarė po kėrkoni?"
    Ata u pėrgjigjėn:"Babai ynė ėshtė sėmurė dhe na kėrkoi fruta xheneti." Melekėt u thanė:"Kthehuni, se babait tuaj i ka ardhur momenti i vdekjes."
    Me t'i dalluar Havaja, i njohu dhe lajmėroi Ademin a.s menjėherė. Ademi a.s i tha:"Largohu prej meje, pasi e keqja mė erdhi prej teje. Mė lėr me melekėt e Zotit tim tė lartėsuar."
    Kėshtu, melekėt e vdekjes ia morėn shpirtin, e lanė, e veshėn me qefinė, e lyen me parfum, i hapėn varrin, i falėn xhenazen dhe e mbuluan. Pra, ishin melekėt ata qė e pėrgatitėn xhenazen e Ademit a.s dhe e varrosėn sė fundmi.
    Pasi e varrosėn, melekėt u thanė fėmijėve tė Ademit a.s:"O bij tė Ademit! Kėshtu duhet tė veproni me tė vdekurit tuaj."
    Ademi a.s e kishte kaluar jetėn nė bindje dhe konform ligjeve tė Zotit. Hera e parė qė i kishte thyer ligjet e Zotit ishte kur hėngri nga pema e ndaluar nė xhenet. Pėrgjatė nėntėqind e pesėdhjetė viteve jetė mbi tokė, ai nuk veproi gjynahe.
    Njė vit pas vdekjes sė Ademit a.s, ndėrroi jetė dhe gruaja e tij Havaja a.s.

    Shthurja morale
    Pas vdekjes sė Ademit a.s, ishte djali i tij Shithi, ai qė i trashėgoi dijet, profecinė dhe pushtetin. Ai gjykonte me drejtėsi mes njerėzve, edhe pse kishin filluar tė shfaqen shenjat e para tė korruptimit dhe degjenerimit mes popullit tė Kabilit nė fusha. Mes tyre ishin pėrhapur dhe krime tė tilla si vrasja. Ata vrisnin njėri-tjetrin, por edhe njerėz qė zbrisnin nga mali, nga pasardhėsit e tjerė tė Ademit a.s.
    Njė fakt i tillė transmetohet nga Abdullah ibnu Abasi, i cili pasi lexoi ajetin:"mos i zbuloni stolitė tuaja, ashtu siē zbuloheshin nė kohėn e padijes!" (Ahzab, 33), tha:"Fėmijėt e Ademit a.s ishin ndarė nė dy barqe: Ata qė jetonin nė mal dhe ata qė jetonin nė fushė. Burrat qė jetonin nė mal, ishin tė hijshėm dhe tė pashėm, ndėrkohė qė gratė e tyre nuk ishin tė tilla. Gratė e atyre qė jetonin nė fusha ishin tė bukura, kurse burrat e tyre tė shėmtuar. Shejtani i vajti njė burri nga barku i Kabilit, nė formėn e njė djaloshi dhe i kėrkoi tė shėrbejė tek ai si ēirak. Ky djalosh, qė nė fakt ishte shejtani, filloi t'ju mėsojė si tė luajnė nė vegla muzikore. Ai kishte shpikur njė mjet muzike si fyell dhe me tė i kishte bėrė njerėzit pėr vete. Zėri i fyellit kishte filluar tė dėgjohej dhe tek ata qė banonin nė mal, gjė qė kishte tėrhequr dhe vėmendjen e kureshtjen e tyre. Veē kėsaj, njerėzit e Kabilit kishin caktuar njė ditė feste njė herė nė vit. Atė ditė, ata grumbulloheshin dhe festonin sė bashku. Njė pjesė e rėndėsishme e kėsaj feste, ishte se gratė e tyre ekspozoheshin tė zhveshura dhe me veshje tunduese para burrave. Ky lajm kishte arritur dhe nė mal, ku disa burra nuk i kishin rezistuar kėtij tundimi dhe shkonin pėr tė parė gratė gjatė festės. Njė ndėr ligjet e Shithit, ishte se u ishte ndaluar tė gjithė banorėve tė malit tė takoheshin dhe tė kontaktonin me burrat ose gratė nga barku i Kabilit. Njė nga burrat e malit, zbret poshtė nė fushė gjatė festės dhe hyn mes popullit tė Kabilit, ku mbetet gojėhapur nga bukuria e grave tė tyre. Ai kthehet nė mal dhe u tregon burrave tė tjerė mbi atė qė i kishin parė sytė. Njė pjesė e mirė e burrave nuk i rezistojnė dot kėtij tundimi dhe zbresin nė fushė qė edhe ata tė shohin bukurinė e grave tė fushės. Kėshtu filloi tė pėrhapej degjenerimi dhe shthurja edhe mes tyre. Nė kėtė ngjarje e ka zanafillėn e saj shthurja morale dhe marrėdhėniet jashtėmartesore. Ky ėshtė komenti i ajetit qė lart pėrmendėm:"mos i zbuloni stolitė tuaja, ashtu siē zbuloheshin nė kohėn e padijes!" (Ahzab, 33)
    Shithi, si profet dhe sovran, bėri ē'ishte e mundur qė ta ndalojė kėtė shthurje dhe degjenerim moral qė ishte pėrhapur. Popullsia nė fushė, barku i Kabilit, kishte filluar tė rritej, ndėrkohė ato nė mal ishin reduktuar ndjeshėm.

    Pėrshtati: Elmaz Fida
    Celesi i Parajses:Ska hyjni tjeter pervec Zotit, dhe se Jezusi dhe Muhamedi a.s jane profetet e Tij.

  2. #2
    i/e regjistruar
    Anėtarėsuar
    04-02-2015
    Vendndodhja
    prishtin
    Postime
    13

    Pėr: Historia e Ademit(Adamit) a.s

    kejt lidhur me ademin jan kopje nga bibla te mara,, ndersa ajetet qe kan kunderthenje mes veti jan ato dy ajete qe bejn fjal per ardhjen e ademit ne toke,,njeri thot qe erdh ne toke si pasoj e mekatit te bere duke ngren nga pema e ndaluar (qe ne fakt eshte kopju nga bibla )kurse ajeti tjeter thot qe une krijova njeriun si zevendes timin ne toke keshtu ju thot melaqev,,pra kundershtim klasik eshte kjo,ngase arsyeja e ardhjes se njeriut ne toke nuk qenka mekati nga ai por plan i zotit,
    kejt fet jan te trashigume nga histori te vjetra nga kultura te vjetra secila kultur eka pas nga nje nuh ,nga nje jesus nga nje salomon,pra vetem jan adaptu rethanat e tregimit dhe emrat jan pershtat kultures tyre,ketu verehet qe zoti ska te beje me keta rrenca sepse zoti nujk bene kesi gabime trashanike ,sidomos vetshpallaj e arabit si mesi eshte qesharake ngase ka me shum kunderthenje se fet e me parshme si dhe e vetmja fe qe theret ne dhune,per kete arsye nuk ka zoti gisht ne kete fe sepse zoti nuk eshte nxits i njerzimit mu vra mes veti zoti nuk eshte urryes ,aj dot perhapte paqe ne zemrat tona e jo frik,vetem kliko fjalen FRIK ne kuran sa here permendet del rekord me fjal tjera ,dashuri toleranc nuk permenden fare ose shum pak..

  3. #3
    i/e regjistruar
    Anėtarėsuar
    14-09-2014
    Postime
    992

    Pėr: Historia e Ademit(Adamit) a.s

    Ky qe thua ti eshte tefsir dhe jo te gjithe njerezit mund te behen dijetare te atij Islami te mbetur. Por Ademi qe banor i perjetshem i Parajses dhe krijim i Zotit, i cili me pas gaboi duke ngrene frutin e ndaluar dhe duke u bere zullumqar, i tundueshem por gjithnje i falur prej Zotit. Cila qe dituria e ndaluar? Ajo e abiseve dhe kotesise ku u hodh, por shpresohet se Zoti do ta fale dhe do e fuse ne Parajse perseri.

  4. #4
    i/e regjistruar Maska e Xhemis
    Anėtarėsuar
    17-11-2003
    Vendndodhja
    Iliri
    Postime
    1,431

    Pėr: Historia e Ademit(Adamit) a.s

    Vlera e Njeriut mbi krijesat e tjera
    Allahu e Krijoi Ademin me dy duart e Tij prej baltes .
    Pastaj i futi shpirtin ne trupin e Ademit a.s
    E krijoi Ademin ne formen me te bukur
    I krijoi bashkeshorte qe mos ishte vetem.
    I urdheroi Meleket ti binin ne sexhde Ademit a.s
    I mesoi Ademit a,s emrat e sendeve
    E futi ne xhenet
    E beri Khalife ne toke
    E nderoi njeriu me mendje, vullnet, dituri, fuqi
    E beri sundimtar ndaj natyres
    Kur e futi Admin ne xhenet i ndaloi nga i gjithe xheneti vetem nje peme.
    Shejtani e mashtroi duke i premtuar perjetesine Ademit a.s
    Kur Ademi theu urdherin e Zotit i ra petku prej vendeve te tupshme(pasoja e gabimit)
    Allahu i mesoi disa fjale pendimi, dhe e fali Ademin a.s
    Ademi nuk gaboi mė mbas gabimit te pare ndaj Zotit.
    Allahu nuk e denoi Ademin a.s me mallkim sikurse Iblisin por i dha token si mjet jetese per nje kohe te shkurter, ndersa xhenetit si perjetesi.
    Iblisin , Allahu e mallkoi dhe i dha afat pastaj do ta denoi ne zjarrin e xhehenemit.
    Njeriut i zbriti shpallje dhe i dergoi profete qe Iblisi mos e humbase.
    Tek Historia e Ademit a.s ka shume urtesi te cilat njerzimit do ti duhen deri ne diten e Kijametit.
    Falenderimi i takon Allahut qe na lartesoi me fene e Tij Islamin dhe ne krijimin e Tij.
    Celesi i Parajses:Ska hyjni tjeter pervec Zotit, dhe se Jezusi dhe Muhamedi a.s jane profetet e Tij.

  5. Anetarėt mė poshtė kanė falenderuar Xhemis pėr postimin:

    Vinjol (28-04-2016)

Regullat e Postimit

  • Ju nuk mund tė hapni tema tė reja.
  • Ju nuk mund tė postoni nė tema.
  • Ju nuk mund tė bashkėngjitni skedarė.
  • Ju nuk mund tė ndryshoni postimet tuaja.
  •