Historia e profetit Isa(Iesus latinisht) a.s
Ndėrkohė qė dy profetėt Zekeria dhe Jahja a.s u vranė, jetonte njė profet i tretė, i cili sapo ishte dėrguar si i tillė, profeti Isa a.s. Kur u vra Jahja dhe Zekeria a.s, profeti Isa a.s sapo i kishte kaluar tė tridhjetat.
Ai njihet ndryshe dhe me emrin Mesi. Kėtė ai e mori pėr shkak tė udhėtimeve tė shumta. Ai nuk kishte shtėpi dhe vend tė tijin. Gjithashtu, thuhet se u quajt Mesi, pėr shkak se kur lindi, nėna e tij e leu me vaj.
Lidhur me lindjen e tij, thotė Zoti nė Kuran:
"Dhe trego (o Muhamed) nė Libėr pėr Merjemen, kur u tėrhoq nga familja e saj nė njė vend nė lindje, duke e fshehur veten nga ata. ajo jetonte nė lindje tė Jerusalemit, larg syve tė njerėzve. Ajo nuk lejonte askėnd ta vizitojė dhe nuk vizitonte askėnd. Tė afėrmit ia dėrgonin ushqimin pranė derės dhe ajo e merrte mė pas, ashtu siē merrte furnizim edhe nga vetė Zoti. Vetėm Zekeria a.s kishte tė drejtė ta vizitojė. Nė moshėn pesėmbėdhjetė vjeēare, asaj i shfaqet Xhibrili a.s nė dhomėn ku ishte izoluar dhe adhuronte Zotin - Ne i dėrguam Shpirtin Tonė, i cili iu paraqit asaj si njė njeri i plotė. ishte njė njeri i hijshėm dhe pa asnjė tė metė - Ajo i tha:Unė kėrkoj qė tė mė mbrojė i Gjithėmėshirshmi prej teje, nėse i frikėsohesh Allahut. nėse beson dhe i frikėsohesh Zotit, mos mė prek me dorė - Ai tha: Nė tė vėrtetė, unė jam vetėm njė i dėrguar i Zotit tėnd, qė tė tė dhuroj ty njė djalė tė pastėr.Ajo tha: Si mund tė kem unė djalė, kur asnjė mashkull nuk mė ka prekur e nuk jam as e pacipė?! Iu pėrgjigj: Kėshtu ėshtė! Zoti yt ka thėnė: Kjo pėr Mua ėshtė e lehtė. Ne do ta bėjmė atė shenjė pėr njerėzit dhe mėshirė nga ana Jonė. Dhe kjo ėshtė punė e kryer. (Merjem, 16-21)
Sipas transmetimeve tė sakta, Xhibrili a.s i fryu Merjemes tek e ēara e jakės nga pjesa e kraharorit, frymė e cila i depėrtoi brenda dhe nė ēast ajo mbeti shtatzėnė.
"Ajo mbeti me barrė." (Merjem, 22)
Merjemja a.s vazhdoi e mbyllur nė faltoren e saj, larg syve tė njerėzve, derisa filloi tė ndjejė se ka ardhur koha tė lindė. Atėherė ajo doli nga faltorja dhe eci njė distancė tė konsiderueshme, derisa mbėrriti nė Betlehem.
"..u tėrhoq me tė nė njė vend tė largėt." (Merjem, 22)
Pak para se tė mbėrrijė nė Betlehem, asaj i fillojnė dhimbjen e lindjes. Ajo qėndron dhe mbėshtetet tek njė trung i tharė palme aty pranė. Thotė Zoti nė Kuran duke pėrshkruar kėtė moment:"Dhembjet e lindjes e detyruan atė qė tė shkonte te trungu i njė palme." Merjemeje a.s ishte shumė e frikėsuar pėr kėtė qė po i ndodhte. Vallė si do tė kthehej tek njerėzit e saj me njė fėmijė?! Ēfarė do tė thoshin njerėzit kur ta shihnin? Fjalėt e mėposhtme, tregojnė mė qartė frikėn e saj nga skandali qė mund t'i ndodhte - Ajo tha: Ah, sikur tė kisha vdekur para kėsaj (ngjarjeje) dhe tė isha harruar krejt! (Merjem, 23)
Nė njė moment, ajo dėgjon njė zė qė e thėrret nga poshtė. Disa mendojnė se ai zė ishte i djalit tė saj tė porsalindur Isait a.s. Kurse disa tė tjerė mendojnė se ishte zėri i Xhibrilit a.s i cili buronte nga nėntoka.
"Njė zė e thirri nga poshtė: Mos u pikėllo, se Zoti yt tė ka bėrė njė burim uji poshtė teje!" (Merjem, 24)
Me tė hedhur shikimin poshtė, ajo dalloi njė burim uji. Edhe kjo ishte njė mrekulli qė Zoti ia jepte pėr ta qetėsuar. Njė mrekulli tjetėr nė ato ēaste ishte dhe vetė trungu i palmės, i cili siē thamė ishte i tharė, pa gjethe dhe fruta.
"Shkunde trungun e palmės, qė tė bien mbi ty hurma tė freskėta! Ha, pi dhe qetėsohu. " (Merjem, 25-26)
Me ta shkundur trungun e palmės, menjėherė filluan tė bien hurma (arabe) tė freskėta. Kėto mrekulli e qetėsuan Merjemen a.s, pasi u sigurua se gjithēka qė po i ndodhte ishte sipas njė plani hyjnor. Zėri e urdhėroi qė tė mos flasė kur tė kthehet tek njerėzit e saj, por me shenja t'ju tregojė se agjėron.
"Nėse vėren ndonjė njeri, i thuaj:Unė jam betuar nė tė Gjithėmėshirshmin se do tė agjėroj, prandaj sot nuk do tė flas me askėnd. (Merjem, 26)
Pasi u ēlodh dhe u qetėsua, ajo u kthye tek njerėzit e saj me foshnjen nė krahė.
"Dhe u kthye te populli i vet, duke mbajtur fėmijėn. Ata i thanė: O Merjeme, ke bėrė diēka tė turpshme! O motra e Harunit! (Merjem, 27-28)
Thuhet qė Merjemeja a.s kishte njė vėlla me emrin Harun, pėr kėtė ata e thirrėn si motra e Harunit. Kjo ceket dhe nė njė hadith tė saktė, kur profeti Muhamed a.s dėrgon njė nga shokėt e tij tek tė krishterėt e Nexhranit. Ndėr tė tjera, ai u lexoi edhe ajetet e lartpėrmendura. Kur tė krishterėt i dėgjuan, i thanė:"Si thonė se Merjemeja ka qenė motra e Harunit, ndėrkohė qė Haruni ka jetuar nė kohėn e Musait?!" Sahabi kur u kthye tek Profeti a.s, ia pėrcolli kėtė pyetje. Ai u pėrgjigj:"Po a nuk e dinin se njerėzit e asaj kohe u vinin fėmijėve emrat e profetėve tė mėparshėm?!" Pra, Haruni nuk ishte profeti, vėllai i Musait a.s.
Njė mendim tjetėr lidhur me kėtė, ėshtė se ashtu si Haruni a.s shquhej pėr adhurimin e shumtė, edhe Merjemeja a.s shquhej pėr diēka tė tillė. Prej kėtu, njerėzit e quanin motra e Harunit a.s.
"Babai yt nuk ka qenė njeri i keq, as nėna jote nuk ka qenė grua e shthurur." (Merjem, 28)
Si ėshtė e mundur qė ti vajza e dy prindėrve tė ndershėm, tė bėsh njė vepėr tė tillė?! Merjemeja a.s nuk u ktheu pėrgjigje, por u bėnte me shenjė drejt djalit qė mbante nė krahė.
"Ajo bėri me shenjė nga i biri. Ata thanė: Si ti flasim ne fėmijės qė ėshtė nė djep? (Merjem, 29)
Njerėzit i kuptuan shenjat e saj, por nuk kuptonin si mund tė flasin me njė foshnje tė porsalindur. Atėherė ndodh mrekullia tjetėr, ku Isai a.s i porsalindur flet. Tė gjithė njerėzit filluan tė dėgjojnė gojėhapur.
"Ai (Isai nė djep) tha: Unė jam rob i Allahut. Ai mė ka dhėnė Librin (Ungjillin), mė ka bėrė profet dhe mė ka bėrė tė bekuar kudo qė tė jem. Ai mė ka porositur qė tė falem e tė jap zeqat sa tė jem gjallė dhe qė tė jem i mirė ndaj nėnės sime dhe nuk mė ka bėrė tė ashpėr dhe tė padėgjueshėm. Le tė jetė paqja e shpėtimi mbi mua, nė ditėn qė kam lindur, nė ditėn qė do tė vdes dhe nė ditėn qė do tė ringjallem! (Merjem, 30-33)
Allahu i lartėsuar komenton mė poshtė lidhur me kėto fjalė:
"Ky ėshtė Isai, i biri i Merjemes. Kjo ėshtė fjala e vėrtetė, pėr tė cilėn ata dyshojnė dhe diskutojnė. Allahu nuk ka mbetur tė marrė dikė pėr bir. Qoftė i lavdėruar Ai! Kur vendos diēka, Ai vetėm thotė pėr tė Bėhu! dhe ajo bėhet. (Isai tha): Vėrtet, Allahu ėshtė Zoti im dhe Zoti juaj; andaj adhuroni vetėm Atė! Kjo ėshtė udha e drejtė." (Merjem, 34-36)
E tillė ishte lindja e profetit Isa a.s, i cili ishte vetėm profet dhe i dėrguar i Zotit dhe asgjė mė shumė. Duke u pėrgjigjur pretendimeve tė krishterėve se Isai a.s ishte bir i Zotit, Zoti thotė nė Kuran:"Pa dyshim, janė jobesimtarė ata qė thonė: Allahu ėshtė Mesihu, i biri i Merjemes!, sepse vetė Mesihu ka thėnė: O bijtė e Izraelit, adhuroni Allahun, qė ėshtė Zoti im dhe Zoti juaj! Sigurisht, atij qė adhuron tjetėrkėnd pėrveē Allahut, Allahu do tia ndalojė Xhenetin dhe strehim i tij do tė jetė Zjarri. Pėr keqbėrėsit nuk ka ndihmės. Pa dyshim, janė jobesimtarė ata qė thonė: Allahu ėshtė njėri prej Trinisė! Nuk ka veēse njė Zot tė Vetėm tė vėrtetė! Nėse nuk heqin dorė nga ato qė thonė, patjetėr qė jobesimtarėt nga mesi i tyre do ti godasė njė dėnim i dhembshėm. Pėrse ata nuk kthehen me pendesė tek Allahu e ti kėrkojnė falje Atij?! Allahu ėshtė Falės dhe Mėshirėplotė! Mesihu, i biri i Merjemes, ėshtė vetėm njė i dėrguar. Edhe para tij kanė kaluar tė dėrguar. Nėna e tij pėrherė ka qenė e drejtė. Qė tė dy, hanin ushqim. Kėsisoj nuk mund tė jetė zot, pasi Zoti i vėrtetė nuk ka nevojė tė ushqehet - Shiko si ua shpjegojmė atyre shpalljet tona dhe shih si largohen nga e Vėrteta! Thuaju (o Muhamed): Si mundet vallė, qė ju adhuroni nė vend tė Allahut, atė qė nuk ėshtė nė gjendje tju sjellė as dėm e as dobi, ndėrkohė qė Allahu dėgjon dhe di ēdo gjė?! (Maide, 72-76)
"Thuaj: Ēdo lavd e falėnderim i pėrket Allahut, i Cili nuk ka bir, nuk ka ortak nė pushtet dhe nuk ėshtė i pafuqishėm, qė tė ketė nevojė pėr ndihmės dhe madhėroje Atė, duke ngritur lart madhėshtinė Tij! (Isra, 111)
Zoti i vėrtetė nuk ka nevojė pėr ndihmės dhe ortakė. Njė ndėr suret ku tė krishterėve u jepet pėrgjigje mbi natyrėn e vėrtetė tė Zotit kėsisoj hedh poshtė dhe pretendimet e tyre mbi trininė ėshtė surja Ihlas. Thotė Zoti nė kėtė sure:
"Thuaj: Ai ėshtė Allahu, Njė dhe i Vetėm! Allahu ėshtė Absoluti, tė Cilit i pėrgjėrohet gjithēka nė amshim. Ai as nuk lind, as nuk ėshtė i lindur. Dhe askush nuk ėshtė i barabartė (a i krahasueshėm) me Atė! (Ihlas, 1-4)
Nė njė hadith tė transmetuar nga imam Buhariu, transmetohet se i dėrguari i Allahut a.s, citon njė thėnie tė shenjtė tė Zotit:"Mė ofendoi biri i Ademit dhe nuk kishte pėrse ta bėjė kėtė. Ai pretendon se Unė kam fėmijė, ndėrkohė qė Unė jam i Vetmi tė cilit i pėrgjėrohet ēdo krijesė pėr ndihmė. Unė as kam lindur dhe as nuk jam lindur prej kujt dhe askush nuk ėshtė i barabartė me Mua."
Thotė profeti Muhamed a.s nė njė hadith tė transmetuar nga imam Buhariu:"Askush nuk ėshtė mė i durueshėm pėr njė akuzė qė ka dėgjuar, seē ėshtė Zoti. Atij i atribuojnė fėmijė, kurse Ai vazhdon t'i furnizojė dhe t'u falė shėndet."
Edhe pse foshnja ai porsalindur u foli, ata nuk e besuan, madje e akuzuan pėr marrėdhėnie jashtėmartesore. Qė atėherė dhe deri ditėt e sotme, hebrenjtė e konsiderojnė Merjemen a.s si grua tė pėrdalė. Ndėrkohė qė Isain a.s e quajtėn djalin e njė gruaje tė pėrdalė. Thotė Zoti i lartėsuar mbi kėtė fakt:
"(I mallkuam ata) pėr shkak tė mosbesimit tė tyre (ndaj Isait a.s.), pėr shkak tė shpifjeve tė mėdha qė thanė kundėr Merjemes." (Nisa, 156)
Nuk ka asgjė pėr t'u habitur nėse Zoti krijon dikė pa baba, ndėrkohė qė ka krijuar mė parė Ademin a.s pa baba dhe pa nėnė. Kėtė e pėrmend vetė Zoti nė Kuran ku thotė:"Rasti i Isait pėr Allahun ėshtė si rasti i Ademit qė e krijoi prej baltės e pastaj i tha: Bėhu! - dhe ai u bė." (Al Imran, 59)
Ekuivalente me kėtė shpifje, ėshtė pretendimi i tė krishterėve se Isai a.s ishte biri i Zotit.
"Ata thonė: I Gjithėmėshirshmi ka njė bir. Keni thėnė diēka vėrtet tė tmerrshme! Qiejt gati sa nuk copėtohen prej kėsaj; Toka gati sa sēahet e malet sa srrėzohen tė thėrrmuar, ngaqė ata i veshin njė bir tė Gjithėmėshirshmit. Kurrė nuk i shkon (madhėrisė sė) tė Gjithėmėshirshmit tė ketė njė bir. Ska krijesė qė gjendet nė qiej dhe nė Tokė e qė tė mos vijė si rob para tė Gjithėmėshirshmit. Sigurisht qė Ai e njeh mirė gjithsecilin prej tyre dhe i ka numėruar tė gjithė saktėsisht. Ēdonjėri prej tyre, nė Ditėn e Kiametit, do tė dalė fill i vetėm para Tij." (Merjem, 88-95)
Ai qė ka krijuar qiejt dhe tokėn nė formėn mė tė pėrsosur, mos e ka tė pamundur tė krijojė njė njeri me nėnė dhe pa baba?!
"Ai ėshtė Krijuesi i qiejve dhe i Tokės! E si mund tė ketė Ai fėmijė, ndėrkohė qė nuk ka bashkėshorte?! Ai ka krijuar ēdo gjė dhe ėshtė i Dijshėm pėr ēdo gjė." (Maide, 101)
"Thuaju (o Muhamed): Sikur i Gjithėmėshirshmi tė kishte bir, Unė do tė isha i pari qė do ta adhuroja atė!" (Zuhruf, 81)
Zoti i lartėsuar e mohon kategorikisht mundėsinė e tė pasurit fėmijė. Ai deklaron se sikur Isai a.s tė ishte djali i Tij, Ai do tė ishte i pari qė do e adhuronte atė.
Isai a.s mes Benu Israilėve
Isai a.s u rrit nė Betlehem dhe qė i ri shquhej pėr dije dhe urtėsi. Pėr herė tė parė, ai foli kur ishte i porsalindur, pastaj do tė heshtė. Vetėm pasi tė mbushė moshėn e pėrshtatshme, ai do tė fillojė tė flasė sėrish.
Me kalimin e viteve, Benu Israilėt filluan ta shohin me dyshim Isain a.s. Shumė prej tyre filluan tė pėrhapin fjalė se shkatėrrimi i Benu Israilėve do tė vijė pikėrisht nga duart e kėtij djaloshi.
Nėna e tij, e ndėrgjegjshme pėr marifetet e popullit tė saj, e mbronte siē mbron njė nėnė fėmijėn e saj. Shpesh herė, ajo e nxirrte jashtė qytetit pėr ta mbajtur sa mė larg njerėzve. Pėr siguri tė jetės sė birit tė saj, ajo e la Betlehemin dhe u vendos nė Jeruzalem, mbi njė kodėr ku kishte ujė dhe fruta pėr ushqim. Thotė Zoti nė Kuran:"Ne e bėmė birin e Merjemes dhe nėnėn e tij mrekulli pėr njerėzimin dhe i strehuam rrėzė njė kodre tė qetė me burime uji." (Muminun, 50)
Isai a.s profet
Isai a.s nuk u obligua me misionin e pejgamberit veēse pasi mbushi tridhjetė vitet. Nė kėtė moshė, Zoti i lartėsuar i shpalli Ungjillin dhe e zgjodhi profet. Atėherė ai filloi t'i ftojė njerėzit nė adhurimin e njė Zoti tė vetėm.
"Pas atyre profetėve, Ne dėrguam Isain, tė birin e Merjemes, si vėrtetues tė Teuratit qė kishte ardhur para tij. Dhe i dhamė atij Ungjillin, nė tė cilin ka udhėzim dhe dritė, si pėrmbushje tė asaj qė ishte shpallur para tij nė Teurat dhe si udhėrrėfim e kėshillė pėr ata qė i frikėsohen Allahut." (Maide, 46)
Tė gjithė interpretuesit e Kuranit janė tė mendimit se Isait a.s iu shpall Ungjilli vetėm pasi kishte mbushur tė tridhjetat.
Bashkė me Ungjillin, Isait a.s iu dhanė dhe disa mrekulli, si fakte se ishte i dėrguari i Zotit tek Benu Israilėt.
"dhe do ta caktojė atė tė Dėrguar te bijtė e Izraelit" (Al Imran, 49)
Tė gjithė profetėt, dėrgoheshin tek popujt e tyre. Vetėm profeti Muhamed a.s u dėrgua pėr mbarė njerėzimin, madje edhe pėr xhindet. Siē thamė, Zoti e pajisi me disa mrekulli qė faktonin profecinė e tij. Thotė Zoti nė Kuran:
"...dhe do ta caktojė atė tė Dėrguar te bijtė e Izraelit (tė cilėve do tu thotė): Ju kam sjellė prova nga Zoti juaj (qė vėrtetojnė Profecinė time): bėj pėr ju diēka prej balte nė formė shpendi, fryj nė tė e me urdhrin e Allahut ajo bėhet shpend i gjallė; shėroj tė verbrit e lindur dhe tė lebrosurit dhe i ngjall tė vdekurit me lejen e Allahut; ju tregoj ēfarė hani dhe ēfarė ruani nė shtėpitė tuaja. Sigurisht qė te tė gjitha kėto ka prova pėr ju, nėse jeni besimtarė tė vėrtetė." (Al Imran, 49)
Isai a.s ishte i aftė qė njė statujė zogu prej balte t'i jepte jetė me lejen dhe vullnetin e Zotit. Po ashtu, ai mund t'i kthente shikimin njė personi qė kishte lindur i verbėr. Ai shėronte lebrosėt me njė tė prekur, sikur tė mos kishin qenė tė sėmurė. Veē kėtyre mrekullive, Isai a.s dinte se ēfarė kishte gatuar secili nė shtėpinė e tij dhe ēfarė ushqimesh kishin magazinuar. Mrekullia mė e madhe qė posedonte Isai a.s, ishte ngjallja e tė vdekurve. Gjatė jetės sė tij, ai ngjalli katėr tė vdekur.
"Dhe (kam ardhur te ju) pėr tju vėrtetuar Teuratin, qė ėshtė para meje dhe qė tju lejoj disa gjėra qė i keni pasur tė ndaluara. Zoti ua kishte ndaluar disa ushqime Benu Israilėve si ndėshkim. Tashmė ishte koha qė ky ndėshkim tė anulohej - Ju kam sjellė njė provė nga Zoti juaj, prandaj kijeni frikė Allahun dhe bindmuni! Me tė vėrtetė, Allahu ėshtė Zoti im dhe Zoti juaj, andaj adhurojeni Atė. Kjo ėshtė rruga e drejtė! (Al Imran, 50-51)
Megjithė kėto mrekulli, Benu Israilėt nuk e besonin si profet dhe tė dėrguar tė Zotit dhe vazhdonin nė kokėfortėsinė e tyre. E ēfarė mund tė kėrkonin mė shumė se kaq si provė?!
"Kur Isai vuri re mosbesimin e tyre, tha: Kush janė ndihmuesit e mi nė rrugėn e Allahut? nxėnėsit (e tij) u pėrgjigjėn: Ne jemi ndihmuesit e (fesė sė) Allahut. Ne e besojmė Allahun e ti (Isa) dėshmo se ne (i) jemi nėnshtruar (Atij)." (Al Imran, 52)
Ishin pikėrisht nxėnėsit dhe shoqėruesit e Isait a.s ata qė i premtuan ndihmė dhe mbėshtetje.
"O besimtarė, bėhuni ndihmėsit e Allahut, ashtu siē u tha dishepujve Isai, i biri i Merjemes: Kush janė ndihmėsit e mi pėr ēėshtjen e Allahut? Dishepujt u pėrgjigjėn: Ne jemi ndihmėsit e Allahut! Kėshtu, njė pjesė nga bijtė e Izraelit e besoi, kurse pjesa tjetėr e mohoi. Prandaj Ne i forcuam besimtarėt kundėr armikut tė tyre dhe ata dolėn ngadhėnjimtarė. (Saf, 14)
Numri i nxėnėsve dhe dishepujve tė Isait a.s qė e besuan ndėrkohė qė gjithė njerėzit e pėrgėnjeshtruan, ishte dymbėdhjetė. Mė vonė, siē ceket dhe nė ajet, Zoti e bėri tė triumfojė fenė e krishterė mbi atė hebraike.
Kurse disa interpretues tė Kuranit thonė:"Pas Isait a.s, njerėzit u ndanė nė tre grupe. Njė grup thanė se Mesia ishte vetė Zoti. Njė grup thanė se ai ishte biri i Zotit dhe grupi i tretė besuan se ishte profet dhe i dėrguar i Zotit. Tek grupi i tretė hynin monoteistėt e krishterė dhe atyre iu bashkėngjit umeti i Muhamed Mustafasė a.s. Ngadhėnjimi qė ceket nė fund tė ajetit tė mėsipėrm ėshtė ngadhėnjimi i umetit tė Muhamedit a.s."
Edhe pse besuan nė profecinė e Isait a.s, dishepujt kishin pasiguri dhe ishin tė lėkundur. "dhe se si kur i urdhėrova dishepujt: Besomėni Mua dhe tė Dėrguarit Tim! - ata u pėrgjigjėn: Ne besojmė, prandaj dėshmo se Ty tė jemi dorėzuar! (Maide, 111)
Edhe pse ishin besimtarė dhe e dėshmonin kėtė para Isait a.s, ata vazhdonin tė lėkundur, gjė e cila duket nė kėrkesėn e ēuditshme qė i drejtuan Isait a.s. Thotė Zoti nė Kuran:
"Kujto kur dishepujt thanė: O Isa, i biri i Merjemes, a mundet Zoti yt tė na zbresė njė sofėr prej qielli? Ai tha: Kini frikė Allahun, nėse jeni besimtarė tė vėrtetė! A akoma vazhdoni nė mosbesim?! -Ne dėshirojmė tė hamė nga ajo thanė ata , me qėllim qė tė na qetėsohen zemrat dhe ta dimė se na ke thėnė tė vėrtetėn dhe pėr atė tė jemi dėshmitarė. Nė njė hadith, thuhet se Isai a.s u vesh me rroba leshi dhe iu pėrgjėrua Zotit qė ta zbresė kėtė sofėr sipas kėrkesės sė dishepujve - O Allah, o Zoti ynė! tha Isai, i biri i Merjemes Zbritna njė sofėr nga qielli, qė tė jetė festė pėr ne, pėr tė parin dhe tė fundmin tonė dhe tė jetė mrekulli prej Teje dhe na jep mirėsi, se Ti je Dhuruesi mė i mirė!Allahu u pėrgjigj: Unė do tjua zbres sofrėn. Por cilindo nga ju qė nuk beson pas kėsaj, do ta dėnoj ashtu siē nuk kam dėnuar askėnd nė botė. (Maide, 111-116)
Zoti i paralajmėroi, se nėse sofra do tė zbriste nga qielli dhe do kishte njerėz qė nuk do tė besonin dhe do tė lėkundeshin, - ashtu siē kishte ngjarė mė parė me popullin e Salihut kėta njerėz do tė ndėshkoheshin si askush tjetėr mė parė. Kėshtu, sofra e kėrkuar zbriti nga xheneti siē e kėrkuan. Ajo u vendos mbi tokė dhe dishepujt hėngrėn nga ushqimet e saj. Kjo bėri qė tė qėndrojnė nė besim dhe tė mos pėrgėnjeshtrojnė. Vetėm njėri prej tyre do e tradhtojė Isain a.s, siē do ta shohim mė pas.
Duke qenė se njerėzit i shihnin dhe i transmetonin mrekullitė e Isait a.s, murgjėrit hebrenj u frikėsuan se mos feja e tyre shuhet dhe vendin e saj e zė feja e Isait a.s. Ata do tė humbnin njėkohėsisht si pushtetin fetar, ashtu dhe atė politik. Kėshtu, ata thurėn njė komplot kundėr Isait a.s, vajtėn tek mbreti romak i asaj zone dhe filluan t'i flasin mbi Isain a.s. Ata i thanė se Isai a.s pretendon se ėshtė mbreti i ēifutėve dhe se synon fronin e tij mbretėror. I frikėsuar nga humbja e pushtetit, mbreti urdhėroi ushtarėt ta gjenin Isain a.s ku tė ishte dhe ta kryqėzonin. Asokohe ishte traditė qė kushdo qė dėnohej me vdekje, mbėrthehej me gozhda mbi njė kryq dhe lihej tė vdesė. Gozhdėt i viheshin nė dy duart, nė kraharor dhe nė dy kėmbėt. I dėnuari vdiste brenda dy ditėsh nga dita e kryqėzimit.
Diēka e tillė ndodhte tre vite pasi Zoti e kishte dėrguar si profet tek hebrenjtė.
Ngritja e Isait a.s nė qiell
Rrėfenjat izraelite lidhur me ngritjen e Isait a.s nė qiell janė tė panumėrta. Nga transmetimet e sakta lidhur me kėtė ēėshtje, nuk kam gjetur veēse njė transmetim Nesaiut sipas kritereve tė imam Muslimit. Tė gjithė rrėfenjat izraelite unė nuk i kam marrė pėr bazė, pasi ėshtė e vėshtirė tė dallosh tė vėrtetėn nga e shtrembėta. Lidhur me kėtė ēėshtje, jam mjaftuar me atė qė transmeton Abdullah Ibnu Abasi i cili thotė:"Kur deshi Zoti ta ngrejė Isain nė qiell, ai qėndroi mes dishepujve tė tij nė shtėpi, numri i tė cilėve ishte dymbėdhjetė. Ai hyri mes tyre me flokėt qė i kullonin ujė dhe u tha:"Ėshtė njėri prej jush, qė do tė mė pėrgėnjeshtrojė dymbėdhjetė herė, pasi ka besuar." Pas pak u tha:"Cili prej jush pranon tė marrė imazhin tim dhe tė vritet nė vendin tim? Ai qė do e bėjė kėtė, do tė jetė pėrbri meje (nė xhenet)." Nė ēast brofėn mė i riu ndėr dishepujt, por Isai a.s e uli dhe nuk e pranoi pėr shkak tė moshės. Isai a.s u drejtohet sėrish dishepujve me fjalėt:"Kush prej jush pranon tė flijohet nė vendin tim?" Tė gjithė heshtėn, pėrveē djaloshit tė ri i cili tha:"Unė." Isai a.s i tha:"Ti do tė jesh atėherė." dhe nė ēast djaloshit iu dha pamja e Isait a.s. Isai a.s u ngrit nė qiell nėpėrmjet baxhės sė tavanit, ndėrkohė qė dishepujt e ndiqnin me sy. Kur erdhėn ushtarėt e mbretit, morėn djaloshin qė kishte pamjen e Isait a.s, e vranė dhe pastaj e kryqėzuan."
Ushtarėt arrestuan dhe dishepujt, tė cilėt pranuan se ishin shokėt dhe dishepujt e Isait a.s, pėrveē njėrit qė e mohoi kėtė fakt. Ushtarėt e lanė tė lirė kėtė person, por lajmet ishin tė sigurta se edhe ai ishte dishepull i Isait a.s. Atėherė e arrestuan pėrsėri dhe ai u betua se nuk ishte dishepull i Isait a.s. Dėshmitarėt vinin e shkonin me dėshmi se ai ishte dishepulli i Isait a.s. Kur dėgjoi pėr kėtė, ai u arratis. Sa herė qė e kapnin dhe hetonin, ai e mohonte faktin se kishte qenė dishepull. Kjo vazhdoi dymbėdhjetė herė.
Mė vonė, hebrenjtė iu frikėsuan trazirave qė mund tė ndodhnin nėse do tė vazhdonin me persekutimin e tė gjithė atyre qė i kishin besuar Isait a.s, prandaj i lanė tė qetė, me kusht qė tė mos e propagandojnė fenė. Kėshtu, dishepujt u detyruan tė propagandojnė nė fshehtėsi. Krishterimi vazhdoi tė pėrhapej nė fshehtėsi pėr dyqind e dyzet vite me radhė.
Krishterimi triumfoi vetėm kur u pėrqafua nga Kostandini, perandori romak. Ai u bė i krishterė, por arriti tė fusė shumė paganizma tė trashėguara nga feja e tij e parė. Pėr dyqind e dyzet vite, tė krishterėt jetuan nė monoteizėm tė pastėr. Ishte Konstandini ai qė e pėrzjeu krishterimin me paganizma dhe ishte ai qė i zgjidhte murgjėrit dhe peshkopėt sipas interesit. Qė atėherė krishterimi filloi devijimin.
Thotė Abdullah ibnu Abasi:"Tė krishterėt u ndanė nė tre grupe: Njėri grup tha:"Mes nesh ishte vetė Zoti, i cili qėndroi sa deshi dhe u ngjit nė qiell. kėta njihen si Jakobinjtė Grupi i dytė thanė:"Mes nesh ishte biri i Zotit, i cili qėndroi sa deshi dhe u ngjit nė qiell Kėta janė Nestorianėt, tė cilėt pėrfaqėsojnė shumicėn e tė krishterėve Grupi i tretė thanė:"Mes nesh ishte robi i Zotit dhe i dėrguari i Tij. Ai qėndroi sa deshi dhe pastaj Zoti e ngriti nė qiell. Kėta janė myslimanėt."
Edhe sot e kėsaj dite, ekziston njė sekt i krishterė tė cilėt quhen Unitarian, tė cilėt besojnė se Isai a.s (Jezusi) ishte profet dhe i dėrguar i Zotit. Ata kanė kishat e tyre dhe Ungjillin i cili nuk pėrmban paganizma. Ky ungjill njihet me emrin Ungjilli i Barnapas. Gjatė qėndrimit tim nė Amerikė, i kam parė vetė unitarianėt dhe kishat e tyre. Veēse duhet tė theksoj se numri i tyre ėshtė shumė i vogėl.
Thotė Abdullah ibnu Abasi:"Dy grupet e para triumfuan mbi grupin e tretė dhe e mbytėn zėrin e tyre. Zėri i drejtė i islamit vazhdoi i mbytur, derisa Zoti dėrgoi Muhamedin a.s. Ky ėshtė dhe interpretimi i ajetit:"Prandaj Ne i forcuam besimtarėt kundėr armikut tė tyre dhe ata dolėn ngadhėnjimtarė. (Saf, 14)
Thotė Zoti i lartėsuar:"dhe pėr fjalėt e tyre: Ne e vramė Mesihun Isain, tė birin e Merjemes, tė dėrguarin e Allahut. Por, ata as e vranė, as e kryqėzuan, por ashtu u ėshtė dukur. Ata qė nuk u pajtuan pėr ēėshtjen e tij, - pasi menduan se e vranė Isain a.s, u zbulua se njėri nga dishepujt mungonte. Ata thanė:"Nėse kemi vrarė Isain, ku ėshtė filan dishepull? Dhe nėse kemi vrarė dishepullin, ku ėshtė vetė Isai? - me siguri qė gjenden nė dyshim pėr tė. Ata nuk kanė ditur kurrgjė pėr tė, por vetėm kanė hamendėsuar. Ata, nė tė vėrtetė, nuk e kanė vrarė. por, Allahu e ka ngritur pranė Vetes. Allahu ėshtė i Plotfuqishėm dhe i Gjithėdijshėm." (Nisa, 158-159)
Ngritja nė qiell e profetit Isa a.s, ėshtė shenjė e Ditės sė Kiametit
Njė ndodhi tė tillė tė pazakontė, Zoti i lartėsuar e ka shėnjestruar si sinjal i afrimit tė Ditės sė Kiametit. Thotė Zoti nė Kuran mbi kėtė fakt:"Nė tė vėrtetė, Isai ėshtė shenjė e Orės (sė Kiametit), nė ardhjen e tė cilės mos dyshoni kurrsesi. Pra, ndiqmėni mua, kjo ėshtė rruga e drejtė!" (Zuhruf, 61)
Kėshtu u ngrit nė qielli profeti Isa a.s, i cili vazhdon tė jetė i gjallė dhe vetėm pak kohė para se tė ndodhė Kiameti do tė kthehet sėrish nė tokė. Ai do tė kthehet pėr tė vrarė Dexhallin. Thotė profeti Muhamed a.s nė njė hadith tė transmetuar nga imam Ahmedi dhe Ebu Daudi:"Profetėt janė vėllezėr tė njė babai, i pėrkasin njė feje dhe kanė nėna tė ndryshme. Unė jam njeriu mė i afėrt me Isain birin e Merjemes, sepse mes tij dhe meje nuk ka asnjė profet tjetėr. Ai do tė kthehet dhe nėse e shihni, besojeni. Ai ėshtė as i gjatė dhe as i shkurtėr, me fytyrė tė bardhė qė anon nga e skuqura, flokėt i duken sikur i kullojnė ujė, edhe pse nuk i ka tė lagura. Ai do tė zbresė tek minarja e bardhė e xhamisė nė Damask. Ai do tė thyejė kryqin, do tė vrasė derrin, anulon taksat, shfuqizon tė gjithė fetė pėrveē islamit. Nė kohėn e tij, Zoti do vrasė dhe Dexhallin. Toka do tė pėrfshihet nga drejtėsia, saqė devetė do tė kullosin me luanėt, lopėt me tigrat dhe delet me ujqėrit, kurse fėmijėt do tė luajnė me gjarpėrinjtė pa e dėmtuar njėri-tjetrin. Ai do tė qėndrojė nė tokė pėr dyzet ditė, pastaj do tė vdesė."
Siē thamė, Isai a.s nuk ka vdekur, por jeton i gjallė nė qiell. Ai do tė vdesė pas zbritjes nė kohėn e Dexhallit. Do tė jenė myslimanėt ata qė do i falin xhenazen dhe do e varrosin.
"Le tė jetė paqja e shpėtimi mbi mua, nė ditėn qė kam lindur, nė ditėn qė do tė vdes dhe nė ditėn qė do tė ringjallem! (Merjem, 33)
Isai a.s Ditėn e Gjykimit
Ditėn kur tė gjithė njerėzit do tė ringjallen, Zoti i lartėsuar do i kėrkojė Isait a.s sqarim mbi faktin qė njerėzit e konsideronin atė si bir tė Zotit. Kjo ceket nė Kuran, ku Zoti i lartėsuar thotė:
"Pastaj Allahu do tė thotė (nė Ditėn e Gjykimit): O Isa, i biri i Merjemes! Ti ishe ai qė u the njerėzve: Adhuromėni mua dhe nėnėn time si zota krahas Allahut?! Isai do tė thotė: Qofsh i lartėsuar dhe i lavdėruar! Mua nuk mė takon tė them diēka, pėr tė cilėn nuk kam aspak tė drejtė! Po ta kisha thėnė ndonjėherė, Ti me siguri do ta dije. Ti e di ēfarė ka nė shpirtin tim, po unė nuk e di ēfarė ka nė Veten Tėnde. Vetėm Ti i di tė gjitha tė fshehtat. Unė nuk u kam thėnė asgjė tjetėr, pėrveē asaj qė mė ke urdhėruar Ti: Adhuroni Allahun, Zotin tim dhe Zotin tuaj! Kam qenė dėshmitar, pėr sa kohė qė kam jetuar midis tyre dhe, qėkurse mė more mua, vetėm Ti ishe mbikėqyrės i tyre. Ti je Dėshmitar pėr ēdo gjė." (Maide, 116-117)
O ithtarėt e Librit! Mos e kaloni kufirin nė besimin tuaj dhe pėr Allahun thoni vetėm tė vėrtetėn! Mesihu - Isai, i biri i Merjemes, ėshtė vetėm i Dėrguar i Allahut dhe Fjala e Tij, tė cilėn ia ka dėrguar Merjemes, si dhe shpirt (i krijuar) nga Ai. Pra, besojini Allahut dhe tė dėrguarve tė Tij! Dhe mos thoni: Tre zota! Hiqni dorė, se ėshtė mė mirė pėr ju! Allahu ėshtė vetėm njė Zot - qoftė lavdėruar Ai! Ai ėshtė tepėr i lartėsuar pėr tė pasur fėmijė. E Tij ėshtė gjithēka qė gjendet nė qiej dhe nė Tokė. Allahu mjafton pėr rregullimin e gjithėsisė. Mesihu nuk do ta pėrbuzte kurrė qė tė ishte rob i Allahut, as edhe engjėjt mė tė afėrm. Ata qė e shpėrfillin dhe e nėnēmojnė me arrogancė adhurimin ndaj Tij, Allahu do ti sjellė tė gjithė para Vetes." (Nisa, 171-172)
Profeti Isa a.s ishte profet i nderuar, i cili u pasua nga profeti dhe i dėrguari mė i mirė i Zotit, nga vula e profetėve, Muhamed Mustafaja a.s.
E lusim Zotin ta pranojė kėtė mund dhe ta shėnojė nė regjistrin e veprave tona tė mira! E lusim Zotin qė tė ndjekim gjurmėt e profetėve nė ftesė, vepra, devocion dhe pėrkushtim! Paqa e Zotit qoftė mbi profetin Muhamed, profetėt e tjerė dhe tė gjithė ata qė ndjekin rrugėn e tyre! Amin!!!
Pershtati: Elmaz Fida
Krijoni Kontakt